Book Title: Tattvanirnaya
Author(s): Abhayshekharsuri
Publisher: Shah Kantilal Chhaganlal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004972/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'Namottha samANasse bhagavao mahAvIrasTa tasvanirNaya '(iTaphaLasiddhi vagere aMge saraLa-spaSTa praznottarI) muni abhayazekharavijaya gaNI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ motyu samaNassa bhagavao mahAvIrasya ( ( tasvanirNAya) (iphaLasiddhi vagere aMge saraLa-spaSTa praznottarI) lekhaka) bhuni salayazeparavizya gazI mUlya : 15 rUpiyA prakAzana : vi.saM. 2051. ( prakAzaka)) maka zA. kAntilAla chaganalAla (K.c.). 111, bAlubhAI nivAsa, daphatarI roDa, malADa (pUrva), muMbaI-400 093. kAra dozI ramezacandra amRtalAla 9, jimza epArTamenTa, sAInAtha roDa, malADa (pazcima), muMbaI-400 064. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya zrI jayavIyarAyasUtranA ISTaphalasiddhi' padanI vyAkhyAnA saMbaMdhamAM bAmahodadhi sva0 pUjyapAda AcAryabhagavaMta zrImadvijaya premasUrIzvarajI hArAjanA be prabhAvaka ziSyaratno sva0 pUjyapAda AcAryadevazrImavijaya macandrasUrIzvarajI mahArAja ane sva0 pUjyapAda AcAryadevazrImavijaya muvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja vacce vicArabheda upasthita thatAM te banne kSa taraphathI svamatanA samarthaka zAstrapATho raju karavA pUrvaka ghaNo vicAranimaya cAlyo. Akhare zrIsaMghanA pracaMDa puNyodaye dIrgha vicAraNAonA te banne pUjyo vacce samAdhAna thayuM. te samAdhAnane banne pUjyonI sahI the zAstrIya mArgadarzaka paripatra rUpe ghoSita karavAmAM AvyuM, je paripatra che pustakamAM mudrita karavAmAM AvyuM che. A paripatra ghoSita thavA sAthe ja jainasaMghamAM carcAspada banAvAyela zrano sukhada aMta AvavA chatAM, e ja viSayane sparzatuM, sarvajJavacanamarmajJa 10 pUjyapAda AcAryavi zramavijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA vadhAna praziSyaratna pUjya munirAjazrI abhayazekharavijayajI likhita sAvalokanasamIkSA pustaka tathAvidha paristhiti anusAra vi.saM. 2049 prakAzita kareluM. A pustakamAM ApelA DhagalAbaMdha zAstrapAThonA, lekhaka nirIe karelA artho ane enA para karelI tarkasabhara vicAraNAo zrI nANAne sacoTa rIte samajAve che. Aja sudhImAM sAmA pakSavALA paNa ( arthomAM ke enA paranI tarkasabhara vicAraNAomAM 'A A asaMgati h, evuM spaSTa pratipAdana karI zakyA nathI. eTale A pustaka dvArA ghaNA vAsu madhyasthone svanirNaya thaI ja gayo che. chatAM emAM arthagaMbhIra sAvacano ne enA para suma buddhigama tarkasabhara vicAraNAo hovAnA paNe enI thoDI saraLa ne lokabhogya bhASAmAM rajuAta thAya evI ghaNAnI chA hatI. ne tadanusAra ame paNa pU. munizrIne anekaza e mATe vinaMtI rahI. amArI vinaMtIne svIkArI bhavyajIvonA anugrahAthe pUjya munizrIe Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMIka saraLa lakhANa paNa taiyAra karyuM... 'tattvAvalokanasamIkSA' prakAzita thayA bAda enA para kaMIka vizeSa zaMkA vagere sAmA pakSa taraphatI UThAvAya to enA paNa samAdhAna bhegA ApI devAya evI gaNatarIthI e prakAzita nahotuM karyuM. paNa ghaNo vakhata thavA chatAM kAMI vizeSa prazno sAmo pakSa enI sAme UThAvI zakyo nathI. eTale have A pustaka prakAzita thaI rahyuM che. emAM, vartamAnamAM devadravya aMge cAlI rahelI vAtono paNa keTaloka aMza umerI devAmAM Avyo che. A pustakamAM pUrvagraharahitapaNe ane zAsrasApekSa rahIne vidharya pU.munirAjazrI abhayazekharavijaya gaNivare, jijJAsuo vagere dvArA UThAvAyelA praznonA zAstrAdhAro sahita yathArtha zAstrArtha batAvIne tathA sacoTa tarko ane yuktio ApIne samAdhAnakArI uttaro ApyA che. koI paNa madhyastha jijJAsu saraLatAthI satyane samajI zake tevI adbhuta rajuAta pU. gaNivare karI che. madhyastha ane bhadrika jIvo pratyenA bhAvaupakAranI buddhithI ame A pustaka prakAzita karI rahyA chIe. A pustakanuM sUkSmatAthI adhyayana karI sahu koI jinavacananuM hArda samaje ane mithyAmAnyatAone tilAMjalI Ape e ja abhyarthanA. malADa (pUrva) muMbaI . 400 097 li. zAha kAntilAla chaganalAla dozI ramezacandra amRtalAla Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ahaM namaH | prastAvanA syAdavAda siddhAntamaya zrI jinapravacanamAM zAstromAM judI judI bhUmikAne AzrayIne judI judI apekSAe bolAyelA vividha vacano Thera Thera jovA maLe che. 'tapa (dharma) karavo che? karmanirjarA sivAya bIjA koI uddezathI karAya nahIM." evAM zAstravacano eka bAju maLe che. jyAre bIjI bAju "jo tuM zreSTha viSayasukha vagerene icche che, to tuM dharmamAM ja ughama kara.' ityAdi jagAvanArAM zAstravacano paNa maLe che. arthAt viSaya-sukhAdinI IcchAthI paNa dharma ja karavAnuM jaNAvanArAM zAstravacano nathI maLatAM ema nahIM, paNa maLe ja che. uparachallI najare paraspara virodhavALAM jaNAtAM AvAM vacanonuM sIdhuM, saraLa ane sAcuM samAdhAna e che ke "A banne vacano judI judI apekSAe bolAyelAM hoI vastutaH paraspara viruddha nathI. jema ke lokamAM ekanI eka vyaktino paNa judI judI (svaputra-svapitAnI) apekSAe pitA tarIke ane putra tarIke ullekha karanArAM vacano maLe che, je vastutaH paraspara viruddha hotAM nathI. Azaya e che ke amuka apekSAe (putra lava-kuzanI apekSAe) "A pitA che" e rIte pitA tarIke ullekhAyelI vyaktino (rAmano) putra tarIke ullekha karanAra "A putra che evo anya vacanaprayoga joIne "A anya apekSAe kahevAyeluM che" eTalI saraLa vAta paNa jeo svIkAravA taiyAra thatA nathI ane uparathI putra tarIkenA thayelA ullekhathI "A pitA che' e ja vAta sAcI, e rIte pote eka mAtra pakaDelA pitA' tarIkenA ullekhano virodha na thAya e mATe, pachI, "A putra che evuM vAkya paNa "A pitA che" evA arthane jaNAve che, evuM siddha karavA prayatna kare, to teone keTakeTalA kutako laDAvavA paDe !? A rIte, "dharma mokSa mATe ja karavo e rIte ullekha pAmelA dharma aMge ja 'viSayasukhanI icchAthI paNa dharma ja karavo' evuM uttarAdhyayana sUtranuM vRttivacana joIne jeo "A banne judI judI apekSAe bolAyelAM vacano che eTalI saraLa vAta samajI zakatA nathI ane 'viSayasukhanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe' evA zAstravacanathI, pote je ekamAtra pakaDelI vAta che ke dharma mokSa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe ja thAya' evo artha tANavA jeo prayAsa kare che teoe keTakeTalA kutarko lagADavA paDe te kalpI zakAya ema che. "dharmasvarUpadarzana' pustakanI prastAvanA tarIke lakhAyela "tattvAvalokana'mAM je AvA kutarko vagere thayA che emAMnA ghaNA kutarko vagerenuM nirAkaraNa "tattvAvalokanasamIkSA' pustakamAM meM kareluM che. paNa emAM arthagaMbhIra zAstravacano ne enA para sUkSmabuddhigamya tarkasabhara vicAraNAo hovAnA kAraNe thoDI saraLa-lokabhogya bhASAmAM enI rajuAta thAya evI ghaNAnI icchA hatI. tethI, amArA zAstrAnusArI pratipAdana aMge jijJAsuone jevA prazno UThatA hoya che evA prazno ane enA zAstrAnusAre tarkabaddha uttara rUpe A pustakanuM lakhANa karyuM. tarkasamrATa pUjyapAda paM. pravarazrI jayasuMdara vijayagaNivare A badhuM lakhANa vAMceluM che ne aneka upayogI sUceno sUcavyA che. jijJAsAmAdhyastha vagere jALavIne jo A lakhANanuM vAMcana-ciMtana-manana karavAmAM Avaze to tasvanirNaya avazya thaze evI mane pUrNa zraddhA che. bezaka, jemaNe kutarko ja karavA che teo A lakhANa para paNa kutaka UThAvaze ja. ne kadAca enuM jAheramAM pratipAdana paNa kadAca kare. paNa have, e kazAno javAba Apavo mane ucita jaNAto nathI. amArA zAstrAnusArI pratipAdananuM khaMDana karavA mATe zAstravacano sAthe ceDAM, zAstravacanono galata artha, juThANAMo, anucita upamAo vagere keTakeTalI ayogya rItarasamo apanAvavI paDe che enuM kaMika digdarzana A pustakamAM karyuM che. enA parathI paNa sujJajana to nirNaya karI zake che ke amAruM pratipAdana zAstraviruddha che nahIM." ane sAmApakSavALA vidvAno paNa, have AnA para potAne je zAstravaiparItya vagerenI zaMkA UThe te kutarka to nathI ne ? eTaluM zAMtacitte vicArI leze to jarUra, pote zAstraviparIta, vAtane pakaDelI che evuM pratIta karI zakaze. sUkSmabuddhithI vicAra karavAnA icchukone 'tatvAvalokana samIkSA' pustakanuM adhyayana karavAnI bhalAmaNa karuM chuM. huM, atyaMta nikhAlasapaNe eka vAta jaNAvavAnI rajA mAgI lauM chuM ke meM A AkhI praznottarI sAmA pakSane toDI nAkhI, amArA pakSano vijaya thaI jAya e uddezathI nathI karI. eTale ja amArA pakSanA pratipAdanamAM UThatA praznonA ADedhaDa javAba ApavA ke pachI e javAba ApavAmAM zAstrapATha adhuro raju karavo, ene vikRta rUpe raju karavo ke enA para kutarkonI pheMkApheka karavI. AvI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koi ja anucita praddhati meM apanAvI nathI. pakSapAtazUnya vAMcakane A vAtanI pratIti Thera Thera thaze, ne vAstavika samAdhAno maLyAMno AnaMda thaze. chelle, dareka jijJAsune huM, bIjA koI ja bhAvane manamAM lAvyA vinA, mAtra karuNAbhInA dile eka vinati karuM chu ke ekadama madhyasthabhAve dhyAnapUrvaka A vicAraNAone vAMcazo... 'ame je vicAratA AvyA chIe, mAnatA AvyA chIe, prarUpatA AvyA chIe.... ene have zI rIte choDI zakAya ?' AvA koI ja bhAvone.... huM ekadama hArdikabhAve apIla karuM chuM, ke vacce lAvazo nahIM, mAtra AtmAne.... paralokane.... puNya-pApane ane mokSaprAptine ja najaramAM rAkhazo. chevaTe, potAnI mAnyatAo karatAM paNa 'AtmA' ja vadhu mahattvano che. A vAtane satata najara sAme rAkhavI atyaMta Avazyaka che. mAnyatAne sAbUta rAkhavA mATe AtmAne gumAvI devAnuM valaNa eka bhayaMkara jugAra thaI paDe che. AvA jugAramAM phasAI na javAya e mATenI sAvadhAnI rAkhavAnI dareka Atmahitecchune punaH punaH bhalAmaNa karuM chuM... 4 " potAne je je prazna UThatA hoya-UThyA hoya... tenA zAstrAdhArapUrvaka tarkapUrNa uttaro maLe.. e uttara potAne paNa jacato lAge. ne tethI potAnI mAnyatAo aMge zaMkAo UbhI thavA mAMDe, e mAnyatAo galata hovI bhAsavA mAMDe... ane e ja vakhate.... nahIM, nahIM... A to mArI mAnyatA UDI jaze... AvA koI bhAvanA kAraNe, e jacatA uttara aMge paNa, 'AnA para kaMIka prazna to UThAvavo ja paDaze, nahIMtara A samAdhAna svIkArI levuM paDaze... ' AvA koI vicAraprerita mArI-macaDIne kutarkarUpa navo prazna UThAvavo... e mATe vivakSita zAstrapAThano jevo artha Aja sudhImAM kyAreya pratIta thayo nahoto evo tANItusIne artha karavo.... ne e rIte satyatattvanA nirNayane ruMdhavo... AvI badhI vRttine jJAnIo daSTirAga kahe che. kAmarAga ane sneharAgathI paNa atyaMta bhayaMkara evA A STirAgathI bacavA sahu koI prayAsa karo ane emAM saphaLatA pAmo evI maMgalakAmanA huM vyakta karuM chuM... zAstrapAThomAM ane eno artha karavAmAM ghaNI garabaDa karanAra vyaktio para paNa dveSabuddhi, tiraskArabhAva ke durbhAva na AvI jAya, enI A lakhANa daramyAna pUrepUrI kALajI rAkhI che ne temAM huM, deva-gurunI acintyakRpAe ghaNuMkharuM saphaLa banyo chuM. tema chatAM, keTalAMka satyo kaDavA hoya che. eTale tenI rajuAta koInA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dilane AghAta lagADanArI paNa bane. A saMpUrNa lakhANathI koIne paNa manaduHkha vagere thAya to tenuM micchAmi dukkaDam.... svayopazama mujaba jinAjJAne anusarIne karelI A vicAraNAthI je puNyabaMdha thayo hoya tenA prabhAve bhavyajIvo miththAmAnyatAone tilAMjalI ApI sva-para hita sAdho evI zubhecchA... temaja, chadmasthatA, ajJAna, anAbhoga vagerenA kAraNe A vicAraNAmAM, jinAjJAne pratikULa hoya evuM je kAMI pA prastuta thaI gayuM hoya, tenuM vAraMvAra micchAmi dukkaDam. temaja madhyastha bahuzruta gItArtha mahAtmAone tenI zuddhi karavA vinamrabhAve vinaMtI che. sva.A.zrImavijaya bhuvanabhAnu sU.ma.sA.nA paTTAlaMkAra sva. A.zrImaviya dharmajita sUma.sA.nA ziSyaratna pU.A.zrImadvijaya jayazekhara sUma.sA.no ziSyANa muni abhayazekharavijaya gaNI. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI arju namaH zrI prema-bhuvanabhAnu-dharmajita-jayazekharasUrIzebhyo namaH OM namaH ()taunirNaya pra-1 zrI tIrthaMkaradevoe dharmazAsananI sthApanA zA mATe karI che ? 6-1] zrI tIrthaMkaradevoe A saMsArane duHkhamaya, duHkhalaka (pariNAme paNa duHkha ApanAra) ane duHkhAnubaMdhI (duHkhonI paraMparA calAvanAra) jaNAvyo che. jema agni zrImaMta ke garIba, nirogI ke rogI, vidvAna ke mUrkha... badhAne dajhADe che. ema saMsAra paNa zrImaMta vagere dareka mATe duHkhadAyI ja che. jIvone duHkhamukta karavAno tathA anaMtasukhano bhoktA banAvavAno eka mAtra upAya teone mokSamAM pahoMcADavAno e tArakajIvonA jJAnamAM bhAsyo. ne tethI 'savi jIva karuM zAsanarasI' nI bhAvanAnA prakarSa dvArA jinanAmakarma upArjana karyuM, caramabhavamAM sAdhanA dvArA kevalajJAna pAmI tIrthanI sthApanA karI. eTale prabhue tIrthasthApanA jIvone mokSamAM pahoMcADavA mATe ja karI che ne e mATe ja upadeza Apyo che emAM koI zaMkAne sthAna ja nathI. Ame ya jIvo anAdikALathI arthakAma mATe to vagara upadeze paNa ughama karatA ja AvyA che. e mATe koI upadezanI jarUra che ja nahi. tethI prabhue dharmano upadeza mokSa mATe ja Apyo che ne tethI 'dharma zA mATe karavAno ?' e praznanA uttaramAM "dharma mokSa mATe ja karavo joIe'' AvuM kahevAmAM kazI zaMkA karavAnuM rahetuM nathI. pra-2 "dharma mokSa mATe ja karavo joIe" AvuM 'ja' kAra sahita tame je kaho cho to ''dharma saMsAra mATe ya karAya'', '"dharma artha-kAma mATe paNa karAya'' AvuM badhuM paNa tame je kaho cho teno virodha nahIM thAya ? ya u-2] juo 'dharma saMsAra mATe ya karAya'' 'dharma artha-kAma mATe ya karAya'' '"artha-kAma mATe ja dharma karavo'' "dharma artha-kAma mATe ja karavo''AvuM badhuM nirUpaNa ame karatAM ja nathI. amArA vAstavika nirUpaNamAM koI doSa kADhI zakAto na hovAthI, ame je nirUpaNa karatAM nathI evuM nirUpaNa amArA nAme caDhAvI, '"lyo ! A loko to dharamane saMsAra mATe karavAnuM kahe che''vagere Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja pracAra karI ''ame kevuM zAstraviparIta nirUpaNa karI rahyA chIe !'' e rIte lokone bhaDakAvavA mATe hAthe karIne amArA kathanane vikRtarUpe raju karAI rahyuM che ne pachI emAM doSo darzAvAI rahyA che. pra-3 heM ! "dharma saMsAra mATe ya karAya'' A badhuM tamAruM nirUpaNa nathI ? to tamArUM nirupaNa zuM che ? [6-3] 'artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo' A amAruM nirUpaNa che. AmAM artha-kAma (=sAMsArika cIja= paudgalika cIja) zabda pahelAM che, 'dharma' zabda pachI che, tathA 'paNa' ane 'ja' avyayo vaparAyA che A khyAla rAkhavo. kyAMka eno vyaktarUpe ullekha na hoya tyAM paNa adhyAhArathI jANI levA. saMsAra ane sAMsArika cIja A be vastu paNa judI che e paNa khyAla rAkhavo. saMsAra eTale saMsaraNa eTale ke coryAsI lAkha yoninA cakkaramAM bhaTakavuM te. enA mATe dharma karavAnuM A nirUpaNa nathI. kAraNa ke vivakSita dharma paNa paraMparAe mokSa sudhI pahoMcADe ne saMsAra kApe e mATe ja prarUpAya che. hA, sAMsArika cIjane jaNAvavAnA abhiprAyathI 'saMsAra mATe paNa dharma ja karavo joIe' AvuM bolavAmAM koI prazna nathI paNa e vakhate paNa, abhiprAya to "sAMsArika cIja mATe paNa dharma ja karavo joIe" Avo ja banI raheze. AvA abhiprAyasvarUpa vinAnuM 'dharma saMsAra mATe ya karAya' vagere koI kathana amAruM che nahiM e dareke khAsa noMdhI levA bhalAmaNa che. pra-4 'artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo' A tamAruM nirUpaNa che e svIkArIe chIe. ne e sivAyanAM kathano tamArA para khoTA Aropo caDhAvavA rUpa che e paNa svIkArIe chIe. chatAM 'artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe' AvA tamArA vAstavika nirUpaNane paNa 'dharma mokSa mATe ja karAya' A nirUpaNa sAthe to virodha che ja ne ? u-4] nA, AmAM koI vAstavika virodha nathI. A vAta laukika dRSTAMtathI samajIe :- DaoNkTarane koI pUche che H davA zA mATe levAnI ? DaoNkTara ema ja kaheze ke davA Arogya mATe ja levAya. davA roga mATe na levAya. behozI e Arogya nathI, roga che. chatAM, 'behozI mATe zuM karavuM ?' Avo prazna Ave tyAre paNa DaoNkTara, 'behozI mATe paNa davA (klorophorma vagere) ja levAya' ema ja kaheze, bIjA mALethI bhUsako mAravo vagere upAya nahIM darzAve. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja prastutamAM gItArthaguru e DaoNkTaranA sthAne che, dharma eTale davA, mokSa eTale Arogya ne behozI (rogAvasthA) eTale artha-kAma. (davA Arogya mATe ja levAya" evuM ja' kArapUrvaka kahevAtuM hovA chatAM, "behozI mATe paNa davA ja levAya" evuM jema kahI zakAya che, emAM koI virodha nathI, tema dharma mokSa mATe ja thAya evuM ja' kArapUrvaka kahevAtuM hovA chatAM, "artha-kAma mATe paNa dharma ja karAya" evuM kahevAmAM koI virodha nathI. - pra-5 DaoNkTara behozI mATe paNa davA ja levAnuM je sUcave che te pariNAme oparezana karIne moTo-gaMbhIra roga dUra karI Arogya bakSavA mATe ja sUcave che. eTale paraMparAe to e klorophorma vagere davA paNa Arogya mATe ja apAyA che ne ! tethI davA Arogya mATe ja levAya" e vAta ja AmAM paNa phalita thavAthI virodhano prazna ja kyAM Ubho rahe che ? u-5 gItArtha guru "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe" AvuM je kahe che ke, vivakSita jIva e rIte dharma AcarI, artha-kAma meLavI emAM lIlA lahera karato thaI jAya e mATe nahIM, paNa A rIte paNa eno (Aja sudhI paulika cIjo mATe) pApa karavAno ja je rasa hato te moLo paDato Ave, dharmano rasa-abhyAsa vadhato Ave, potAno saMparka vadhato jAya ne tethI sadupadeza dvArA tathA e dharmanA acitya prabhAva dvArA enI artha-kAmanI icchA moLI paDatI Ave, ene prabhAve e nirAzaMsa bhAve dharma karato thAya ne pariNAme mokSa pAme e mATe ja kahe che. eTale paraMparAe to A dharma paNa mokSa mATe ja kahevAto hovAthI koI virodha jevuM che nahI. pri-6 chatAM, 'dharma zA mATe karavo ?'- A praznanA uttaramAM dharma mokSa mATe ja karavo' ema 'ja' kAra pUrvaka kahyA pachI, "artha-kAmanI icchAvALAe zuM karavuM ?" enA uttaramAM dharma ja karavo' A vidhAna virodhI jevuM nathI zuM? Azaya e che ke, "dharma mokSa mATe ja karavo" ema kahevAmAM 'ja'kAra, dharma artha-kAma mATe paNa karAya" A vAtano cheda uDADI ja de che. eTale ke dharma artha-kAma mATe paNa karAya" evuM na ja bolI zakAya. (A vAta tame paNa mAno cho kemake tame AgaLa kahI gayA cho ke dharma artha-kAma mATe ya karAya" vagere amAruM pratipAdana nathI.) to pachI artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo' evuM zI rIte bolI zakAya ? arthAta, 'dharma artha-kAma mATe paNa karAya ?' AvuM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja koI pUche to tame sAmAnyathI "nA" ja pADavAnA ke "nA, dharma artha-kAma mATe na karAya." to "artha-kAma mATe zuM karavuM ?" evA praznanA uttaramAM, "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo evuM tame zI rIte kahI zako ? u-6 jevI rIte prazna UDyo hoya e rIte javAba apAto hoya che. emAM kyAreka sAva virodha jevuM dekhAtuM hovA chatAM vAstavika virodha hoto nathI. jemake koI ema pUche ke, prabhunuM nAmasmaraNa karatAM karatAM cA pIvAya?' to javAbamAM nA" ja kahevI paDe. paNa jo koI ema pUche ke cA pItAM pItAM prabhunuM nAmasmaraNa karAya ?' to javAbamAM 'hA' ja pADavI paDe. bIju daSTAnta : upadhAna karanAre rAtrIbhojana karAya?' A rIte prazna uThAvAya to javAba "nA" mAM ja Ave. paNa, "rAtrIbhojana karanAro upadhAna karI zake ? A rIte prazna UThAvAyo hoya to javAba 'hA'mAM ja Apavo paDe. AmA nA" ne "hA" paraspara sAva virodhI hovA chatAM jema virodha nathI, ema prastutamAM jANavuM. "dharma artha-kAma mATe karAya ?''ema pUchAya to javAba "nAmAM Ave, paNa, artha-kAma mATe paNa dharma ja karAya ?' ema prazna Ave tyAre javAba "hA" mAM ja Ave. dharma zA mATe karavo ?' AvA saMbhavita praznamAM dharmanuM prayojana pUchAI rahyuM che ne tethI gItArtha guru, mokSa ke je enuM zreSTha prayojana che e ja zA mATe na batAve? artha-kAma jevuM tuccha prayojana zA mATe na nakAre ? (jemake koi bhAvika roja jinapUjA kare che ke karavAnI bhAvanAvALo thayo che ne gItArtha gurune pUchavA Avyo che ke : "gurudeva! mAre jinapUjA zA mATe karavI ?' to gurudeva ene doSanAza-karmanirjara-guNaprApti-mokSanuM ja UMcAmAM UMcuM prayojana ja batAve ne, "tAre jinapUjA karavI che ? to tuM, artha-kAma mATe kara" ema zA mATe artha-kAmanuM tuccha prayojana batAve ?) - paNa jyAre artha-kAma mATe zuM karavuM ?' A rIte prazna pUchAI rahyo che tyAre dharmanuM prayojana nathI pUchAI rahyuM, kintu artha-kAmano upAya pUchAI rahyo che, ne tethI gItArtha guru artha-kAmanA niravadha-amogha upAya svarUpa dharmane zA mATe na batAve ? ke je dharma AcaraNa dvArA paNa sAmA jIvane mokSamArga para caDAvavAnI-pragati karAvavAnI zakyatA che. (zrI zrAddhapratikramaNa sUtranA arthadIpikA nAmanA vivaraNamAM be mitronI vAta Ave che. eka mitra guNAkara" evA yathArtha nAmavALo che, jyAre bIjo 'guNadhara' evuM nAma dharAve che, bAkI tucchavRttivALo Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja che. A banne iSTasaMpatti meLavavA nIkaLyA che. gItArthagurune joI guNAkara namaskArapUrvaka eno upAya pUche che. tyAre gurue javAba Apyo che : "jema phaLanuM mukhya kAraNa bIja che tema dhana vagerenuM mukhya amodha-kAraNa dharma che, sAhasa-vyApAra vagere to dhanaprAptinAM sahakArI kAraNo che jemake jaLasiMcana vagere phaLaprAptinAM sahakArI kAraNo che. A sahakArI kAraNo to kyAreka niSphaLa paNa jAya che.'' vaLI AgaLa paNa tyAM gurue kahyuM che ke "kharekhara dhana vagere rUpa kAryanA arthIne kAraNamAM ja prayatna karavo joIe. jethI dhana vagerenA arthIe paNa dharma karavo joIe... dhananA arthI mANase vizeSe prakAre supAtradAnAdimAM prayatna karavo joIe. kema ke kyAMya paNa na ApelI vastu maLatI nathI ke na vAvelI cIja laNI zakAtI nathI.) A ane zAstromAM maLatAM AvA anya adhikAro parathI, keTalAka dvArA UThAvAtI zaMkAone radiyo maLI rahe che. * sAdhubhagavaMtoe artha-kAmane anarthaMkara tarIke jANIne to eno tyAga karyo che, mATe koI artha-kAmano upAya pUchavA Ave to e vakhate '"sAdhuoe, A upAya amane na pUchAya evuM jaNAvavuM joIe," athavA "mauna rahevuM joIe''athavA ''e upAya tarIke dharma to na ja darzAvAya'' vagere vAto UbhI rahI zakatI nathI. * viziSTa yogyatA jANI hoya to ja tevI vyaktine artha-kAmanA upAya tarIke dharma darzAvI zakAya evuM paNa keTalAko je kahe che te barAbara nathI, kAraNa ke ahI gItArthagurue guNAkara ane guNadhara e bannene upAya tarIke dharmanI vAta karI che, jemAM guNadharanI bhUmikA jaNAvavA mATe granthakAre tucchavRttivALo-nAmathI ja guNadhara vagere zabdo vAparyA che. 5 "A rIte dhanavagerenA upAya tarIke dharma darzAvavAnI vAta vyaktigata karI zakAya, paNa sabhAsamakSa na karI zakAya'' evuM paNa keTalAka vidvAno je mAne che te anucita che, kAraNa ke manoramA kathAnA adhikAramAM AcArya zrIpriyaMkarasUri 1. dharmo dhanAdervyabhicAravandhyo bIjaM phalasyeva hi mukhyahetuH / upakramAdyAH sahakAriNo'mbhaH sekAdivatte vyabhicAriNo'pi // 2. kAryArthinA hi khalu kAraNameSaNIyaM dharmo vidheya iti tattvavido vadanti // viziSya pAtradAnAdau yatanIyaM dhanArthinA / nAdattaM labhyate kApi, nAnuptamapi lUyate // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja mahArAje 3jo tame dhanaRddhine iccho cho, jo tame guNaprAptine iccho cho, jo tame jagatamAM suprasiddhine iccho cho to zrIjinezvaradevonI pratimAonI sugaMdhI dravyo vaDe gaMdhapUjA karo" vagere je upadeza Apyo che te samudradatta sahitanA nagaraloko samakSa Apyo che. * "artha-kAmanA upAya tarIke dharma darzAvavo ke Acaravo emAM dharmanI AzAtanA che, evo dharma niyANArUpa bane che, e viSAnuSThAna bane che.." vagere vagere paNa je kahevAya che te badhI vAta paNa khoTI jANavI, kAraNa ke jo evuM hota to gItArtha gurubhagavaMte e upAya tarIke dharmane je darzAvyo che te darzAvata nahIM. pra-7 tame DokTara-davA vagerenI je vAta karI emAM, DaoNkTara ane dardI banne jANatA hoya che ke davA roganAza-Arogya prApti mATe ja levAnI hoya. ema prastutamAM paNa dharma mokSa mATe ja karAya" evI jANakArI to bannenI hovI joIe ne ? u-7] tame kahI e jANakArI DaoNkTarane to cokakasa hoya ja che. paNa dardI mATe evo niyama Avazyaka nathI, kAraNake keTalIkavAra dardIne dardanI khabara na hovA chatAM ne tethI e nAbuda karI Arogya prAptinI kalpanA na hovA chatAM paNa karuNAsaMpanna DaoNkTara je e rogane parakhI jAya to ene davA Ape paNa che ja. roga - enI bhayaMkaratA vagere kAMI na samajatuM nAnuM bALaka InakAra karatuM hovA chatAM parANe paNa ene davA pIvaDAvI devAtI nathI zuM ? pri-8] "artha-kAmanI icchA hoya to paNa dharma ja karavo joIe" ityAdi tamAruM je vidhAna che ene koI zAstrAdhAra che kharo ? [68] "jo tame dhanazuddhine Iccho cho. to gaMdhapUjA karo'evo manoramA kathAno adhikAra pUrve darzAvI gayo. ema uttarAdhyayanasUtravRttimAM "arthakAmAbhilASiNApi dharme eva yatitavyama" (=artha-kAmanA icchuke paNa dharmamAM ja udyama karavo joIe) AvI vAta Ave che. A ja rIte anyatra paNa aneka vidhAno Ave che. pra-7 granthakAronAM AvAM je vacano maLe che e dharma karavAnI preraNA mATenA 3. jai icchaha dhaNariddhiM guNasaMsiddhiM jayammi supasiddhiM / to gaMdhuddharagaMdhehiM mahaha jiNacaMdanivAiM // 236 // maNoramA kathA // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja nathI, kintu mAtra mahimA darzAvavA mATenA che, evuM enuM tAtparya nathI ? kAraNa ke artha-kAmane anarthakara mAnanArA granthakAro, e ja artha-kAma meLavavA mATe dharma karavAnuM vidhAna kare ema zI rIte mAnI zakAya ? [u-9] 'artha-kAmanA icchuke dharma karavo joIe ke na karavo joIe' A bemAMthI kayo vikalpa granthakAranA manamAM rahyo che e vicArIe. ''karavo joIe'' evo vikalpa jo rahyo hoya to AvAM vacano, dharma karavo joIe evuM ja jaNAvanArAM banI raheze, eTale ke artha-kAmanI icchAvALAne paNa e mATe dharma karavAnI preraNA karanArAM banI raheze, mAtra mahimAdarzaka nahIM, e spaSTa che. '"artha-kAmanA icchuke dharma to na ja karAya'' Avo abhiprAya ja granthakAranA dilamAM rahyo hoya to ema jarUra kahI zakAya ke, 'artha-kAmano icchuka e icchAthI dharma kare' e mATe granthakAra AvuM vAkya nathI kahI rahyA, paNa mAtra dharmano mahimA darzAvavA kahI rahyA che. paNa to prazna e Ubho thaze ke, 'artha-kAmanA icchuke dharma to na ja karAya' AvuM jemanA dilamAM hoya teo 'artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe' evuM bole kharA ? 'na karavo joIe' evuM jaNAvavA mATe 'karavo joIe' evo zabdaprayoga karuNAsaMpanna granthakAra karI zI rIte zake ? zuM teo zraddhALu zrotAne ThagavA beThA che ke jethI 'artha-kAmanI icchAthI karAyelo dharma nukazAnakartA hovAthI akartavya che'evuM dilamAM mAnatA hovA chatAM bahAra ''karavo joIe'' ema bole ? karuNAsaMpanna saMvigna gItArthaguru ThagAI nathI karI rahyA e to spaSTa ja che. mATe jo teo '"artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe'' evo vacanaprayoga kare che to teonA dilanuM tAtparya paNa e ja mAnavuM paDe ke e rIte paNa dharma kartavya che ja, akartavya nahIM. vaLI, 'artha-kAmanA icchuke dharma to na ja karAya'' AvuM ja jo granthakAronuM tAtparya hoya to judA judA aneka granthomAM AvatA aneka granthAdhikAromAM kyAMka to spaSTa lakheluM maLavuM joIe ne ke "artha-kAmAbhilASiNA dharmastu naiva kartavya:'' (artha-kAmanA abhilASIe dharma to na ja karAya). Avo eka paNa zAstrapATha kyAMya dRSTigocara thayo nathI to evo pracAra zI rIte karI zakAya ne ene zAstrAnusArI zI rIte mAnI zakAya ? OU zaMkA - viSAnuSThAna vagerenuM nirUpaNa ja AvA zAsrapATha rUpa nathI ? samAdhAna - e nirUpaNa parathI, "tuM dharma karI rahyo che. to emAM arthakAmanI icchA na rAkhIza" e rIte niSedha mAnI zakAya... paNa, 'tane artha Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja kAmanI abhilASA che? to dharma to na ja karIza" evo niSedha to nahIM ja. zaMkA - A be niSedhamAM zuM phera che ? samAdhAna - pUrve darzAvI gayo tema.. "tuM prabhusmaraNa karI rahyo che, to e vakhate cA pIvI vagere anya kriyA na karIza.." ema kahI zakAya... paNa, tuM cA pI rahyo che? to e vakhate prabhunuM smaraNa na ja karIza" ema na kahI zakAya. eTale arthakAmAbhilASiNApi dharma evayatitavya" AvAM zAstravacano artha kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe evI spaSTa preraNA karanArAM che e nizcita thayuM. ne tethI jyAre zAstrakAroe ja Avo upadeza Apyo che tyAre, artha-kAmanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe AmAM viSAnuSThAna, niyANAno doSa, A dharma bhUMDo che, pApAnubaMdhI puNya baMdhAvanAro che, A upadeza arthakAmanA upadezarUpa che, sAdhuthI na ApI zakAya, sAdhunA cothA ne pAMcamAM mahAvratano nAzaka che, vagere koI vAta UbhI rahI zakatI nathI, kema ke evuM jo hota to jJAnI puruSo Avo upadeza Apata ja nahIM. zaMkA - artha-kAma to viSa jevA che. tethI jema bhUkhyAne paNa viSamizrita dUdhapAka khAvAnI preraNA na hoya tema artha-kAmanA icchukane paNa artha-kAma mATe dharma karavAnI preraNA na hoya, ne tethI, jo tame dhanajhaddhine Iccho cho to gaMdhapUjA karo' vagere vacano dharma karavAnI preraNA rUpa nathI, paNa mAtra mahimAdarzaka che. - samAdhAna - viSamizrita dUdhapAkanuM to eka ja pariNAma che : mota. mATe ene khAvAnI preraNA na ja hoya. jyAre artha-kAmanI icchAthI thayelA dharmathI to lAbha thavAnI zakyatA jJAnIo nihALe che. e vAta AgaLa spaSTa thaze. to enI preraNA zA mATe na hoya ? chatAM, ekavAra mAnI laIe ke artha-kAma mATe karAto dharma viSamizrita dUdhapAka jevo ja che, to paNa A vacano mahimA darzAvavA kahevAyAM che evuM to siddha thaI zakaze nahIM, jema viSamizrita dUdhapAka khAvAnI preraNA na hoya tema zuM 'viSamizrita dUdhapAka khAvAthI tRpti thAya che vagere rUpe mahimA paNa darzAvAya kharo ? 