________________
ગુણસ્થાનકમાં ઓતપ્રોત થયેલા હોય છે તેમજ તે ભવમાં ચારિત્ર અંગીકાર કરી તેના સુખમાં ખૂબ રમણતા કરે છે. વીશસ્થાનકમાં કોઇ એક, બે, ત્રણ અથવા વીશે સ્થાનકની તપશ્ચર્યા તપવા દ્વારા વિધિપૂર્વક આરાધના કરે છે વીશસ્થાનકની આરાધના કરતાં કરતાં પ્રભુ ચિત્તમાં એવી ઉત્કૃષ્ટ ભાવદયા ઉલ્લશાવે છે (જગતના જીવોની નિરાધાર અને દુઃખિત દશાને નિહાળી એવા ઉત્તમ કરુણામય અધ્યવસાયમાં આરૂઢ બને છે.) કે “ક્યારે મારામાં એવી તાકાત આવી જાય કે કર્મના ઉપદ્રવથી પીડાતા જગતના સર્વ જીવોને જિન શાસનના રસીયા બનાવી દઉં ! અર્થાત્ તમામ પ્રાણીઓને ભવસાગરથી ઉદ્ધરવા મોક્ષમાર્ગના પથિક બનાવી દઉં” એ ભાવદયાનો પવિત્ર રસ આત્મામાં પૂર્ણતાની પરાકાષ્ઠાએ પહોંચી જવાથી ત્યાં તીર્થકર નામકર્મનો નિકાચિત બંધ કરે છે. એટલે અવશ્ય ભોગવવા યોગ્ય બનાવે છે. પછી ત્યાં સરાગ ચારિત્રનું યથાર્થ પાલન કરી આયુષ્યની પૂર્ણાહુતિ થયા બાદ વચમાં એક દેવનો ભવ કરી, ત્યાંથી ચવીને પાંચ ભરત, પાંચ ઐરાવત, પાંચ મહાવિદેહ એ પંદર ક્ષેત્રમાંથી કોઇ પણ એક ક્ષેત્રમાં મધ્યખંડના આર્યદેશમાં રાજકુલમાં અવતરે છે. ત્યાં પણ રાજાની પટરાણીની કુક્ષિમાં અવતરે. જેમ માનસરોવરમાં હંસ શોભે, તેમ માતાની કુક્ષિમાં આ ગુણનિધિ પ્રભુ શોભે છે. જ્યારે પ્રભુ માતાના ઉદરમાં પધારે ત્યારે માતા સુખાકારી પલંગમાં પોઢેલા હોય છે ત્યાં હજી રાત્રિ બાકી હોય છે અને માતા ચોદ મહાસ્વપ્નોને આકાશમાંથી ઉતરતા દેખે છે. તીર્થંકર પ્રભુના ભવોની ગણતરી સમ્યકત્વ પામ્યા પછી કરાય છે. એમાં કેટલાય તીર્થકર દેવોને સમ્યકત્વ પછીના બે ભવમાં તીર્થકર પદ મળે છે. તીર્થંકરપણું ઉપાર્જાવનાર સમ્યકત્વને વરબોધિતરીકે શાસ્ત્રોમાં કહેલું છે. સમ્યકત્વ એટલે અરિહંત દેવોએ ભાખેલા જીવાદિ નવતત્ત્વો પરની અથાગ રુચિ, અને સંપૂર્ણ વિશ્વાસ. તમેવ સર્વે નિર્મ્સવ નિહિં પવે ! જે જિનેશ્વરદેવે ભાખ્યું તે જ સાચું અને નિઃશંક છે એવી આત્માની શ્રદ્ધાભરી લાગણી. પ્રથમ મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનકે રહેલા જીવ સમ્યકત્વ પામ્યા બાદ અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ નામના ચોથા ગુણસ્થાનકે આવી જાય છે. સમ્યકત્વ એ આત્માનો મૌલિક ગુણ છે. સમ્યકત્વને પામી ચૂકેલો આત્મા ક્રમશઃ ગુણવિકાસના સોપાન
