________________
[ ૨૨૮ ]
મહાદેવીએ
ખીજાએલી વાઘણની જેમ ઉગ્ર પણ ખનતી અને મહાશતકને કડવાં વેણુ સંભળાવતી.
રેવતીની પજવણીથી રીઢો ખની ગએલે મહાશતક માટે ભાગે, આવે વખતે ભ, મહાવીરે ઉપદેશેલા સૂત્રેાનુ સ્મરણ કરી, પેાતાના સયમમાં સ્થિર રહેતા. ભગવાન મહાવીર કહેતા કે મરવાની આળસે જીવતા-મડદાલ બળદો મહાવિકટ અરણ્ય પાર કરવામાં મદદરૂપ નથી ખની શકતા, વચ્ચે જ ગળીયા થઇને બેસી જાય છે; તેમ અસયમ, આવેશ અને પ્રમાદને વશ બનેલા સાધકે વચ્ચે જ રહી જાય છે-લક્ષ્યને સાધી શકતા નથી. વિકારાથી ભરેલા વાતાવરણની વચ્ચે રહીને જે પેાતાના આત્મસયમને અડગ રાખી શકે છે તે જ વહેલા માટે સસાર–અરણ્ય તરી જાય છે. રેવતીને આદેશ મહાવીરના પરમ શ્રાવક મહાશતકના મેરુ સમા મૌનની સાથે અથડાઇ પાછે વળી જતા.
બૌધ્ધ સાહિત્યમાં, મજિઝમનિકાયમાં, એક કથા છે: વૈદૈહિકા નામની એક ગૃહિણી શાંત અને નમ્ર હતો. એની શાંતિ અને નમ્રતા લેાકેામાં દૃષ્ટાંતરૂપ બની હતી.
કાળી નામની દાસીએ વિચાર કર્યા કે ખરેખર, મારી શેઠાણી શાંત અને નમ્ર હશે કે અશાંતિનું કોઇ કારણ ન મળવાથી શાંત તથા નમ્ર દેખાતી હશે ? એક વાર પરીક્ષા તે કરવા દે. ’
મીજે દિવસે કાળી, રાજ કરતાં ભૂખ મેડી ઊડી. શેઠાણીએ પૂછ્યું: “ આજે કેમ મેડી થઇ ? મારા ઘરમાં એમ નહિ ચાલે, સમજી ?”
