________________
દુનિયાને સૈથી પ્રાચિન ધર્મ.
ઉભા, અને રૂષભદેવ ભગવાન પાસે ન ગયા, તેમાં એક કારણ હતું. બાહુબળી મુનિને એવો વિચાર આવ્યો કે “હું હમણાં પિતાજીના ચરણ કમળ પાસે નહીં જાઉં, કેમ છે હમણું જે હું જઈશ તો, મારાથી પૂર્વ દિક્ષા લેનાર મારા નાના ભાઈઓમાં હું લઘુપણું પામીશ.”
બાહુબળી આવા વિચારે માનને તદન ત્યાગ ન કરતાં, પૃથ્વીમાંથી નીકળ્યા હોય અથવા આકાશમાંથી ઉતયો હોય, તેમ એક્લાજ કાર્યોસર્ગ યાને ઉમા. અરિનના તણખા જેવી ઉષ્ણવેલને ફેંકનારા ગ્રીષ્મરૂતુના વળીને, અગ્નિકુંડ જેવા મધ્યાન્હ કાળના રવિના તાપને, અને વર્ષ રૂતુમાં વરસાદની વૃષ્ટિધારાને પર્વતની માફક, ચલાયમાન થયા વગર, તે મહાત્મા સહન કરતા હતા; હિમતુમાં હિમથી ઉત્પન્ન થયેલી, મનુષ્યને વિનાશ કરનારી નદીને વિષે પણ ધ્યાનરૂપી અગ્નિથી કમરૂપી ઈશ્વનને દગ્ધ કરવામાં તત્પર થઈ, તેઓ ત્યાં સુખેથી રહ્યા. વાધવાધણુનાં ટોળાંએ પોતાનાં શરીરને, પર્વતની તળેટી જેવા તેમના શરીર સાથે ટકાવતા, રાત્રે નિંદ્રા ભગવતા વન હસ્તીઓ તેમના હાથપગને ખેંચતા, ચમરી ગાયો પોતાની કાંટાવાળી જીભ વડે તેમને ચાટતી અને બીજા પ્રાણીઓ તેમને હજારો રીતના ઉપસર્ગ કરતાં, પણ તે છતાં તે મહાત્મા ચલાયમાન થતા રહેતા. વર્ષારૂતુના કાદવમાં નિમગ્ન થયેલા તેમના ચરણને વીંધીને દર્ભની સળો ઉગી નીકળી હતી, અને વેલોથી ભરાયેલા તેમના દેહમાં ચકલાઓએ માળા બાંધ્યા હતા. વનના મોરના અવાજથી ભય પામીને હજારો સાપ, વલ્લીઓથી ગહન થએલા તે મહાત્માના શરીર ઉપર ચઢી રહ્યા હતા, અને જાણે બાહુબળી રાજાના સેંકડે હાથો હોય તેવા જણાતા હતા.
આ રીતે કાર્યોત્સર્ગમાં બાહુબળી મુનીને એક વર્ષ વીતી ગયું, અને તેજ સમયે ત્રિકાળજ્ઞાની રૂષભદેવે બ્રાહ્મી અને સુંદરીને આજ્ઞા કરી કે, “ બાહુબળીએ પોતાનાં કર્મને ખપાવવાને દિક્ષા ગ્રહણ કર્યા છતાં, અને એક વર્ષ સુધી કાર્યોત્સર્ગમાં નિમગ્ન રહયા છતાં, મેહનીય કર્મના અંશરૂપી માનથી તેમને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થતું નથી. પણ હમણું તે વિષે તેને તમે ઉપદેશ કરવા જાઓ અને તમારા ઉપદેશથી તે માને છેડી દેશે, કેમકે હમણાં ઉપદેશને સમય પ્રવર્તે છે, અને એ માન છેડી દેવાથી તેને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થશે.”
