________________
[ ૧૮]
મહાદેવીઓ
મહાદેવીમા
શત્રુનું નામ આપેલું તે જ પિતાના પિતાને વેરી બન્યા. તેણે દગા-ફટકાથી પિતાને કાછપિંજરમાં પૂરી, મગધને મુકુટ પહેરી લીધો. બહારથી આવતી આફત સામે માણસ કિલ્લેબંધી ઊભી કરી નિશ્ચિત રહી શકે, પણ
જ્યાં આકૃતિમાં આલેખાયેલી બિલાડી, પ્રાણ હરવા સમર્થ હોય ત્યાં સ્નેહ અને વાત્સલ્યની હૂંફમાં પળેલા-ઉછરેલા સંતાને પિતૃઘાતી અને એને કર્મની લીલા સિવાય બીજું શું કહેવાય? અને એ અનિવાર્ય ભાવીને તેણે અન્યથા કરી શકે?
શ્રેણિક છે કે હવે વર્ષ અને મહિનાના હિસાબે વૃષ્ય થયા હતા, પણ એમના દેહ અને મનની તાઝગી હજી એની યુવાનીને યાદ કરાવતી. ઇતિહાસમાં જે કે તે શ્રદ્ધાળુ અને ભક્ત તરીકે પંકાઈ ગયા છે, પણ જો તેણે ભગવાન મહાવીર અને ગૌતમ બુદ્ધના ઉપદેશને અનુસરી, પિતાની તલવાર મ્યાનમાં ન રાખી હોત તે નજીકના નાનાં-મોટાં રાજ્ય અને ગણતંત્રને માટે પણ એ ભયંકર બની જાત. આવા એક યોદ્ધાને પિતાના જ એક પુત્રના હાથે, છૂપા વિદ્રોહને અંગે, બંદિવાન બન્યા પછી કેટલું દારુણ દુઃખ થયું હશે ? મગધ જેવું અનન્ય સામ્રાજ્ય પિતાના બાહુબળથી સરજાવવાની તાકાત ધરાવનાર એ દ્ધાને એ વખતે એમ જ થયું હશે કે આ પિંજરમાંથી ઘડીક વાર બહાર નીકળું અને ખુલ્લી તલવાર લઈને મેદાનમાં ઊભા રહે તે મારી સામે ઊંચી આંખે જોવાની પણ કેઈ હામ ન ભીડે-આ બાવડામાં હજી પણ ઉલ્કાપાત ઉપજાવવા જેટલું બળ છે.
બીજી જ પળે ભ૦ મહાવીર અને ગૌતમ બુદ્ધની
