Book Title: Shodashak Prakaran
Author(s): Chandansagar, Saubhagyasagar
Publisher: Jain Pustak Pracharak Samstha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022335/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI agaddhAraka saMgraha bhAga 14. mo'tthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa - SoDazaka prakaraNa ( saddhadharmadezanA zlo. 14 ) vyAkhyAna saMgraha bhA. - dezanAkAra:--- paramapUjya AgamavAraka-AcAryazrIAnandasAgarasUrIzvarajI mahArAja | - saMzAdhaka :gaNivarya zrI caMdanasAgarajI mahArAja -: avataraNakAra :-- munizrI saubhAgyasAmarajI mahArAja prakAzaka :--= jaina pustaka pracAraka saMsthA prathama AvRtti nakala 500. ( vikrama saMvata-2013] [mUlya rUA. 2-12-7 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgaddhAraka saMgraha bhAga 14 ) Namo'tthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa 6 SoDazaka prakaraNa | (saddhadharmadezanA lai. 14) vyAkhyAna saMgraha bhA. 2 Xiao Liang Chuan Chuan Lu Xiao Qi GRen Yi Shuo Ge Shan Shan Ge M -: dezanAkAraH-- paramapUjya AgamoddhAraka-AcAryazrIAnandasAgarasUrIzvarajI mahArAja -: saMzodhaka - gaNivarya zrI caMdanasAgarajI mahArAja ---: avataraNakAra :- munizrIsaubhAgyasAgarajI mahArAja prakAzakajaina purataka pracAraka saMrathA prathama AvRtti nakala 500. rama saMvata-2013] [mUlya rU. 2-12-0 < Er >: < San Yuan Wang Xiao Xiao Xiao Xiao Xiao Xiao Xiao Xiao Zhao Ren Zui Jia Zui Xin Wang Shui Ni Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka. zAMtIcaMda chaganabhAI jhaverI gopIpurA kAMjInuM medAna, surata prApti sthAna jainAnanda pustakAlaya gopIparA-sUrata mudraka va saM ta lA la rAma lA la zAha pragati mudraNAlaya khapATiyA kalA, sUrata Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzIya nivedana paramapUjya AgameddhAraka AcArya zrI AnandasAgara sUrIzvarajI mahArAjazrIe saM. 200ramAM suratamAM ApelA zrI peDakajInA vyAkhyAnenuM munizrI saubhAgyasAgarajI mahArAje avataraNa kareluM che. Ane prathama bhAga vikrama saM. 2005mAM chapAye che. temAM pahelA vyAkhyAnathI 23 sudhInA vyAkhyAne vAMcakene apelAM, 24mA vyAkhyAnathI 58 sudhInAM vyAkhyAne A bIjA bhAgamAM vAMcakone apelAM che. tathA teozrInA praNIta be grantha sAnuvAda aryA che A grantha chapAvatAM pUjya dezanAkAra maharSinA vaktavyamAM mArI samajapherathI presaSathI je kaMI kSati AvI heya te buddhimAnee saMtavya karI sudhArIne vAMthavuM. prakAzaka A pUjya AcArya zrImANiyasAgarasUrIzvarajInA | 0 upadezathI zrI surata chAparIA zerInA jainasaMdha che upAzrayanA jJAnakhAtAnI upajamAMthI bheTa che IoASSOSANA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SK - Agama dvAraka 6 AcArya zrI AnaMdasAgara surIzvarajI mahArAja che janma: saMvata 1831 aSADha vada 0)) kapaDavaMja dIkSA: saMvata 1947 mahA sudi 5 lIMbaDI paMnyAsapada: saMvata 1860 aSADha suda 10 rAjanagara AcAryapada: saMvata 1874 vaizAkha sudi 10 surata dhyAnasthasvargavAsa: saMvata ra006 vaizAkha vada 5 surata GR Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArtha sArvabhauma, AgamasamrATuM zilAtAmrapatronkIgamakAraka, bahuzruta pU. AcAryazrI AnandasAgarasUrIzvarajI mahArAja Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. pUjya munirAja zrI mahendrasAgarajI mahArAjane -saMkSipta jIvana paricaya - banAsakAMThA jillAnA vAva gAmamAM dharmaniSTa zraddhALu suprasiddha bhagANi kuTuMbamAM pArekha hemacaMda ravacaMdanA supatni hatubenanI kukSie saM. 1972nA kArataka suda agiyArasanA divase ApaNA A caritranAyakano janma thayo. putranuM zubha nAma tArAcaMda rAkhavAmAM AvyuM. zeTha hemacaMdabhAIne cAra putra hatA. temanAM nAma rAkhavacaMda, cImanalAla, tArAcaMda, zAMtilAla. chellA be putroe bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. tArAcaMdabhAIne pitAnI mAtuzrI tathA laghu baMdhuM sAthe mesANuM AvavAnuM thayuM. tyAM dharmaniSTha zeTha bhIkhAbhAI hAthIbhAInI apUrva sahAya maLatAM skulanuM zikSaNa tema ja dhArmika jJAna sArA pramANamAM grahaNa karAyuM. AgaLa jatAM mesANAmAM dharmasaMskAra mATe suprasiddha yazavijayajI jaina saMskRta pAThazALAmAM abhyAsa karavA lAgyA. teozrInI buddhi ghaNI kuzAgra hevAthI je je bhaNavA mAMDe te jhaTajhaTa kaMThastha thaI jAya. dharmazikSaNanI sAthe dhArmika-AcAramAM paNa otapreta banyA. A vi. saM. 1987mAM potAnA vaDilabaMdhu rakhavacaMdabhAI amadAvAda vasatA hovAthI tyAM javAne prasaMga Avyo. tyAM vidyAzALAmAM te vakhate bIrAjamAna pU. AgaddhAraka AcArya deva zrI AnaMda-sAgara sUrIzvarajI mahArAjanA paricayamAM AvavAnuM thayuM. temanI pAse abhyAsa karatA tema ja hRdayaMgama zailIthI thatAM vyAkhyAne sAMbhaLatAM vairAgya utpanna thatAM teja sAlanA Azo suda agiyArasanA zubha divase tArAcaMdabhAIe nAnI uMmaramAM bhAgavati dIkSA grahaNa karI. temanuM zubha nAma munizrI mahendrasAgarajI rAkhavAmAM AvyuM. ane Agama dvArakanA ziSya tarIke jAhera karavAmAM AvyA. dIkSA lIdhA bAda jJAna, tapa, kriyA, vaiyAvacca vigere dareka bAbatamAM uttarottara AgaLa vadhavAM lAgyA. AgaLa upara ghaNuM sArA vidvAna AcArya banaze tevuM badhAne lAgavA mAMDyuM. eTalI badhI jhaDapathI teoe Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsa sAdhyo hato. tema ja buddhinI tIvratAthI game tevI gUMca hoya to paNa turata ukela aNI ApatA.teo upara pU. Agama dvArakazrInI asIma kRpAdaSTi vartatI. dIkSA lIdhA pachI traNeka varSa pasAra thatAM saM. 1890mAM pU. AgameddArazrIne cAturmAsa mesANA gAmamAM thayuM. sAthamAM teozrI paNa hatA. tyAM teoe potAnA saMsArI laghubaMdhu zAMtilAla je tyAM pAThazALAmAM abhyAsa karatA hatA temane paNa piote lIdhela mokSamArge vaLavA preraNA ApI. te preraNAnA siMcanathI cAturmAsa bAda zAMtilAle dIkSA lIdhI. temanuM nAma munizrI saubhAgya sAgarajI rAkhIne pitAnA ziSya banAvyA. baMne gurU ziSya jJAna, dhyAna, tapa, kriyA vaiyAvacca vigeremAM satata udhata rahevA lAgyA. paraMtu pUvakamano udaya ke ane kayAre AvI pahoMce e kaNa jANI zake che ? A ApaNA caritra nAyaka zrI mahendra sAgarajI mahArAjanI tabIyata azAtAnA udaye saM. 1881mAM bagaDavA mAMDI. cha varSa sudhI kAyama niSNAtonA upacAre tathA banI zake teTalA sarvaprayatna karavA chatAM na ja sudharI. temanI tabIyata sudhAravA mATe to zaheranA sTezana najIkanI dharmazALAmAM be mahinA pU. Aga dvArakazrIe sthiratA karI. paraMtu azAtAne udaya vadhavAno ja hoya tyAM zuM thAya ? ATalI badhI azAtA hovA chatAM sahanazIlatA guNu apUrva hato. samaya pasAra thatAM saM. 1996nA bhAdaravA vada 6ne divase savAranA sADAtraNa lagabhaga siddhakSetra (pAlItANA)mAM vIza varSanI yuvAna vaye svargavAsa sidhAvyA. teozrI svargavAsa pAmatAM samudAyamAM tathA bIje badhe paNa eka bhAvi mahAna purUSa akALe gumA" ema badhA vyathita hRdaye kahetA hatA. - teozrIno jJAnadhyAna mATe utsAha, guMcavaNabharyA kAryomAM sUjha ne mArgadarzana, vaiyAvacca, paThana pAThana pravRttizIlatA vigere hajI paNa preraNu dAyaka tarIke yAda AvyA kare che. AvA guNadhArake 5. gurUdevane bhuri bhuri vaMdanA hai. guNavaMtalAla jecaMdabhAI ThAra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma : saM. 197ranA kArtika suda agiArasa, vAva (jI. banAsakAMThA) svargavAsa-saM. 1996 bhAdaravA vada 6 (siddhakSetra) munirAjazrI mahendrasAgarajI mahArAja pUjya TREE dIkSA : saM. 1987 Aso suda agiArasa, rAjanagara (amadAvAda) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NamotthuNa samaNasle bhavano, mahAvIramasa anantalabdhinidhAnAya zrIgautamamaNadhasaya namaH SoDazaka prakaraNa vibhAga bIje | (saddharmadezanA) dezanAkAra parama pUjya, bahuzruta, AgamoddhAraka, AcArya deveza zrI AnandasAgarasUrIzvarajI mahArAja * F vyAkhyAna 24 kapa saM. 200ranA aSADha vada 1, semavAra 15-7-46 - surata vacanArAdhanayA khalu dharmastadabAdhayA tvadharma iti / idamatradharmaguhyaM sarvasvaM caitadevAsya // 12 // Izvarane kartA mAnanArAe Izvara mATe ekamata nathI. - zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavyajInA upakArane mATe SaDazaka nAmanA prakaraNane racatAthamAM Agala sUcavI gayA ke-A saMsAramAM jeo saMsIpaMcendriye vicAravALA che. teo be raste haMmezAM "vicAra kare che. te kIyA ? kAM te potAne anubhava, kAM te anubhavavALAnA zabda, A be dvArAe potAnA hitanI prAptine ane hitanA nivAravaNane vicAra karI zake che. - Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna sarvamatavALA-darzanavALA Astiko paraspara devanI vyaktio gurUvyaktio ane dharmanI vyaktione aMge matabhedavALA che. paNa devagurUdharmapaNAnA aMge kaI paNa bhedavALA nathI. dareka Astike devagurUdharmane mAnavAne tiyAra che. keI Astika pitAne huM paramezvara-gurU-dharmane nathI mAnate tema kahevA taiiyAra nathI; dareka Astike devAdi mAnavA taiyAra che. teo devAdine mAne che, paNa tenA AdhAre! te pite anubhavathI ke anubhavInA vacana dvArA mAne che. keIne potAnA deva pratyakSa nathI jenetone mahAna upAdhi, kema? jainetarane deva sRSTinA sarjanahAra tarIke mAnavAnA hoya. zaiva zivane, viSNu viSNune deva tarIke mAnavA taiyAra che. eka vakhata jaine kahe ke tame badhA sRSTinA sarjanahAranuM nakakI karI A ! pachI manAvavA taiyAra thAva. IzvaranI sattA sAme baMDakhe che, badhA eka mudAnA thaIne Ave ! ke sRSTinA sarjanahArI? Izvarane kartA jaine te mAnatA nathI ne ? nA. A badhuM duniAnuM te kudarati pudgalanA svabhAvanuM che, Izvare nahi pedA karelI jAta te pote pedA karI le che. khaccaranI jAta manuSya karI ke bIjAe? gheDa gheDIne uMcI karI, AMbAmAM kalama, phalANuM jhADamAM phalANuM te kene karyu? svAbhAvika ke ApaNuM udyamanuM. sRSTinA sarjanamAM kiMmata gaNe te katarIo bhuMDaNIonI kiMmata vadhAre gaNavI. te jeTalA saje che pedA kare che teTalA bIjA nathI sarjatA-pedA karatA. jene sRSTinA sarjanane svAbhAvika mAne che. luNanI, leDhAnI, pattharanI, kelasAnI ane abarakhanI khANamAM paDela kacare amuka varSe luNapaNe, pattharapaNe, kelasA paNe, abarakha paNa thAya che. jeo svabhAvika sarjana na mAne tene IzvaranI Dagale pagale gulAmI mAnavI paDe che. manuSya lIMbaDI vAvI eTale eneIzvarane Akhe lIMbaDe banAvavuM joIe. bIja vAve temAM AkhuM jhADa karavAmAM Izvara baMdhAye. