________________
યોગ્ય મુદ્રાપૂર્વક પ્રણામ. શુદ્ધ ભાવપૂર્વક પરમાત્માને પ્રણામ કરનારો પૂજ્યતાની કોટીમાં આવી શકે છે અને ૫૨માત્મદશાને પામી શકે છે. પરમાત્માને કરેલો એક ભાવનમસ્કાર પણ આત્માને સંસાર સમુદ્રથી તારી શકે છે. “કુસુમા ભરણ ઉતારીને પડિમા ધરિયવિવેક
66
મજ્જન પીઠે સ્થાપીને કરીયે જળ અભિષેક.’’ ।।૨।।
-
સ્નાત્ર પૂજાની રચના કરતાં પ્રારંભમાં પરમાત્માને પ્રણામરૂપ મંગળ કર્યા બાદ કવિવર્ય હવે પ્રભુજીને કુસુમાંજલિ કરવાનો ખ્યાલ આપે છેઃ- પ્રથમ પ્રભુજીના પવિત્ર અંગ પર ચઢાવેલા પુષ્પો તથા અલંકારો ઉતારી નાખવા. પુષ્પો અને આભુષણો શા માટે ચઢાવ્યાં હતા ? એથી શ્રી જિનેશ્વરની સાચા ભાવ સાથે સુંદર ભક્તિ થઇ શકે છે. ‘‘અલંકારો ચઢાવવા એ વીતરાગીદેવને સરાગી બનાવવાનો ધંધો છે'' એવો મિથ્યા બકવાસ ઉન્મત પુરુષોને શોભે છે. ભલે એ પંડિત પણ ગણાતા હોય. છતાં બિચારા મૂઢતાના પ્રભાવે તેઓ દેવાધિદેવની ભક્તિના પ્રકારોનું રહસ્ય સમજી શક્યા નથી. આત્મામાં અધ્યવસાયની શુદ્ધિ અને વિવિધ નવા શુભભાવો પેદા કરવા માટે જ આકર્ષક અને મહાકિંમતી અલંકારો પહેરાવીને ભગવાનની ભક્તિ થાય છે. એ પૂજક માટે છે, તેથી વીતરાગી આત્મા કંઇ સરાગી બની જતા નથી, પુષ્પ અને આભૂષણો ઉતાર્યા બાદ વિવેકપૂર્વક પ્રભુના બિંબને ગ્રહણ કરી, સિંહાસન ૫૨ સ્થાપી, નિર્મલ પાણીનો અભિષેક કરવો. પ્રતિમાજીને બે હાથથી બહુમાન પૂર્વક ગ્રહણ કરી સિંહાસન પર સ્થાપવા એ વિવેક કહેવાય. એક હાથે પકડવાથી પરમાત્માની આશાતનાનું પાપ લાગે છે. વિવેક એટલે ઔચિત્યથી કાર્ય કરવાની વિશિષ્ટ સમજ. ધર્મી આત્માએ વિવેકને ભૂલી જવો ન જોઇએ. સર્વોચ્ચ કોટિના પૂજ્ય એવા પરમાત્માનું જેટલું જેટલું આપણે બહુમાન કરીએ, તેટલે તેટલે અંશે આત્મામાંથી સંસારનાં બહુમાન કપાય છે અને પક્ષપાત ખસવા માંડે છે. મજ્જન પીઠ એટલે જેના ૫૨ પ્રભુજીને મજ્જન કરવામાં આવે અર્થાત્ જેના ઉપર નિર્મળ પાણીથી સ્નાન કરવામાં આવે તે સિંહાસન સમજવું. (પ્રભુનું
જી
૭
