Abhidhan Rajendra Kosh Part 01 Shabdarth Vivechan - Shabdona Shikhar

Author(s): Rajendrasuri, Vaibhavratnavijay
Publisher: Raj Rajendra Prakashan Trust

Page 650

વગેરે, ગણધરકત : ગણધર ભગવંતોનાં બનાવેલાં શાસ્ત્રો, આગમો | ગામાનુગામ: એક ગામથી બીજે ગામે, એક ગામ પછી એકેક ગામ. ગણધરરચિત : ગણધર ભગવંતોનાં રચેલાં શાસ્ત્રો, આગમો ગારવઃ આસક્તિ,મમતા, કોઈપણ વસ્તુની અતિશય ભૂખ, વગેરે. રસગારવ, ઋદ્ધિગારવ, સાતાગારવ. ગણનાયક: ગચ્છના, સમુદાયના નાયક, મુખ્ય. ગાઈથ્યઃ ગૃહસ્થપણું, ગૃહસ્થ-સંબંધી, ઘરસંબંધી વ્યવસાય. ગણિપદ: ગણને (ગચ્છને) સંભાળી શકે તેવું સ્થાન કે જે ગિરનાર પર્વતઃ સૌરાષ્ટ્રમાં આવેલ પર્વત. જ્યાં તેમનાથ પ્રભુનાં ભગવતીસૂત્ર આદિના યોગ-વહન પછી યોગ્યતાવિશેષ દીક્ષા, કેવલજ્ઞાન અને નિર્વાણ એમ ત્રણ કલ્યાણક થયાં છે. જણાવાથી અપાય છે. ગીર્વાણ દેવ, વૈમાનિક નિકાય આદિના દેવો. ગતાનુગતિક : ગાડરિયો પ્રવાહ, સમજ્યા વિના એકબીજાને ગુચ્છઃ ગુચ્છો, પાત્રો રાખવા માટે રખાતી કપડાંની ઝોળી વગેરે, અનુસરવું ઈત્યાદિ. અડૂઢાઈજ્જસુ સૂત્રમાં “ગપુજીશબ્દ આવે છે. ગતિદાયકતા : તે તે ગતિ અપાવવાપણું જેમકે અનંતાનુબંધી ગુટિકા : ગોળી, પ્રભાવક ઔષધિ-વિશેષ. સુલસા શ્રાવિકાએ કષાય નરકગતિ અપાવે, અપ્ર. કષાય તિર્યંચગતિ. આવી 32 ગુટિકા પ્રાપ્ત કર્યાનું વર્ણન આવે છે. ગતિસહાયકતા : જીવ-પુદ્ગલને ગમન કરવામાં અપેક્ષા ગુડઃ ગોળ, સાકર, ગળપણ, છ વિગઈમાંની એક વિગઈ. કારણપણું. ગુણ: દ્રવ્યની સાથે સદાકાળ રહેનાર સ્વરૂપવિશેષ. ગદ્દગદ સ્વરેઃ રડતા સ્વરે, ભરેલા હૈયે, રુદન કરતાં કરતાં. ગુણગણયુક્ત: ગુણોના સમૂહથી ભરપૂર, ગુણિયલ મહાત્મા. ગભરાયેલઃ બે બાજુની પરિસ્થિતિથી આકુળવ્યાકુલ બનેલ. ગુણપ્રત્યયિક ગુણના નિમિત્તે પ્રગટ થનારું, મનુષ્ય-તિર્યંચોને ગમનાગમન : જવું-આવવું. આવ-જા કરવી તે. જે અવધિજ્ઞાન અને વૈક્રિયશરીર પ્રગટ થાય છે તે. ગમિકહ્યુત : જે શાસ્ત્રોમાં પાઠોના આલાવા સરખેસરખા. ગુણરાગી : જે વ્યક્તિ અન્ય વ્યક્તિ ઉપર ગુણોને લીધે રાગી હોય તે. હોય તે. ગમ્યઃ અધ્યાહાર, જાણવા લાયક, શબ્દથી ન લખ્યું હોય પરંતુ | ગુણશ્રેણી : ટૂંકા કાળમાં વધારે વધારે કર્મોનો ક્ષય કરવા માટે અર્થથી સમજી શકાતું હોય તે. ગુણોની અધિક અધિક ક્રમશ: પ્રાપ્તિ. 