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje jene paramezvarane kaI rIte mAne che? jene paramezvarane mAne che paNa te svataMtratAnA sarjanahAra tarIke te kaI rIte mAne che? AtmA anAdikAlathI pudagalanI parAdhInatAmAM karmanI jaMjIramAM jakaDAI sapaDAI rahela che. temAMthI pite mukta thAya ane bIjAne karAve che. tethI te svataMtratAnA sarjanahAra, tethI ja paramezvarane upakArI gaNe che. IzvaranA ADatIyA ! dareka Astika gurumAnavA taiyAra che. jeoe Izvarane kartA tarIke mAna hoya tene gurU eTale IzvaranA ADatIA. tame gurUne Ape eTale Izvara tamane Ape. gurU jeTaluM che teTaluM Izvara ApavA baMdhAye. AjakAla jAherakhabara thAya che. phalANe chokaro phalANe bhAgIdAra Ave che mATe mAre hisAbe leNadeNa karavI nahi. ATaluM rAjInAmuM phAragati jAhera thaI zake che, A phAragati IzvarathI nathI thatI. Izvara keTalAnuM cUkavaze. pAdarInuM, AgAkhAnanuM, viSNavanuM kenuM kenuM cUkavaze AvuM-jainazAsanamAM nathI. kaI gurUne dAna de te supAtra gaNAya, tenuM phala jInezvara Ape tema nathI. je puNya karaze te tenA AtmAnuM kalyANa karaze. bIjAoe lAbha zAmAM mA? saMsAravyavahAramAM, tyAre jainee tyAga dAna zIla vigeremAM lAbha mA. dharmanuM svarUpa bIjAe ane jene kayuM mAnyuM? vivecana matAMtare judu che. paNa mukhya rIte badhA deva-gurU-dharmane mAne che. kayA deva, kayA gurU, kaye dharma mAne che te vAte peTA bhedamAM che. vicAra karIe te badhA Astike deva gurU dharmane mAne che. A badhA devane zAnA AdhAre mAne che.? Astikee pitAnA devane dekhyA nathI, paNa gurUne mAnyA che dharmane mAnya che dekhe che. paNa te deve kahelA vacananA AdhAre manAya che, je manuSya je mata svIkAre te tenA gurU ane dharmane mAne Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tenA palaTA deva mAnavA upara; bIjIvAta jagatamAM devane nAme dharma che. viSNu jemAM deva manAya te vaiSNava, zIvane deva mAne te zaivA, isu jemAM deva manAya te krizciyana. mahamada jemAM deva manAya te musalamAna; tema jInezvaranA nAme jaine che. paNa temAM *ka kayAM ? deva jo sAcA maLI gayA te gurU dharma mAnanArA sAce raste Ave, deva kharAba malyA te gurUSa mAnIe te kheTA raste; kai jANIne khATuM mAnavA taiyAra nathI. paNa sAcA jIAnI parIkSA thatI nathI. keAI sAcAne kAI khATAne vaLagyA, AtA parekSa che kAraNa ke deva pratyakSa nathI. tethI kayA sAcA gurU-dharma, kayA kheATA gurU dharma te nakkI thAya nahi. vacana vizvAse-purUSa vizvAsa. ' zAstrakAre vacana vizvAse purUSavizvAsa kahyo, paNa purUSavizvAse vacana vizvAsa ' na kahyo; kalpasUtramAM sAMbhaLIe chIe temAM vizvAsa zabda mahAnatAvAcaka che tethI e a gaMbhIra vistAravALe che. purUSanA upara bhareseA Avye hAya, sAcA uttama gaNyA hAya te zAthI ? je vacana nIkaLe te bharAsAdAra lAge tethI. je tamArI bArAkhaDI tenA akSara che ne chekaruM' ane meTA khele temAM khArAkhaDI ane zabda sarakhA che. meATA mele te vicAra karavA paDe paNa karU khele tyAre kai vicAravAnuM nahi, tema kahI de che. paraMtu vakatA buddhizALI tethI tenA vacana para vicAra karavA paDe che. tema sanmAnalAyaka vyakti te hAya ke je vacana uccAre te upara vizvAsa karavA paDe, A vacana vizvAsa te sanmAnane age che. d cAlu vAta bharese melavA upara cAle che, paNa bharese pahelAM vyaktinA ke vacananA ? vacananI parIkSADhArAe vyaktine uttama gaNIe ke vyaktine uttama gaNIne pachI vacananA vizvAsa gaNIe chIe. yuktisara buddhithI cAgya khele che ke niha tenA niyama na hoya tevAnA vacana upara vicAra karavA besIe chIe ? Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo nA. bharese seMkaDe vakhata tene vacanathI ApaNane sAbita thayA tyAre A bhAI sAce che. ema cekasa kahe che. devane bhase kayAre? - vacananI satyatA dvArA devane bhase, zAstrArAe deva pratyakSa che nahi. deva pratyakSa hatA tyAre mahAvIra mahArAjane gautama svAmIe mAnyA, te zAthI? teo sAcA che tethI mAnyA ke mahAvIra mahArAja kahe che tethI mAnI lIdhA? mahAvIra sAcA tethI mAnyA che. AjanA kALamAM dareka jAtavALAne zAstranA vacana dvArA pitAnA paramezvarane mAnavA paDe, hayAti vakhate je mArgamAM nathI AvelA tene vacana dvArA devapaNuM mAnavAne vakhata rahe che. devanI mAnyatA zAstranA AdhAre A hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje kahyuM che ke - yadIyasamyaktvabalAtpratImo bhavAdRzAnAM paramasva (maatm)bhaavN| kuvAsanApAzavinAzanAya namo'stu tasmai tava zAsanAya // (mAtra stotra) . parezA he bhagavAna ! tamArA zAsanane namaskAra che. AthI eka apekSAe tamane nahi; tame kevA che te meM najare dekhyA jANyA joyA nathI. je A batAve che ke teo AvA hatA, zAstronA-zAsananA suMdarapaNAne aMge barAbara tamArA para bharoso Ave che, tamArA jevA vItarAga paramAtmA tenA je je uttama savabhAve-guNe--dharmo A badhA dvArA tamane jANIe chIe; A sivAya amArI pAse bIjuM kaI sAdhana nathI; tamArA jevA uttama svAminA uttamaguNe je jANI zakIe chIe; tamane sAkSAt dekhyA nathI. tamArI pAse sAkSAt sAMbhaLyuM nathI, paNa zAsanuM sAcApaNuM che tethI ame jANyA tamene, jaDapaNane pavana AtmAne lAge temAM vadhe nahIM, temAMthI bacI zakIe te A Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna zAstranA AdhAre, tame temAM ADA nathI AvatA; anyamatanA vAMdhAe tame gurU ane dharmane paNa ADA nathI ubhA rahetA. je bIjAnA vAMdhAo paDe tene kADhanArU keI hoya te A zAstra, kuvAsanAnA pAze je vaDe baMdhane paDelAne nAza kare te tArUM zAsana che; mATe tArA zAsanane ame namaskAra karIe chIe. zretA levA joIe? A0 hemacaMdrasUrijI mahArAja jaNAve che ke - zrAddhaH zrotA sudhIrvaktA, yujyeyAtAM yadIza ! tt| tvacchAsanasya sAmrAjyamekacchatraM kalAvapi // viitraa0|| he bhagavAna ! A kaliyuga che chatAM temAM sAMbhaLavAvALe, zAstranI zradhdhAvALe, jema tema hoya tema nahi; parIkSA mATe kahe che ke-eka gAma hatuM tyAM sAdhumahArAja vyAkhyAna vAMce che. temAM vasati cheDI hatI jANakAra AdamI phakata eka ja che, tene aDacaNa ubhI thaI gharamAM ke chokaro marI gaye tethI nathI AvyA, vyAkhyAnano vakhata thayo badhA kahe ke mahArAja vAMcotyAre mahArAje kahyuM ke phalANA zeTha nathI AvyA, AvA uttare ApavA mAMDayAH "AjakAla khAlI caNo vAge ghaNe tema ame zuM sAMbhaLanArA nathI ! sAMbhaLanAra nathI mATe sAdhue ahiM vicAryuM ke A zrotAomAM zrotApaNuM nathI AvyuM, AthI eka kathA vyAkhyAnamAM kahI. eka rAjA ravADI gayA hatA, jaMgalamAM bhUle paDo, ane ghaDo thAkya hate pitAne paNa bhUkha lAgI tarasa lAgI hatI. AthI te eka jhADa nIce beThe. tenI nIce kIDI joI te kIDI rAjAne gamI; rAjA te tene joDe lAvyuM, tene rAjI karavA mATe hIrAmetInA dAgInA karAvyA zeTha vyAkhyAnamAM nahetA AvyA paNa zravaNane rasa hate AthI ghera zekamAM AvelAne puchyuM ke mahArAje vyAkhyAnamAM zuM kahyuM? Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje zravaNa karavA gayelAoe kahyuM ke mahArAje AvI kathA kahI. tyAre zeTha vicAryuM ke kIDI mATe ATalA ghareNuM ! bIje dahADe vyAkhyAnamAM zeTha AvyA. zeka kayAM? saMsAramAM, dharmamAM nahIM. tethI bIje dahADe vyAkhyAnamAM AvIne zeTha beThA, zeThane kIDInA dAgInAnI vAte caTapaTI lAgI hatI. AthI mahArAjane puchayuM ke vyAkhyAnamAM AvI vAta AvI hatI ke temanA kahevAmAM phera che? nA, vAta AvI hatI. te mAre temAM puchavAnuM ke te kIDI kevaDI? mahArAje uttara dIdhuM ke A badhAmAM akkala nathI; kIDInA ghareNAM karAvyAnuM kahyuM temAM hA hA karI gayA paNa eke e na puchayuM ke mArAja kIDI kevaDI ? ANuM tANuM kaMI na jANuM zeTha vacana pramANuM" e te sAheba! aNasamaju che, paNa Apa te juThThI vAta na bele, AthI Apane vastu svarUpe puchuM chuM ke kevaDI? athavA geLA gabaDAvyA? A pramANe zeThe kahyuM. mahArAje jaNAvyuM ke kIDI nAmanI bAI upara rAga thaye AthI tene janAnAmAM nAMkhI ANuM mATe rAjAe ghareNuM karAvyAM. kahevAnuM e che ke satyamArga "zrAddha zrotA zrotA zraddhAgALe joIe, aNasamajuzrotAo AgaLa gurUe gADA gabaDAvyAM? jaina-zAstrane juThThA kahenArA, jainazAne mAnanArA nathI. huM kahuM chuM mATe mAne ! e A zAsanamAM na cAle. ahiM cethamalajI nathamalajInuM samakita nathI cAlatuM huM kahuM te mAne ! te A zAsanamAM nathI cAlatuM. zAstrakAra kahe che ke vaktA ane zretA baneya zraddhAvALA joIe, e benuM joDuM malI jAya. he prabhu! tArA zAsananuM cakravartI paDyuM che. kaLiyuga che chatAM paNa eka chatrI tArUM sAmrAjya che. ema kenA AdhAre zretAnuM zrAvyapaNuM ane vaktAnuM buddhizALIpaNuM te teonA vacananA AdhAre che. vacananA AdhAre devagurUdharmane jANavAnuM, jaina hoya ke jainetara heya paNa sarvane pitapatAnA devAdine mAnavAnuM sAdhana mAtra vacana che. te sivAya pitAnA devAdine kaI paNa jANI zake Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka prakaraNa [vyAkhyAna nahi. kAraNake-dharmapaNuM te Indriyane viSaya nathI. gurUpaNuM devapaNuM te bane paNa Indriyane viSaya nathI. e badhuM ApaNA anubhavane viSaya nathI. te ATale badhe AdhAra zAnI upara dareka matavALA deva gurU dharmamAM AdhAra pitAnA matanA zAstranA upara rAkhe che. viSNu bhAgavatanA AdhAre, zive smRtinA nAme, brAghANe vedanA AdhAre, tema dareka potapotAnA matanA zAstranA AdhAre mAne che. brAhmaNa kahe ke veda paDayA khADamAM! huM kahuM chuM te mAne ! tene brAhmaNa kahI zakAya ? ziva kahe purANa gayuM lAyamAM ! bhAgavata gayA pANImAM tevuM belanArane vaiSNava kahI zakAya? nA tevI rIte jainazAstrane juThThA-asiddha-apramANa kahenAro te jainazAsanane mAnanAro na gaNAya, chatAM te jinazAsanane mAne te mAnanArAone ThagavA mATe, ThagArApaNuM na hoya te jenA AdhAre devAdine jANe ane bIjAne jaNAve che tene juThThA apramANa kema gaNAve? je mAnIe chIe te zAstranA AdhAre. zAstranI parIkSA karavI joIe. zArA te dareka matavALA mAne che, krizciyana bAIbalane, mahamadI kurAnane, brAhmaNe vedane, purANane mAne che. mATe yaduvA parIkSAvatA -je vastu ghaNuM hoya tyAM cekasI karavI paDe. eka ja cIja hoya temAM sAcA khoTA paNAne bheda nathI hete, paNa ghaNuM cIja hoya te cekasAI karavAnI rahe che, zAstro dareka matavALAnAM judAM judAM che. keI mata zAyara vagarane nathI. AmAM sAcu zAstra kayuM ? te parIkSAmAM utare ! parIkSAdvArAe vacanane tapAsavuM joIe temAM je vacana siddha thAya te vacanadvArAthI devadipaNAnI zraddhA karavI. manuSyapaNu durlabha ane anaMtapaNAnI ghaTanA. devanI-gurUnI-dharmanI zraddhAmAM mULa keNu? vacana, samyakRtvanI jaDa vacanamAM che. A vAta vicAraze te samajAze ke Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamuM] saddhame dezanA-vibhAga bIjo A AtmA anaMtI vakhata manuSyapaNuM pApe, tene te durlabha kahIe chIe, te te anaMtIvAra pAmyuM te kema manAya? "huI hu mAnure mare" anaMtI vakhata manuSyapaNuM AvyuM, Ama be vAta kare che te te pramANu kaI rIte gaNAya? vAta kharI, kayA mudAo anatI vakhata je manuSyapaNuM AvyuM te keTalA kALe anaMtI vakhata Avyu? anaMta kALe, manuSya thayele te manuSya thaI zake che. pRthvIkAyAdinigodamAM anaMtApudagalaparAvarte cAlyA jAya tyAre manuSyapaNuM pAme AvI rIte AvyuM te te durlabha evI anaMtI utsapiNI avasarpiNI cAlI gaI pachI manuSya bhava anaMtA thAya ke nahi thAya ? _ "anaMtA bhAmAM hAthIonA jeTaluM jJAna bhaye, A hAthI ahine gaNavAne nahi. ahiMnA hAthInuM mAna temAM na manAya, kAraNa ke dareka Are judu pramANa hoya che. mahAvidehanA avasthita kALane hAthI levAnuM che. eka hAthI jeTalI sanAIthI eka pUrva, lakhAya, tyAMthI Avela Dabala Dabala hAthI pramANa sahithI lakhAyelA pUrve badhA anukrame jANavA; navalabhAI jevA kahe ke eTaluM badhuM zuM? A avasarpiNImAM asaMkhyAtA kevali thayA temanuM caritra lakhavA bese te keTaluM thAya te vicAre? kevalinA caritrane aMge badhA gaNadhare, codapUvio, sAdhuo, mana:paryavajJAna, avadhijJAna tIrthakarane jAti-bala-kulanA caritra hoya te keTalA pramANanuM thAya, asaMkhyAta dvIpanI asaMkhyAti mATI kharIne ? hA, tenA rUpe judAne? hA. asaMkhyAtA dvIpamAM rahelI mATI-pANa-vanaspatinA svabhAvanuM nirUpaNa kare te tenA jI judA judA ne? hA, asaMkhyAtA dvIpamAM rahelI mATIpANa-vanaspatinA svabhAvanuM nirUpaNa kare judu judu ne? hA. A mATInA saMgane A mATIvALe maLe te Ama Ama thAya ! kalpanA karI le te A mATIpaNAne cheDe kayAM? temAM hAthInuM zuM. tevA lAkha hAthIo hoya zuM evA hAthInA hAthI jevA jJAne paNa anaMtI vakhata dharAvyA." Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 10 ekaDA kema thayA nahIM? dezeAnadazapU sudhI bhaNyA, tIrthASkAra karyA, pratimAe bharAvI, sAmAyika-pratikramaNa-pUjA vigere paNa anatIvAra karyAM. anatI vakhata A karyuM paNa ekaDA na thayA. kayA kAraNe ekaDA na thayA ? vacananA bharAse AvyA nahI tethI, vaktAnA gurUnA dharmanA bharAse gayA. tenA AdhAre jIIMgIe arpaNu karI; gharamAra bhAgI gayA hatA ane pachI nIkaLyA hatA tema nahI. madhuM karyuM. paNa nyUnatA vacananA vAvetaramAM rahI. AthI anatI vakhata sAdhupaNuM, dezivaratapaNuM lIdhuM, navagreveyaka gayA chatAM paNa ekaDA na thayA kAraNa ? vacananA vizvAsamAM na Avye tethI. mATe haribhadrasUrijI kahe che ke-bhayaMkaramAM bhayaMkara hAya teA vacana upara vizvAsa na hAya te che. vizvAsa kevA hAvA joIe te upara draSTAMta vicAravA jevuM che. cadraguptanI nAnI uMmaranI vAta che. cANAkI naMdanA rAjya upara hallA karyAM tyAre naMdanA gheADezvarA doDayA hatA, zA mATe ? caMdragupta ane cANAkayane pakaDavA, caMdraguptathI te have khacAya tema hatuM nahIM. pakaDavA nIkaLelA najadIka AvI gayA. tyAM taLAva hatuM, cANAkaya dhAvA lAgyA caMdraguptane taLAvamAM mekalyA, pelA taratA taratA aA gayA. tyAM tA pelA svAro AvyA ane puchyuM ke are! caMdraguptane joyA? tyAre kahyuM ke alyA pele jAya ! A kANu khele che! cANAkaya ja tene batAve che. pelAne pANImAM utaravuM paDe tema hatuM eTale, gheADA uparathI nIce utaravuM joIe; AthI te gheADA uparathI jaldI utarI gayA, ane jyAM taLAvamAM javA lAgyuM. eTale phTa laIne cANuAkaye pelA sIpAI ne uDI mUkayA. pachI caMdraguptane bahAra kADhIne AgaLa cAlatAM puchyuM ke sIpAI AnyA tyAre meM tane pakaDavA melyA te vakhate te zuM dhAryuM hatuM ? tyAre caMdragupte kahyuM ke vaDIla kare te phAyadA mATe' Ave vizvAsa vacana upara na Ave tA bhayaMkaramAM bhayaMkara pariNAma Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIjo 11 Ave che, je anaMtA bhavA gayA che te vacana upara bhareAse nahIM AvavAthI gayA che, vacana upara bharese Ave tyAre najIka mAkSanuM cihna 'trALA dhammAM' zAstradvArAe dha-tapa-saMyama, mATe 'vacanArAdhanAya'vacananI ArAdhanA ja dha; vacananI parIkSA kevI rIte karavAnI te jaNAvaze te adhikAra agre vamAna. 6 vyAkhyAna 25 anatA bhavAmAM eja dhyeya. 'vacanArAdhanathA haju'-zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAn haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajIvAnA upakArane mATe SADazaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM AjIva anAdikAlathI rakhaDapaTTI karI rahelA che. anatA janmA ane maraNA karyA che. bhaveAbhavamAM paNa eka vastu enI dhAraNAmAM haMmezAM rahI che, te evI rIte rahI che ke phAI divasa khasI nathI ane khasavAnI paNa nathI. sarve jAti gatimAM pharyo tyAM paNa eja dhyeya hatuM. kayuM dhyeya ? tA sukhanI prApti kemake ekendriyamAM sukhanuM saMvedana che, tene sArUM lAge che. eindriyAdinI jAtimAM sukhane sArUM gaNeluM che. nArakI vigere gatimAM sukhane sArUM gaNeluM che. 84 lAkha cenImAM sarva bhedomAM bhaTakayo tyAM paNa sukhane sArUM gaNyuM che. A AtmA sarvakAla sukhanI IcchAvALe che. peAtAnI jema sarva jIvamAM jovuM eTale zuM? A hemacaMdrasUrijI mahArAje bIjAnA zlAkane pheravIne sudhArI nAMkhyA. 'Amavat sarvamUteSu yaH pati A pati' peAtAnA AtmAnI mAphaka bIjA jIveAne jIve te kharekhara jonAre gaNAya. A rIte te jIma thavA mAMDe, potAne buddhi na hoya tA. nirAgI hAya tA, rAgI hoya te te jagatamAM badhAne potAnA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zAzaka prakaraNa [ vyAkhyAna jevA che. tema mAnavA, jovA lAge. peAtAnA jIvanI mAphaka bIjAne gaNavA te kaI apekSAe te samajavuM joie, lAbha guNu ane avasthAe ' uddo sattA puchyo 'mA~'jagatanA dareka jIve ane darekanA karmA paNa judA che. karma potapAtAne bhAgavavuM paDe. mADI jevI paNa je chekarA vahAlA hAya tenI AMgaLI pAke te te dekhIne du:khI thAya che. paNa du:kha ochuM karanAra na thAya. svAmAnA sukhaduHkhanA bhAgI chIe te teA kahevAnuM! bAkI kAI kAInA sukhadu:khamAM bhAga letuM nathI. peAtAnA karelA karmo peAtAne ja lAgavavAM paDe che. AkhA ghara mATe zAka samAratA hAya te zAka khAnArUM AkhuM kuTuMba che, paNa zAka sudhAratAM AMgaLI kapAya te duHkha kAne thAya? cAra cArI karIne mAla lAve tenA bhAgIdAra kANu ? badhA. cAra-munI pakaDAya te| sajA kAne thAya ? cArI khuna karanArane thAya, karanArane la bhAgavavAM paDe che. tema kAInuM kareluM ka khIju kAI bhegavI zakatuM nathI. sane peAtAnA karma bhAgavavAM paDe che. tethI dareka pAtapeAtAnA karma pramANe sukhaduHkha meLave che. tamArA AtmA jevA khIjAne dekhavA te duHkhasukhanI apekSAe, 'Amavat sarvabhUteSu duHlaghuddhe priyAviSe' jema peAtAnA AtmAne sukhanI prIti ane duHkhanI aprIti thAya che tema khIjAne paNa che, jevA A AtmA peAtAnA sukha mATe talapApaDa thAya che ane duHkha nivAravA mATe ucA nIcA thAya che. tevA khIjAnA AtmA mATe thayA ? A vAta vicAraze tyAre tI karapaNAnI jaDa mAlUma paDaze. tIrthaMkara nAma karma rAyaNa jevuM che zAsana calAvavAnuM kahIe paNa tenI jaDa kaI! pArakAnA Hkhe duHkhI, sukhe sukhI. pArakAnA sukhane aMge tIrthaMkarAne TalI vyagratA che teTalI peAtAnA sukhamAM nathI.. AvuM jyAre thAya tyAre jagatanA uddhAra mATe sa Myama tapasyA-pariSaDA Adi sahe che, bhASyakAre kahyuM che ke--khIjA jIvAne ghera beThAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 13 kevalajJAna meLavatAM AvaDe che, annalige mekSa meLavatAM mese jatAM AvaDe che, zuM tIrthaMkara mahArAja AvaData vagaranA che ? ne, te pachI zA mATe gRhiliMge kevalajJAna meLavI mekSa nathI meLavatA ? A badhI saMyamanI kaDAkUTa zA mATe kare che ? svayaM taravAvALa vagaravAhane pAra utare, zakti na hoya te te AlaMbana le; paNa tIrthakara mahArAja AlaMbana le te aMge maMdazaktinI kalpane thAya nahIM. gharanA AMgaNe madha maLe te pahADamAMthI meLavavA keI jAya nahI; jene AMgaNe madha na hoya te pahADamAMthI baLIne lAve. tema bIjA jI apazakti-asamartha-sAmAnyasaMdhayaNa jJAnavALA te saMyama dvArA karmane ane tapasyA dvArAe karmane reke-teDe; paNa tIrthakara mahArAja sarvazakti sAmarthyavALA temane A zuM karavAnuM. juvAna manuSya lAkaDIne Teko laIne cAle, te hasavuM Ave gharaDe ghaDapaNe lAkaDI laIne cAle te cAlavuM zebhe. tema ahIM paNa tIrthaMkara mahArAja jevA samartha Teke laIne cAle te lekone hasAvavA jevuM ne ? bIjA gRhiliMga kevalajJAna pAmanArA ane sidhdha thanArA, anya lige kevalajJAna karanArA ane sidhdha thanArA teonI tAkAta karatAM anaMtaguNa tAkAta, te paNa A janmamAM zuM, paNa pahelAnA janmamAM hatI, je vakhate tIrthakara nAmakarma nikAcita kare te vakhate anaMtA saMsArane chedI nAMkhe che; paraMtu anaMtA saMsArane chedavAnI zakita tIrthakaramAM zuM nahi hoya ke dIkSA levI paDe? muMDana karAve tyAre traNa capaTI jeTaluM rAkhe? tIrthakara nAmakarma nikAcita karanAra anaMtA saMsArane nAza kare paNa traNa bhava rahevA de. dareka tIrthaMkara nAmakarma nikAcita karavAmAM anaMtA saMsArane cheda kare paNa traNa bhavane rahevA de; tIrthaMkara nAmakarma te rAyaNa jevuM che. rAyaNemAM paNa pitAnI vAvelI rAyaNanAM rAyaNe kaI khAya nahi. kemake te phaleja varSe tevI rIte tIrthakara nAmakarma nikAcita karatAM trIje bhave ja tIrthakara nAma Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna karma phale che te sivAya phalatuM nathI. rAyaNa phale so varSe paNa vAvavAvALe te khAya ja nahi. je tIrthaMkarapaNuM nikAcita kare che te tenuM te bhavamAM ane AvatA bIjA bhavamAM phala na meLave, tIrthakara nAmakarmanA phala mATe traNa bhava rahevA joIe, tethI te sivAyane anaMte saMsAra nAza kare. jenI zakita trIjA bhavathI anaMte saMsAra nAza karavAnI che te jIva lAkaDInA Teke cAlavA nIkaLe te mazkarI ke bIjuM kaI? gharamAM deTa makvAvALo mhAra lAkaDI laIne vAMkI keDe cAle to tene DhaMga karanAra manAya che. tema A tIrthaMkara mahArAja jeo pahelA bhavathI AvI jambara zakita dharAvanArA teo gRhasthapaNamAM kevalajJAna ane mekSa na meLave anya lIMge paNa na meLave ane bIjAnI mAphaka sAdhu thAya, tapasyA kare...upasarga-pariSaha sahana kare, A DhoMga ke bIjuM kaI ! A vAta tIrthaMkaranI zakitanI apekSAe kahI, jene anaMtA saMsArane nAza karyo tene eka bhavane nAza karavA mATe lAkaDI laIne kevalajJAna lAve te DhAMga nahI te bIjuM zuM? temAM ATale badhe prayatna emanA jevA samarthane zuM ? bIjAo kevalajJAna meLavI zakayA che meLavI zake paNa che tema zAstrakAro pite kahe che. tIrthakarene kaThIna mArga ravIkAramAM hetu bIje raste vidyamAna chatAM zA mATe AvA kaThIna raste cAle che? DosAne calAvavuM hoya te juvAna manuSya paNa joDe Dagale ne pagale DacakAtAM cAlavuM paDe te tene DhoMga kahevAya nahI. tema ahiM paNa tIrthaMkara dIkSA le, vrate le, pariSahe, upasargo sahana kare te A saMsArarUpI jIva DesAne mATe che. vagara vrata vagara dakSAe pate kevalajJAna meLave ane mekSe jAya tevA samartha che. chatAM kaI kAle keI tIrthakare tevuM karyuM nathI. ane te kAla gaye; jaze, anaMtI covIzI thaI thaze. paNa keI tIrthakara Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIjo 15 gRhasthapaNAmAM kevalajJAna pAmI tIrtha sthApIne mekSe gayA te anyuM nathI, banatuM nathI ane banaze pazu nahIM. juvAna-samaju mANusa DAsAnI joDe doTa mukatA nathI paNu DAsAnI jema cAle che. chekarAne calAvavA hAya te te baccAne aMge dhIme cAlavuM paDe che. tema ahiM tIrthaMkara mahArAja te kreTamAM hADa mukavAmAM zakitavALA chatAM saMyamadvArAe upasa pariSaha sahana karIne ghAti karmonA nAza karIne kevalajJAna pAme ane tIrthane sthApe. rivAjo garIba tAlevaMtane pAlave tevA hoya. jagatanI