________________
છે !! આ કાળે જુઓ કે, વિવિધ સુખ સગવડો, વિજ્ઞાનની ચિત્રવિચિત્ર શોધો, પાશ્ચાત્ય રીતિનીતિનું અંધ અનુકરણ, જડપદાર્થોની અનેકવિધ આવશ્યકતા, અને જડની વિદ્યા, એ બધામાં જીવને ફસાવવાની કેવી વિષમ જાળ પાથરી છે ! એના પ્રભાવથી અંજાએલ જીવ જ્યારે ચિંતામણિ રત્નથી અધિક કિંમતી માનવભવની મળેલી ઉત્તમ તક બરબાદ ક૨વાની સ્થિતિમાં સપડાયો છે, ત્યારે શ્રી વીતરાગ જિન પરમાત્માની શ્રદ્ધા તથા ભક્તિ તેમાંથી બચાવવા માટે પ્રબલ સહાય આપે છે. માનવ જેવા ઉચ્ચ જીવનમાં અત્યંત પવિત્ર કાર્યોમાં સતત લાગ્યા રહેવાથી અનાદિકાળના કુસંસ્કારો શિથિલ બની જાય છે. પ્રભુભક્તિ એ એક ઘણું સુંદર પવિત્ર કાર્ય છે. એનાથી મનુષ્ય કુસંસ્કારનો નાશ કરી સુસંસ્કારનું ઉપાર્જન સુંદર કરી શકે છે. પ્રભુભક્તિ એ ઘણી અચ્છી સાધના છે. આ સાધનાથી હૃદય કોમળ બને છે, નિર્મળ થાય છે અને અપૂર્વ આત્માનંદનો અનુભવ થાય છે. પછી તો તેની આગળ બીજું બધું ફીક્કું અને રસ વિનાનું લાગે છે. પ્રભુભક્તિથી પ્રભુના પ્રેમની જે વૃદ્ધિ થાય છે અને પ્રભુ ૫૨ જે મમત્વ વધી જાય છે, તેથી કુસંસ્કારના આકર્ષણ ઘણા ઘટી જાય છે, સુસંસ્કારોની પ્રીતિ વધતી જાય છે, આહાર, વિષય, અને પરિગ્રહ વિગેરેની આસક્તિ કપાતી આવે છે અને ત્યાગ તપશ્ચર્યા અને વૈરાગ્ય વિગેરે તરફ જીવનો ઝોક (ઝુકાવ) વધતો ચાલે છે. આ બધાનું મૂળ પ્રભુભક્તિ છે.
માનવસંસ્કારોનો
ગુણાકાર -
માનવભવમાં જે સારા નરસા સંસ્કારોનો ખૂબજ અભ્યાસ થયો તેની વૃદ્ધિ પછીના જન્મોમાં એવી થાય છે કે જાણે તેનો ગુણાકાર બનતો જાય છે. એ વાત શાસ્ત્રોમાં બતાવેલી જીવોની ભવપરંપરાથી સ્પષ્ટપણે જણાઇ આવે છે. કુસંસ્કા૨નો જો અભ્યાસ પડી ગયો તો તેની વૃદ્ધિ થઇ ગયાના જે અનેક દૃષ્ટાન્તો શાસ્ત્રોમાં આવે છે, તેમાંથી એક ચંડકૌશિકનો દાખલો લો. તેવી રીતે સુસંસ્કારની વૃદ્ધિના અનેક દૃષ્ટાન્તમાંથી એક શાલિભદ્રનું દ્રષ્ટાન્ત વિચારો આ બે દૃષ્ટાન્તથી, કુસંસ્કારના પોષણમાંથી ઉત્પન્ન થતી ભયાનક સ્થિતિનો
X*ક
V
V