'dUdhapAka khAvAthI tRmi thAya evuM vAkya mahimA darzAvI zake, paNa 'viSamizrita dUdhapAka khAvAthI tRmi thAya evuM vAkya nahIM. pri-10 manorama kathAmAM ja AcArya bhagavaMte artha-kAmane anarthakara paNa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja jaNAvyA ja che to zrotA paNa ene anarthakara jANe ja che. ne tethI anarthakara evA artha-kAma mATe dharma karavAnI vAta saMbhavI ja na zake. tethI ja A vacanone mahimAdarzaka na mAnavA joIe? u-10 e granthamAM artha-kAma anarthakara che vagere vAto pachI Ave che, ne 'tame dhanaRddhine iccho cho. to gaMdhapUjA karo" vagere vacano pahelAM Ave che. eTale zrotA artha-kAmane anarthakara mAne ja che. evuM mAnI na zakAya. chatAM zrotA artha-kAmane anarthakara mAnanAro che, ema mAnI laIe to to A vAkyone mahimAdarzaka paNa mAnI nahI ja zakAya, kAraNa ke AvuM vAkya 'dharma karanArane artha-kAma maLe che. A rIte mahimA darzAve che. ema tamArI mAnyatA che. eTale artha-kAmane anarthakara mAnanArA zrotAne to ema ja thaze ke dharmakaranArane anarthakara cI ja maLe che. to A mahimA thayo ke nindA ? pra-11] "artha-kAmanA Icchake pAga dharma ja karavo joIe...' AvA zAstravacano aMge keTalAka paMDitapuruSo ema kahe che ke "A vacano artha-kAmanI icchAthI dharma karavAnI preraNA karanArA paNa nathI ke mahimA darzAvanArA paNa nathI. kintu kArya-kAraNa bhAva darzAvanArAM che. eTale ke, jema rAtrIbhojanathI naraka thAya.. jhera khAvAthI mota thAya. AvAM vacano, preraka ke mahimAdarzaka nathI, paNa, rAtrIbhojana e kAraNa che ne naraka enuM kArya (phaLa) che. jhera e kAraNa che ne mota e kArya che. Ama kArya-kAraNa bhAva darzAve che ema AvAM vacano paNa, dharma e kAraNa che ane artha-kAma e kArya che. ema kArya-kArANabhAva darzAvanAra che." eTale "artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe' AvA zAstravacano dharma karavAnI preraNA karanArA che. ema zI rIte mAnI zakAya ? - 6-11] AvuM kahenArA paMDitonI paMDitAIne dhanyavAda ! A paMDitone pUchavuM joIe ke "mokSanA icchake dharma ja karavuM joIe" AvA zAstravacanane teo preraka mAne che ke mAtra kArya-kAraNabhAva darzAvanAra ? zaMkA - AmAM pUchavA jevuM zuM che ? mokSa mATe dharma karavAnI vAta to preraNA rUpa ja hoya ne .. samAdhAna to pachI, "artha-kAmanA icchuke paNa dharma je karavo joIe. AvuM vacana pALa e vacanane samAna hovA chatAM emAM koI evo vizeSa bheda na hovA chatAM) ene preraka na mAnatA mAtra kArya-kArANabhAvadarzaka mAnavuM evo bheda zA mATe ? Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja zaMkA - mokSanI icchAthI dharma kare ene koI nukazAna thatuM na hovAthI enI preraNA hovAmAM koI bAdhaka nathI. paNa arthakAmanI IcchA hoya ane dharma kare to enAthI anartha thato hovAthI Ama puruSo enI preraNA kare e asaMbhavita che. mATe AvA vacanane mAtra kArya-kAraNabhAvadarzaka mAnavA Avazyaka bane che. samAdhAna - jo enAthI anartha thato hoya to Avo vacanaprayoga thaI ja na zake. jema ke abrahmasevana e viSayasukhanuM kAraNa che. chatAM, vizALa zrutasAgaramAM kyAMya paNa, kArya-kAraNabhAva darzAvavA rUpe paNa koI paNa zAstrakAre viSayasukhanA arthIe abrahmasevana karavuM joIe" AvuM kaheluM jovA maLatuM nathI, kAraNa ke abrahmasevanathI viSayasukha maLatuM hovA chatAM pariNAme moTuM aniSTa thAya che. ane tema chatAM jo koI Avo vAkyaprayoga kare to emanuM ApaNuM ja na rahe. jenuM pariNAma mahAanartha dekhAtuM hoya e karavuM joIe evuM AmapuruSa kahe ja nahIM e spaSTa che. eTale artha-kAmano icchuka dharma kare enAthI jo pariNAme anartha thato hoya to, kArya-kAraNabhAva darzAvavA rUpe paNa Ama evA zAstrakAra evo vacana prayoga karI zake ja nahIM. paNa AvAM zAstravacano to Thera Thera jovA maLe che. mATe jaNAya che ke e rIte karelo dharma anarthakara hoto nathI. ne e jo anarthakara nathI, to, "mokSanA icchuke dharma ja karavo joIe' evA vacananI jema 'artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe' evA vacanane paNa preraka mAnavuM ja paDe che, mAtra kArya-kArANabhAvadarzaka nahIM. dharma karanArane artha-kAma maLe che AvA vacanane kArya-kArAgabhAvadarzaka mAnI zakAya, paNa vidhyarthavALA 'artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe" evA vacanaprayogane to preraka ja mAnavuM paDe che. pri-12 'artha-kAmanA abhilASIe paNa dharma ja karavo joIe' AvA zAstravacanane preraka tarIke mAnI laIe to, e vAkya 'ja' kAravALuM hovAthI dharma ja karavAnuM vidhAna mAnavuM paDe. to zuM zAstrakAra evuM jaNAvavA mAge che ke tame derAsaramAM besI bhakita ja karyA karo - navakAravALI gaNyA karo. vepAradhaMdho vagere kazuM karavAnuM nahIM ..? paNa AvuM mAnI zakAtuM nathI, kAraNa ke A rIte dharma karanArA paNa pAchA vepAra-nokarI vagere karatAM to hoya ja che. eTale ahI dharma ja karavAnuM je jaNAvAya che te prabhubhakti rUpa dharma vagere nahIM, paNa dhaMdhAmAM nIti-prAmANikatA jALavavI vagere rUpa dharma ja... ne ja Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja kArathI bAdabAkI paNa je che te vepAradhaMdhA vagerenI nahIM, paNa anIti vagere adharmanI ja. 6i-12 upadezaka mahAtmA, ahIM "dharma ja karavAnuM je kahe che te anIti vagere adharmano ja niSedha karavA mATe- ne nIti vagere dharmanuM ja vidhAna karavA mATe... Avo tamAro je abhiprAya che tenA parathI evuM tAtparya nIkaLe che ke vepAra vageremAM thatA AraMbha-samAraMbhano niSedha icchatA nathI. e emane mAnya che.. mAtra anIti ja amAnya che. paNa AvuM tAtparya barAbara nathI. kAraNa ke gRhastho koI paNa pApa Acare emAM gItArtha gurunI saMmati hoya ja nahIM. eTale to nyAyasaMpanna vaibhava vagerenA vidhAnamAM paNa gItArthagurunuM vidhAna mAtra nyAya aMzamAM ja hoya che, vaibhava aMzamAM nahIM evuM zAstrakAroe spaSTIkaraNa karI ApyuM che. zaMkA - paNa to pachI, mAtra dharmanuM vidhAna che, vepAra vageremAM thatA AraMbhAdi pApono paNa niSedha che, evuM mAnIe to to gItArthaguru azakya vAta karI rahyA che evuM ja mAnavAnuM rahyuM ne.. kAraNa ke prabhubhakti vagere dharma mAtra kAMI artha-kAmanI IcchA pUrNa karI zakato nathI, enA mATe vepAra vagere to karavAnA rahevAnA ja che... samAdhAna - dharmamAM ISTa dhana vagere ApavAnuM sAmarthya nathI evuM zuM tame mAno cho ? ane to pachI zrIzAnta sudhArasa vagere granthomAM "tava pArivAmitafsaddhi' (he dharma ! tArI kRpAthI saghaLI Icchita vastuonI prApti thAya che) vagere je kahevAyuM che te temaja zrIgautamasvAmInA rAsamAM paraghara vasatAM kAMI karIne, dezadezAMtara kAMI bhamIje, kavaNa kAja AyAsa karo. praha UThI goyama samarIje, kAja samaggaha tatakhiNa sIjha, navanidhi vilase tAsa ghare" vagere je kahevAyuM che ene to tame hambaga ja mAnatA hazo ? vAha ! dhanya tamArI zraddhAne ! zaMkA * paNa jo dharmathI ja badhuM maLI javAnuM hoya to to vepAra dhaMdho vagere kazuM karavAnuM ja nahIM rahe... ne gharamAM Dhagale Dhagalo ja thavA mAMDavA joIe... samAdhAna hA, e paNa thAya.. evo joradAra dharma thAya to kazuM ja karyA vagara apAra vaibhava samRddhi prApta thaI ja zake che. zAlIbhadrane roja have peTI utaratI hatI ne ! eTale dharmamAM to acinya sAmarthya che ja... paNa sAmAnyathI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja eka to evo joradAra dharma badhA karatA hotA nathI, ne bIjA naMbaramAM Arthika muzkelImAM mUkAI gayela AdamI paNa sAmAnyathI, pote kazuM karavuM ja na paDe ne mAtra dharmanA prabhAve ja badhuM maLI jAya evI AzA-icchAvALo nathI hoto, paNa potAnI nokarI chUTI gaI hoya to dharmanA prabhAve pAchI sArI nokarI maLI jAya, vepAramAM kaMIka aMtarAya UbhA thayA hoya to e dUra thAya. ne vepAra barAbara cAle... vagere AzAvALo ja hoya che. eTale e prayAso to e cAlu rAkhavAno ja hoya che. prabhubhakti vagere dharma eNe karyo enA prabhAve enuM evuM puNya UbhuM thayuM ke jethI aneka umedavAronI nokarI mATe AvelI arajIomAMthI enI arajI pAse thaI jAya ne enI AjIvikAno prazna hala zUI jAya. nahIMtara kadAca arajI pAsa karAvavA mATe lAMca-ruzavata vagere pApano sahAro paNa e leta. prabhubhakti vagere dharma karyo to A pApathI bacI gayo. bAkI, "artha-kAmanI icchAthI ahIM je dharma karavAnI vAta che te prabhubhakti vagere dharmanI nahIM, paNa nIti jALavavI vagere dharmanI ja ane tethI artha-kAmanI icchA hoya to prabhubhakti vagere dharma to karAya ja nahIM" AvI mAnyatA biskula zAstrAnusArI to che ja nahIM. kAraNa ke manoramAkathA vagere aneka granthomAM, jo tame dhanacchaddhine iccho cho to tame zrIjinezvara devanI gaMdhapUjA karo" vagere je kahyuM che temAM e dharma tarIke pUjA vagere spaSTa rIte kahelA ja che. bezaka, nIti vagere jALavI rAkhe e to granthakArone ISTa che ja. paNa mAtra e ja iSTa che ne pUjA vagere nahIM. e vAta khoTI che. Ama, artha-kAmanA icchake paNa dharma ja karavo joIe" AvuM jaNAvanAra zAstravacana dharma karavAnI preraNA rUpa ja che e vAta ja zAstrasiddha thAya che. A zAstrasiddha hakIkatano svIkAra karavAno InakAra karIne pachI ne jAtajAtanA artha karavAnA game eTalA phAMphAM marAya. koI artha sAco-nirdoSa Tharato nathI, kAraNa ke granthakAroe ukta preraNA karavAnA abhiprAyathI ja jyAre e vAta karI hoya tyAre eno bIjo abhiprAya zI rIte vAstavika hoI zake ? eTale kahevAtA vidvAno ane paMDito A zAstrapAThanA artha tarIke je je navA phatavA bahAra pADe ne svazraddhALuvargane UMdhe pATe caDAve e badhAnA A rIte zAstrAnusArI tarkasaMgata samAdhAna zakya hovA chatAM have prAyaH e mATe prayAsa karavo Avazyaka lAgato nathI, kemake jemaNe pakaDeluM TaTTa choDavuM nathI ne kaMIka ne kaMIka kutaka ja laDAvyA karavA che temanA kutakano koI cheDo hoto nathI, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 13 temaja e kutarkonI pheMkAbAjI tattvanirNaya mATe hotI nathI. jeNe kharekhara tattvanirNaya karavo hoya ene to, A zAstrapAThanA Aja sudhI je je AvA artho thayA che e badhA koI ne koI rIte asaMgata TharatA joIne ja vAstavika arthano nirNaya thaI ja jaze ke artha-kAmanI icchA hoya to paNa dharma ja karavo joIe evI preraNA karavAnA abhiprAyathI ja A zAstravacana kahevAyuM che. pra-13 zrI haribhadrasUri mahArAje viSAnuSThAna, garAnuSThAna, ananuSThAna, tahetu anuSThAna ane amRtaanuSThAna ema pAMca prakAranAM anuSThAnonI prarUpaNA karI che. ne emAMthI prathama traNane heya = tyAjya akartavya jaNAvyAM che. Aloka saMbaMdhI labdhi vagere apekSAthI anuSThAna karAtuM hoya to e viSAnuSThAna che ne paraloka saMbaMdhI apekSAthI anuSThAna karAtuM hoya to e garAnuSThAna che. A bannene tyAjya jaNAvyA che. enAthI ja zuM sUcana nathI thaI jatuM ke bhautika apekSAthI karAtuM anuSThAna viSa ke gara hoI akartavya che ? u-13 A praznano javAba vicAratA pahelAM eka vAstavikatA samajI levI joIe. te te zAstravacano kayA saMdarbhamAM AvyA che te vicAravuM joIe. huM ahIM traNa saMdarbho batAvavA Avazyaka mAnuM chuM. (1) navA jIvone dharmamAM joDavA mATe- sthira karavA mATe apAtA upadezano adhikAra (2) jene koI bhautika apekSA UbhI thaI che evo jIva, e apekSAnA upAyanI jijJAsAthI gItArtha guru pAse Avyo hoya e vakhatano adhikAra (3) jeo dharmamAM joDAI gayA che, sthira thaI gayA che tevA jIvone Azayazuddhi vagere karAvavAno adhikAra. AmAM trIjA prakArano adhikAra je che emAM 'dharma mokSa mATe ja karavo joIe', 'dharma karmanirjarA mATe ja karavo joIe', 'dharmamAM koI bhautika apekSA ghusavIghusADavI na joIe', 'dharma Aloka-paraloka mATe na karavo joIe' vagere vAto jarUra Ave, paNa prathama be adhikAramAM A badhI vAto aprastuta kare che. eka dharmapariNata zrAvakanA be putromAMthI eka niyamita pUjA karanAro che jyAre bIjo pUjA karato nathI. banne putranA hitecchu pitAnuM banne putrone apAtuM mArgadarzana judA judA prakAranuM haze e zuM kalpI zakAya ema nathI ? prathama putrane e zrAvaka jarUra kaheze ke, '"tuM A prabhupUjA Dare che e khUba suMdara vAta che. paNa jo je, emAM koI paudgalika icchA na rAkhIza, nirAzaMsabhAve karo tathA koI avidhi na thAya enI kALajI rAkhaje, nahIMtara pUjAnuM joIe evuM phaLa nahIM maLe, kadAca sAva niSphaLa paNa jAya...'' vagere. paNa je pUjA karato ja nathI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja evA bIjA putrane paNa zuM e zrAvaka A ja vAto karaze ? ke pachI ene to ema kahIne pUjAmAM joDavAno prayAsa karaze ke "jo bhAI ! AlokamAM sukhazAMti joItA hoya to paNa tAre prabhupUjA karavI ja joIe, enAthI ja AlokaparalokamAM badhe sukha-zAMti-svasthatA vagere prApta thAya che.' ema koIkane kaMIka bhautika apekSA UbhI thayelI che ne e mATe kaMIka karavA to e dhAre ja che. paNa gItArtha gurunuM mArgadarzana levA Avyo che. to A adhikAramAM paNa dharma artha-kAma mATe na karavo' 'dharma mokSa mATe ja karavo vagere vAto aprastuta banI rahe che e spaSTa che. dharma zA mATe karavo joIe" evI jijJAsAnA adhikAranI A vAto "bhautika icchA hoya to zuM karavuM ?' evI jijJAsA hoya tyAre zI rIte prastuta bane ? viSAnuSThAna vagere pAMca anuSThAnonI prarUpaNA yogabindu vagere yogagranthomAM dharmamArge joDAyelA jIvone Azayazuddhi vagere dvArA AgaLa vadhAravAnA adhikAramAM Ave che. eTale emAM karelA niSedhathI, navA jIvone dharmamAM AkarSavAnA adhikAramAM AvatI vAtano niSedha paNa thaI ja jAya ema mAnI levAya nahIM. nahIMtara to AzayazuddhinA adhikAramAM dharma dhana vagere bhautika cIjo mATe na karavo' vagere kahenArA granthakAroe khuda navA jIvone upadezanA adhikAramAM jo tame dhanatraddhi vagerene iccho cho to paNa dharma ja karo''vagere je kahyuM che te kahI zI rIte zake ? emanA ja vacanomAM virodha nahIM thAya ? uparanI bhUmikAmAM tyAjya kahyuM hovA mAtrathI nIcalI bhUmikAmAM paNa puSyane tyAjya thoDuM kahI devAya ? A to, viSAnukAna vagerenA niSedha dvArA arthakAmAbhilASiNA dharmastu naiva kartavyaH' evo niSedha sUcita karavA tame je prayAsa karyo te aMge javAba Apyo. paNa bIjI mahattvanI vAta e che ke bhautika apekSA rahelI hoya eTalA mAtrathI anuSThAna viSa' ke 'gara' banI jAya evuM mAnI levuM e adhUrI samaja che. kAraNa ke bhautika apekSA hovA chatAM anuSThAna 'tahetuanuSThAna' paNa banI zake che jene granthakAroe upAdeya batAvyuM che. tIvrabhavAbhivaMgavALA (=saMsAra pratyenI gADha AsaktivALA) abhavya vagere jIvo aprajJApanIya hoya che eTale ke game eTalI samajaNa ApavAmAM Ave to paNa samaje ja nahIM evA hoya che. AvA jIvone je bhautika phaLanI apekSA hoya che e abAdhyakakSAnI bhautikaphaLApekSA hoya che ane teo mukti pratye dveSa dharAvatA hoya che. AvA jIvone zAstrakAroe upadeza mATe ayogya batAvyA che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja paNa, jeono bhavAbhiSyaMga kaMIka paNa moLo paDyo che evA apunarbandhaka vagere jIvo prajJApanIya hoya che. mukti pratye kaMIka anurAgavALA banelA athavA to mukti pratyenA dveSathI mukta banelA (muktino adveSa dharAvanArA) teonI bAdhyakakSAnI phaLApekSA sadanuSThAnano rAga karAvanArI hoya che ane tethI evI bAdhyaphaLApekSAthI thatuM anuSThAna tadvaituanuSThAna (amRta anuSThAnanuM kAraNa banatuM anuSThAna) bane che je upAdeya che. gItArthagurunA ''jo tame dhanaRddhine iccho cho to tame gaMdhapUjA karo'' vagere upadezano je viSaya banyo che te tIvrabhavAbhiSyaMgavALo abhavyAdi jIva tarIke nizcita thayelo to nathI ja (kema ke ene to upadeza ja ApavAno na hoya) kintu apunarbandhakaavasthA vagere pAmelA jIva tarIke ja e saMbhAvita che. to enA bhautika apekSAthI thatA anuSThAna para, bhautika apekSA hovA mAtranA kAraNe viSAnuSThAnanuM lebala zI rIte mArI daI zakAya ke ene niSiddha zI rIte kahI devAya ? gItArthaguru bhautika apekSAthI paNa dharma ja karavAnuM je kahe che tene 'viSAnuSThAna karavAno upadeza ApI rahyA che' ema jo nathI kahevAtuM to, e upadezane anusarIne apunarbandhaka jIva dharma Acare to e dharmane bhautika apekSA rahI hovA mAtrathI 'viSAnuSThAna' zI rIte kahI devAya ? e bhautika apekSA bAdhyaphaLApekSA rUpa na ja hoya ne tethI anuSThAna tahetu anuSThAna na ja hoya evuM kema kahI zakAya ? ne jo e tahetuanuSThAna che to e to kartavya che ja. eTale 'artha-kAmanA abhilASIe dharma ja karavo joIe' vagereno niSedha viSAnuSThAna vagere dvArA thato nathI e nizcita thayuM. e paNa dhyAnamAM levA jevuM che ke bhautika apekSA hovA mAtrathI anuSThAna viSAnuSThAna banI jatuM nathI, paNa e apekSA evI tIvra hoya ke jenAthI saccittanuM mAraNa vagere thAya to ja anuSThAna viSAnuSThAna bane che e viSAnuSThAna vagerenI vyAkhyAthI spaSTa che. emAM jaNAvyuM ja che ke labdhivagerenI apekSAthI saccittanuM mAraNa vagere thavAnA kAraNe anuSThAna viSAnuSThAna bane che. eTale apekSA rahI hovA chatAM jo saccittanuM (mananA zubhapariNAmanuM) mAraNa thatuM na hoya to anuSThAna viSAnuSThAna banatuM nathI. 4. api bAdhyA phalApekSA sadanuSThAnarAgakRt / sA ca prajJApanAdhInA muktyadveSamapekSate // 21 // muktyadveSadvAtriMzikA / 15 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja ane apekSA hovA mAtrathI ja zubha pariNAmano nAza thaI ja jAya" evo koI niyama nathI. granthakAre ja khuda muktiaSasahakRta bAdhyakakSAnI prajJApanAdhIna apekSAne sadanuSThAnano Adara pedA karanArI kahI che. " ema, je bhAvukanI AjIvikA chInavAI gaI che ne have e mATe zuM karavuM eno prazna Ubho thayo che tyAre e vicAre che ke, "mAre bIjo zuM vicAra karavAno ? mAre mArA bhagavAnanI bhakti ja karavAnI, enAthI ja mArAM badhAM kAmo sarI jaze... Avo vicAra karI e prabhubhakti kare che. to A enA manano zubha bhAva ja che, azubhabhAva nahI ke jethI sacciAnuM mAraNa kahI zakAya. upAdhyAyazrI yazovijya mahArAje samyakatvanI 67 bolanI sajhAyamAM "jinabhakate je navi thayuM te bIjAthI navi thAya re' vagere bolavuM ene vacanazuddhi kahI che to Avo vicAra mananI azuddhi zI rIte kahevAya? bhautika apekSA che ? viSAnuSThAnanuM lebala mArI do" AvI vRtti dharAvanArAoe zAstrasiddha vAtone paNa asatya jAhera karI devI.. vagere kevI dhRSTatAo AcaravI paDe che te jANavuM hoya to juo tasvAvalokana (dharmasvarUpadarzana pustakanI prastAvanA) pR.130. Aje AkhA saMghamAM je vAta prasiddha che, dareka samudAyanA AcArya bhagavaMto vagere mahAtmAo vyAkhyAnamAM AyaMbila tapa vagereno mahimA darzAvavA je prasaMga kahe che, khuda sva.A.zrI vijayarAmacandrazuM. mahArAje paNa vyAkhyAnamAM anekavAra je vAta karI che ke zrI neminAtha bhagavAne dvArikAnA dAhanuM nivAraNa karavA AyaMbila vagere dharma karavAno upadeza Apyo hato" te vAtane zrI kIrtiyaza vijaye mahArAje asatya hovI jaNAvI che. tasvAvalokanamAM teo jaNAve che ke neminAtha bhagavAne Avo upadeza Apyo che. e vAta asatya che, bhagavAne Avo koI upadeza Apyo nathI.' vaLI tasvAvalokananA pR.131 para 'viSAnuSThAna kema na kahevAya?' ema heDIMga mArIne dvArikAnA lokoe e je AyaMbila vagere karyA hatA tene viSAnuSThAna tarIke teoe jAhera karyA che, kAraNa ke dAha nivAraNa svarUpa bhautika apekSAthI e karAyA hatA ne ! - zrI neminAtha bhagavAne A upadeza Apyo che e vAta to pAMDavacaritramAM paNa kahI che. dvArikAnA dAhanA vRttAntamAM tyAM jaNAvyuM che ke "svabhAvathI, 5. svabhAvato mamAdezAdupadezAdapi prabhoH / babhuva dharmakarmaikasajjo dvAravatIjanaH // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 17 artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja mArA (zrIkRSNanA) AdezathI ane zrIneminAthaprabhunA upadezathI dvArikAnI janatA dharmakAryomAM udyamazIla banI." tathA je je granthomAM A prasaMganuM varNana che temaja mahAtmAo paNa vyAkhyAnamAM A prasaMganuM je varNana kare che te eka prazaMsanIya kArya tarIke ja kare che, nahIM ke ninda kArya tarIke. jo A dharma viSAnuSThAna hota to enuM prazaMsanIya kArya tarIke varNana zI rIte thaI zake ? chatAM zrI kIrtiyaza vijaya mahArAja ane viSAnuSThAna tarIke jAhera karI zrI neminAtha bhagavAna para Aropa karI rahyA che ke bhagavAne viSAnuSThAnano upadeza Apyo. vaLI zrIzaMkhezvara pArzvanAthano mahimA gAtA caityavaMdana-stavana vageremAM A vAta to prasiddha che ja ke jarAsaMghe mUkelI jarAvighAthI mUcchita thaI gayelA sainyane pAchuM hoMzamAM lAvI yuddha khelI vijya meLavavAnA prayojanathI zrIkRSNa zrIneminAtha bhagavAnane prazna pUchayo to prabhue aThama karI, zrI pArzvanAtha prabhunuM bimba meLavI, snAtra karI snAtra jaLa chAMTavAno upAya darzAvyo, zrIkRSNa e mujaba karyuM ne sainya hoMzamAM AvyuM. ahIM paNa aThama vagere bhautika AzayathI thayA hovAthI zrI kIrtiyaza vijaya mahArAjanA mate viSAnuSThAna ja haze ne ninda ja haze ? ne tethI zrI neminAthaprabhue A je upAya darzAvyo te, zrIkRSNa bhautika apekSAthI snAtra vagere karyA che ane pUrvAcAryoe A prasaMgane mahimA rUpe gAyo te.. A badhuM paNa zrI kIrtiyaza vijaya mahArAjanA mate gaMbhIra bhUla ja haze "eka asatyavAtanuM pUchaDuM pakaDyuM che mATe mAre zAstrasiddha tathA AkhA saMghamAM pracalita vAtane asatya jAhera karavI paDe che, ne zrIneminAtha bhagavAna para paNa viSAnuSThAnano upadeza ApavAno Aropa karavA sudhInI hade javuM paDe che, tethI have mAre A, bhautika apekSA mATe karAtuM anuSThAna viSAnuSThAna ja hoya evA kadAgrahane tilAMjali ApI devI joIe" eTalo vicAra emane maLe evI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA..... tathA, emanA para zraddhA dharAvanArAne paNa eka sUcana ke teoe potAnA mAnelA sugurune A prazno pUchavA joIe ke- taddhatuM anuSThAna paNa bhautika apekSAthI thatuM anuSThAna che? ne upAdeya che ? jo emAM paNa bhautika apekSA rahelI che, to bhautika apekSAthI thatuM anuSThAna viSAnuSThAna ke garAnukAna ja hoya ne tethI akartavya ja che. AvI khoTI samaja amane zA mATe ApI ? tathA, zrIneminAtha bhagavAne Avo upadeza Apyo nathI vagere khoTI vAto je emaNe tattvAvalokanamAM karI che tene varSothI zAstraviparIta hovI jANavA chatAM Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja jo teo Atmahitecchu ane pApabhIru che to haju jAheramAM micchAmi dukkaDama kema nathI dIdhA ? e pUchavuM joIe. tathA potAnA mAnelA e sugurunI bhAvakaruNA ciMtavI emane A badhI asatya vAtonuM prAyazcitta karavA ullAsita karavA joIe. pri-14 tame hamaNAM traNa prakAranA saMdarbhe batAvI gayA. emAM tame jaNAvyuM ke dharmamAM joDAI gayelA jIvone Azayazuddhi vagerenI vAta karavAnI hoya che ne navA jIvone dharmamAM joDavAnA hoya to "artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe" vagere upadeza devAno hoya che. to tame A nirUpaNa je karI rahyA cho te zuM navA jIvo vAMcavAnA che ne dharmamAM joDAvAnA che ? | u-14] A prazna mahatvano che. sAmAnyathI ApaNI vyAkhyAna sabhAomAM AvanAro varga "artha-kAma mATe zuM karavuM ?' e jijJAsA laIne vyAkhyAnamAM Avato nathI, paNa kaMIka adhyAtmanI vAto, vairAgyavardhaka vAto, doSanAza-guNaprAptinA upAyo, tattvanI jANakArI vagere jijJAsAthI Avato hoya che. eTale teone 'artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe" vagere upadeza ApavAno prazna ja hoto nathI. ane tethI ja ame cAturmAsanA ke zeSakALanA vyAkhyAnamAM sAmAnyathI A upadeza ApatA hotA ja nathI, paNa uparathI dharma to kevaLa Atmazuddhi arthe ja karavAno che vagere vAtone ja bhArapUrvaka jaNAvIe chIe. sugRhItanAmadheya gurudeva sva. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanuM upadezAmRta divyadarzananA seMkaDo aMkomAM prakAzita thayeluM che, e paNa joI jAva, emAM paNa Azayazuddhi, vidhizuddhi vagere aMgenuM ja mArgadarzana jovA maLaze. pra-15 tamArI A vAta sAcI che ane tethI ja mUMjhavaNamAM vadhAro kare che, pravacanamAM tame artha-kAmane bhAre anarthakara tarIke varNavo cho, dharmasAdhanAmAM bIjo trIjo koI Azaya na bhaLI jAya enuM bIjAo karatAM paNa kayAreka adhika sacoTa pratipAdana karo cho ne A pustaka vagere sAhityamAM pAchuM "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe" vagere upadeza Apo cho. ema divyadarzanamAM paNa varSothI, bhalabhalA bhogavilAsI yuvAnone paNa romeromamAM vairAgya khIlI UThe evuM mArgastha lakhANa AvatuM hatuM. ne chelle chelle ja keTalAka vakhatathI 'arthakAma mATe paNa dharma ja karavo joIe vagere lakhANa AvavA mAMDyuM. eTale sahaja manamAM prazna UThe che ke pote Aja sudhI je lakhI AvyA che enAthI vira8 upade za have ApI rahyA che. mATe khoTA ja haze ne ? Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja u-15 "dharma mokSa mATe ja karavo joIe" vagere upadeza ane "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe vagere vidhAna.. A be vacce paraspara virodha nathI e pUrve jaNAvI gayo chuM. mATe, 'viruddha upadeza ApI rahyA che' vagere vAta barAbara nathI. tamAre prazna to ema UThAvavo joIe ke, "A pustakanA vAcako, kyAreka tame A ja viSaya para vizeSa vyAkhyAna goThavo cho tenA zrotAo tathA chellA keTalAka vakhatathI kyAreka divyadarzana sAptAhikamAM paNa 'artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe enuM samarthana karatAM je lekho Ave che tenA vAMcako. A badhA zuM navA jIvo che ke jethI emane dharmamAM joDavA mATe upadeza rUpe A badhuM nirUpaNa thaI rahyuM che ?" ne A ja prazna hoya to eno javAba e che ke A badhuM nirUpaNa upadezarUpe ame karI rahyA ja nathI. pri-16 hai ! tame A badho upadeza nathI ApI rahyA ? u-16 hamaNAM jaNAvI gayo ema vyAkhyAnamAM AvanArA zrotA vagere to adhyAtma vagerenI jijJAsAthI AvatA hoya che, artha-kAmanI icchA hoya to zuM karavuM ? evI jijJAsAthI nahIM. eTale artha-kAmanI icchA hoya to zuM karavuM ?' eno upadeza emane ApavAnI jarUra ja hotI nathI. te pri-17 to pachI A badhuM nirUpaNa tame zA mATe karI rahyA cho ? u-13] A vAta bIjI rIte samajAvuM. 'zaradI thaI hoya to suMTha phAkavI joIe A mArgadarzana vaida zaradInA dardIne Ape e barAbara che. paNa jenA zarIranI prakRti garama che ne sAmAnya rIte zaradI thatI na hoya evI vyaktine A upadeza ApavAnI jarUra rahetI nathI te samajAya evI vAta che. tema chatAM, garama tAsIravALI vyaktine paNa zaradI thaI hoya to suMTha ja phAkavI joIe" evuM nIcenI paristhitiomAM samajAvavuM Avazyaka banatuM hoya che. ja e vyaktine paNa cikitsAzAstranI jANakAra banAvavA mATe vividha rogo, enI davA..... vagerenI jANakArI ApavAnI hoya. ja zaradI thaI hoya to suMTha to phakAya ja nahIM' Avo khoTo pracAra jorazorathI thaI rahyo hoya to...