________________
થશેદ
[૩]
"ળવા દેવાની શાસ્ત્રકારોએ આટલી સ્વતંત્રતા આપી દિીધી હશે.
ભ૦ મહાવીરના સમકાલીન ગૌતમબુધે જ્યારે પિતાની પ્રિયતમા પત્ની અને પુત્રને ત્યાગ કર્યો અને ભરઊંઘમાં પડેલી એ દિન-પ્રસન્નમૂર્તિ ઉપર છેલ્લે-છેલ્લે જે પૂજતા-કંપતા બે-ચાર દષ્ટિપાત ક્યાં તેની ઉપર -તે કાવ્યોની કેટલીયે અજર-અમર અમૃતધારા વરસી ગઈ છે. મહાભિનિષ્ક્રમણની કપરી કસોટી ઉપર કંઈ કંઈ શ્રોતાઓ અને વાચકેએ રોમાંચ અનુભવ્યા છે. ભ૦ મહાવીરે જ્યારે પત્ની અને પુત્રીને એ ત્યાગ કર્યો હશે ત્યારે યશેદાને આત્મા, અંતઃપુરના એક ખૂણામાં વેલેવાતે કેઈએ નહિ કમ્યો હોય? પત્થરનાં હૈયાં પણ પીગળી જાય તેવે વખતે યશોદાની આંખમાંથી ભ૦ મહાવીરને છેલ્લી વિદાય આપતાં અશ્રની ધારા નહિ વહી નીકળી હોય? એ પછી પણ જ્યારે ભ૦ મહાવીરના ઉપસર્ગ, તપશ્ચર્યા અને વિષ્ણભરપૂર વિહારની વાત એના કાને આવતી હશે
ત્યારે શું દેડીને ભ૦ મહાવીરના ચરણમાં જઈને પડવાની અને રાજભહેલમાં પાછા ફરવા વિનવવાની દુર્બળતા એ નારી હૃદયમાં નહિ ઉભરાતી હોય? ચશેદા–એકલી પડેલી, માત્ર ભૂતકાળમાં જ જીવતી યશેદાને વર્તમાનની એક એક પળ કેટલી વસમી થઈ પડતી હશે? પૈની કેટલી કઠણ ઢાલ ઉપર એ વાઘા ઝીલતી હશે? મહાવીર પ્રભુના સંઘની શ્રમણપરંપરામાં સૂર્ય સમાન પ્રભાવકને અને શીતળ ચાંદની રેલાવતી સાધ્વીની જીવન-ચંદ્રિકાઓને ટુટે
