Abhidhan Rajendra Kosh Part 01 Shabdarth Vivechan - Shabdona Shikhar

Author(s): Rajendrasuri, Vaibhavratnavijay
Publisher: Raj Rajendra Prakashan Trust

Page 640

હો હોય તે. પૂજા, પ્રતિકૂળતાઓ પ્રાપ્ત થાય, પીડા-વેદના થાય તે. | આગમૠત : ગણધર ભગવન્તોનાં બનાવેલાં આગમો એ જ અસાધારણ કારણઃ સામાન્ય નહીં, પરંતુ ખાસ વિશિષ્ટ કારણ. 1 શ્રત. અસિધારાઃ તલવારની ધાર, (મધથી લેપાયેલી તલવારની ધાર | આગાઢજોગ : સાધુ-સાધ્વીજી મહારાજશ્રીની એવા પ્રકારની જેવું વેદનીય કર્મ છે.) યોગવહનની ક્રિયા કે જેમાંથી નીકળી ન શકાય. અસુરઃ દાનવો, હલકા દેવો, ભવનપતિ - વ્યંતર દેવો. | આગાર : છૂટછાટ-અપવાદ-મુશ્કેલ માર્ગ વખતે છૂટ. અસૂયા : ઈષ્યા-દાઝ-અદેખાઈ - પરની કૃદ્ધિ ન ખમવી. | આગારીપચ્ચકખાણ : છૂટછાટવાળું પચ્ચખાણ, જેમાં અસ્તિ-નાસિ: પ્રત્યેક પદાર્થો પોતાના દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ અને અપવાદો હોય તે. ભાવથી અસ્તિરૂપ છે અને પરના-દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ અને ભાવથી | | આચાર: જ્ઞાનાદિ પાંચ ગુણોની વૃદ્ધિ થાય તેવો સદાચાર. નાસ્તિરૂપ છે. આચાર્યપદ : છત્રીસ ગુણોવાળું, સૂરિમંત્રના જાપવાળું, અસ્થિરચના : શરીરમાં થયેલી હાડકાંની મજબૂતાઈ- 1 પંચાચારને પાળવા-પળાવવાવાળું એક વિશિષ્ટ પદ, રચનાવિશેષ. આચ્છાદિત ઢંકાયેલું, આવરણવાળું, ગુપ્ત. અહિતકારક: નુકસાનકારક, અકલ્યાણ કરનાર, આજન્મઃ જન્મ કરવા પડે ત્યાં સુધી, ભવોભવમાં. અહોરાત : દિવસ-રાત્રિ, ચોવીસ કલાક. આજીવિકાભય : પોતાનું જીવન જીવવાનો, ઘરસંસાર અક્ષતપૂજા : પ્રભુની સામે તંડુલાદિના સાથિયા વગેરેથી થતી ચલાવવાનો ભય, પોતાની આજીવિકા કોઈ તોડી નાખશે તેવો ભય. અક્ષયસ્થિતિઃ મળેલી જે અવસ્થા કદાપિ નાશ ન પામે તે. મોક્ષની | આણાગમ્ય (આજ્ઞાગમ્ય) કેટલાક ભાવો ભગવાનની આજ્ઞાથી અવસ્થા તે અક્ષયસ્થિતિ. જ જાણી શકાય તેવા છે જેમ કે નિગોદના જીવો વગેરે. અક્ષિપ્ર : વસ્તુનું જે જ્ઞાન વિલંબથી - ધીરે ધીરે થાય છે. આતમરામી: આત્માના જ સ્વરૂપમાં રમનારા, સ્વભાવદશામાં મતિજ્ઞાનના બહુ આદિ 12 ભેદમાંનો એક ભેદ. જ રહેનાર આત્માઓ. અજ્ઞાતભાવઃ આત્માની અજ્ઞાન દશા, વસ્તુતત્ત્વની અણસમજ. | આત્મકલ્યાણ આત્માનું જેમાં હિત થાય તે, કલ્યાણ કરવું તે. અજ્ઞાતાવસ્થા: આત્માની મૂર્ખ અવસ્થા, અણસમજ અવસ્થા. | આત્મચિંતન : આત્માના સ્વરૂપનું ચિંતન કરવું, મનને અજ્ઞાની પુરુષો : મૂર્ણ પુરુષો, અણસમજુ મનુષ્યો. આત્મજ્ઞાન | કરવું તે. વિનાના જીવો. આત્મપરિણતિમજ્ઞાનઃ દર્શન-મોહનીય અને જ્ઞાનાવરણીય આંખનો પલકારોઃ આંખ મીંચીને ઉઘાડીએ તેમાં થતો સમય. | કર્મના ક્ષયોપશમપૂર્વકનું શ્રદ્ધાથી ભરપૂર શાસ્ત્રીય જ્ઞાન. આંશિક સત્ય: કંઈક અંશે સત્ય, પૂર્ણ સત્ય નહીં, અર્ધસત્ય | આત્મરક્ષક દેવ ઈન્દ્રોની રક્ષા કરવા માટે રખાયેલા દેવો. અથવા કંઈક માત્રાએ સત્ય, વાસ્તવિક તો અસત્ય. આત્મશુદ્ધિ: આત્માની નિર્મળતા, મોહ વિનાની દશા. આકસ્મિક અણધાર્યું, ન કલ્પેલું, અચાનક. આત્મહિતકારીઃ આત્માનું કલ્યાણ કરનારી વસ્તુ, અજ્ઞાન અને આકારઃ પદાર્થની આકૃતિ, રચના, મોહને દૂર કરી શુદ્ધતા પ્રગટાવનાર. આકાશગામી : આકાશમાર્ગે ઊડવાની-જવાની-આવવાની આદાનપ્રદાનઃ લેવડદેવડ, વસ્તુની આપ-લે કરવી તે. શક્તિ . આદાન-ભય : ધન-મિલકત આદિ ચોરો વડે લૂંટાઈ જવાનો આકાશાસ્તિકાય : જીવ-પુગલોને અવગાહ આપનારું એક ભય. દ્રવ્ય. આદિનાથ પ્રભુઃ ભરતક્ષેત્રમાં થયેલા પહેલા ભગવાન. આકિચન્ય: કંઈ પણ પદાર્થ પાસે ન રાખવો તે, સર્વ વસ્તુના | આદીશ્વર પ્રભુઃ ભરતક્ષેત્રમાં થયેલા પહેલા ભગવાન. ત્યાગી. આયનામકર્મ : યુક્તિ વિનાનાં વચનો હોવા છતાં પણ જે આક્રન્દનઃ રડવું, અતિશય રડવું, છાતીફાટ રડવું તે. વચનો લોકો સ્વીકારે, પડતો બોલ ઝીલી લે તે. આક્રોશઃ ગુસ્સો, કોપ, આવેશ. આધાકર્મીદોષઃ સાધુ-સાધ્વીજીને ઉદ્દેશીને જે જે બનાવ્યું હોય આગમ: ગણધર ભગવન્તોએ રચેલાં શાસ્ત્રો, મૂલ શાસ્ત્રો. તે આહારાદિ જો તેઓ વહોરે તો તે. આગમકથિત: આગમોમાં ભાખેલું, આગમોમાં કહેલું. આધાર-આધેયભાવઃ એક વસ્તુ બીજી વસ્તુનું અધિકરણ હોય, આગમગમ્ય: આગમોથી જાણી શકાય તેવા વિષયો. | અને બીજી વસ્તુ તેમાં રહેતી હોય તો તે બે વચ્ચેનો જે સંબંધ છે.