(kAraNa ke Aje bhale ene zaradI nathI thatI, paNa kAle UThIne ene zaradI thAya ke bIjI koI zaradIno daradI ene kaMIka pUchato Ave tyAre, AvA bhrAmaka pracAranA kAraNe 'sUMTha to phakAya ja nahI" evA bhramanA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja kAraNe sAcA auSadhathI e dUra na bhAge e mATe) * "zaradI thaI hoya to sUMTha phAkavI joIe" AvuM jaNAvanArA kuvaidya che ne 'zaradI thaI hoya to sUMTha to phakAya ja nahI" e rIte niSedha karanArA suvaidya che" evo bilakula viparIta pracAra koI UMTavaido dvArA thato hoya to sAcA suvaidya ne kuvaidya koNa enI vAstavika jANakArI ApavA mATe. prastutamAM paNa, cAturmAsAdimAM vyAkhyAnamAM AvatA zrotA vagere sAmAnyathI dharmamAM joDAI ja gayA hovAthI ane emane vairAgyanI vAto vagerenI jijJAsA hovAthI "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe" evA upadezanI jarUriyAta na hovA chatAM, emane zAstrIya tattvonA jANakAra banAvavA mATe, "artha-kAmanI icchAvALAe dharma to karAya ja nahIM' Avo khoTo pracAra jorazorathI thato hovAthI ene radiyo ApavA mATe ane 'artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe' A vAta zAstrIya hovA chatAM e zAstrIyasatya raju karanArA kuguru che ne 'arthakAmanA icchuke dharma to karAya ja nahI A vAta bilakula zAstraviparIta hovA chatAM evuM kahenArAo suguru che Avo viparIta pracAra je thaI rahyo che te dUra karI sAcA suguru koNa ne kharA kuguru koNa enI jANakArI bhAvukajIvone ApavAnI AvazyakatA UbhI thaI hovAthI A zAstrIya satyanI rajuAta A pustikAmAM, kyAreka vyAkhyAnamAM ane divyadarzana' sAptAhikanA keTalAka aMkomAM karavAmAM AvI che. eTale A vAta ame upadeza rUpe kahI rahyA chIe ne tethI zrotAonI bhUmikAne ayogya upadeza ApI rahyA chIe vagere bhrAnti magajamAMthI kADhI nAkhavI, kAraNa ke ame hAla A badhuM je nirUpaNa karI rahyA chIe te upadeza tarIke nathI. nahIMtara to artha-kAmanI anarthakaratA vagerenI jema A vAta paNa vyAkhyAnAdimAM ne divyadarzana sAptAhika vageremAM haMmezA AvyA karatI hota. kyAMya paNa A vAta upadeza-mArgadarzana rUpe hoya to e kyAM to jIvone dharmamAM joDavAsthira karavA mATe hoya yA evI paristhitimAM upAyanI jijJAsAthI AvelA jIva mATe hoya ema samajavuM. ne sAmAnyathI divyadarzanAdimAM Azayazuddhi aMgenuM je nirUpaNa Ave che te dharmamAM joDAI gayelA jIvone AgaLa vadhAravA mATe che. eTale pUrvanA ane havenA nirUpaNamAM virodha che vagere vAto vAhiyAta jANavI. pri-18 tame pUrve jaNAvI gayA ke dharma zA mATe karavo ?' A prazna UThyo Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja hoya to dharma mokSa mATe ja karavo' evo 'ja' kAra yukta javAba ApavAmAM koI vAMdho nathI. eTale tame paNa je, "dharma mokSa mATe ja karavo joIe" ema 'ja' kAra sAthe kaho cho to sAmo pakSa pANa e ja kaheto hovAthI tamAre virodha zAno che? u-18] "dharma mokSa mATe ja karavo joIe" e vAtamAM amAre koI virodha che nahIM. paNa, "artha-kAmano icchuka e icchAthI je dharma kare che te mahAbhUMDo che, saMsAra vadhAranAro che, ribAvI ribAvIne mAranAro che" vagere je zAstraviruddha vAto jorazorathI pracArAya che teno virodha che. pra-19 "artha-kAmanI icchAthI ArAdhAyelo dharma mahAbhUMDo che" vagere vAtamAM khoTuM zuM che ? ui-19 mahAbhUMDo-bhaMDo.. A zabdo ghaNo kharAba-vadhAre kharAba evA arthanI zrotAne pratIti karAve che e anubhavasiddha vAta che. eTale 'artha-kAmanI IcchAthI ArAdhAyelo dharma ghaNo kharAba che' evo je artha pratIta thAya che emAM ghaNo kharAba" eTale konI apekSAe ghaNo kharAba ? A vicArIe to be vikalpo upasthita thAya che. (1) artha-kAmanI icchAthI thatA pApa karatAM ke (2) nirAzasabhAve karAtA dharma karatAM ? AmAMno prathama vikalpa ucita nathI. kAraNa ke bhautika icchAthI karAtA pApa karatAM paNa dharmane vadhAre kharAba kahevAno artha evo thAya ke, 'Arogya jALavavAnI icchAthI karAto IMDAtyAga rUpa dharma, IMDA bhakSaNa svarUpa pApa karatAM vadhAre kharAba che !" "saMpatti mATe nIti-prAmANikatA vagere dharma sevavo e anIti-mAyAprapaMco AcaravA karatAM vadhAre kharAba che !! ema nokarI mATenuM phorma bharatI vakhate traNa navakAra gaNIne phorma bharavuM e, e phorma pAsa thaI jAya e mATe lAMca ApavI enA karatAM vadhAre kharAba che !!! jo A vAto anucita lAgatI hoya to bhautika icchAthI karAto dharma, pApa karatAM bhUMDo che evo prathama vikalpa mAnI zakAya nahIM. zAstromAM paNa AvuM ja jaNAvyuM che. zrIsvArthakArikAmAM cha prakAranA jIvonuM varNana kareluM che. zrI tIrthaMkaradevo 'uttamottama che. mokSanI abhilASAvALA jIvo uttama che. dareka jIvo sukhane to cAhe ja che, eTale je jIvone mokSasukha haju rucyuM nathI, te jIvo paugalika sukhanA arthI hoya ja e sahaja che. evA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja jIvonA, pravRttine anusarIne cAra prakAra batAvavAmAM AvyA che. A lokamAM paNa ninja gaNAya ne paralokane paNa nukazAnakartA hoya evI corI-lUMTaphATa vagere pApapravRttimAM racyApacyA rahenArA jIvo adhamAdhama che. AlokamAM (laukika daSTie) ninya na gaNAtA hovA chatAM paralokane bagADanArAM hoya evAM AraMbha samAraMbhamAM kArakhAnAM calAvavA vagere pApa kAryomAM vyasta rahenArA jIvo adhamakakSAmAM Ave che. A lokamAM potAnA sukha sagavaDane AMca na Ave evI pravRtti karatAM hovA chatAM potAno paraloka paNa bagaDI na jAya, ne tyAM paNa badhI paudgalika anukULatAo prApta thAya e mATe dAna-puNyanAM kAryo paNa karanArAM jIvo vimadhyama che. paralokamAM khUba jAhojalAlI maLe e mATe AlokanA badhA paulika sukhone phagAvI daI tApasa' vagerenuM tapa-tyAgamaya jIvana jIvanArA jIvo madhyama che. - A cAreya prakAranA jIvo paudgalika sukho mATe mathI rahyA hoya che. paNa e mATe pApa karanArA jIvone adhamAdhama tathA adhama kahyA che jyAre e mATe dAna-puNya ke tapa- tyAgAdi dharma karanArA jIvone vimadhyama-madhyama kahyA che. jo paulika sukho mATe karAto dharma, pApa karatAM bhUMDo hota to A jIvone vimadhyama-madhyama na kahetAM adhamAdhama-adhama kaheta ne pApa karanArA jIvone vimadhyama-madhyama kaheta. paNa e pramANe kahyuM nathI. mATe jaNAya che ke "bhautika icchAthI karAto dharma, pApa karatAM vadhAre kharAba = bhUMDo che.' evo prathama vikalpa ucita nathI. "nirAzasabhAve karAtA dharma karatAM e ghaNo kharAba che'' Avo bIjo vikalpa have vicArIe. "a" karatAM "ba" ghaNo kharAba che" A vAkyaprayogathI 'ba ghaNo kharAba che ne e ocho kharAba che" AvI pratIti zrotAne thavAnI zakyatA nakArI zakAtI nathI. eTale, "nirAzasabhAve karAtA dharma karatAM bhautika icchAthI karAto dharma ghaNo kharAba che evA vAkyaprayogathI 'bhautika icchAthI karAto dharma ghaNo kharAba ne nirAzasabhAve karAto dharma ocho kharAba" AvI pratItine nakArI zakAya nahIM je anucita che. kAraNa ke nirAza bhAvano dharma kharAba nathI paNa sAro ja che' e ubhayasiddha che. bIjI rIte paNa vicArIe - avirati kharAba che. sarvavirati sarvazreSTha che, dezavirati benI vacamAM che. bezaka, dezavirati, sarvaviratinI apekSAe ochI sArI che, chatAM dezavirati bhUMDI che' ema bolI zakAtuM nathI, kAraNa ke bhaMDa zabda "ochuM sAruM arthane jaNAvato nathI paNa ghaNuM kharAba" arthane ja jaNAve Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja che. eTale dezavirati bhUMDI che' evo vAkyaprayoga dezavirati avirati karatAM paNa kharAba che evo ja artha pratIta karAvI zake je anucita hovAthI evo vAkyaprayoga thato nathI. A ja rIte paudgalika sukho mATe karAtA pApa kharAba che. nirAzasabhAve karAto dharma sarvazreSTha che. paudgalika sukho mATe karAto dharma benI vacamAM che, eTale dezaviratinI jema ene paNa bhUMDo kahI zakAto nathI. nahIMtara, bhautika apekSAthI karAtA dharmane bhUMDo kahevAmAM Ave te "e pApa karatAM paNa kharAba che' evI ja pratIti thavAnI zakyatA che je upara jaNAvyA mujaba bilakula anucita che. "bhUMDo' zabda ocho sAro' artha jaNAvI zakato nathI ja, ne tethI nirAzasabhAve karAtA dharma karatAM AzaMsAthI karAto dharma ocho sAro che evo artha bhaMDo' zabda vAparavAthI nIkaLI zakato na hovAthI bIjo vikalpa paNa ucita nathI. mATe, artha-kAmanI icchAthI ArAdhAyelo dharma mahAbhUMDo che' AvuM vacana banne vikalpothI anucita karatuM hovAthI bolI zakAya nahIM. pri-2) bhautika apekSAthI karAto dharma pApa jeTalo (ke pApathI vadhu) kharAba bhale nathI. paNa kharAba ( ocho kharAba) to che ja. eTale kharAba che eTaluM jaNAvavA mATe ja 'bhaMDo' zabda vAparIe to zuM vAMdho ? u-20) bhUMDo' zabda ochuM kharAba arthane jaNAvI zakato nathI. paNa 'ghaNo kharAba" arthane ja jaNAve che, mATe e zabda vaparAya nahI. vaLI, bhautika apekSAthI karAto dharma thoDo kharAba paNa kyAM che ? ke jethI evuM jaNAvavA bhaMDo' zabda vAparavo paDe. jo A dharma kharAba hota to "arthakAmanA abhilASIe paNa dharma ja karavo joIe vagere upadeza zAstrakAroe Apyo na hota. ochI kharAba cIja paNa pAparUpa to che ja, pApa karavAno upadeza jJAnIo Ape nahIM. sva. A. zrI rAmacandrasUri mahArAje paNa, mokSa mATe ja mathavAnI uttamatA na AvI hoya to, vimadhyama prakRti keLavavAno eTale ke paudgalika sukho mATe dharma karatA rahevAno upadeza Apyo che, temaja Avo dharma karanArAne paNa lAbha thai javAno saMbhava ghaNo che ema teoe jaNAvyuM che. je A dharma kharAba " hota to A badhuM saMbhave nahIM. juo AtmonnatinAM sopAna - bhAga-3 mAMnA temanA ja zabdo : Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXX dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja (1) vimadhyama prakRtinA jIvo paudgalika sukhanA arthI hoya. e jema AlokanA paudgalika sukhanA arthI hoya, tema paralokanA paudgalika sukhanA arthI hoya. (2) paralokanA paudgalika sukho pAmavAnI apekSAe AlokanAM paudgalika sukhone tajI daIne tapa-dhyAna AdimAM lAgI gayelA tyAgI jIvo to madhyama prakRtiAvALA jIvomAM gaNAya. vimadhyama prakRtivALA jIvo to evA ke emane AlokanA sukhano lobheya ghaNo ane paralokanA sukhano lobhaya ghaNo. (3) UlaTuM vimadhyama prakRtivALAne sadguruno suyoga Adi maLI jatAM uttama banatAM prAyaH vAra lAge nahi, jyAre adhamAdhama prakRtivALA to dharma sAMbhaLavAnI lAyakAtathI paNa vimukha hoya che. (4) jemane ema thatuM nA hoya ke "mAre to eka mokSa ja joIe' temaNe paNa vimadhyama prakRtivALA banavAno prayatna karavA jevo che. mithyAtva gADha hoya to mokSanI icchA na janme evuM paNa bane, paNa evA jIvoya jo vimadhyama prakRtivALA banI jAya to emanuM bhaviSya sudharavAno saMbhava ghaNo che. ahIM paralokane AMkha sAme rAkhIne jIve, paraloka bagaDe nahiM e mATe bhUMDAM kAmothI bacato rahe ane paraloka sudhare e mATe puNyanAM kAma rasapUrvaka karyA kare. evA jIvonI bhavitavyatA jo sArI hoya to e jIvo paralokanuM sudhArIne sAre ThekANe janmI jAya. tyAM sadguru AdinI suMdara sAmagrI pAmI jAya. ethI mithyAtva gaLI jAya ane bhagavAne kahela mArgane e pAmI jAya evuM paNa bane. (5) paNa vidhyama prakRti keLavIne potAnA paralokane sudhAravAne mathanAra jIvone Avo lAbha thavAno saMbhava ghaNo moTo, ema jarUra kahI zakAya. (6) asala to mokSa mATe ja mathavuM joIe, paNa evI uttamatA na AvI hoya ane A lokamAM sukhe jIvavA sAthe paralokamAM sukha pAmavAnI icchA hoya toya potAnI pAse je kAMI hoya ane potAne je kAMI maLe tenAthI puNyanAM kAma karyA karavAnuM mana to thayA ja karavuM joIe ne ? XXX AmAM vidhyama prakRti keLavavAno- eTale ke Aloka ane paraloka bannemAM paudgalika sukho maLyA kare e mATe dharma karavAno - upadeza che e spaSTa che. 24 juo, jaina zAsanamAM deva-guru ane dharma A traNe tattva samAna rIte upAsya che. eTale je vAta dharmane lAgu paDe e deva-gurune paNa lAgu paDe e sahaja che. eTale, bhautika apekSAthI ArAdhAyelA devane ame bhUMDo na kahetA hovAthI bhautika apekSAthI ArAdhAyelA guru ane devane bhUMDA kahevAnI jarUra amane UbhI thatI nathI. paNa jeo bhautika apekSAthI ArAdhAyelA dharmane bhUMDo kahe che teo Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja potAnA guru ane devane bhUMDA kaheze ? arthAt teo, 'bhautika icchAthI ArAdhAyelo dharma bhaMDo che' enI jema, 'bhautika icchAthI ArAdhAyelA zrIrAmacandrasUri ma. bhUMDA che, saMsAra vadhAranArA che, rIbAvI rIbAvIne mAranArA che...' Avo badho pracAra karaze kharA ? ne e ja rIte zrI vIraparamAtmAne bhUMDA kaheze kharA ? pri-21] koI AvIne bhautika apekSAthI A.zrIrAmacandra su.ma.ne vaMdana karI jAya ne eno saMsAra vadhI jAya to, emAM kAMI zrI rAmacandra su.ma. kAraNa nathI, paNa evuM bhautika apekSAthI thayeluM vaMdana ja kAraNa che, mATe AcAryazrIne saMsAravardhaka zI rIte kahevAya ? phi-21] A vaMdanathI eno saMsAra vadhI ja jAya" A vAta mAnI levAya tevI nathI. chatAM eka vAra e mAnI laIne kahuM chuM ke, koI AvIne nirAzasabhAve AcAryazrIne vaMdana karI jAya ne eno saMsAramAMthI uddhAra thaI jAya to tyAM pAga vastutaH e nirAzasabhAvanA vaMdananA kAraNe ja uddhAra thayo che, to zuM AcAryazrIne 'bhavodadhitAraka' nahIM kahevAya ? e ja rIte paramAtmAne "saMsAranAzaka' vagere na kahevAya ? ne to pachI pUrvapuruSoe prabhunA saMsAratAraka, vagere je vizeSaNo vAparyA che te khoTAM che ? eTale, jo bhautika apekSAthI vaMdanAdi koI karI jAya ne e DUbato hoya to A.zrI rAmacandra su.ma.ne tamAre 'bhaMDA" kahevA ja paDe. paNa vAstavikatA e che ke, koI paNa sAruM thAya eno jaza deva-gurudharmanI kRpA che' ema upAsya tatvasvarUpa deva-guru-dharmane Apavo, ane kAMI paNa kharAba thAya to emAM mArI bhUla che' ema potAnA para doSa laI levo e ziSTAcAra che. dharmAtmAne jema deva ane guru e AdaraNIya tatva che ema dharma paNa AdaraNIya tatva che ja, ane tethI jema deva ane gurune 'bhaMDA" vagere gALa na apAya ema dharmane paNa bhaMDo' vagere gALa na ja ApI zakAya. bAkI dharma bhUMDo hoya to to enAthI duHkha ja Ave, ane to pachI "sukha dharmAta duHkha pApAtuM" e sanAtana satyanuM zuM thAya ? mATe, dharma bhUMDo nathI. pri-22] viSamizrita dUdhapAka ArogavAthI mRtyu pAmanAra mATe jema lokavyavahAramAM dUdhapAkathI mayo" ema kahevAya che ema bhautika AzaMsAthI karelA dharmathI saMsAra vadhyo ema zA mATe na kahevAya ? Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja u-22] dUdhapAka e kAMI AdaraNIya cIja nathI ke jethI 'enAthI mo ema kahevAmAM ApaNA dilamAM enA pratye rahelA Adarane dhakko lAgavAno ne tethI ApaNane nukazAna thavAno prazna Ubho thAya. paNa dharma to AdaraNIya tattva che, ApaNA dilamAM jeTalo enA pratye AdarabhAva eTalo ApaNane adhika lAbha. A AdarabhAvane dhakko lagADyA vinA ene bhUMDo kahI zakAya nahIM. 'bhautika apekSAthI ArAdhAyelA AcAryazrI rAmacandra sU.ma. bhUMDA che' 'bhautika apekSAthI ArAdhAyelA zrI vIraparamAtmA bhUMDA che' A vAkyo aMge je dalIla karavAnuM mana thAya che ke "emAM AcArya zrI ke paramAtmA bhUMDA nathI, paNa bhautika apekSA bhUMDI che. vagere' te ja sUcave che ke A vAkyo sAMbhaLatAM ja dilamAM khaTako lAge che, mana ene svIkAravA taiyAra thatuM nathI. A vAkyone emanA pratye AdarabhAva dharAvanArAo zuM saMkoca- kheda-AghAta vinA bolI zake ? nahIM ja bolI zake, kAraNa ke dilamAM rahelo AdarabhAva jIbhane upaDavA ja nahIM de. e ja rIte dharma tattva para jo AdarabhAva rahelo hoya to jo dharmatattva pratye kharo anurAga hoya to ene bhUMDo kahevA mATe jIbha upaDavI na ja joIe. ne sAMbhaLavA mATe mana taiyAra na joIe. ne chatAM, jeNe dharma tattva mATe kahevuM ja che ke, ''bhautika apekSAthI ArAdhAyelo dharma bhUMDo che' teNe, ''bhautika apekSAthI ArAdhAyelA zrIrAmacandra su.ma. bhUMDA che'' vagere pracAra paNa jorazorathI karavo ja joIe ne ?! 26 pra-23 tame AgaLa, zrIkRSNe rAvidyAnA nivAraNa mATe aTThamAdi karyA hatA e jaNAvyuM. ema ghaNIvAra tame, zrIpALakuMvaranuM dRSTAnta TAMko cho ke 'vINAvAdanamAM potAne jIte ene paraNavuM' evA niyamavALI rAjakumArI aMgenA kautukathI tyAM zIghra pahoMcavA mATe zrIpALakuMvare navapadajInuM dhyAna dharyuM hatuM. vagere. paNa A badhA uttama puruSo che. teo artha-kAmane heya mAnatA hoya che eTale apavAdapade emane vyaktigata rIte, AvI bhautika apekSA UbhI thaI hoya to paNa dharma karavAnuM kahI zakAya, paNa e sivAya je tene AvuM mArgadarzana zI rIte ApI zakAya ? [6-23 Avo prazna UThAvanArAo, potAnI ja vAtamAM kevo virodhAbhAsa Ubho karI rahyA hoya che ! eka bAju teo kahetA hoya che ke A upadeza Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja bALa-mugdhajIvo mATe che, zrAvako mATe nathI. ne bIjI bAju AvA duSTAto ApavAmAM Ave tyAre, e to uttama puruSo hatA mATe vAMdho nahIM. to pachI vAMdho koInI paNa mATe rahyo nahIM ja ne ? ne vAMdho na ja hovo joIe ne ? kAraNa ke artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe" A vAkya dharma karavAnA vidhAna karatAM adharma-pApano niSedha karavA para vadhAre bhAra mUkavA mATe che, ne pApa to koI paNa bhUmikAmAM niSiddha che ja ne! A vAta barAbara samajIe. sItA rAmanI patnI hatI. 'draupadI yudhiSThiranI patnI hatI." A be vAkyono koi virodha nahIM kare. 'sItA rAmanI ja patnI hatI" A vAkyane paNa zrotA svIkArI leze. paNa draupadI yudhiSThiranI ja patnI hatI" A vAkyane koI sujJa zrotA svIkAraze nahIM', tUrta eno niSedha karaze. kAraNa ke manamAM yudhiSThira sivAyanA bhIma vagere paNa rahyA che. sItA mATe rAma sivAya bIjuM koI manamAM nathI, mATe tyAM niSedha nathI karAto. eTale nakkI thayuM ke jene 'ja' kAra lAgyo hoya tenA sivAyanuM bIjuM kazuMka manamAM rahyuM hoya to ja e vAkyano niSedha thaI zake, anyathA nahIM'. prastutamAM, artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe' A vAkyano virodha tyAre ja thaI zake jo manamAM dharma sivAyanI cIja (=adharma =pA5) karI zakAya? evuM rahyuM hoya to. jeo A dharma ja karavAnuM jaNAvanAra vAkya khoTuM hovuM jaNAve che teo mukhathI bole ke na bole, teonA manamAM, 'artha-kAma mATe adharma paNa karI zakAya evuM beseluM ja hovuM joIe. "nA, adharma to na ja karAya" evuM ja beseluM hoya to, spaSTa rUpe bole ke na bole, "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe' A vAtane teoe manomana svIkAravI ja paDe. rAmanI patnI hovAnI vAta to 'ja' kAra vinAnA sItA rAmanI patnI hatI' evA vAkyathI paNa thaI jAya che. sItA rAmanI ja patnI hatI... A ja' kAravALuM vAkya to sItA rAmanI patnI hovAnI vAta karatAM, rAma sivAya anya koInI patnI nahotI e vAta para bhAra mUkavA mATe ja che e pratItisiddha che. ema artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo AvuM vAkya "adharma to na ja karavo' e vAta para bhAra mUkavA mATe che, je koIpaNa bhUmikAnA jIva mATe ucita che. jeo A vAkyano virodha karatA hoya teone pUchavuM ke 'to, arthakAma mATe zuM adharma karI zakAya ?' (A praznanA uttaramAM bIjI-trIjI vAta para caDI javAba uDADI na de e mATe hA ke nA mAM javAba meLavavAno ja Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja Agraha rAkhavo. hA mAM javAba ApI nahIM zake ne 'nA' mAM javAba Ape eTale 'dharma ja karavo' e vAta svIkArI lIdhelI ja jANavI.) iSTaphaLasiddhi aMge je samAdhAna thayeluM (ke jenuM lakhANa AgaLa ApeluM che) temAM paNa jaNAvyuM che ke ''A prayojana jIvananirvAha vagere ihalaukika AzayavALuM hoya to ya enA mATe dharma ja upAdeya che, Ama kahevAmAM jJAnIono Azaya te jIvone pApamAMthI choDAvI zuddha dharmamAM pravRtti karAvavAno che.'' pUrve jaNAvI dIdhelI vAta pharIthI jaNAvI dauM -- uttama jIvone vizeSa avasara mAM koI evI jijJAsA jAgI hoya to vyaktigata mArgadarzana tarIke bhautika apekSA mATe paNa dharma ja karavAnuM kahevAya. teone janarala upadeza tarIke A vAta kahevAnI jarUra hotI nathI, kAraNa ke teo dharmamAM joDAyelA ja hoya che. upadeza tarIke to navA jIvone dharmamAM joDavA mATe A vAta karavAnI hoya che. pra-24] dharmanA badalAmAM bhautika cIja mAgI levI e to niyANuM kahevAya che. to bhautika apekSAthI karAtA dharmamAM niyANAMno doSa nahIM lAge ? u-24 niyANAnI vyAkhyA samajavAthI Avo koI prazna Ubho nahIM rahe. caityavaMdana mahAbhASyamAM kahyuM che ke '"jeNe sArI rIte sudharma karyo che. te, pachI e dharmanA badalAmAM bhavobhava zabda vagere viSayo bhogavavA mATe mAgI le to e bhoganiyANuM jANavuM.'' saMvega raMgazALAmAM kahyuM che ke - "saMyamazikhare ArUDha thayelo, duSkaratapakAraka ane traNa guptithI gupta evo paNa je AtmA parISahathI parAbhava pAmyo hovAnA kAraNe ajoDa evA zivasukhanI avagaNanA karIne atyaMta tuccha viSayasukha mATe A pramANe niyANuM kare che te kAcamaNane mATe vaiDurya maNino nAza kare che.'' A badhAM zAsravacano parathI spaSTa che ke, pahelAM nirAzaMsabhAve suMdara dharma ArAdhyo hoya ne pachI enA badalAmAM bhautika sukha mAgI levAnuM hoya to 6. jo puNa sukayasudhammo pacchA maggai bhave bhave bhotuM / saddAikAmabhoge bhoganiyANaM imaM bhaNiyaM // ce . ma. 859 / / '7. saMjamasiharArUDho ya vihiyadukkaratavo tigutto vi / avagatriUNa sivasuhamasamaM pi parIsahAbhihao // 9140 // evaM niyANabaMdhaM jo kuNai sutucchavisayasuhaheuM / so kAyamaNikaraNaM veruliyamaNiM paNAsei // 9141|| Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 29 te niyANuM kahevAya che. jyAre "artha-kAmanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe.' AmAM to pahelAM artha-kAmanI icchA che ne pachI dharmakaraNI che. TUMkamAM, pahelAM nirAzasabhAve dharma ne pachI bhautika icchA-mAgaNI hoya tyAM niyANAMno doSa lAgavAnI vAta Ave, paNa pahelAM bhautika icchA ne pachI ene upAya tarIke dharma AcaraNa hoya tyAM niyANuM karyAno doSa lAgato nathI. pri-25 icchA dharmakaraNInI pUrve hoya ke pachI, zuM phera paDe che ? u-25 ghaNo. pahelAM nirAza bhAvano dharma karyo che eTale ke enAthI mokSa meLavavAno hato. e mokSanI avagaNanA karIne kAma-bhogAdi mAgavAnuM thAya che je jIvane ghaNo nIce utAre che. - jyAre pahelethI evI AvazyakatAnA kAraNe artha-kAmanI icchA UbhI thayelI che, eTale sAmAnyathI saMsArI jIva artha-kAmanI prApti mATe AraMbha-samAraMbha karavAno hato, enA badale have, e AraMbha-samAraMbhanA pApone choDIne dharma karI rahyo che. Ama sAro vikalpa apanAvAI rahyo hovAthI e niSiddha nathI. kazuM na kamAnAro lAkha rUA. kamAya e pragati che, paNa varSe pAMca lAkha kamAnAro e varSe lAkha kamAya to e pIchehaTha che. emAM prathama nirAzaMsa bhAve dharma karanAro pachI bhautika AzaMsAmAM paDe to e pIchehaTha hovAthI niyANuM che. paNa jene artha-kAmanI icchA UbhI thaI ja gayelI che e have, "artha-kAmanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe" evA zAstravacanane anusarIne zraddhApUrvaka dharma karavAnI icchA karI rahyo che to e pragati svarUpa hovAthI niyANuM nathI ja. nahIMtara to, 'jo tame dhanaRddhine iccho cho to jinapUjA karo' vagere je upadeza pUrvAcAryoe Apyo che te niyANuM karavAno upadeza Apyo che evo teo para Aropa mUkavAnuM thAya. vaLI, sAbhivaMga (= bhautika icchAvALuM) anuSThAna bhautika apekSAthI thatuM hovA chatAM bahumAnapUrvaka thatuM hovAnA kAraNe zubha adhyavasAya jAge che jenA kAraNe jIva bodhibIja pAme che. tathA A tapanA prabhAve bhavairAgya paNa pedA thAya che. mATe, bhautika icchApUrvaka karAtuM hovA chatAM e niyAmAM svarUpa banatuM nathI. A pramANe tapapaMcAzakamAM spaSTa jaNAvAyuM che. pri-2 "artha-kAmanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe' AvA vacanane 8. eesu vaTTamANo bhAvapavittIe bIyabhAvAo / suddhAsayajogeNaM aNiyANo bhavavirAgAo // paMcAzaka 19-41 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja anusarIne koI dharma kare, to eTalA mAtrathI ene potAnI icchita vastu maLI ja jAya evuM thoDuM che ? ne eTale jo kadAca ene potAnI icchita vastu nahIM maLe to dharma pratye azraddhA nahIM thaI jAya ? 3i-26 ene azraddhA thaI jaze ke nahIM e vAta pachI, tamane to azraddhA nathI ne ? "dharmathI sarva IcchitanI prApti thAya che" AvI zradhdhA tamane to che ne ? upA. zrI vinayavijya mahArAje zAMtasudhArasa granthamAM dharmane uddezIne kahyuM che ke "tArI kRpAthI badhI icchita vastuonI siddhi thAya che - "ta thArivAmitasaddhiH' A vacana para tamane to zraddhA che ne ? to pachI Avo prazna kema UThe che ? zaMkA - paNa chatAM, enAM aMtarAyakama joradAra hoya ne dharma eTalo pAvaraphula na hoya to Icchita vastunI prApti na paNa thAya. ane to pachI ene azraddhA nahIM thaI jAya ? e dharma karavAnuM choDI nahIM de ? samAdhAna - pANIthI Aga olavAya, paNa AkhuM makAna bhaDabhaDa baLatI agana jvALAothI gherAI gayuM hoya ne koI pANIno mAro calAve che. chatAM e mAro eTalo joradAra na hovAthI Aga olavAtI nathI. pAga eTalA mAtrathI, 'pANIthI Aga olavAya' evI vAta parathI e potAnI zraddhA uDAvI de ne pANIno mAro calAvavAnuM baMdha karI de to e eno doSa che. ane tethI Aga olavavAnI icchA hoya to pANI chAMTavuM joIe" evuM mArgadarzana ApavAnuM sajano baMdha thoDuM karI de ? ema prastutamAM jo koI dharma karavAnuM choDI de to e enI mUrkhatA che. paNa eTalA mAtrathI mArgadarzana ApavAnuM kAMI baMdha na karAya. bIjI vAta, artha-kAmanI prApti to haju sahelI che, mokSanI prApti to ghaNI duSkara che, keTalAya bhava sudhI paNa na thAya. ane to pachI mokSa mATe dharma karanArane azraddhA thavAnI zakyatA ne e dharma karavAnuM choDI de evI zakyatA, tamArA abhiprAya mujaba to hajArogaNI vadhAre banI ja jaze. ne tethI tamAre to 'mokSanI icchA hoya to dharma ja karavo joIe' evo paNa upadeza apAze nahIM. trIjI vAta, "azraddhA thaI javAthI e dharma choDI deze' evo bhaya rAkhIne dharma karavAnuM niSedhatA tame to atyArathI ja ene dharma choDAvI rahyA cho.. A zuM ucita che ? cothI vAta, AvI azraddhAnI vAta ne dharma choDI devAnI vAta ne AgaLa Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 31 na karIne paNa, 'artha-kAmanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe'' evo upadeza Apavo anucita banI jato hoya to, zAstrakAra paNa tevo upadeza Apata nahIM, paNa Apyo to che. te jaNAve che ke AvuM bahAnuM kADhIne e upadeza na Apavo e khoTI vAta che tathA evA upadezane jinAjJAthI viparIta mAnavo e, (Avo upadeza ApanArA) pUrvapuruSo para jinAjJAthI viparIta upadeza devAno Aropa karavA samAna che. pra-27] 'artha-kAmanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe'. AvA upadeza vacanane anusarIne koI dharma kare, ne enA prabhAve ene artha-kAma maLI gayA.. to pachI artha-kAma meLavavAthI e vadhu pApa karaze ne vadhAre duHkhI thaze. mATe Avo upadeza na Apavo joIe ne ? u-27] artha-kAma maLavA mAtrathI vadhu pApa karaze e nizcita che ? zaMkA - hA, kema nahIM ? kemake sAmagrI vadhu maLe eTale pApa vadhu thAya ja. samAdhAna to to nirAzaMsabhAve paNa dharma na ja karavo joIe. kAraNa ke artha-kAmanI icchAthI thatAM dharmathI jeTalI artha-kAmanI sAmagrI maLaze enA karatAM nirAzaMsa bhAve thatAM dharmathI jeTalI artha-kAmanI sAmagrI maLaze e niHzaMka ghaNI ja vadhAre hovAthI atyaMta vadhAre pApa karAvaze ja. zaMkA - 'artha-kAma maLavA mAtrathI pApa thAya ja' evuM nathI. paraMtu 'milana AzayathI karelA dharmathI je artha-kAma maLe tenAthI pApa thAya' evuM che. nirAzaMsabhave karAyelo dharma kAMI malina AzayathI thayelo nathI ke jethI e dharmathI maLelA arthakAma pApa ja karAve evuM mAnavuM paDe. - samAdhAna - eka AdamIne dhananI AvazyakatA UbhI thaI. enI najara sAme dANacorI, anIti, vepAra, nokarI, loTarI vagere upAyo jema Ave che ema AvuM zAstravacana paNa Ave che ke "dharma dhana vagerenuM amogha kAraNa che, jema ke bIja phaLanuM mukhya kAraNa che. sAhasa, vyApAra vagere to dhanaprAptinAM sahakArI kAraNo che, jema ke phaLaprAptinAM jaLasiMcana vagere sahakArI kAraNo, te sahakArI kAraNo vyabhicArI = anaikAntika = 'kyAreka kArya na paNa karI Ape' evA 9. dharmo dhanAdervyabhicAravandhyo bIjaM phalasyeva hi mukhyahetuH / upakramAdyAH sahakAriNo'mbhaH sekAdivatte vyabhicAriNo'pi ||46 || zrI zrAddhapratikramaNasUtra arthadIpikAvRttau / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja hoya che.'' A badhA upAyo najara sAme AvavA para tarata e vicAre che ke, mAre bIjo vicAra zuM karavAno ? mArA bhagavAnanI bhaktinA prabhAve ja mane mArAM badhAM ISTanI prApti thaI jaze. prabhubhakti ja sarvazreSTha che, prabhu bhaktithI je iSTaprApti na thAya to kazAthI nahIM thAya... mATe huM to prabhubhakti ja karIza. AvI sacoTa zraddhA sAthe e prabhubhakti kare che ne pariNAme iSTaprApti kare che. samyaktvanI 67 bolanI sajjhAyamAM zrI yazovijayajI mahArAje kahyuM che ke'jinabhakte je navi thayuM te bIjAthI niva thAya re; evuM je mukhe bhAkhavuM te vacanazuddhi kahevAya re--'' A jo vacanazudhdhi che to upara kahelI vicAradhArAne azuddhi kahI zakAya nahIM, paNa uparathI mananI zuddhi - zuddhabhAvanA ja kahevI paDe. zrIpALarAjAnA rAsamAM 'guNasundarI' nI pratijJAno vRttAnta sAMbhaLIne zrIpALakuMvara zuM kare che teno Avo adhikAra che ke - 'Avyo nija AvAse kuMvara mana ciMtave ho lAla, nayara rahyuM te dUra to kima jANyuM have ho lAla, to daita vidhAtA pAMkha to mANasa rUaDAM ho lAla, to pharI pharI kautuka jota juve tima sukhaDAM ho lAla. juve gA siddhacakra muja eha manoratha pUraze ho lAla, mano ehi ja muja AdhAra vighna savicUraze ho lAla 'vINAvAdanamAM je mane jIte ene ja paraNIza' evI pratijJAvALI rAjakumArI saMbaMdhI kautuka jovA vagerenA manoratha pUravA aMge zrIpALakuMvare siddhacakrane ja AdhAra mAnIne enuM dhyAna dharyuM hatuM. ne, ''siddhacakra ja mArA manorathane pUraze' e ja mAre AdhAra