zAMti mATe! emanI zAMti pAte meLavI zake tevA che. gharanA AMgaNe la maLe tema hAya te pahADamAMthI kANu meLave, tevI pariNAmanI dhArA gRhasthapaNAmAM lAvI zake tevA chatAM mAkSanA rastA mATe huM A nahi karUM te A khIjA jIvA kema karI zakaze! tamArA junA kAlanA zeThIyA khyAlamAM Avaze, teo nyAtamAM rivAja kare te garIbamAM garImane pAlave tevA kare. jAmalInA jAme, te kayAre ? paraNe tyAre. kAraNa ? te garIma zuSkAne pASAya tevA che. tyAre rivAja evA pADavA ke AkhI nyAtane peASAya. hAya keATIdhvajanI cheAkarI hAya te paNa cArImAM jAya te cuMdaDI paherIne javuM paDe, meAtInI oDhaNI na paherAvAya, kAraNa ke keTalA gharAmAM tevuM banI zake ? AkhI nyAtane pahoMcavuM joIe tevA rivAja rakhAya, Agala tIrthakara mahArAjane mAkSamA vahevaDAvavA te tamAma jIvAne anukula cAgya hAya tA saMyama upasa pariSaha dvArAe meAkSa meLavavA te che. pArakA mATe ATaluM duHkha lAgavavuM te khIje kayAM che. AbhavanA duHkhanA nAza mATe pravRtti A raste thaze, mATe mAre A batAvavuM joIe. duniyAmAM ku MbhAranI kaLA dekhADavA mATe rUSabhadevajI mahArAjane kacarAvALA hAtha karavA paDyA. tema tI kare sarvazaktimAna Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 brADazaka prakaraNa [ vyAkhyAna che.vagara saMyama lIdhe, pariSaDa-upasarga sahana karyA vagara, kevalajJAna pAme tema hAvA chatAM jagatanA jIvAnA kalyANa mATe sayama AdarIne prayatna kare che. jagatanA jIvAnA du:khAne peAtAnA jevA nahi gaNA te adhika kayAMthI gaNaze ? huM duHkha veThIne paNa ane duHkhamAMthI cheDAvuM. kalpasUtra daravarSe sAMbhaLavAmAM hetu. mahAvIra mahArAjanA paSihA--upasageu sAMbhaLIe chIe. varSo varSa enuM e. ATalA varSo sAMbhaLavA chatAM AtmAne kAMi phAyado nathI thayA teA baMdha karyAM pachI phAyadA kayAMthI thavAnA ? dareka varSe mahAvIra mahArAjanuM cAritra sAMbhaLIe, chatAM A AtmA samajatA nathI. teA khaMdha kare zuM thAya ? na jene saMyamanI vAta peTamAM zULa jevI lAge che tevA juvAnIAne sayamanI vAta thAya te gamatI nathI, mATe na joIe tevuM khele che. dvIkSAmAM nakhAya teTalA patharA nAMkhyA temAM cAlyuM nahIM, have sacamanI vAta baMdha karIne pannuSaNamAM kalpasUtra sAMbhaLavu nahIM. ' ,, zrI khIjuM sabhaLAvavu ane sAMbhaLavuM, A mATe vyAkhyAna mALA mukavI che. paSaNa mAnavA che ane mukavI che tene pAka; jeenA peTamAM saMyamanI zUla bheAMkAya che teoe saMyamamA thI calAyamAna karavA mATe vyAkhyAnamALA jIddI gAThavI che. dareka varSa mahAvIra mahArAjanI tapasyA pariSadyA-upasargo kSamA-sahanazaktine sAMbhanyA chatAM kahevata che ke sAMbhaLI sAMbhaLIne phUTayA kAna paNa na AvI haiye sAna " te baMdha thAya te zuM thAya ! saMyamI te zUla jevA lAge, sayama ane tenI kathA zULa jevI lAge tevAnA AtmAne vedanA karatI hoya te sayama che. sayama kema? tenI vArtA temane zULa kare che te maTADavA mATe AkAza pAtALa eka kare che, paNa zAsananA bhakatA tA vicAre che ke enA jevA hajArA pAke tA paNa 21000 varSa sudhI aMdha thavAnuM nathI A vAta prAsaMgika che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamuM saddha dezanA--vibhAga bIjo 17 ApaNA du:khAnA nAzanA mATe rastA pAte je le te teve le ke bIjA jIvAnA mATe ceAgya hAya, Avu karatAM peAtAne duHkha veThavuM paDe te veThavA taiyAra thAya. A bane kayAre? je jIvA tI kara hAya te ja taiyAra thAya che, mATe AvA jIvA Atmavat sarvamUttejI AtmAnI mAphka sarva bhUtamAM varte che. jyAM adhika gaNA tyAM sarakhuM gaNIne na cAlyA. tene mATe pAte duHkha bhAgaLyuM, jevI sukhanI prIti ApaNane che tevI ja bIjA jIvane sukhanI prIti che. jagatanA sarva jIve gati-jAti-cenI bhedomAM pharyAM paNa tyAM eka sAghya hamezAM ubhu rahe che, te kayuM ? sukha. te sAdhavAnI dhAraNA keAI bhava-gati-jAtimAM khasI nathI. pazu eka vAta dhyAnamAM rAkhA-ke lAkaDAnI talavAra laIne laDhavA nIkaLe te khaccAM, paNa cAddhAe lAkaDAnI talavAra laIne na nIkaLe. tema ahiM AgaLa sukhanI icchA darekane che, je sukha mAge che tene tenA lAyakanuM sAdhana meLavyuM che. ? nA, sukhane ceAgya sAmagrI meLavavI joie. sukha kevuM joIe che ? jamavA ese tyAM ekaluM pakavAnna pIrasyu hAya te te ekaluM nahIM khavAya, vacamAM dALa zAka joie. mIThArasamAM svAdiSTatA mATe khIjA rasanI jarUra che. tevI rIte sukhamAM svAdapheramATe duHkhanI IcchA nathI. tyAre jemAM leza duHkha hAya ja nahi, saMpUrNa chatAM svapnamAM maLelI cakravartInI dazAmAM thatA AnaMda emAM kaMI adhurU che, paNa te AnaMda duniyAdArInA AnaMda che e AnaMda AMkha mIMce jAya, svapnAnA AnaMda AMkha ughaDe jAya. cakravartipaNAnuM svapnuM Ave te khasa che ? nA, A jIve sukha evuM icche ke pachI te khasavuM na joie. je sukha che temAM duHkha hoya te te sukha' duHkha rUpa ja thavAnuM. vacamAM duHkha na joie, ane sukha khasIne duHkha na AvavuM joIe; te paNa sAgerapamA sudhI e paryAptApaNA jevuM sukha thAya. tevuM badhA paryAptAnA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 - paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bhava kare tema nahI, evuM sukha joIe che ke jemAM bAkI koI sukha na hoya tevuM saMpUrNa sukha mAMge che. sukhanA sAdhane koNa samaje. sukhanuM sAdhana kayuM? jaDapadArtha-kaMcana-kAminI-kuTuMba-kAyA, A cAramAM tuM sukha dhAre che, te te sukhane Apaze kahyuM ke bela lIdhI lAkaDAnI talavAra ane laDhavuM tyAre sahastraddhA thayAne ! te kayA dhyeyavALe kare? AvI sukhanI icchAvALo pudgalamAM ramaNatA kare te kaI dahADe jaya na kare; temAM kaMcanAdi jAya paNa kharuM, maraNa pahelAM kaMI na jAya te te nakakI nathI? A jIvanane aMge vImAvALA nathI. sukha uparathI nAza na pAme tevuM ane duHkha vagaranuM saMpUrNa sthitinuM sukha joIe che. A sukha kevI rIte maLavAnuM. te kayAM? sAmAnya sukha badhI gati jAti vyaktimAM che. AvA sukhane vicAra? je sukha huM IcchuM chuM, tenA sAdhane huM meLavuM te vicAyuM? sukhanA sAdhane kevala manuSya bhavamAM che. temAM paNa keNuM samaje? jeo sarvajJa bhagavAnanA vacanane sAMbhaLanArA samajanAra che te ja samaje che. bIjA pitAnA pApanI darakhAsta raju karI zakatA nathI, janadharmI sivAya bIjA bhavanI darakhAsta raju karavAnA nathI. sukhanI arajI lakhanAra jInavacana che. ekendriyavikasendriya bhale dAvAvALA che paNa teo tenI arajI karavAnI AvaData vagaranA che. tema saMjJI paMcendriyane dAve nedhAya, lakhAya. paNa te lakhanAra keNa? A eka ja kArakuna! jInezvaranA vacane sivAya A arajI lakhanAra keI kArakuna nathI, mAre sukha vagara dukhavALuM saMpUrNa sukha, nAza na thAya tevuM joIe. te arajI jInezvara bhagavAnanA vacanamAM che. mATe vacananI ArAdhanAmAM dharma che"da gAMdhInuM sahiyAruM'UMTanA vivAhamAM gadheDA veda bhaNavA bese ane UMTanuM rUpa keTaluM badhuM, ema vakhANe tyAre UTene gadheDAnuM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamuM ] sadguma dezanA-vibhAga bIjo 19 gAyana vakhANavuM paDe. 'saddo pa o dhvani' paraspara niceADa na nIkaLe, rUpa na heAya te paNa rUpa vakhANavuM paDe. svara hAya ke na hoya paNa vakhANavu paDe tema aDi vacanane deva vakhANe, devane vacana vakhANuM. dareka zAstramAM vaiSNavamAM viSNune mAne bhAgavatathI, bhAgavatanA mahimA viSNu uparathI. bAibalanA AdhAre isunA mahimA, tamAre dvAdazAMgInA AdhAra jInezvara, jInezvarane! mahimA dvAdazAMgInA AdhAre, A gharanI sAkSInA ToLAM ekaThAM karyA, paNa bahAranA sAkSI joie. tema tI karAnA vacane deve vakhANyA, deva zAstrane vakhANe. vacanadvArAe deva nahIM, te vAta vegaLe mUke ! paNa svataMtra parIkSA kareA tA te kenI thAya? te parIkSA jInezvaranI thAya ke vacananI thAya ! jInezvaranI parIkSA karIne ApaNe pravarttavAnuM vacananA AdhAre, je vakhate sAkSAt hatA te vakhate pravRtti badhI vacananA AdhAre. vacananI parIkSA nakkI thAya tA jInezvara ane vacana preyanI parIkSA thAya, emanA caritrA uparathI nakkI karyA ke A vItarAga che. je manuSya rAgadveSanI pariNatimAM na hoya tene rAgadveSanA cALA na Ave. eka AkhadArane nAge. kaheA te| te laDhavA Ave, temanA devanI itaranA devAnI mUrti vastra vagaranI ubhI rAkhe te te laDhavA Ave. tee lugaDAvALI sthitimAM AbarU mAne che, rUpa lAjamAM mahattA mAne che. tema rAgadveSanA pariNAmI, mahela lADI vADImAM rAcavAvALI temanI chabI ubhI hoya ta tA rAjI thAya. zastra-strIvALI mUrti-chabI hAya te temAM rAjI thAya, A batAve kANu ? lADI vADI vigere joDe nahi evI chakSmI ane kAnI ? vItarAga' sivAyanI kASThanI mUrti evI ane nahIM, A enI che ke khIjAnI tenI zaMkA thAya, paNa vacananI karIe teA A vItarAga ! tema vacananI thAya, A vAta vicAraze ! zakA, roga ane sannipAta jevI che, paraMtu mukhya vAtamAM tamAma aNuvrate-mahAvrate tenuM mUla kayuM? Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 20 te samakita; samyaktva ane aticAra ane kahIne karavAnI kraja samajIe; zaMkA AkAMkSA vigere pAMca rAkheA chene? A eka ja jhADanI DALIo che. kAMkSA e paNa je jhADanI DALa teja jhADanI DALa AkAMkSA vigere che; vacananA AdaramAM zaMkA jAya, padArthamAM zaMkA jAya tyAre kAMkSA zaMkA vicikitsA thavAnAM. paricaya mATe vakhata Ave, nizcala hAya te pAMca thatA nathI. zaMkA paNa zAstrakAra kahe che ke tamane zaMkA mAtra pAlavatI nathI. chatAM keTalIka zakAne A pAMcene ame rAga gaNIe, keTalIne sannipAta gaNIe. sUraka kayA te vicArI leze ! rAga ane sannipAta jevI zaMkA che. rAga jevI zaMkA kaI, tA jIva che ke nahi ? te asaMkhyAta pradezI che ke nahi ? karma karanArA, bhAgavanArA che ke nahi ? dharmAdharmAkAzAstikAya che ke nahi ? te A rAga gaNyA, A zA che ke nahi te sannipAta gaNyA, zaMkAnu mULa thaDa kAMkSA vicikitsAae temAM meATI zaMkA kaI, teA pravacananI. A dvAdazAMgI tItha karanI kahevI che ke nahi ? e zA te sazakA, vacanane aMge' mATe vacananI barAbara ArAdhanA karA! temAM eka aMza paNa malinatA nahi rAkheA! tenI kharekhara ArAdhanA karI te dha, mATe ahiM vacananI parIkSAnA vakhata rahyo. vacananI. parIkSA kevI rIte karavI te adhikAra agre vamAna. mAM vyAkhyAna 26 'vacanArAdhanayA khalu' bhaTakatI jAta. