________________
Re :
-ખેડબીજે-પ્રકરણ ૪ થુ. :
બંધના હેતુઓ મુખ્ય કરીને ચાર અને વિસ્તારથી ૫૭ છે. મુખ્ય ચાર હેતુઓ આ પ્રમાણે છે –
૧ મિથ્યા–તcપર શ્રધા ન રાખવી તે ૨ અવિરતિ–પાપથી રહિત થવાના પરિણામને ભાવ નહિ
" નહિ રાખે તે ૩ કષાય-ક્રોધ, માન માયા ને લેભ. ૪ ગ–મન, વચન અને કાયાને વ્યાપાર
લંબાણ થવાના ભયથી બંધહેતુના સત્તાવન ભેદ અત્રે જણાવ્યાં નથી પણ જાણવાની ઇચ્છા ધરાવનારે તે માટે જૈન શાસ્ત્રો જોવાં.
મેક્ષતત્વ.
સકળે કર્મનું સર્વથા ક્ષય લક્ષણ તે મોક્ષ છે. એટલે કે જીવનમાં નાનાવરણદિ સર્વ કર્મને ક્ષય થવાથી, જે સ્વરૂપે પ્રાપ્ત થાય છે તે મેક્ષ છે; વધુ વિસ્તારથી, ઈદ્ધિ, શરીર, આયુષ્ય વગેરે બાહ્ય પ્રાણ, પુષ્ય પાપ, વર્ણ, ગંધારસ, અજ્ઞાન અસિવ વગેરે સમેત દેહાદિને જે આત્યંતિક વિયેગ, તે મેક્ષ છે.
ક્ષએ જીવને ધર્મ છે, અને ધર્મ, ધમ કંથાચિત અભેદ હેવાથી ધમ જે સિદ્ધ, તેની જે પ્રરૂપણ, તે મોક્ષ પ્રરૂપણું છે, કારણકે જીવ પર્યાય છે અને જીવન પર્યય સર્વથા છવથી ભિન્ન થઈ શકતા નથી.”
સિધ્ધાનું સ્વરૂપ નવ પ્રકારે જૈન સૂત્રકારો કહે છે - ૧ સત્પદ પ્રરૂ પણ, ૨ દ્રવ્ય પ્રમાણ, ૩ ક્ષેત્ર, ૪ સ્પર્શના, ૫ કાળ, ૬ અંતર, ૭ ભાગ ૮ ભાવ, ૮ અપબહત્વ,