che. e ja sakala vighnone cUraze'' AvI zrIpALakuMvaranI vicAradhArA zubhabhAva svarUpa ja che. azubhabhAva svarUpa nahIM. (mATe to rAsakAre mahimA gAvA A prasaMgano paNa samAveza karyo che.) (tema chatAM jo koI ema kahe ke A zrIpALakuMvarano azubhabhAva ja che to tene pUchavuM ke kayA zAstranA AdhAre A bhAvane milana kaho cho ? kAraNa ke sirisirivAlakathAmAM tathA zrIpALarAjAnA rAsamAM to A ane AvA anya prasaMgo, zrIpALakuMvaranA dilamAM zrI siddhacakrabhagavaMta pratye kevI apAra zraddhA-bhakti hatI tenA sUcaka tarIke ja varNavelA che.) eTale zrIpALakuMvarano A zubhabhAva ja che... ne ema jene AjIvikA vagere Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja bhautika AvazyakatA UbhI thaI che te mAre to prabhubhakti ja AdhArabhUta che- e ja mArA manorathane pUraze" . Avo vicAra dharAve to e, eno zubha Azaya ja che, malina Azaya nahIM ane tethI AvA zubha AzayathI karelA dharmanA prabhAve prApta thanAra artha-kAma pApa ja karAve ema kahI zakAya nahIM. vaLI zraddhApUrvaka kareluM dharmAnuSThAna uttarottara zraddhAne prabaLa banAve che ne enA prabhAve artha-kAmanI icchA moLI paDatI Ave che, jethI pachI nirAzasabhAve dharma thAya che. A vAta tapapaMcAzaka vagere granthonA adhikArathI AgaLa spaSTa thaze. eTale A rIte karAto dharma paNa akartavya nathI ja. bezaka, nirAzaM bhAva to khUba UMco che ja, paNa eTalA mAtrathI, artha-kAma svarUpa iSTanI prAptinA sacoTa upAya tarIke dharmane ja jovAnA zraddhAbhAvane malina ke azubha kahI zakAya nahIM, ke enA prabhAve maLatA artha-kAma pApa ja karAve ema kahI zakAya nahIM. vaLI, bIjI eka vAta 'artha-kAmanI icchAthI dharma to karAya ja nahIM' Avo niSedha karavAmAM A che kAraNa ApavAmAM Ave che ke, "e dharmathI ene artha-kAma maLaze ne tethI pachI e pApa karaze' e kAraNa paNa vicAraNIya che. Avazyaka artha-kAmanI prAptinA upAya tarIke karAtA dharmane bhUMDo samajIne jo AcaravAmAM nahIM Ave to, bAkInA upAya tarIke to koI paNa pApapravRtti ja raheze. kAraNa ke ApaNI mana-vacana-kAyAnI koI paNa pravRtti kyAM to dharmarUpa hoya che tyAM adharma svarUpa hoya che. je pravRtti dharmasvarUpa na hoya te adharmapApa svarUpa ja hoya -- AmAM trIjo koI vikalpa nathI. vaLI, AjIvikA vagere Avazyaka cIja mATe kAMIka ne kaMIka upAya to ajamAvavo ja hoya che. to e upAya tarIke jo dharma na ajamAvavAno hoya to AraMbha-samAraMbha vagere svarUpa adharma ja ajamAvavAno raheze. eTale A to UlamAMthI cUlamAM paDavAnuM thayuM. bhaviSyamAM pApa thavAnA bhayathI tame dharma karavAno niSedha karyo ne ene vartamAnamAM ja pApamAM joDavAnuM thayuM. mATe, upara kahyA pramANe, prabaLa zraddhAyukta bhAva hovAnA kAraNe, e dharmathI je artha-kAma maLaze enAthI to pApa thavAnA nathI. paNa, vartamAnamAM paNa pApathI bacavA maLe che. tethI, zAstrakAro ane (emane anusarIne) ame A kahIe chIe ke artha-kAmanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe." bAkI, "artha-kAmanI icchA hoya to dharma ja karavo joIe - AvA upadezavacana ne anusarIne koI dharma kare, artha-kAma pAme, enA dvArA pApo Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja kare ne pachI durgatimAM dhakelAI jAya. eTale Avo upadeza ApanArAo zrotAnuM bhayaMkara ahita karI rahyA che-- vagere kahenArAone kahevuM ke tame A badhuM zAstrakArone - jJAnI puruSone kaho ne, amane zA mATe kaho cho ? kAraNa ke jJAnI puruSoe Thera Thera artha-kAmanI IcchAthI paNa dharma ja karavAnuM kahyuM che, 'artha-kAmanI icchA che ? to dharma to karAya ja nahIMema dharma na karavAnuM kaze kahyuM nathI. pra-28) artha-kAmanI apekSAthI karAtA dharmathI puNyabaMdhanA kAraNe artha-kAmanI bhale prApti thaI jAya, paNa AtmAnI dRSTie to, e dharmathI kazo. lAbha thaI zakato nathI. kAraNa ke e dharma bhautika apekSAthI thaI rahyo che. eTale Atmika daSTie je sarvathA nirarthaka che eno upadeza paNa sAdhuo zI rIte ApI zake ? ui-28] "bhautika apekSAthI karAto hovA mAtranA kAraNe, e dharma Atmika daSTie kazo lAbha karAvI na zake" A mAnyatA ja bhUlabharelI che, A mAnyatA zAstrajJAnanI apUrNatAne ne dharmanA acitya mAhAsyanA ajANapaNAne sUcave che. kAraNa ke zAstramAM to Thera Thera AvI bhautika icchAnI pUrti mATe upAya tarIke karAtA dharmane paNa lAbhakartA jaNAvyo che. 144 granthonA racayitA zrI haribhadrasUri mahArAje aSTaka prakaraNamAM pratyAkhyAna aSTakamAM nIce mujaba kahyuM che - paccakhANa be prakAranuM kahevAyuM che, dravyathI ane bhAvathI. je paccakakhANa bhautika apekSA vagerethI karAya che te dravyapaccakakhANa che. ane e sivAyanuM paccakhANa bhAvapaccakhANa che. 11 dravyapaccakakhANa sarvathA nirarthaka che ? nA, (bhautika apekSAnI pUrti vagere mATe karAtuM hovAthI) je paccakakhANa dravyapaccakakhANa rUpe grahaNa thaI rahyuM che ke, A paccakakhANa mArA bhagavAne kahyuM che' evI sadbhaktinA yoge tenuM dravyapaNuM dUra thaI rahyuM hovAnA kAraNe, bhAva paccakakhANanuM kAraNa bane che. (Ama bhAvapaccakhANanuM kAraNa banatuM hovA 10. dravyato bhAvatazcaiva pratyAkhyAnaM dvidhA matam / apekSAdikRtamAdyamato'nyaccaramaM matam // 1 // 22. pratyAyAna minarthame ? na, rUtyA -- jinoktamiti sadbhaktyA grahaNe dravyato'pyadaH / bAdhyamAnaM bhaved bhAvapratyAkhyAnasya kAraNam // 8 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja rUpe e sArthaka che, sarvathA nirarthaka nathI.) yogabindu ane dvAnnizadyAviMzikA granthamAM pAMca anuSThAnanA nirUpaNamAM tanhetuanukAnanuM svarUpa vicArIe to jaNAya che ke, "vivakSita anuSThAna saubhAgya vagere bhautika apekSAthI karAtuM hovA chatAM, jo e apekSA bAdhyakakSAnI hoya, prajJApanAdhIna hoya ane mukti pratye dveSa na hoya to e anumAna pratye rAga pedA kare che ane tethI e anuSThAna hetu = amRta anuSThAnanuM kAraNabhUta anuSThAna bane che. je anuSThAna, amRta anuSThAnane lAvI ApanAruM banI rahe che, ene emAM bhautika apekSA bhaLelI hovA mAtranA kAraNe nirarthaka zI rIte kahI zakAya ? sUripuraMdarathI haribhadrasUri mahArAje pacAzakajI atargata tapapaMcAzakamAM saubhAgya vagerenI apekSAthI devatAnA uddezathI karAtA rohiNI vagere anukAnane paNa 13 jemAM kaSAyono nirodha che, brahmacaryanuM pAlana che, jinapUjA che ane anazana = AhAratyAga che e badhuM anuSThAna "tapa" che (ane tethI hitakara che), vizeSa karIne mugdhalokamAM e hitakara bane che" Ama jagAvavA dvArA hitakara jaNAvyuM che. AgaLa paNa e granthamAM jaNAvyuM che ke14"bhale A (rohiNI vagere) tapa te te granthamAM kahyA hoya, chatAM e 12. api bAdhyA phalApekSA sadanuSThAnarAgakRt / / sA ca prajJApanAdhInA muktyadveSamapekSate // 25 // 13. jattha kasAyaniroho baMbhaM jiNapUyaNaM aNasaNaM ca / so saJco ceva tavo, visesao muddhaloyambhi // 26 // 14. paDhio tavaviseso aNNehiM vi tehiM tehiM satthehiM / maggapaDivattiheU haMdi viNeyANuguNNeNaM // 29 / / vRtti :- kimiti ? Aha -- paThitaH = adhItastapovizeSaH = tapobhedaH anyairapi granthakAraiH teSu teSu zAstreSu = nAnAgrantheSvityarthaH / nanvayaM paThito'pi sAbhiSvaMgatvAnna muktimArga ityAzaMkyAha - mArgapratipattihetuH = zivapathAzrayakAraNaM, yazca tatpratipattihetuH sa mArga evopacArAt / kathamidamiti ced ? ucyate - haMdItyupapradarzane vineyAnuguNyena = zikSaNIyasattvAnurUpyeNa, bhavanti hi kecit te vineyA ye sAbhiSvaMgAnuSThAnapravRttAH santo nirabhiSvaMgAnuSThAnaM labhante, iti gAthAdvayArthaH // 29 / / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAbhivaMga = bhautika na samAdhAna A muja bhAta che ane tethI dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja sAbhivaMga = bhautika cIjanI icchAvALA hovAthI mokSamArga svarUpa nahI bane ? AvI jo zaMkA hoya to enuM samAdhAna A mujaba jANavuM - A anuSThAna sAbhiLaMga hovA chatAM mArgaprAptinA kAraNabhUta che ane tethI e paNa upacArathI mokSamArga svarUpa ja che (AmAM paNa kAraNa darzAvatA granthakAra AgaLa jaNAve che, keTalAka jIvo evA hoya che ke sAbhivaMgaanuSThAnamAM = bhautika apekSAvALA anuSThAnamAM pravRtta thatAM thatAM nirabhivaMga anuSThAna = nirAzasabhAvavALuM anuSThAna karatA thAya che. vaLI A paNa teozrIe jaNAvyuM che ke, bhautika apekSAvALuM anuSThAna paNa apekSApUrvaka thatuM hovA chatAM AdarabahumAnapUrvaka thatuM hovAnA kAraNe zubhabhAva dvArA bodhibIja, bhavairAgya vagerenuM kAraNa bane che. A ja adhikAramAM pUrve e paNa granthakAra jaNAvI cUkyA che ke mugdhajIvo sauprathama karmakSayanA uddezathI pravRtti karatA nathI, paNa koIka saubhAgya vagere bhautika apekSAthI pravRtti kare che ne pachI evuM anuSThAna karyA karavAnA abhyAsathI AgaLa karmakSayanA uddezathI pravRtti karatA thAya che. A badhA granthAdhikAro parathI spaSTa che ke bhautika AzaMsAvALuM anuSThAna paNa kramazaH e AzaMsAne toDatuM Ave che ne e rIte lAbhakartA bane ja che. A ja pramANe, zrIpALakuMvara-zrIkRSNa vagerene jyAre bhautika apekSA UbhI thaI che tyAre teoe navapadajInuM dhyAna dharavuM vagere dharma karyo che ne suvihita granthakAroe e prasaMgonuM emanA guNagAna-mahimA mATe varNana karyuM che. jo e rIte karelo dharma nirarthaka ja hota to evA nirarthaka anuSThAna karavA rUpe guNagAna na hota. tathA zrI haribhadrasUri mahArAje zrI aTaka prakaraNamAM jaNAvyuM che ke prabhu jyAre varSIdAna detA hoya che tyAre jAtajAtanI yAcanA karavAnI icchAthI yAcako AvatA hoya che. paNa prabhuno evo acintaprabhAva hoya che ke yAcakonAM lobhamohanIyakarma vagere moLAM paDI jAya che. ane saMtoSa thaI javAthI keTalAka to yAcanA ja karatA nathI. ne keTalAka bahu alpayAcanA kare che. TUMkamAM, bhautika icchAthI potAnI pAse AvanAra jIvanI icchAne paNa moLI pADatAM pADatAM 15. mugdhaloko hi tathAprathamatayA pravRttaH sannabhyAsAt karmakSayoddezenApi pravarttate, na punarAdita eva tadarthaM pravartituM zaknoti, mugdhatvAdeveti / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 37 kamazaH dUra karI devI evuM acinya mAhAbhya zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM che, che, ne che ja. (A vAta ja, 'bhautika icchAvALAne daherAsaranAM pagathiyAM caDavAno adhikAra nathI', vagere je nirUpaNa thAya che te keTaluM ajJAnabhareluM che te spaSTa karI Ape che.) A badhA adhikArono vicAra karIe to jaNAya che ke AzaMsAvALuM paNa anuSThAna kayA kAraNe lAbhakartA bane che ane nirAzasa anuSThAna sudhI pahoMcADe che enuM AmAM mArgadarzana che. emAM (1) paccakakhANa aSTakanA adhikAramAM mArA bhagavAne kaheluM A anuSThAna che' evI sadbhaktine, (2) taddhatu anuSThAnamAM sanuSThAnano rAga pedA thavAne (3) tapapaMcAzakamAM AzaMsAvALA paNa anuSThAnanA abhyAsane tathA e anuSThAna pratyenA Adara-bahumAnane, AzaMsAvALuM paNa anuSThAna kramazaH nirAza anuSThAna je lAvI Ape che tenA kAraNa tarIke jaNAvela che. eTale, sAbhivaMga (AzaMsAvALuM) anuSThAna karavAvALA jIvane nirabhivaMga (nirAzasabhAvavALA) anuSThAna sudhI pahoMcADavAnI karuNA dharAvatA gItArtha gurunI zuM A pharaja nathI thaI paDatI ke e jIvanA dilamAM bhakti vikasAvavI, anuSThAna pratyeno rAga vadhAravo ne e punaH punaH bahumAnapUrvaka anuSThAna karavAno abhyAsa pADe ema karavuM . jo A thAya, to A sarbhakti vagere ja enA abhivaMgane moLo pADavAnuM * dUra karavAnuM kAma karI nirabhivaMga anuSThAna pamADI deze. A ja kAraNa che ke pUrvanA mahApuruSoe dharmano - anuSThAnono khUba khUba mahimA gAyo che. ne dareka kAryamAM dharmane AgaLa karavAnuM jaNAvyuM che. eTale ja jJAnIoe "basa mane bavAno saMsAra tafi gurU jenA haiye zrInavakAra tene zuM karaze saMsAra...' jevA sUtro dvArA navakArane khUba gAyo che. UThatA-besatAM-khAtA-pItAM-AvatA-jatAM... basa navakAra-navakAra ne navakAra.. saMsAra tamane kazuM karI zakaze nahIM... khUba navakAra gaNo - navakAra sAthe khUba prIta karo- navakArane AtmasAta karo... saMsArane chUTyA vinA Aro nathI.. saMsAra game eTalo bhayaMkara ne jorAvara hoya.... navakAra enA karatAM paNa vadhAre sAmarthya dharAve che ne saMsArane nirbaLa banAvI de che. A navakArano mahimA jJAnIoe zAstromAM Thera Thera gAyo che. have AnI sAme, "navakAra, saMsAra sAme asamartha che, nirbaLa che, saMsArane toDavAnI koI tAkAta dharAvato nathI", AvuM sUcavanAro jenA haiye che saMsAra, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja tene zuM karaze navakAra?" vagere sarvathA zAstraviparIta pracAro jeo kare che teone ajJAnI ja mAnavAnA rahyA ne? navakAre to teonuM paNa kazuM bagADyuM nathI, kaMIka paNa sudhAryuM ja haze, chatAM AvA parama pavitra mahAmaMtranA niSkAraNa vairI banavAnuM teone kema sUjhatuM haze? e to jJAnI jANe. SatriMzat jalpa nAmanA granthanA 25 mAM bolamAM (=adhikAramAM), A rIte navakAranuM nabaLuM bolanArA mUDha jIvo zAstravacanonuM ullaMghana karI rahyA che ne potAnuM kevuM bhayaMkara ahita karI rahyA che e sacoTa tarkapUrvaka nirUpaNa karyuM che. eTale potAnI jAtane durgatinI ghora gartAmAM dhakelI denArA AvA zAstraviruddha nirUpaNothI aTakavAnI teone sadabuddhi maLe evI bhAvanAthI acinya mahimAvaMta namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karIe. zaMkA - paNa bhavAbhinaMdI jIvone to navakAra paNa kazo lAbha karI zakato nathI ja ne ? samAdhAna - jenA haiye che saMsAra tene zuM karaze navakAra AvuM jeo kahI rahyA che te bhavAbhinaMdIjIvone kahI rahyA che ke apunarbandhaka vagere svarUpa dharmazravaNanI yogya bhUmikAne pAmI gayelA jIvone ? jo bhavAbhinaMdI jIvone kahI rahyA hoya to, teo zAstraviruddha pravRtti ja karI rahyA che, kAraNa ke zAstramAM bhavAbhinaMdIjIvone upadeza mATe ayogya gaNyA che. vaLI Ano artha evo paNa thAya ke Avo upadeza ApanArA upadezako para zraddhA dharAvanArA zrotAo bhavAbhinaMdI che ne e upadezako evA bhavAbhinaMdI jIvonA guru che.. je A vAta amAnya hoya to svIkAravuM ja joIe ke teo apunarbandhaka vagere jIvone upadeza ApI rahyA che. ne evA jIvonA saMsArane toDavAnI tAkAta to navakAramAM che ja. eTale evA jIvone paNa jenA haiye che saMsAra tene zuM karaze navakAra' evuM kahI zakAya ja nahIM. mATe koIpaNa jIvone A vAkya kahI zakAtuM na hovAthI e jJAnIone mAnya nathI ja. ane tethI ja vizALazrutasAgaramAM AvuM vAkya kyAMya jovA maLatuM nathI, astu.. prastutamAM AvIe.. judA judA granthAdhikArone vicArIe to spaSTa che ke "mArA bhagavAne kaheluM A anuSThAna che' evI sadbhakti, anuSThAna pratyeno anurAga, ne AdarabahumAnapUrvaka anuSThAnano abhyAsa, sAbhivaMga anukAnamAMthI nirabhivaMgaanuSThAnamAM laI janArA kAraNo tarIke A badhAM kahevAyelA che e ApaNe joI gayA. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 39 artha-kAmanI icchA che ? to, bhale ne jinapUjA vagere bhagavAne kahelo dharma hoya, e bhUMDo che, saMsAra vadhAranAro che vagere upadeza sadbhakti vadhAranAro che ke, "artha-kAmanI icchA hoya to paNa dharma ja karavo joIe - e ja hitakara che vagere upadeza sadbhakti vadhAranAro che ? ema bhUMDo bhUMDo kahIne niSedhavAthI dharma para anurAga keLavAya ke dharmane ja kartavya kahevAthI e keLavAya ? tathA bhaMDobhaMDo kahevAthI zrotA dharmane vAraMvAra AcarI abhyAsa keLave ke Dagale ne pagale dharmane ja AgaLa karavAnuM kahevAthI ? zrIjinokta dharmane bhUMDo kahevAthI sarbhakti-anuSThAnarAga ke abhyAsa to raMdhAI ja jAya e spaSTa che. to zuM AvuM kahenArAo, bhavyAtmAo nirAzasabhAvanuM anuSThAna pAmI na zake evuM cAlI rahyA che ? bIjI eka vAta A paNa noMdhanIya che ke "bhautika AzaMsAvALuM anuSThAna paNa lAbhakartA bane che kAraNa ke sadbhaktithI karAI rahyuM che - (athavA anuSThAna paranA Adara-bahumAnathI karAI rahyuM che, vagere A granthomAM kahevAyuM che, paNa kAraNa ke ene karanAro artha-kAmane anarthakara mAne che' evuM kahevAyuM nathI. bezaka, artha-kAmane e anarthakara mAnato hoya to ghaNI ja sArI vAta che. paNa AzaMsAvALA anuSThAnane nirAza anuSThAna banavA mATe evI mAnyatA joIe ja evuM koI granthamAM kaheluM jovA maLyuM nathI.. granthomAM to e mATe sarbhakti vagerene ja Avazyaka tarIke kahyA che. "sarbhaktithI anuSThAna karI rahyA cho, e lAbhakartA banaze ja..." ema zAstrakArabhagavaMto kahe che. mATe gItArtha upadezake to sabhakti vagere kema vadhe ? evo ja upadeza Apavo ucita che e be ne be cAra jevI spaSTa vAta che. pra-ra bhale, sadbhakti vagere vadhe evo upadeza Apavo ja ucita che e svIkArIe chIe. ne tethI, dharmane bhUMDo bhUMDo vagere gALo bhAMDavI-ane e rIte dharma pratyenI zraddhA-Adarane moLA pADatA rahevuM e sarvathA ayogya che e paNa mAnIe chIe. chatAM evI bhautika icchAvALo jIva dharma karavA taiyAra thayo hoya ke karI rahyo hoya to ene artha-kAmanI anarthakArakatA paNa samajAvavI to joIe ja ne..? e samajAvavAmAM na Ave to icchA khase ja zI rIte ? ui-2 artha-kAma anarthakara che e vAta to koI paNa yogya jIvane samajAvavI ja joIe. emAM bemata nathI. paNa badhI ja vakhate sAmA jIvanI e samajavAnI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja ke e samajIne icchAne dUra karavAnI bhUmikA hoya ja evo niyama nathI. eTale, evo avasara na hoya to gItArtha guru ene e vakhate e samajAvatA nathI evuM ghaNA cAritragranthomAM jovA maLe che. zaMkA - paNa upadezaka guruno evo upadeza na maLe to, game eTalI sadbhaktizraddhApUrvaka dharma AcaravAmAM Ave, artha-kAmanI icchA moLI na paDavAthI nirAzasabhAvanuM anuSThAna zI rIte e pAmI zake ? samAdhAna - "artha-kAma anarthakara che". evA mArA upadeza vinA, enI icchA khasI zake ja nahIM- bhale ne game evI sacoTa zraddhAthI dharma karAyo hoya'AvuM jo koI upadezaka mahAtmAo vicAratA hoya to e teonuM mithyA abhimAna che - e teonI khoTI bhramaNA che ne teoe dharmanA acinta mahimAne tathA zAstronAM rahasyone jANyA nathI ema sakheda kahevuM paDe che. AjIvikA vagere prazna mUMjhAyelA jIvane, jinapUjA-navakAramaMtrano jApa vagere dharmanA anuSThAno para khUba ja zraddhA-bhAvollAsa pragaTe e rIte eno mahimA varNavIne ullasita karavo joIe. A rIte ullAsathI karelo dharma enI bhautika IcchAne moLI pADavAkhaseDavA atyaMta sakSama che; che ne che ja. A ja jinokta anuSThAnonuM eka acinya mAhAtma che. vaLI bIjI eka mahatvanI vAta e che ke AvI prabaLa zraddhA pUrvaka kareluM anuSThAna enI AvazyakatAnI pUrti kare che, eTale jIva e upadezaka mahAtmAnA adhika paricayamAM Ave che ne tethI uttarottara upadeza pAmatAM e rIte paNa enI bhautika icchAo khasavAnI ujaLI tako nirmANa thAya che. eTale karuNAsaMpanna upadezaka mahAtmAnuM A mahatvanuM kartavya che ke, saMsAramAM mUMjhAyelA jIvane dharma para aDaga zraddhAvALo banI e dharma AcaravA mAMDe evo sacoTa upadeza Apavo. pri-30 artha-kAmanI icchAvALo jIva e mATe je dharma karavA taiyAra thayo che e dharma, ene samajAvI enI icchA dUra karI nirAzaM bhAve karAvavAmAM ja vadhu lAbha che ne ? tethI A dharmathI tane tArI Icchita vastu to maLI ja javAnI che, to tuM nirAzasabhAve ja dharma kara ne !" ema ene samajAvavuM na joIe ? u-38I jo icchA khasI jAya ne nirAza bhAva AvI jAya to to ghaNuM uttama ja che. paNa AvuM banavuM ghAguM ja duSkara hoya che, mATe ja Avo prasaMga upasthita thayo hoya tyAre gItArtha gurue, sAmAM jIvane e icchA dUra karavAnuM samajAvavA mAMDyuM hoya evuM noMdhAyeluM zAstramAM lagabhaga kyAMya jovA maLyuM nathI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja lagabhaga evA dareka prasaMgomAM gurue e apekSAthI paNa dharma ja karavAnuM mArgadarzana ApyAnuM Thera Thera zAstromAM jovA maLe che. AmAM eka mahattvanuM kAraNa e paNa hoI zake ke, A rIte bhautika apekSAthI karelo dharma paNa, e jIvanA mohanIyakarmane moLo pADI de ane tethI pachI icchA khasavI vadhu saraLa bane. zrI RSabhadeva bhagavAna to kevalajJAnathI bAhubalIno ahaMkAra jANatA ja hatA, chatAM eka varasa bAda prabhue brAhmI suMdarIne mokalI, pahelAM nahIM. pahelAM pratibodha ne kevalajJAna zakya hota to prabhue ema ja karyuM hota. nAnA bhAIone vaMdana na karavuM paDe evA ahaMkAra prerita vicArathI bAhubalIjI kAussagnamAM UbhA rahI gayA che ne bAra mahInA tapa vagere karyA che. AvI apekSAthI karelA dharmathI paNa eka virasa bAda karmalaghutA thaI - viziSTa yogyatA pragaTa thaI eTale prabhue bahenone vIrA morA gaja thakI heThA utaro..." pratibodha ApavA mokalI. . bAkI to tamArA manamAM paNa rahyuM ja che ke ema icchA khasI javI sahaja zakya nathI. nahIMtara, je icchA khasI ja gaI hoya to have e bIjI koI apekSA rahI na hovAthI 'tane tArI icchita vastu to maLI ja javAnI che vagere AvAsana zA mATe ApavuM paDe ? e vastunI icchA ja na rahI hoya to e maLe ke na maLe zuM phera paDe che ? UlaTuM, 'tane tArI icchita vastu to maLI ja javAnI che ne" evuM AzvAsana ApavA para e ja sAmethI nahIM kahI de ke have mAre kyAM joIe che ? ke tame mane AvuM khoTuM AzvAsana Apo cho... vaLI ema icchA khasI javI zakyA hota to gaNadhara bhagavaMto iphalasiddhi pada ja na mUkata. pri-31 artha-kAmanI icchA UbhI thaI hoya ne enA upAya tarIke je dharma karavAmAM Ave te dharmathI pApAnubaMdhI puNya pedA thatuM hovAthI ja e dharma tyAjya nathI ? u-31 A dharmathI pApAnubaMdhI puNya ja baMdhAya evo koI zAstrapATha jovAmAM Avyo nathI. vaLI, jo enAthI pApAnubaMdhI puNya ja baMdhAtuM hoya to, "artha kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe" vagere upadeza zAstrakAro Apata nahIM. ema AvA bhautika apekSA pUrvaka karAyelA dharmathI paNa nirAzasabhAvanA dharmanI prApti vagere zakya che ne e rIte e hitakara che evuM pUrvAcAryoe je pratipAdana karyuM che te karata nahI. vimadhyama-madhyama jIvo paugalika AzaMsAthI ja dAna puNyAdi kAryo karatA hoya che te chatAM emane sudharavAno saMbhava ghaNo Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja che evuM sva.A.zrI rAmacandra su.ma. khuda kahI gayA che. jo pApAnubaMdhI puNya ja baMdhAtuM hoya to A badhuM zI rIte saMbhave ? pri-32 dhana vagere sAMsArika cIja mATe zuM karavuM ?' Avo prazna koI pUchavA Ave tyAre saMsAratyAgI sAdhubhagavaMtoe jevAbe ja na Apavo e yogya na kahevAya? u-32 juo, pUrve jaNAvI gayo tema ApaNe dareka praznonA javAba zAstravacanone anusarIne vicAravAnA che. zAstromAM zuM kahyuM che te pUrvAcAryoe zuM karyuM che e ja ApaNe jovAnuM, e sivAya ApaNI buddhithI yogya-ayogyano vicAra karavo to sarvathA ayogya ja che. ane zAstrono vicAra karIe to, 'jo tame dhanaddhine iccho cho to zrI jinezvaradevanI gaMdhapUjA karo" vagere vidhAno spaSTarUpe maLe che. ema gaNadhara-guNAkaranuM daSTAnta, dhamilanuM daSTAnta vageremAM AvA prazna saMvignagItArtha gurune pUchAyA che ane gurubhagavaMte paNa, e vakhate nathI mauna sevyuM, ke nathI 'amane Avo prazna na pUchAya" ema InakAra kya. sarvatra dharma karavAno upadeza Apyo ja che. zaMkA - e to gurubhagavaMta vizeSa jJAnI haze ne te te jIvane A rIte paNa lAbha thavAnuM joyuM haze mATe dharma karavAnuM kahyuM haze. nA samAdhAna - je je granthamAM A adhikAra Ave che temAM sarvatra gurubhagavaMte ekadama janarala upadeza Apyo hovAnuM jaNAya che je dharma e dhana vagereno vyAbhicArazUnya hetu che" "samRddhi mATe zAstromAM aneka upAyo darzAvelA che" vagere. vaLI, ko'ka viziSTa jIvane ja lAbha jaIne gurubhagavaMte A pramANe dharma karavAnuM kahyuM hoya, bAkI sAmAnya rIte AvA praznanA uttara tarIke je dharma karavAnuM jaNAvavAno niSedha hoya to Avo prazna sAdhu bhagavaMtane na pUchAya athavA Avo prazna Ave tyAre sAdhubhagavaMte dharma karavAno upadeza na apAya" Avo ullekha kyAMka to jovA maLe ne ? kyAMya Avo ullekha jovA maLato nathI. | bAkI, "artha-kAma sAMsArika cIja hovAthI e aMge sAdhuoe kazuM mArgadarzana na apAya" AvI vAta to bilakula zAstraviparIta che, kAraNa ke zAstromAM nyAyasaMpanna vaibhava, ucitavivAha vagerenuM mArgadarzana ApyuM ja che. AmAM, jJAnIono e Azaya jaNAya che ke, "gRhastha che, mATe saMpatti to rAkhavAno ja che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 43 to emAM nyAyasaMpannatA jALavI rAkhe e gaNatarIthI jema nyAyasaMpannatAnuM vidhAna gurubhagavaMtoe karavuM niSiddha nathI, ema, gRhastha che mATe artha-kAma to meLavavAno ja, to e meLavavAmAM pApapravRtti na AcaratAM dharma ja Acare evuM vidhAna niSiddha zI rIte hoI zake ? eTale, "artha-kAma mATe zuM karavuM?' Avo prazna gurubhagavaMta samIpa upasthita thaI zake che, ne gurubhagavaMta eno niravadha javAba ApI zake che e vAta zAstraviruddha nahIM, balka zAstrasiddha che. ne evA praznano, "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe" evo ja suvihita sAdhuono uttara zAstrAnusArI banI rahe che. artha-kAma mATe dharma to na ja karI zakAya evo uttara to pApa karavAnuM vidhAna karato hovAthI zAstraviparIta che e spaSTa che. pri-33 zrI jayavIyarAya..' sUtra antargata "iThaphalasiddhI padathI zAnI prArthanA karavAmAM AvI che ? u-33vRndAvRttimAM Avo pATha che ke "prApti = thiniSpattiH pItI jivAthya mavati' artha: "ISTaphaLasiddhi eTale aihika padArthanI prApti, jenAthI upagRhIta thanArAnuM citta svastha thAya." - Ama ahIM ISTaphaLasiddhi tarIke aihika padArthanI - eTale ke Avazyaka bhautika cIjanI prApti evo artha karyo che e spaSTa che. ne tethI, iSTaphaLa tarIke bhagavAna pAse bhautika cIja mAgI na ja zakAya" AvI vAta UbhI rahI zakatI nathI. A ja vAta lalitavistarA, yogazAstra, saMghAcAravRtti, paMcAlakajI vagere aneka granthomAM karelI che. praznottara cintAmaNi' mAM to ekadama spaSTa rIte jaNAvyuM ___ pra.- jayavIyarAyamadhye 'iSTaphalasiddhi' iti vAkyena kiM muktiphalaM mArgitaM vA'nyaditi ? __ u.