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasurIzvarajI mahArAja bhavyajIveAnA upakAra mATe SoDazaka praznaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM sakalagatimAM jAtimAM-ceAninA bhedaeNmAM A jIva bhaTakayA te eve Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIjo 21 laTakA ke duniyAmAM evI bhaTakatI jAta nathI. keTalIka bhaTakatI jAtA che, prAcInakALamAM luMTaphATanA banAve manatA hatA. tyAre lekeAne jema tema javu paDatuM hatuM, te te kevI rIte jatA? jema ApaNe kahIe chIe ke TAle ghara, tee gharamAM evI cIjo rAkhatA ke jyAre javu paDe tyAre TopalAmAM nAMkhI cAlatA thavAya, tema peAtAnI milkata kuTuMbe sAthe letA jAya, te kayA ! te luvArIyAnI jAta. teo je jagA para cAra cha mahinA rahe che tyAMthI te bIje jAya tyAre mAla kuTuMba ane kamAI sAthe laI ne jAya, paNa temAM sthAnamAtra cheDe bIjuM rAcaracIluM-dhana-kuTuMba cheDavAnuM nahIM. tyAre A jIva evI rIte bhaTakayA ke jIdagI sudhI jahemata uThAvavI, duniyAnI dRSTie bahAra kaMcanAdi mATe rakSita karavA, vadhAravA, pedA karavA javAnuM paNa thAya, tyAre paNa badhAne cheADavAnA, mRtyu pAmyA eTale jIMdagInI jahemate joDeluM te badhuMe miniTa-sekaDamAM sarakAvI devAnuM. vahAlAmAM vahAlI kai cIja ! A zarIrane kSaNe kSaNe dhAraNu peASaNu rakSaNa karatA rahyA chIe. eka paNa jIva zarIranA peASaNudhAraNa-rakSaNa karyA vagaranA hAtA nathI. ame bIjA kAmeA karIe chIe zarIra upara nathI beThA vAta kharI, paNa khIjA kAmeAmAM tamArUM lakSa kayAM? zarIranA rakSaNa upara. pANiyArI pANInuM beTu laIne AvatI hAya sAthe sahiyara maLe tA vAta kare mAthu DelAve, paNa lakSa kheDhA upara ! tema ahIM AgaLa jagatanA jIve javu Avavu vigere kare paNa lakSa zarIranA rakSaNa upara, jIdagI te sarvane vaDAlAmAM vahAlI cIja che. bAdazAha ane khIramala sabhAmAM beThA che, vAtacIta cAlatAM vAta cAlI ke manuSyane vahAlI cIja kai ? tyAre kAI kahe dhana, kAI kahe bAyaDI, kAI kahe kuTuMba, keAI kahe putra vahAlA, tyAre khIrabale kahyuM ke e badhI kahevAnI vAta paNa kharuM vahAluM te peAtAnuM jIvana. te vakhate kahenAre kahyuM ke jIvana vahAluM che te Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNe [ vyAkhyAna darabAranI cAkarImAM veDaphe che kema? tyAre bIrabale kahyuM ke A cAkarI jIvananA piSaNa mATe che, paNa veDaphavA mATe nathI. A vakhate bAdazAhanA magajamAM barAbara utaryuM nahIM, kAraNa ke bAdazAha rAjasthitimAM dekhe te maravuM eTale kaMI nahiM, te te A jIdagI vahAlI kayAMthI gaNAve ! sAMje bagIcAmAM gayA temAM khAlI kuve che pANuM nathI, temAM vAMdarI vIDAI che. tyAM AgaLa bAgavAnane kahyuM ke pANuM nAMkha! jyAM eka keza nAMkhe tyAM baccAne upara rAkhIne pote ubhI rahI. tyAre bAdazAhe kahyuM ke dekha bIrabala baccAne laIne khaDI ubhI che. jyAM bIje trIjo keza nAMkhe tyAM te vAMdarInA nAke pANI AvyuM tyAre baccAne nIce nAMkhIne tenA upara ubhI thaI, tyAre bAdazAhe kahyuM ke julama! baccAne nIce DAlake upara khaDI huI! pANI kaDhAvI nAMkhyuM. A jIvane zarIra vahAluM lAge che AthI tene kSaNe kSaNe piSIe-vadhArIe chIe, tenuM piSaNa karavAnI dhAraNA rAkhIe chIe, tene chuTu paDavA devA mAgatA nathI. jIMdagInI jahemata dhAreluM zarIra te miniTamAM mukavuM paDe. cha zakti meLavIne melavAnI che. zvAsanI-IndriyenI-vicAranI zaktivALI je cha paryAptio che te-eTale jInI svataMtra tAkAta-AhAra karavAnI, zarIra bAMdhavAnI, Indriye, zvAsozvAsa ane mana-vicAranI tAkAta, tene jaMdagIbhara sAcavI-vadhArI-paSI. chatAM miniTamAM melI javAnI. kayA janmamAM mahenatathI meLavelI A cha zakitao melI nathI? dareka bhavamAM mukI dIdhI che. tyAre A prajA kaI ? te meLavIne melIne javAvALI rakhaDatI prajA. A rakhaDapaTTIne chuTakAre. - tevI koI cIja maLe ke je cIja meLavI te meLavI paNa melavI paDe ja nahIM? hA. kaMIka te AtmAnI cIja te meLavI : te melavI paNa melavAnI nahIM. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bI . chavIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 23 samyakadarzana kSAyika thAya, meLavAya te te anaMte kAla jAya chatAM jIvathI chuTu paDe nahIM. jinezvarane mULa guNa nirUpaNa. - kSAyikabhAvanuM jJAna te anaMtI utsarpiNa avasarpiNuM kAlacake jAya chatAM palaTe na thAya, nAza thAya nahIM. jyAre dekho tyAre tevuM ne tevu - anaMta sukha anaMta vIrya je AtmAnI siddhio-guNe che te meLavyA melavA paDatA nathI. te melavAya kema? jagatamAM niyama che ke sArUM sahune game. mATe janamata ane anyamatamAM pharaka paDe che. anyamatavALA hukamathI karAve, phalANAe Ama karavuM tema karavuM. jinazAstra hukamane vaLagatuM nathI. jInezvara mahArAja zuM kahe che ? hukama nahIM, ISTanI siddhinA ane aniSTanA kAraNe dekhADI de, tethI te tarapha laka Ape Apa derAya ane tyAMthI haThavA paNa mAMDe jagatane je ISTa ane je aniSTa che tenA kAraNe dekhADavA, te dhyAnamAM rAkhIe te jInezvarane guNa karyo gaNavAmAM AvyuM che te samajAya. kharo guNa ekaja bAra guNemAM bAkInA guNe te tenA DALa pAMkhaDA, e guNa karyo? kayuM mUla gaNue chIe. padArthanuM yathAsthita nirUpaNa karavuM jIvAjIvAdika padArthanuM jagatane nirUpaNa karavuM. jagatamAM jIvanuM svarUpa zuM, AvA svarUpavALA jIva, karma kema AvavAnA, baMdhAvavAnA, kAvavAnA, teDavAnA kAraNe kayA, ane mekSanA kAraNe kayA ? te badhu nirUpaNa karavuM, dIpaka-sUrya-caMdra jema tamAre hAthapaga pakaDIne khaseDatA nathI, tamArA hAthamAM pakaDIne hIrAne ApatA nathI. dIpakaAdinuM kAma te jhAkharUM dekhADI devuM te jethI cAlanAra ApoApa khase,hIro dekhADI de pachI tenI IcchAvALo levA lAge. jJAna atizayane phAyade. karma kevA kharAba che; kyA dvArAe Ave che, kema rokAya che, kema baMdhAya che, kema tUTe che, te javAthI AtmAnI jyota pragaTa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 thoDAka prakaraNa [ vyAkhyAna : kema thAya che te jaNAvavuM, mAtra vastunuM svarUpa jaNAvavuM. ApaNe jinezvaranA kevalajJAnane dekhatA nathI. temanA AtmAmAM raheluM jJAna te bahAra jatuM nathI. tethI bIjAnA upagamAM Ave nahIM paNa jagatanA padArtho jANIne jaNAve, jJAnAtizayane phAyado AmAM che? zA mATe pUjA kare. arihaMtanA sasaraNanI racanA zA mATe? gaNadhara mATe siMhAsane zA mATe? te kevala yathAsthita padArtho jaNAve che mATe ! A vicAraze te samajAze ke mahAvIra mahArAjane kevalajJAna thayuM, AthI temanA jJAna atizaya dvArAe phAyado thayo che. prabhune kevalajJAna jyAM thAya tyAM dezanA devI paDe. kevalajJAna thayuM tyAM AgaLa sarvavirativALe kaI thavAnuM nathI, zAsananI sthApanA thavAnI nathI, chatAM Indroe dezanA aMge tyAM gaNadhara, dIkSA, sarvavirata kAI levAnuM nathI chatAM e samosaraNa racyuM. tenI racanA mATe a5-kSaNavAra dezanA devI paDI, te niSphaLa devI paDI. te pachI devI paDI kema? te tene Azcarya gayuM che. Indroe je samesaraNanI racanA karI te dezanAnI daSTie. tethI te tIrthakarane kahapa che ke kevalajJAna sAthe samosaraNa thAya tyAM dezanA devI paDe. dezanAnI apekSAe Indrone samesaraNa racavAnuM jinezvarane pUjAtizaya, kevalajJAnane upaga, ane vitarAga mAnIe chIe te zAthI? tema apAyAparama atizayathI mene nAza karyo te ApaNe zAthI jANIe? te vacanadvArAe A je yathAsthita vastune jANavI te pramANe kahevI te kevalajJAna vagara bane nahI. dharmAstikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAyAdi padArtho ane atIta anAgatanI badhI hakikata kahevI te kevalajJAna vagara bane nahI. vItarAga-sarvasanA aMge sarvajJapaNuM dezanAne lIdhe mAnyuM. IMdronI pUjA, ATha pratihAryo, A badhu devatA kare che. jema rAjAnI joDe beDIgAra, paTAvALe chaDI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 chavIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje vALe badhe hoya che. tene pratihAra kahevAmAM Ave che ane e pratihAranuM kAma barAbara hAjarI pUravI. ahiM AgaLa devatA covIsa kalAka hAjarI purIne A vastu rAkhe. azekavRkSAdi ATha, sasaraNa na bane te paNa A ATha te hoyaja. bhegI jIva ke achavA DhaMDhaka bhAIo? paramezvarane tame bhegI kahe che, paNa pahelAM te tame jena che ke mithyAtvI ! bhegI jIva hoya ke ajIva hoya? pratimA chavarUpa saMjJI paMcendriya che ke ajIva? kaI paNa manuSya ajIvane bhegI kahI zake? tevuM bole keNu? jenanI jaDa na jANuM hoya te. ame te pratimAne aMge bhagavAna kahIe chIe; tame pratimAne bhagavAna mAne che ? je mAnatA na che te tame amArI pUjAne aMge bhegI banAvyAnuM kema kahe che? tame bhagavAna na mAne te mahAvratadhArI thaIne bhagavAnane bhegI banAvyA kevI rIte. pratimA te bhagavAna kharAne ? tame je sAcuM belanArA che ane juThuM belanArA na ha te ane dravyathI mahAvratadhArI che te pratimAne bhagavAna mAne! kAMte mahAvate pharIthI le ! nahi te kahe ke huM khoTuM bolyA chuM tethI mahAvrata pharIthI le. be rastA che tamArI pAse. have ApaNI vAta bhagavAnanI je pUjA karIe chIe. temAM temane bhegIpaNuM mAluma paDe che? sAmAnya kevalI ane tIrthakara kevalInI oLakha sAmAnya kevalI ane tIrthakara kevalI jatA hoya temAM oLakha zI? tIrthakarakevalImAM chatra cAmarAdi heya, vihAra kare tyAre paNa hoya, deve AkAzamAM rahI cAmo vijatA rahe, chatra joDe cAle, vihAra kare tyAM paNa siMhAsana sahita devatA AgaLa cAlatA rahe, tyAre sAmAnya kevalI ane tIrtha karakevalIne pharake samajAya. rAgadveSa na hoya to bhegI na gaNAya. vItarAga kevalI temAM chatra cAmarAdi che tethI temane mADA bhega Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna - kharo ke nahI sAkSAt bhagavAnamAM chatra cAmara bhAmaMDala siMhAsana che te vihAramAM paNa joDe, have A bhegamAM kayuM bAkI rahyuM. devatAo 24 kalAka chatra cAmarAdine joDene jeDe rAkhe temAM bhagavAnane bhegIpaNuM kema nahi? bhagavAnane temAM rAgadveSa naheAtA tethI bhegIpaNuM nahotuM. bheganA sAdhane joDe chatAM temAM rAgadveSa na hoya te bhegI na gaNAya. A te jIva nathI; rAgadveSa nathI temAM bhegIpaNuM zA mATe chelyo. bheLA jIne bhagavAnathI bhaDakAvavAne! tame zuM bhegI banAvavAnA hatA ! tAMbA upara senuM rasI dIdhuM heya, cAMdImAM senuM rasI dIdhuM hoya, temAM je tamane bhegIpaNuM lAge che te devatA je siMhAsana cAmara vigere kare tenI kiMmata eTalI badhI ke AkhI duniyAnI kiMmata na pahoMce, tevAmAM bhegIpaNuM thayuM nahI te A banAvaTIpaNAmAM bhegIpaNuM kaI rIte thaI gayuM! A nyAya ke gharane. jene jainazAsananI thIyearIno tano-zAstrono vicAra kara nathI ne mAtra bakavuM che, bakavATa na hoya to bhakta manuSya bhakitathI bhagavAnanI pUjA. karI tethI bhagavAnane bhegI banAvyA te belAya kema? jIva saMjJIpaNAmAM rAgadveSa hoya te bhegI bane, pratimAne nathI chatAM bhegI bele che. tethI tene bhUta vaLagyuM che mATe bole che. sasaraNa naimittika che. prAtihArya-je vihAra suddhAmAM sAthe rahevAvALA tethI tenuM nAma prAtihArya, samosaraNanI racanA badhe na hoya. jyAM pahelAM samosaraNa na banyuM hoya tyAM devatA samavasaraNa jarUra kare, pahelAM thayuM hoya ane tyAM nA devatA Ave te samavasaraNa thAya. naimisika samavasaraNa, naimittika eTale nimittazI banavAvALuM che. tyAre pratihArya ATha te nitya cIja te paNa zA mATe kahe che? te. tIrthakaranI prabhAvanA mATe ane dezanAnA aMge nitya rahe che. jinezvaranA vacane kevA che. prAtihAryo-sarvajJa-vItarAga ane temanuM pUjyapaNuM te badhuM. