Anekantvad

Author(s): Yughbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 7

રવિવાર તા. ૧૭-૦૭-૯૪, સ્થળ : બિરલા હોલ, ચોપાટી.
અનંત ઉપકારી અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા પ્રભુ મહાવીરે આજથી ૨૫૦૦ વર્ષ પૂર્વે જગતના હિતને કરનારા એવા ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરી છે.
તીર્થકરો જ્યારે જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રથી પરિપૂર્ણ થાય છે, પછી તેઓ આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે. જે જીવો લાયક હોય છે તેમને જ આ શાસનમાં પ્રવેશ મળે છે, અને તેમાં આપણા પુણ્યની પ્રચંડ ઉદય છે કે આપણને તેનો વારસો મળ્યો છે.
અત્યારે આ શાસનમાં ઘણા જીવો એવા છે કે તેમને પૂછો કે તમે મહાવીર પ્રભુના અનુયાયી કેમ છો? તેમને જ સમર્પિત થવાનું મન તમને કેમ થયું? આ દુનિયામાં બીજા ધર્મપ્રણેતા છે, છતાં તે બધાને છોડીને તમે આ જ ધર્મને કેમ અપનાવ્યો છે? તેમાં કારણ શું છે? તો આ બધા પ્રશ્નોના તેઓ જવાબ આપી શકશે ખરા? આપણા ધર્મના સિદ્ધાંતો શું છે? તેઓનો ઉપદેશ શું છે? તમે શેના માટે આ ધર્મનો ગર્વ લઈ શકો છો? આ બધામાં કારણ શું છે? તમારામાંથી મોટા ભાગના આનો જવાબ આપી શકશે ખરા? • આપણા ધર્મના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોની ઓળખ લેવા જ તમે અત્યારે તૈયાર નથી. જેમ કે કોઇ સારા વેપારીને પૂછો કે તમે કઈ લાઇનમાં બીઝનેસ કરો છો? અને તે કહે કે મને ખબર નથી તો તમે આ વેપારીને કેવો કહેશો? તમે દુકાનમાં માલનું ખાલીસારું પેકીંગ, રંગબેરંગી બોક્સ જોઈને જ માલ ખરીદો ખરા? સંસારના ક્ષેત્રમાં તમે વગર જાણે કાંઈ અપનાવતા નથી, પરંતું ધર્મના ક્ષેત્રમાં જ તમારે અબૂઝ રહેવું છે. ધર્મતત્ત્વને પામવા માટે મંદિરો, મૂર્તિઓ, ધર્મસ્થાનો વગેરે બધાં સાધનો છે, પરંતુ આ બધા માળખામાં તત્ત્વ કે માલ શું? તીર્થકરે પ્રરૂપેલાં, પ્રદર્શિત કરેલા સિદ્ધાંતો એ જ ખરો માલ છે, અને તેને જ તમે જાણો, સમજો, ઓળખો, નહિતર ખાલી પેકિંગ લઇને ફરનારા થશો.
હવે તીર્થકરની વિશેષતા કઈ રીતે? તેમની આગવી ખૂબીઓ કઈ છે? દુનિયાની બધી ફિલોસોફીમાં જો કોઇ મૂળભૂત સિદ્ધાંત હોય તો તે તેમણે આપેલ અનેકાન્તવાદ છે. આપણા તીર્થકરોએ જે અનેકાન્તવાદની સ્થાપના કરી છે, તેના આધારે તીર્થકરોની વિશ્વશ્રેષ્ઠ અદ્વિતીયતા ગણી શકાય. આ અનેકાન્તવાદ એક સારભૂત મર્મગ્રાહી સિદ્ધાંત છે.
ક
ક
જ
ન
જ
ક
ક
ક
ક
ક
દ
ક
જ
*
એક
એક
જે
ય
* એક જ ક અનેકાંતવાદ