- vRndAruvRttyAyanusAreNa jJAyate dharmAnuSThAnAcaraNanirvighnahetubhUtamihalokanirvAhakaraM dravyAdisukhaM mArgitamiti // ' arthaH pra. jyavIyarAyasUtramAM iTaphalasiddhi' e vAkyathI zuM mokSanI mAgaNI karI che ke bIjI koI vastunI ? | u- vRndAvRtti vagerene anusarIne jaNAya che ke dharmAnuSThAnonuM AcaraNa nirvighnapaNe thaI zake emAM kAraNabhUta A lokamAM nirvAha karI Ape evuM dravyAdi Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja = paisA vagerenuM sukha mAgyuM che. pri-34 jo bhagavAn pAse paisA vagere bhautika cIja mAgavAmAM Ave to saMsAramAM rakhaDavAnuM nahIM thAya ? kAraNa ke dUhAmAM kahyuM che ke - sAMsArika phaLa mAgIne rakhaDyo bahu saMsAra... u-34 zrI jayavIyarAya" sUtramAM gaNadharabhagavaMtoe iThaphalasiddhi pada mUkyuM che ane jJAnI puruSoe eno artha tarIke bhautika cIjanI mAgaNI jaNAvI che tyAre A mAgaNI thI saMsAramAM bhaTakavAnuM thAya e mAnI zakAya nahIM. vaLI duhA vageremAM AvuM, sAMsArika phaLanI mAgaNIthI saMsArabhramaNa thavAnuM jaNAvyuM che. eTale A be vacce samanvaya sAdhavAno prAmANika prayAsa karavo joIe, e samanvaya mATenAM samAdhAno AvAM hoI zake - ja abAdhyakakSAnI phaLApekSAvALI mAgaNI hoya to saMsArabhramaNa thAya ne bAdhyakakSAnI phaLApekSAvALI hoya to na thAya. athavA.... * jIvananirvAhakara Avazyaka bhautika cIjanI mAgaNI hoya to saMsArabhramaNa na vadhe ne mAtra lobhathI ja lAkho-karoDo rUpiyA vagerenI mAgaNI hoya to saMsArabhramaNa vadhe. - bhautikacIjanI prArthanA paNa paramAtmA pAse ja karavAnI jJAnIoe je A anujJA ApI che te aMge spaSTatA thaI javI jarUrI che. jIvananirvAhAdinI Avazyaka je cIja na maLavAthI mana asvastha rahetuM hoya ne tethI dharmAnuSThAnamAM aMtarAyo UbhA thatA hoya.... ne e cIjanI prApti thaI javAthI mana svastha banavAnA kAraNe dharmAnuSThAna nirvinayA thavA zakya bane. evI cIja mAgavAnI vAta che. bahu suMdara prabhubhakti thaI. jo karoDa rUpiyA maLI jAya to koTyAdhipati banI jAu" AvI icchA pedA thaI. tethI karoDa rUpiyA prabhu pAse mAgI lauM.. AvI mAgaNI IThaphalasiddhI" padathI anujJAta nathI. karoDa rUpiyAnI icchA AvazyakatAne kAraNe pedA nathI thaI. paNa lobhanA kAraNe pedA thaI che. mATe e mAgI na zakAya. vaLI, lobha mATe to evuM che ke "jahA lAho tahAM loho, lAhA loho pavaDhai.." jema jema prApti thatI jAya che tema tema lobha vadhato jAya che. eTale kadAca karoDa rUpiyA maLI jAya to pachI dasa karoDanI icchA jAge che ne tethI mana vadhu asvastha banavAthI nirvitA dharma AcaraNanI vAta to dUra Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja rahI jAya che. tethI evI cIja mAgavAnI ahIM vAta nathI e jANavuM. eTale, zrAvaka Atmahita mATe je anekavidha ArAdhanAo karato hoya che emAMnuM eka prabhunI dravya-bhAva bhakita karavAnA aMte AvatA A jayavIyarAya sUtranA 'iphalasiddhi padathI karoDa rUpiyA vagere jevI cIjanI mAgaNI kare to e mAgaNI dvArA enuM saMsArabhramaNa thAya ema samajavuM yogya lAge che. pra-35 derAsaramAM 'nisihI' kahIne praveza karatI vakhate je zrAvaka saMsArasaMbaMdhI badhI vAtono niSedha kare che. ne have jayavIyarAyasUtramAM jo sAMsArika cIjanI prArthanA hoya to A nimihIno bhaMga thayo na kahevAya ? u-35 (nisihI' thI saMsArasaMbaMdhI badhI vAtono tyAga karavAmAM Ave che A eka skUla vAta che. kAraNa ke gabhArAmAM pesatI vakhate paNa nisipI bolavAmAM Ave che ne enAthI to derAsarasaMbaMdhI vAtono tyAga thAya che. ema caityavaMdana karatI vakhate trIjI nisipI je bolavAmAM Ave che tenAthI dravyapUjA saMbaMdhI vAtono tyAga karavAmAM Ave che. ne tema chatAM, kyAreka stavanamAM - dasa vIsa trIsa cAlIsa bhalI re lAla, pacAsa puSpanI mALa atisArI re... to zuM A bolavAthI nimihIno bhaMga thaI gayo ? hakIkata e che ke, jyAre je yoga cAlato hoya emAM vikSepa karanAra vAtano 'nisihI' zabdathI tyAga thato hoya che. dasa vIsa vagere paMkti bolatI vakhate bhAvollAsa vadhato hovAthI bhAvapUjAmAM vikSepa to thato nathI, uparathI vega Ave che. mATe "nisihI' no bhaMga nathI. ema, zrI jayavIyarAyasUtra bolatI vakhate karAtA praNidhAnamAM bhavanirveda vagerenI prArthanA sAthe iSTaphaLasiddhinI prArthanA karavAthI paNa vikSepa thato na hovAthI 'nisihI' no bhaMga nathI. bAkI to, zrI gaNadhara bhagavaMtoe iThaphalasiddhi pada sUtramAM je mUkyuM che teno dareka pUrvAcAryoe AjIvikA vagerenI prArthanAno ja jyAre artha karyo che tyAre e prArthanAthI 'nisihI' no bhaMga thato na ja hoya e spaSTa che. pra-36 jyAre tamArI A badhI vAto vAMcIne-sAMbhaLIne samajIe chIe tyAre tamArI vAta sAcI lAge che ke jyAre sAmA pakSanI vAto sAMbhaLIe chIe tyAre emanI vAto sAcI lAge che. AvuM kema ? u-36 "amArI vAto jANavA maLe tyAre sAcI lAge che" ATalI vAta AnaMdaprada che. kemake emAM tamAruM mAdhya sUcita thAya che je Atmahita aMge atyaMta Avazyaka che. nahIMtara, Aje keTalAka varga evA kadAgrahamAM paDyo che Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja ke e koI vAta sAMbhaLavA ja taiyAra nathI, "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe' AvuM sAMbhaLavA vAMcavA maLavAthI ja, A badhuM usUtra prarUpaNa che," vagere vicArI ene phagAvI de che, paNa vicAra karavA taiyAra nathI hoto ke zAstrapaMktio ApelI che, enA para vicAraNAo karelI che, kadAca emAM usUtra hoya to zuM zAstraviparIta che e mArI madhyastha buddhithI vicAruM... AvI koI taiyArI ja hotI nathI, basa eka ja vAta, amArI mAnyatAthI juduM lakhyuM che ne to e zAstraviparIta ja hoya. e vAMcavA-vicAravA-samajavAno prayAsa paNa amArA samyakatvane malina karanAro che. AvA lakhANano to virodha ja karavAno. keTalAkanI to evI dayAjanaka hAlata hoya che ke AvI koIpaNa vAta nIkaLe eTale jorajorathI eno virodha karavA besI jAya. "tame badhuM zAstraviparIta kaho cho, A zAstravacanonuM tAtparya tame samajatA nathI. enuM tAtparya to AvuM che." vagere vagere vAto evI kare ke jANe teo ja badhuM samajatA hoya.. ne pachI, zAMtithI ame zuM kahI rahyA chIe e samajAvavA mAMDIe. eTale kyAM to, "mahArAja sAheba ! A badhI vAta bahu sUkSma che, ame kAMI eTalI zAstranI vAto jANatA nathI." vagere kahIne samajaNane TALavAno prayAsa kare (paNa bicArA e vicAravA taiyAra nathI hotA ke jo ApaNe zAstranI vAto jANatA nathI, to pote ja jANakAra na hoya tema jorajorathI virodha karavA kema besI jaIe chIe ?) ne kayAM to ho hA karIne-kaMIka ADedhaDa kutarka pheMkIne jhanuna phelAvIne UbhA thaI jAya.. vaLI koIka to, je prazna pUchayo hoya ne eno saMtoSakAraka javAba ApIe jenA para ene paNa koI prazna na rahe, chatAM vAraMvAra e ja prazna ke e ja vAta doharAvyA karI vilaMba karyA kare. pachI kaDaka thaIne aTakAvIe eTale "mahArAja gusse thaI jAya che" ema karIne UbhA thaI jAya. ne pachI bahAra paNa e ja vAta phelAve. bIjuM kazuM na kahe.. AvA badhAnI bhAvakaruNA ciMtavIe ne emane paNa buddhi-mAdhyacya prApta thAya evuM paramAtmAne prAthIe. - have, jyAre sAmA pakSanI vAto sAMbhaLIe chIe tyAre emanI vAto sAcI lAge che" AvuM tame je kahyuM eno vicAra karIe, AnAthI eka to e sUcita thAya che ke ame koI-kadAgrahI varga taiyAra karyo nathI, ne emAM paNa kAraNa e che ke, ApaNA Azrita ke zraddhALu varganA bhaviSyanI aisI taisI.... e ApaNo ja anurAgI rahevo joIe, ApaNA pakSamAMthI jarAya casakavo na joIe, e Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja' 47 mATe pahelethI ene e rIte taiyAra karo- kadAgrahI banAvI dho...' vagere amAro mudrAlekha nathI. eka khulAso karI dauM. tattvanirNaya mATenI A vicAraNAmAM kyAMya karkaza bhASA na AvI jAya, koIne AghAta lAge evA zabdo na AvI jAya evI badhI kALajI levAno prayAsa karyo che, paNa keTalAka prazno evA hoya che, ke jeno vAstavika javAba ApavAno jo prayAsa karAya, to game eTalI saumyabhASA vAparo, e javAba ja keTalAyane AghAtajanaka lAge. prastutamAM paNa evuM ja kaMIka thavAnI dahezata che, ne tethI, pahelethI ja, koIne paNa AnAthI duHkha thAya to tenuM micchAmi dukakaDam daI dauM chuM. Ama to ema thAya ke, AvA prazna ne enA javAba ja TALI devA joIe, paNa chatAM TALI zakAtA nathI, kAraNa ke ghaNA jijJAsuo Avo prazna karatA hoya che. sAmA pakSanI vAto sAMbhaLIe tyAre emanI vAto sAcI lAge che, eTale ke amArI vAto zAstraviparIta hoya evuM lAge cheAvuM thavAnAM kAraNo vicArIe sauthI mahattvanuM vyApaka kAraNa e che ke carcA vicAraNA mATe sAmA pakSamAM paNa prAmANikatA-nirdabhatA hovI joIe. e emanAmAM che ke nahIM eno nirNaya huM vAMcako para choDI dauM chuM. A nirNaya mATe nIcenA muddAo vicAravA (1) nirdanma - prAmANika vAdI zAstrapAThImAM kApakUpa kare nahIM. pheraphAra kare nahIM ke zAstrapATha adhUro rajU kare nahI. sAmA pakSanI keTalIka vAto vicArI lyo... (a) navAMgI gurupUjananuM samarthana karavA sAmA pakSe eka pustikA bahAra pADI che "zAstradaSTinA darpaNamAM gurupUjana" nAmanI A pustikAmAM AcArAMga niryukitano je pATha Apyo che temAMthI "yupradhAnanA' zabdane uDADI devAmAM Avyo che. A zabda prInTIMga misTekathI rahI gayo che evuM nathI, kAraNa ke e pAThano artha karavAmAM paNa eTalo aMza tyajI devAyo che. sAmAnyathI koIpaNa mahAtmAnuM pratidina paisA vagerethI gurupUjana karavuM e zrAvakanuM zAstravihita kartavya che." evuM teoe je siddha karavuM che ke, A yugapradhAnAnAM' zabda sahitano zAstrapATha to siddha karI zakato ja nathI, kAraNa ke emAM to yugapradhAnonA gurupUjananI ja vAta che. te chatAM teoe e zAstrapATha potAnI mAnyatAnA samarthanamAM Apavo to che ja. "eTale zAstrapATha para kAtara calAvIne yugapradhAnAnAM zabda jANIbujhIne uDADI dIdho" AvI kalpanA zuM vidvAnone na AvI zake? Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja (ba) A ja pustikAmAM aneka granthonA savivaraNa pATho ApelA che. paNa zrIharibhadrasUrimahArAjanA zrIpaMcAzakajIno 'gurupUyAkaraNaI... (7-5) zloka ApI eno 'gurupUjA karavAnI rucivALo...' vagere artha Apyo che, paNa enI vRttino pATha ke eno anuvAda Apyo nathI. enI vRtti A pramANe che (-tathA jIvaH pUjyA laukikA lokottarAzra, laukikAH pitrAdayo vayovRddhAzca lokottarAstu dharmAcAryAdayasteSAM pUjAkaraNe = yathocitavinayAdyarcAvidhau ratiH = Asaktiryasya sa tayaMti !) artha : tathA guruo laukika ane lokottara ema be prakAre jANavA. pitA vagere tathA vayovRddha vyaktio laukika guru che, ne dharmAcArya vagere lokottara guru che. temanI yathAyogya vinaya vagere svarUpa pUjAvidhimAM rativALo hoya... have, A pATha parathI paNa paisA vagerethI gurupUjana karavAnI vAta granthakArane abhipreta hovAnI siddhi to thatI nathI ja. eTale granthakAranA abhiprAyane spaSTa karanAra vRttipATha Apyo ja nahIM, ne khAlI mULa granthanA 'gurupUyAkaraNaI' eTalA pATha parathI evo AbhAsa Ubho karavAno prayAsa thayo ke paMcAzakajImAM paNa gurupUjana kahyuM che. (ka) 'jinapUjA svadravyathI ja karavI joIe' AvI 'ja'kAra sahitanI svamAnyatAne puSTa karavA dravyasamatikA vagereno je pATha raju karavAmAM Ave che te paNa 'avaSNudde levapUnApi svadratyeauva yAzakti hrAf' evo adhuro ApavAmAM Ave che. - 'devadravyathI pUjA karanArane devadravyabhakSaNano doSa lAge' evI potAnI mAnyatAno, A pAThanI AgaLa-pAchaLanA vAkyAMzathI - adhikArathI virodha thaI jaze Avo koI bhaya zuM AgaLa-pAchaLanA adhikAranI rajuAtamAM naDatara banato haze ? - (Da) paMnyAsazrI candragupta vi. mahArAjanA nAme 'zrI jinazAsananI mokSaikalakSitA nAmanI prakAzita thayelI pustikAmAM pRSThAMka 75 para nIce mujaba jaNAvyuM che xxx vidhivAkyonI sarvatra pravartakatAne siddha karavA mATe je 'dharmaparIkSA'no pATha apAya che te pATha vastutaH pUrvAparanA anusaMdhAnathI zUnya che.' apavAda pade nadI utaravA vagerenI pravRtti sthaLe paNa jo vidhivAkyone pravartaka mAnI laIe to te te pravRttiprasaMge thatI hiMsAdinI anumodanAno prasaMga Avaze. tethI AvA sthaLe vidhivAkyo pravartaka manAtA nathI, paNa jJApaka ja manAya che. tAdaza vidhivAkyArthanA jJAnathI tenA jJAtAo te te kriyAomAM pote ja pravRtti kare Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 49 che...'' ityAdi vastune mAnanArAonI (pUrvapakSanI) mAnyatAnuM nirAkaraNa karavA mATe 'vidheH pravartakatvAdeva,.. ' ityAdi pATha dharmaparIkSAmAM che. sarvatra vidhivAkyonI pravartakatAne siddha karavA mATe e pATha nathI -- A vAta, e ja granthamAM varNavelA pravartakatvanA svarUpanuM anusaMdhAna karavAthI sArI rIte samajI zakAya che. xxx zrIjinazAsananI maulaikalakSitA pustakamAM lakhelI A vAta para vicAra karatAM pahelAM dharmaparIkSAno e adhikAra samajI laIe. 'dharmaparIkSA'nA granthakAra che mahopAdhyAyazrI yazovijaya mahArAja. bIjA eka vidvAna ke jeo pUrvapakSa karI rahyA che. teonI mAnyatA evI che ke 'tapaH kartavyam' vagere utsargapade thayelAM vidhAnomAM rahela vidhipratyaya (='karavo joIe' evA arthane jaNAvanAra pratyaya) preraka = pravartaka =pravRtti karAvanAra che. paNa, 'vizeSa kAraNa prasaMge saMyama rakSA vagera mATe nadI utaravI joIe' vagere apavAdapade thayelAM vidhAnomAM rahela vidhipratyaya pravartaka hoto nathI, paNa mAtra kalpyatAno (A nadI utaravI e mane kalpe che evo) bodha karAve che. eTale ke e mAtra jJApaka hoya che. granthakAra zrI upAdhyAyajI mahArAje pUrvapakSanI A mAnyatAnuM nirAkaraNa karavA jaNAvyuM che ke kalpyatAbodhaka upadeza ja iSTasAdhanatA jJAna ('A mArA iSTanuM sAdhana = upAya che' evuM jJAna) karAvanAra hovAthI pravartaka che. AvuM iSTasAdhanatAnuM jJAna karAvavuM e ja sarvatra vidhipratyayanuM pravartakatva che ema zAstrajJo kahe che. A adhikAra parathI spaSTa che ke apavAdapade karelAM vidhAnomAM rahela vidhipratyaya pravartaka che ja e upAdhyAyajI mahArAje jaNAvyuM che. vaLI utsargapade karelAM vidhAnomAM rahela vidhipratyaya pravartaka hoya che enI to pUrvapakSIne paNa zaMkA nathI ja. eTale ja upAdhyAyajI mahArAje vidhipratyayanuM sarvatra pravartakatva hovuM kahyuM che. '"artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe' AvAM vacanomAM je vidhipratyaya vaparAyo hoya che te artha-kAmanI icchA hoya to paNa dharma ja karavAnI preraNA kare che e spaSTa che. paNa emAM mAnyatA ghavAya che. ''potAnI mAnyatA ghavAtI to bhale ghavAtI.. paNa, potAnA para zraddhA dharAvanAra varganI ThagAI thAya evI rajuAta to na ja karAya.. Avo abhigama pApabhIru lekhaka ja jALavI zake. 'zrIjinazAsananI mokSaikalakSitA' pustikAnA lekhake karelI rajuAta joI laIe teo lakhe che ke xxx sarvatra vidhivAkyonI pravartakatAne siddha karavA mATe ,, - Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja e pATha nathI xxx dharmaparIkSA' nA e pAThamAM to spaSTa 'sarvatra' zabda vAparelo che ne chatAM teo AvuM lakhe che eTale vidvAnone jo ema lAge ke e zabdane A lekhake uDADI dIdhA che to emAM vidvAnono zo doSa ? juo dharmaparIkSAno e pATha Avo che - va di sarvatra vize pravartatvamasyupatti raviH '' "A ja sarvatra vidhipratyayonuM pravartakatva che ema zAstranA jANakAro mAne che." ' ja have, potAnA vargamAM, nyAya ane tarkamAM khUba nipuNa' evI chApa dharAvanArA A lekhakanI tarkanipuNatAne paNa cakAsI laIe. A kahevAtA tarkanipuNa lekhaka jaNAve che ke "vidhipratyaya sarvatra pravartaka hoya evuM nathI.' vaLI apavAda pade e pravartaka hoya che evuM to upAdhyAyajI mahArAje svayaM jaNAvyuM ja che je e lekhakane paNa mAnya che. eTale e lekhakanA mate evuM siddha thaze ke apavAdapade je vidhAno hoya temAM vaparAyelAM vidhipratyayo pravartaka hoya che jyAre utsargapade je je vidhAno hoya temAM vaparAyelA vidhipratyayo pravartaka hotA nathI. have, ApaNe A lekhakane prazna pUchIe ke "artha-kAmanA abhilASIe paNa dharmamAM ja udhama karavo joIe' AvA badhAM vidhipratyayavALAM je vacano maLe che te vacanone teo utsargapade kahevAyelAM mAne che ke apavAdapade kahevAyelAM? - jo utsargapade kahevAyelAM mAnatA hoya to to teoe AvA vacanono jorazorathI pracAra karavo ja joIe, utsarga kahevAyelI A vAtane jAheramAM kahevAmAM Dara zuM ? ne jo teo ema mAnatA hoya ke A vAkyo apavAdapade kahevAyelAM che, to to emAM rahela vidhipratyaya pravartaka che ja, mAtra mahimAdarzaka-jJApaka nathI ja, e emaNe ravIkAravuM ja paDaze, ne to pachI AvAM vacano sAMbhaLIne zrotA e rIte bhautika icchAthI dharmamAM pravRtta thaze ja. bAkI to "mokSanI icchAthI dharma karavo joIe" A vAkya to utsargapade kahevAyeluM che. e nirvivAda che ja. ne emAM rahelo vidhipratyaya pravartaka paNa che ja, mAtra jJApaka nathI ja, ema e lekhake paNa svIkAravuM ja rahyuM, kAraNa ke mokSecchAthI dharmamAM pravRtta thavAnuM to teo kahe ja che. eTale utsargapade paNa vidhipratyaya pravartaka bane ja che. tethI utsargapade tathA apavAdapade - banne sthaLe - eTale ke sarvatra vidhi pratyaya pravartaka bane ja che e emaNe anicchAe paNa svIkAravuM ja paDaze. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja * vaLI e pustikAnA upara ApelA lakhANamAM lekhake je, xxx te pATha vastutaH pUrvAparanA anusaMdhAnathI zUnya che. xxx tathA xxx A vAta, e ja granthamAM varNavelA pravartakatvanA svarUpanuM anusaMdhAna karavAthI sArI rIte samajI zakAya che xxx A be vAto jaNAvI che te aMge lekhakane e pUchavAnuM ke jo tamane tamAruM A tAraNa sAcuM jaNAtuM hatuM to dharmaparIkSA granthanA e pUrvApara adhikAronA pATha ApavA pUrvaka emAM kevA prakAranuM pravartakatvanuM svarUpa varNaveluM che ne enuM kaI rIte anusaMdhAna karavAnuM che vagere spaSTa karavuM hatuM ne ? e badhuM karyA vagara, khAlI potAnA vacana dvArA ja svamAnyatA ThokI besADavI e potAnA vacana para zraddhA dharAvanArA varganI e zraddhAno durupayoga ja che ne ? zaraNe AvelA zraddhALujIvone ziraccheda karavA karatAM paNa je vadhAre bhayaMkara kahevAyuM che evA pApamAMthI bacavAnI sabuddhi emane maLo evI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA karIe... TUMkamAM, granthakAra upAdhyAyajI mahArAje vidhipratyayanuM A ja sarvatra pravartakatva che vagere jaNAvyuM che jyAre paM zrIcandragupta mahArAje e vAtamAMthI 'sarvatra zabda uDADI dIdho che je zAstravacanono spaSTa kaha che. (I) vi.saM. 2043 mAM sva.A.zrI rAmacandra su.ma. ane sva. gurudeva pUjyapAda A.bhagavaMta zrI bhuvanabhAnu sU.ma. nI sahI sAthe, ghaNI dIdhacarcAne aMte nirNata thayela eka lakhANa "iSTaphaLasiddhi tathA dezanA padhdhati viSe dharmopadezakone zAstrAnusArI mArgadarzana" evA mathALA sAthe jAhera thayeluM. AnA mathALAmAM ja zAstrAnusArI" zabda rahelo che. eTale banne AcArya bhagavaMtone e AkhuM lakhANa zAstrAnusArI tarIke abhipreta hatuM e spaSTa che. tema chatAM, sAmA pakSavALA, potAnA zraddhALu vargane - 'jinavANI pAkSikanA vAMcakone - kevuM kevuM samajAve che te joIe - tA. 28-8-1993 nA 'jinavANI" nA aMkamAM nIce mujaba lakhANa prakAzita karAyuM che. - xxx prastuta carcAmAM konI vAtano svIkAra thayo ane konI vAtano svIkAra na thayo e vivAdamAM utaravA karatAM kaI vAtano banne pakSe svIkAra karAyo ane je vAtano svIkAra karAyo te zAstrAnusArI che ke nahi e ja vAta vicAravI mahattvanI che. e vAta banne pU.A. bhagavaMto vacce thayelA lakhANanA niSkarSarUpe Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para. dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja lakhANanA aMtima phakarAmAM jaNAvI che, je nIce mujaba che - A rIte mukitasukha pamADavAno pavitra Azaya haiyAmAM rAkhI dharmopadezakoe jIvonA hRdayamAM saMsArasukhano rAga sarvathA naSTa thaI mukitano utkRSTa rAga pragaTe te rIte kevalibhASita dharmanI pravRtti karavAno upadeza karavAno che." uparano niSkarSa zAstrAnusArI che temAM bemata nathI. xxx "jinavANI" pAkSika mAM AvelI A vAta para vicAra karIe - banne AcArya bhagavaMto vacce je dIrghacarcA cAlI enA niSkarSa rUpe ja e AkhuM lakhANa hatuM. chatAM ahIM niSkarSa tarIke e lakhANano mAtra aMtima phakaro ja ApavAmAM Avyo che. xxx je vAtano svIkAra karAyo te zAstrAnusArI che ke nahi e ja vAta vicAravI mahattvanI che. xxx ema jaNAvIne mAtra aMtima phakaro niSkarSa tarIke ApI, xxx uparano niSkarSa (=aMtima phakaro) zAstrAnusArI che temAM bemata nathI. xxx ema jinavANI' mAM jaNAvyuM che. kaI vAta zAstrAnusArI che enI vicAraNAmAM mAtra A aMtima phakarAne zAstrAnusArI jaNAvIne evI chApa upasAvavAno prayAsa karAyo che ke e lakhANano bAkIno bhAga zAstrAnusArI nathI. (jyAre banne AcArya bhagavaMtoe to e AkhA lakhANane zAstrAnusArI jaNAvyuM che.) vaLI A AkhuM lakhANa jyAre banne A.bhagavaMtonI sahI sAthe taiyAra thayuM tyAre 'jinavANI' ane 'divyadarzana' bannemAM chapAvavAnuM nakkI thayeluM. tadanusAra 'divyadarzana'mAM to e AkhuM AvI gayuM. jinavANI" mAM e vakhate to lakhANa prakAzita na ja thayuM, paNa varaso bAda ukta aMkamAM e prakAzita thayuM te paNa mAtra aMtima phakaro ja. eTale, aMtima phakarAnI uparanuM badhuM lakhANa azAstrIya hovAnuM pratIta thAya evo prayAsa, temaja badhuM lakhANa prakAzita karavAnuM nakkI thayuM hovA chatAM uparanuM badhuM lakhANa prakAzita na karavuM. A banne bAbato "teo, e uparanA badhA zAstrAnusArI lakhANane uDADavA mAge che" evo nirdeza kare che ke nahIM e sujJoe svaMya vicArI levuM. have, e zAstrAnusArI lakhANane uDADavAnuM mana zA mATe thAya ? e paNa vicArI laIe - zAstrAnusArI mArgadarzana ApatA e lakhANamAM to nIce mujabanuM nirUpaNa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja paNa che. "te chatAM paNa jainazAstrakAro mugdha tathA bALakakSAnA (bAdhyaphaLApekSAvALA) jIvone nIcenAM kAraNasara aihika sukha mATe paNa A jinokta dharma karavAno niSedha karatA nathI.'' A vAta kevI rIte prakAzita karI zakAya ? kAraNa ke aihika sukha mATe jinokta dharma karavAno to niSedha karavo che. eTale uDADavI ja paDe ne ! pachI AgaLano phakaro "e jIvo e rIte dharmapravRtti karavAthI pApapravRttithI haThe che. ane jIvanamAM zrIarihaMtane mukhya kare che. temaja sAMsArika prayojananA laukika AzayavALuM paNa te jIvonuM e dharmaanuSThAna muktiadveSajanya sadanuSThAnanA rAgavALuM hovAthI kramazaH samajaNa maLatAM e jIvoto sAMsArika Azaya bAdhita thaI jaI zuddha mokSanA Azayane pamADanAruM bane che.'' - 53 have, AmAM laukika AzayavALA anuSThAnane paNa mokSanA Azayane pamADanAruM hovA rUpe lAbhakartA jaNAvyuM che, jyAre sAmApakSe to AvA anuSThAnane bhUMDuM saMsAravardhaka kahevuM che, eTale A vAta paNa teone zI rIte ruce ?(ane nathI rucatuM ? to UDAvo, bhale cIkaNAM karmo baMdhAtA ne saMsAra vadhato, ApaNo mata to Ubho raheze ! Avo abhigama AtmAnuM ghora ahita karanAra che evI sadguddhi emane maLo.) vaLI AgaLa eka phakarAmAM jaNAvyuM che ke '"samyagdaSTijIvo saMsArasukhane sarvathA heya mAnanArA hovAthI cittanI asamAdhi dUra karavA prasaMgavaza sAMsArika prayojananI siddhi mATe paNa dharma kare to te ahitakara banato nathI. kAraNa ke teno aMtima Azaya to mokSa pAmavAno ja che.'' - pUrve bALa-mugdha kakSAnA jIvonI aihika sukha mATe paNa jinokta dharma karavAnI vAta AvI ane ahIM samyagdaSTi jIvo mATe AvI. vaLI banne mATe e ahitakara nathI e paNa jaNAvyuM. to have konA mATe e niSiddha rahI ? ne sAmApakSe to eno niSedha karavo che. eTale A phakaro paNa uDADavA sivAya bIjo kayo rasto emanI pAse rahe? zaMkA - tame paNa A sAmA pakSavALAnI jema kaMIka UDADavA mAgo cho ? AnI AgaLano phakaro kema nathI jaNAvatA ? emAM muktipratye dveSavALA-kadAgrahI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja jIvonA anuSThAnone heya jaNAvI niSedha karyo ja che ne ? temaja te lakhANanA prathama phakarAmAM jaNAvyuM che ke "saMsArabaMdhanathI chUTI mokSa pAmavA mATe zrIjinezvadevoe zuddha dharmatIrthanI sthApanA karI che. Aloka paralokanA sukha mATe paNa upAyabhUta A zuddha dharma che." tathA, "rAjamArga to ekamAtra saMsAra baMdhanathI chUTI mokSa pAmavA mATe ArAdhanA karavAno che." A badhuM tame nathI jaNAvatA, eTale manamAM zaMkA paDe che. | samAdhAna * ame kazuM uDADavA mAgatA nathI bhAI mArA ! mATe to divyadarzanamAM e AkhuM lakhANa pragaTa thaI cUkayuM che. tathA tattvAvalokanasamIkSA pustakamAM paNa e chapAI gayuM che. ne A pustakamAM paNa chelle e AkhuM lakhANa chApeluM ja che. * mukti pratye dveSavALA-kadAgrahI abhavyAdi jIvonAM anuSThAna heya hoya ja che. paNa tIvrabhavAbhiLaMgavALA jIvo to upadezAdine yogya ja hotA nathI. eTale zAstramAM upadezAdi rUpe je vAta hoya te apunarbandhakAdi avasthA pAmelA jIvo vize ja hoya che. evA jIvoe bhautika apekSAthI kareluM anuSThAna viSAnuSThAna ja hoya ne tethI heya ja hoya, ema kahevAya nahIM. eTale ene niSiddha na mAnI levAya. ane zrI tIrthaMkaradevoe tIrthanI sthApanA jIvone mokSamAM pahoMcADavA mATe ja karI che vagere vAto to amane paNa mAnya che ja. A vAta A pustakanA prAraMbhe ja AvI gaI che, to pachI zA mATe amAre uDADavI paDe ? Ama, potAnI mAnyatAono cheda uDI jato hovAthI teoe e aMtima phakarA sivAyanuM uparanuM badhuM lakhANa uDADyuM hoya evI pUrepUrI zakyatA che. ne A ja kAraNasara, nizcita thayuM hovA chatAM, varSo sudhI e lakhANa jinavANI' pAkSikamAM chapAvyuM nahIM hoya e paNa pUrepUruM saMbhavita che. zaMkA - varSo sudhI A lakhANa nathI chapAvyuM eno khulAso to "jinavANI' pAkSikamAM teoe karyo ja che ne ke - tAtvika carcAmAM jaya-parAjayanI bhAvanA hovI na joIe. te chatAM haju to sahI sUkAI nathI, tyAM ja A AkhA lakhANano jaya-parAjayanA abhigamathI pracAra thavA lAgyo. e lakhANa parathI tame, tamArI mAnyatA sAcI hatI, tamArA pakSano vijaya thayo che vagere pracAra karavA lAgyA. ne 'artha-kAmanI icchAthI paNa dharma ja karavo joIe.' dharma na karAya to zuM adharma karAya ?' vagere nirUpaNa paNa cAluM rahyuM. eTale A gamathI 2 zAno viva eTale A Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja papa lakhANanA hArdane vaphAdAra rahevAnI niSThA na jaNAI, ne e lakhANano durupayoga karI zAstraviparIta svamAnyatAno pracAra thavAnI saMbhAvanA lAgI. eTale e lakhANa chapAvyuM nahIM. . samAdhAna - "haju to sahI sUkAI nahotI tyAM ja e lakhANano jayaparAjayanI bhAvanAthI pracAra thavA lAgyo...' vagere vAta koInA jaNAvavA mAtrathI mAnI zI rIte levAya ? ne emAM ya jeo zAstrapAThomAM paNa bedhaDaka kApakUpa karI detA hoya teonA vacana mAtrathI to na ja mAnI levAyA ne vastutaH e vakhate e lakhANano jaya-parAjayanI daSTie amArA taraphathI to pracAra thayo hovAnuM khyAlamAM nathI, e lokoe karyo hoya to kone khabara ? amAre pakSe to ubhayapakSanI saMmatithI zAstrIya satyano nirNaya thayo e ja AnaMdaprada binA hatI. have, e lakhANane jinavANI" mAM prakAzita na karavA pAchaLa bIjuM kAraNa je jaNAvavAmAM AvyuM che e paNa, 'hA jI hA' karanArAne ullu banAvavAno prayAsa nathI ne ? e vicArIe -- sAmApakSavALA ema kahe che ke e zAstrAnusArI lakhANano durupayoga karIne zAstraviparIta vAto phelAvavAmAM AvatI hatI, mATe e lakhANane prakAzita na have, madhyastha buddhithI dareka sujJajana vicAre ke, zAstrapAThanA nAme koI vyakti bilakula zAstraviparIta vAta phelAvatI hoya to e vakhate zAstranA rAgI vidvAnanuM karA ? karavAthI e viparIta vAta phelAtI aTake ? pote e zAstravacanone prakAzamAM lAvI eno yathArtha artha jAhera kare to ke e zAstravacanone chUpAvI devAno prayAsa kare to? jo pote e zAstravacanone chUpAvI de, to to zAstraviparIta pracAra karanArAne khulluM medAna maLI gayuM, e vadhAre jorathI potAno pracAra karI zake. enA badale jo pote, e zAstravacanone prakAzita kare, ane e vacanono tarka AdinI sahAyathI yathArtha artha spaSTa kare, ne zAstraviparIta pracAra zA mATe A yathArtha arthathI viparIta che enI samajaNa ApatA jAya, to ja zAstraviparIta pracArane paDakArI zakAya. enA badale A to, zAstrAnusArI vAtane ja dabAvI devAno prayAsa karyo.. eTale dareka sujJane sahaja zaMkA thAya ja ke "svamAnyatAnuM samarthana karanAra vAtane che to koI dabAve mahIM ja, nahIMtara to sAmA pakSe paNa tattvAvalokane vageremAM, Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja je zAstrapATho svamAnyatAnuM samarthana karanArA lAgyA, te arthasahita je ApyA che, te paNa nahotA ApavA ne ? kAraNa ke zAstrIya vacanono paNa koI viparIta pracAra karI zake che !) jyAre A loko to zAstrAnusArI je lakhANa thayuM ene nizcita thayuM hovA chatAM prakAzita karatA nathI, eTale jarUra e zAstrAnusArI lakhANa emanI mAnyatAnuM khaMDana karanAruM haze!'' ame to e lakhANane 'divyadarzana' vageremAM prakAzita je karyuM che enA parathI ja sujJapuruSo 'A zAstrAnusArI lakhANa ane amAruM pratipAdana paraspara viruddha nahIM hoya' evI kalpanA karI ja le che. ne sAmApakSavALAe paNa, 'e lakhANano aMtima phakaro svapakSanI mAnyatAnuM z2a samarthana karanAra che' evI kalpanA karIne 'jinavANI' mAM prakAzita karyo ja che ne! to jo, 'e AkhuM lakhANa svamAnyatAnuM samarthana karanAra che' evI emane pratIti thaI hota to enuM paNa teo prakAzana zA mATe na karata ? ne have, 'e lakhANano aMtima phakaro amArI mAnyatAnuM ja samarthana karanAra che' evI kalpanAthI sAmA pakSavALAe jinavANI' pAkSikamAM A pramANe jaNAvyuM che xxx ahIM e vAtano khAsa ullekha karavo joIe ke -- uparokta niSkarSane (1) (uparokta niSkarSa tarIke teone mAtra aMtima phakaro abhipreta che. e dhyAnamAM rahe) kendramAM rAkhIne ja pa.pU. A.bhagavaMta zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe potAnA samagra dIrgha saMyamajIvana daramyAna dezanA pravAha aviratapaNe vahAvyo che, teozrI e madhyavartI kendrabinduthI tasubhAra. paNa kyAreya calita thayA nathI (2) e vAtanI pratIti teozrInA upalabdha vipula sAhityathI bahu sArI rIte thAya che. jyAre bIjI tarapha pU. bhuvanabhAnu sUri ma. nA upalabdha sAhityathI e pramANe khAtrI thAya che ke nahi, te nakkI karavAnuM ame sujJa vAcako para choDIe chIe (3). xxx 'jinavANI' pAkSikamAM A je jaNAvyuM che emAM meM (1), (2) ane (3) naMbara ApelA che, e aMge kaMIka (1) uparokta niSkarSa tarIke 'jinavANI'mAM mAtra aMtimaphakaro Apelo che. eTale A aMtima phakarAne kendramAM rAkhIne sva. A.zrI rAmacandra sU. mahArAje dezanA ApI che evuM jaNAvavA dvArA sAmApakSavALA zuM evuM sUcana karavA mAge che ke sva.zrI rAmacandra sU.mahArAje e zAstrAnusArI AkhA lakhANanA bAkInA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja - 57 bhAga pratye AMkha mIcAmaNA karyA che ? (2) "padgalika apekSAthI paNa dharma ja karavo joIe" AvuM A. zrI rAmacandra su.ma. kyAreya bolyA nathI evI dhAraNAthI tasubhAra paNa kyAreya calita thayA nathI...' vagere ahIM lakhyuM che. eTale je, A ja pustakanA anya bhAgamAM "AtmonnatinA sopAna bhA.3" nA je keTalAka aMzo ApyA che ke jemAM, mokSasukhanI jene icchA nathI. evo jIvane paNa paulika sukha mATe dAnapuNya karyA karavAnI spaSTa preraNA karI che, tenuM anusaMdhAna karI levAnuM huM namra sUcana karuM chuM ke jethI badho bhrama bhAMgI jAya. (3) sarvajJazAstronA marmajJa sva. pUjyapAda gurudevazrI bhuvanabhAnu sU.ma. nA upalabdha sAhityamAM, A aMtima phakarAthI viparIta prarUpaNA paNa jovA maLe che ne tethI A aMtima phakarAne mAnya karavAmAM teozrIe potAnI mAnyatAprarUpaNA choDI devI paDI che... vagere vAta vAcakanA manamAM upasAvavAno A eka prayAsa che evuM spaSTa pratIta thAya che. ane tethI ja sAmApakSavALA ahIM paNa bhIMta bhUlI rahyA che. eka : sva. pUjyapAda gurudevazrIne to, banne AcAryabhagavaMtonI sahI sAthe pragaTa thayeluM e mArgadarzana pahelAM paNa mAnya hatuM ja ne pachI paNa hatuM ja. eTale ja teozrInA upalabdha vipula sAhityamAM e AkhA lakhANathI viparIta koI vAta jovA maLatI nathI. bIjuM : e lakhANanA