________________
ચલણ [૧૯] તપશ્ચર્યા અને સંયમ યાદ આવતાં પુત્રને આ અત્યાચાર પ્રસન્નપણે સહી લેવાની અને અનિવાર્ય ભાવભાવને ભેટવાની ભાવના પણ એ જ પુત્રવત્સલ હિયોમાં સ્પરતી હેય તે તે પણ અસંભવિત નથી.
ચેલણાની સ્થિતિ વધુ કરુણ અને કડી હતી. એ ટી હોવા છતાં અસહાય હતી. પુત્રની ઉદ્ધતાઈ સગી આંખે જેવા છતાં એક અબળા તરીકે એક શબ્દ સરખો ય ઉચ્ચારવાની એની હીમ્મત નહોતી ચાલતી. અંતરથી તે તે શ્રેણિક સાથે બંદીદશા ભોગવવાનું જ પસંદ કરતી હશે. પરંતુ હવે મગધપતિ બનેલા પુત્ર પાસે એટલી નજીવી માગણી કરવા કરતાં ધરતી માર્ગ આપે તે તેમાં સમાઈ જવાનું એ વિશેષ પસંદ કરતી, એટલે તે એ બહુધા મૌન રહેતી.
ચેલણ પહેલેથી જ સમજતી હતી કે પિતે જે પુત્રને જન્મ આપે છે તે એક દિવસ પિતૃઘાતી નીવડવાને. એ ગર્ભમાં હતો તે વખતે જ ચલણને પોતાના પતિનું કમળ કાળનું ભક્ષવાના દેહદ ઉપજેલા. શ્રેણિકે અભયકુમારની મદદથી એ દેહદ ખૂબીથી પુરેલા. પુત્રના જન્મ પછી પણ ચેલાએ તે એને ત્યાગ જ કરેલેએક ઉકરડા ઉપર ફેંકી દીધેલ. સદ્દભાગે તે અને શ્રેણિકના વાત્સલ્ય-પ્રભાવે તે રાજકુમારની જેમ જ ઉછર્યો. ઉકરડા ઉપર એની આંગળી એક કૂકડાએ કરડેલી-પાછળથી એ પાકેલી, પરંતુ શ્રેણિક મહારાજા પિતે એ પુત્રને આરામ આપવા, એની પરૂવાળી આંગળીને પિતાના મેંમાં રાખી, ઊની બાફ આપતા. ચેલણાને
