Book Title: Vyavahar Ratnam
Author(s): Bhanunath Sharma
Publisher: Kanhaiyalal Krushnadas
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034659/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 8 Na Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * atha * N . ISIODEODEOLOO .KH (sapariziSTam ) vyavahAra-ratnam Ckchha.. S maithiladevajJavara-zrImadbhAnunAthazarma saGkalitam / mai. paM. zrImukundazarmaNA haripuragrAmavAsinA parizodhita pariSkRtaMca OR -~ SUICICICE darabhaMgA nagarasthakanhaiyAlAla kRSNadAsenasvIye "zrIramezvara yantrAlaye mainejara kAzInAthazarma dvArA mudrApayitvA prakAzitam sambat 1974 mUlyam 10 AnA U asya punarmudraNAdisarvAdhikAra: "zrIramezvara" yantrAlayAdhipatinA svAyattIkRtaH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha vyavahAra ratna viSaya suucii| ------ -- -- paM0 Barm us . . . . . . . tatrAdau mAsabhedAnAhaatha kAryabhedenamamajJAnamAha atha tithIzAnAha atha tithInAM vizeSasajJAmAha atha sidiyogAH atha nindyayogAH atha dagdhAtithiH atha bhadrAvicAraH atha bhadrAvAsamAha atha candrAvasthitarAzinizepeNa bhadrAvasthitimoha aya nakSatrasvAmivicAraH atha natrANAM vizeSasaMjJAmAha atha tAH bAraH atha duSTatarAizAntimAha aba candrAvasthitivicAraH atha meSAdInAM saMjhAntaramAi atha candrAnayanamAha matha candrapaNezAnamA jaya candratArApakathanam aba nipidacandrasyazantiH matha ghAtacandrAdhamAha atha ghAtacandrAdauvihitakarmANyAha atha bAravicAraH aya maharAdavicAraH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat . . . . . . . www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . (2) viSaya atha rAtyardha pra0 phalam atha dinasaMkuyoMgamAha atha mamayAzuddhiH adha manvAdi-yugAdivicAra: athotpAtavicAraH iti prathamamupadezaprakaraNam atha vAstubhUmijJAnamAha atha rAzInAM vAsasthAnamAha atha grAmavAse dhAropadhArajJAnamA atha nAmarAzitogrAmarAzivicAraH atha gAmacakravicAraH atha grAmanAmrorvargavicAraH atha vargavicAra athaiSAM zarAnAha atha vAstauprazastavijJAnamAha atha gRhArambhe mAsavicAraH atha0pakSazudiH atha tithizuddhiH atha nakSatravicAra: atha gRhorambhe vAravicAraH atha yogazuddhiH praya saMmukharAhuvicAraH atha dArunidhAnamAha (truTiriyam ) atha dvAranirmANavicAraH atha gRhezilpAdi kriyAvicAraH ... 934 * . . . . . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) viSaya atha gRhakaraNArya vAstuvicAraH bhaya agnazuddhiH atha sApAnyato grahazaddhipicAraH atha gRhapravezevicAraH matha0mAsavicAraH atha tithivicAraH atha0nakSatravicAraH athavAmaravicAraH atha strINAM cuhiyakoparimRdbhANDasthApana snAna- divasaNaha mayapravezavidhAnamAha maya gRhadevyAH sthApanavidhiH aya gRhasamIpe zubhAzumavRkSakacanam atha vRkSaropaNadivasamADa iti dvitIyaM gRhArambhAdiprakaraNam / atha itapravAha-bIjapavana-masyaropaNaprathama sasyachedaneSu tithidhuddhimAha atha navAnnabhakSaNavicAraH athAtraniSedhavicAraH atha nUtanatAmbULaphaLabhakSaNavicAraH atha dhAnyAdimaInasthAnavicAraH atha meTisthApanavicAraH atha kaNamahanArthadivasamAha atha bIjarakSaNadivasamAha atha gRhAdaudhAnyAdisthApanavicAra: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) viSaya atha gRhAddhAnyaniSkAzana vicAraH atha vRddhayarthadhAnyAdiprakSepadinam atha dhAnyAdimUlyajJAnam atha ravyAdivAre saMkramaNaphalam (truTiriyaM) atha pUrvAhNAdiSu saMkrAntiphalam atha puNyakAlavyavasthA atha prathamahaTTAvAsacakramAdda atha phalamasya atha krayavikrayavicAraH athaRNadAnA''dAnaprayogadivasaH atha gavAM krayavikrayAdivicAra: atha vAjinAM krayavikrayadivasa: athAzvAdiyAnArohaNadivasaH athagajantacchedanasajjanA divasaH athamantragrahaNasamayamAha athAnabhAzudiH athAtravArAdiniyamaH athamaitrIkaraNadivasamAha iti tRtIyaM kRSyAdiprakaraNam / atha pANigrahaNa (vivAha)samayaH athAtragaNavicAra: athAvarNavicAraH athAAyoni vicAraH athavadhUpravezavicAraH athadvigagamanAdivicAraH or no Mr Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) viSaya athanavIna zayyAdyArohaNa divasamAha athodvarttanAdi vicAraH vyatha vastraprakSAlanavicAra atha tailAbhyaGgavicAraH athAtraniSiddhapratIkAraH athapuMsAM vastradhAraNadivasa: atha puMsAM bhUSaNaparighAnadivasaH aar strINAM vastraparidhAnadivasaH atha sUcIkarmadivasaH athastrINAMlAkSAdibhUSaNaraktavastra paridhA nadivasamAha athAtraniSiddha divasamADa athAdyapAkArampamaithuna karmaNordivasa pAha atha strINAMkezavandhanadivasamAha athAdyarajodarzanemAsAdiphalam athaprathamaparidhAna vakhaphalam athAtraveLAphalam atha zoNitavarNaphalam athasthAnaphaLam ayasnAnavicAraH athagarbhAdhAna vicAraH athAgavihita dinAdivicAraH aya tithibicAraH pR0 34 35 ayAganakSatra vicAraH ayapuMsavanama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 99 zd 3:3 " . w 99 36 d , iti turIyam vivAhAdi prakaraNam / 37 " " " 9. 99 38 79 99 "9 39 99 " pa0 14 10 14 17 1 10 12 15 17 11 12 "1 www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 15 : Mur :: : - viSaya pR0 athasImantakarma 39 athama dhAnasamayAtpatimAsaMmAsAdhipakathanapUrvakagarbhasthasyAvayavalakSaNamAha athapasUtikAgRhanirmANapravezakAlAvAha athasUtIsnAnadivasamAha atha zizormAtuHstanapAnadivasamAha athamAsapRttauMmatIjalapUjana divasamAha athazizUnApALanAzayanadivasamAha atha zizornApakaraNam athadolAdyArohaNam athatAmbUladAnadivasamAha athagRhAnniSkramaNadivasamAha athazizunAMbhUmyupavezanam athAnnaprAzanam atha zizorAdyakSauramAha anityakSauravidhiH athAdyazpakarma atha karNave athAkSarArambhaH athopanayanadivasamAha atha vrAtyakAlavicAraH atha guruzuddhiH athAnigurupatIkAramAha atha ravivizudghivicAraH bhaya mAsazuddhiH : :: :: 22: : : 22. 4 . :: :: : : 18 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya athopanayane caitraprazaMsA yathAzAkhAdhipabalama atha tithizuddhiH atha nakSatrazuddhiH atha tAtkAlikAnadhyAyAH athagaLagrahalakSaNam atha pradoSalakSaNam athAkALadRSTilakSaNam atha lagnazuddhiH atha vidyArambhaH atha dhanurvidyArambhaH atha gajAbhiSekaH ( 7 ) pR0 45 vyatha yAtrAyAmmAsa zuddhiH athAtra tithizuddhiH athAtra nakSatrazuddhiH athAtravArazuddhiH athAnandAdiyogavicAraH athaiSAmAnayanamAha atha dhavAdibhe yAtrAvicAraH atha candrasthitiH atha yAtrAyAM tatphalamAha atha yoginI vicArastatra prathamaM tithiyoginIvicAra: vyatha vArayoginIvicAraH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat " 99 46 " 19 " 99 " 47 " " iti paJcamaM saMskAraprakaraNam / 48 " " 49 " " 99 50 99 pa0 10 13 20 2 5 11 13 16 12. 11 V 14 18 N 14 " 51 www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : :: : : : : (8) viSaya atha yAmArdhayoginIvicAraH atha rAhuvicArastatra prathamaMmAsarAhuH atha tithirAhuvicAraH (truTiriyaM) atha vArarAhuvicAraH atha yAmArSarAhuvicAraH atha rAhuyuktayoginIbaLaprazaMsAmAha atha grahayogenayAtrAvicAraH atha yAtrAyAM vyavasthAmAha atha zakunAH athApazakunAH atha naukAyAnamAha atha nRpadarzanamAha atha paradezagasyAgamanasamayaSicAraH iti SaSThaM yAtrAprakaraNam / atha gRhAgamanam atha puSkaraNyAdikhananadivasamAha athAtra tithiticAraH atha devatAghaTTanamuhUrttamAha atha devataDAgAdipratiSThAmAha atha gocaravicAraH atha pallIpatanazaraTAvarohaNaphalamAha athAtra lagnaphalamAha atha rogotpattau klezadivasa vicAraH atha nizcitanidhanakArakayogAH athotpAtarUpAniSTaphalam : : :: :: : : : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) viSaya atha bhaiSajyArambhadivasamAha atha vastivizodhanavirecana braNAdi vedhAnAM vidhimAha atha rogamuktasnAnadivasamAha atha praNamuktasnAnadivasamAha atha niSiddhadinAyutpannarogapratIkAraH atha dIrghajIviprasaGgAtkavivaMzyAnAha atha svodezya paricayamukhena ganthasamAptimAha , 11 iti saptamaM gRhAgamanAdi prakaraNam granthasamAptiH / atha vyavahAraratnapariziSTaviSayasUcI / ayAdaudinanAmAni atha tithinAmAni atha nakSatranAmAni atha nakSatrasvarUpam atha yoganAmAni athaiSAM phalam atha (caLa) karaNAni atha sthirakaraNAni atha rAzinAmAni athaiSAMparyAyakathanam athaiSAMvarNabhedAH athaiSAMkUrasaumyAdivivekaH ayaiSAM svAminaH ayaiSAM mAnam atha pratyaMzebhuttarAzimAnam Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 8 . . . . . (10) pR0 0 atha mAsanAmAni athattunAmAni athattulakSamAni atha zatapadacakram atha janmanakSatrajJAnam atha janmakSatorAzivicArecandrAvasthitimAha athAtra zlokAH atha janma-nAma-rAzyoH kAryabhedena nirNayaH atha dinadikzanam atha tacchAntiH atha nakSatradikzUlam atha sarvadigdArinakSatrANi atha tithivArayoge'mRtayogaH athAmRtasidiyogaH athAspApanAdamAra athAnandayomaH atha viSayogaH athamRtyuyogaH matha siddhivirudau atha tithivArayoge niSiddhaphalam atha vAranabhatrayoge mRtyuyogaH atha yAtrAyAM zubhAzubhamadhyamANi atha yamaghaNTaH atha candravicAraH atha yAtrAkAle candrabhalam Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com . . . . . . . . . . . Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya atha duSTacandrAdizAntiH atha dinanakSatrayoge'mRtayogaH athazubhayogaH athA zubhayogaH atha yamadaMSTrA atha lagnayogA: atha yAtrAsthAnavyavasthA atha prasthAnavastUni atha zakunAni athApazakuneSu kSutam atha divAiSTakAlajJAnam atha rAtrau bagnajJAnam atha prakIrNakAH tatravAraphalam atha tithInAM nAmabhedena phalabhedakathanam athAdhomukhanakSatrANi tatphalaMca ayordhvamukhanakSatrANi tatphalaMca atha tiryamukhanakSatrANi tatphalaMca atha vAravelAmAha atha vAravelA atha vArakAlakulikavelAmAha atha viziSya kAlavelAphalam atha gRhaNadarzanaphalam Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrIH * atha tatrabhavAn mithilAmahImaNDana-khauAsAvataMsa-mahAmaho pAdhyAya-nandanazarmaNAntanujanmA, nijakukhakamahinInAthodevanaziromaNi 'rbhAne ti prasiddhobhAnunAthomithilAbhijanAnAmantevasatAM samupayogAya prAmANikajyotirnibandhebhyovyavahAropayogInivacanaratnAni saMgRArthatonabyenapadyabaMdhanakacitkacitmAktanenApi pranthamirma praNinAya, atra cAdhunikAlpamatikajanopayogAya avakahar3A (hor3hA) cakrAdikaM pariziSTarUpeNa dAtumutkaLikAvatA zrImadramezvarayantrAlayAdhipatinA sabahumAnaprotsAhitenamayA kvacitkvacidupayuktaTippaNyApisanAyIkRtyAyaM granthomudrApayituntasmaisasarvAdhikAramapito'sti / ___ ayaJca bhAnunAthazarmA lokokticaturo'nekeSAMgUntharatnAnAmpraNetA pilakhavADagrAme navacandrabhujabhU (1219) mite yAvanAbde mAghakRSNatrayodazyAM labdhajanmA dvAviMzatitamasamadezIyavayAeva bAstreparAM mauDhimAsAdyaparazzatAnantebasato'tividyAnakRtajyautiSe / / gUnthAzca yathAvasarametatpraNItAyathopaLabdhi nAmatoniddezyante "vIjagaNitaTIkA, AryAsaptazatITIkA" prabhAvatIharaNanATikA" zrIkuladevatA paddhatiH / vAtAvAnaM, vyavahAraratnaJceti // ___ SaTsaptatitameca janmatogatebde vANaratnabhujabhUmite (1295) yAvanAbde adhimithilaM middhikSetra zrImatkapiLezvarazivasanidhau paussshuklcturthyaamymbrhmbhuuytH| graMthazcAyaM purA'dhivArANasi zrIvaTukanAthazarmaNA mudrApayitvA prakAzito'nAtIvaparizuddhopi sAmpratandurlabhatamaH saMvRtta itipunamudraNesyamatirAsthitA "zrIramezra" yantrAlayAdhipatinA // , tadatrAsmAzAlpajJajanaparizodhite vizeSato jyautiSagranthe'zuddhisadbhAvasyAvazyambhAvamAzamAnenamayAguNaikapakSapAtinodUSaNa-- pAcavyamAssudhiyaHsabahamAnaMprArthyante yadavadhAnenAkalayyAdograMtharatnaM lokopakRtaye'laMntekariSyatIti nigadati-paM0zrImukundajhA vakhzI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shriiH| vyavahAra-ratna-prArambhaH / zrIgaNezAya namaH // natvA mukundasya padAravindaM svargApavarga-drumarAja-kandam ||shriibhaanunaathH kRtacAruyatnaM karomyahaMsaddhayavahAraratnam ||1 // svakRtaparakRtA. bhyAM saMgraho'yaM madIyaH sulalitapadaramyaH srvlokaadhigmyH|| nikhilavarakulAnAM maithilAnAmidAnIM janayatu paritoSaM tyaktanizzeSadoSam / / 2 // kAvyaM zrIbhAnunAthasya prAcInagaNakasya ca // mAdhuryyamanayojJeyaM zarkarAkSIrayoriva // 3 // durjanairapi kSetavyamaparAdhadvayaM mama // sajanAnAM vinodAya yato granthaM karomyaham 4 vinopadezaM khallu bAlakAnAM ceto vizuddhina vidhAnapUrvA // yatastataH prAgupadezameva krameNa vakSyAmi hitaJca teSAm / / 5 / / ekasminvatsare mAsAzcaitrAcA dAda 1 svonAmaniratizayamukhantadgamayatiprApayatItisvargolokavizeSo'pavargomokSastayorarthe drumarAjasya kalpavRkSasyApi kandammUbhUtaM tadivasaMvitaM zaraNAgatAnAmabhimatArthapUrakamitibhAvaH / atrasvargaupalakSaNampArthyavastunaH // 2 sarvavidhakulInAnAm / / 3 teSAm bAlakAnAm / hitamupadezameva prAvaprathamaM krameNa (prakaraNarUpeNa) vakSyAmItyanvayaH // 4 eSacabhAskarAcAryasammatovarSArambhazcaitrazuklapatipadamArabhyazu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 * vyavahAraratnam * klAdicAndramAsakrameNavikramArkapravarttitaihopanyastaH / tathAcasiddhAnta ziromaNau - " laMkAnagaryAmudayAcca bhAnostasyaivavAreprathamaM babhUva || madhoH sitAderddinamA sapakSayugAdikAnAM yugapatmavRttiH // iti // cAndraH prabhavAdivatsaro'pi catusitaeva pravartate / vAIspatyastumAbAdau / tayorviniyogojyotirnibandhe brahmasiddhAnte "vyAvahArikasaMjJo'yaM kAlaH smRtyAdikarmasu / yojyaH sarvatratatrApi jaivobA nAmdottare" / iti / jaivovArhaspatyaH / ayamevacAndrasaro'pyucyate / yadAha ArSTiSeNa: / "smaretsarvatrakarmmAdau cAndraM saMva2.raM sadA / nAnyaMyasmAdvatsarAdau pravRttistasya kIrttite" ti / / dIpikAyAmapi / " cAndrondomadhuzukla pratipAdArambha " ityuktam / vAIspatyaH prabhavAdivatsaro'yanakrameNasauramAghAdau pravartate / uttarAyaNaM hidevAnAndinamprakarAdiSaTka, dakSiNAyanaM rAtiH karkAdiSaTkamitisthitiH / vastutastu / caitrAdyAityuktayA kRSNAdimAsakrameNa caita kRSNAdika evavarSArambhasamayoyuktaH / RtukramasyApi kRSNAdimAsakrameNaiva pravRttermadhu mAdhavovasantaH ityevaM) / sa eva brAhmaNAnAmagnyAmAnakALatayA " vasante brAhmaNo'gnInAdadhIte,, tizrutisiddhaH / varSArambhasamayatvAt / zuklAdimAsastubindhya dakSiNaevapravarttate / tAco - kaM dAkSiNAtya nibandhe ( nirNayasindhau ) trikANDamaNDanena"kRSNapakSAdikammAsaM nAMgIkurvanti kecana / ye'pIcchanti na teSAmapISTobindhyasya dakSiNe" || iti // ataevadvaitaniNaye--darzazrAddhAdau kRSNAdirevamAsonirddezyaH / tasvatattatithipuraskAreNaiva karaNAt / ityuktaM vAcaspatimizraiH / ataeva phAlgunAnta evasantsarAMntomithilAyAM pAMzuLapAdikairdA likairapi "adya savvatsarodagdha" iti holikAdAhAMte prayujyate / / vyAvahAriko varSakramastu - yathArAjazAsanaM pravartate / yuktirapitatropayujyate eva / yathA'zvinyAMmeSera viriti saura meSAdisakrAntipasiddhovatsarArambhaH zAlivAhana rAjapravarttitastadIyazakAvdatayAkhyAtaH sauravaizAkhAdikrameNaiva 1 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * zaiva hi // te'pi nAmnaH prabhedena catvAraH syuH prkaarkaaH||6|| saurazca sAvanazcaiva nAkSatrazcAndra eva ca / / etaireva