aMtima phakarAmAM "A rIte mukitasukha pamADavAno pavitra Azaya haiyAmAM rAkhI dharmopadezakoe." ityAdi je jaNAvyuM che. enA parathI sAmApakSavALA - "mokSa mATe ja dharma karavo" Avo ja upadeza Apavo joIe; "padgalika sukha mATe paNa dharma ja karavo' evaiMupadeza Apavo e A aMtima phakarAnA zabdothI viparIta che - evI kalpanA kare che, ane tethI sva.pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijayabhuvanabhAnu sUrIzvarajI ma.sAhebanA upalabdha sAhityamAM, A aMtima phakarAnA zabdothI viparIta nirUpaNa paNa maLe che. evo ADakataro nirdeza kare che. paNa hakIkatamAM, "paudgalika sukha mATe paNa dharma ja karavo" AvuM kathana karavAmAM paNa, aMtima phakarAnA e zabdono koI virodha nathI. juo emAM zuM jaNAvyuM che? "muktisukha pamADavAno pavitra Azaya haiyAmAM rAkhIne..." gItArthaguru Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja paulika sukha mATe paNa dharma ja karavo vagere je kahe che emAM, sAmo jIva A rIte paNa dharma karIne, e dharma dvArA paulika sukhanI icchA moLI paDatI javAnA prabhAve, paraMparAe muktisukha pAme evo Azaya dharAvatA ja hoya che. sAmo jIva paudgalika sukha pAmI emAM ja rAcato thaI jAya evo abhiprAya gItArthaguruno hoya ja nahIM, A vAta anyatra kahevAI gaI che. ahIM A pavitra Azaya haiyAmAM rAkhavAnI vAta karI che, ne e haiyAmAM to hoya ja che, hoTho para paNa e pavitra Azayano nirdeza hovo ja joIe, evuM jaNAvAyuM nathI, eTale paulika sukha mATe paNa dharma ja karavo" vagere kathanamAM mukti-sukhanI vAta na hovA mAtrathI e kathanane A aMtima phakarAthI viparIta na kahI devAya. vaLI, gItArthagurunA dilamAM A paNa beseluM ja hoya che ke, A rIte karelA dharmathI paNa jIvonA hRdayamAM saMsArasukhano rAga kamazaH ghaTato Ave ne chevaTe sarvathA naSTa thaI jAya, temaja muktino rAga pragaTa thatAM thatAM chevaTe utkRSTa rAga pragaTe... A mATe sto teo, paudgalika sukha icchatA jIvane paNa dharmamAMja joDe che. vaLI, e paNa samajavA jevuM che ke, e aMtima phakarAmAM sAmAM jIvane muktisukha pamADavAno pavitra Azaya dharmopadezakane haiyAmAM rAkhavA mATe jaNAvyuM che. eTale kadAca, tevI bhUmikAnA kAraNe sAmA jIvanA haiyAmAM haju mukti sukha pAmavAno pavitra Azaya pedA na thayo hoya toya A aMtima phakarAno virodha thato nathI. mULa vAta e che ke- ubhayasaMmata zAstrAnusArI lakhANano prAraMbhika moTo bhAga, sAmApakSavALAne, svamAnyatAthI viparIta bhAsavAthI, jinavANI' pAkSikamAM uDADI devAno prayAsa thayo che evuM sujJa jIvone pratIta thayA vagara nahIM rahe. (2) tasvanirNaya mATenI A carcAmAM sAmo pakSa prAmANika che ke nahIM ? eno nirNaya madhyasatha jIvo karI zake e mATenI vicAraNAmAM zAstrapATha vagerenI teo kevI rajuAta kare che enA namunA jaNAvyA. have e nirNaya thavAmAM sahAyaka bane evI bIjI vicAraNA :- amArAM vAstavika nirUpaNomAM koI doSa rahyo na hovAthI enuM khaMDana zakya na rahevAnA kAraNe teo, amArAM nirUpaNone vikRta karIne loko samakSa raju kare che ne pachI emAM doSodbhAvana karI, loko AgaLa evuM jAhera kare che ke "ame AvI AvI zAstraviparIta Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja vAto karI rahyA chIe." - AvI amArI kalpanA sAcI che ke nahIM e mATe nIcenI vAto vicAravI : (a) amAruM nirUpaNa A che ke - "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe." chatAM, "A loko to, "artha-kAma mATe ja dharma karavAnuM kahe che', "dharma saMsAra mATe ja karavAnuM kahe che, "artha-kAmano upadeza Ape che" vagere aneka vikRta nirUpaNo amArA nAme raju karavAmAM Ave che. (A vAta anyatra kahI gayo chuM.) AnA keTalAka namunA :tasvAvalokana pRSTha - 109 para jaNAvyuM che - xxxhA, eka vAta jarUra che ke zrAvako potAnI pratyeka pravRttimAM deva, guru, dharmane AgaLa kare ja, paraMtu te sAMsArika sukhone ja siddha karavA mATe nahI.xxx. zrAvaka sAMsArika sukhone ja siddha karavA deva vagerene AgaLa kare" evuM "ja' kArasahita ame kyAMya pratipAdana karyuM che ? ke jethI temaNe eno niSedha karavo paDe. "zrAvaka sAMsArika sukhone ja siddha karavA deva vagerene AgaLa kare e vAta to khoTI che ja. eTale amAruM evuM nirUpaNa na hovA chatAM, ame evuM nirUpaNa karIe chIe evo AbhAsa Ubho karavAno ne pachI niSedha karavAno. Avo mAyAcAra zA mATe? Avo ja mAyAcAra tatvAvalokana pR.24 para je jaNAvyuM che emAM sevAyo che ke nahIM? e vicArI levuM. tyAM jaNAvyuM che ke xxx vyApAramAM phAvaTa meLavavA, khaMdhAIthI kSamA rAkhanArA, kapaTathI namratA dAkhavanArA, kapaTa karatAM phasAmaNa jaNAya to saraLatA dAkhavanArA ane vadhAre meLavavA, maLeluM jatuM karanArA AtmAonI kSamA vagere zuM vakhANavA yogya che ? AvA svArthaprerita kSamAdi to kasAI-pAradhi vageremAM paNa jovA maLe...xxx artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe' AvA zAstravacananuM ne tadanusAra amArA kathananuM khaMDana karavA mATe tatvAvalokana" lakhAyuM che. ame AvI khaMdhAIthI kSamAM rAkhavI vagere rUpa dharma karavAnuM kahI rahyA chIe." AvI chApa upasAve to amane lokomAM sahaja rIte halkA cItarI zakAya ne ! paNa khAMdhAIthI kSamAM rAkhavI vagerene ke kasAI vagerenI kSamAne koI dharma" mAne che ke jethI dharma karavo joIe" vagere vAkyamAM rahelA "dharma' zabdanA artha tarIke ene Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 pakaDI zakAya ? (A) tattvAvalokanamAM pR.286 para 'batrIsInA zlokano anucita artha'' evuM mathALuM bAMdhI jaNAvyuM che ke xxx 13 mI batrIsInA 21 mA zlokano evo artha karAya che ke - saubhAgyAdi phaLanI vAMcchA paNa bAdhyasvabhAvavALI tathA sadanuSThAnano rAga karAvanArI hoya che ane te phaLApekSAnI bAdhyatA upadezAdhIna na hoIne kAraNarUpe muktiadveSa sApekSa che. xxx dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja zrIkIrtiyazavijaya mahArAjane pUchIe ke ame Avo artha kyAM karyo che te jaNAvazo ? ame Avo artha kyAMya karyo ja nathI... paNa Avo artha karyo hovAno AkSepa kare to ja ''saubhAgyAdi phaLanI vAMcchA bAdhyakakSAnI hoya che ne sadanuSThAnano rAga karAvanArI hoya che ema A loko kahe che je sarvathA anucita che...'' vagere Aropa karI zakAya ne ! '"bAdhyakakSAnI saubhAgyAdi phaLanI vAMcchA sadanuSThAnano rANa karAvanArI hoya che,' vagere ja ame artha karIe chIe, jemAM koI doSa rahyo na hovAthI 'ame zAstranA artha karavAmAM kevI garabaDa karIe chIe' evI hohA macAvI zakAya nahIM... paNa e macAvavI to che, eTale khoTA arthane amArA nAme caDAvavo ja paDe ne ! (i) 'tattvAvalokana' nA pR.134 para zrIkIrtiyazavijaya mahArAja jaNAve che ke - xxx paraMtu eTalA mAthI niyANuM kartavyarUpe siddha thaI zakatuM nathI. xxx AvuM zA mATe lakhavuM paDe che ? ame kyAMya niyANAne 'kartavya' kahyuM che ? "ame niyANAMne kartavyarUpe jaNAvIe chIe'' evI lokomAM chApa upasAvI, lokone amArAthI vimukha karavA mATe ja ne ? vaLI, e ja pRSTha para, zrIkIrtiyaza vi.mahArAja pote lakhe che ke XXX ''caupanna mahApuruSa cariya'" zAstranA AdhAre ema jarUra kahI zakAya ke -- lalitAMge niyANuM karAvyuM ane anAmikAe niyANuM karyuM. xxx ane pachI e ja pRSTha para anAmikAnA niyANA aMge AgaLa lakhe che ke xxx AvI nirAdhAra ane zAstrAdhArothI bAdhita thatI kalpanAothI kadI koI vAta siddha thaI zake nahIM xxx jo caupanna mahApuruSacariyuM no AdhAra che ja to 'nirAdhAra...' vagere zA mATe lakhavuM paDe che ? 'ame zAstrAdhAra vinA vAto karIe Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja chIe' evI havA phelAvavA ja ne ? (I) vi.saM. 2044 mAM amadAvAdamAM thayelA munisaMmelanamAM devadravya aMge je TharAva thayo emAM, kalpita devadravyamAMthI derAsarasaMbaMdhI kesara vagere sAmagrI vagerenA kharcanI anujJA ApI che. A derAsarasaMbaMdhI kharcanI ja anujJA ApI hovAthI e dravya sAdhAraNakhAtAnuM banI gayuM evuM to che ja nahIM, e spaSTa che, kAraNa ke sAdhAraNakhAtAnuM dravya to sAte kSetromAM vAparI zakAya che. chatAM, sAmApakSe, 'saMmelanavALA devadravyane sAdhAraNamAM laI gayA' vagere pracAra kevo jerazorathI karAyelo e prasiddha che. (3) saMmelana bAda sAmA pakSe moTA moTA posTaro chapAvI gAmegAma mokalIne virodha karelo. emAM keTalIya bAbato AvI hatI. jemake pU.paM. zrIjayasuMdara vi.ma. nuM devadravya vagere aMge mArgadarzana 'divyadarzana' sAmAhikamAM saMmelanapUrve AveluM, emAM derAsara sivAya hospITala vageremAM kharcI zakAya nahIM vagere jaNAvyuM che. 'derAsara aMgenA kAryomAM paNa na vaparAya' evuM- kyAMya jaNAvyuM nathI. chatAM, moTA moTA akSaromAM e lakhANa chapAvI, 'saMmelana pUrve zuM kahetA hatA ne have zuM kahe che ?' vagere prazno uThAvI evo AbhAsa Ubho karavA sAmo pakSa maLyo ke have saMmelana bAda A lokoe potAnI mAnyatAo ne nirUpaNo badalI nAMkhyA che. kharekhara to saMmelananA nirNayane bAdha pahoMce ke tenI sAthe virodha Ave evuM kazuM emAM hatuM nahIM. (U) eka zAstranI paMkti che ke "" -- 61 "" 'jamsa maNe navakAro, saMsAro tassa kiM kuNaI ?'' AnuM gujarAtI rUpAMtara A pramANe prasiddha che ke "jenA haiye zrInavakAra, tene zuM karaze saMsAra...' AmAM, '"navakAranuM sAmarthya, saMsAranA sAmarthya karatAM ghaNuM vadhAre che, ne tethI zrInavakArane haiye dharanArane saMsAra kazuM karI zakato nathI''AvuM jaNAvavAno zAstrakAra maharSino abhiprAya spaSTa che. sAmApakSavALAoe A zAsravacana sAthe paNa aDapaluM karyuM ne ene sAva viparIta karI nAkhI A rIte chapAvyuM ke "jenA haiye che saMsAra, tene zuM karaze navakAra..'' eTale ke ''navakAra karatAM saMsAranuM sAmarthya ghaNuM vadhAre che'' vagere dvArA saMsArane vadhAre sAmarthyavAn jaNAvyo. zaMkA to e paDe che ke A loko navakAranA sevaka che ke saMsAranA ? jethI saMsArano mahimA navakAra karatAM vadhu gAya che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja () zrI kumArapAlabhUpAlaviracita sAdhAraNa jinastavananI 33 mI gAthAno artha karavAmAM "mataH ' ATalA zabdo uDADyA. zrI zAstravArtAsamuccayanA eka zlokamAM "paMDita puruSoe haMmezA mokSa mATe vizuddha dharma ja Adaravo joIe" A pramANe jaNAvyuM che, jyAre sAmA pakSe 'ja' kArano pheraphAra karIne evo artha karyo che ke "paMDita puruSoe haMmezA mokSa mATe ja vizuddha dharma Adaravo joIe." ema tapapaMcAzakanI 23 mI gAthAmAM AvuM jaNAvyuM che ke "rohiNI vagere sAbhiLaMga tapa mugdhajIvone hitakara ja che...''jyAre sAmApakSe rohiNI vagere sAbhiLaMga tapa mugdhajIvone ja hitakara che" Avo artha upasAvyo che. aSTaka prakaraNanA - pratyAkhyAna aSTakanI AThamI gAthAmAM "bAdhyamAna (=bAdhA pAmatuM)" Avo zabda rahelo che jene badalIne sAmApakSe "bAdhita ( bAdhA pAmI cUkeluM)' evo pheraphAra karyo che. dvArikAnA dAhanA nivAraNa mATe zrI neminAtha prabhue dharma karavAno upadeza Apyo che evuM pAMDavacaritramAM jaNAvyuM hovA chatAM, 'pAMDavacaritramAM A vAta kaze jaNAvI nathI" evuM jaNAvIne pAMDavacaritrano e pATha uDADavAno prayAsa karAyo che. AvI aneka garabaDo "tasvAvalokana' nAme "dharmasvarUpadarzana" pustakanI prastAvanA je prakAzita thaI che temAM karavAmAM AvelI che. sAmAnyathI, loko A badhI garabaDane pakaDI zakatA na hovAthI, e vikRta zAstrapAThone sAcA zAstrapATha svarUpa svIkArI laIne, "A loko potAnI vAtane kevI zAstravacano dvArA siddha karI Ape che" evuM vicAravA mAMDe che, ne tethI satyatattvanA nirNayathI dUra pheMkAI jAya che. zAstrapAThImAM kApakUpa karavI, pheraphAro karavo vagere rUpe zAstravacano sAthe ceDAM karanArAnI mAnyatA sAcI hoI na zake eTaluM koIpaNa madhyastha sujJa samajI zake (3) sAmA pakSanI, tasvanirNaya mATe prAmANika nikA che ke nahIM ? enA nirNaya mATe trIjI vicAraNA - jeno upanaya ghaTI zakato na hoya evA paNa ADedhaDa laukika daSTAntathI potAnI vAta zraddhALuvargamAM ThokI besADavAno prayAsa prAmANika mANaso na kare e spaSTa che. sAmApakSe A bAbatamAM zuM karyuM che e joI lyo - vardhamAnatapa ArAdhaka pU.A.zrI prabhAkara sU.ma. sAhebe mArA tatvAvalokana samIkSA' pustaka sAme lagabhaga 12-13 pRSTha jeTaluM lakhANa karI enI jheroksa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / pahelo vikalpa maLI paDavuM, ema navA navI kriya artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja phelAvelI... emAMnA keTalAMka vidhAno - xxx koI apavAda mArge daSTAMta hoya paraMtu teno rAjamArgo upayoga kare to tArAjI kare. koI laMgaDo mANasa cothe mALathI paDyo hoya ane kadAca paga sAjo thaI jAya tethI dareka laMgaDAe cothe mALethI paDavuM e vyAjabI nathI. xx AmAM, laMgaDA mANase cothA mALathI paDavuM e apavAda che to utsarga zuM? sAjA mANase cothA mALathI paDavuM e ke laMgaDA mANase davA vagere karAvavA e ? pahelo vikalpa mAnI zakAya ema nathI, bIjo ja vikalpa mAnavo paDaze, e spaSTa che. have, A vAta, 'artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe" A vidhAna ApavAdika che ema jaNAvavA mATe karAI rahI che, eTale, ApaNe AcAryazrIne pUchIe ke tame utsarga zuM mAnI rahyA cho ? mokSanA icchuke dharma karavo e ke artha-kAmanA icchuke adharma karavo e ? (kAraNa ke artha-kAmanA icchuke dharma karavo ene to apavAda mAno cho.) AmAM pahelo vikalpa mAnavAmAM. mokSano Icchaka eTale sAje mANasa.. ne dharma karavo eTale cothe mALathI paDavuM, ema upanaya ghaTAvavo paDe je ayogya che. kAraNa ke dharma karavo e kAMI cothe mALathI paDavA jevI kriyA nathI. bIjo vikalpa paNa mAnI zakAya ema nathI, kAraNa ke artha-kAmanI icchAthI pApa karavuM evuM vidhAna utsargapade jJAnIo zI rIte karI zake ? TUMkamAM, laMgaDA mANase cothA mALathI paDavuM e apavAda che ema kahIne AcAryazrI artha-kAmanA Icchake dharma karavo e apavAda che AvuM jaNAvavA je maLI rahyA che, emAM upanaya Avo karavo paDe ke, laMgaDo mANasa = artha kAmano icchuka cothA mALathI paDavuM =dharma karavo. je bilakula anucita che e spaSTa che. AcAryazrInuM bIjuM eka AvuM ja DhaMgadhaDA vagaranuM nirUpaNa xxx bajAra vacce nagna na karAya, paraMtu koI DokTara pAse zarIranA Arogya mATe zarIra batAvavA nagna thavuM paDe. tethI bajAramAM nagna thaIne pharAya tevuM kahenAro mahAna viplava jagADanAro che. tevI rIte artha-kAma mATenI ApavAdika vAta kahenArA mahAna viplava karanArA che. xxx artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe, A vAta ApavAdika che, mATe gItArthagurue jAheramAM na kahevAya, paNa evA yogya jIva pAse ekAMtamAM kahI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja zakAya... AvuM jaNAvavAno AcAryazrIno Azaya che. have uparanA daSTAMta sAthe Ano upanaya ghaTAvavA jaIe to evuM phalita thAya ke sAmo jIva e DokTara tulya che ne gItArthaguru ekAMtamAM enI pAse, potAnA Arogya mATe "arthakAma mATe paNa dharma ja karavo joIe" evI vAta karavA rUpe pote nAgA thAya che... Avo upanaya bilakula anucita che. e spaSTa che. vaLI teozrIno eka ora tukko - xxx pAcho avasara Ave eTale arthakAmanI bhayAnakatA samajAvI artha-kAmanI lAlasA choDAvI de che. dhAvatA bALakane jema dhAvaNa choDAvI de tema. xxx dhAvatA bALakane e avasthAmAM dhAvaNa to lAbhakartA ne upAdeya ja hoya che, ema AcAryazrI zuM evuM jaNAvavA mAge che ke artha-kAmanI lAlasA lAbhakartA ne upAdeya ja hoya che ? sva. AcAryazrI rAmacandra su.ma.nuM paNa ghaNI prasiddhi pAmeluM, paNa koI rIte upanaya na bese evuM eka nirUpaNa AvuM che - xxxkaDavI davA pAvA mATe hajI sAkaranI lAlaca batAvAya, paNa jhera pAvA mATe kaMI sAkarathI na lalacAvAya, saMsAranA sukhanI lAlaca batAvIne e sukhanI bhayAnakatA aMge sAva mauna sevanAro sAkara batAvIne jhera pIvaDAvavAno dhaMdho kare che. Avo dhaMdho karavAnI bhagavAne amane sApha sApha nA pADI che." xxx AmAM kaDavI davA, sAkara ane jhera ema traNa vAto daSTAntamAM che. A traNano upanaya zuM che ? e to koI apUrva (!) vidvAna ja jaNAvI zake. pU.upA. zrIyazovijaya mahArAja vagere granthakAroe pratimAzataka vagere granthomAM guDajilikA nyAya dvArA goLa (sAkara) tarIke bhautika sukha ne kaDavI davA tarIke dharmano upanaya karI darzAvyo che. paNa jhera tarIke dharmane kahyo nathI. bALakane 'gAthA gokhaze to peMDo ApIza" e rIte protsAhita karanArI e vakhate "peDo bhayaMkara che evuM samajAvatA to nathI. eTale zuM jhera pAvAnuM kAma karI rahyA che ? ane, jo e vakhate, peMDo bhayAnaka cIja che' evuM samajAvavAmAM Ave to to, bALaka gAthA gokhavAno haze te paNa choDI ja de ke bIjuM kAMI ? kAraNake "gAthA gokhIza to to A bhayAnaka cIja AvI paDaze" evuM ja ene pratIta thavAthI evo bhaya TALavAnA prayAsa rUpe e gAthA gokhavAnuM ja na mAMDI vALe ? Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 65 zaMkA - uparanA 'kaDavI davA...' vagere nirUpaNamAM artha-kAmanI lAlaca e sAkaranI lAlaca batAvavA jevI che, ne e mATe 'artha-kAmanI icchA hoya to paNa dharma ja karavo joIe' A rIte dharma karAvavo, e jhera pAvAnuM kAma che, kAraNake evo dharma viSAnuSThAna (viSa) che. Ama upanaya spaSTa ja che to tame kema 'Ano upanaya koI batAvI na zake' evA bhAvanuM jaNAvo cho... samAdhAna - Avo upanaya bhAse kharo... paNa e asaMgata che. kAraNa ke sAkaranI lAlaca na hoya to paNa jhera to jhera ja che, 'e svayaM amRta hatuM, paNa sAkaranI lAlaca che mATe jhera banI jAya che' evuM kAMI che nahIM. jyAre prastutamAM, '"dharma svayaM to amRta tulya ja che, paNa, artha-kAmanI lAlaca (AzaMsA) che, mATe e jhera bane che'' AvuM tame mAno cho. eTale be sAva viparIta hovAthI dharmane jhera jevo zI rIte kahI zakAya ? bAkI to 'artha-kAmanI...' vagere vacanane anusarIne koI zraddhALu jIva dharma kare to e viSAnuSThAna banatuM nathI vagere vAto A pustakamAM anyatra cacelI ja che. (4) tattvanirNaya na thaI zakavAnA paribaLo vicArAI rahyA che. emAM cothuM paribaLa amArI zAstrIya mAnyatAnuM samarthana karavA mATe ame je kAMI zAstrapATho vagere ApelA hoya enA para, "A zAsrapATho ApavAmAM kaMI garabaDa karI che ? eno artha barAbara karyo nathI ?, enA para calAvelA tarka e tarka nathI paNa kutarka che ? eno tAtparyArtha je batAvyo che te pUrvApara viruddha che ?'' vagere kazuM sAmo pakSa darzAvato nathI, darzAvI zakato nathI... eTale khAlI ''AvI vAta zAsramAnya hoya zake nahIM, AvuM zAstrakAro kahe nahIM, AvuM viparIta arthaghaTana kyAreya zAsramAnya banI zake nahIM... vagere mAtra kahI de che ne emanA para aMdhazraddhA rAkhanAro varga amArAM nirUpaNane zAsraviparIta vagere mAnI le che. ,, * mArA 'tattvAvalokana samIkSA' pustakanI sAme upara kahelI jheroksa A.zrIprabhAkara sU.ma. sAhebe phelAvelI che. paNa e jheroksanA lakhANamAM, evo eka paNa nirdeza sudhdhAM nathI karyo ke meM kayo zAstrapATha khoTo Apyo che, athavA eno artha karavAmAM garabaDa karI che. vagere. ''jainazAsana'" sAptAhikamAM to 'tattvAvalokana samIkSA' pustaka aMge aneka lekho AvI gayA che, paNa ekemAM zAstrAdhArapUrvaka tarkapUrNa rIte, meM e pustakamAM bhUla karI hoya to kaI bhUla karI che ? vagere darzAveluM jovAmAM AvyuM nathI. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja * prakhara zAsanaprabhAvaka pUjyapAda paM.pravara zrIcandrazekharavijaya gaNivaryo lakhela dhArmika dravya vahIvaTa vicAra' pustakanA pariziSTamAM marA be lekho AvyA che. AnI samIkSA tA. 26-10-93 nA jainazAsana' sAptAhikamAM je AvelI che te nIce mujaba che - xxx A pustakamAM abhayazekhara vi.jI paNa jhaLakyA che, emane eTaluM ja kahevAnuM ke tamArI vidvattA koNa jANe kayA mArge jaI rahI che? tame je zAstrapAThI raju karyA che ane enA artho karyA che e pU. rAmacandrasUri mahArAje nahIM joyA hoya ? ene atha karavAnI kSamatA emanAmAM nahIM hoya ? badhuM ja hatuM, paNa tamArA jevI chokaramata temanAmAM na hatI. vagere vagere. xxx che AmAM kAMI paNa zAstrapATha raju karavAmAM yA eno artha karavAmAM meM kAMi garabaDa karI hoya to zuM karI che ? enuM nirUpaNa ? zrI kIrtiyaza vi.ma.nA 'tatvAvalokana" mAM to AvuM TheraThera jovA maLaze. Ano paNa eka namuno darzAvI dauM- 'tatvAvalokana" nA pR.24ra para temaNe A mujaba jaNAvyuM che xxx potAnI upara mujabanI vicAradhArAnA samarthana mATe temanA dvArA zrI yogabindunA keTalAka zlokono AdhAra levAmAM Avyo che, paraMtu prAmANikapaNe vicAratAM zrIyogabindunA te zloko temanI vicAradhArAne leza paNa puSTi ApatA nathI. xxx zrI kIrtiyaza vi.mahArAje A pramANe jaNAvyuM che, paNa zrIyogabindunA je zlokono AdhAra levAyo che e zloko ApIne sAmI vyakti potAnI (ame amArI) vicAradhArAnuM enA AdhAre kaI rIte pratipAdana kare che, emAM kyAM bhUla thAya che ke jethI e vicAradhArA aprAmANika kare, ane e aprAmANika che to e zloko parathI temane prAmANika tarIke abhipreta vicAradhArA kaI rIte nIkaLe che ? A badhuM to kAMI ja darzAvyuM nathI. (5) "tamArI zAstrAdhAro sahita tarkapUrvaka raju karAyelI vAto jANavA maLe tyAre tamArI vAto satya samajAya che... paNa jyAre sAmA pakSanI vAto vAMcIesAMbhaLIe tyAre e vAta paNa sAcI lAge che.'' AvI ghaNAnI mUMjhavaNane TALavA satya hakIkato raju karAI rahI che. koIpaNa pakSa vAraMvAra juThANAono Azraya le to e atyaMta AghAtajanaka kamanasIba binA che. sAmo pakSa juThANAono Azraya levAmAM saMkoca anubhave che ke nahIM ? eno nirNaya vAMcako svayaM karI le - Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 67 - zrI neminAtha bhagavAne dvArikAnA dAhanA nivAraNa mATe dharma karavAno upadeza ApyAnI vAta pAMDavacaritramAM jaNAvelI che ne labhagabha dareka samudAyomAM prasiddha che, vyAkhyAnomAM paNa Thera Thera kahevAya che. chatAM sAmApakSe AvI vAta calAvI ke - A vAta koI zAstramAM kahI nathI. vagere. tA. 28--93 ne "jainazAsana saptAhikamAM sva.A. zrI ravicandra. ma.nA ziSya zrI jayadarzanavi.ma.no 'vicAravasaMta' nAme eka lekha Avyo che. emAM eka vArtA ApI che je TUMkamAM AvI che - nAnI umaramAM bALalagna karIne kAzImAM bhaNavA gayelo lallazaMkara paMDita thaIne pAcho pharato hato. enA mitrane enI parIkSA levAnuM mana thayuM. e mitra sAmo AvIne ene kahe che ke "eka mAThA samAcAra che." "zuM ?' "tArI patnI rAMDI che.' pelo to poka mUkavA mAMDayo. enI vidhavA bahena poka mUkavAnuM kAraNa pUche che. to A lalluzaMkara jaNAve che ke mArI patnI rAMDI mATe poka mUkuM chuM. enI bahena kahe che. "alyA gAMDo che ? tArA jIvatAM kAMI tArI patnI rAMDatI haze ?'. to A laluzaMkara kahe che : kema ? mArA jIvatAM tuM rAMDI to mArI bairI kema na rADe ? ATalo TUcako varNavyA bAda potAnI jAtane ja lahuzaMkara TheravatA zrI jayadarzana vijayajI, Ama lakhe che ke - Aje koI paNa mANasa (eTale ke sva.pU. gurudeva A.bhaga.zrI bhuvanabhAnusU.ma.sA. vagere ame) lokone pUchI zake che : svadravyathI jinapUjA thAya to devadravyathI zA mATe na thAya, bolo jouM ?'' A paMDitone (emanA zabdomAM paThita mUkhane-lallazaMkarone) amArI mAnyatAne khoTI sAbita karI zake evA koI tarka to maLatA nathI eTale AvA tukkAo laDAve che. devadravyathI paNa jinapUjA thaI zake che evuM ame zA mATe jaNAvIe chIe e jANI zakavAnI bicArAonI bhUmikA na hovAthI kare paNa zuM ? saMkhyAbaMdha zAstrapATho (je dhA. va. vicAramAM ApelA che te)mAM jaNAvyuM che mATe ame kahIe chIe ke devadravyathI paNa jinapUjA thaI zake che. svadravyathI jinapUjA thaI zake che, mATe devadravyathI paNa thaI zake" evuM ame kyAMya jaNAvyuM nathI. Ama, 'svadravyathI jinapUjA thAya che mATe devadravyathI paNa thaI zake' evuM ame kahetA na hovA chatAM ame evuM kahIe chIe evo juThTho Aropa sAmo pakSa bedhaDaka mUkI zake che e vAta sAmApakSanI bhUmikAne chatI karavA mATe sakSama che. devadravyano lopa karanAro (e dravyathI thanArAM) pUjA-snAtra mahotsava vagereno Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja lopa karI rahyo che" AvuM jaNAvanArA DhagalAbaMdha zAMDhapATho maLe che. enA para vicAra karIe- devadravyano lopa thAya to pUjA-snAtra mahotsava vagereno lopa kyAre thAya ? devadravyamAMthI e thatAM hoya to ja ne? jo e nahIM thaI zakatA hoya to devadravyano lopa thavA mAtrathI pUjA vagereno lopa kaI rIte thaI jAya ? jema devadravyamAMthI granthaprakAzana thaI zakatuM nathI, to devadravyano lopa karanAro granthaprakAzanano lopa karI rahyo che evuM kahI zakAya ? - eTale A zAstrapATho "devadravyamAMthI pANa prabhupUjA vagere thaI zake che evuM sUcana karanArA che ne mATe ame e kahIe chIe. nahI ke svadravyathI e thaI zake che mATe.... tA. 2-11-93 nA jainazAsananA aMkamAM tattvAvalokana samIkSAnA asatya pracArathI sAvadhAna" evA mathALA sAthe eka lekha Avelo che jemAM tasvAvalokanasamIkSAnA prakAzakoe potAnuM prakAzakIya maMtavya je raju karyuM che e aMge kaMIka lakhANa karavAmAM AvyuM che. vi.saM. 2047nA cAturmAsamAM malADamAM eka vakhata tapanA pAraNAnA prasaMge tapa-saMyamaniSTha pU.A. zrI jagandrasU.ma. tathA zrI nayavardhanavijayajIne bhegA pravacana karavAno prasaMga Avyo. e vakhate pU.A.zrInA pravacanabAda zrI nayavardhanavijayajIe ghaNAM coMkAvanArAM pratipAdano karelAM - jevAM ke - mokSano abhilASa na hoya tene derAsaranAM pagathiyAM caDavAno paNa adhikAra nathI. vagere. potAnI nizrAmAM AvA jinavacananirapekSa vidhAno thayAM enuM AcAryabhagavaMtane ghaNuM du:kha thayuM. eTale teoe zrI nayavardhanavijayajI pAse lekhita spaSTatA maMgAvI. lekhita spaSTatA to na thaI. paNa rUbarumAM A aMge lagabhaga be kalAka vicAravinimaya thayo. ane munizrIne emanAM ekAntika pratipAdanomAM rahelA doSo zAstravacano, tarkayuktio vagerethI darzAvavAmAM AvyA vagere vAto. e prakAzakIyanivedanamAM raju karavAmAM AvI che. jyAre jainazAsana'nA e aMkamAM AvelA e lakhANamAM (sAva asatya vAta raju karI che ne e carcAne vikRta rUpe raju karavAmAM AvelI che. temAM) e jaNAvyuM che ke - munizrInI hAjarImAM ja pU. AcArya bhagavaMte mokSanA mahatvane gauNa karatAM ane mausaikalakSI pravacana paddhatino upahAsa karatAM amuka vAkyo uccAryA. ane tethI munizrIe potAnI aparihArya pharaja samajIne potAnA pravacanamAM enI tarkakti-zAstrIya samIkSA karI hatI. pachI caityaparipATInA prasaMge munizrI pU.A. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja bhagavaMtazrIne bhegA thayA hatA tyAre A carcA cheDAI hatI. tyArabAda paNa munizrI A. bhagavaMtazrInI sukhazAtA pUchavA upAzraye gayelA ne A. bhagavaMte A prazna upADyo. munizrIe kahyuM ke viSaya rahevA do. paNa kadAca zrAvakonI gerahAjarInI A takane jhaDapIne ja patAvaTa karI levAnA mUDamAM AcArya bhaga. haze ke zuM ? temaNe A taka jatI karI ja nahIM. tyAreya munizrIe suMdara rIte praznonA javAba ApyA hatA ne ekeka zAstranirapekSa rajuAtano zAstrIya vacano dvArA radiyo apAto ja jato hato. vagere.. (pachI AgaLa e lekhamAM jaNAvyuM che ke -) munizrInuM eka vakhatanuM pravacana ane pachInI be vakhatanI carcA. A badhAmAM hAjara hatA evA pU.mu.zrI cAritrarativi.ma. tathA te te prasaMge upasthita zrAvakabhAIo Aje paNa A vAtanuM gaurava anubhave che ke - paramAtmabhASita vacano ane pU. gurubhagavaMta A. zrI vijayarAmacandra sU.ma. dvArA ghUMTI ghUMTIne samajAvAyela A paramasatyono kevo prabhAva ke sAme praznonI jhaDI varasAvavAmAM bAkI nahi rAkhavAmAM AvI chatAM ya satyo pUrA aNanama ja rahyA che. Ama tasvAvalokasamIkSA'nA prakAzakIya nivedanamAM e jaNAvyuM che ke vagara nimitte munizrIe managhaData vidhAno karyA ne tethI pU.A. bhagavaMte khulAsA maMgAvyA.. jyAre jainazAsana'nA e lekhamAM ema jaNAvyuM che ke pahelAM AcArya bhagavaMte zAstra viparIta vidhAno karyA ne munizrIe enAM nirAkaraNa karyA. A bemAM sAcuM koNa ? e have vicArIe - pU.A. bhagavaMtazrI prazAMtamUrti che ne vagara prayojane A carcA cheDavAno emane koI rasa nathI, e prasiddha che. jyAre zrInayavardhanavijyajI AvAM ADedhaDa vidhAno karavA mATe emanA vargamAM paNa prasiddha che. eTale zarUAta emaNe ja karI hovAnI prakAzakonI vAta satya hovAnI zakayatA vadhu che. (ane emaNe ja zarUAta karI hatI e vAta emanA patravyavahArathI spaSTa ja che.) bIjuM, jainazAsananA e lekhamAM munizrIe, AcAryazrInAM vidhAnonI potAnA pravacanamAM tarkayukata zAstrIyasamIkSA karI hatI. A vAta satya hovAnI to saMbhAvanA paNa kevI rIte karI zakAya? keTalAya grantho ne zAsasaMdabha joI levAno pUro avasara maLyo hoya ne pachI ja mudrita sAhitya prakAzita thatuM hoya evA 'tatvAvalokana" vagere sAhityamAM paNa sAmo pakSa tarkapUrNa zAstrIya samIkSA karI zakato nathI to acAnaka upasthita thayelA pravacanamAM e zI rIte karI zake ? trIjuM, e lekha Akho kAlpanika rajuAta karanAro che enI pratIti emAM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja karelA pUrvApara vAkyothI thAya che. emAM AgaLa jaNAvyuM che ke "paNa kadAca zrAvakonI gerahAjarInI A takane jhaDapIne ja patAvaTa karI levAnA mUDamAM A.bhaga. haze ke zuM? " vagere ne pachI jaNAvyuM che "te te prasaMge upasthita zrAvakabhAIo Aje paNa A vAtanuM gaurava anubhave che ke.." ityAdi. pahelAM zrAvakonI gerahAjarI jaNAvI ne pachI 'upasthita zrAvako ema jaNAvyuM... jema chAbaDIthI kayAreya sUrya DhaMkAto nathI. ema AvuM chApI devA mAtrathI satya paNa kayAreya DhaMkAtuM nathI. A hakIkatanI pratIti A lekha vAMcanAra taTastha vyakitane thayA vagara nahi rahe." A chelluM vAkya e lekhamAM je lakhyuM che e, e lekha mATe akSaraza: satya lAge che ne ? cothuM - e lekhamAM, munizrI zrAvakonI hAjarImAM ja carcA karavAnuM icchatA hatA... vagere je vAraMvAra jaNAvyuM che e paNa keTaluM satya che ? vagere vAto, e vakhate pU. AcArya bhagavaMta ne munizrI vacce thayelA patravyavahArathI spaSTa thaI jaze. mATe have e patravyavahAranA Avazyaka aMzo joI laIe malADa bhA.su.7 paramArAdhdhapAda pU. AcAryadeva zrImadvijaya jagaccandrasUrIzvarajI ma.sA. taraphathI viyAdi guNopeta munizrI nayavardhanavijyajI joga, anuvaMdanA, sukhazAtA, zAtAmAM hazo. gaIkAle bAbubhAInA ghare thayeluM tamAruM vyAkhyAna sAMbhaLyuM. temAM keTalAka prazno upasthita thayelA. samayanA abhAve tyAre khulAsA na pUchAyA. nIcenI bAbatonA khulAsA karavA yogya karazo. (A patramAM, tyArabAda, mokSanA Azaya vinAnI dravyakriyAnI koDInI ya kiMmata nathI, mokSano Azaya na hoya ene derAsaranA pagathiyAM caDavAno paNa adhikAra nathI. vagere munizrInAM vivAdAspada vidhAno aMge lakhANa che.) munirAjazrI nayavardhanavijayajInA uttaranA mahattvanA aMzo - bhA.va.1 maMgaLavAra ratnapurI upAzraya. prazAMtamUrti AcAryadevazrI vijaya jagaccandrasarIzvarajI mahArAja tathA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja munirAjazrI muktivallabhavijayajI mahArAja ! Apa sau zAtAmAM hazo... vi.su. bAbubhAInA nivAsasthAne zrIsiddhitapanA pAraNAnA prasaMge thayela mArA pravacananA keTalAMka vidhAno paratve Ape khulAso karavA samAdhAna pUchato patra lakhyo hato. tyArabAda to caityaparipATI prasaMge zrIhIrasUrIzvarajI upAzrayamAM ApaNe rUbarumAM paNa tattvagoSThI thaI hatI. have A bAbatamAM jaNAvavAnuM ke - Ape pUchelA praznonA samAdhAna meLavavA jo ApanI icchA hoya to Apa sAdhuo tathA ame atre rAmalIlA medAnanA holamAM ApaNe AvatIkAle bhAdaravA vada-2 budhavAranA bapore 2-00 kalAke maLIe tema mane anukULa che. to A bAbatamAM Apa jaNAvazo. A patronA aMzono vicAra karIe to jaNAya che ke, A.bha.nA patramAM je jaNAvyuM che ke... 