________________
ભવ્ય આંગી રચાય અને આત્મા તેમાં ભક્તિલીન બને, તો તે હાથ પેલી નાલેશી ધોઇ નાખી શાબાશી અપાવનાર બને.
દેવતાઓ પૂજન કરીને મંગળ દીવો તથા આરતી ઉતારે છે. તે દીપક પૂજાનો પ્રકાર છે. મંગળ દીવો એ અપમંગળને ટાળનારો છે. દીપક પૂજા રૂપે એ કેવળજ્ઞાનાવરણીયરૂપ અંધકારને ટાળી ક્રમે કરીને કેવળજ્ઞાનના દીવડાને પ્રગટાવનારો બને છે. આરતી શબ્દ કેવો સરસ છે ? આ’ અને ‘રતિ', “આ” ઉલટાપણાના અર્થમાં પણ આવે છે. તેથી “રતિ=ભવાસકિત અને આરતી-ભવોગ. સંસાર પર અરુચિ કરી આપે તે આરતી, અથવા “આ” એટલે ચારે બાજુથી અને “રતિ” એટલે આનંદ. ચારે બાજુથી આત્મહિતના માર્ગમાં અને આત્મિક ગુણોમાં જ આનંદ જગાડે તે આરતી. આરતીનો અર્થ આરાત્રિક પણ થાય છે. રાત્રિની મર્યાદાવાળો અર્થાત્ રાત્રિના પ્રારંભ કરવામાં આવતો દીપક તે આરાત્રિક. આરતી અને મંગલદીવાના અંતીમ ફળ તરીકે ભવના ફેરા ટાળવાનું છે. તે ક્રિયામાં દીપમાળને ઉપરથી નીચે અને નીચેથી ઉપર જે ગોળાકારે ફેરવવામાં આવે છે, તે જાણે પ્રભુને પ્રદક્ષિણા કરવા રૂપે છે. તેથી ભવભ્રમણ ટળે છે. અથવા ઉપરથી નીચે, નીચેથી ઉપર, એમ કરાતું દીપકભ્રમણ તે ઉર્ધ્વલોક, અધોલોક તથા તિર્થાલોકમાં જીવથી કરાતા ફેરાને ટાળે છે, અને આત્માના પ્રદેશોમાં પણ યોગની ચંચળતાથી નીપજતી ચંચળતાને લીધે પ્રદેશોની થતી ક્રિયાને ટાળી તે પ્રદેશોના ભ્રમણને પણ મટાડી તેમાં સ્થિરતા લાવી દે છે.
આરતી મંગલદીવો કર્યા બાદ પ્રભુ આગળ ભેરી, ભૂંગળ, વગેરે ઘણા વાજીંત્રોથી ગાનતાન અને નૃત્યપૂજા કરે છે. નાના મધુર વાજીંત્રોથી ભક્તિ કરતાં ભાવોલ્લાસ વધુ જાગે છે તેથી લાભ વધે છે. જિનમંદિરમાં કાજો લેવાથી લાભમાં શતાંશ પુણ્ય ગણીએ તો જિનેન્દ્રના અંગે કેસર, બરાસ વગેરે વિલેપન કરવાથી હજારગણું, પુષ્પોના સમૂહ અને માળાથી લાખગણું અને ભગવાનની આગળ ગીત નૃત્ય અને વાજીંત્રની પૂજા કરવાથી અનંતગણું પુણ્ય ઉપાર્જાય છે. સંસાર ખરેખર નાટક છે. નાટકની રંગભૂમિ ઉપર જુદા જુદા પાત્રો નવીન
કરીટ ફટ ફટ ફટ ફટ ફટ ફ્રીમ ૪૯ (ફક ફ્રી ફ્રી ફ્રી ફ્રી ફ્રી ફ્રી ફ્રી ફ8