samasto'pi vyavahAraH pravarttate // 7 // vivAhAsarvairvyavahRtaH // evamanyo'pi / / svatantrAstu-horocakre kRttikAyA evakAlacakrapravartakatvasyasvarazAstroktAkAgadivarNakramasiddhatayAtAktapaurNamAsyupalakSitaHkAlovatsagantaH / sacakAttikaH / kRttikAyutApaurNamAsI kArtikI,kArtikIpaurNamAsI asminnitikArcikomAsa iti pANinIyaiHparibhASitaH / "sAsmin paurNamAsItisaMjJAyAm (4 / 2 / 21) iti aN // kRttikAcavatsagadirbham / (tataHparameva navyavatsarArambhaH / ataevacAgrehAyanamasmAdityagrahAyaNaH sa evAgrahAyaNikaH "vinayAditvAt ,, (5 / 4 / 34) svArtheThapratyayastaddhitaH // "savatsarovatsarobdohAyano'strI zaratsamA iticAmaraH // hemntaadikevRtuH| mArgazISa dikaevamAsovatsarArambhe'marakozakArAdibhira pyabhyupetaH // ataevakArtikyAM ( paurNamAsyAM) sarvadevotthAnAdiH paurANikaH paJcAGgeSvapi sarvairupanyasyate // ityAhuH / / mAsAnAMdvAdazatvaMturAzibhedena dvAdazAdityA' iti matvopapadyate / tithirapisUryAcandramasoAdabhirantarazaiirava bhavatIti sphuTamanupadaM vakSyate // 1 prakAraibhedaiH kAyante shddhyntitiprkaarkaaH| kaizabdai ( bhyA. pa.se.) tataH "supii"-(3|2|4)-tiyogvibhaagaadaahulkaacckrmnni kamatyayaH / aatv"maatolop:"(6|4:64)taavdbhed bhinnA ityarthaH / / 2 atrAdipadaM yAtrAgrahacAraparam / yatkarma sUryabhogyarAzyullekhena, yaJcaviziSyodayanAdivihitantatparaJca / ayanasya sauramAmaghaTitatvenavyavasthApanAt / / tacca cUr3opanayanAdi / tadetatpitAmahavacanArdham / / jyotirgo'pi / "sauromAsovivAhAdau yajJAdau sAvanaHsmataH / Andike pitRkAryeca cAndromAsaH prazasyata" iti // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * dau smRtaH sauro yajJAdau sAvanastathA || kSaurapaitryadike * 1 atAdipadaM satra - bhRti vRddhi - prAyazcittA - SSyuddayA-zaucagarbhAdhAna - puMsavana - sImantonnayana-nAmakaraNA- nnaprAzana- niSkramaNAdiparam / tathAca viSNudharmottare " adhyAyanaM ca grahacArakarma soreNa mAnena sadAdhyavasyet // satrANyupAsyAnyatha sAvanena lokyaJcayatsyAdvayavahArakarma " / / iti // adhvAyanaM yAtrA / cAduktasamuccayaH / satrANi gavAmayanAdIni mAsasavvatsara sAdhyAni / lokyaM vyavahAra karma bhRti-vRddhyAdikayyathopanyastam // tathAcajyotirgargaH / " AyurdAyavibhAgazca prAyazcittakriyA tathA / sAvanena tu kartavyA mantrANAmapyupAsane"ti / / 2 kSaurapaitrye kSurakarmAdikaMpitRkarmAbdikaM (vArSika) zrAddham kSaurapaitrayaMtasmin / AdinAthArvaNASTakA zrAddhAdi / tathAcaRSyazRGgaparAzarau - " vivAhavratayajJeSu sauraM mAnaM prazasyate / pArvaNetvaSTakA zrAddhecAndramiSTaM tathAbdike " iti / atra cAndraM kRSNAdi // vrataMcAtra mauJjIbandhanAdi ( upanayanAdi) yajJapadamudagayanAdivihitapazuyAgAdiparam / pArvaNetvityAdi parva- ( kAlavizeSa - ) vihita- tithikRtyopalakSakam / tathA ca brAhme "tithikRtyecakRSNAdi vrate zuklAdimeva ca / vivAhAdauca sauMrArdimAsaM kRtye vinirdizediti // "cAndreNatithikRtyantu yathAvihitamAcaredi" tidakSoktezca / tathAca kSaurapaitrayAdike tithivrateca cAndraityanvayo draSTavyaH // nAkSatravrate nAkSatramAsasyAnupayogo'trAbhisaMhitaH / tathAcAtratithivrataityanena nAkSavratavyudAsa eva tAtparyaviSayaH / tathAca viSNudham 'smRtitattva( raghunandanIyASTAviMzatitatva - ) dhRte "upoSitavyaMnakSatraM yasminnasta miyAdraviH / yujyate yatra vA tArAnizIthe zazinA sahe "ti / moghavIyeskAnde "tatraivopana se dRkSeyannizIthAdadhobhavet / upavAse mahacchaM syA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com ###### Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * cAndro nAkSatrazca tithivrate || 8 || ravisaMkrAntitaH sauraH tadinaktaikabhaktayoriti / nAkSatraprayojanantu tatraiva (smRtitattve ) viSNudharmottare "nakSatra satrANyayanAdi cendomrmmAsena kuryAdbhagaNAtmakene" ti / nakSatrasatrANimAsasAdhyayAgavizeSarUpANi yAjJikaprasiddhAni / indrorayanAni somAyanAkhyasatrANi / itisamayaprakAzaH / evaM janmanakSatre zanibhaumavAraphalannAkSatramAsena, yogyatvAt / yathAha dIpikAyAm "janmanvRkSepa dAstAM bhaumazanaizcarau / samAsaH kalmaSonAmamanoduH khapadAyakaH" / iti / anyatrApi " janmakSayuktA yadijanmamAse yasyadhanaM janmatithirbhavettu / bhavaMtitadvatsaramevasamyak nairujyasammAnamukhAni tasye 'ti / ayamevanAkSatrovatsaraH kaizciducyata iti janmarkSAdikomA sojanmamA sonAkSatrastatra kSaura vicAro'pi niSedhamukhena zAstre darzitaiti kSaurenAkSatra ityevamavagehaNakrameNa yathAsaMkhyAnvayo'pyatra keSAJcidabhimataH il atra vizeSato nAkSatramAsaprayojanAnuktistu bAlAnAMyathopayoga mevAtra prayojanokte: pratijJAnAt trividhamAsasyaiva vyavahArakRtye samupayogAt / tathAcoktaM smRti tatve - " maithiLAstu - "bivAhA dausmRtaH mauro yajJAdausAvanomataH | zeSakarmANicAndraH syAdveSamAsavidhiH smRta " iti // zeSe - saurAdivizeSolle kharahite | ityAhuri "ti || 1 sUraH sUryaH " sUrasUryAryamAdityadvAdazAtma divAkarA" ityamaraH tatkRtaH sauraH / ravermeSAdirAziSu saMkramaNAtmavRttaH / tatpravRttiraMza krameNaprasiddhA / tathA cAyaM triMzaddinAtmakoniyataH / savanoyajJaH savo'dhvaroyAga ityanarthAntaram / " yajJaH savo'dhvaroyAgaH saptatanturmakhaH kraturityamaraH / tadArambhopalakSitaH kAlaH sAvanaH udayAdudayaM yAvatriMzaddinAtmaka evamAsaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyabahAraratnam * sAvanastUdayAvadhiH // nAkSatrobhabhramAdindozvAndastriMzattiH smRtaH // 9 // cAndro'pi dvividhaH proktaH zuklakRSNAnusArataH // sUryacandrAntarAMzaistu jJayA dvAdazabhistithiH // 10 // atha tithIzAnAha * vahirbahyAmbikA caiva gaNezo'hiho raviH // zivo durgA yamo 1 tathAcanirNayasindhau "candrasyasavanakSatrabhogenanAkSatromAsa', iti // ayantu saptaviMzatidinAtmakaaiva // tAvanmitatvAnnakSatrANAm / / 2 tathAcanirNayasindhau trikArANDamaNDanaH / "cAndrau'pizuklapakSAdiH kRSNAditicadvidheti / zuklAdiramAntaH / kuSNAdiHpUrNimAnto'niyatadivasAtmakasthitistithInAMvANavRddhirasakSayayojyotirnibandhasiddhatvAt // 3 dvAdazabhiH sUryacandrAntarAMzaistithiIyetyanvayaH / tathAca gobhilaH / "sUryAcandramasoryaH paraH sannivarSaH sA'mAvAsyA" iti / paraH sannikarSazca / uparyadhobhAvApannasamasUtrapAtanyAyena rAzyekAMzAvacchedena mhaavsthaanruupH| tathAcAmAvAsyAghaTakatAdRzamahAvasthAnayuktArkamaNDalAcnandramaNDalasya "arkAdvinisRtaHmAcI yadyAtyaharahaH zazI ! bhAgaidazabhistatsyAtithizcAndramasaM dinam" / iti sUryasiddhAntokteH / "triMzAMzakastathArAzerbhAga ityabhidhIyate / AdityAdviprakRSTastu bhAgaMdvAdazakaMyadA / candramAsyAcadArAma! tithirityabhidhIyate" iti viSNudharmottaravacanAdrAzidvAdazAMzadvAdazAMsa bhogAtmakanirgamarUpa viyogena zuklAyAH pratipadAdi tatrattitherutpattirityevaM "sUryAcandramasoryaH paroviprakarSaH sA paurNamAsI" iti gobhiloktena paurNamAsIghaTakasaptamarAzyavasthAnarUpapagmaviyogAnantaramarkamaNDala -- pravezAya candramaNDalasya rAzidvAdazAMzadvAdazAMsamogAtmakamavezarUpasannikarSaNa kRSNAyAstattattithezvotpattiH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * vizve viSNuH kAmaH zivaH zazI // 11 // pakSatyAditi-thInAntu pakSayorubhayorapi / ete devagaNAH sarve patayaH syuryathAkramam | 12| atha tithInAMvizeSasaMjJAmAha nandA bhadrA jayA riktA pUrNA ca tithayaHkramAt // vAratrayaM samAvRtya bhavanti pratipanmukhAH // 13 // atha siddhiyogAH * zukre nandA budhe bhadrA gurau pUrNA kRje jayA || zanau riktA zubhA jJeyA sarvakAryeSu dhImatI 14 * atha niMdyayogAH ** AdityabhAmayornandA bhadrA bhArgavacandrayoH || budhe jayA gurau riktA zanau pUrNAtininditA || 15 || atha dagdhAtithiH cApe mIne dvitIyA ca caturthI vRSakumbhayoH // SaSThI meSe kuliirai|khye kanyAyugme tathASTamI / / 16 / / dazamI vRzcike siMhe dvAdazI makare tuLe || etAstu tithayo dagdhAH zubhe karmmaNi varjitAH ||17|| atha bhadrA vicAraH aSTamyAM pUrNimAyAJca zukle pUrvadale smRtA || ekAdazyAJcaturthyAJca tathA bhadrA pare dale // 18 // kRSNe'ntyAddhe tRtIyAyAM dazamyAmapi saMsthitA / / saptamyAJca caturddazyAM pUrve bhAge tathaiva ca / / 19 / maha dvidhvaMsinI yA ca nityaM duHkhapradAyinI // sA bhadrA 1 pakSatiH pakSamuLaM pUtipat / 'pUkSAttiH" (5|2| 15 |) iti / tipUtyaya staddhitaH / / 2 zanibhaumagatAriktA sarvasAmrAjyadAyinItyanyatroktam 3 karkaTake | " syAtkulIraH karkaTaka" ityamaraH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. * vyavahAraratnam - varjanIyA syAtsarvakArye sadA budhaiH // 20 // krUrakA ye kharoSTrAdeH krayAdau samareSu ca // bhadrA prazastA vijJeyA sarvathA daivaciMtakaiH // 21 // * atha bhadrAvAsamAha 8 AdAvaSTaghaTI svarge tataH Sor3aza bhUtale // ta. dUrddha SaTca pAtALe bhadrA triMzadghI kramAt / / 22 / / svarge ca labhate saukhyaM pAtALe ca dhanAgamam // martyaloke bhavecintA evaM bhadrA phalaMsmRtam / / 2 / / * atha candrAvasthitarAzivizeSeNa bhadrAvasthitimAha 8 vRSabhamithunameSe vRzcike svargalokaM // jalacaraMghaTasiMhe karkaTa bhUtaLeSu / / yuvatimRgatulAyAM kArmuke nAgalokaM bhra. mati jagadidaM sA kAryAnAzAya viSTi H // 24 // ko. jAgarotsave caiva holikotsavakarmANi // bhadrA vivajanIyA syAnmithilAyAM vizeSataH / / 25 // * atha nakSatrasvAmivicAraH * azvo yamo'nalo brahmA dvijagaMjastrilocanaH / devamAtA guruH sarpaH pitaro bhagaeva ca // 26 // aryamA ghumaNistvaSTA mAruto vAsavAnalau // mitro"mahendro nitijalaM vizva vidhista [1] makara-kumbha-[2] kanyA-mIna- (3) dhanuSi ( 4 ) bhadrA (5) azvinIkumArau [ nAsatyAbhidhAnau ] ca [6 ] agni: (7) candraH 18) zivaH (9) aditiH (10) bRhaspatiH (11) sUryaH (12 sUryaH (13) indrAgnI, tenaitadvidevatam (14) tannAmako devavizeSaH : apAnendriyadevatA / [15] vizvedevAH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraglam * thA / / 27 / / govindo vasutoyezAstvajapAcca yathAkamam / / ahirbudhnazca pUSA ca RkSezAste prakIrtitAH 28 * atha nakSatrANAMvizeSasaMjJAmAha * caraM calaM smRtaM svAtIpunarvasuzrutitrayam / / krUramugraM maghA pUrvAtritayaM bharaNI tathA // 29 / / dhruvaM sthiraM vinirdiSTaM rohiNI cottagatrayam // tIkSNaM dAruNamAzleSAjyaiSThA mUlamaMjJitam // 30 // laghu kSipraM smRtaM puSyo hasto'zvinyabhijitathA / / mRdu maitraM smRtaM citrAnurAdhA revatI mRgaH 31 / mizraM sAdhAraNaM proktaM vizAkhA kRttikA tathA / nakSatrebveSu karmANi nAmatulyAni kArayet // 32|| atha tArAvicAraH janmabhAdiSTanakSatraM gaNayitvA prytntH|| navabhizcaharedbhAgaM zeSaM taaraaHprkiirtitaaH|33|jnmsmpdviptkssem pratyari sAdhako vdhH|| mitrAtimitrau prakhyAtAstArAnAmasahakphalAH |34ath duSTatArAzAMtimAha se pratyaro lavaNaMdadyAcchAkamAtraM trijnmsu|| zuddhaM ( 1) svAtyAkhyaM nakSatram / punarvasU zravaNAditrayaMcati 5 / evamagre'pi vidheyeSu napuMsakatvamupapAdyam // calaMsthiramityevaM paryAyakathanaM spaSTapratItyartham / / (2,atra "dhanadAsukhadAcaiva mRtyudAcaivapaMcamI" tyuktastRtIyAvRttigataiva paMcamI tArA niSiddhA // atra zrIpatisamuccaye sarvamaGgalakAryANitiSujanmasukArayet / vivAdazrAddhabhaiSajyayAtrAkSaugadi varjayet // yAtrAyAM pathi bandhanaMkRSividhau sarvasya nAzobhaveta bhaiSajyeparaNaM tathA muniyataM dAhogRhArambhaNe / kSaurerogasamAgamobahuvidhaH zrAde'rthanAzastathA vAdebudivinAzanaM yudhibhayaM prApnotyayaM janmame / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * nyavahAraratnam * guNaM vipattau ca vadhe hema tilaiH saha // 35 // * atha (saMkSepeNa) candrAvasthitivicAraH azvinI bharaNI sarvA kRttikaikapadApi ca // navabhinavabhiH pAdairevaM meSavRSAdayaH // 36 // * atha meSAdInAM saMjJAntaramAha * carAkhyazca sthirAkhyazca dvisvabhAvAbhidho'pi ca / tribhistribhizca meSAdyaijJeyA dvAdaza rAzayaH // // 37 // karAkarau meSavRSau yugmakakkoM tathaiva ca // dAbhyAM dvAbhyAmanenaiva krameNa parikIrtitau // 38 // * atha candrAnayanamAha * // janmarAziM samArabhya dinabhaM gaNayedbudhaH // yAvanmitA bhavetsaMkhyA tAvadeva hi candramAH // 39 // riSphASTaturyagaM hitvA sarve candrAHzubhapradAH // sarveSu zubhakAryeSu vijJayAH sUribhiH sadA // 40 // atha candravarNajJAnamAha * meSAlisiMhagazcandro raktavarNastumadhyamaH // vRSakarkatulAsaMsthaH zvetaH siddhipradAyakaH // 41 / / mIne dhanuddhare yugme pItaH zamavivRddhidaH / kanyAmakarakumbheSu kRSNavarNo bhayapradaH // 42 // atha candatArAbalakathanam * kRSNe balavatI tArA zuklapakSe tu candramAH / / tayobalaM sadA grAhya sarveSu zubhakarmasu // 43 / / mAse tu zukla pratipatpravRtte pUrNaH zazI madhyabalo dazAhe // zreSTho dvitIye'lpavalastRtIye saumyaizca dRSTo balavAna sadaiva 1 rijhodvAdazasturthyacaturyaH // "gRhapravezeyAtrAM candrodvAdazagaH zubhaH" ititvanyatroktam / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam 11 // 44 // atha niSiddhacandrasya zAntiH zaG khaM dadyAddvijAtibhyo himAMzau viphale sati || zaGkhAbhAve mahatsvacchaM taNDulaM vA navaM dadhi // 45 // * atha ghAtacandrAdyamAha janmendunandArkamaghA ca meSe bRSe zaniH paJcamahastapUrNAH svAtI ca yugme navacandrabhadrAH karke'nurAdhAbudhayugmabhadrAH // 46 // siMhe jayASaTkazanizca mUlaM pUrNA zanirdizravaNastriyAJca // gurustririktA zatabhe tule ca nandAlike revatisaptazukrAH // 47 // cApe catuH zukrajayAbharaNyo mRgo'STame rohiNibhaumariktAH // kumbhe jayArdrAgururudraghAtA jhaSe bhRguzcAntya bhujaMgapUrNAH // 48 // * atha ghAtacandrAdau vihitakarmANyAha * vivAhacUDAvratabandhayajJe paTTAbhiSeke ca tathaiva rAjJaH // sImantakA khalu jAtake ca no ghAnacandrAdyamidaM vicintyam / / 49 / / * atha vAravicAraH * jIvaH zukro budha zcandraH zubhAkhyo vAsaraH smRtaH // zanaizvaro mahIsUnuH suyryaH pApAbhidhobhavet / / 50 / / bhAskarAGgArakau raktau zukkau zukranizAkarau // pItau budhagurU jJeyo kRSNau rAhuzanaizvarau || 51 || arkaH zukraH kujo rAhuH zani [1] athaiSAM sthiracarAdisaMjJAmAha zrIpatisamuccaye / " ravi: sthirazzItakarazvarazca mahIja ugrazzazijava mizraH / laghuH surejyo bhRgujomRduzvazanizca tIkSNaH kathitomunIndrairi" ti // 46 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * zcandro budho guruH // prAgAdikakubhAM nAthAH kramAsU vdayo grahAH // 52 // atha praharArddhavicAraH * ravau vAzcatuSpaMca some saptaddhayantathA / / kuje SaSThadvayaJcaiva budhe paJcatRtIyakam // 53 / / gurau saptASTakaMcaiva zukra vedatRtIyako / / zanAvAdyantaSaSThaMca praharAI vigarhitam // 54 / / * atha dinakuyogamAha * rakhau maghAnurAdhA ca some vaizvedidaivate / / bhaume zatabhiSArdA ca budhe mUlAzvinI tathA // 55 // mRgo vahaniH surAcArye zuke zleSA ca rohiNI // zanau hastazca pRSA ca sarvakAryeSu ninditAH // 56 // atha samayA'zuddhiH caulodAhajapavratopanayanAgnyAdhAnanIrAzayAndevasthApanakarNavedhanamahAdAnAdividyAmakhAn // yAtrApUrvasurakSaNAna gahavRSotsargAbhiSekAzramAnastebhArgavajIvayonna tanuyAnmAsi kSaye cAdhike / / 57 // vakre caivAticAre ca devatAnAM gurorapi // tyAjyAni zubhakarmANi sakalAni manISibhiH // 58 / / guroma~goH zizutve ca vRddhatve grhsNgre|| bhatiprakSINacandre ca nakuryAnmaMlakriyAm / / 59 } (1) atra rAtipraharArdhavicArogranthAntare keSAzcinmate'stItyupekSito't / sa yathA "ravaurasAbdhIhimagauhayAbdhIdvayaMmahIjevidhuje zarAgau / guraurasASTaubhRgujetRtIyaMzanaurasAdhantamitikSapAyAm " iti / / (2) vaizvamuttarASAr3hA, didaivataM vizAkhAkhyaM ceti // (3) revatI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * gurvAditye gurau siMhe makare ca tathaiva ca // yAmyAyane harau supve sarvakarmANi varjayet / / 60 // * atha manvAdiyugAdivicAraH // * manvAdayo yugAdyAzca ravisaMkrAntayo'pi ca // mAsAMntAzcaparityAjyA vratAdizubhakarmasu / / 61 / / azvayukzuklanavamI dvAdazI kArtike tathA // tRtIyA caitramAsasya tathA bhAdrapadasya ca // 62 // phAlgunasyApyamAvAsyA poSasyaikAdazI sitA // ASADhasyApi dazamI mAghamAsasya saptamI / / 63 // punarbhA-dre'STamI kRSNA tathA''SADhI ca pUrNimA / / kArtikI phAlgunI caitrI jyaiSThI paMcadazI tathA // 64 // ete manvAdayaH proktA gargAdimunibhiH purA / / yugAdikaM ca yatproktaM nadadAmi pRthak pRthaka // 65 // vaizAkhazuklapakSe ca tRtIyAyAM kRtaM yugam / / kAttike zuklapakSe tu tretA ca navame'hani // 66 // dvAparaMca trayodazyAM kRSNe bhAdrapadasya ca // mAghasya pUrNimAsyAMtu ghoraM kaliyugantathA // 67 // * athotpaatvicaarH|| * dizAndAhe samutpanne grahaNe candrasUryayoH // dhU. lipAte ca nirdhete dhUmapAte tathaiva ca // 68 // dvisUrye 1'cAnmAsAdyAH / "ravidagdhaMdinatraya' mitivacanAt / atrAhuH / "viSuvAyaneSuparapUrvamadhyamAndivasAMstyajeditarasaMkrameSu ca / ghaTikAstu Sor3aza zubhakriyAvidhau parato'pi pUrvamapi santyaje budhaH // iti // 2 vAyvabhihatavAyuprapatanajanyazandavizepe // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com . Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 * vyavahAraratnam * vA trisUryevA chidreNApi ca saMyute / rAtrau dhanuSi zAkre ca kaImasyApi varSaNe / / 69 / / ketudramaH zoNitavarSaNaMca dharAprakampaH karakAnipAtaH || ulkAzanInAM patanaM yadA syAttadA niSiddhAni dinAni sapta // 70 // iti saMkSepataH proktamupadezAbhidhaM mayA / zreSThaprakaraNaM yasmAdanena jJAnamuttamam / / 79 / / * iti maithila zrImAnunAthadaivajJaviracite vyavahAraratne upadezaprakarapam / / * / / 1 / / sarvAzramANAnitarAmbalIyAn gRhAzramaH prAGmunibhiH pradiSTaH / tasmAdahaM vacmi gRhakiyAyA vidhAnamAdau vyavahArayogyam // 1 // * atha vAstubhUmijJAnamAha / pUrvottarapladA bhUmiH suprasannA samApi ca // IzeplavA nirucchiSTA prazastA vAsakarmmaNi || 2 || dakSiNAparanIcA bhUH soparA viSamApi vA || vRkSacchAyAsamAyuktA varjanIyA prayatnataH / / 3 / / uktAdanyasvarUpA tu niSiddhavihitetarA || tasyAmapi bhavecchAntyAthavA devadvijAjJayA | 4 | zvatA ca brAhmaNIbhUmiH kSatriyAruNavigrahA !! vaizyA pItatarA khyAtA kRSNA zUdrAbhidhIyate // 5 // brAhmaNI brAhmaNasyoktA kSatriyA kSatriyasya ca // vaizyA vaizyasya nirdiSTA zUdrA zudrasya zasyate || 6 || hastamAtraM khane 1 "mUryedRSTe,, iti zeSaH / 2 aizAmbAMnimnA / 3 amberatuSitA / 4 nairRtmAMnimmA | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * 15 rakhAtaM jalenaiva prapUrayet / / pUrite vAstukarttA ca gacchetpadazataM punaH // 7 // samAgatyAmbhaso vRddhi dRSTvA vRddhiranuttamA / same'pisyAnmahAvRddhiH kSaye kSayamathAdizet // 8 // atha rAzInAM vAsasthAnamAha kITo mIno'GganAM karkaH kArmuko yukriyo gharTaH // AvAsepUrvatastyojyAH zeSAH sarvatra zobhanAH // 9 // * atha grAmavAse dhAropadhArajJAnamAda akSaraM dviguNaM kRtvA mAtrAM kRtvA caturguNAM // grAmasya ca tathA puMso gaNayennAmavarNakam // 10 // saptabhizca haredbhAgaM zeSAdvAcyaM phalAphalam // ekazeSeNa zUnyena caturbhicaivakandalam ||11|| SaTkaM cApi dvayaM yatra prApyate bahuzo dhanam || paMcakena trayeNApi na lAbho na ca vAkSatiH ||12|| atha nAmarAzito grAmarAzivicAraH cha nAmabhAgrAmarAziH syAdvyaGkapaJcezadiGmitaH / tadaivamunibhiH prokto nivAsaH zubhadAyakaH // 13 // * atha grAmacakravicAraH * mastake paMcalAbhAya mukhe trINi dhanakSayaH // kukSau paJca dhanaM dhAnyaM SaTpadestrI daridratA // 14 // kaNThe caikaM prANahAnirnAbhau catvAri sNpdH| guhye cakaM bhayaM pIr3A haste caikantu kandalam ||15|| ekaM vAmakare zoko grAmacakrannarAkRti // gaNayennAma ( 1 ) bRzcika: / ( 2 ) kanyA / ( 3 ) dhanuH / ( 4 ) mithunaH / ( 5 ) meSa: / (6) kuMbha: / (7) vinAzaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * RkSAntaM grAmanakSatrataH sadA / / 16 // * athagrAmanAmnorvargavicAraH * svavarga dviguNI kRtya paravargeNa yojayet / / aSTabhizca haredbhAgaM yo'dhikaH sa RNI bhavet / / 17 // * atha vargavicAraH avargAttAryamArjArasiMhazvAsarpamuSakAH // gajo mRgazca vargezAH svavargAtpaJcamo ripuH / / 18 // svake svake ca te sthAne sarve kalyANadAyakAH / / anyaddhitAhitaM teSAM lau. kikavyahArataH // 19 // * athaiSAM zarAnAha * vasu bhUtarasA vedo municandratriyugmakam // pUrvAdikramato jJeyaM vargopari digaSTake / / 20 // * athavAstaukasyAndizi vastavyaM tadAha * grAmasyApi dizaH puM. sovargAhUM vartulIkRtaM / / vasunA bhAgamAhRttya sUryAdhaM dikaphalaM vadeta // 21 / / saumyAdazA prazastA syAdasaumyA garhitA sadA / / evaM dazAvicAraH syAnmadhyamAgISpateHsmRtA // 22 // atha gRhArambhe mAsAve. cAraH * vaizAkhe zrAvaNe mArge phAlgune ca vishesstH|| gRhArambhaH prazastaH syAnmadhyamaH kArtike zucau / / 23 / / parizeSAstu ye mAsA ye ca nyUnAdhimAsakAH // tesarve varjanIyAH syuguhArambhe vicakSaNaH // 24 // niSiddhepi hi mAsAdau sAnukUlezubhe dine // tRNavastragRhArambhe 1 a-ka-ca-ra-ta-pa-ya-zA aSTauvargAH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * mAsadoSo na vidyate // 25 // OM atha pakSazuddhiH * zuklapakSe bhavetlaukhyaM kRSNetaskatobhayam / / iti sAmA nyataH proktA pakSazuddhirmanISibhiH / / 26 // vastu. taH paMcI yAvatkRSNapakSasya dhImatA // gRhArambhaH prakatavyastRNadArumRdAdibhiH // 27 // * atha tithizuddhiH pUrNAyAM prAGmukhaMzastaM nandAyAM dakSiNAnanam // pazcimAsyantu bhadrAyAM jayAyAmuttarAnanam // 28 // pUrNimAto'STamI yAvat pUrvAsyaM varjaye gRham / / uttarAsyaM nakurvIta navamyAdicaturdazIma // 29 // amAvAsyASTamI yAvatpazcimAsyaM vivarjayet // navamIto na yAmyAsyaM yAvacchukla caturdazIma ||30||shuklprtipdNriktaaN mAsAntAca dintrym|| avamAcaM gRhArambhe yatnataH parivarjayet // 31 / / * // athanakSatravicAraH / / mUlAjapAdasaMyukta mRdukSipracaradhruve / vAstukarmazubhaM proktaM gRhArambhastathaivaca // 32 // chedanaM tRNakASThAnAM saMgrahazca vizeSataH // bhUtikAmo na kurvIta SaTakena zravaNAdinA // 33 // atha gRhArambhe vAravicAraHkhAvamiH kuje nAzaH zazinyasvaM zanaubhayam !! murejye bhArgave saumye gRhArambhomanoramaH // 34 // 1 pUrvabhAdram / 2 dhatAbhAvaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .vyapahAraratna * atha yogazuddhiH * vavyAghAtayogeSu vyatIpAte'tigaNDake / / viSkumbhegaNDayoge ca gRhArabhannakArayet // 35 // * atha saMmukharAhuvicAraH * tribhistribhizcamArgA-cairAhustiSThati pUrvataHviparItakrameNaiva dAraM saMmukhatastyajet // 36 // anyavesmasthitaM dArunaivAnyasmin prayojayet // na tatra basate karttA vasannapi na jIvati // 37 // nUtane nUtanaM kASThaM jINe jINa pazasyate // na jINe nUtanaM zreSThaM no jIrNaM nUtane tathA ||38 // * atha dvAranirmANavicAra ke dvArasya saMmukhe dAraMvAraM dvAroparisthitam / / naivakuTAddhanAkAMkSI putrakAMkSI vizeSataH // 39 // * atha gRhezilpAdikriyAvicAraH * dhrave maitre care zipre jIve saumye khelamage / candregurujJavargasthe zilpArambhaH prazasyate // 41 // ulUkakAkagRddhAzca vyAghrasiMhavarAhakAH // pizAcA rAkSasAH karAH saMgrAmaM rodanaM tathA // 41 // indrajAlavadanyAni prapaMcacaritAni ca // bhISaNAni ca sarvANi gRhacitre vivarjayet // 42 // atha gRhakaraNArthavAstuvicAraH yaduktaM bhavanArambhe zubhaM vApyazubhaM budhaiH / / sadeva tithimAsAdyaM vijJeyaM vAstukarmaNi // 43|| vizeSAcchvaNASaSTuM zanivAsarameva ca // gRhItvA pUjayedbhUmi 1dvAroparidvAraM vibhUmikemAgAdesambhavati / 2 khaM dazapasthAnam / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam zakunaM ca vicArayet // 44 // atha lamazuddhiH * meSe bhUyo bhavedyAtrA karkaTe nAzamApnuyAt // tulodaye bhavedbhayAdhi nyanAzo mRgodaye // 45 // anye yerAzayazcASTau vAstukArye zubhAvahAH // teSAM navAMzakAdyAstu bhAgAstattulyapAkedAH // 46 // atha sAmAnyato graha zudvivicAreH * triSaDdazAyasaMsthAzca sarve kheTAH zubhAvahAH / trikoNe'pyathavA kendre zubhA eva zubhapradAH // 47 // * atha gRhapravezavicAraH * vAstau vApi gRhAramse yaduktaJca zubhAzubham / / tadevAtrApi vijJeyaM praveze navyavezmanaH / / 48 // kiJcit kiJcidvizeSo yaH praveze navasadmanaH // vakSyamANabidhAnena vijJeyaH zubha micchatA // 49 // atha mAsavicAraH mAghaphAlgunavaizAkhajyaiSThamAseSu gomanaH // pravezo madhyamo jJeyo mArgakArtikamAsayoH // 50 // zrAvaNepi ca ke cittu pravadanti manISiNaH // saptamyAdisakArANAM septAnAM kAraNe na ca // 51 3 athatithivicAra hai amAvAsyA ca SaSThI ca riktA zuklasya paiksstiH| aSTamI saMmukhaH zukro varjanIyAH pravezake // 52 // atha nakSatravicAraH * kRttikAdyAstu pUrvAdau sapta saptoditAH kramAt / / yaddizyaM yacca nakSatraM 1 phala / 2 zrAvaNazuklasaptamIzanizatabhiSAzubhayogasiMhalagnAnAm / / 3 pakSamUlaM, pratipat // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam tatra tasya pravezanam // 53 // * atha vAmaravivicA1: * randhrAtputrAddhanAdAyAtpaJcasvarke sthite kramAt / pUrvAzAdimukhaM gehaM vizeddhAmo bhavedyataH // 54 // OM atha strINAM culikoparibhANDasthApana snAnadivasa mAha (r) cuhalikopari mRdrANDaM sthApayennaiva kAminI / / bhRgucandramasorvAre snAyAnnaiva ca vaarunne||55|| OM atha pra. vezavidhAnamAha puSpAkSatairamaradaivavidiSTasAdhUnabhyarcya saMbhRtasitAmbarasAdhuveSaH // puNyAhazaMkhapaTahadhvanitaya'ghoSaibhareNa bhUmyadhipatiH pravizetsuvezma // 56 / / * atha gRhadevyA sthApanavidhiH * zrIpradaM sarvagIrvANasthApanazcottarAyaNe // vicaitreSveva mAsepu mAghAdiSu ca paMcasu / / 57 / / valakSapakSaH zubhadaH samastaH sadaiva tatrAdyadinaM vihAya / antyaM tribhAgaM parihatya kRSNapakSo'pi zastaH zubhavAsarazca // 58 / / yAmyAyanepi devInAM sthApanaM navarAtriSu / / prazastaM kArtike viSNobhAdre kalazajanmanaH // 59 // riktaavmkuyogaayNvrjyitvaaprytntH|| surANAM sthApanaM kuryAyogApanne zanAvapi // 60 // hastatraye mitraharitraye ca pau1 atravizeSovAstupadIpe "adhomukhaibharvidadhItakhAtaM zilAnyasedUdhvamukhecaRkSa / tiryaGamukhairikapATajAtaM gRhapravezomRdubhirdhavaizca"1 tathA "adhomukhaizcanakSatraiH kartavyaMbhUmizodhanam / mRdhruvaiHzubhaMkuDyamityuktaM vizvakarmaNA // paJcakeSucadhiSNyeSustambhamutyApayennahi / kSetrasUtrazilAnyAsamAkArAdisapArabhet / 2 navamAt / 3 zatabhiSAyAm 4 upalakSaNametat / 5 zuklapakSaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * haNadvayAdityasurejyabheSu // timottarAdhAtRzazAGkadhiSNye . sarvAmarasthApanamuttamaM syAt / 61 // sthApyo harau di nakaro mithune mahezo nArAyaNazca yuvatau ghaTabhe vidhaato|| devyo dvimUrtibhavaneSu nivezanIyArachudrAzcare sthira gRhe nikhilAzca devAH // 62 // atha gRhasamIpe zubhAzubhavRkSakathanam * yatra tatra sthitA vRkSA vilvadADimakezarAH / panaso nArikelazca zubhaM kurvanti nityazaH !! 63 // jambIrazca rasAlazca rambhAzephAlikA tathA // javAMzokazirISAzca mallikAdyAHzubhapradAH // 6 // mAlatIJcaiva campAzca ketakI kundameva ca / / munivRkSaM brahmavRkSaM varjayedgRhasannidhau // 65 // tintiLI ko vaTeH plakSaH pippalazca sa koTaraH / kSIrI cakaMTakI caiva niSiddhAste mahIrahAH // 66 / / SarjUrI dADimI rambhA karkandhaM bIjapUrikA / utpadyante gRhe yatra tanni1 atUsandhizchando'nurodhena / agnyuttaretipAThaHsugamaH / 2 brahmA, asyasthApanaM santatimatA gRhiNAnakAryam yathoktaMskAMdenAgarakhaNDe (192a.)adyaprabhRtiyaHpUjAMmaMtrapUrvAkariSyati / tavamodharApRSTheyathAnyeSAMdivaukasAm / bhaviSyaticatadvaMzodaridroduHkhasaMyutaH / brAhmaNaHkSatriyovApivaizyaH zUdro'picAlaye // itimarasvatIzApobrahmANaMprati / 3kesrovkul:| nAgakesarovA / 4kaMTakiphalaHkaTaha-ra(la itipsiddhH| 5aamrH| AmrazcatorasA'losA,vityamaraH / 6kadalIiyaM pUrvaizAnyo DAniSidA / 7 nevArIti prasiddhA / 8 oMDUpuSpam / / . 9 velI timasiddhA // 10 agastivRkSam / / 11 gambhArItiprasidama / 12 vadarI phaLam // 13 vijaurA (nevoM) prasidA // 14 etAyatragRhe svayamutpadyante tadgRhaMmUlataH nikRntanti nAzayati / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 * vyavahAraratnam * kRntaMti mUlataH // 67 / / vRkSaprAsAdinIcchAyA sa. JchannaM yadi maMdiram / / avireNaiva kAlena udAso jAyate dhruvam // 68 // yAmAdUrdhantu yA chAyA vRkSaprAsAdasambhavA // varjayettAM prayatnena yAvadai praharaddhayam / / 69 / / prathamAntayAmavaja ditripraharasambhavA / / chAyAvRkSadhvajAdInAM sadA duHkhapradAyinI // 7 // * atha vRkSaropaNadivasamAha * zuklapakSe tithau zastezukre candra gurAvapi / tarUNAM ropaNaM zastaM dhruvakSipramRdUDubhiH // 71 // zImyantAstithayaH kujArkazanayo vArAzca SaSThIyutA mAsaH prauSThapadastrivikramamukhaM nakSatraSadakaM tathA // tyaktvai tAna vRSa siMhavRzcikaghaTevaGgeSu bhadrAM vinA gargAdyA kadalIkSuropaNavidhizastaM jaguH sarvadA // 72 // OM iti maithila zrIbhAnunAthadaivajJaviracite vyavahAraratne gRhArambhAdiprakaraNam * // 2 // vinAhalapravAhAyernanirvAhaH kalau yuge // caturNAmapivarNAnAmatastatprathamaM bruve // 1 // * atha halapravAha-bIjavapana-sasyaropaNa-prathamasasyachedaneSu tithizuddhimAha (r) saptamyekAdazIcaiva paJcamI dazamI tathA // trayodazI tRtIyA ca prazastA halakarmaNi // 2 // mRdudhravakSipacareSu mUlamaghAvizAkhAsahiteSu 1 vAsocchedaH / 2 ekAdazI pnycmyaadyaaH| 3 bagneSu / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 * vyavahAraravam , bheSu // halapravAhaM prathamaM vidadhyAnnIrogamukAnvitasaurabheyaiH // 3 // viSkumbhavajUvyatipAtagaNDAtigaNDamandAradinaM vihAya // sampUjyadUrvAkSatagaMdhapuSpairhalaM vidadhyAtkRSikarmakartA // 4 // halapravAhavadIjavapanasya vidhiH smRtaH // ropaNe sarvasasyAnAM karttane prathame'pica / / 5 // * atha navAnnabhakSaNavicAraH * vRzcikepUrvabhAgetu mAghe vApi ca phAlgune / / sa tithau zuklapakSe ca paMcamyante siteto // 6 // mRdukSipacarakSeSu sattanau satkSaNeSuca // hutvAvanauvidhAnena navAnnaM bhakSayetsudhIH / / 7 // athAtraniSedhavicAraH * navAnna nava naMdAyAM na prasupte janAIne // nAparAhaNe na cAperke tulArke na kadAcana // 8 // na caitre na trayodazyAM na didaivesthite khau / / na kujArkisite vAre na tArAsu trijanmasu // 9 // * atha nUtanatAmbUlaphalabhakSaNavicAraH * puSyottarAditidivAkaravAjipauSNamUlAnurAdhaksuvAsavavaiSNaveSu // vAreSu sauridharaNIsutavAravajya tAmvUlanUtanaphalAdyazanaM zubhAya // 10 // OM atha dhAnyAdimardanasthAnavi1 mupho'NDakozastenAnvitairvRSaiH / 2 mandaHzaniHAraHkujaH // 3 kaSNapaNe pAcarmI yAvata / 4 zume ragne / 5 uttarASADAsu / 6 maMgalacanizukra / 7 anugtaaraapaa-vishaakhaabsminmevdnuraadhntendvndsaadhuH| 8 zanimaMgovihAya / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * cAraH * prasannabhUbhau purasannidhAne prottaGgadezeSu khalaM vidadhyAt // bandhyapradeze pathi caiva nimne bhIrupradeze khalako na kAryaH // 11 // * atha medhi (di)sthApanavicAraH * vaTodumbaranIpAnAM zAkhoTeMvadarasya ca / zAlmalermuzalenaiva medhi(di)kuryAdicakSaNaH // 12 // kapitthavilvavaMzAnAM na ca medhiH(diH) kadAcana / / na pauSe na ca riktAyAM na kujArkidine tathA // 13|| mRdukSipacaraddheSu khAte dravyaM niyujya ca / saMpUjya dhAnyavaddhAnAM medi saMsthApayebudhaH // 14 // * atha kaNamardanArthadivasamAha * bhAgyAThamazrato mule dhAtRmaMtramaghAsu ca / pauSNendaH zubhAhe ca dhAnyAnAM mardanaM zubham // 15 // * atha bIjarakSaNadivasamAha * rohiNI revatI mulaM svAtI ha. sto mRga stathA / ASAr3hottarayuktA ca tathA bhAdrapadA maghA // 16 // sasyAdisarvadhAnyAnAM zubhevAre sthiroda'ye / gargAdimunibhiH proktA prazastA bIjavandhane // 17 // * atha gRhAdau dhAnyAdisthApanavicAraH * rohiNyuttarapuSyeSu bharaNIzakanete // pauSNArkAzvivizAkhAsu harimitrapunarvasau 18 1 uupre| 2 mysthaane| 3 svArthe'takaH / 4 nIpaH kadambaH / 5sA (si) hoda iti prasidaH / 6 uttagyuktA / * sviralagne / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 * vyavahAraratram * citrAvasumaghAyAJca jIvArkendubhRgohine // tathA tithAvariktAyAM sasyAnAM sthApanaM hitam // 19 // * atha gRhAdAnyaniSkAzanavicAraH * uttarAmbupavizAkhavAsave candrabhaumaguruzukravAsare / / gehato bahutarAya vRddhaye dhAnyaniSkramaNamAha paNDitaH // 20 // *atha vRddhayarthadhAnyAdiprakSepadivasamAha* zravaNAtrayavizakhAdhravapUrvapunarvasUni RkSANi // puSyAzvinyau jyeSThA dhanadhAnyavivRddhaye kathitAH // 21 // * atha dhAnyAdimUlyajJAnamAha * raudrAhiyAmyAnilavAruNendrANyAhurjaghanyAni tathA vRhanti ||dhruvdidaivaaditi bhAni nUnaM samAnizeSANi punarmunIndrAH / / 22 / / jaghanye yadi saMkrAnti jJeyA'nnasya mahArghatA / / vR. hatsaMjJe samaghatvaM samatvaM samasaMjJake // 23 !atha khyAdivAre maMkramaNaphalamAha * sUryArezanivAreSu yadA saMkramate raviH / tadA kramAdbhayaM vidyAdrAjapAvakataskaraiH // 24 // subhikSaM kSemamArogyaM vAre ca budhasomayoH // nRpAH pIDanti pUrvAhne madhyAhane tu dijottamAH / aparAhaNe tu vaizyAzca zUdrAzcAstamite 1 saMsamyak arghAmUlyaMyasya tasyabhAvastattvaMzastatvamibiyAvat !! 2 Ara kujH| 3 anityaNyannAzcurAdayaitiNijabha.verUpam / karmaNilaT / yagAtmanepadAbhAvazchando'nurodhA bahulaMchandasI'. tipaanninismrnnaat|| Shree Sudharnaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 * vyavahAraratnam . khau // 26 // pizAcAdyAH pradoSeSu arddharAtra tu raaksssaaH| rAtrestRtIyabhAgeSu pIDyaMte naTanartakAH // 27 // uSaHkAle tu saMkrAntau hatAH pAkhaNDakArakAH // hanti prabAjitAn sarvAna saMdhyAkAle na saMzayaH 28 * atha puNyakAlavyavasthA * arvAkSor3azavijJa. yA nADayaH pazcAcaSor3aza // kAlaH puNyo'rkasaMkrA. tau dadbhiH parikIrtitaH // 29 / / rajanyAH pUrvabhAge tu yadA saMkramate raviH // tadA pUrvadinasyaiva parAhaNe puNyanADikAH / / 30 // parabhAge yadA rAtre noH saMkramaNaM bhavet // tadA paradinasyAdau puNyAkhyA nADikAH smRtAH / / 31 // pUrNe nizIthakAle tu saM1 vaJcakAH saMnyAsinaH // 3 etacca jAvAlazAtAtapIyaM vacanamihoddhRtam / atra mAmakAH maMgrahastokAH / sAyaMsandhyAtighaTikA tasyAMpakarasaMkrame / pUrveNi puNyaM mdhyaanaaduurdhvmekaatithirydi|| divArAcyorbhavetrAvasandehaHpUrva sammataH / sandhyAyA:paratorAtrau saMkramecottare'hani // puNyamuktaM yathAzAnaM nibandheSucamUribhiH / gauDaikadezibhiH so'rtho'numatovastutastuhi // ardharAtrAdadhastasminmadhyAhsyoparikriyA / urva saMkramaNe cordhvamudayAtmaharadvayam // nizIthepi tathaivAhurbudhAH kecinmanISiNaH / siddhAntinastUbhayatodivasApara pugaH // tatrApi yadipUrveNi saMkramecaikikAtithiH / tadApUrNArdharAtre'pi tatsatvenapare'hani / kintu pUrveiNimadhyohAtparamevetinirNayaH / nAnAgaur3anibandheSusiddhavatkRtaityalam // 7 // tadetadvarSakRtye rudradharIye daitapariziSTe ca kezavamizrakRte'nyatra ca muvyaktaM drssttvym|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * 27 krAnti yadi jAyate / tadA dinadaye puNyamiti prAhu munIzvarAH // 32 // | karkaTasya mRrgasyApi vizeSArtho 'sti saMkrame // tannoktaM vistRtitrAsAdayavahAro'pi kuNThitaH // 33 // atha prathamahaTTAvAsacakramAha ravibhAccandranakSatraiH phalaM jJeyaM zubhAzubham || haTTayAM cakramAkhyAtaM gargAdimunibhASitam // 34 // Asane ca dvayaJcaiva mukhe caiva dvayaM bhavet // Agneye caturodadyAttathA catvAri nairRte ||35|| atha phala masya Asane sarvasaukhyaJca mukhe ca bhuviyAtanA // AmeyyAmarthanAzaM ca netyAJca sukhapradam // 37 // pratyaGmukhe mahatsaukhyaM vAyukoNe tathoddhasam / / aizAnyAM sarvahAniH syAnmadhyakoNe zubhapradam ||38|| kuMbhalamamapahAya sAdhuSu dravyakarmmabhavamRrtivarttiSu // avyayeSu zubhadAyiSUdramaM bhArgave vipaNirindusaMyute // 31 // * atha krayavikrayavicAraH * yamAhizakrAgnihutAzapUrvA neSTAH kraye vikrayaNe tu zastAH // pauSNAvicitrAzataviSNuvAtAH kraye hitA vikrayaNe niSiddhAH // 40 // atha dravyANAmRgadAna prayogadivasavicAraH * tIkSNamizrazravograiyryadardravyaM dattaM 1 makarasya / tathA ca smRtau 'triMzatkarkaTake pUrvamA kareviMzatiH pare'ti / 2 atra divatItizeSaH / 3 udvAsanam / pRthakkRtiritiyAvat / 4 dvitIyAdisthAneSu / 5 dvAdazabhAvAtirikteSu / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * nivezitam // prayuktaJca vinaSTaJca viSTayAMpAte ca nApyate // 41 // nakujArke na saMkrAntau na vRddhauna karakSake / / RNaM vipazcitA grAhyaM na deyaM budhvaasre|42 svAtyAdityadbhideveSu mRdupuSyazrutitraye // sutASTadhamarmasaMzuddha care kuryAddhanakriyAm // 43 // atha gavAM krayavikrayAdivicAraH OM kSipra zAke dhaniSThAyAM dvideve vAruNe'pi ca ||adityaaN pauSNabhe zastau gavA zva krayavikrayau // 44 / / prajezacitrazravaNottarAsu caturdazIdarzadinASTamISu // gavAnna kuryAtkrayavikrayaJcasthAnaMpravezaM gamanaM kathaJcit // 45 // yaduktaM gokriyAyA Jca tithivAsarabhAdikam // tadevAjamahiSyAdeH prakriyAyAM zubhAzubham / / 46 // OM atha vAjinAM krayavikrayAdidivasamAha 8 kSiprAntyavasucAndreSu svAtyAdityajaLeSu ca / / viriktoradine pro. ktaM vAjikRtyaM manISibhiH // 47 // tiSyAzvidhAtRkarasaumyamaghAnurAdhApauSNottarAdi timarustrayavaiSNaveSu // vAgIzazukrazazisaumyadine sulame riktAM vihAya nigadanti gajAya'kAryam // 48 // * a 1 bhadrAyAM. vyatIpAte ca / 2haste 3 viduSA 4 krayavikrayarUpAyAm / 5 AraH kujaH 6 gajAkhyasyapakSo kAryakrayavikrayAdi / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * 29 thAzvAdiyAnAroharaNadivasamAha * jIvendusaumyAkasite ca vAre pauSNAzvicitrAnilavAsudeve // haste'mbupuSye zravasInduzuddhe ArohaNaM vAjirabhekA nAm // 49 // * atha gajadaMtacchedana(sajanA)divasa. mAha viSNyeSu vaiSNavAzvinitiSyadhanAdityahastaci. trAsu / / sutithau zubhavAsareSu ca daMtacchedazca dntinaamuktH||50|| bhaumArkajayorvAre divasapatau gurugRhe harau supte||pksse site nizAyAM diradAnAM kalpanA nessttaa| 51 / * atha maMtragrahaNasamayamAha * caitre duHkhAya dIkSA syAdaizAkhe sarvasiddhidA // jyeSThe mRtyupadA sA syAdASADhe bandhunAzinI // 52 // zrAvaNe putradA nRNAM nabhesye duHkhadA smRtA // Azvine sarvasiddhayai syAkArtike jJAnasiddhidA // 53 // zubhadA mArgazIrSeca pauSe jJAnavinAzinI // mAghe medhAvivRddhiH syAphAlgune vijayapradA // 54 // kRSNapakSe na ka1 imohastI 2 nakSatreSu / "dhiSNyaMsthAnegRhemejanA"vityamaraH // 3 "kalpanAsajjanAsame" ityamaraH / 4 "mantrArambhastucaitresyAtsamastapuruSArSada " ititvanyatra tadetadropALamaMtraviSaya, gautamye uktatvAt evamApADe niSedho'pi zrIviSAtiriktaviSayastatra "jyaiSThe mRtyupadAcaiva ASAr3he dhanasaMpada" iti yoginIhRdaye uktattvA // 5 maare| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat . www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 * vyavahAraratnam * lyANaM vAJchita pratibaMdhakRt // zukle vAJchita siddhiH syAdadravyalAbhaH zubhapradaH // 55 // dvitIyA ca tRtIyA ca paJcamI saptamI tathA // dazamyekAdazI caiva dvAdazI ca tathaivaca / / 56 / / etA ati prazastAH kSAgrahaNakarmaNi // SaSThI ca navamI caiva tthaacaanyaadhmaasmRtaaH'|| 57 // atha nakSatrazuddhiH sthirarkSe mRgazIrSe ca tathA citrAnurAdhayoH // pauSNeca vasubhe caiva dIkSAkarmaprazasyate // 58 // athAtravArAdiniyamaH kujArkajo parityajya sumUharte zubhodaye || tArAcandrAnukULe ca mantragrahaNamucyate // 59 // candrasUryyagrahe caiva siddhikSetre surAlaye / proktametattu dIkSAyAM sudhIbhitraiva ciMtayet // 60 // atha maitrIkaraNadivasamAha puSyeMdu mitrabhAgyeSu dvAdazyAM zubhavAsare // aSTamyAM vA sthira lagne maitrIkaraNamuttamam // 61 // * iti maithila zrI bhAnunAthadevajJaviracite vyava hAra - ratne kRSyAdiprakaraNam || 3 || OM gRhasthAnAM paro dharmaH pANigrahaNameva ca // tasmAt tatsamayaH svIbadeza rItyocyate'dhunA || 1 || dvitIyA dazamI caiva 1 at " asvAdhyAyAnvivarjayet" iti Agamakalpadrume'bhidhAnAdanadhyAyadine dIkSA niSiddhA // tathAca tataiva " maunIbandhoktabatsarve dIkSAkAle vicintayet / sthirame maukhime caiva dIkSA kAryAzubhodaye " iti // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * tRtIyaikAdazI tathA // paMcamI saptamIcaiva prazastodvAhakarmaNi // 2 // varjanIyA kuhU riktA zeSAstu madhyamAHsmRtAH / kujArkazanivArAzca parityAjyAH pryltH||3|| vArakhelAM ca bhadrAM ca mAsAntadivasAnica / / dagdhAtithiM ca bhAntaM ca yatnataH parivarjayet // 4 // janmakSapuSyanakSatraM grahotpAtayutaM dinam // SaTkASTakaM ca dampatyo rudAhe saMtyajedbudhaH // 5 // yAmyAyane vimArge ca parityajya vicakSaNaiH // saumyAyane vicaitre tu prakuryAt pANipIr3anam // 6 // rohiNyuttararevatyo mulaM svAtI mRgoM maghA / / anurAdhA ca hastazca vivAhe maMgalapradAH // 7 // kanyAmithunamIneSu vRSacApatulA su ca / / udAhaH suprazastaH syAditi prAha parAzaraH / / atha gaNavicAraH * hastaH puSyaH zrutiH svAtI mRgaH pauSNaH punarvasU / anurAdhAzvinIcaiva kathito devatAgaNaH // 9 // tripUrvA vyuttarApyAA rohiNI bharaNI tathA // manuSyAkhyo gaNaH prokto jyotizzAstravizAradaiH / / 10 / maghAzleSA vizAkhA ca kRttikA zatatArakAH // citrAjyeSThA dhaniSThA ca mulaM rakSogaNaH smRtaH // 11 // svagaNe paramA prIti madhyamA devamartyayoH / martyarAkSasayormRtyuH kalaho devarakSasoH // 12 // lagneSu itizeSaH / 2 uttraaynne| 3 zatabhiSA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnat * atha varNavicAraH * jhapAlikarkaTAviprAH kSatromeSo hari rddhanuH / vRSaH kanyA mRgo vaizyaH zUdro yugmaM tulA ghaTaH / / 13 / / varasya varNataH kanyA nAdhikA zubhadA smRtA / samA ca madhyamA jJeyA nIcavarNA sadA'zubhA // 14 // atha yonivicAraH OM azvinI zatatArA ca vAjiyoniH smRtA budhaiH / tathaiva bharaNI pauSNo gajayonirvidhIyate / / 15 / / puSyaH kRzAnuH chAgAkhyau nAgAkhyau rohiNImRgau / A mUlamapizvAnau mUSakaH phAlgunI maghA // 16 // mArjAro'ditiszleSA gojAti ruttarAtrayam / lulAyau svAtihastau ca jyeSThAmaitrau mR. gAbhidhau / / 17 / citrA didaivatevyAghrau zrutyASADhauca markaTau / pU-bhA dhaniSThA siMhAkhyau nakulazcAbhijismRtaH // 18 // AsAMproktabhayonInAM mitratA zatrutApica / ciMtanIyA vivAheSu laukikavyavahArataH // 19|| *atha vadhUpravezavicAraH vivAhataH Sor3azavAsarAntaraM samAdri pacAMkadine prazastaH / badhUpravezo viSame'hi mAse saMvatsarevApi tadagrataH syAt // 20 // hastatraye brahmayuge maghAyAM puSye dhaniSThAzravaNottareSu / mUlAnurAdhAdayarevatISu sthireSulagneSu vadhUpravezaH // 21 // jIvenduzukreSu zanai 1 kSatonAzAtrAyateitikSatraH ksstipH| 2 mahiSau / 3 SoDazadivasAvadhi / 4 mama-gatama-paMcama-navama-dine / 5 SoDazavAsarAnantaram / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * zvareca vadhUpravezaH zubhadonarANAm / SaSThyaSTamI viSNuyutA ca riktAsadAniSiddhA budhavAsarazca / / 22 / / na zukradoSo naca sUryyadoSaH tArAbalaM nendubalaM na yojyam / udghAhitAyA navakanyakAyAH prokte dinAdau kila kovidena / / 23 / / prayANokte prayANaH syAt pravezokte pravezakaH / sundarIzarmagItena vAdyena saha zobhanaH // 24 // vasetAM dampatI tatra vaMzanAgAdicitrite / sthAnanivRttamathunyo yAvadrAtricatuSTayam // 25 // vivAhAt prathame pauSe cASAr3he cAdhimAsake / zvazrUgehevasennastrI caitretAtagRhetathA // 26 // *atha dirAgamanAdivicAraH * oje sambatsare vadhvA dvirAgamanakarmaca / ghaTAlimeSage sUryeyaGkAgeSu zubhaM smRtam // 27 // mRdudhruvakSipracare'pi mUle tithau gamokte zubhavAsare ca / vIjyazuddhe samaye vadhUnAM dvizagamaH zukladale prazastaH // 28 // dakSiNaH saM. mukhaH zukro dvirAgamana evahi / dampatyoH saukhyavRddhyathaM tyaktavyaH sarvadAbudhaiH // 29 // vatyAdi mRgAntaM ca yAvata tiSThati cNdrmaaH| tAvat zukro bhavedandhaHsaMmukho dakSiNo'pi san / / 30 / / udayati dizi yasyAM yAti yatra bhuumaatvaa| vicarati ca bhacakre yeSu digdArabheSu / / trividhamiha sitasya procyate saMmukhatvam / munibhiru1 karmaNyatradhyamatyayaH / mithunayoHkarmamaithunyam / 2 vissme| 3 dvitIya-navama-lagneSu / 4 bhramaNapazAt / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * daya eva tyajyate tatra yatnAt // 31 / / kAzyapeSu vazipTheSu bhRgvtryaaNgirsessuc|| bhAradvAjeSu vAtseSu prati zu. kondussyti||32|| pRSThejJaH saMmukhaH zukro na doSaHzukra saMmukhe / saMmukhejJaH site pRSThe doSahantA na ko bhavet // 33 / pitrAgAre kucakusumayoH sambhavo vA yadi syAt / patyuH zuddhina bhavati raveH saMmukho vApi zukraH zastelagne guNavapi tithau caMdatArAnukULe strINAMyA. trA bhavati saphalA sevituM svAmivesma // 34 // sitama. zvaM sitaM vastraM hemamauktikasaMyutam / yatnAt dijAtaye dadyAt pratizukraprazAntaye // 35 // daityamantrI divAdarzI uzanAbhArgavaH kaviH / zveto'tha kuNDalI kAyo vIthImArgagatastathA // 36 / / etoni bhRgunAmAni yaH kIrtayati nityazaH / pratizukro na tasyAsti lakSmImAyuzca vindati // 37 // atha navInazayyAdyArohaNa divasamAha * maitrendupoSNapitRbhAditivAjicitrA1 eSugoteSu ( etadgonUbhaveSuvareSu ) 2 kobrahmApi na bhavet // 3 yadyapi dvirAgame (gRhakaraNe ) patyUravizuddhirapekSitA'thacasamaya zuddhirapi / yathAhu siMhaThakkurA ratnamAlAyAm 'upanayanaM godAnaM pANigrahaNaM gRhamavezazca / (gRhapravezagamanAni) astamiteSunakuryAtsurugurubhRguputUcandreSu' / iti / etenakRSNapakSo'pyat (dvi.ga.) niSiddhaeva / evaM 'ravizuddhaugRhakaraNami' tica tathApyuktakAraNarasAdimedoSAatopekSaNIyAH // tatpratizukradoSo'bhyahitaititachAMtimAha-sitamityAdi 32 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * hastottarAtrayaharIjyavidhAtRbhAni / eteSu bheSu zayanA sanapAdukAdisambhogakAryamuditaM munibhiHzubhAhe 38 * athodartanAdivicAramAha * uddhartanavidhAnaM ca striyo vA puruSasyavA / dazamyAM ca trayodazyAM dvitIyA yAM vivarjayet // 39 // *atha vastraprakSAlanavicAra zanibhaumadine zrAddhe kuhUSaSThIniraMzake / / vastrANAM kSArasaMyogo dahatyAsaptamaM kulam // 40 // atha tailAbhyaM gavicAraH khau gurau bhRgau bhaume SaSThAM saMkrAntivAsare / citrAvaiSNavahasteSu tailAbhyaMgaM na kArayet // 41 // * atha tailAbhyaMge niSiddhavArANAM pratIkAramAha * ravau puSpaM gurau dUrvA bhUmi bhUmijavAsare // bhArgave gomayaM dadyottailadoSopazAntaye // 42|| sArSapaM saghRtaM vApi yattailaM puSpavAsitam / / aduSTaM pakvatailaM ca snAnAbhyaMge ca nityshH||43|| *athapuMsAMvastradhAraNadivasamAha brahmAnurAdhavasupuSyavizAkhahastacitrottarAzvipavanAditirevatISu // janmatraMjIvabudhazukradinotsavAdodhAryanavaM vasanamIzvaravipratuSTyA / / 44 / / * atha puMsAM. bhUSaNaparidhAnadivasamAha * budhagurusitavAre tyaktariktAtithau ca pitRkaravasucitrAmaitrapuSyottareSu / / rajatakanakaratnaM zaMkhadantapravAlam zubhadamihasamastaM dhArya 1 atrasAdhanamuktamadhastAt // (23pR.