'tamAruM vyAkhyAna sAMbhaLyuM, temAM keTalAka prazno upasthita thayela. vagere" eno munizrI nayavardhanavi. e koI niSedha nathI karyo, ane uparathI samAdhAna ApavAnI taiyArI darzAvI che. "AcArya bhagavaMtanA pravacanamAM coMkAvanArA vidhAna thayA ne enuM zAstrAnusArI nirAkaraNa karanAruM pravacana munizrIe karyuM." evuM jainazAsana' sAptAhikamAM je jaNAvyuM che te ja sAcuM hota to munizrIe AcAryazrInA patranA uttaramAM A pramANe kaMIka jaNAvyuM hota ke "ApanA pravacanamAM vikRta rajuAta thaI eTale meM enuM nirAkaraNa karavA e vakhate zAstrAdhAro sahita tarkapUrvaka rajuAta karelI. ne tethI enAM samAdhAna ApavAnI mAre koI jarUra rahetI nathI. ulaTuM, ApazrIe je vidhAno karyAM hatAM enA khulAsA ApavA Avazyaka che...' vagere. vaLI munizrI nayavardhanavi. e potAnA patramAM aMte lakhyuM che ke "ApazrI koI zrAvakane sAthe laI padhArazo to paNa amane vAMdho nathI." AnAthI spaSTa 'jaNAya che ke zrAvakonI hAjarImAM carcA-vicAraNA karavAnI munizrInI icchA hatI, AvuM jainazAsana'nA e lekhamAM je jaNAvyuM che te satyathI vegaLuM che. - (6) sAmApakSa taraphathI avasare avasare AvelAM nIcenA keTalAMka nirUpaNo paNa vicArI levA jevA che - (a) sva0 pU.A.zrI premasUrIzvarajI ma.sA.nA madhyasthaborDane lakhAyelA patrane, emAM svamAnyatAthI bhinna vAto lakhAyelI hovAthI- e to kAcA kharaDArUpa Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja hato ne tethI pramANabhUta nathI- ema jAhera karI, e patra lakhAyAne dAyakAo vItyA bAda, ne ene lakhanAra vyaktinA svargavAsa bAda, have sAmApakSe ene azAstrIya Theravyo. (pachI bhale ne e lakhanArA siddhAnta mahodadhi hoya ne potAno saMsAramAMthI uddhAra karanArA tAraNahAra gurudeva hoya) (ba) sva0 pU.A.zrI ravicandra sU.ma. sAhebe kalyANa nA julAI-ogaSTa 1983 nA aMkamAM praznottara karNikA-vibhAga mAM "aSTaprakArI pUjAnI uchAmaNI, svapnadravya vagere kalpita devadravya che ne eno upayoga derAsarasaMbaMdhI jinapUjA vagere sarva kAryomAM thaI zake che" A vAta jaNAvI che. vi.saM. 2044 mAM thayelA aitihAsika munisaMmelananA TharAvamAM paNa AvI ja vAta hatI. virodhapakSe virodha to karavo ja paDe ne? virodha cAlu karI dIdho. svapnadravya vagere kalpita devadravya nathI. ItyAdi, eTale emanI sAme sva0 pU.A.zrI ravicandra su.ma. nA prastuta lakhANane dharavAmAM AvyuM. A to muzIbata UbhI thaI. have zuM karavuM ? kAMI nahIM... e AcArya mahArAja have kyAM jIvatA che? jAhera karI do - emanI e bhUla hatI... Aja sudhI e bhUlarUpa nahotuM lAgyuM, ne have e bhUlarUpa lAgavA mAMDyuM! ne A ja pUrva AcAryazrI mATe sAmo pakSa cha mahinA pahelAM ja AvA matalabanuM lakhI cUkyo hato ke - A paznottarakarNikA vibhAgathI aneka jijJAsuo zAsana ane siddhAntane sAcI rIte samajIne satyane svIkAravAmAM kaTibaddha banI. rahyA che. tathA jinapUjA vagere aMge teozrIe saveLAnuM, sacoTa ane nirbhayanIDara je mArgadarzana ApyuM che ane ApI rahyA che e dastAvejI ane zAstrIya purAvAonA saMgraha samuM banI rahe evuM che. - ne have, A AcAryamahArAjanuM nirUpaNa paNa azAstrIya lAgavA mAMDyuM? ane jo e satya lAgatuM hoya to jAhera karavuM joIe ke svapnAdi uchAmaNInuM dravya kalpitadevadravya che. (ka) eka pakSanA gaNyAgAMThyA AcAryAdi sivAya vartamAna lagabhaga badhA samudAyonA AcAryAdi-padasthoe dIrghacarcA-vicAraNA karIne sAdhu-mahArAjanA kALadharma bAda agnisaMskAra vagerenI uchAmaNI jIvadayAmAM laI javAya evo TharAva karyo. sAmA pakSe potAnI rItarasama mujaba virodha cAlu karyo. ane emano to zAstrapATho mAgavAno ja adhikAra, zAstrapATho ApavAnI koI pharaja nahIM.. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 73 agnisaMskAranuM dravya jIvadayAmAM jaI zake eno zAsrapATha mAge kharA... paNa saMmelane TharAvyuM che, have jo e nahIM jaI zakatuM hoya- emAM zAstrano virodha hoya to, kema na jaI zake eno zAstrapATha Apo to e ApavAnI emanI koI pharaja nahIM... e ja rIte 'svapnadravya kalpitadevadravya nathI' evuM kayA zAstranA AdhAre kaho cho ? evuM emane pUcho to emanI zAstrapATha ApavAnI koI pharaja nahIM... basa ! tame zAstrapATha Apo ke kyA pAThanA AdhAre e kalpita devadravya bane ? agnisaMskAranI uchAmaNI jIvadayAmAM laI javA aMge virodha zarU karyo... ne pachI khabara paDI ke emanA ja custa rAgI TrasTI kAryakartAo dharAvanAra zrIpALanagara-muMbaI khAte emanA ja AcArya zrI ravicandra sU.ma.sA. nA agnisaMskAra saMbaMdhI keTalIka uchAmaNIo jIvadayAmAM laI gayelA. have zuM karavuM ? A to potAnA ja paga nIce relo Avyo.. eTale, jANavA maLyA mujaba TrasTIoe jAherAta karI ke amArI bhUla thaI gayelI ne have eTalA paisA devadravya khAte bharAvI daIzuM. jo ke TrasTIoe to jAherAta karatI vakhate ema jaNAveluM ke '"ame pU.A.zrI rAmacandra sU.ma.sA. ne jIvadayAmAM laI javAnI A vAta karelI ane teoe tyAre ja amane amArI bhUla batAvI eTalI rakama devadravyamAM bharapAI karavA sUcana karI ja dIdheluM... vagere'' paNa TrasTIonA AvA vacana para lokone vizvAsa na paDyo, kAraNa ke, (1) A jAherAta paga nIce relo AvyA bAda laI gayA ne ghaNo kALa vItyA bAda karAI hatI. (2) lokonI dalIla AvI hatI ke - A bhUla thayA bAda to A.zrI. rAmacandra sU.ma. sA. nuM cAturmAsa thayuM. jo teo A saMgha devadravyanA devAmAM che evuM jANatA hoya to emaNe comAsA daramyAna e bharapAi kema na karAvyuM ? emanA jevI samartha puNyazALI vyakti-emanA para atyaMta zraddhA dharAvanAra ne khUba sthitisaMpanna saMgha-ane emanA cAturmAsa daramyAna lAkho rUpiyAno thayelo kharco- A badhuM jotAM teoe je devadravyanI bharapAInI vAta mUkI hoya to e bharapAI na thaI zake e bane ja nahIM. paNa bharapAI thaI nahotI; eTale mAnavuM paDe ke teoe A vAta mUkI ja nahIM hoya. ne svayaM jANavA chatAM, - ukta rakamane jIvadayAmAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja teoe jo A vAta mUkI na hoya ne potAnI ja jAhojalAlI thavA dIdhI hoya to to eno artha evo thAya ke ''devadravyanI rakSA mATe pote khUba ja kALajIvALA che- e mATe game evo saMgharSa khelavA taiyAra che- pote ja devadravyanI rakSA karanArA che'' vagere vAto mAtra bolavA mATe ne chApAomAM chapAvavA mATe ja che. bAkI emanA dilamAM devadravyanuM koI ja mahattva nathI... mahattva potAnI jAhojalAlInuM ja che... lokonA paisA devadravyanI bharapAI tarapha vaLI jAya to to potAnI eTalI jAhojalAlI ochI thAya ne...? AvI gaNatarIthI emaNe jANavA chatAM, e aMge preraNA nahIM karI hoya. loko ja kahetA ke amArI A kalpanAne sAcI mAnI zakAya ? jo sAcI na hoya to eno artha evo karavo paDe ke teo A aMge jANatA ja nahotA. ne tethI TrasTIoe je jAherAta karI ke "ame pU.A.zrI rAmacandra sU.ma. ne jIvadayAmAM laI javAnI vAta karelI...'' vagere... e jAherAta khoTI hatI, mAtra potAnA bacAva mATe- lokone ThagavA mATe karelI hatI. AvI dalIla karIne lokoe to TrasTIonI e jAherAta para vizvAsa mUkyo na hato. vaLI loko A prasaMgane bIjI rIte paNa vicAre che TrasTIoe e uchAmaNIo jIvadayAmAM laI javAno je nirNaya karyo hato e evI pote pUrve paNa kyAreka pravRtti karI hoya enA AdhAre ke navI ja pravRtti zarU karavA rUpe ? jo e pravRtti pUrve paNa karI hoya to eno artha e thAya ke evI paraMparA pahelethI ja hatI, ne badhA TrasTIo-kAryakartAo vagerene mAnya hatI. 2. jo e navI pravRtti zarU karavA rUpa hatuM to e vakhate emaNe pote mAnelA gItArtha guruone pUchyA vagara svamatithI kareluM ke pUchIne kareluM ? "pUchIne kareluM' evuM je mAnIe to eno artha evo thAya ke emanA mAnelA suguruo paNa e rakama jIvadayAmAM jaI zake evuM mAnatA-kahetA ja hatA. ane jo evuM mAnIe ke teoe pUchyA vagara ja kareluM.. to eno artha evo kema na thAya ke "kAMI paNa navuM karo to guruone pUchIne-zAstrAnusAre karo...'' AvuM bhArapUrvaka mArgadarzana sAmo pakSa je Ape che te duniyAne dekhADavA ja, potAnA ja gaNAtA TrasTIo AvA mArgadarzanane kyAM to gaNakAratA nathI ne kyAM to e TrasTIone, 'potAnA mAnelA e suguru kharekhara zAstrAnusArI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 75 mArgadarzana Apaze' evo vizvAsa nathI, ne tethI emane pUchavAnuM Avazyaka mAnatA nathI... A badhI kalpanAomAMthI sAcI vAstavikatA kaI eno nirNaya lokoe ja karavAno rahe... (Da) sva0 pU.A.zrI mukticandra sU.mahArAje svara pUjyapAda gurudevazrI dvArA zrIlalitavistarA mahAgranthanA vivecanarUpe lakhAyelA 'paramateja'- eka ajoDa grantha- nA bIjA bhAganI prastAvanA lakhelI. A prastAvanAmAMthI, '"bhautika icchA hoya to paNa dharma ja karavo joIe" evo dhvani sUcita thAya che evo lagabhaga dareka vAcakano abhiprAya ghaDAto. (A vAtane zrI kIrtiyazavi. mahArAje paNa svIkArI che.) zaMkA sva0 pU. AcAryazrIe A je prastAvanA lakhelI emAM emanA kathananuM hArda evuM na hatuM.. 'bhautika cIja mATe dharma na karAya' evI ja emanI mAnyatA hatI. ane emanI prastAvanAmAMthI paNa Avo artha kADhavo hoya to kADhI zakAto hato. e mATe enA gUDha hArda sudhI pahoMcavuM paDe. A hArda teozrIe khuda zrI kIrtiyaza vi. mahArAja sAthenA tAttvika vArtAlApamAM kholeluM... ne enI mAhitI khuda zrI kIrtiyazavijaya mahArAje ja teozrInA, kalyANa mAsika taraphathI prakAzita thayelA zraddhAMjali granthamAM ApelI che. to have tame kema ema kaho cho ke bhautika icchAthI paNa dharma ja karavAnI vAta teozrIe lakhelI prastAvanAmAMthI dhvanita thAya che. - samAdhAna - zrIkIrtiyazavi. mahArAje A vArtAlApanI mAhitI ApI che kharI.. paNa vidvAnone A vArtAlApanI AkhI vAta mAtra svakalpanAthI upajAvI kADhelI na hoya ? evI zaMkA paDe che. A mATe vidvAna puruSo AvI dalIla Ape che (1) Avo vArtAlApa thayAnI vAta paNa, pU.A.zrI nA svargavAsa bAda prakAzita karavAmAM AvI che. (2) e lekhamAM zrIkIrtiyazavijaya mahArAje anekazaH AvA bhAvanuM jaNAvyuM che ke - saMsAranA sukha mATe paNa dharma thAya.. Avo artha ghaNAne pratIta thAya che. e sivAya eno bIjo artha paNa zo thAya ? (arthAt na thAya.) pote paNa evo ja artha karelo... ne tethI e aMgeno khulAso karavAnuM paNa vicArI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja rAkheluM. vagere. eTale e prastAvanA parathI 'artha-kAma mATe paNa dharma ja thAya' evo artha ja dhvanita thAya che evI lagabhaga dareka vAMcakanI je pratIti che ene khoTI to nahIM ja kahI zakAya. tema chatAM, e vArtAlApanA lekhamAM zrI kIrtiyazavijaya mahArAje A jaNAvyuM che ke sva.pU.A.zrI mukitacandrasUri mahArAja, artha-kAmanI IcchA hoya to dharma to karAya ja nahI" evo ja abhiprAya dharAvatA hatA ane evA ja abhiprAyanuM pratipAdana karavA mATe emane prastAvanAmAM AvuM nirUpaNa karyuM che. eTale vidvAno loko samakSa be vikalpa mUke che - (1) kyAM to sva.A.zrI mukticandra sU.mahArAja vidvAna nahIM hoya, paNa ajJAna haze. kAraNa ke "arthakAmanI IcchA hoya to dharma to karAya ja nahI" evI potAnI mAnyatA raju karavA mATe kayA zabdo-vAkyo lakhavA joIe enuM emane jJAna nahotuM. ne tethI evuM lakhI mAryuM ke je potAnI mAnyatAthI sAva viparIta - "artha-kAmanI icchA hoya to paNa dharma ja karAya" evuM badhAne samajAve. (2) (paNa sva.0 A.zrI ne kayA zabdo - vAkyo vAparavA enuM paNa bhAna nahotuM - evuM mAnavAnI jo taiyArI na hoya to mAnavuM joIe ke) zrI kIrtiyaza vi. mahArAja jevA vidvAne paNa 'artha-kAma mATe paNa dharma ja karAya" evo ja artha jeno karelo e vAkyono evo ja artha sva.AcAryazrInA manamAM hato, ne evuM ja jaNAvavA mATe teozrIe e nirUpaNa kareluM... ane tethI A vArtAlApanI je vAta che te mAtra upajAvI kADhelI kalpanA sivAya kazuM nathI. have A bemAMthI kayo vikalpa sAco che e to zrI kIrtiyazavi. mahArAja ja jaNAvI zake... paNa, A a, ba, ka ane Da vagere vAto evI che ke koI paNa vicArakane sAmApakSanI prAmANikatA mATe vicAra karato karI de. tathA, vicArako sAmA pakSa mATe AvuM paNa kahe che ke emane sva. pUjyapAda A. bhagavaMtazrI premasUrIzvarajI ma.sA. sva. pUjyapAda A.bhagavaMtazrI mukticandrasUrIzvarajI ma.sA. sva. pUjyapAda A.bhagavaMtazrI ravicandrasUrIzvarajI ma.sA. nA je lakhANo potAnI mAnyatAthI viparIta lAgyA e aMge 'teo bhUlyA.' evuM jenAthI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja pratIta thAya evuM jo sAmo pakSa pratipAdana kare che, to, sva. A.zrIrAmacandrasU.ma.sAhebe paNa devadravyamAMthI paNa pUjAnI sAmagrI upakaraNo vagere lAvI zakAya che evuM jaNAvatuM je pratipAdana vicArasamIkSAmAM karyuM che, ke je sAmApakSanI mAnyatAthI viparIta che te aMge paNa sva. AzrI rAmacandrasUri ma.nI e bhUla hatI' evuM jAheranAmuM sAmo pakSa kyAreka bahAra pADaze. A badhI bAbato "sAmApakSanI prAmANikatA che ke nahI" ene jaNAvavA sakSama che, eTale vadhAre bAbato ApavAthI saryuM. pra-37 "jinavANI" pAkSikanA tA. 15-11-93 nA aMkamAM jijJAsA ane tRpti' vibhAgamAM 'artha-kAma mATe zuM karavuM? dharma je' A vAtane bhagavAnanI AjJA viruddha kahI che enuM zuM ? uM-37 satya vAtano niSedha karavAnI dhUna jyAre magaja para savAra thAya che tyAre mAnavIe kevAM kevAM havAtiyAM mAravA paDe che eno A jijJAsAtRmi vibhAganuM lakhANa e uttama namuno che. ' "dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja'; "artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja' A be vAkyo vacce virodha che to emAMthI kayA vidhAnane zAstrAnusArI samajavuM ? AvI zaMkA uThAvIne eno javAba e vibhAgamAM ApavAmAM Avyo che. paNa e javAba ApavAmAM jarAya mAdhyathya jALavavAmAM AvyuM nathI e spaSTa che. A be vacano vacce paraspara virodha kema nathI ? e vAta meM savistara tatvAvalokanasamIkSAmAM nirUpelI che. paNa enA para vicAra karatAM paNa A mahAnubhAvo Dare che, eTale ene sparzatA ja nathI ne potAnA managhaData javAbo lakhI de che ke "artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo' A vAta zAstrAnusArI nathI. vaLI emAM lakhe che ke pAMca mahAvratadhArI mahAtmA artha-kAmanA upAyo batAvI potAnA cothA ane pAMcamA mahAvratane ane tenA pariNAma rUpe saghaLAM mahAvratone dUSita kare-khaMDita kare evI pravRttimAM paDe nahIM... vagere. emane pUchIe ke - "artha-kAmAbhilASiNApi dharma eva yatitavyama" evA zAstravacanone anusarIne 'artha-kAmanA icchuke paNa dharma ja karavo joIe" e nirUpaNa thAya che to e zAstravacanAnusArI kema nahIM ? vaLI AvA zAstravacano paNa pAMca mahAvratadhArI mahAtmAoe ja kahyAM che, to zuM teonA mahAvrato dUSita thaI gayAM ? nyAyasaMpannavaibhava, ucita vivAha vagerenuM mArgadarzana ApanArAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja mahAtmAonA mahAvrato zuM bhAMgI gayA hatA? vaLI A jijJAsAonAM samAdhAna(tRmi) ApanArAonA kSayopazamanI maMdatA paNa keTalI karuNAspada che. mAtra traNa ja pRSThomAM moTA moTA TAIpamAM chApelA lakhANamAM paNa pUrvApara virodha thAya evuM lakhe che ne e doSane pakaDI paNa zakatA nathI! pahelAM (pR. 60 para) jaNAve che ke arthaprAptinA upAya darzAvavAmAM mahAvrato dUSita thaI jAya ne pAchaLathI (pR. 58 para) jaNAve che ke upAyo darzAvavAno zAstravihita upadeza Ape ja che. (traNa pejanuM meTara pRkAMka 60, 58, 59nA vAMkA krame ApyuM che, sIdhuM 58, 19, 60nA krame nahIM. A paNa zuM dilanI vakratAnuM pratibiMba haze ? ke pachI, ADedhaDa karAyelA potAnA lakhANamAM doSa to haze ja, tethI vAMcaka pAnAM AgaLa-pAchaLa karavAmAM vyasta banI jAya ne doSa pakaDI na zake... AvI kalpanA haze ? ke pachI bIjuM koI kAraNa haze?) pU. 58 para teo lakhe che ke xxx dharmaguruo saMsArI jIvone, arthakAmanI jarUra paDe to te mATe bane tyAM sudhI abhyAraMbhI ane alpaparigrahI banIne AjIvikA mATe zakaya teTalA niravadya upAyonuM sevana kare ane te paNa nIti Adi dhamone jALavIne ane potAnI nityanI Avazyaka dharmapravRttio sadAya nahi te rIte kare, AvA prakArano zAstravihita upadeza Ape ja che. xxx pahelAM, arthaprAptinA upAyo darzAve to mahAvrato dUSita thavAnI vAta karI, ne tethI e upAyo darzAvAya ja nahIM ema jaNAvyuM, ne have dharmaguruo zakaya eTalA niravagha upAyonuM sevana karavAno upadeza Ape" ema jaNAvyuM, AmAM pUrvAparavirodha spaSTa che. * artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe" ema ame zAstrAnusAre dharmano upAya darzAvIe chIe. to zuM dharma e niravagha upAya nathI ? dharma sivAya bIjo kayo niravadha upAya che e munizrIe kema jaNAvyuM nahI? vaLI, teo AgaLa lakhe che ke xxx e zAstravihita upadezamAM paNa dharmaguruo to, AraMbhanI alpatA, parigrahanI alpatA, upAyomAM niravaghatA, nIti Adi dharmonI jALavaNI, Avazyaka dharma pravRttione sIdavA na devI - vageremAM ja vidhAna hoya che - e vAta khAsa lakSyamAM rAkhavA jevI che. xxx have, AnA para vicAra karIe - 'AraMbhanI alpatAnuM vidhAna eTale zuM? alpa AraMbha karavo tenuM vidhAna ke vadhArAno AraMbha na karavo tenuM ?' alpa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja paNa AraMbha samAraMbha karavAnuM vidhAna dharma guru kare nahIM e to spaSTa che. eTale 'vadhArAnA AraMbhanA tyAgano A upadeza che" ema ja mAnavuM paDe. ne, A vadhArAnA AraMbhano tyAga e zuM dharma nathI ? eTale, arthaprAptinA upAya tarIke A dharma ja darzAvyo ne ? to pachI, 'artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe? evA zAstrAnusArI kathanano virodha zA mATe? A traNa pRSThanA lakhANamAM AvA to keTalAya doSo rahelA che. paNa have badhA darzAvavA Avazyaka nathI. jeoe potAnA lakhANamAM rahelA doSo para temaja e doSo kaI rIte AvI rahyA che ? vagere para vicAra ja karavo nathI, ane ADedhaDa navuM navuM lakhyA karavuM che emane doSo darzAvavAthI saryuM, ne anya madhyastha sujJa vAMcako to, 'A loko je kAMI navuM navuM svamatane pakaDI rAkhavA mATe lakhe che e badhAmAM kaMIka ne kaMIka doSo to emAM rahelo ja haze.. evuM kalpI ja le che. | dilamAM karuNA to e ubharAya che ke teo jeonuM mAnatA hoya tevA koI hitecchu temane salAha Ape ke : bhaIlA ! have A ADedhaDa ne aneka doSothI bhareluM lakhavAnuM baMdha kara... tuM je kAMI lakhe che e aneka doSothI bhareluM hoya che ne e doSo vidvAnonI najaramAM AvI gayA vinA rahetA nathI. to have, A badhuM lakhavAnuM baMdha kara, ne AtmahitamAM masta bana. ne AvI sonerI salAha teo apanAvI potAnA ghora ahitathI bacavA prayAsa kare ne prabhukRpAnA prabhAve emAM saphaLatA pAme... pra-38) 30-4-95 nA 'jinavANI" pAkSikamAM jaNAvyuM che ke sva. A zrI premasUrIzvarama.sA. dvArA madhyasthaborDane lakhAyelA je patra parathI tame devadravyamAMthI paNa pUjArIno pagAra-kesara vagerenI vyavasthA thaI zake ema jaNAvo cho te patra tithi ke tArIkha vagarano hovAthI jaNAya che ke e patra nathI, paNa kAco kharaDo che. tathA e aMkamAM, e patra kAco kharaDo hato ne tethI emAM lakhelI vAto azAstrIya che evuM paNa upasAvyuM che. eTale sva.pU.A.bhaga. zrI premasUrIzvarajI ma.sA.no A patra teone mAnya nathI, to tame kema devadravya jinapUjA vageremAM vAparI zakAya' evI mAnyatAnA samarthanamAM e patrano upayoga karo cho ? - ui-38] juo, 'jinavANI' pAkSikamAM to eTalI badhI garabaDavALI vAto Ave che ke jethI enA bharose e patra kAco kharaDo hato ne tethI azAstrIya Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja hato evo nirNaya bAMdhI levo e AMdhaLukiyA karavA jevuM kahevAya... tame jaNAvyuM e ja aMkanI jijJAsA-tRptinI vAta vicArIe - pR. 227 para ubhI pahelI kolamamAM A pramANe jijJAsA-tRpti jaNAvyA che. xxx jiO 'sati devAdi dravye...' vagere zAstramAM AvatA pAThonA AdhAre zrAvako mATe devadravyamAMthI pUjAnI vyavasthA thaI zake ? tR. na thaI zake. sati devAdidravya... Adi zAstrapATho devadravyanI vyavasthA mATenA che. paNa zrAvakonI pUjA vidhi mATenA nathI. xxx have AnA para vicAraNA karIe. (A vicAraNAmAM ApaNe emano 'pUrvapakSa' tarIke ullekha karIzuM, kAraNa ke emaNe potAnI A mAnyatA raju karI che. ane ApaNo 'uttarapakSa' tarIke ullekha karIzuM.. ApaNe emanI A rajuAta para emane eka prazna pUchIe chIe ke - "A zAstrapATho zrAvakonI pUjAvidhi mATenA nathI-devadravyanI vyavasthA(upayoga) zuM karavI e jaNAvavA mATenA che- '' evuM zA mATe mAno cho ? pU. - zrAvakone jinapUjAno jyAM upadeza Apyo che tyAM svavibhavocita mUlya vaDe svazaktianusAre karavI vagere granthomAM Thera Thera jaNAvyuM che. jyAre A pAThamAM to 'devadravya hoya to jIrNoddhAra-pUjA vagere saMbhavita bane' ema jaNAvyuM che. eTale Avo vibhAga mAnavo paDe che ke A pATho devadravyanA upayogane jaNAvanArA che, paNa zrAvake pote pUjA karavI hoya to enI vidhi jaNAvanArA nathI. u. - (1) eTale, ''devadravyano upayoga jIrNoddhAramAM thaI zake, jinapUjAmAM na ja thaI zake" AvuM tame je jorazorathI Aja sudhI bolatA hatA te to khoTuM ja TharI gayuM ne ? (2) tamArA ahIMnA A be vAkayomAM ja pUrvAparivarodha che. 'na thaI zake' ema jaNAvIne tame 'devadravyamAMthI pUjAnI vyavasthA na thaI zake' ema jaNAvyuM ne pachI tarata ja 'sati devAdidravye... A zAstrapATho devadravyanI vyavasthA mATenA che' ema jaNAvIne e vyavasthA tarIke jIrNoddhAra-pUjA vagere jaNAvI ja dIdhA, kAraNa ke 'sati hi devadravya pratyahaM caityasamAracana-mahApUjA-satkArasaMbhava:' Avo A pATha che jemAM 'devadravya hoya to pratidina jIrNoddhAra-mahApUjA-satkAra saMbhavita bane ema jaNAvIne enA upayoga tarIke mahApUjA vagere paNa jaNAvyA ja che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 81 pU. - e to jyAM anyathA bhagavAn apUja rahI javAnA hoya to bhagavAn e mATe devadravyano upayoga karI zakAya. paNa zrAvaka apUja na rahI jAya pote e devadravyathI pUjA na karI zake... u. - devadravyamAMthI jinapUjAnI A je vyavasthA thaI hoya tenAthI pUjA zrAvaka na kare to koNa kare ? pU. - kema ? pUjArI.. e jinapUjAnI vidhi sAcavI le... u. - e pUjArIne pagAra zemAMthI ApavAno ? jyAM kesara vagere sAmagrI mATe paNa anyadravya upalabdha na hovAthI devadravya vAparavuM paDe che tyAM pUjArInA pagAra mATe anyadravya upalabdha na hoya e samajI zakAya che... . pU. - e pagAra paNa devadravyamAMthI ApavAno... u. - to 'devadravyamAMthI pUjArIne pagAra ApI na ja zakAya' evuM to na rahyuM ne ? vaLI, AvA sthaLe koI zrAvaka ja e pUjAvidhi sAcavI le to pUjArIne pagAra ApavA jeTaluM devadravya bacI zake.. temaja pUjArI jevI vidhi sAcavebhakti kare enA karatAM zrAvaka vadhAre sArI kare e paNa ghaNuM ja saMbhavita che. tethI zrAvaka e pUjAvidhi sAcave to eno niSedha na ja thaI zake. eTale devadravyathI prApta thayelI sAmagrIthI zrAvaka pUjA na ja karI zake evuM kyAM rahyuM ? bAkI to darzanazuddhi granthamAM zrAvako paNa devadravyathI pUjA kare e vAta karelI ja che. pU. - paNa A to bhagavAn apUja na rahI jAya e mATenI zrAvake pUjA karI kahevAya, potAnA kartavya rUpa pUjA karI na kahevAya, kAraNa ke A pUjAthI ene kazo lAbha thato nathI... u. - bhagavAnane to kAMI pUjA joItI nathI.. ne tame kaho cho ema zrAvakane A pUjAthI koI lAbha thato nathI... to pachI jenAthI kazo lAbha thato nathI evI pUjA karavAnI ne emAM devadravya vAparavAnI jarUra zI che ?. pU. paNa bhagavAn apUja rahe to AzAtanAno doSa lAge ne... u. - e kone lAge ? zrAvakane ke bhagavAnane ? bhagavAnane to lAgato nathI. eTale zrAvakane lAge ema ja tame mAno cho ne ? to pachI bhagavAnanI pUjAthI 'AzAtanA na lAgavAno' lAbha zrAvakane na thayo kahevAya ? vaLI, A rIte prabhupUjA karavAmAM paNa zrAvaka bhaktibhAva anubhave to eno lAbha ene - Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S1 bI. 82 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja zA mATe na maLe ? eTale 'A eNe jinapUjA karI na kahevAya" evuM kahI zakAya nahIM. tathA 'bhagavAna apUja na rahI jAya" e paNa zrAvakanuM ja kartavya che. eTale devadravyathI zrAvaka potAnuM kartavya na ja bajAvI zake ema paNa kahI zakAya nahIM. - have bIjI vAta.. A 'sati hi devadravya....' ityAdi je zAstrapATho che, te, jyAM anyathA bhagavAna apUja rahevAnA hoya evA ja sthaLe prabhupUjAnI vidhi jaLavAI rahe e mATe devadravyano upayoga prabhupUjAmAM karavAnI anujJA Ape che, anyatra nahIM, evuM tame je jaNAvyuM e paNa kayA zAstranA AdhAre ? pU. - A to sahaja samajI zakAya evI vAta che, emAM zAstranA AdhAranI jarUra zI ? nahIMtara, anyatra paNa e upayoga thaI zake che evuM tame zAnA AdhAre kaho cho ? u. - darzanazuddhimAM kahyuM che ke - tathA tena pUnA-movADhipu nA niyamo jJAna-na-rAtriA rathane te artha :- "tenAthI (devadravyathI zrAvako pUjAmahotsava vagere karatA hoya to jJAna-darzana-cAritra guNo dIpI UThe che. AmAM mahotsava vagere karavAnI paNa vAta che. bhagavAna apUja na rahI jAya. eTalA mATe ja jo pUjAvidhinI jALavaNInI chUTa ApI hoya to mahotsava vagere karavAno to prazna ja na rahe. eTale, devadravyano upayoga khAlI pUjAvidhi jaLavAI rahe e mATe ja thaI zake evI tamArI vAta zAstraviruddha che. tathA, AmAM, devadravyathI pUjA karAtI hovA chatAM jJAnAdi guNo dIpI UThavAno lAbha jaNAvyo che. eTale tame pUrve je jaNAveluM ke devadravyathI pUjA karavAmAM zrAvakone kazo lAbha thato nathI. e A zAstrapAThathI paNa khoTuM Thare che. pU. - are ! A to tame AMdhaLe baheruM kUTI rahyA cho. 'jinavANI pAkSikanA e ja aMkamAM e ja 227 mAM pRSTha paranI UbhI bIjI kolamamAM ame jaNAvyuM ja che ke darzanazuddhi-zrAddhadinakRtya-upadezapada-dharmasaMgraha-zrAddhavidhi tathA dravyasaptatikA vagere dareka granthomAM "sati hi devadravya....' ityAdi je pATha maLe che te zrI jinabhaktinA utsava-mahotsava, yatrA, snAtra, AMgI pUjA Adi mATe te te prakAranA devadravyanA nidhimAM zrAvake svazakita anusAra sadA vRddhi karatA rahevuM joIe jethI te te kAryo suMdara prakAre sadA thatA rahe.. evuM jaNAvanArA che. arthAtu prabhubhaktinA A kAryo suMdara rIte thatA rahe e mATe avadhAraNa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 83 buddhie je bhaMDoLa UbhuM karyuM hoya e devadravya saMbaMdhI A vAta che, ne emAMthI pachI pUjA vagere thAya ema to ame paNa kahIe ja chIe. eTale ja to 'jinavANI" pAkSikanA e adhikAramAM ame A paNa jaNAvyuM che ke "Aje paNa aneka saMghomAM AvA prakAranA prabhubhaktinA nimittanA bhaMDoLa dvArA te te bhAgyazALIo taraphathI te te divasomAM pUjA, AMgI, prabhAvanA, utsava, mahotsava, rathayAtrA Adi kAryo suMdara prakAre thayA kare tevI vyavasthA dareka saMghomAM cAlu ja che. e ja rIte potAnI nityapUjAnI karaNI mATe zrIjinabhaktinA bhaMDoLamAM potAno yathAyogya phALo noMdhAvI svadravyathI pUjA karavAno lAbha vivekI zrAvako laI rahyA che." eTale, prabhubhaktinAM potAnAM kartavyo sArI rIte thaI zake e mATe UbhA karelA bhaMDoLa rUpa devadravyanI A zAstrapAThomAM vAta che, ne emAMthI pUjA-mahotsava vagere thaI zake eno InakAra to ame paNa karatA nathI ja. paNa aSTaprakArI pUjAnA caDhAvA vagere uchAmaNIthI prApta thayela devadravyathI e karavAno ja ame niSedha karIe chIe. u. 