________________
ઉપદેશ
૪૩ ધર્મ પાળીને જે ભિક્ષુ થાય છે તે જ ખરો ભિક્ષુ છે, માત્ર ભિક્ષા માગનારો જ નહીં. મૂઢ પુરુષ મૌન ધારણ કરીને બેસે તેટલાથી મુનિ થતો નથી; પણ જે ત્રાજવું લઈને બે બાજુ તોળે છે તે જ મુનિ છે. પ્રાણીઓની હિંસા કરવાથી (યજ્ઞથી) આર્ય થવાતું નથી; જે સર્વ પ્રાણીઓ ઉપર દયા રાખે છે તે જ આર્ય છે.
આરંભો આ ક્રમે ચર્ચા ભિક્ષુ ! સ્વસાધના વિશે; ઈન્દ્રિયો વશમાં રાખી, સંતોષી આવી જે મળે, યમ ને નિયમો સેવી, આચરો ધર્મભાવના, સેવો સન્મિત્રને એવા ઉદ્યમી ચારુશીલ જે! કાયા ને મનવાણીથી શાન્ત ને સુસમાહિત, તૃષ્ણાને વામી છે જેણે, ભિક્ષુ તે ઉપશાન્ત છે. આત્માથી તાર આત્માને આત્મરત રહી સદા, આત્મરક્ષી સ્મૃતિવંતો ભિક્ષુ જીવે સુખે સદા.
યજ્ઞ વિશેની રૂઢ માન્યતા કરતાં ભગવાન બુદ્ધની માન્યતા સદંતર નિરાળી જ હતી. તેમની માન્યતા પ્રમાણે યજ્ઞ એટલે?
હે માઘ, તું યજ્ઞ કર એમ કરતી વખતે દરેક પ્રકારે હૃદયશુદ્ધિ કર; યજમાનને યજ્ઞ સહાયરૂપ છે, જેને આધારે યજમાન દ્વેષનો ત્યાગ કરે છે. વીતરાગ થઈને તે વિશાળ મૈત્રીભાવના કેળવે છે; નિત્ય રાતદિવસ (જાગ્રત) રહીને તે સર્વ દિશાઓને અનંત ભાવનાઓથી
