________________
[ ૨૩૭ ]
કપિલા આખા દિવસ અહિંસકપણે ગુજાર્યો છે. અને કપિલાએ પણ પેાતાના સગા હાથે શ્રમણેા-તપસ્વીઓને છૂટથી આહારાદિક આપ્યાં છે. ”
૮૮
ભ. મહાવીરના કમલદલ જેવા બીડાયેલા સુકુમાર એછો ઉપર કરુણામિશ્રિત સ્મિત ફરકયું. એમણે શ્રેણિક મહારાજાને ઉદ્દેશીને કહ્યું: “ લેાહી નથી રેડાયું, પણુ હિંસા તે। કૂવામાં પણ થઈ છે. પૂછી જોજો એ કાલસૌરિક કસાઈને, એણે પાણીમાં પાડા ચીતરીને, એકે એક કાલ્પનિક. પાડાની ગરદન ઉપર કૃપાણ ફેરવ્યુ છે. આ માનસિક હિંસા વાચિક તેમજ કાયિક હિંસા કરતાં વધુ ભયંકર હાય છે. હાથે પગે એડીએથી બધાએલે। માનવી ભલે કાયાથી કેાઈની હિંસા ન કરી શકે, પણ એના મનેાભાવ તે હિંસાથી ખદબદતા જ રહે છે. અહિંસા મહારથી નથી આવતી. શુધ્ધ અંતર એ એનુ ઉદ્ભવસ્થાન છે, કાલસૌરિકને હિંસા કરતે રોકવાનું કેાઈ રાજા-મહારાજામાં કે દેવી-દેવતામાં પણ સામર્થ્ય નથી. તમે એને ખળાત્કારે અહિંસક ન અનાવી શકે. ”
“ એ જ પ્રમાણે કપિલા દાસીનું. ” ભ. મહાવીર વધુ સ્પષ્ટતા કરી: “ દાન આપવામાં કપિલાએ બાકી નથી રાખી. અન્નભંડાર રાજવીના હતા–ભિક્ષુકા અને શ્રમણેા પણ સુપાત્ર હતા. માત્ર કપિલાની મનેાદશા દાનીને શૈલે એવી નહાતી. આહાર વહેારાવતાં પણુ કપિલાએ એમ જ ચિંતવેલુ કે–“ મારું શું છે ? શ્રેણિક મહારાજાના આ ચાટવા ભલે દાન દેતે. મારે ને આ