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 chavIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje vacana upara AdhAra rAkhe che, temanA vacanene ApaNe mAnIye. te nathI karavAnuM kahetA ke nathI pharI javAnuM kahetA paNa je karavAthI ISTanI siddhi thatI hoya, je karavAthI aniSTa banatuM hoya te batAve; jinazAsana ISTanA kAraNe ane aniSTanA kAraNe batAvIne hitAhita jaNAvanAra che. paNa hukamadvArAe huM kahuM chuM mATe Ama karaze tevuM kaMI nahI. A karavAthI ATaluM ISTa, A karavAthI ATaluM aniSTa thAya che. tene ISTa heya te raste ane aniSTa na hoya teve raste jA ! AvI rItanA jInezvaranA vacane che. te vacane jyAre zraddhA gata thAya tyAre enA anusAre A rakhaDuM . paTTI zAthI thaI, zAthI bacIe te vicAramAM Ave. mATeja sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUrijI mahArAje kahyuM che ke mAvataravAra'' AtmA-zuddha caitanyamaya zuddha svarUpavALe chatAM rakhaDavAvALo, kaSAya ane IndriyanI laDAImAM hArI gayela che. Indriya kaSAya pAchaLa utpAta karanArI che. saMsAra ane mokSa te bahAranI cIja nathI paNa aMdaranI cIja che kaSAya ane indriyathI jItAyeluM che. je AtmA te saMsAra che. jene kakSA nathI jItyA tenAthI Indriye nathI chatAtI, kaSAyanA hAthAthI indriyo anartha kare che, te hAthe na hoya te anartha nathI karI zakatI; vItarAga kevali mahArAja pAMce IndriyavALa che, teo IndriyethI tenA viSaye jANe te nA. Indriye chatAM tenAthI na jANe te kema bane ? pahelAM puchanAre dhyAnamAM rAkhavuM ke satIo satIe puche te 49 thayA, temAM eka satIyuM satIyuM ema gaNIne kahe che. A kSapazama Indriye eka be traNa cAra sAta evI rIte gaNavA javuM. kevalajJAnathI saMpUrNa avayava Ave, sIdhu jaNAtuM hoya te IndriyadvArA jANavA keI bese nahI. . AthI khulAse thaye ke je A kutarkavAdI hatA teo kahe ke tamArA sarvajJa bhagavAna badhuM jANe! barobara jANe! te je A viSTA khAya tene svAda Ave te tamArA sarvajJa jANe ke nahIM? Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 SADazaka prakaraNu [ vyAkhyAna anubhava jANe che, te azucInA khyAla AvavA joI e. ane jJAnasajJA judI che. najare temAM khAtA dekhe che ke nahIM? viSTA khAdhI te tArI AMkhamAM AvyuM. jANIne khele che tene viSTA khAtA jANyuM. tene thayuM tethI tane tema thayuM, indriya ane indriya vacce bheda paDe, te AtA indriya ane atIndriyajJAnamAM ekaThApaNuM kayAMthI, te khIcArAne khyAla nathI ke anubhava saMjJA auyika, kSAyeApamika thAya ke te sajJA kSAyika bhAve thAya. tene halakI pADIne audiyaka bhAvavALI sattAmAM joDI devI. savastune jANanArA kevalajJAnadvArAe, IndriyadvArAe sajJa ane vItarAgane jANe nahIM. indriya sabaMdhI kakha dha sakaSAya hAya tene, indriye kaSAya pAchaLa utpAta karanArI che. kSamAnA bheda. kaSAyane jItavAmAM zAstrakAre kahyuM ke jItAya e prakAre eka laukikarItie ane khIju tattvanI rItie. kSamA pAMca prakAranI che, mAva-Arjava mukti te paNa pAMca prakAre che. keTalIka vakhata manuSya krodhane kAbumAM rAkhe tema keTalIka vakhata krodhane kANumAM nahIM mukayeA ane badale vALIne kaIka evI dvIdhu tA phAyadA badhA khaMdha thaI jaze ! upakAra karanAra manuSye kaI Adeza karyAM hAya tA kreSa nahIM karatAM sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI daIe, kema ? elazuM te badhuM gumAvI daIzuM. upakAra karanArA che, upakAra thayA che mATe sahana karyuM, te upakArItAne aMge te upakAra kSamA che. (1) tema sarakArI lazkarI manuSya ajugatuM khAlI gayA te sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karIe te sAthI' te julamane aMge sahana karIe, te apakAra kSamA che. (2) caMDakAzIA jevA kAI jIvanA vipAka dekhyA tyAM vicAre, sAdhupaNuM lIdheluM tevA jIva kAdhane aMge kALA nAgamAM ALye tethI ApaNe karavA nahIM. vipAka jovAthI je kSamA karavAmAM Ave, te vipAkakSamA che. (3) A traNa kSamA mithyAtvIe paNa kare. samakita kaI kSamA kare Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 29 vacana ane dharma. kedhathI phAyade ke nukazAna hoya te mAre jovAnuM nathI, paNa bhagavAne tene nukazAnavALe gaye che, mATe mAre tene cheDA joIe te te vacanakSamA (4) gaNAya. te vacanakSamAmAM AgaLa vadhe. vadhate vadhato amRta anuSThAnano vakhata Avyo. tyAre mArA AtmAne dharma-zAMti, kepa e AtmAne guNa nathI AtmAne guNa dhArIne je kSamA karavI te dharma kSamA (5) dharma kSamA kaI vADInI? te vacana kSamAnI vADInI, pahelAM daMDathI caka bhamAvyuM hoya pachI daMDane kerANe mUke te paNa cakra bhame, asaMgaanuSThAnamAM AtmA guNa jANIne kSamAmAM Ave. te vacana kSamA, pahelAM karI tethI vacanakSamA, asaMgaanuSThAnarUpI dharma kSamA, te lakattara kSamA, kaSAyane jItavAnuM thAya te vacanadvArAe, vacanakSamAdvArAe dharmakSamA AvatI hovAthI zAstrakAra be prakAranI kSamA kahe che. temAM mULa jaDa vacananI kSamA che. mATe "vatranA gharathA" vacananI ArAdhanA dvArAe dharma kara kSamAne guNazAMti dhAraNa karavI te che. te vacana dvArA karavAmAM Ave to lokettara mArga ane mekSane ApanArI thaze. paNa upakAra lajajAthI karavAmAM Ave te AtmAne guNa ane cAritranuM cihna, banatuM nathI. vacanadvArAe kene, mAnane, mAyAne ane lebhane jItAya. jyAre vacanadvArAe cAre chatAya tyAre tene lokottara tatvamAM gaNAya che. tIrthakaranA je vacane che tenI ArAdhanAdvArA dharma che. vacananuM svarUpa zuM ? dareka zAstravALA vacanane mAne che, ane te paNa ArAdhanA kare che. vacanamAM pharaka karyo ? tIrthakaranuM kaheluM tema kahIne pharaka nathI pADatA. kurAna bAIbala, purANa bhAgavata, viSNu, Isu, mahamada ane zaivanA nAme teoe bhagavAna ane zAstra vakhANyA. tema jInezvara sArA! zAstramAM kaheluM che mATe sArA, zAstra sArAM te zAthI? te jInezvare kahyuM che mATe; vacananI parIkSAmAM kayuM vacana vyAjabI temAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cADazaka prakaraNa [ vyAkhyAna vaktAne vyAjakhI gaNavA paDe. seAnAnI parIkSA kaseATIthI thAya tema A vacananI parIkSA te sparzana rasanAdinA viSaya nathI, te kayA sAdhanAthI vacananI parIkSA thAya te je tAvaze te adhikAra agre vartamAna. 30 maiM vyAkhyAna 27 abhavyane bhavyapaNAnI zakA thAya nahIM. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajIvAnA upakArane mATe SaDazaka nAmanA prakaraNane racatA thakA Agala sucavI gayA ke-A saMsAramAM AjIva anAdi kAlathI rakhaDatA rakhaDatA mahAmuzkelIe manuSya bhavane meLavI zakayA. ApaNe vicAra karIe tA manuSyabhava pahelAM kaI sthiti hatI ? kAMtA ekendriya yAvat tiya canI. jyAre te sthiti hAya te vakhate manuSyapaNAne vicAra sarakhA paNu Ave kharA ? vicAra ja na Ave te zuM sArUM che? te samaja kayAMthI ? te samaja na Ave tyAM sudhI manuSyapaNuM meLavavA mATe ApaNI icchA thaI te kayAMthI. jagatamAM niyama che ke-jeone vastunuM svarUpaSTapaNuM samajAya tyAre ja te vastunI IcchA thAya. paNa te na samajAya te tene ISTa na gaNIe, tevuM meLavavAnI IcchA thAya nahI. eTaluM ja nahI paNa maLaze ke nahI teTalI zaMkA paNa na thAya. A vAta bIjI bAju vicAraze| te mAlama paDaze ke je zAstrakAre jaNAvyuM che-abhavyajIva je hAya tene alabhya ke bhavya huM chuM tevI zakA thAya ja nahI. kAraNu ! zakA thavAmAM zA vAMdhA ? zakAe te jJAnarUpa che te keAInI rekI rahe nahI, jJAna te kAInuM rAkayuM rahe nahI, agninA jema dAhaka svabhAva che. ApaNe sattara vakhata nA pADIe paNa bIjAnA manamAM *se che teAja nA kahe e je jJAna thayuM te reAkayuM rokAtuM nathI tevI te cIja che. bahAranA padArtha jJAnane rokI zakatA nathIja yAre tene ... rAke tA zaMkAne kayAMthI razake. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 sattAvIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo zaMkA kayAre thAya? have zaMkA kayAre ? ubhaya svarUpajJAnavALAne heya. sApa jAye dekhe mAnya chatAM sApa che ke deraDuM te zaMkA paDe. doraDA ane sApanuM svarUpa jANatA hoya te je jANelAne sAcu mAnato hoya tyAre ja sApa che ke deraDuM tevI zakA thAya. jenA manamAM ema hoya ke jagatamAM sApa jevI deraDA jevI cIjaja nathI, tene sApa che ke deraDuM te zaMkA nahI thAya. tyAre zaMkA kyAM thAya te banne padArthonA svarUpa, tenI hayAtI samaje tyAre ja zaMkA thAya, te na samajAya- manAya tyAre zaMkAne avakAza rahetuM nathI A niyama jagatane manamAM laIe te zaMkA kayAre? ubhaya pakSanuM jJAna samajaNa sattA mAnIe tyAre ja zaMkA thAya. tema ahIM huM bhavya chuM ke abhavya chuM te zaMkA kene! jene bhavyapaNAnuM abhavyapaNAnuM svarUpa jANyuM mAnyuM hoya tene, ane je svarUpe kahevAya che te vastu tattva che ema mAnyuM hoya tyArapachI pitAne aMge zaMkA thAya ke huM bhavya hoIza ke abhavya ? jyAre bhavya ane abhavyapaNuM jANyuM ane mAnyuM, bhavyapaNuM kaI cIja ! te mokSanI lAyakAta, vicAra kare ! mekSa mAnyA vagara mokSanI lAyakAta manAya kharI? mokSanI lAyakAta na manAya tyAM bhavyapaNuM gaNAya kharUM? abhavya eTale mokSane mATe nAlAyaka, mokSane mAnyA vagara bhavyapaNuM ane abhavyapaNuM manAya nahI. mekSa jevI keI cIjaja nathI ema mAnanArAne bhivya paNuM abhavyapaNuM te cIja ja nathI, bhavyapaNe abhavyapANuM cIja je nahI e kene? mekSa na mAne tene, tyAre te cIja kene? je mekSamAne tene, atyAre mekSa tene mAnya jyAre tene mekSa suMdara mAnya hoya tyAre bhavyapaNuM sAruM ane abhavyapaNuM kharAba lAge, sAruM-kharAba be hoya tyAre ja zaMkAne avakAza huM bhavya hiIza ke abhavya? je bhavyapaNuM mekSa ane tenI lAyakAta sArI na lAgI hoya te bhavya ane abhavya hAya te tene zuM? tene te zaMkAne avakAza kyAM. mekSane lAyaka pitAne mAne tenuM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna nAma bhavya, mekSanI na lAyakAta tenuM nAma abhavyapaNuM. mokSanI lAyakAta suMdara che te mAne te zaMkA thAya ke huM bhavya ke abhavya ? ane padArthonuM svarUpa hoya temAM IcchAniSTa jANavAmAM Ave tyAre ja zaMkAne avakAza, ane padArtho tenuM svarUpa ISTAniSThApaNuM mAnavAmAM Ave nahIM tyAM sudhI zaMkAne avakAza heto nathI. manuSyapaNu kema kahyuM? mULavAtamAM Ave je vakhate ekendriya-vikalendriya-tiryaMcapaNamAM hatA te vakhate manuSyapaNu samajatA hatA? nA. manuSya kene kahevAya tenuM svarUpa samajatA hatA? nA. temAM ISTapaNuM samajatA nahAtA te pachI tyAM zaMkAne avakAza nahIM. te pachI vyAptine avakAza kyAMthI? te na hatuM chatAM manuSyapaNuM malyuM zAthI? te cokkasa ja maLyuM che, kAraNa ke te pratyakSa che. devapaNuM vigejemAM haju zaMkA rahe. siddhanI gati vicAravAnI. kema manuSyapaNuM banyuM? ApaNe tene aMge baMdha nahAte, tene sAruM na hatuM gayuM, te meLavavA mATe prayatna nahote chatAM malyuM kema? kAraNa zuM! nadImAMnA pattharanuM mULa kayAM? te pahADa, have pahADane vicAra hatuM ke pANIne vicAra hatuM ke Ane geLa karuM, tyAre zuM aTelane-gaLapattharAne vicAra hato ke huM geLa thAuM. athaDAtAM pITAtAM je je khuNe vadhAre ghasAte gaye ane tUTate gaye, bhale pahADa pANInI marajI na hoya te paNa tene khuNe tUTate ane ghasAto game tyAre aTela thayo che. tema A jIve manuSyapaNuM jANyuM nathI, tenuM