Agam 01 Ayaro Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 8

આગમસૂત્ર 1, અંગસૂત્ર ૧‘આચાર' બીજના નાશને માટે થાય છે. જે સાધુ આ વાતને સારી રીતે સમજે છે, તે સંયમ-સાધનામાં તત્પર થઈ જાય છે. ભગવંત અને શ્રમણના મુખેથી ધર્મશ્રવણ કરીને કેટલાક મનુષ્યો એવું જાણે છે કે - આ પૃથ્વીકાયની હિંસા ગ્રંથિ અર્થાત્ કર્મબંધનું કારણ છે, મોહનું કારણ છે, મૃત્યુ નું કારણ છે અને નરક નું કારણ છે. છતાં પણ જીવ પોતાના કાર્યોમાં આસક્ત થઈને અનેક પ્રકારના શસ્ત્રો દ્વારા પૃથ્વીકર્મ સમારંભથી પૃથ્વીકાયના જીવોની તેમજ પૃથ્વીને આશ્રિત અન્ય અનેક પ્રકારના જીવોની હિંસા કરે છે. હવે જે હું કહું છું તે સાંભળો - જેમ કોઈક જન્મથી અંધ આદિ મનુષ્યને– - કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે, પગને કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે, ઘૂંટણને કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે, જાંઘને કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે, જાનુને કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે, સાથળને કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે, કમરને કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે, નાભિને કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે, ઉદરને કોઈ ભેદે, કોઈ છેડે, પડખાને કોઈ ભેદે, કોઈ છેદે; આ જ પ્રમાણે પીઠ, છાતી, હૃદય, સ્તન, ખભા, ભૂજા, હાથ, આંગળી, નખ, ગરદન, દાઢી, હોઠ, દાંત, જીભ, તાળવું, ગાલ, ગંડસ્થળ, કાન, નાક, આંખ, ભૂકુટિ, લલાટ અને મસ્તકને કોઈ મનુષ્ય ભેદે, કોઈ છેદે, કોઈ મૂર્ણિત કરે યાવત્ પ્રાણનો નાશ કરી દે. ત્યારે તેને જેવી વેદના થાય છે પણ તેઓ વેદનાને પ્રગટ કરી શકતા નથી તેવી જ રીતે - પૃથ્વીકાયના જીવ પણ અવ્યક્ત રૂપથી વેદનાનો અનુભવ કરે છે પણ તેને પ્રગટ કરી શકતા નથી. આ પ્રકારે પૃથ્વીશસ્ત્રનો સમારંભ કરનાર અજ્ઞાની જીવે આ આરંભ સારી રીતે જાણેલ નથી, સમજેલ નથી. તે તેનો અપરિજ્ઞાતા હોય છે અર્થાત્ હિંસાના પરિણામને જાણીને હિંસાનો ત્યાગ કરનાર હોતા નથી. સૂત્ર-૧૮ જે પૃથ્વીકાય જીવો પર શસ્ત્રનો સમારંભ કરતા નથી, તે જ આ આરંભોનો પરિજ્ઞાતા-વિવેકી છે. આ પૃથ્વીકાયનો સમારંભ જાણીને બુદ્ધિમાન મનુષ્ય સાધુ) સ્વયં પૃથ્વીકાય શસ્ત્રનો સમારંભ હિંસા) કરે નહીં, બીજા દ્વારા પૃથ્વીકાય શસ્ત્રનો સમારંભ કરાવે નહીં અને પૃથ્વીકાય શસ્ત્રનો સમારંભ કરનારની અનુમોદના કરે નહીં. જેણે આ પૃથ્વીકર્મ સમારંભ જાણી લીધો છે, જાણીને સમારંભને છોડેલ છે તે જ ‘પરિજ્ઞાતકર્મા' એટલે કે કર્મબંધના હેતુઓને જાણનાર, તેનો ત્યાગ કરનાર વિવેકી મુનિ છે એમ ભગવંત પાસેથી સાંભળીને હું તમને કહું 6 અધ્યયન-૧ ‘શસ્ત્રપરિજ્ઞા'ના ઉદ્દેશક-૨ ‘પૃથ્વીકાય'નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ અનુવાદ પૂર્ણ અધ્યયન-૧, ઉદ્દેશો-૩ “અપકાય” સૂત્ર–૧૯ | મુનિના સ્વરૂપને વિશેષથી દર્શાવતા જણાવે છે - ભગવંત પાસેથી સાંભળીને હું તમને કહું છું. જે સરળ આચરણવાળા છે, મોક્ષમાર્ગને પ્રાપ્ત કરેલ છે અને જેઓ કપટરહિત હોય છે તેને અણગાર અર્થાત્ સાધુ કહે છે. સૂત્ર—૨૦ ગૃહ- ત્યાગ કરી જે શ્રદ્ધાથી સંયમ અંગીકાર કરેલ છે. તે સંયમમાં કોઈ પણ પ્રકારની શંકા નહીં કરતા. યાવજ્જીવન તેટલી જ શ્રદ્ધાથી સંયમનું પાલન કરે. સૂત્ર—૨૧ વીર પુરુષો મહાપથ–મોક્ષમાર્ગ પ્રતિ પુરુષાર્થ કરી ચૂક્યા છે અર્થાત્ આ સંયમ-માર્ગ આચરી ચુક્યા છે. સૂત્ર—૨૨ ભગવંતની આજ્ઞાથી અપૂકાયના જીવોને જાણીને તેઓને ભયરહિત કરે અર્થાત્ તે જીવોને કોઈ પ્રકારે પીડા ના પહોંચાડે, તેમના પ્રત્યે સંયમી રહે. સૂત્ર-૨૩ અષ્કાય સંબંધે વિશેષથી હું તને કહું છું કે - મુનિ સ્વયં અકાય જીવોના અસ્તિત્વનો નિષેધ ન કરે એ રીતે મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(આચાર)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 8