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 * vyavahAraratnam * mANanarANAm // 45 // atha strINAMvastraparidhAnadivasamAha * dhaniSThArevatIcaiva tathAhastAdipaMcakam // azvinIguruzukAbhyAM strINAM vastrasyadhAraNaM // 46 // citrAdityAzvinImaitra athasUcIkarmmadivasamAha* zraviSTAsu zubhedine || sUcIkarmmavidhAnaMca zubhaM proktaMmanISibhiH // 47 // atha strINAM bhUSaNaparidhAna divasamAha * nAzatyapauSNavasubhe karapaMcakeca mArttaNDa bhaumagurudAnava maMtrivAre // lAkSAsuvarNamaNividrumazaMkhadantaraktAmbarANi vibhRyAtpramadAgaNazca // 48 // * atha niSiddhadivasamAha* prajApaterbhetisRSUttarAsupunarvasozcadvitayenadadhyAt // pravAla raktAmbarahemazaMkhAn bharturyyadIkSedavalA yuriSTam / / 49 / / * zrathAdyapAkArambhamaithuna karmmaNAMdivasamAha aSTamyAmapisaMkAntau tathaiva ravivAsare | matsyamAMsakriyA tyAjyA darza maithuna karmmaca // 50 // * atha strINAMkezabandhanadivasamAha dhruvamRdulaghuvarge viSNumUlAnilarkSe zazizanidinavajyai godvidedodayeSu / / upacayagatapApe kendrakoNecasaumye sutithikaraNayoge vAlabandhaH zubhendau / / 51 / 1 upalakSitametannakSatU jAtam 2 adhikaraNe'talyuddhAryate sminniti / 3 dhaniSThAsu / 4 asya nadadhyAdityanenAnvayaH / 5 azanam / 6 navamadvitIyagneSu / * 7 bahubrIhiH saptamyarthe / zubhainduryasminniti || Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * iti maithila zrIbhAnunAthadaivajJaviracite vyavahAraratne vivAhAdiprakaraNam // 4 // * rajomUlaHputro bhavati samayA dhInamapi tadrajastasmAttasyaprathitavacanAlokanatayA / mayApyArabdheyaM samayaracanAnindyazubhayoryyataH putreNaivaprabhatisukhaMsvargasadRzam // 1 // yadAdyarajodarzanaM mArgazIrSesavaizAkhamAsetathA zrAvaNeca / tapasye ca mAghebhavedaMganAnAM variSThaM tadanyeSu mAseSu nindyam // 2 // zuklapakSe zubhe vAre sattitho mattano divA / zrutitrayemRdukSipradhruvasvAtau zubhaMsmRtam // 3 // atha prathama? paridhAnavastraphalam zubhagA zvetavastrA syAdrogiNI raktavAsasA / nIlavastradharA nArI vidhavA kulaTApica // 4 // bhoginI pItavastrAca mubhagA lomavatriNI / kRSNetuvidhavAnArI subhagAca vivatriNI / / 5 / / durbhagA jIrNavastrAca navyavasnetu putriNI / Alohite bhavedvandhyA Rtau vastraphalaM smRtam / / 6 / atha velAphalam OM prAtaH kAlejaH strINAM prathamaM zokavarddhanam / madhyAhveca dhana prAptiraparAhaNeca madhyamam // 7 !! pUrvagatre sukhAvAptimadhyarAtredhanakSayaH / tathaivApararAtreca prathamartuphalaMsmRtam // 8 / / sandhyayorubhayorvezyA du. bhaMgA sarvasaMdhiSu / tathAbhadrAsu nidrAsu grahaNe saMkrameSu 1 uplkssnnetRtiiyaa| 2 lomavastravidyateyasyAitimatvainiH / DIp 3 tithyAdindhikAleSu / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 * vyavahAraratnam * va // 9 // * atha zoNitavarNaphalam ke zazazo. NitasaMkAze'thavAlaktakasannibhe / putra kanyAprasUtiH syAnIletusyAnmRtaprajA // 10 // subhagA putraptaMyuktA zuklavarNesadArttave / pIteca svairiNI proktA kAkavaMdhyA ca pAMDure // 11 // (r) atha sthAnaphalam * gRhamadhye mukhAvAptirvahirdeze viyoginI / zayyAyAMsukhadA bhUmAbanekApatyasannidhiH // 12 // devAMgaNeputrahAnirgavAM sthAne'nyavezmani / dehalyAMvApitugaiheninditaMprathamArttavam // 13 // OM atha snAnavicAraH / / rajaH pAtAcaturtheti striyA subhagayAsaha / snAyAdavazyaMtithyakSavArAdInAvalokayet // 14 // OM atha garbhAdhAnavicAra* strINAmRturbhavati Sor3azavAsarANi tatrAditaH parihareca nizAzcatasraH / yugmAsurAtriSu narA viSamAsu nAryaH kuryAniSekaimathatAsvapi parvavaya'm // 15 // catuI1 yAvat / tathA ca yogiyAjJavalkyaH / Sor3azartunizA; strINAM tasminyugmAmusaMvizen / brahmacAryevaparvANyA dyAzcatasrazvavarjayet / iti / strINAM garbhadhAraNayogyAvasthopalakSitaHkAlaRtuH / ma ca rajodarzanadivasAdArabhyaSor3azAhorAtrastasminRtauyugmA musamAharAtriSu / rAtrigrahaNAdivApratiSedhaH / saMvizet / gacchetputrArthamiti zeSaH / yugmAsu itibahuvacanaM samuccayA thamatazcaikasminnapiRtau apratiSiddhAmuyugmAsumarvAsurAtriSugacchet evaM gacchanbrahmacAryevabhavati / atoyabrahmacaryazrAddhAdaucoditaM tatra gacchato'pinabrahmacarya skhalanadoSAsti / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnama * zyaSTamIcaiva amAvAsyAtha pUrNimA / parvANyetAnirAjendra ravinaMkrAMtirevaca // 16 // revatI ca maghAMmUlaM pitroH zrAddhadinantathA / divAca parighAdyarddha garbhAdhAnepari. tyajet // 17 // * atha vihitadinAdivicAraH ** vAsarAH putradAgarbhekujArkaguvodhruvam / kanyAdaubhRguzItAMzaklIbadau zanicandrajau // 18 // OM atha tithivicAraH * nndaabhdraasmRtaapuNmistriissupuurnnaajyaasmRtaa| RktAnapuMsake jJeyAtasmAttAparivarjayet / / 19 / / * athAtra nakSatravicAraH * puSyArkacandrazivamUlapunavasUzca ASADhayugmaharibhAdrapadadvayaMca / etAni - sikathitAni zubhAni bhAni anyeSu garbhapatanAdibhayAni bheSu // 20 // atha puMsavanama * mAsedvitIye. pyathavA tRtIye punnAmadheye grahaRkSacakre / akSINacandre kuna bhAnujIve vAre zubhaMpuMsavanAdi karma // 21 // OM atha sImantakarma mAseze prabalezubhekSitavidhau mAse'tha SaSThe'STame / maitrapuMsavanoditakSasahite riktAvi. hInetithau / sImantonnayane mRgAjarahite lagnenavAMzodaye / yojyaM puMsavanoditaM yadaparaM tatsarvamatrApica // 22 // atha garbhAdhAnasamayAtpatimAsaM mAsAdhipakathanapUrvakaM garbhasthasyAvayavalakSaNamAha #3 Adyasya mAsasyabhRgarvinetA tasmin bhavecchoNitazukrayogaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * tadrUpaceSTAbalahAnidIptyA garbhasyavAcyaM sakalaMjananyAm // 23 // dvitIyamAsAdhipatiH kujazcatasmin ghanaMtasyabhavetsamantAt / jIvastRtIyasyakarAMghrivaktragrIvAdikaMtatrabhavetsamagram // 24 / / sUryazcaturthasyapatiH pradiSThohyasthIni tatraprabhavantipuMsAm / majAca medazca samAMsaraktaMvyaktissamAyAtivibhAgatazca / / 25 // tasmin sasauriH kilapaMcamasyapatiH samatvakkRtimAtanoti / prApnotipuSTiM vividhAMcagarbhovyaktaM samAgacchatikAyajAtam // 26 // SaSThasyacandro vibhutAmupaitiromANitatraprabhavantigAtre / radAzcajihvAmaharaprabhAvegA saraMdhraprabhavecatasmin // 27 // syAcandrasUnuH kilasaptamasyatasmin smRtiH syAtsatataMnarANAm / paMcendriyatvaM ca vivekatAca ko'haMkuto'trAzrayamabhyupetaH // 28|| lamAdhinAthastvathavASTamasyamAsasyatasminpravarAbubhukSA / bhavenmanuSyasya tataH sutRptirbhuktejananyArasabhAvasaMgAt / / 29 / / nakSatranAthonavamasyanAthastasminaviraktirvividhAnarANAm / garbhAzrayAhuHkhamanantamekaM kRtaMsmRtaM pUrvazubhAzubhasya // 30 // divAkarastaddazamAdhinAthastasminpradiSTaH prabhavonarANAm / tasminyadAsyAvyayagaH zazAMkastvAdhAnalamAjananantadaiva // 31 // * atha sUtikAgRhanirmANapravezakAlAvAha * prasavArtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam . gRhNku-ddityaaNshubhvaasre| rohinnyaaNshrvnnaayaaNcprveshsttrkiirtitH||32|| athaprasUtIsnAnadivasamAha maitrAzvidhravahasteSusvAtaupauSNAbhidhe'pica / kujArkejyadineSvevasUtIsnAnaMzubhaMsmRtam // 33 // mizrAbhatritayemUletakSazrutimaghAntake / vasuSaDraviriktAyAM mUtIsnAnaM vivarjayeta // 34 // * atha zizormAtuH stanapAnadivasamAi * riktAbhauma parityajya viSTiM pAtaMsavaidhRtim / mRdudhavakSiprabheSustanapAnaMhitaMzizoH // 35 // * atha mAsapUrtIsUtIjalapUjanadivasamAha* nandAsupUrNAsujayAjJacandrajIve ca hastezravaNe mRgeca / dityaddhayestrIjalapUjanaMca kuryAcchizUnAMcirajIvanAya // 36 / / * atha zizUnAMpAlanAzayana divasamAha * jIvenduzukra zazipuSyapauSNadhveSupau. SNatritayekareca / dityazvabhepakSasitetareca syAtpAlanAyAM zayanaM zizoH sat // 37 // * atha zizo - makaraNamAha * dhravamRducaravarge vAjihastAsamete / kSa. yamudayamathaiSAMsatsukendrasthiteSu // ravizivamitavAre tatkulAcAratovA / zubhadinatithiyogenAmakuryAtprazastam // 38 // zAntaMbrAhmaNasyoktaM vAntaM kSatriyasyaca // guptadAsAntakatrAmaprazastaMvaizyazUdrayoH // 39 // devyantaM dvijakanyAnAM zUdrAyAMnavidhiH smRtaH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * nAmaMgalyaM ca tatrApi nAma kuryAdicakSaNaH // 40 // ojAkSaraMsadAstrINAM puruSasya samAkSaram / dIrghamakSaramaspaSThaM yatnatovarjayetsudhIH / / 41 // atha dolAdyAroharaNam dolAgehe'rkabhAtpaMca shrpnycessusptmH|| nairujyaMmaraNakAzyavyAdhiH maukhyaM kramAcchizoH / 42 / / dhRtibhUpArkadigdantapramite zubhavAsare / mRdukSipradhravarteSudolArUDhiH zubhAsmRtA // 43 // atha tAmbUladAnadivasamAha * caradhravamRdukSiprasadvAresattithausudhIH / sArddhamAsaddhayedadyAttAmbUlaMprathamaMzizoH // 44 / / * atha gRhAnniSkramaNadivasamAha * gamoktamamayeku-cchizonniSkramaNaM gRhAta / caturthe mAsisUryyAdyairdAdazAhepijanmataH / / 45 / / * atha zizUnAM bhUmyupavezanam * pRthvIMvarAIvidhivat prapUjya zuddhekujepaMcamamAsivAlam / kSipradhavesatithivAsarAye nivezayetkau kaTisUtravaddham // 46 // athAnnaprAzanam * SaSThAdiyugmamAseSu zizUnAmannabhoja nam / kanyAnAMpaMcamAnmAsAdayugmebhojanahitam // 47 // dvitIyAcatatIyAca paMcamIdazamItathA / trayodazIzizorannaprAsanetizubhAsmRtA // 18 // zanibhaumadinaMtyatkAmRdukSipacarabhrave |goknyaayugmmiinaaNge zizuradyAtsitedaLe // 49 // atha zizorAdya1 pRthivyaam| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * 43 kSauramAha * surAsuraguroH zuddhirvedoktaprakriyApica / zizUnAMprathamakSaugecintanIyAnakutracit / 50 / / tRtIyAdvaSamevaretyaktacaitrottarAyaNe / satithauzubhavA. reca kSauramAyaMhitaMzizoH / / 51 / / zAkropetevimaitreca mRdukSipracarakSake / kSauramAdyazizUnAMsajjanmamAmAdikaM vinA // 52 // OM athanityazoravidhiH OM kSaumbhArgavavAsare zubhakaraMvAre'tha jIvasyaca / kartavyaMbudhasomayo. ratizayaM bhUtAtiriktetiau // bhuktAbhyaktanirAsanaizca smrgraamaantrpsthitaiH| snAtain!navame'hanItivibudhAH saMdhyonnizAyAMjaguH / / 53 / / * athAdyazmazrukarma * SaSThayaSTamIJcaturthIcaminIvAlIMcatuIzIm / nvmiiNcaarkmndraanshmshrukrmnnivrjyt||54|| * atha karNavedhaH * nojanmendubhamAsamUryavijamAjAhayAmyAyane zaste'rkelaghuviSNuyugmamRdubhasvA. tyuttarAdityabhaiH / saumyastryAyatrikoNakaNTakagataiHpApaistrilAbhAriMgarojAbde zrutivedha ijyasitabhe lagne tu kAle shubhe||55:: * athAkSarArambhaH gaNezaMgarur3ezaM ca vANIlakSmIprapUjyaca / saumyAyanezubhekAlesvAdhyAya paMcamAbdakaH // 56 / / mRdukSiprazrutausvAtau mitraHzivabhAvaye / caronAGgezubhe vAre gRhaNIyAkaThinIzizuH 1 sandhikAlayorubhayoH sandhyayoritiyAvat // 2 amAvAsyAyAm / 3 ravi-zani-kujAna / 4 ekAdaza-navama-paJcama-SaSThasthAnasthaiH / 5 tRtIyai kAdaza-paSThasthaiH / 6 viSamAbde / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 * vyavahAraratnam * // 57 // * athopanayanadi vasamAha * caulAdikaMcatuH karma yugapanmaithiLeSuca / tatropanayanaM zreSThaM tasmAttatprakriyocyate // 58 // garbhASTame'STamevAbde brAhmaNasyopanAyanam / rAjJAmekAdazemauMjIvaMdhanaMdAdaze vazaH / 59 // atha vrAtyakAlavicAra* ASor3azAbdAdiprasyasAvitrIpatanaMbhavet / dvAviMzatestathArAjJazcaturviMzatitovizaH // 60 // * atha guruzuddhiH zreSThogurustrikoNAyadvisaptasthAnasaMsthitaH / / riSphoSTaturyagaMhitvAmadhyamo'nyeSuvezmasu // 61 // Aye tRtIyabhavaneripurandhrayorvAduHkhaMkarotiniyataMvipadaMcajIvaH / antyaMcaturthadazamaMpravadantimadhyakSemaMkarotiniyanaM parizeSarAzau // 62 // OM athAniSTagurupratIkAramAha svocasvabhesvamaitrevAsvAMzevargottameguruH / riSphASTaturyya gopISTonIcAristhaH zubhopyasat / / 63 // * atharavizuddhivicAraH OM zreSToravistridazalAbhavipakSasaMstho madhyodvipaMcamagatonavametathaiva / janmASTasaptahikAMtya vinAzakArIsadbhistridhAnigaditA ravizuddhireSA // 64 // * athapAsazuddhiH 1 naMkAdikaMsamArabhyayAvatryaM. zaH zucerapi / tAvadevopanItiH syAdaTUnAmitikI1 navama paJcamadvAdazadvitIyasaptamasthAnasthaH / 2 riSphodvAdazaH / 3 SaSTha-navapayoH / 4 ekAdaza-SaSThasthaH / 5 caturthasthAnahibukam / 6 makarAdikam / 7 ASADhasyApi / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * titA // 64 // mArgemAsitathAjyaiSThe cauraM pariNayaMtratam / jyeSThaputraduhitrozcayatnataH parivarjayet // 66 // Avazyake'pikartavye vratodAhAdikarmaNi ! kRttikAsthaMvityatvAjyaiSThejyeSThasyakArayet // 67 / / janmodaye janmasutArakAsumAse'pi vA janmani janmabhe vA // va. te'piviSaH zravaNavinApi prajJAvizeSaiH prathitaH pRthivyAm // 68 // janmamAsAdikatyAjyaMsarvathAyatnatovudhaiM / jyeSThaputraduhitozcavratodAhAdikarmasu // 69 // janmamAsaniSedhetudinAnidazavarjayet / ArabhyajanmadivasAcchubhAH syustithyo'praaH||70|| * athopanayanecaitraprazaMsA * gocarASTakavargAdyairyadi zuddhinala. bhyate / tadopanayanakAyaM caitramInagatevo // 71 // * atha zAkhAdhipabalam * zAkhAdhipativArazca shaakhaadhipvlNshishoH| zAkhAdhipatilagnaMca durlabhaM tritayaM vrate' // 72 // RgvedAdhipati voyajurvedAdhipaH sitH| sAmavedAdhipobhaumaHzazijo'tharvavedarAda / / 7 / / ythaashaakhaadhipsyaatrvlNproktNvickssnnH|| tathAvarNAdhi. pasyApi vratabandhevicArayet // 74 // surAsuggurU viprau kSatriyau ravibhUmijau / vaizyazcandrobudhaH zUdraH prAntyajAtiH zanaizvaraH // 75 // atha tithizuddhiH * di. 1 upanayane / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * tIyAyAM tRtIyAyAM paMcamyAM dazamItraye / zanibhaumadinaM tyatvA mauJjIvandhaHzubhobhavet // 76 // * athanakSatrazuddhiH tIkSNadhravamRdukSipratripUrvAsvaditiM vinA / varaddhe'pi prazastA syAdupanItivaToH kila // 77 // * atha tAtkAlikAnadhyAyAH * na rAtrau navasaMdhyAyAM nAnadhyAyeM na bhinnabhe / na kRSNe nAparAheca nAzauce nagalagrahe // 781 noparAge na bhadrAyAM na pradoSAdisaMyute / nAkAlavarSaNecaiva gajite nopanAyanam // 9 // * atha