11 ગુણ શ્રેણી કહેવાય છે ગરકાવ થવુંઃ ઓતપ્રોત થવું, ડૂબી જવું, લયલીન બની જવું. | અથવા સ્થિતિઘાતાદિથી ઘાત થયેલાં કર્મપરમાણુઓની ઉદયગરાનુષ્ઠાન : પરભવના સંસારિક સુખની બુદ્ધિપૂર્વક ધર્માનુષ્ઠાન સમયથી અસંખ્યાત ગુણાકારે કર્મલિકની રચના કરવી તે. કરવાં તે. ગુણસંક્રમ: અબધ્યમાન (ન બંધાતાં) અશુભ કમને બધ્યમાન ગરબાનુષ્ઠાનઃ પરભવના સંસારિક સુખની બુદ્ધિપૂર્વક ધમનુષ્ઠાન | (બંધાતા) શુભકમોંમાં અસંખ્યાત ગુણાકારે નાખવાં, કરવાં તે. સંક્રમાવવાં તે. ગરિહામિ : હું મારાં કરેલાં પાપો દેવ-ગુરુ સમક્ષ સવિશેષ ગુણસ્થાનક ગુણોની તરતમતા, હીનાધિક ગુણપ્રાપ્તિ. નિન્દુ . ગુણાધિકઃ આપણા કરતાં ગુણોમાં જે મોટા હોય તે. ગર્ભજ: સ્ત્રી-પુરુષની સંભોગ-ક્રિયાથી જે જન્મ થાય છે. જેના ગુણાનુરાગી બીજાના ગુણો ઉપર ઘણો જ અનુરાગ કરનાર. જરાયુજ, અંડજ અને પોતજ એમ ત્રણ ભેદો છે. ગુફાસ્થાન: પર્વતોમાં ઊંડી ઊંડી ગુફાઓવાળી ભૂમિ. ગર્ભજાત : ગર્ભથી જન્મેલું, અથવા ગર્ભમાં જન્મેલું. ગુરુઃ ધર્મ સમજાવે તે હિત-કલ્યાણ-કારી માર્ગ સમજાવે છે. ગર્ભિત ભાવ ઊંડા ભાવ, અંદર ભરેલાં રહસ્યો, સૂક્ષ્મ હાઈ. | ઉપકાર કરનાર. ગર્ભિત રીતે ઊંડી બુદ્ધિથી, સૂક્ષ્મ બુદ્ધિથી સમજવા લાયક ગુરુઅક્ષરઃ જોડાક્ષર, બે વ્યંજનો વચ્ચે સ્વર ન હોય તે. ગહ પાપોની નિંદા કરવી તે, કરેલી ભૂલો સંભારી નિંદવી. | ગુરુગમતાઃ ગુરુ પાસેથી જાણેલું, ગુરુઓની પરંપરાથી જાણેલું ગવેષણાઃ શોધવું, તપાસવું, માગવું, વિચારવું. ગુરુજનપૂજા : વડીલોની, ઉપકારીઓની અને કલ્યાણ ગળથૂથીથી નાનપણથી, બચપણથી, બાલ્ય અવસ્થાથી. કરનારાઓની પૂજા ભક્તિબહુમાન કરવું. જયવીરાયસૂત્રમાં ગાજવીજ થવીઃ આકાશમાં વાદળોનું ગાજવું અને વીજળી થવી. | આવે છે. ગાઢમેઘ: આકાશમાં ચડી આવેલ અતિશય વરસાદ. ગુરુદ્રવ્યઃ ગુરુની ભક્તિ, ગુરુની સેવા, અને ગુરુની વૈયાવચ્ચે ગાથા: શ્લોક, કાવ્યની પંક્તિઓ, પ્રાસવાળી લીટીઓ. | માટે રખાયેલું દ્રવ્ય. 19 છાશ |