svarUpa tapAsyuM nahotuM, manuSyapaNAnuM mahatva jANyuM nahotuM tethI IcchA hatI karI, tethI tenA kAraNe meLavavAnI IcchA hatI. chatAM kAraNe malyAM ane manuSyapaNuM maLyuM te aTelanA nyAye. karmanI keda. . karme manuSya karavA dhAryA hatA ane karyA, ApaNe thavAnuM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 33 hatuM ane thayuM tema hatuM. sajApurI thAya pachI nave gunho na hoya te kedamAMthI choDa paDe, DAya je gunha heya tene jelamAM nAMkhe tyAM je na gunho na kare te gunDAnI mudata purI thaye tene chuTo karavo paDe. tema A jIva kamanI kedamAM paDa che. karmanI sajA bhegavI ane navA karma karyA nathI, tethI nIce na gaye. navA karma karyA hatA te nIce jAta, kedIne navagunhAnI sajA mApha thatI nathI paNa keda vadhe. mithyAtvI ane samyagadaSTinA karmabandhamAM bheda. tema ahiM karma bhayaMkara baMdhAya te nIce utaravAmAM navAI nathI, paNa ekalA karma bhegavyA navA bAMdhyA nahI tyAre manuSyapaNuM maLyuM, eTale akAma nirjarA malyuM. tenI aMdara kAraNa zuM? teDe, bhegave vadhAre ane bAMdhe ochuM, tyAre ja manuSyapaNamAM Ave. A vAta nakakI karIe tyAM zAstrane vAkyathI sAMbhaLanAro je tatvane nahI samajanAre che te zaMkA kare ke-jagatamAM karma bAMdhavAne teDavAne niyama karyo? A jIva samaye samaye karma bAMdhe ane teo temAM niyama karyo? karmane mithyAtvI teo DAM ane bAMdhe vadhAre, kemake yathApravRttikaraNa sivAyanI je nirjarA te badhI akAma nija, 69 kaDAkoDa sAgaropama ane tenA upara pAyamane asaMkhyAtame bhAga teDe te paNa te nijerAne akAma nirjarA gaNI che. jyAM mithyAtvIne apUrvakaraNa anivRttikaraNane adhikAra nathI mAnI zakatA. tyAM yathApravRttie lAvIe kyAMthI ! ghaNuM bAMdhe ane teDe theDuM bhegave samayanA ane bAMdhe sItteranA; vicAre! zuM bAMdhe ane zuM teDe? jeTalA samyakatva nathI pAmyA te badhA kaI sthitimAM bhegave samayanA ane bAMdhe keDIkeDa sIttara tethI nirjara ochI ane baMdha vadhAre. mithyAtvI jIva a9pa nirjarA kare ane ghaNuM bAMdhe. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa 34 [ vyAkhyAna sayatA ne karmabaMdhamAM bheda, pramatta sayata te jevAM khAMdhe tevAM De, pramatta sayata sudhI jevA baMdha tevI nirA, ceAthA guNuThANAnI zarUAtathI apUrNAMkaraNa sudhInI sthiti aMtaH kATAkeATInI tenAthI adhika ke nyUna nahI. nire asaMkhyAta anaMta bhavanA, jevuM nire tevuM Adhe. paNa jyAM apramattathI AgaLa apUrvakaraNAdimAM caDI tyAM peAtAnA ghaNA nire, paraMtu jagatanA jIvAnA karyAM tyAMthI nIkaLIne peAtAnAmAM Ave te te badhAne teDI nAMkhe tevI tAkAta te vakhate hAya paNa enA upAya tyAM nathI. mithyAtvI ahu bAMdhe ane thoDu cheDe, samitine tema nahI. phAinA karmo koinAmAM AvatA nathI. duniyAmAM be mathALAnI hUMDImAM laI jAya kAya ane bharavA paDe khIjAte; tema karmamAM nathI; paNa jene karma karelAM hoya tene bhAgavavAM paDe. bIjAmAM khIjAnA karmA jatAM nathI. khIjAnA karmo peAtAnAmAM Ave nahi. peAtAnA teDe tethI ghaNuMja nire tyAre bAMdhe ceDuM. mithyAtvI bAMdhe ghaNu ane tADe thADuM. mithyAtvIne anatAnuba MdhI kaSAyavALA gaNAya. anantAnanur' AthI saMsAranI vRddhi mATe anatA janma bAMdhe. je je samaye anatAnukha dhInA udaya te te samaye ana MtA aMdhAve. anatAnukha dhInA udaya vagara mithyAtvIpaNuM na heAya mithyAtva samaye samaye anatA janmA vadhAranAra thAya che. mATe mithyAtvI bahu bAMdhe ane thADu teDe; samiti jevuM khAMdhe tevuM teDe devAne virati kema nahIM ? je mANasane samyaktva maLyuM. te navapalyeApamamAM zrAvaka ane. A zrAddhapratikramaNa vigeremAM jaNAveluM che jyAre AvuM zAstrakAre nakkI karyuM. tA pachI hAya tA bhavanapatimAM jAya ke hAya te! saudharmAdi devalekamAM jAya paNa badhe aMtaHkoDAkoDa sAgaropamanI sthiti rahe che. temAMthI ochI thatI nathI. mATe Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsamuM ] saddha dezanA vibhAga bIjo devatAne virati hoya nahI, aMze paNa na heAya te zrAvakapaNuM kayAMthI ? kAraNa. zuM A vacana khATuM ke te vacana khATuM. eka mAjI zAstrakAre sAgarApamanuM AyuSya kahyuM ane bIjI mAjI nava pacepame virati jaNAvI, devatAne virati hAya nahI, Ane saMbaMdha kevI rIte meLavavA. manuSya akkalathI na vicAre te tene savaLI vastu avaLI lAge paNa savaLI na lAge navapalyeApama sthitimAMthI khuTavA joie ane saravALe echA thavAM joie tyAre devalAkamAM saravALe echAM thatAM nathI paNa jevA bhAgave tevAM AMdhe che. samyaktva vakhate je sthiti hatI temAM ochAM thAya tyAre ne ? jevAM bhAgavIne echAM kare che tevAM ja navAM khAMdhe che. devatAnA bhavamAM jeTaluM bhAgave teTaluM ja bAMdhavAnuM, deve tetrIza sAgarApama jevA nava palcApama jeTalAM karma echAM karI zake nahIM, kAraNa jevAM bAMdhe tevAM bhagave. tethI nathI devatAne dezavirati, cethAthI apUrvakaraNa sudhInI sthiti aMtaH koDAkoDI sAgaropamanI sthiti hAya. kahevAnuM tattva e che ke A siddhAMta karyA ke mithyAtvI ghaNAM khAMdhe ane gheADAM teDe, 35 mithyAtvI cheDe thoDAM ane bAMdhe vadhAre te bAhulyatAnI apekSAe. samakriti pramatta suddhivALA jevAM khAMdhe tevAM tADe. apU karaNathI AgaLa vadhe tyAre thADAM khAMdhe vadhAre tADe. ame mAMdhyAM gheADAM ane vadhAre tADayAM tethI apUrvakaraNAdimAM AvyA hatA ane tethI manuSyapaNAmAM AvyA ? vAta kharI. A duniyAmAM pANImAM taNAya ane marI jAya, sApa karaDe te marI jAya tema kahIe chIe have temAM zuM taNAyelA keAI jIvyA nathI ? sApa karaDayA chatAM keAI jIvyA nathI teA kaIka sApa karaDayA chatAM jIvyA che. pANImAM taNAyA chatAM jIvyA che. chatAM kahIe chIe ke sApa karaDe te marI javAya ! kema ? sekaDe navANuM mare, Dume te marI jAya, sApa karaDavAmAMthI, DukhavAmAMthI koIka mace, tema A tA anatAnA eke prarUpaNA che. anaMtA mithyAtvImAMthI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna eka mithyAtvI nIkaLe ane AgaLa vadhe. tiryaMcanI gatimAMthI manuSya garbhaja nIkaLe keTalA ? te AMgaLAnA veDhA jeTalA, kAI jIva vizeSane age thADuM bAMdhavAnuM vadhAre teADavAnuM ane temAM navAI nathI. jo te na mAnIe tA A jainazAsanane pANImAM nAkhavAnuM ! jainazAsana nisarga ane adhigamathI samakita pAmavAnuM kahe che ne ? hA. mekSe cha mahinAmAM eka javA javA te javA ja joie. te niyama kevI rIte sacavAze ? - mithyAtvI ghaNAM khAMdhe ane gheADAM tADe temAM sacavAya ? A jo nahI rAkhIe te te samakita thAya kayAMthI ? te te na pAme tA AgaLa vadhe kyAMthI ? A badhuM mane samakita pachIne ? hA. paNa samakita pAmyAnI, vratanI, kevalajJAnanI, meAkSanI vAta kayAre manAya ? mithyAtvImAM ghaNAM khAMdhe ane thADAMtADe emAM A - apavAda na rAkhIe te tame ane tamAruM zAsana pANImAM jAya. temAM zuM ? sagImAne chekarA kapAya temAM peTa baLe paNa eramAna mAtAne cheAkarAnA kakaDA thAya temAM aphsAsa na hoya. tema je jainazAsanane mAnanArA che tene samakita vagerenI vAta uDe te na pAlave. paNa jene jainazAsana nathI mAnavuM te ema kahe ke te bhale pANImAM jAya; je zAstra na mAne tyAre tene jyAM anubhavanI yukti batAvI eTale te cUpa. manuSyapaNuM kevI rIte maLyuM ? cAra nAstikA jIva nathI ema kahetA AvyA ane puchyuM ke mahArAja jIva che tenuM pramANa zuM? tyAre tyAM zrAvaka beThA hatA te tavethA lAlaceALa karIne lAnce ane jarIka aDakAvavA gayA tyAre te khasya, kema bhAMi ! khasavAne DaravAnA bhaya kene? jIvane ke jaDane ? A thAMbhalA kema nathI Darate ? meADhe nA nA kahe che paNa aMdara teA che. tema je zAstrathI na mAne tene anusavanI yutithI samajAvavA paDe. vadhAre khAMdhatAM mAMdhatAM cheDA kayAM lAvIza ! dareka jIva vadhAre madhe, jyAM dazanI jAvaka ane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 37 ekanI Avaka tyAM hAya jeTalI moTI saMkhyA che, jemAM karma pagale anaMta ane jIve anaMtA. A pramANe anaMtAnaMta levA paDe, te te jagatamAM mAze nahI. mATe karmane abhAva thavAne vakhata Avaze. mithyAtvIo che te teDe ceDAM ane vadhAre bAMdhe te bAhalyaka niyama, paNa sArvatrika niyama nahI. te sArvatrika niyama karIe te samakti, vrata, kevalajJAna, mekSa pAmavAne vakhata na rahe. ApaNe jIva apavAdamAM dAkhala thaye. je jIve ghaNuM bhegave ane thoDuM bAMdhe e apavAdamAM dAkhala thayA tyAre manu dhyapaNuM pAmyA. akAma nirjarAe te apavAdanuM sthAna. manuSyapaNu AvavAthI zAstrakAre kahyuM ke tuM keTalAM pagathI caDe che nisaraNInA ! te khyAlamAM rAkha. je jene heya te tene jAya tethI tene vicAra thAya. tema ahIM jene maLyuM hoya tene vicAravAnuM, palaLavAne Dara je DhAMkyA heya tene, paNa nAgAne palaLavAnuM nahI. mATe tene vicAra che ja nahI. tame keTalI sthitie caDayA che te vicAre te mAlama paDe ke mAruM jaze keTaluM? mATe zAstrakAre pahelAM bhavyane dezanA detAM jaNAvyuM ke-paheluM sthAna sUkSmapaNamAM hatuM, temAMthI bAdarapaNAmAM temAM paNa ekendriya tyAMthI AgaLa vikasendriyamAM tyAMthI AgaLa tiryacapaMcendriyamAM AvyA, tyAMthI AgaLa vadhatAM manuSyapaNuM maLyuM, temAM paNa AyakSetra malyuM, temAM paNa uttamakula, uttama jAti, devagurUnI jogavAI maLI. keTalAM pagathI caDyA te dhyAnamAM de! have aDIMthI khasyA te zuM thAya ? apratipatita sabhyatva, deva ane manuSyamAM ja jAya. - ahIMthI khasavAnuM thAya ja nahIM ane sthira thaIne AgaLa vadhavuM hoya te te raste che? hA, kaye te jInavacananI pari tithI cheDavAlAyakane choDavA lAyaka, AdaravA lAyakane AdaravA lAyaka, jANavA lAyakane jANavA lAyaka che te nizcita karavAmAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha8 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna Ave te na paDe. tethI vizeSAvazyakakAre samyakatvanI vAtamAM jaNAvyuM ke-"gvuM apavihipa hevamanuSa0' apratipatine samakitamAM be prakAranA janma hoya; kyA ? eka devatAnA ane bIjA manuthanA. paNa trIjo prakAra ja nahI. tiryamAM samakiti jAya, tema chatAM tame aDI deva manuSya be kema lIdhA ? vAta kharIpha kSAyika samakitavALe tiryaMcagatimAM ane narakagatimAM jAya te vAta kabula. bhAgyakAra je kahe che ke-apratipatita samaktivALe deva ane manuSyamAM jAya te paNa kabula. te A be vAta kema manAya. ajavALuM hoya te aMdhAruM nahI ane aMdhAruM hoya te ajavALuM nahiM te banne paraspara na rahe tema ahIM samyakatva kSAyikavALe tiryaMcamAM ane narakamAM jAya te kabula. kSAyika samakitavALe deva ane manuSyamAM janma pAme, te be vAta kaI rIte mAnavI? have tane puchIe ke savAranA sAMjanA saMdhyAkALamAM zuM laIza ? tene aMdhAruM kahIza ke ajavALuM kahIza ? amuka apekSAe je beya sAthe, temAM aMdhArAne kaye bhAga le ane ajavALAne karyo bhAga le hoya te rAtri gaI prabhAta thaze. tema ahiM kaye kSAyika samaktivALe narake gaye, tiryaMcamAM gaye te jene pahelAthI AyuSya bAMdhyuM hoya te. paNa samakita pAmyA pachI AyuSya bAMdhe tene deva ke manuSya paNa sivAya avatAra heAya ja nahIM. mATe tyAM