galagrahalakSaNam * aSTamI saptamIviddhA trayodazyA caturdazI / dvitIyA pratipadviddhA galagrahaudAhRtaH // 80 // atha pradoSalakSaNam * caturthIprathameyAmesAddhayAmecasaptamI / trayodazyarddharAtre ca pradoSaH sarvaghAtakaH ||81|| (r) athAkAlabRSTilakSa Nam (r) pauSAdicaturomAsAnajJeyAvRSThirakAlajA / vratAhina pUrvasandhyAyAM gajitasyApi dUSaNam // 8 // *atha lamazuddhiH* guruzazibhRguputre kendrasaMsthe trikoNe / ripuMsahajagRhAyesUryamAheyamainde / bRSaturagatulAyAM siMhamIne prazastaM vratakaraNamihoktaM nASTamasthe 1 na grahaNadine / 2 upanayanadine / 3 la-ca-da-sa. kendrAH / nvm-pnycmautrikonnau| 4 SaSTha-tRtIya-kAdaze / 5 mAheyaH kujaH / mandaHzaniH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * zazAMke // 83 // atha vidyArambhaH OM kaThinyuditadevAMzca svavidyAM sUtrakArakam / zivaMnavagrahAMzcaivapUjayitvAvidhAnataH / / 84 // guruH pUrvamukhaH ziSyaM pazcimAsyaM capAThayet / nakSatratithivArAdyaiH sarvaiH kaThinikoditaiH / / 85 // dharaNyAmRtumatyAMca bhUmikampe tathaivaca / antarAgamane caiva vidyAM naiva paThennaraH / / 86 // * atha dhanurvidyArambhaH * maghottarApAvakaviSNucitrA svAtyazvijIvAditimUlahastAH / vArAH sitAjyamahIsutAnAmuktAdhanurvedavidhauprazastAH // 87 // vicaitravatamAsAdau vibhaumAste vibhUmije / kSurikAbandhanaM zastaM nRpANAM prAgvivAhataH // 87 // * atha rAjAbhiSekaH * maitrazAkakarapuSyarohiNI vaiSNavAdyatisRSUttarAsuca / revatImUgaziro'zvinISvapi mAbhujAM samabhiSeka iSyate // 89 // vilamajanmezadazAdhinAthamArtaNDdhAtrIta1 akSarArambhakriyAkaThinyA [mRdvizeSeNa ] vidhIyataiti takriyApi kaThinItyucyate tatroditAdevAgaNezAdayastAna | 2etadvacanaM matsyasUktIyam tathAcoktaM jyotiSe (zabdakalpadramadhRte) rjoyukssmaa'mbuvaaciisyaadraudraadygdgegvau| nAsyAM pAThobIjavAponAhibhIdugdhapAnata / mRgazirasinivRtteraudrapAde'mbuvAcI RnumatikhalupRthvIvarjayetrINyahAni ityAdiraudramAH // 3 pAThakAleguruziSyayormadhyena gamane / manuSyakartRketadahArjAirA. digamane vyahAdhanyatroktaMjJeyam // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 * vyavahAraratnam * nayaibaliSThaH / yurvinduzukraiH sphuradaMzujAlairmahIpatInAmabhiSeka iSTaH // 90 // tArakAzazabhRtorbaLedine sadgrahasyacatithAvariktake / janmabhAdupacaye sthigedayebhUbhujAM samabhiSekaiSyate // 91 // * iti maithila zrIbhAnunAthadaivajJa viracite vyavahAraretne saMskAraprakaraNam OM // 5 // yaHpaNDito bhavati tasya videzayAtrA pAtrajJayA samucitAryadhanArjanAya / tasmAdvayaMnikhilazAstravicAradakSA rakSAsu lakSitagamasya dinaM vadAmaH // 1 // athAtramAsazuddhiH * meSedhanuSi siMheca yAtrA saukhyapradAyinI / svokarkAlimInasthe duHkhadA'nyeSu madhyamA // 2 // * atha tithizuddhiH * sitAdyA dvAdazI SaSThI minIvAlI ca puurnnimaa| riktATamI parityAjyA yAtrAyAM srvthaabudhaiH||3|| athAtranakSatrazuddhiH hasteMdumitrazravaNAzvipuSyapauSNazraviSThAMzca punarvasUca / zreSThAni dhiSNyAni nava prayANe tyaktvA tripnycaadimspttaaraaH||4||ajovishaakhHpvnH kRzAnuH sthANuH kRtAntaH phaNibhRnmaghAca / yAtrAsvaniSTAnyaparANi bhAni smRtAnineSTAni na ninditAni / / 5 / / zAke ca sauricandAhe naivapUrvI dizaM vrajet / gurautra pUrvabhAdre ca dakSiNasyAntathaivaca // 6 // rohiNyAM 1 zuklapatipat / 2 kuhUamAvAsyetiyAvat // 3 dhaniSThAzca // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratram * 49 sUryyazukAhe na pratIcImiyAnnaraH / kujebudhe'ryya markSeca saumyAzAMcatathaivaca / / 7 / / * athAtravArazuddhiH khauzukrevrajeta prAcImavAcIMca mahIsute / pratIcIM zani candrAhetathodIcIMgurorddine // 8 // yaddineSuvrajetprAcI - mani koNepitaddine / prAkadakSiNakrameNaivaM sarvajJeyaM manISibhiH || 9 || kSiprAnurAdhayAcaiva gacchetsarvadizAsvapi / vilokya candratArAderbalamA paterapi // 10 Ying athAnandAdiyogavicAraH ** AnandaH kAladaNDazva dhUmrodhotA tathaivaca / saumyodhvAMkSazvaketuzca zrIvatsAkhyastataH param // 11 // vajrakaM mudra razchatraM mitraM mAnasamevaca / padmalumbotpAta mRtyukANasiddhizubhAbhidhAH || 12 || sudhAmuzalagegAkhyAmAtaMgorAkSasazvaraH || sthiraH pravarddhamAnaH syAtsaptatriMzatirityapi // 13 // athaiSAmAnayanamAha dAkhAdavaumRgAccandre kuje sarpAtrAdbudhe || gurau mai - trAdamRgau vaizvAnmandegaNyAzca vAruNAt ||14|| eteyogAH phalaMdadyaH svasvanAmAnusArataH // yAtrAyAmevanAnyatra jJeyamityAryyabuddhibhiH // 15 // * zratha dhruvAdibhe yAtrA vicAraH * vernipUrvAhnaNe ma dhyAnena ca dAruNaiH / nApagaddaNe vrajet kSipremRdubhairna nizAmukhe / / 16 / / ugrAkhyairmmadhyarAtre ca carAkhyainna Shree Sudharmawami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. * vyavahAraratnam * nizAntake // hastazrutimRgejyakSaiH sarvakALe zubhogamaH * athacandrasthitiH // 17 // meSesiMhe ca kodaNDe pUrvasyAM dizi candramAH / vRSe nake ca kanyAyAMdakSiNasyAMtathaivaca // 18 // yugmekumbhatulAyAMca cazcimeSu vyavasthitaH // karkavRzcikamIneSu saMsthitazcottarAMdizam // 19 // * atha yAtrAyAM ta. phalamAha * saMmukhedakSiNecandraH srvsiddhiprdaaykH| pRSThevAmeniSiddhaH syAditiprAhamunIzvaraH // 20 // prAgAditastanausUrye bhArgave vyayalAbhayoH / karmasthe dharaNIputre rAhaudharmASTasaMyute // 21 // zanaudyanavidhau vAripacamasthe budhe'mbuge / gISpatau bhrAtRvittasthelAlATItiprakIrtitA // 22 // asyAMlAlATikA yAMca yAtrA tyAjyA sadaivahi // kumbhakumbhAMzake vApimInalagnetathaivaca // 23 // * atha yoginIvicArastatra prathamaM tithiyoginImAha * pUrvasyAmudaye brAhmI prathamenavamItithau / mAhezIcottarasyAntu dvitIyAdazamItithau // 24 // ekaadshyaaNtRtiiyaayaaNkomaariivhinkonngaa| caturthIdAdazItithyovaiSNavI naikratisthitA // 25 // paMcamyAMcatrayodazyAM vArAhIdakSiNesmRtA // SaSThayAMtithaucaturdazyAmindrANI pa1 vyApyetizeSaH 2 dharmasthAnaMnavamam / saptamasthAnasye 4 vAri bucacaturthasthAnam 5tRtIyadvitIyasthe 6 kumbhanavamAMzake 7 pratipadi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * 51 zcimesthitA // 26 // paurNamAsyAntu saptamyAmuttare caNDikAdayaH / aSTamyAM naSTacandreca mahAlakSmIH zivA laye // 27 // yoginI sukhadA vAme pRSThe vAMchitadAyinI / dakSiNekAryyanAzAya saMmukhenidhanapradA // 28 // * atha vArayoginIvicAraH prAguttagagninaiRtyayamapazcimavAyuSu // khyAdiSucavAreSu varjayedvArayoginIm |29|| atha yAmArdhayoginI vicAraH * yatrodayagatA devItatoyAmArddhabhuktigA / bhramantI tena mArgeNa bhavettatkAlayoginI // 30 // * atha rAhuvicAraH tatraprathamaMmAsavicAraH pUrvAdidikSumArgAdyaistribhi stribhiritikramAt / mAsa kAlassavijJeyo yAtrAyAM saMmukhaM tyajet || 31 // nandAyAM pazcimepUrve bhadrAyAMvanimArute / jayAyAmuttareyAmye riktAsvIzAnanairRte / / 32 / / pUrNAyAMkhetitheH kAlaM varjayetsaMmukhaM sudhIH // zukle pUrvAdicatvAri kRSNe pazcimatazcatat // 33 // * atha vArarAhuvicAraH * AdityecottarekAlaH so mevAyavya evaca // bhaumecapazcime saumyenaiRtye ca gurauyame / / 34 / ) AyyAM bhRgujejJeyaH zanau pUrvaikramAdbhavet // vArarAhuH sadAtyAjyaH pravAse vAmasaMmukhaH || 35 // * athayAmArddharAhuvicAraH indravAsavabherudre to 1 amAvAsyAyAm / 2 mRtyudAtrI | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * yegnyuttararAkSase / yAmArddhamuditorAhurbhUmatyevaMdigaTake // 36 / / rAtrAvasaupratIcIto bhramatyevaMnasaMzayaH / dakSepRSThezubhojJeyo yAtrAyAM yuddhavAdayoH / / 37 // * atha rAhuyuktayoginI---balaprasaMzAmAha * pRSThe dakSe yoginI rAhuyuktA yasyaiko'yaM zatrulakSanihanti // zreSThasarvebhyobaLebhyastadetatsaMkSepo'yaM sarvasArobhyadhAyi !! 38 // * atha grahayogena yAtrAvicAraH * yathAhiyogAdamRtAyate viSaM viSAyate madhvapisarpiSAsamam / tathAvihAyasvaphalAnikhecarAH phalaMprayacchantihiyogasaMbhavam // 39 // mahIbhRtAMyogavazAtphalodayodvijanmanAmRkSaguNaizcajAyate // sa taskarAdeH zakunaprabhAvato janasya zeSasya muhUrttazaktitaH // 40 // kendratrikoNagAH saumyA yAtrAyAMzu. bhadAyakAH / triSaDauyeSusaMsthAzca pApA apinisargataH // 41 // jIvazukrabudheSveko yadikendratrikoNagaH // yAtrA prazastA vijJeyA dautrayastarhikAkathA // 42 // lagne'rkesaptame candre vittaM saumye prayAtiyaH / labdhvA. sarvAbhilASaMca zIghramAyAtimandire / / 43 / / lagnezaH zubhayukdRSTazcandrazcopacayasthitaiH / nardhenebhavanezuddhe 1 lagna caturthasaptama dazamAH kendrAH navamapaJcamautrikoNau ___ 2 tRtIya-pachaikAdazapazamasthAH 3 dvitIyasthAne 4 aSTame Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam - prayANe zubhadAyakAH // 44 // lagnejIvo mRnaucandraH zatrugo yadA bhavet / tadAyAtrAprazastAsyA - ditihogavidomatam // 45 // vargottameyadA candraH sauriddizcikya saMsthitaH / zatrugazca mahIputraH prayANe zubhadAyakaH / / 46 / / janmarAzistanurvApi yadi lagnagatobhavet : tayoradhIzau vA lagne yAtrA middhipradA smRtA // 47 // janmarAzerjanmalagnAdaSTamasthoyadA tanuH / tadA yAtrA na karttavyA janmatithyAdikepica // 48 // zubhovApyazubhovApi lagmAdaSTamagoyadi / tadAyAtrA niSiddhaiva yadyanyo'pi guNo bhavet // 49 // atha yAtrAyAMvyavasthAmAha gehAddehAntareyAtrA sImnaH sImAntare'pica / vANavikSepamAtrevA pUrvAcAryairudAhRtA // 50 // kSIraMprAktridinaM tyAjyaM kSauraM maMtradinaMtathA / prayAgadivasetadvattailaMkSaudraM ratirvamiH // 51 // naikatratiSTheddazarAtramIzaH sAmantasaMjJonaca saptarAtram / tadanyalokonacapaMcarAtraM gauNa - prayANe'picarItireSA / / 52 / / azakyakAryeNayadAvilambaH pryaannkaalemnsstvbhiissttm| pracAlayeddevagRhAdavazyaM gantavya kASThIparavezmamadhye // 53 // nimittarAzirekatonRNAMmanastadaikataH / atoyiyAsatAMbudharma 1 aSTame 2SaSThasthaH 3 tRtIyasthAnasthaH / 4 gantavyadigavasthita paravezmani 5 gantumicchatAm Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * atha zakunAH * novizuddhiriSyate // 54 // viprogajasturaMgazca phalamannaM ghRtaMdadhi / dugdhaMnavIna vastraM ca puSpaM vAdyadhvajaMmadhu // 55 || AdarzoSNISaratnAni dIptavaizvAnaropica / sasutastrI ca vezyA ca chatraM sadvAkyamevaca // 56 // sadhautavastrorajakaH pUrNaH kalazaevaca / mIne kSudaNDamRcchAgamadyamInAstrakanyakAH / / 57 / / gAvomayUrAzcASazca zavaM kandanavajrjitam / nRyAnaMvedagAnaMca gItaM maMgalakarmmajam / / 58 / / aMkuzonakulomAMsaM vRSabhaH zuklavigrahaH / prayANezubhadAete tathAsiMhAsanaMkhalu // 59 // athApazakunAH bandhyAsthituSacarmANi sapagAreMghanAnica / vasA strIpuSpavaidyAzca lavaNonmattadaNDinaH // 60 // jaTilAbhyaktanamAzca gur3ataRtRNAnica / vimuktakezaH patitovyaMgoviSThAvirbhartRkA // 61 // kArpAsamanavyAdhiyuktAndhavadhirAdayaH // svagehadahanaMchikA vastrAdaskhalanantathA / / 62 / / kRSNa dhAnyArddavastraMcagarbhiNIkarddamAdikam / patitodurvacaH kubjaH kSudhArttaH zareTopica // 63 || mAryAramamaraklIba chalAya samarAdayaH / sarveprayANaprAraMbhe darzane bhayadAHsmRtAH ||64 || gardabhasyaravodyazvovAnaraH kokilo 'pica / strIsaMjJakAzcayAH kAzviddakSiNetAH zubhAvahAH / / 65 / / 54 1 vidhavA 2 kRkalAsa: ' girgiTa, itiprasiddhaH 3 mA iSayuddhAdayaH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * chachUkA sUkarIpallIkokilastrI kapotakI / zivApumaMtrakAzcaiva vAmAMge zubhadAyakAH / / 66 Aye'pazakune sthitvA prANAnekAdazaMbajet / dvitIyepor3azaprANAna tRtIyenakacidrajet // 67 / / Ado saMpUjyadaivajJaM gRhadevIM praNamyaca // dhyAtvAdigIzaMsaddhAkyaiH soSNISaH pravasennaraH // 68 // atha naukAyAnamAha di. tIyAcatRtIyAca paMcamIca trayodazI / saptamIdazamI potaprayANesaumyavAsarAH // 69 // uttarAvAruNIsvA. tI pitrye kAlavilambanA // vizAkhAkRttikAjyaiSThA brAhmayamuLe'gnitobhayam // 70 // pUrvAtvASTrana lAbhaH syAdyamAJa sarvabhaMgakRt / / vicAryaivaMcakarttavyA potayAtrAnasaMzayaH // 71 // * athanRpadarzanamAha * mRdukSipradhuvakSaistu zanibhaumadinavinA / / viparvAriktatithyAdau nRpadarzanamuttamam / / 72 // * athaparadezagaH kadAsamAgamiSyatItipraSNottaramAha * vilamacandrAntarabhAganighnaM yAtrA vilagnaM khaguNairvibhaktam // AyAtirAjAkilalabdhamAsairgatovidezAcchatayojana -- sthaH // 73 // * iti maithila zrI bhAnunAtha daivajJaviracite vyavahAraratne yAtrAprakaraNam // 6 // * // 1 chucchundarI 2 'TiTikiyA' itiprasidA 3 gAlI 49. kAdazazvAsayAvasthitvA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 * vyavahAraratnam * videzagasyalokasya svagRhAgamanAdiSu / prayANoktaiH prayANaH syAtpravezoktaiH pravezakaH // 1 // * atha puSkaraNya| dikhananadivasamAha vaizAkhezrAvaNemAghe phAlgune mArgakArttike / pauSejyeSThabhavetsiddhaye vApyAM kUpatar3AgayoH // 2 // * athAtratithivicAraH * ekAdazIdvitIyAca tRtIyA paMcasaptamI / pratipaddazamI zreSTha pUrNimAcatrayodazI ||3|| etAssitadalasyaivabhArgavendvijyavAsare / dazamasthebhRgoH putre jalakhAtaH prazasyate || 4 || mRdubhrvakSipracareSulagne jhaSeghaTe va makarAbhidhe / ApyevidhausarvajalAzayAnAM sadAsamAraMbhamuzantisantaH * atha devatAghaTTanamuhUrtamAha * zravamRdulaghuvarge vAruNe viSNudaive / marudaditighaniSThe zobhane vAsareca | tridazamadane janmaikAdaze zItarazmau vibudhakRtiriSTA candratArAnukUle // 6 // * athadevatar3AgAdipratiSThAmAha OM saumyAyane site pakSe samayezuddhaevahi / carabhruvamRdukSinakSatre saumya - vAsare // 7 // sukSaNe vA sunakSatre sutithauviSTiM nigate / devArAmatar3AgAdeH pratiSThA zubhadAsmRtA || * atha gocaravicAraH raviviSadadazAyasthazca 1 khananArambhaitizeSaH / 2 madanasthAnaMSaSTham 3 bhadrAmapahAya 4 prathama - saptamasthAneSu | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 * vyavahAraratnam * ndraH sArdhaMsmareSuca / kujodazavihIneSubudhoyugmevyayaMvinA / / . 9 : devAcAryastrikoNAryadisaptasthAnasaMsthitaHzukraH / saptAridigvajrye shnimnomsmHshubhH !! 