________________
ઉપર પગલાં મૂકે છે.
તીર્થકર થવાના પૂર્વેના ત્રીજા ભવે અરિહંત પરમાત્મા પ્રાયઃ ચારિત્ર સ્વીકારી અવશ્ય વીશ સ્થાનકોમાંના કોઇપણ પદની અથવા વીશે પદની આરાધના કરે છે. તીર્થકર દેવનો આત્મા અનાદિકાળથી વિશિષ્ટ યોગ્યતાને વરેલો અને ગંભીરતા, પરોપકાર-વ્યસનીપણું વિગેરે ગુણોથી વિરાજમાન હોય છે. એમને અરિહંતાદિ વીશ સ્થાનકોની આરાધના કરતાં કરતાં અપૂર્વ વર્ષોલ્લાસ પ્રગટે છે. કર્મના જુલમથી અતિશય ત્રાસ પામી રહેલા જગતને નિહાળી હૈયું હચમચી ઉઠે છે. અને એમાં ભાવ દયાનો અખ્ખલિત પ્રવાહ શરૂ થાય છે. દુઃખી, દીન, લૂલો, પાંગળા વિગેરેને જોવાથી જે આત્મામાં કુમળો પરિણામ જાગે છે અને તેના તે તે દુઃખને દૂર કરવાની ભાવના જાગે છે તે દ્રવ્યદયા છે. કર્મની ભઠ્ઠીમાં શેકાતા ચાર કષાયોની ચંડાળ ચોકડીથી બળાતા, ચોરાશીના ચક્રાવામાં અથડાતા, નિજનું સ્વરૂપ અને ગુણોની ઓળખાણ તથા પ્રાપ્તિ તરફ બેદરકાર બની પોતાના જ ગુણોને લૂંટનારા મોદાદિ આંતર શત્રુઓની સાથે ગાઢ મિત્રાચારી કરતા દુનિયાના જીવોની અતિ દુઃખદ દુર્દશાને જોઇ, તેમાંથી બચાવી લેવાની અને આત્મકલ્યાણના માર્ગે ચડાવી દેવાની કરુણામય લાગણી તે ભાવદયા. પ્રભુને સંસારમાં ભટકતા પ્રત્યેક પ્રાણીનો ઉદ્ધાર કરવાની અને શાસનના રસીયા બનાવવાની તીવ્ર કામના જાગે છે તેથી પરમાત્માનું ભાવદયાનું ક્ષેત્ર અતિશય વિશાળ અને ઉન્નત બની જાય છે. જગતમાંથી તીર્થંકરદેવ જેવા બીજા કોઇપણ પરમદયાળુ હતા નહિ, છે પણ નહિ, અને ભવિષ્યમાં થશે પણ નહિ. દ્રવ્યદયામાં તાત્કાલિક સુખી બનાવવાની તમન્ના છે, જ્યારે ભાવદયામાં તો પરિણામે મહાસુખી અને કર્મવિટંબણાથી પૂર્ણ સ્વતંત્ર બનાવવાની પ્રબળ ઇચ્છા છે, માટે દ્રવ્યદયા કરતાં ભાવદયાના મૂલ્ય ઘણાં ઉંચા છે. રાષ્ટ્ર, દેશ કે સમાજની સેવાના ભેખને લેનારાઓને આત્મકલ્યાણના સાચા માર્ગને જીવનમાં અપનાવ્યા વગર ચાલશે નહિ. માનેલી ગુલામી નાબુદ થવા છતાં પણ જ્યાં સુધી કર્મસત્તાની ભયંકર ગુલામી આત્મા પર લદાયેલી છે અને કર્મસત્તાની પરતંત્રતાના પિશાચી પાશમાંથી જ્યાં સુધી
થકી ફિક્રક્રીન્કટ્ટરક્રીમ ૨૦ રરરરરર રરર રરફરક8