'jinavANI" pAkSikamAM kevI pUrvAparaviruddha vAto AvyA karatI hoya che eno A paNa eka vadhu uttama namuno che. e ja aMkanA e ja 227 mA pRSTha para prathama kolamamAM je jijJAsA-tRpti che ke jenA para hamaNAM ja ApaNe vicAraNA karI gayA.) temAM tame jaNAvyuM ke "sati hi devadravya...' ityAdi zAstrapATho devadravyanI vyavasthA jagAvanArA che, zrAvakanA potAnA kartavya rUpa je pUjA-mahotsava vagere che te pUjAvidhi aMgenA nathI.. ne have jaNAvo cho ke A zAstrapATho, zrAvakoe potAnA pUjA-mahotsava vagere kartavyo sArI rIte thayA kare e mATe bhaMDoLarUpe avadhAraNabuddhithI devadravya ekaThuM karavuM joIe -ne emAMthI sArI rIte pUjA vagere kAryo karatA rahevuM joIe ema pUjAvidhi jaNAvanArA che. have, jo kharekhara pApabhIrutA-zAstraviparItabhASaNano Dara vagere hoya to AvA pUrvAparaviruddha nirUpaNonuM jAheramAM micchAmi dukkaDam daIne potAnA ghora aMhitathI aTakavuM joIe. zAstraviparIta vAtano taMta pakaDAyA pachI kevA kevA havAtiyAM mAravA paDe che eno ane jinavANI" pAkSikamAM kevI garabaDavALI vAto Ave che eno eka anya paNa adhikAra joI laIe. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja 'paradravyathI ke devadravyathI jinapUjA thaI na ja zake' evI zAstraviruddha vAta pakaDanArA pUrvapakSane ghaNA suzo A pUchatA hoya che ke 'to pachI tame tamArA mArgadarzanavALA derAsaromAM paNa zA mATe kesara vagere sAmagrInI uchAmaNI vagere bolI sagavaDa karAvo cho ? 84 A praznano yuktisaMgata koI javAba na hovAthI kevo uDAu javAba jinavANI pAkSikamAM Apyo che te vicArI laIe. emAM jaNAvyuM che ke xxx aneka kAraNosara jeo pUjAdinI sAmagrI roja lAvI na zakatA hoya teo derAsaramAM taiyAra rakhAyelI jeTalI sAmagrI vApare .teTaluM dravya ke tenAthI adhika te bhaMDAramAM nAkhI tene svadravya banAvI svadravyathI prabhupUjA karyAno AnaMda anubhave te mATe e (sAmagrI) mUkAve che xxx 'jinavANI' pAkSikanA vAMcakone eka sUcanA karavAnuM mana thAya che - derAsaramAM rakhAyelA kesara vagerethI pUjA karanArA badhA ja (ke moTA bhAganA paNa) zrAvako eTalI rakama cUkavavA rUpe e bhaMDAramAM nAkhatA hoya evuM keTale ThekANe jovA maLyuM ? jo e jovA nathI maLatuM, to A pUchavuM joIe ke - amArI sAthe A ThagAI zA mATe ? vaLI Avo javAba ApanArA emane A paNa pUchavuM joIe ke (1) jo zrAvako jeTalI sAmagrI vApare eTaluM ke tenAthI adhika dravya bhaMDAramAM nAkhI de che to daravarSe caDhAvA zA mATe bolAvo cho ? kAraNa ke pUjako rakama bhaMDAramAM nAkhI detA hovAthI bIjA varSe to e rakama sAmagrI mATe upalabdha ja hovAthI uchAmaNI bolAvavI vyartha thaI jAya. (2) kesara vagere sAmagrInA jeo pAMca-dasa hajAra rUpiyA bole che ne tethI prabhupUjAmAM vaparAnAra keMsarano lAbha lenAra tarIke emanuM je nAma Ave che e moTuM juThANuM kahevAze, kAraNa ke zrAvakoe je kesara vAparyuM che enuM dravya bhaMDAramAM nAkhIne e kesarane to svadravya ja banAvI dIdhuM che. arthAt pUjAmAM vaparAyeluM te kesara to te te pUjaka zrAvakanuM potAnuM ja che. A pAMca-dasa hajAra rUpiyA bolanAra zrAvakanuM nahIM... (3) tathA bhaMDAramAM eTalI rakama nAkhI devA mAtrathI jo e (dukAnethI paisA ApIne kharIdavAnI jema) svadravya banI jatuM hoya to to koI zrAvaka eTalI ke adhika rakama nAkhI laI kesara laI ghare kesariyA dUdha karIne pIvA cAhe to Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja paNa tame ene anujJA Apazo ne ? nA nahI kaho ne ? (4) koI sajjana mahemAna banIne koIne ghare jAya, tyAM e gRhastha ene premathI bhojana karAve che. pote pAMca rUpiyAnuM khAdhuM hovA chatAM e sajajana e gharanA bALakanA hAthamAM 10 rU.nI noTa ApIne jAya che. paNa eTalA mAtrathI mAruM ja khAdhuM pIdhuM' ema e sajjana na kahe. tyAM ema ja kahevAno vyavahAra che ke "emanuM bhojana karyuM. ema prastutamAM, je pUjako rakama bhaMDAramAM nAkhI de teo mATe paNa svadravyathI pUjA karIevo vyavahAra zI rIte thAya ? anekavidha garabaDavALI vAto pIrasanAra pAkSika 'jinavANI" evA pavitra nAmane dhAraNa karI kalaMkita zA mATe karatuM haze ? paNa, AvI garabaDa calAvanAra pAkSikanA bharosA para sva. pU.A.zrI premasUrIzvarajI mahArAjAnA e patrane mAtra kAcA kharaDArUpa mAnI laI zakAya nahIM e spaSTa che. chatAM, ekavAra ene kAcA kharaDArUpa mAnI laIe to paNa, sAmA pakSane pUchavuM joIe ke "zuM svapU.premasUrIzvarajI mahArAjAe e kAco kharaDo potAnI mAnyatA mujabano banAvelo ke enAthI sAva viparIta ? arthAt e kharaDAmAM devadravyamAMthI pUjArIne pagAra ApI zakAya, pUjA mahotsavAdi karI zakAya vagere je jaNAveluM che evI ja emanI mAnyatA hatI ke enAthI viparIta ? potAnI mAnyatAthI sAva viparIta kharaDo banAve evuM to manAya ja nahIM. eTale emanI paNa A ja mAnyatA hatI e spaSTa che. have jo, zAstromAM A bAbatano sakhata niSedha hoya ne evuM karavAmAM devadravyabhakSaNano bhayaMkara doSa lAgavAnuM zAstromAM jaNAvyuM hoya to, zAsonI e vAtane teozrI samajI zakyA nahatA ne sAva viparIta artha ja samajI evI mAnyatA bAMdhI hatI evuM zuM tame mAno cho? eTale ke emano zAstranA tame kaho cho evA spaSTa niSedhane samajI zakavAno jarA sarakhoya kSayopazama na hato.... eTalI paNa emanI buddhi nahotI. ema zuM tame kahevA mAgo cho ? vAha ! dhanya tamArI gurubhakti ! ne gurupratyenI zraddhA ! ane tamArA abhiprAye je ATalI buddhihIna che evI vyaktine 'siddhAnta mahodadhi = siddhAntanA zAstronA sAgara jevA' biruda ApanAra emanA gurudeva sakalAgama rahasyavedI sva.A.zrI vijaya dAnasUrIzvarajI mahArAjAne paNa tamAre buddhinA kAcA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja hovA mAnavA paDaze, kAraNa ke emaNe zAstronA AvA sAva viparIta ne bhAre anarthakara artha karanArI vyaktine AvI padavI ApI.. potAnA kadAgrahane mAnya na karanArA potAnA guru (zrI vIraprabhu) mATe "bhagavAn (=mArA guru) bhUlyA" evuM kahenArA nihnava jamAlinI jamAtamAM pesI javA jevA A duHsAhasathI aTakavAnI tamane satbuddhi maLe evI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA... eTale, kadAca e patrane kAcA kharaDA rUpe svIkArI laIe, to paNa, tame paNa jemane 'mahAgItArtha' tarIke 'jinavANI' pAkSikamAM navAjyA che, e sva. pUjyapAda A.bhagavaMtazrI premasUrIzvarajI ma.sAhebe emAM je lakhANa karAvyuM che te zAsrasiddha ja che ne emAM kazuM ja zAstraviparIta nathI evuM tamAre tamArA Atmahitane najaramAM rAkhIne paNa svIkAravuM ja joIe. eTale ene patra kaho ke kAco kharaDo... enA lakhANane tamAre paNa mAnya ja karavuM Avazyaka hovAthI e patrano upayoga zA mATe na thaI zake ? pra-39] 'dhArmika vahIvaTa vicAranI azAstrIyatA'-nAme, lekhaka tarIke paMnyAsa zrI candragupta vijayajI gaNInA nAmavALI pustikA hAthamAM AvI che to zuM zAstrIya samajavuM ? u-39] enA trIjA pRSTha para lekhaka jaNAve che ke mArI sAthe A aMge rUbarUmAM zAstrIya vicAraNA karI levAnA sUcanane paNa emaNe (paM.zrI candrazekhara vi.mahArAje) ''candragupta vi.no svabhAva ugra hovAthI mAre emanI sAthe vAta karavI nathI'' jevI aMgata ane aprastuta vAta AgaLa dharI phagAvI dIdhuM. AvuM jaNAvIne emaNe je evo bhAva UpasAvavAno prayAsa karyo hoya ke ''paM.zrI candrazekhara vi.mahArAje hArI javAnA bhayathI mArI sAthe carcA-vicAraNA karavAnuM TALyuM che." to e barAbara nathI. zrIkRSNe nIca yuddha karavAno InakAra karyo hato eTalA mAtrathI kAMI evuM na mAnI levAya ke zrIkRSNe hArI javAnA bhayathI e InakAra karyo hato. vaLI, AmAM to ugrasvabhAva e eka ja kAraNa darzAveluM che. paNa A pustikA jotAM to anya kAraNo paNa 'emanI sAthe carcA vicAraNA karavI yogya nathI' evuM sUcavyAM vinA rahetA nathI. zuM zAstrIya che ne zuM azAsrIya che eno nirNaya karavA mATe sau prathama to Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja 87 zAstravacanono AdhAra levo joIe. prastuta pustikAmAM mukhyatayA devadravya-gurudravya aMge vicAraNA che... ane lekhakanI vicitratA juo.... AkhI pustikAmAM A aMgeno eka paNa zAstrapATha Apyo nathI. zAstravacanono AdhAra laI enA parathI tasvanirNaya mATe cAlana ne pratyavasthAna (prazna UThAvavA ne uttara meLavavA) nA nAme zuddhatarkane paNa Avazyaka manAyo che. paNa pustikAmAM lagabhaga kyAMya zuddha tarka che nahIM. mULamAM zAstravacanono AdhAra ja lIdho nathI to pachI, zuddhatarkanI to AzA ja kyAMthI rAkhI zakAya? Azcarya to e che ke, "ame to zAstravacanone ja anusarIe. zAstro zuM kahe che te kaho.. '' vagere khAlI lokone ullu banAvavA mATeno ghoMghATa ja che ke bIjuM kAMI ? nahIMtara, AvI tatvanI carcA Ave tyAre to potAnI mAnyatAnuM samarthana karanArA ne anya mAnyatAnuM nirAkaraNa karanArA zAstrapATho to sau prathama joIe, e zuM samajAvavAnI vAta che ? (paNa, AvA zAstrapAThI maLatA ja na hoya eTale bicArA kare paNa zuM?) A pustikAmAM Avazyaka zAstrapATha ke zuddhatarka jovA maLatA nathI. ne gALAgALI Thera Thera daSTigocara thAya che. eTale A pustikAnA lekhaka AvI koI mAnyatA dharAvatA hoya e zakya che ke "tattvanirNaya mATe, zAstravacano ke zuddha takanI kAMI jarUra nathI, tasvanirNaya to khAlI gALAgALI karavAthI ja thaI jAya.." paNa, to e mAnyatA emane mubAraka ! paNa AvI mAnyatAvALA sAthe kyAreya carcA-vicAraNA karI zakAya nahIM e sahu koI sujJa samajI zake ema che.. chatAM, sAmA pakSavALA A pustikAne potAnI mAnyatAnA nirUpaNa ne anya mAnyatAnA nirAkaraNa mATe svIkArya mAnato hoya to e aMge kaMIka kahevuM Avazyaka lAge che. eTale kaMIka vicArI laIe. (1) pustikAmAM Avazyaka ekeya zAstrapATha Apyo nathI e jaNAve che ke potAnA samarthanamAM sAmA pakSane koI zAstrapATha zodhyo jaDato na hovo joIe. ne tethI mAtra potAnI kadAgrahagarbhita kalpanAnA AdhAra para ja pheMkApheMka karavI paDI che. | (2) zAstrapATha to AkhA nathI. paNa kyAMka kyAMka te te zAstrapATha zuM jaNAvavA mAge che eno gujarAtImAM ullekha thayo che. paNa emAM paNa, pUrve jaNAvI gayo ema, potAnI mAnyatAne dhakko lagADanArA bhAgo uDADI mUkAyA che. jemake Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja dhArmika vahIvaTa vicAra pustakamAM pariziSTamAM devadravya aMgenA mArA lekhamAM meM jaNAvyuM che ke "svadravyathI ja jinapUjA karavI joIe? Avo vyApaka pracAra karanArA e mATe je dravyasatatikAno zAstrapATha raju kare che e sAva adhuro raju kare che. eka AkhA adhikAranA eka lAMbA vAkyamAMthI khAlI eka nAnA aMzane raju kare che. vagere.." eTale A pustikAmAM emaNe e pAThanA thoDA vadhAre bhAganuM anusaMdhAna karyuM che kharuM. paNa, "mAyAcAranI kuTeva choDI devI ne zraddhALuone unmArge tANI javAnuM baMdha karavuM" AvuM satva to ko'ka viralA ja phoravI zake che. lekhake e pustikAmAM pharIthI adhUruM anusaMdhAna ja raju karyuM che. teo jaNAve che ke xxx sAcI vAta to e che ke dravya atikAmAM upara jaNAvyA mujaba mudhAjanaprazaMsA, avajJA ane anAdarAdi doSonA varNanathI devadravyathI pUjA karavAnA doSanuM (eTale ke emanA mate devadravyabhakSaNanA doSanuM) paNa vArNana "Adi' padathI AvI jAya che. evA vakhate zrAvakane sauthI prathama lokonI najare caDhe evo doSa mudhAjanaprazaMsA hovAthI teno ullekha karI anya avajJAdi doSo "Adi padathI darzAvyA che.xxx hakIkata e che ke, devadravyabhakSaNano doSa jo lAgato hoya to e sauthI bhayaMkara doSa hovAthI eno ja ullekha karavo granthakArane Avazyaka bane ne bIjA doSa "Adi' padathI samAviSTa karI zakAya. 'jhera pIvAthI zuM thAya ?' A jaNAvavAnuM hoya tyAre, (mAthuM ghumavA mAMDe vagere nAnA nukazAno che ne mota e moTuM nukazAna che, to) varNana zuM karAya ? "mAthuM ghumavA mAMDe' e ke "mota thAya' e ? bAkI, e AkhA adhikAranuM anusaMdhAna karavAnI e lekhake prAmANikatA dAkhavI hota to devadravyathI pUjA karavAnA doSanuM paNa varNana Adi padathI AvI jAya che evI juThI vAta phelAvI zakI nahIM. kAraNa ke e adhikAramAM A vAta Ave ja che ke, gRhamaMdiravALA zrAvake potAnA gRhamaMdiramAM dharelA cokhA, sopArI, naivedyanA vecANathI prApta thayela puSpabhoga vagere cIja saMghamaMdIramAM potAnA hAthe na caDAvavI, paNa tenI vyavasthA jaNAvIne pUjArI-anya pUjakanA hAthe caDAvaDAvavI. ne pUjArI vagere na hoya to badhA AgaLa "A gRhamaMdiramAM caDAvelI cIjamAMthI prApta thayela puSpabhoga vagere che, mArA potAnA navA dravyathI Avela puSpabhoga vagere nathI' ityAdi spaSTa rIte jaNAvIne potAnA hAthe caDAvavuM, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja re nahIM to lokamAM potAnI vRthA prazaMsA (o hoho ! A zrAvakanI kevI prabhubhakti che. potAnA gRhamaMdiramAM to prabhunI suMdara bhakti kare che ne ahIM saMghamaMdiramAM paNa AvA suMdara dravyothI bhakti kare che...' ityAdi prazaMsA) vagere thavAthI potAne doSa lAge. potAnA gRhamaMdIramAM caDAvelI cIja devadravya to banI ja gaI che. A ja cIjane anya pAse caDAvaDAvavAmAM ke svayaM yogya jAherAta karIne caDAvavAmAM enuM devadravyapaNuM kAMI dUra thaI jatuM nathI. ne chatAM e rItanI anujJA zAstrakAroe ApelI ja che. to, devadravyathI pUjA karI, mATe devadravya bhakSaNano doSa lAgyo ema zI rIte kahI zakAya ? eTale AmAM devadravyabhakSaNano doSa che ja nahIM. chatAM 'e doSa lAge ja' evo kadAgraha pakaDyo hoya to A adhikArane raju karavAnI hiMmata kyAMthI Ave ? (juo e adhikArano pATha svagRhacaityaDhaukitacokSapUgIphalanaivedyAdivikrayotthaM puSpabhogAdi svagRhacaitye na vyApAryaM nApi caitye svayamAropyaM, kintu samyaksvarUpamuktvA'rcakAdeH pArzvAt tayogAbhAve sarveSAM sphuTaM svarUpamuktvA svayamAropayet / anyathA mudhA janaprazaMsAdidoSaH / ) ane A tArkikaMmanyanuM tarkakauzalya kevuM che e AgaLa to darzAvI gayo chuM ja, pharIthI ahIM joI laIe... uparokta adhikArathI, devadravyathI paNa prabhupUjA karavAnuM anujJAta che e spaSTa jaNAya che, ne tethI, e devadravyathI prabhupUjA karavAmAM devadravyabhakSaNano doSa nathI, mAtra yogya jAherAta karavAmAM na Ave to vRthA prazaMsA vagereno doSa lAge che. A bhAgyazALI A pustikAnA pR.23 para tarka kare che ke "jo potAnA gRhamaMdIranA akSatAdithI pUjA karavAmAM khAlI loko khoTI prazaMsA kare eTalo ja doSa lAgato hoya, devadravyabhakSaNano doSa lAgato na hoya, to e akSatAdine zrAvaka khAI jAya to emAM paNa devadravyabhakSaNano doSa na lAgavo joIe, mAtra corIno doSa ja lAgavo joIe..'' bhalA AdamI ! pUjA karavI ane khAI javuM e be zuM eka sarakhI kriyA che ke jethI e akSatAdithI pUjA karavAmAM devadravyabhakSaNano doSa na lAgato hovA mAtrathI e akSatAdine khAI javAmAM paNa devadravyabhakSaNano doSa na lAge ? e akSatAdi 'devadravya' to che ja, ne zrAvaka ene khAI jAya to devadravyabhakSaNano doSa lAge ja.. AvI be ne be cAra jevI vAta paNa jeo samajI zakatA na hoya teo pustikA lakhavAnI dhRSTatA zI rIte karatA haze ? ne enI anujJA ApanAra temanA guruo - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja vaDIlone gItArtha mAnavA mATe mana taiyAra zI rIte thAya ? (3) tatvanirNaya mATenI jijJAsA-taiyArIthI, azAstrIyatAne jaNAvanAra A pustikA lakhAI nathI enuM sUcana karanAra eka hakIkata e che ke, devadravyamAMthI paNa pUjA thaI zake che evuM sUcana karanArA upadezapada, zrAddhadinakRtya, zrAddhavidhi, dharmasaMgraha, dravya-sapratikA, darzanazuddhi, vasudevahiMdI, mULazuddhiprakaraNa vagere granthonAM zAstravacano dhArmika vahIvaTa vicAra' pustakamAM ApelA che. ATalA badhA lagabhaga eka sarakhA zAstrapATho parathI, devadravyathI paNa pUjA-snAtra vagere thaI zake che evuM sUcana je thAya che enA para 5 zrI candragupta vi. (hAla AcArya) ne kazo vicAra karavo Avazyaka lAgyo nathI to emanuM lakhANa-nirUpaNa zAstrIya tattva zuM che ? evI jijJAsAthI thayeluM che ema zI rIte kahI zakAya ? (4) "pArakA mAlathI prabhupUjA vagere kare to zrAvakane bhaktinI zuM lAbha maLe ? enA karatAM to eNe jinAlayamAM kAjo kADhavo, phulo gUMthI ApavA vagere karIne bhaktino lAbha levo joIe.' vagere nirUpaNa sAmo pakSa atyAra sudhI karato hato. temaja, "to munine nahIM kima pUjanA, ema tuM zuM ciMte zubha manA ? rogIne auSadha sama eha, nirogI che munivara deha" - AvA, maho.zrI yazovijayajI ma.nA vacana vagere parathI teo evI paNa dalIla karatA hatA ke munione parigraha roga nathI mATe pUjA karavAnI hotI nathI. zrAvakane parigrahano roga vaLagelo che, tethI enA nivAraNa mATe pUjA karavAnI hoya che. have jo e parAyA mAlathI pUjA kare to enA parigrahanI mUcha to akabaMdha ja rahI javAthI e pUjAthI zI rIte lAbha thAya ? mATe svadravyathI ja pUjA karavI joIe. paNa, "anyane dravyathI pUjA karavAmAM jo lAbha thato na hoya to, saMgha vageremAM joDAIne yAtrA-bhakti karanArA zrAvakone paNa e yAtrA vagere svadravyathI thatA na hovAthI koI lAbha na thavo joIe. ne tethI evAM anuSThAna vihita ja na hovA joIe." vagere amArI dalIla joI eTale teoe pATalI badalI.... 5. candraguma vi. emanI pustikAmAM lakhe che ke "padravyathI pUjA karavAno ekAnta niSedha nathI, devadravyathI pUjA karavAno niSedha karIe chIe." pATalIbadaluo bhale pATalI badale. e pachInI emanI mAnyatAno paNa Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja vicAra karI laIe. "svadravyathI ja pUjA karavI joIe" AvuM ja kAravALuM vidhAna to "svadravya" sivAyanA anya devadravya, sAdhAraNadravya ke paradravya badhAnI ja bAdabAkI kare che. eTale jo sAdhAraNadravya ke paradravya nI bAdabAkI karavI na hoya to "svadravyathI ja pUjA karavI joIe" evo pracAra karI zakAya nahIM. temaja "parigrahanI mUccha akabaMdha rahI javAthI e pUjAthI zI rIte lAbha thAya?" vagere dalIlanuM have teo zuM karaze ? jo paradravyathI pUjA karavA chatAM potAnA bhAvollAsa mujaba mUccha tUTI zake che, to devadravyathI pUjA karavAmAM paNa zA mATe na tUTe ? bAkI to, svadravyathI ja pUjA karavI joIe" evA Aja sudhInA teonA pracArano sUra upadravyathI paNa pUjA na karavI, ne mAtra kAjo kADhIne lAbha levo" vagere ja hato. eTale have, teo "vANiyA-vANiyA pheravI tola.." karI rahyA che ke nahIM ? e vAta dareka madhyastha sujJa samajI zake che. (5) pR.33 para paM.zrI candragupta vi. lakhe che ke xx vi.saM. 1990 nA saMmelane devadravyanI koIpaNa jAtanI bheLaseLa karyA vinA apavAdarUpe devadravyamAMthI prabhujInI pUjA karavAnuM jaNAvyuM hatuM. jyAre vi.saM 2044 nA saMmelane vAstavika devadravyane kalpita devadravya gaNAvI e devadravyamAMthI pUjA karavAnuM jaNAvyuM che. devadravyane devadravya tarIke ja oLakhAvI teno ApavAdika upayoga batAvavo : ane devadravyane devadravya maTADI kalpitadravya banAvI daI teno upayoga batAvavo : A bemAM je tAtvika bheda che...XXX A lakhANa parathI lekhakanuM mana sazalya che ke nahIM e samajI zakAya che. 'kalpita devadravya" e devadravyano ja prakAra hovAthI ane emAMthI mAtra derAsara saMbaMdhI kAryanI je anujJA ApI hovAthI ene devadravya tarIke maTADI dIdhuM ema kahI zI rIte zakAya? "kalpitadevadravya e devadravyano ja prakAra che' A vAta e lekhaka sArI peThe jANatA hovA chatAM AvuM badhuM lakhe che enAthI emanuM lakhANa mAtra kadAgraha ne dveSapUrvakanuM che ema na kalpI zakAya ? " (6) pR. 51 para lekhake, zrAddhajItakalpanI 68 mI gAthA-vRtti paranA mArA lekhano sAra Apyo che. AmAM paNa lekhake spaSTa daMbha khelyo hoya evuM lAgyA vinA nahI rahe. A sAra tarIke teo evuM jaNAve che ke - pU.sAdhu-sAdhvIjI utsarga mArge jema vastrAdi rAkhe che tema apavAdapade suvarNAdi paNa potAnI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 dharma zA mATe karavo ? mokSa mATe ja nizrAne rAkhyA vinA bIjAnI pAse rakhAvI zake che... parigrahano tyAga mAtra bhAvathI karAya che... vagere vagere - nirdambha lekhaka to mArA lekhanA zabdo ja akSarazaH mUkIne mArA zabdo parathI Avo sAra nIkaLe che ke nahIM.. eno nirNaya vAcako karI zake eTalI kheladilI batAve ja. paNa kadAgrahane satya sAbita karavA mathanArAo pAse nirdatAnI apekSA kyAMthI rAkhI zakAya ? mArA lekhamAM koi doSa batAvavo zakya na lAgavAthI, je ame na kahetA hoIe evuM amArA nAme caDAvI emAM doSo dekhADavAnI vRttine anusaravuM ja paDe ne ! A pustikAnA lakhANamAM to DhagalAbaMdha doSo darzAvI zakAya ema che. paNa jyAre sAmo pakSa nirda-prAmANika ne kadAgrahamukta rIte sabhyabhASAmAM vicAraNA karavA taiyAra jaNAto nathI tyAre e prayAsathI saryuM. ne teo to A lakhANa sAme paNa kaMI ne kaMI sAhitya ADedhaDa kutarko-AroponI hada vinAnuM prakAzita karyA kare to pariNAma kAMI nIpajatuM nathI. mATe have vadhu vicAraNAthI saryuM. koI ja prakArano pUrvagraha rAkhyA vinA madhyasthapaNe A AkhI vicAraNAone prazna-uttarone vAMcIne eno yathArtha artha pakaDanAra satya tattvanirNaya para avazya pahoMcaze evI mane zraddhA che. O sAvadhAna A praznottarI parathI rakhe ne koI evuM samajI besatAM ke (1) mokSanA AzayathI karAtA dharmane gauNa banAvAI rahyo che athavA AvuM paNa koi mAnI na lezo ke (2) mokSanA AzayanI koI jarUra nathI, mokSanA Azaya vina karAyelo dharma ja yAvat mokSa sudhIno badho abhyudaya sAdhI Apaze' evuM ame sthApavA mAgIe chIe. athavA to (3) 'cAlo ! A rIte dhana vagerenI icchAthI paNa dharma karavAmAM vAMdho nathI, to ApaNe je dharma karIe chIe tenA phaLa tarIke dhana vagere mAgIe...' AvI paNa koI kalpanA karazo nahIM. AvuM badhuM siddha karavA mATe A praznottarI nathI. anyatra jaNAvyuM che ema, "dhana vagerenI UbhI thayelI AvazyakatAnI pUrti mATe karelo dharma mahAbhUMDo che.' vagere azAstrIyavAtanuM je jorazorathI nirUpaNa thai rahyuM che te yogya nathI vagerenI siddhi mATe A praznottarI che. ''artha-kAma mATe paNa dharma ja karavo joIe'' AvA zAsrasiddha nirUpaNa aMge paNa khoTI mAnyata vagerenA kAraNe je prazno UThAvAtA hoya che enAM zAsrasiddha ane tarkazuddha nirAkaraNa mATe A praznottarI che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma mATe zuM karavuM ? dharma ja bezaka, mokSano Azaya, Atmahita mATenI eka mahattvanI kaDI che ja. prAthamika Atmahita, muktino Azaya na hoya to paNa muktiaSathI thaI zake che, paNa bAgaLa to mokSano Azaya atyaMta mahattvano bhAga bhajave ja che. vaLI mokSano Azaya pragaTAvavo ane pragaTAvyA bAda jALavI rAkhavo e eka durlabha sAdhanA che. prANapuruSoe to e mATe atyaMta prayatnazIla banavuM ja joIe. eTale ja sAdhanAmArgamAM AgaLa ne AgaLa vadhI, chevaTe mokSanuM aMtima lakSya hAMsala karavA mATe huM sAdhakone punaH punaH namrasUcana karuM chuM ke teoe. 'dharma mokSa mATe ja karavo joIe'... dharma nirAzasabhAve ja karavo joIe". "dharmasAdhanAmAM karmanirjarA sivAya anya koI prayojana na rAkhavuM joIe. dharmasAdhanAmAM ghusI gayeluM anya prayojana badhI sAdhanA para pANI pheravI deze. A ane AvAM vAkyo dilamAM kotarI levAM joIe. . A ja rIte, devadravya vagere aMge je vAto AvelI che e, svadravyathI karAtI jinapUjAne gauNa karavA mATe nathI ja, e nirAgrahapaNe vicAranArane pratIta thayA vagara raheze nahIM. mAtra, devadravyamAMthI jinapUjA karAya ja nahIM, devadravyathI jinapUjA vagere karavAmAM devadravyabhakSaNano doSa lAge." vagere pracAra je jorazorathI thayo che tenuM nirAkaraNa karavA, "devadravyathI paNa jinapUjA thaI zake che' evI zAstrakAroe je anujJA ApelI che te dekhADavA mATe e lakhANa jANavuM. bAkI, zrAvake svadravyathI jinabhakti karavI ja joIe, e zakya na bane to paradravyathI paNa jinabhakti karavI ja joIe. e paNa zakya na bane to AvazyakatAnusAra, saMghakRta samucita vyavasthAnusAre devadravyathI paNa jinabhakti karavI ja joIe. paNa jinabhakti to karavI joIe te karavI ja joIe.. jinabhakti vagaranA to na ja rahevuM. A amAruM zAstrAnusArI mantavya che. A saMpUrNa lakhANamAM sarvajJavacanone ne tenA marmane najaramAM rakhAyAM che. chatAM AmAM parama pavitra zrIjinavacanathI viparIta kAMI paNa nirUpaNa thayuM hoya to tenuM micchAmi dukkaDam devA pUrvaka saMvignagItArtha bahuzrutone tenuM saMzodhana karavAnI prArthanA pUrvaka viramuM chuM. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " ilabdhi taka "ra paddhati' zire dayAne annavA arthadarzana . je anaMtacja rokanAtha tALavato karAve che -- anAdikALa jA2 janma-arati dasa vabATa che. eno aMta 26 chava e saMbaMdhana& TI se hame.A2baMdhana zrIka pAmavA mATe zrI jinezvaradevoe % nA karI che. alodIkinA sukha mATe paNa upayata e ha ka che. adhara vAstavamAM A sukhone AnuvaMzika gaNe che, anadi, ke succha zaba che maTe te mAya che ane tenA prastA mAM che. te rIte "jayazaya' sUtra vageremAM rzita "bhava kada = saMskAra riga, cAritA =e mAnuM khu2za, ITa phalasiddhi A che badhA abhita nI niti-nma 3rA ukata banelA ane cittanI svasthatA za2. che ane e thavA sTasa vRtti thAya che, tathA lokarizvatra sarvajananiMdA 22 lochamAM viru huto rono tyAga, ajanaja mAtA pitA-ucAdinA zubha, 227 = jIbhanA kA ka2vuM, guru = uttama ucAryano saMbaMdha, taducana evA= A sa82 rahevAnuM kAvya & sula teja sudhI bha gurunA vacananA akhaMDa sevA- saMpUrNa sevA thAo." vagere to tenI prArthanA paNa coka . rAjamArga to ekamAtra 42baMdhanA zarI mokSapAsava8 82 nA rAzanA karavAno che. ra chatAM paNa jaina strakAro satata jaLakanA badayaresAvALA)jIne nIcenAM 240 aihida sukha mATe paNa A rikhojata ka2vana nA 72tA nan. e jIva e rAte pravRtti ka thA 5 pravRriyA haThe che.ane jIvanamAM a arihaMtane su kare che. temaja sAMsArika ejananA DhIdi aAvyaEUR myu te jIvo e zarTa anuSThAna satiSajanca sadanuSThAnanA 2vAnuM hovAthI kamaH samajaNa aLatAM ja jIvono sAMsArika azA bahita thaI jaI zuddha ena ane sADanA bane che. A prayojana janavidhi 22 DiTeka AvavAn hoTha toya enA mATe haja ude che, khAsa kahevAmAM jo A te jIvone jANa karaDAvA tharmaka vRtti karAvavAno che. emAM aiti prayojana ziphTa thavAthI te jIva A sana- asalAdina ane svacchacitte thakavatti karI che 4 aAgaLa jatAM sonA rAjA harda 2 aMte Rkti pATa za che. saRkiTa jIva saMsAsune sarjayA heya sAnanA2 hoya cittanI asAtri da292vA ka2 sAMsArika AyojananI siddhi mATe paNa harTa kare to te ahita2 janate na.jahu che teno aMtima ArAya to zera karavAno ja che. A udarokata kArana ahajA, ajANyadalapekSAvALA, suzcita kalaba ? udAho cho. tArA roka subo mATe zata hanuSThAna vizvanuSThAna ane anuSThAna korina hoI jainazAstrakAro tene . ' tarIke gaNave che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAlarTasa azunAzaka vagere jenuM nikaMti mukitanA arajanya adala sahita Aja jAhera hatuM anuSThAna te sahu nAnuM anuSThAna bane che. A rIte sahita sukha savAno pavitra aratha yAtrA ane himeza e chonA hRdayamAM sukha 2 vaiyA naSTa thaI sukatane utkRSTa 2Na pragaTe te rIte kevalapitaharsanI pravRtti ka2vAno u8 ka2o che" 243 na yAda 12 budhavAra vijaya a6i - jamanA- huMbaI mbi nanananunt_ leg 71, freigel as ba dara ja . "jana ane divyadarzana'mAM sukavAnI neharu 'ISTaphalasidi' tathA "derAnA padadhati'ye udezakone zAstrAnusArI mArgadarzana : # jinazAsananI denA izvari aMge tathA praTena ("jacavAcA.)sutronA "IsTa phala sidi'padanA 52rtha saMbaM,upadeza mahAtmA ne to tAilsa vadhune zAstrI. rgadarzana A to eka nirNa, nirNayanI jAce sahI ka2nA2 baMje puNyavarona sucanAnusAra pragaTa karIe chIe. saM. 7. 8 tA. 2ba0-vikAra sak 4644 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2013na8 &dare 2800 pAlana, upAzraya, 42, jamanAdajAhera jaze, va8980 saMbaI. ja**** 42284 24 sUrila rAcchAdhipati AnTa ati pa2sAda 225 e AcarI aTaka ja rakanTa82jI mahArAja ta244 nihiM gaNAta atharTaa ji.junanu sujhi/ - arajI azviriyara - - ettist Arterit e rmoy, ardile Real anurandanA sukhAtA sAthe jaNAvAnuM ke A sUkAi chellA cha vakha,kezana para taTa ITa darivi' KdanA 42 abajo karjatA takonuM vizva2Na 900 canaM te nirNaya2 kalA banI na tha8 2che. ccrI jaNa maTe 8 che. heca jazavaba8 jilaNa che. 2trI ujajavaLa ArAdhanA a0i08 . hisALa banI ane hAla sTora nI 20-rukitane aMbe hajI mana e ja enI ea sadA mATenI aNahillajI, da. modInA vaMda9/anuvaMdana. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mudraka : jItu zAha (arihaMta) 687/1, chIpApoLa, kAlupura, amadAvAda-1.