________________
[ ૧૨૪ ] મહાદેવીઓ આશાભર્યા યુવાનની મા અને બહેન બિચારી રાહ જોતાં ઘેર બેઠાં હશે. એને પણ ભેગ કેમ દેવાય?
“બેટા! તું પણ મારો જ પુત્ર છે. તું જાય કે મારે પુત્ર જાય, મારે મન બધું સરખું જ છે.” માતાની દુર્બળ આંખોમાંથી શ્રાવણ-ભાદર વરસતા જ રહ્યો.
“યક્ષને હું જોઈ લઈશ, પણ હું બેઠે હેઉં અને યક્ષ તમારા પુત્રને ભરખી જાય એવું તે કેઈ કાળે પણ ન બનવા દઉં.” કૌશાંબીના યુવાનની આંખમાં નિર્ભયતા અને આત્મભાનનું તેજ ચમકી ઊઠયું.
તે કાળને તે સમયમાં યક્ષની સત્તા ઈશ્વરી પ્રભાવને પણ વટાવી ગઈ હતી. યક્ષે જ મોટે ભાગે પૂજાતા અને યક્ષના ભયથી લેકે થરથરતા. યક્ષને નામે જે આજ્ઞા પ્રચલિત થઈ હોય તેની સામે કેઈથી ઊંચી આંગળી પણ ન થાય. યક્ષના મંદિરમાં રાતવાસો પણ કેઈથી ન રહેવાય. દેવના પણ દેવ જે કઈ હોય તે તે યક્ષે. યક્ષ રાક્ષસની જેમ માણસને ચૂસીને શેરડીના છેતરાની માફક ફેંકી દઈ શકે, યક્ષ મહામારી ફેલાવીને ગામનાં ગામ ઉજજડ-વેરાન બનાવી શકે. યક્ષ કે યક્ષિણીનું નામ સાંભળતાં લોકેના હાજા ગગડી જતાં. એમને ખુશ રાખવા, એમને બલિ ધરવાં, એમના ઉત્સવ ઊજવવા એ જ જાણે કે જીવનની ક્ષેમ-કુશળતા હોય એવી માન્યતા ઊંડા મૂળ ઘાલીને બેઠી હતી.
આ યક્ષના ભય-સામ્રાજ્ય સામે પહેલે શંખ ભ૦ મહાવીરે ફેંકયે. દીક્ષા પછી થોડા જ સમયમાં ભ૦