10 // rAzipravezesUryAromadhyezukrabRhaspatI / prAntasthauzazizItAMzU phaladaH sarvadA budhaH // 11 // * athagocaraprasaMgAtpallIpatanazaraTArohaNaphalamAha (r) palyA prapatanecaiva zasTasyaprarohaNe / phalaMvakSyAmiyatne na gargAdimunibhASitam // 12 // zIrvarAjyazriyaH prApti lalATebhayavarddhanam / / karNayobhUSaNaprAptitratrayobhayadarzanam // 13 // nAsikAyAMcasaubhAgyamadhare saukhyavarddhanam / grIvAyAMsukhasaMpattirmukhemiSTAnnabhojanam // 14 // kaNThenityapriyaprAptiH skandhayorvijayobhavet / stanayugmevasaubhAgyahRdayesaukhyavarddhanam // 15 / / kukSausatputralAbhaH syAtpRSThelAbhobhavedbhavam / pArzvayoH pramadAlAbhovandhuvargasyadarzanam // 16 // kaTyAMvastrasyalAbhaH syAtguhyemitrasamAgamaH / jaghane'rthakSayonityaMguderogabhayaMbhavet // 17 // liMgadezebhavetpIr3A strI vizlaSopijAyate / dhanavAhanasaMpAptirjAnuyugme'rthasaMgrahaH // 18 // viyogojaMghayozcaiva pAdayobhUmaNaMbhavet / gehaNe cordhvavakrazca adhovakaH prapAtane / bhave. dyadisuzIghraNatatphalaMjAyatedhruvam // 19 // * athA? AyaekAdazasthAnam 2 stryupasthe / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 * vyavahAraratnam * tralamaphalam * meSesukhaMcavijJeyaM vRSeca pazunAzanam / mithunerogasaMprAtiH karkekalahamevaca // 20 // siMheputrasyalAbhazca kanyAlagne dhanakSayaH / tulavRzcikako. daNDeputralAbhobhaveddhvam / / 21 // makare dhanalAbhazca kuMbhe hAnivinirdizet / mInecazokasantApaHpallIprapatanedhuvam // 23 // pallIprapataneyattu phalaMproktaM vicakSaNaiH / tadevazaraTArohe phalaM vAcyaM zubhAzubham / / 23 // * atha rogotpattoklezadivasavicAraH * azvinyAMkRttikAyAMca mUladdhe'pitathaivaca / rogotpattibhavedyasya navAhAnmokSamApnuyAt // 24 // bharaNyAmuttarebhAdre rohiNyAmaditiddhaye // saptarAtreNamuktiHsyAjhyAgherityAhanAradaH // 25 // saumye vaizve tu mAsena viMzatya ca maghAsuca / vizAkhAyAMdhaniSThAyAM hastepakSAnna saMzayaH // 26 // vAruNazruticitrAsu dvAdazAhenamuktidaH / mAsenottaraphalgunyAM rogamuktirvidhIyate // 27 // revatyAMmitrabhecaiva kRcchrAjjIvatimAnavaH / tripUrvAhizivasvAtI jyeSThAsunahijIvati // 28 // *atha nizci nitanidhanakArakayogAH uragazatabhiSA svAtizaRtripUrvA bharaNiravijabhaume cArkavAre navamyAm / prathamatithicaturthIdvAdazIbhUtaSaSTI zivahariguruyogAdrogiNAM kAlaeSaH // 29 // sarpapracetazivabhennavamIzanisaMga1 dinAnAmizeSaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * mAt / yogaH zivaH samAkhyAto rogiNAMkAladomataH // 30 // svAtIzakatripUrvAsu caturthIpratipadyadi / bhaumebhItikaroyogo harinna zAyarogiNAm // 31 // bharaNyAMpaMcamISaSThI dvAdazI ravivAsare / jJeyogururmahAyogo rogiNAMkAladomataH // 32 // saptAhaMvAradoSeNadirA NantithivArataH / tithinakSatratomAsa tribhiH kAlona saMzayaH / / 33 / / AdhAnejanmanakSatre pratyarau nidhane - pivA / yasyavyAdhissamAgacchet klezAya nidhanAya ca // 34 // athotpAtarUpAniSTakAlamAha * dakSiNasyAMdizicchAyAmAtmanoyaH prapazyati / chAyAdvayaMyadA bhUmaupazyatyevaMzirodayam // 35|| AtmacchAyAzirohI. nA sUryAcandramasoIyama ? ubhayozcaivayacchidaM prapazyatyudayAstayoH // 36 // svapnepretapariSvaMgaM taddarzanamathA. pivA / gRheyasyAzaneH pAtomaholkApatanantathA / / 37 // matsyakacchapapAtazca nizIthecApadarzanam / arundhtiindRshyaacshiirssgRdhraadyo'pivaa||38|| etAnyaniTacihnAniyadAbhyobhavantica / gacchatvasautvarAMkRtvA gaMgAMnarakatAriNIm // 37 / / mRtyustasyadazAhena saptarAtreNakasyacit / paMcAhekasyacidajJeyaH kasyacitpakSagocaraH // 40 // yadidevadijAtInAM pUjanAdikamAca 1 vyApyavyAdhisthitivizeSaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * ret / tathApidurlabhaMjayamAyustasyamanISibhiH / / 41 / / OM atha bhaiSajyArambhadivasamAha (r) mUlAnalAniladitIndrakarajyacandrA paussnnaashviniidvinnkeshvmitrcitraaH| bhaiSajyabhakSaNavidhauniyatanarANAM nighnantyariSTazatamapya. cirAttanustham // 42 // vyaMgodayegurubudhendumiteSuteSAM vaagveshvsuvidhausutithausuyoge| janmakSaviSTirahitatva pahRtyarogAnkandarpatulyavapuruSapuruSakageti // 43 // * atha vastivizodhanavirecanavraNAdivedhAnAM vidhimAha * puSyohastastathAjyeSThA vishaakhaacottraashvinii| zubhAnyetAnidhiSNyAnivedhevastivirecane / / 44 // * atha rogavimuktasnAnadivasamAha * dazamInavamI caiva pratipaccatrayodazI / dvitIyAcavizeSeNa kRnAne vivajayat // 45 // hastepuSyatathAzakramaumyA su haritraye / snAturogavinirmuktaH punAdhinavAdhate // 46 // niSiddhendauvyatIpAtebhadrAyAM vIndubhArgave / rite tithau care lagnesnAnaM roganimuktitaH // 49. * atha vraNamuktasnAnadivasamAha * candrAzuddhevyatIpAtebhomArkazanivAsare / vraNamuktovyAdhimuktaH sadAsnAnaMsamAcaret // 48 // * atha niSiddhadinAdyutpannarogapratIkAramAha # tArAcandAnukUlehi yadA ro-gaiH prapIDyate / tadAditridinaMduHkhaMnamRtyumrmRtyubhe'pi 1 dvitIyalagnodaye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnam * c||49|| dharmakarmAnuraktoyaH satyavAk pathyabhakSakaH / svalpanidrassvalparatirdIrghajIvIsaevahi // 50 // OM atha dIrghajIviprasaMgAtkavivaMzyakathanam * yathAdayArAmadharAmarobhUtkhauAlavaMzAMbujacitrabhAnuH sadaivadharmapratipAlanArtha zAstrAvalokI khaludIrghajIvI // 51 // putra stasyamahAmahetisahitopAdhyAyapUrvaH kRtIzrImannandana saMjJakaH samabhavattAtAyurudyadyazAH / vaktAvedaguroH sama_ ssunipuNovidyAvivAdodyame nepAlakSitipAladattamithilAbhUkhaMNDalAkhaNDalaH / / 52|| tajjAtAH sapta saptarSisamAH svasvaguNenaca / naanaavidyaanidhaanaastenprdrohcintkaaH||53|| ekasteSusarasvatIvarabalaH zrIbhAnunAthAbhidhazvakrecakradharaM praNamya zirasA bhUyaH prasannAnanam // zrIyuktaMvyavahAraratnamakhilaM satpaSThivarSAdhikaH zAkevahinavAdribhUparimite mAsetapasyezubhe / / 54 // maryAdAnekadezasya svagranthe sthApitA paraiH / mayAsvadezamAtrasyavyavahAraH pradarzitaH / / 55 // anuSTupaiva prakRtaMsamastaMchandobhiranyaiH kvacidAtmabudhyA / yattaTorarthasukhArthamevaMdhruvaMvijAnAtusuhRnmanISI / / 56 / / nA. - - ------- 1 tAtasyAyarivAyuryasyasaH / dIrghajIvItyarthaH 2 bhUkhaNDamahattarIgrAmAbhidhalAtigRhNAtItitathAvidhassacAsAvAkha NDalazcetisamAsaH svagrAmAdhipaityarthaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 6 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 * vyavahAraratnam dhI taMzabdazAstraM navarasaruciraM kAvyavargAdikaMvA koSovAlaMkRtirvAsmRtirapisakalAtantra vidyApinaiva / vANImAtraprasAdAdavikalamanasAzAstrasAro niruktaH pradhvastaM utrayatsyAtkhelajana kudhiyAsajjanaiH kSamyatAntat // 57 // itikhauAlakulAnandanacaMdanandanopAdhyAyasutamaithilazrI bhAnunAthadaivajJaviracite vyavahAraratne gRhAgamanAdiprakaraNam ||7|| * // zubhamastu * / / samAptazcAyaMgranthaH // * // 1 syAditi sambhAvanAyAMkiG / tenAtrasambhAvitemadhvaMse ( skhalane) khalajana kudhIre vaheturnAsmabuddhidoSa iti kaverlokokticAturIcaNatvamAvedyate / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnapariziSTam * atha pariziSTam / natvAdinamaNimaruNaM karuNAvaruNAlayaM ramAramaNam / / laghubodhaM zizuramaNaM kurvevyavahAraralapariziSTam / / 1 // __ athAdaudinanAmAni // AdityazcandramAbhaumobudhaJcA'thavRhaspatiH / zukraH zanaizcarazcaite vAsarAH prikiirtitaaH||1|| atha tithinAmAni * pratipacca dvitIyAtra tRtIyAtadanantaram / caturthI paJcamI SaSThI saptamIcASTamItataH // navamI dazamIcaikAdazIca dvAdazItataH / trayodazItatojJeyA tataH proktA caturdazI / pUrNimA zuklapakSesyAtkRSNapakSetvamA smRtA // 3 // * atha nakSatranAmAni OM azvinI bharaNIcaiva kRttikArohiNI tathA / mRgazIrSastathAcArdA tathAproktaH punarvasU // puSyo'zLeSAmaghApUrvaphalgunyuttaraphalgunI / hasta zcitrAtathA svAtI vizAkhAcAnurAdhiko / / jyeSThA mUlaM tathA proktA pUrvASAr3hA tathottarA / zravaNA ca dhaniSThA ca tathA zatabhiSAM parA // pUrvabhAdottarAbhAdre revatyetAnimAni ca // * atha na1 yugmatArAbhidhAnAvivacanAntam 'punarvasUcadvetAreyugmacare, itihi jyotiSikAHmAhuH / 2 anugadhAevAnurAdhikA / svArthakaH / 3 zatabhiSak itipAThAntaram / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratna pariziSTam * kSatrasvarUpama azvAdirUpaM turagAsyayonikSurona eNAsyamaNirgRhaJca | pRSatkacakre bhavanaJcamaJcakAH zayyAkaromauktikavidrumaJca || toraNaM balinibhaJcakuMDalaM siMhapucchagajadantamaJcakAH / tryamivatricaraNAbha marddalauvRttamaMtrakayamAbhamardalAH // 2 // * atha yoganAmAni viSkambha prItirAyuSmAn saubhAgyaM zobhanastathA / atigaNDaH sukarmA ca dhRtiH zUlaM tathaiva ca // 1 // gaNDovRddhirdhruvazcaivavyAghAtoharSaNastathA / vajUMsiddhirvyatIpAtovarIyAnparighaH zivaH || 2 || siddhiH sAdhyaH zubhaH zuklotrahma aindrazvavaidhRtiH // * athaiSAM phalam * nAmasAmyaphalAyogAsteSu keSu ca ninditAH ||3|| kAzcitkAcicca ghaTikAstAstyAjyAH zubhakarmasu parighe'dhaM vyatIpAtevaidhRtausa kalaMtyajet // 4 // viSkambheghaTikAstisraH paJca zUle prkiirttitaaH|| gaNDAtigaNDayoH sapta navavyAghAtavajUyoH // 5 // atha (cala) karaNa nAmAni babAddvayaM bAlavakaulakAkhye tatobhavettaiti - lanAmadheyam / garAbhidhAnaM vaNijaJca viSTirityAhurAyaH karaNAni sapta // 1 // atha sthirakaraNAni caturdazIyAzazinAprahINAtasyArddha bhAgezakunirdvitIye / 64 > 1 etacca samAnyatonakSatramAtrasya tasyaivavivaraNanturagAsyetyAdinAgretanena || Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnapariziSTam * 65 darzArddhayostazcaturaMghUinAgaukiMstughnamAyepratipaddaleca // 1 // * atha rAzinAmAni * meSa-vRSa-mithunakarkaTa-siMhAH kanyA tulAthavRzcikabham / dhanurathamakaraH kumbhomIna iti ca rAzinAmAni // 1 // athaiSAMpayoyakathanam * kriya-tAvuri-jituma-kulIra-leya-pAthona-jUka kaurpAkhyAH / taukSika-Akokero-hRdroga zcAntyabhaMcettham // OM athaiSAMvarNabhedAH * aruNasita-harita-pATela-pANDura-citrAH sitetara-pizaMgau // piMgala-kabura-badhu-svavarNarucayoyathAsaMkhyam // a. thaiSAMkUrasaumyAdivivekaH OM krUro'thasaumyaH puruSoMganAcaojo'thayugmaM viSamaH samazca // carasthiradvayAtmakanAmadheyAmeSAdayo'mIkramazaH pradiSTAH // * athaiSAMsvAminaH * meSavRzcikayobhaumobudhomithunakanyayoH / tulAvRSabhayoHzukraH karkaTasyatu caMdramAH / siMhasyAdhipatiH sUryaH zanirmakarakumbhayoH / dhanurmInabhayorjIvazcaiterAzIzvarAH smRtAH // 1 // athaiSAM . mAnam * aSTenryupakSAH zazirvANapakSA guNAbhUmA guNa1 pATalastatpuSpavarNaISatkRSNarakta ityarthaH / pANDurodhUmrapANDurISa cchuklaH / sitetaraH kRSNaH / pizaGgaH kadrupiMgaLa: suvarNavarNaiti yAvat / piMgalaH pItaH / karburaH zvetaraktaH / zuklakapilavyAmizravarNaityeke / babhruH nakulavarNamahazaH / svarNaruvayAtma. varNAH svacchAityarthaH / . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 * vyavahAraratnapariziSTam * verImAH / zailA~bdhirAmA vasa~rAmarAmAH kramotkamAnmeSatulAdimAnam // 1 // * atha pratyaMzebhuktazazimAnam * bhuktimessejhssespt vRSe kumbhepalASTakam / mithune makare paGktiH palAnyekAdazApare // 2 // aMguSThe rasarudeMke tarjanyAM hayabhAnudik / madhye tAmbUlavasvaminandavedamanukramAt // 3 // digvANapaMcadazyaM ca kaniSThAyAM bhavedidam // 4 // * atha mAsanAmAni 9 mAmazcaitro'thavaizAkhojyeSThaASAr3hasaMjJakaH / tatastuzrAvaNobhAdrapadaAzvinasaMjJakaH ! kArtikomArgazIrSazvapoSomAgho'thaphAlgunaH / / athartunAmAni * vasantogrISmasaMjJazcatatovarSAtataHzarat / hemantaH zizirazcaiva par3ete RtavaH smRtAH // * atha. tulakSaNAni mInameSagatesUrye vasantaH prikiirtitH| vRSabhemithunegrISmovarSAsiMhe'thakarkaTe // kanyAyAJca tulAyAJca zaradRturudAhRtaH / hemanto vRzcikadvandve ziziromRgakumbhayoH // 2 / / iti // anyatra tu madhumAdhavauvasanta' ityevaMcAndakrameNaivartujJAnamuktam // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnapariziSTam * atha zatapadacakram / DiTo kRttikAdyAH 20 kugha Dapo puSa Na Tha | hoDo | to te tu | ti / vo jo bho |yo / no -___ ---- bhe / ye ne je / bhudha dutha jhajA yu / so khi jibhi yi ni | gu ge 1 atha-cakraMzapadaMvakSyeRkSAMzAkSarasambhavam / nAmAdivarNatojJeyA RkSarAzyaMzakAstathA // 1 // tiryagRrddhagatArekhArudrasaMkhyAlikhe budhaH / jAyatekoSThakAnAntuzatamekannasaMzayaH // 2 // tasyAbakahar3AdInirudrAdividizikramAt / paJcapaJcakrameNaivaviMzadvarNAniyojayet ||3||pnycsvrsmaayogaadekaikNpnycdhaakuru / kuryAt kupumudusthAnetrINitriNyakSarANica // 4 // kughaGachabhavetstambha raudretvIzAnagocare / puSaNaThabhavetstambhehasteAgneyasaMjJake // 5 // RkSepUrvA bhudhAphADhAduthajhottarAnile / evaMstambhacatuSkaJcajJAtavyaM svaravedibhiH // 6 // dhiSNyAnikRttikAdIni pratyeka catukSaraiH / sAbhijityaMzakAstasyazatakadvAdazAdhikam // 7 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnapariziSTam * __* atha janmanakSatrajJAnArthameSAmazvinyAdikrameNa nyAsaH*cu ce co la ashvinii| li lu le lo bharaNI a iu e kRttikA / o va vi vu rohinnii| ve vo ka ki mRgazirA // kugha Ga cha ArdrA keko ha hi punarvasU / hu he ho Da puSyaH / Di Du De Do 'zleSA / ma mi mu me maghA / mo Ta Ti Tu pUrvaphalgunI / Te To pa pi uttara phalgunI / pu Sa Na Tha hastaH // ve po ra ri citraa| ru re ro ta svAtI / ti tu te to vizAkhAAna ni nu ne anurAdhA / no ya yi yu jyeSThA / ye yo bhabhi mUlam / bhudha pha Dha puurvaassaaddhH(daa)| bhe bhoja ji uttarASADhaH(DhA) ju je jo kha abhijit / khi khu khe kho zravaNA / ga gi gu ge dhaniSTo / go sa si su zatabhiSA ) se so da di pUrvabhAdraH / du tha jha Ja uttarabhAdraH / de do ca ci revatI / / 28 // iti janmanakSatrajJAnam / / 1 abhijillakSamuktaM muhUrttacintAmaNau / vaizvaprAtyAzruititithibhAgato'bhijitsyAditi // vaizvamuttarASADhaH / tasyAntimacaraNaM zravaNasyatithibhAgaH paJcadazo'zo'bhijidityucyataititadarthaH / atra nakSatranAmasu yathAvyavahAraM prakRtibhUtAevasamastAnirdiSTA bodhyAH / / atra namoktAGajaNA varNA nAmAdausanti te nahi / cedbhavanti tadA jJeyA ga jaDAsteyathAkramam // 1 // itisvarodayoktyA GabaNavarNAnAMgajaDavarNaiH sAmyakathanAn DakarAdinakSatracaraNotpannazizUnAM gakArAdyakSaraM nAma dhAryamitikeSAMcivama eva tathAsati Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnapariziSTam * AtRtIyacaraNelabdhajanmanodhaniSThA prthmcrnnjtvbhrmprskteH| evamanyatrApibodhyam / uktazlokastuvarNasvarajJAnaviSayaH / tasmAJcandratArAvijJAnAya tannakSatrIyaiH kaizcidapivyavahatanAmAdyakSararvajayathAzAstraMnAmadhAryam / zAstrantu yathAproktaMmahAbhASyakRtA ! " dazamyuttarakAlaMputrasyajAtasyanAmavidadhyAdghoSavadAdyantaranta: sthamavRddhaM tripuruSAnUkamanari pratiSThitaM taddhipratiSThitatayaM bhavati yakSaraM caturakSaraMvAnAma kRtaM kuryAnna taddhitamiti" yAjJikavacanam / atra vyavahAge'pyapekSaNIyo yathAkulAcAram // saMyuktAkSaresvarodaya evoktam / "yadinAmnibhavedvarNaH saMyuktAkSaralakSaNaH / grAhyastadAdimovarNa ityuktaM brahmayAmale" // iti // yetuvarNA "ghAdayo dvAdaza " zatapadacakrestambhacatuSkasthAH AdyasvaramAtrayutAuktAste anuktairapiziSTaiH svaracatuSTayairyutAgrAhyAH iyAMstvatravizeSaH / Sakhayo:pRthakzruteH SakAramapahAya bakArovakAreNa, zakAra zcasakAraNa, tulyayogakSemomantavyaH / yathoktasvarodayaeva " bavauzasauSakhaucaiva yAvitiparasparamiti" asyasavarNAvitizeSaH / evaMsvarodaye paJcasvarasamAyogAdekaikaM paJcadhA kuru " itiyacchatapadacakroddhArauktaMtatra " mAtRkAyAMpurANoktAH svagaH Sor3azasaMkhyakAH / teSAM dAvantimautyAjyaucatvArazcanapuMsakAH / zeSAdazasvarAsteSu syAdekaikodvikedvike / jJeyAataH svarAyAstesvarAH paJcasvarodaya" itimAtRkAsvaracakroktyA'kArAdipaJcasvareNAkArAdInAM sAmyakathanAda i u e o ityetairA I U ai au ityete'pigrAhyA RkArAdayazcatvArastunapuMsakAisyuktyA nAmAdisthitAapi pathamopasthita'svareNaiva samAnayogakSemAH kAryA yathA "kRSNalAla" nAmniRkAro'vivakSito'kAraevaca vivakSita ityevammanatavyam tathacAyaM mRgazirasi tRtIyacaraNAvacchedena labdhajanmevamadinAtha zcitrAtRtIyacaraNa itivyavahartavyamiti horA vidAM sampradAyaH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 * vyavahAraratna pariziSTam * * atha janmakSatorAzivicAre candrAvasthitimAha azvinI