________________
૧૪૪
બીજો પ્રકરણ ૨ જુ
પ્રેમમાં બળતા વગેરે નજરે પડે છે, જેને જોઈ આપણુને યા આવે, તે ઇશ્વર જે દયાળુ છે તેને યા કેમ ન આવે ? પણ તેવી યા તેમ દેખામાં નથી આવતી ત્યારે ઈશ્વર નિય ઠરે, પણુ તેમ નથી× અને તેથી ઇશ્વર સૃષ્ટિ કૃત સિદ્દ થતા નથી.
વળી જે ક્રીડા માટે સૃષ્ટિ રચે તેને રાગ, દ્વેશ વગેરે હોવા જોઇએ, પણ ઈશ્વરમાં તે તે હેાયજ નહિ× અને તેથી શ્ર્વર જગત કા સિદ્ધ થતા નથી.
( ૧૧ ) પાત્મા જગતના ઉપાદ્દાન કારણ છે એમ માનવાથી પણું ઈશ્વર જગત કતા સિદ્દ થતા નથી.
પરમાત્મા જગતના ઉપાદાન કારણ છે એમ માનવામાં પણ દૂષણુ આવે છે, કેમકે એમ માનવાથી તે! જે કાંઇ જગતમાં હાય તે સર્વે કાંઈ પરમાત્માજ અની જાય. જો તેમ બને તે। જગતમાં નથી કાષ્ઠ પાપી કે પુન્યશાળી; નથી કેાઈ ધર્મી કે અધર્મી, નથી ન કે સ્વ અને જેવા ચંડાલ તેવાજ બ્રાહ્મણુ એમ માનવું પડે; પણ તેમ છેજ નહિ, અને તેથી ઇશ્વર સૃષ્ટિકર્તા સિદ્ધ થતા નથી.
( ૧૨ ) ઇશ્ર્વર સામગ્રીઓથી પણ જગત રચી શક્તા નથી,
ઉપરની ખામેતામાં એમ માનવામાં આવ્યું છે, કે કત ઇશ્ર્વરજ પહેલા હતા અને તેણે પાતે સૃષ્ટિ રચી; એ માનવુ કેટલું ભૂલ ભરેલુંછે તે આપણે તપાસ્યું. હવે જગતના ઉપાદાન કારણવાળા એક ઇશ્ર્વર અને તે સાથે જગત પેદા કરવાની ખીજી સામગ્રી પહેલાં હતી અને તે સામગ્રીથી ઈશ્ર્વરે જગત પેદા કર્યું એમ માનવાથી ઈશ્વર જગતકતા સિદ્ધ થાય છે કે નહિ તે તપાસીએ.
× ( જુએ પ્રકરણ ૧ લું-ખંડ ખીજો )