bharaNI kRttikA pAdamekaM meSaH // 1 // kRttikAnAM trayaH pAdA rohiNI mRgaziro'rddhaM vRSaH // 2 // mRgaziro'rddhamArdrA punarvasUpAdatrayaM mithunaH || 3 | punarvasUpAdamekaM puSyo'zleSAnte karkaH || 4 || maghA pUrva phalgunyuttarapAdamekaM siMhaH // 5 // uttarANAM trayaH pAdAhastazcitrArddhaM kanyA " 6 // citrArddhaM svAtI vizAkhApAdatrayaM tulA || 7 || vizAkhApAdamekamanurAdhAjyeSThAnte vRzcikaH || 8 || mUlaM pUrvASADhottarASADhapAdamekaM dhanuH || 9 || uttarANAMtrayaH pAdAH zravaNAdhaniSThA makaraH 10 dhaniSThArddhaM zatabhiSak pUrvabhAdrapAdatrayaM kumbhaH // 11 || pUrva bhAdrapAdamekamuttarabhAdrarevatyante mInaH ||12|| athAtrazlokAH || azvinyAsahabhaNI kRttikApAdaHkItitomeSaH / vRSabhaHkRttikAzeSaMrohiNyardhaJcamRgazirasaH // 1 // mRgaziraso'cArdrApunarvasvotripAdaM mithunam pAdaH punarvasvoratnyaH puSyo'zleSAca karkaTakaH // 2 // siMho'thamaghApUrva phalgunIpAda uttarAyAH / taccheSaMhastazcitrArdha kanyakAkhyaH syAt || 3 || taulinicitrArvaisvA tIvizAkhAyAzca pAdatrayam / alinivizAkhApAdastathAnurAdhAnvitA jyeSThA // 4 // mUlaM pUrvASAr3hAprathamazcApyuttarAMzakodhanvI | makarastatparizeSaMzravaNAcArddhandha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratna pariziSTam * r niSThAyAH || 5 | kumbho'thadhaniSThArvaMzatabhiSApaurvabhAdrapadatrayam / bhAdrapadAyAHzeSastathottarArevatImInaH // 6 // * atha janmanAmarAzyoH kAryabhedenanirNayaH dezegrAme gRhe yuddhe sevAyAMvyavahArake / nAmarAzeH pradhAnatvaMjanmarAzerataH param atha dikzUlam * tatratAvaddinadikzUlam || ravizukArarAhnArkicandrajJaguruvAsare ! pUrvAdiSugamaHzastaH pazcimAdiSu mRtyudaH (varjitaH ) atha tacchAntiH sUryavAre ghRtaM prAzya somavAre payastathA | gur3a maMgArakevArebudhavAre tilAnapi / guruvAre dadhi prAzya zukravAre yavAnapi / mASAnmuktAzanervAgacchanzULe na doSabhAk * aparaJca * tAmbUlaMcandanaMmRccapuSpaMdadhighRtaMtilAH / vArazUlaharANyarkAddAnAddhAraNato'danAt atha nakSatradikzUlam / mUlaMjyeSThAM prAci zrutyAdiSaTkaMyAmyAM puSyaM rohiNIMcapratIcyAm / tyaktodIvyAmaryamaca hastaM gacchetprAjJolagmayogAdizuddhau // kecita pUrvI phalgunImUlabhaM codIcyAM yAmyAmazvinIJcatyajanti // atha sarvadigdArinakSatrANi 71 1 Ara : kujaH / rAhupadena budhaH svagRha kanyA svAmitvAt / yathAhuH "kanyArA hogRhayasmAttasmAdrAhau budhaM viduH / tenaiza na vigganturbudhavAroniSidhyate" iti / atra "navAra doSAH prabhavanti rAtrau devejya daitye jyadivAkarANAm / divA zazAGkArkajabhUsutAnAM sarvatra nindyo budhavArayogaH // iti vadanti // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 * vyavahAraratnapariziSTam * sarva diggamanezastaH puSyoviH zravaNomRgaH / sarvasiddhi karaH puSyo vidyAyAJca gururyathA // atha tithivArayoge'mRtayogaH ravicandramasoH pUrNA kuje bhadrAgurau jayA | budhamandagatAnandA bhRgauriktAmRtAHsmRtAH || * athAmRtasiddhiyogAH * AdityahastaugurupuSyayogA budhAnurAdhA zanigehiNIca ! somecasaumyaM bhRgurevatIca bhaumAzvinIcAmRta siddhiyogAH * athAsyApavAdamAha gRhapraveze yAtrAyAM vivAhecayathAkramaM / bhaumAzvinIM zanau brAhmaM gurau puSyaM vivarjayet // * athAnandayogaH azvinI sUryavAreca somemRgazirastathA / azleSA bhaumavAreca budhehastaH prakIrttitaH // anurAdhAgurovIra vizvedevAstu bhArgave / zatabhiSAzane 2 cAtpUrvabhAdrapadAM viziSyatyajanti / anyeSutugamana manumanyate / vastutastu / dhaniSThAdau zatabhiSAnte madhyecottarapUrvayoH / paJcapaJcaghaTI styAjyArevartIzakalAMtyajet // iti prAmANika vacatrAcchravaNasya prazastatvAbhidhAnAcca dhaniSThAdipaJcakameva tRNakASThacchedane'piniSiddhaM tathAca dhaniSThAdipaJcakamupakramya nachindyAstRNakASThA ninagaccheddakSiNAMdizam / ityAhuH || 1 puSyantyasminnarthA itihipuSyaH / yathAhuH / nayogayogaMnacalagralagnaMnatArakAcaMdrabalaMgurozca / nayoginIkAlavicArarAhu retAni - vighnAninihantipuSyaH // siMhoyathAsarvacatuSyadAnAM tathaiva puSyo balavAnuDUnAM / candreviruddhe'pyathagocare vAsarvANikAryANikRtAni puSye // iti // kRtAni niSpannAnyevetimayantandhAni // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 46 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnapariziSTam tra vIreAnandAkhyAH prakIrttitAH * athaviSayogaH istArkeSucapaJcamyAM SaSThIM zravaNasomayoH / bhaumAzvinIJca - saptamyAmanurAdhAyAM budhASTamI || navamI gurupuSyeca dazamI bhRgurevatI / ekAdazIzanirohiNyAM viSayogAH prakIrttitAH // atha mRtyuyogaH Aditya bhaumayornandAbhadAzukazazAGkayoH / jayAsaumye guraurikAzanaupUrNA ca mRtyudA // atha siddhiviruddhau Aditme cASTamIhastau azvinIcottarAtrayam / mUlapuSyaudhaniSThA ca siddhiyogAH prakIrttitAH ||1|| sUryovizAkhAbharaNI dvAdazIca caturddazI / maghAnurAdhA jyeSThA caviruddhAH sarvakarmasu || 2 || somenavamIpuSyaH zravaNArohiNImRgaH / etAnidazamIcaivasiddhiyogAH prakIrttitAH ||3|| candre citrottarASADhApUrvASADhAvizAkhako / ekAdazyAJca dvAdazyAM sarvakarmasuvarjayet ||4|| bhaumASTamItRtIyaH catathA caivatrayodazI / mUlAzvinImRgAzleSAsiddhA uttarabhAdrabhAH ||5|| kujecArdrAzatabhiSApratipatpUrva bhAdramAH / vAruNaM vaizvadevaJca dazamIJca vivarjayet | 6 | budhavAredvitIyAca saptamI dvAdazI tathA / mRgAnurAdhA puSyazca siddhAH kRttika rohiNI ||7|| budhedhaniSThAbharaNI azvinImUlarevatI / tRtIyA navamIcaiva varjanIyAsadAbudhaiH // 8 // gurau puSye vizAkhA ca maitraH pUSApunarvasU / siddhiyogAH pUrNimA Shree Sudhamaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 * vyavahAraratnapariziSTam * ca dazamI paJcamItithiH // 9 // jIvezatabhiSArdAca kRttikottaraphalgunI / vidhirmaMgASTamI SaSThI caturthIJca vivarjayet / 10 // zukracitrAryamApUSAzravaNApUrvaphalgunI / siddhizcaikAzISaSThIpratipaccatrayodazI // 11 // bhArgaverohiNIsvAtIjyeSThAzleSAmaghAstathA / dvitIyA dazamIcApivarjanIyAsadAbudhaiH / / 12 / / zanau ca gehiNI svAtI zatabhiSA ca punarvasU / siddhiyogonavamyAJca caturthI ca caturdazI // 13 // zanauhastottarASADhA citAcottaraphalgunI / revatIcasadAvarSyAtithiH SaSThI ca saptamI // 14|| atha tithivArayogeniSiddhaphalam * dAdazyarkayutAbhavetrazubhadAsomenacaikAdazIbhaumenApi - zutAtathaivadazamIneSTAtRtIyAbudhe / SaSThIneSTaphalapradA gurudine zukredvitIyAtathA sarvArambhavinAzanasyajananI sUryAtmajesaptamI // * atha vAranakSatrayoge mRtyuyogaH * tyajaravimanurAdhevaizvadevaJcasomezatabhiSamapibhaume candrajaM cAzvinISu / mRgazirasisurejyaM sarpadevabazukre ravisutamapihaste mRtyuyogAbhavanti // * atha yAtrAyAM zubhAzubha madhyamakSANi // * azvinIrevatI jyeSThApuSyohastaHpUnarvasU / maitraM mRgaziromUlaM yAtrAyAmuttamAH smRtaaH||1|| bharaNI kRttikA zleSA vizAkhAcottarAtrayam / maghApazupatizcaiva yAtrAyAMmaraNapradAH // 2 // 1 anugatArAdhAvizAkhAyasmiMstasmin / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnapariziSTam * anyAnyRkSANi madhyamAni / / * athayamaghaNTaH / / * maghAzvAtIkhoprokte guraumUlaJca revatI / svAtIcarohiNI zukre zatabhiSA zravaNezanau // 1 / / azleSAca tathAsome bharaNImaitrabhekuje / ArdottarAphalgunIca yamaghasaTobudhaiH smRtH||2|| yamaghaNTe tyajedaSTaumRtyaudAdazanADikAH / anyeSAM pApayogAnAM madhyAhnAtparataH zubham // 3 // * atha candravicAraH // * meSAdikramataHpUrvAdyAzAsvAstehi candramAH / zukleca balavAnkRSNetArAbalavatI bhavet // * atha yAtrAkAle candra phalam // * saMmukhecArthalAbhaHsyAdakSiNesukhasampadau / pRSThecazokasantApau vAme candre dhanakSayaH // atha duSTacandrAdizAntiH * candreca zaMkha lavaNaM tatharve tithau tathA taNDulameva zubhram / dhAnyaJcadadyAkilaRkSavAre deyAstilAevamaniSTalagne / * atha dinanakSatrayoge 'mRtayogaH * AdityahestA surapUjyapUSA budhAnurAdhA zanirohiNIca / someca saumyaMkujarevatIca zu. kAzvinIcAmRtayogamAhuH // atha zubhayogaH * mUlaMravau puSyakarottarANivedhomRgAMkazravaNAzcasome / kRzAnupuSyocarabhAnibhome budhe'nurAdhAvaruNaH hushaanuH||1|| vRhaspatau puSyapunarvasUca bhagAdhinIca zravaNA cazukre / zanaizcare svAti pitAmahauca yogAH kilete Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 * vyavahAraratnapariziSTam * zubhadAyinaH syuH // 2 // * azazubhayogaH / * janmatArASTame cande saMkrAntau sUryagevidhau / bhadAgaNDaHntariktAsu SaSThyAMnavavrajekvacit // 1 // dvAdazyAmapi cASTamyAM na gacchetpasthito'pisan / janmamA se na gantavyaMrAjJAvijayamicchatA / / 2 // * atha yamadaMSTrA * vivarjayetsUryamaghAdhaniSThAyomecamUlaJcatathA vizAkhA / bhaumebharaNyAmapikRttikAcabudhAzvinIcottaraphalgunI ca / / 11. jIvemRgazcaivasamaryamAca somAGganAsvAtitathAbhRgo ca / hastazcacitrAbhavenmandavAre yamasyadaMSTrAbharaNIprazaMsA // * atha lamayogAH * ekojejyasiteSupaJcamatapaH kendreSu yogastasthA dauce. teSvadhiyogaeSusakalAyogAdhiyogastataH / yogakSemamathAdhiyogagamanekSemaMripUNAMbadhazvAthokSemayazo'vanIM ca labhateyogAdhiyogevrajan // * atha yAtrAsthAna vyavasthA * devgRhaadaagurusdnaadaaputrkltrsuhRtsdnaadaa| prAzyahaviSyaviprAnumataHpazyanzRNvanmaMgalamIyAt * atha prasthAnastUni * kAryAcairihagamanasyacedilambobhadevAdibhirupavItamAyudhaJca / kSaudraMvAmalaphalamAzucAlanIyaMsarveSAMbhavatiyadevahatpriyaMvA // * atha zakunAni * agredhenuHsavatsAvRSagaja. turagAdakSiNAvarttavanirdivyatrI pUrNakumbhodijavaraga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratna pariziSTam * NikA zvetama!lA patAkA || matsyomA saMghRtaMvAdadhimadhusahitaM kAMcanaM zuklavastradRSTvAspRSTvApaThitvA phalamiddalabhate mAnavo gantukAmaH // iti / atradarzanaMgavAdeH, J sparzanaM ratnAdeH, pAThazca " maMgalaM bhagavAn viSNumaMgalaMgarur3adhvajaH / / maNDalaM puNDarIkAkSo maMgalAyatanaM hariH || lAbhasteSAM jayasteSAM kutasteSAM parAbhavaH / yeSA - mindIvarazyAmo hRdayastho janArddanaH || vainyaM pRthuhaihayamarjunaJcazAkuntaleyaM bharataMnalaJca / etAnhiyovaismaratiprayANetasyArthasiddhiH punarAgamazca" ityAdeH // atra zakunAntarANigranthAMtare SudraSTavyAni athApazakuneSu kSutam sarvArambhekSutaM neSTaM gokSutaM maraNapradam / aphalaMtatkSutaM jJeyaMvRddhapInasake ritam // 1 // auSadhevAhanArohe vivAdezayane'zane / vidyArambhebIjavApekSutaM saptasuzobhanam ||2|| Adhe'pazakunesthitvAprANAnekAdazabaje - t / dvitIyeSoDazaprANA~stRtIyena kvacidatrajet // 3 // * atha divAiSTakAlajJAnam chAyApAdairasopetai reka viMzatikaM bhajet / laJdhadaNDapalAM ke naiSTakAlodivAbhave 1 sadyomAMsamitikacitpAThaH / atrapAThe'pipAsAdyaskameva, anya pitathAdarzanAt // 2 zayanAsaneitipATho'pi / atrAsanamupavezanantalA picata miSTamanyannApitathokteH / 3 prANAn zvAsAn vyApya, tAvacchrAsaparyantamityevamarthassarvatrakA : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratna pariziSTam * t // * athavA rAmAMgulikatA chAyA chAyArAmeNa - saMyutA / catuSSaSThayA haredbhAgaMla dholaNDasthitaMpalam || * atha rAtrau lamajJAnam pazcimAdinairRtyantadividikSusatAkaNe / tiSThato kramatodvebhedvayorekatrameSataH || ** atha prakIrNakAH // * ravizuddhau gRhakaraNaM raviguruzuddhau vratodvAhau / kSauraMtArakazuddhau zeSaM candrAzritaM karmma / / 1 / / sadAsarveSukAryeSu cittazuddhirvizeSataH / site dubudhajIvAnAMvArAH sarvatrazobhanAH // bhAnubhUsutamandAnAM zubhakarma mukeSvapi // 2 // kuryAnmaMgalapauSTikAni nRpate yatrAbhiSeka tathA / sevA bheSajavahnikarmakaraNaM cArogyakarmANica // vidyAdAnavasvatAni havanaMziparaNaM sAhasam / zikSAlaGkaraNedine dinapaterlagnesthite vAkhau // 1 // raktasrAvaviSAstrakarma hutabhuk kAryaM vi vAdaMraNam kuryAdvandavidhisuduSTadamanaM setu prabhedaMtathA || vRkSacchedana bhedanAni mRgayAcaurya tathA sAhasam | sainAnyaM kRSikarmadhAtukaraNaM bhaumasya lagne'hnivA // 2 // sthApyaM samApyaM kratudAnakAryaM gRhepravezo nagare purevA | bhaumoktakArya gajavAjibandhodine prasidhyantizanaizcarasya / / * iti vAraphalam // atha tithInAMnAma bhedena phalabhedakathanam nandAcabhadrAcajayAcariktA pUrNetithizvo'zubhamadhyazastAH / site'site zastasamA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 78 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratnapariziSTam * 'dhamAH syuH sitajJabhaumArkiguraucasiddhAH // zanibhaumagatAriktA sarvasAjyadAyinIticAnyatra * zrIpatisamuccaye * tArAcandrabaleprApte doSAzcAnyebhavantiye / tesarvevilayaMyAnti siMhadRSTvAgajAiva / / * athAdhomukhanakSatrANi // AzleSavaniyamapitryavizAkhayugmaM pUrvAtrayaM zatabhiSAca navApyuDUni / etAnyadhomukhagaNAnizivAninityaMvidyArthabhUmikhananeSuca bhUSitAni // * athordhvamukhanakSatrANi * uttarAtritayaMpuSyo ro. hiNyArdAzrutitrayam / UrdhvavakrogaNojJayo nakSatrANimanISibhiH // 1 // prAsAdacchatragehAni prAkAradhvajatoraNam / rAjAbhiSekamazvaMca kuryAdUrdhvamukhegaNe // 2 // (r) atha tiryaGmukhanakSatrANi cha revatIyugalaMjyeSThAmaitro hastatrayomRgaH / punarvasuzcavijJeyo gaNastiryaGmukho budheH|| 1 // vRkSAropaNavANijyaM sarvasiddhiMcakArayet / vAruNAnicayantrANigamanantiryagAnane // 2 // vAstu pradIpe // adhomukhaibhairvidadhItakhAtaMzilAnyasedUrdhvamukhecaRkSe / tiryamukhairikapATajAtaM gRhapravezomRdubhirdhavaizca // 1 // adhomukhaizcanakSatraiHkarttavyaMbhUmizodhanam / mRdudhuvaiHzubhaMkuDayamityuktavizvakarmaNA / / 3 paJcakeSucadhiSNyeSustambhamutthApayetrAhi / kSetrasUtrazilA nyAsaMprAkArAdisamArabhet // 3 // iti // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyavahAraratna pariziSTam * * atha vAravelAmAI * kRtamuniyamazaramaMgala rAmatuSubhAskarAdiyAmArddham / prabhavatiddviAravelAnazubhA zubhakArya karaNAya / * athakAlavelA kA lasyavelAravitaHzarAkSikAlAnalA gAmbudhayogajenduH / dine nizAyAmRtuvedanetranageSurAmAvidhadantinauca // ** atha vAra- kAlakulikavelAmAI vedAnAgeSuzalAmuninayanarasAyugmaSaT kAmavANAH vANAzonAkSivedA vasumuniharahakacAgnivedayAni / SaSThASThekaM dinezAtakramazaihadine mantri caNDezvaroktaH pUrvaM vAmardhayAmaH kulikaihaparomadhyamazcetikAlaH || 1 || vizeSataH kulikavelA prayojanantu 'japitvAsitaguJjAyAMgur3akaM kulikodaye " ityanena navadurgAmantrAbhicAra karmaNizAradAyAmuktam // taTTIkAkArarAghava bhaTTastu 'manvarkadigvasvRtuvedapakSairarkAnmuhUrteH kulikAbhavanti / divAnirekairathayAminISutegarhitAHrmasuzobhaneSu" ityAha / nirekaiH pUrvoktamanvAdimuhUtrttera konaigniyarthaH / atra yAtrAyAM maraNaM kAle vaidhavyaM pANipIr3ane / vrate brahmavadhaH proktaH sarvakarmata tastyajet // atha grahaNadarzanaphalam * janmakSainidhanaM grahe janibhatoghAtaHkSatiH zrIrvyathA ciMtA saukhyakalatradausthyamRtayaH syurmAna nAzaH sukham // lAbhopAya iti kramAttadazubhadhvastyai japaH svarNa-godAnaM zAMtiratho pratvazubhadaM no vIkSyamAhuH pare // iti // * // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 80 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI A ASTRO delava pustaka naM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com