AgaLa nArakI tiryaMca gati na gaNuM. paNa apratipatita samakiti hoya te deva ane manuSyamAM janma ga. vacananI pariNati na thavAthI nukazAne. temAM ApaNe manuSyapaNuM pAmyA, saMpUrNa paMcendriyadipaNuM pAmyA ane deva gurU dharmanI jogavAI pAmyA. paraMtu te pAmyA chatAM saphala na thaI zake. jogavAI saphaLa na thAya, are vartana paNa saphala na thAya. je je sAdhunA lAyakanA vatana zrAvakanA lAyakanA badhA vartana temAM tAkAta nathI. ghAsamAM bhaDako bhale jabarajasta thAya paNa rasoImAM kAma na lAge paNa raseImAM be lAkaDAne Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje nAne bhaDake heya te kAma lAge. tema je vacananI pariNati vagaranu sabhyatvanu dezaviratinu, sarvaviratinuM anuSThAna te badhA ghAsanA bhaDakA sarakhA che. kArya kayAre bane? vacananI pariNati thAya tyAre A jIve anaMtI vakhata dhA-muDapatti-caravaLA-kaTAsaNa karyA chatAM kema ThekANuM na paDayuM? te vacananI pariNati thaI nahotI tethI, vacana pariNati nahi thayelI hovAthI samyakatva-dezaviratinI karaNa ghAsanA bhaDakAnI sthitimAM rahI. ane jyAM vacananI pariNati thaI tyAM kaMI na kare te ye mokSane lAyaka ardha pudgalaparAvartanI chApa. A chApa vacananI pariNati vALAne, paNa samakita-dezavirati-sarva viratinI karaNane nahIM. varanI mA varane vakhANe temAM varanI Abaru nathI vadhati. ahiM AgaLa tame jinezvaranA vacananejinezvaranA matane anusarIne vakhANe tethI jinavacananI kiMmata thaI gaI ema nahIM paNa bIje vakhANe tyAre kimata thaI gaNAya. tame jinamatanA anusaranArA thaIne vakhANe temAM navAI zI? jainazAsananA hisAbe samyakatva-dezavirati ane sarvaviratinIkaraNa karatA AtmAne chApa ApanArA mahaSio vacananI pariNati ane tenI vAta bIjAnI apekSAe sAbIta karavA taiyAra che. vedAMti viSNu jainavacanane sAruM kahevA nahI Ave, paNa eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke-bAyaDI dhaNInuM sAkSAt nAma nahI le paNa ADakataruM nAma leze. sAkSAt nahI kahe paNa yuktimAM Avaze tyAre hA! hA ! karavI paDaze. have kaI yukti che ke jethI tene kabula karavuM paDe, paNa nAmathI na bele. yuktivALuM vacana mAnavA lAyaka te maharSione paNa keTalAka avaLI rIte goThave che. tene avaLI rIte kevI rIte goThave che? tIrthakara ane anya matamAM pakSapAtavALA nathI. te te matabhedane sahiSNutAvALA hatA teja Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna vacanathI kahIe chIe ke kaTTaramAM kaTTara te hatA bIjAmatane kabula kare tevA nahatA. "nakSatA na be vare A kahIne sahiSNutAnI kayAM ghera goThavI ane pakSapAtane niSedha kema kare paDa. "qkSapAta na me rA' belyA paNa baudhdha na bAlyA. jinezvara upara tuMhI tuMhI rahIne te mATe kahevuM paDyuM. "na TreSa: paDhAlivuM kahyuM paNa suvAvuiM na kahyuM, kema? tyAM chAyA nathI, rAganI purepurI chAyA che ane dveSanI purepurI chAyA che. teo jina upara ane kapilAdi upara vyakita tarIke pakSapAtI ane dveSI nathI, paNa huM lakSaNethI pakSapAtI ane DhaSI chu. kintu vyakitagata pakSapAta nathI mATe jutimattava carcA-tamAre ane mAre banene mAnavuM paDaze ke jenuM vacana yuktivALuM hoya te mAnavuM. have lekanA arthane vicAre nahi ane jema tema goThave te zA kAmanuM. vatra satra samaje vathA skAya te boddha-vaiSNava zAsana hoya, kaI paNa nAma heya, tene beThe ke ubhe mAne tenI aDacaNa nathI. paNa ame ekaja puchIe ke tene mAnanArAe tene guNa vALa ke deSavALo mAne che? karmathI bhAre thayele ke karmathI rahita mAne che? je deSarahita ane karmarahita mAne te Apa Apa tAre mAnavuM paDaze ke bIjAe mAnelAmAM vicAratAM teo deSarahita nathI, tethI tene vIrane mAnuM chuM. matanI sahiSNutA nahotA mAnatA paNa temAM rAta divasa jeTalo phera che. te yuktithI puchIe te te jIva zabda na bele paNa AvuM joIe te bolavuM paDe. have yukti kaI te kevI rIte sAbIta karaze? te adhikA agre vartamAna. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvIsamuM] Y saddharmadezanA-vibhAga bIje . ka vyAkhyAna 28 kI zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe zaka prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM A jIve anAdikAlathI rakhaDatAM rakhaDatAM anaMtA pudgalaparAvarta karyA temAM AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI kAyAnI zaktivALo Dute. tyAM vacana ke vicAranI zakti teTale kALa tene. AvI nahI. sAmAnya ekendriyamAM sUkSma nigodamAM vikasendriyamAM anaMte-asaMkhyate-saMkhyAtakAlarakhaDa. temAM anaMtA pagala- parAvane kAla puro karyo. temAM kAyA sivAya kaMI hatuM nahI. ahezAna baDA ke ejAra? badro cAle paNa lAkaDI joIe. tema kSApazamikanI buddhi te lAkaDInA TekA jevI che. zUrA saradAranI zakti hathiyAranA sAmarthyamAM rahelI che. zrI saradAra hoya tene heziyAra ahesAna, ahesAna na hoya te te kaI karI zake nahI. " ApaNe sAMbhaLIe chIe ke bAdazAhe bIrabalane puchayuM ke bIrabala! hathiyAra baDA ke azAna baDA? bIrabale kahyuM ke khyAla te baDI cIja! hathiyArakA upagakA khyAla A che taba upaga nahI hoya te hathiyAra kyA karegA! zI khabara paDe? tuM baDa zAthI kahe che? bAdazAhe sAMje hAthInI sAThamArI thavAnI che hAthIne gAMDe kare dAru AthI dArU pIvaDAvIne tene bIjA hAthI sAme laDavA taiyAra rAkhe, bIjo hAthI jyAM choDa tyAM nIzAnI karI dIdhI tyAre mAvate gAMDA hAthIne choDa ane daravAjo baMdha karI te nIkaLI gayuM. tyAre aMdara bIrabala rahyo, bAdazAhe kahyuM ke are bIrabala! kayA dekha rahA hi? A gAMDe hAthI AvI rahela che tyAre bIrabalane hAthamAM kaMI na AvyuM eTale Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tyAM kutarUM sutu hatu tene paga vijatA hAthInA lamaNAmAM phUMkayuM. tyAre bAdazAha kahe ke te kayA kIyA ? hAthI A navI cIja paNe vicAramAM paDaceA, eTalAmAM khIrakhala bAraNuM ughADIne nIkaLI gayA. bAdazAhane kahyuM ke-kayuM sAheba ! hathiyAra baDA ke ahezAna te dekha le! jakha ahezAna na heA te hathiyAra kayA karate ? sAmane apane kuteku ejAra manAyA. AjAra vinA ahezAna kyAMthI AvyuM ? saMsArI jIva kevalajJAnanI sthitimAM nathI tyAM sudhI jJAnazakti phAravavA mATe ejAranI apekSA rAkhe che te vinA kAma thatuM nathI A uparathI zaMkA thatI ke tame jIva mAne! tenI kita mAnA! te kabula paNa je jIvAnamAM jIva te mAlapaNAmAM ane teja vRdhdhapaNAmAM jIva che. je mudrAmAM nahI ane juvAnamAM tAkAta che te mAlamAM tAkAta kema nahI? jIva tA traNemAM sarakhA che. jo tAkAta zarIranI mAne te hajI manAya, paNa jIvanI zakti mAnA te mAla-yuvAna-vRdhdhapaNAmAM jIva te teja che, AthI madhe te zakti rahevI joie. zakitamAM phera kema ? sa jaMgApara jIva sarakhA che mATe zakita rahevI joIe, puddagalanA gharanI zakita temAM jIvane eThA rUpe rAkhA che. ! pudgala jaDa che, eya kharAkha sthitimAM heAya. paNa AtmA sArI sthitimAM hAya ta te pramANu ! sArI kharAma eya zakitavALA hAya che. kAraNa ke glAna ane ArAgyavALA AtmA tenA te che. je AtmA niraMgIpaNAmAM teja AtmA rAgIpaNAmAM, tA temAM atmAnI zakti ochIvatti kema ? mATe pudgalanA gharanI zakita che tevuM kahenAre samajavuM ke-zakita AtmAnA gharanI; kapAya taravArathI paNa te kApanAra nahI. paNa kApanAra teA' manuSya kApI zakatA nathI kApanArI taravAra che. chatAM te sAdhana che AthI gunhegArI taravAranI gaNI kakaDA karavAmAM AvyA ke khunIne phAMsI devAmAM AvI ? kAratusa-rIveAlvara-taravAra vagere hathiyAra che. jevA hathiyAra hoya tevAja ghA thAya;. zakti jabarajasta che, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhUvIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIjo 43 jIe mahArANA pratApamAM siMha jevI zakita hatI; te rAjakumAra avasthAmAM hatA tyAre koike mazkarImAM kahyuM ke Apa tIramAM bhale tIradAja paNa taravAramAM ApaNI talabhArazakita nahI cAle ! tyAre pratApa mahArANAe kahyuM ke cAle ke na cAle te tA meAkA upara mAlama paDe, duniyAmAM AMbAnA darzana DAya teA kerI dekhavAmAM AvI jAya. duniyAmAM padArtha mekA hA ke na heA te paNa dekhavAmAM Ave paNa manuSyanI tAkAta te meAkeA hoya tyAre dekhavAmAM Ave che. taravArathI kATaneme dUra nahi. A keLanu jhADa che te kApI ? pelAe keLanA thaDamAM leDhAneA saLIe ghAlI dvIdhe, kahI dIdhuM ke tUrata mahArANAe ALakhyA, jyAM taravAranA ghA karyA tyAM keLa ane leDhAnA saLIe te eyanA kakaDA thayA. hathiyAramAM taravAra hatI tethI tene keLa sAthe leADhAnA saLIe kApyo, kintu lAkaDI hAta teH zuM karata ? meke hathiyAra hAya te zakti khullI paDe ekalA puddagalamAM peADhavuM nahIM. ApaNe te sAdhana maLe te pramANe zakti, zakti chatAM paNa jeTalAM sAdhana maLe teTalAM pheAravIe, bALapaNAmAM rANIpaNAmAM vRddhapaNAmAM sAdhana nabaLuM che te kevI rIte zakti phArave ! tIvra hathiyArathI tIvra tAkAta thAya paNu vadha karavAnI tAkAta bALaka vageremAM nahIM ekalA hathiyAranI tAkAta tevuM mAnanAranI akkala kevI ? jIva na mAnave| ane pudgala je sAdhana tenI zakti mAnavI tenI akkala kai ? tene vicAra karavA ghaTe! zarIra me maNunuM dhairya phArave te daza maNane dhakko mAre. A sAdhana tarIke na heAta ane sAdhya tarIke hAta te| AnA pramANathI vadhAre pramANavALuM kAma thAta nahIM. paNa aMdara khIjI zaktivALe che mATe te pudgala dvArAe zaktinI phAravaNI dekhIne ekalA pudgalamAM peDhavuM nahI. jIvanI jgyAta jovI. jIva nyAtavALA che Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tenI zakita pheravanAra, anAdi kALathI tene hathiyAra kAyAnuM maLyuM. anaMtA pudagalaparAvarta sudhI kAyAnuM sAdhana maLyuM. anaMtI puNyAI vadhI ema kahIe te cAle. -yavahArarAzImAM AvyA te siddhane upakAra. bhAgya ApaNuM ke e siddha thayA. ApaNuM nazIbe eka siddha thayA. ApaNe sUkSama ekendriyamAM, mekSe gayA teo jJAna darzanAdinA baLe gayA, temAM nazIbane che saMbaMdha? avyavahAra rAzImAMthI vyavahAra rAzImAM AvavAnuM kayAre bane? jeTalA mese jAya teTalA Ave tyAre. sijhaMti jettiyA kira iha sNvvhaarjiivraasiio| eMti aNAi vaNassairAsIo tettiyA tammi // (vizeSAvatI yA 60-25 / jeTalA jIvamokSe jAya teTalA avyavahArazImAMthI vyavahAra rAzImAM Ave. zazI jAya ane jagyA khAlI paDe tyAre hAthIne paga mukavAnuM bane. meghakumArane jIva hAthI hato te vakhate zazala khasyA te paga mukavAnuM sthAna thayuM. tema vyavahArarAzImAMthI jIva mekSe jAya tyAre tamAre mATe jagyA thAya. nahI te jagyA na thAya. A vAta khyAlamAM le te mAnavuM paDe ke ApaNA -nazIbe ja teo mekSe gayA, te mekSe gayA eTale ApaNe bahAra AvavAnuM banyuM. jagatane niyama karyo? jeTalA jIva vyavahArarAzItemAMthI mokSe jAya teTalA avyavahAramAMthI vyavahAramAM Ave. jyAre mekSe jAya tyAre tamAre bahAra AvavAnuM. te na jAya te tamAre bahAra AvavAne vakhata nahI, pahele upakAra e thayA ke ApaNe te siddha thavAne lIdhe vyavahArarAzImAM AvavAne pAmyA. mATe siddhapaNAne upakAra mAnIe te samakiti thaIe. - samakiti thaIne AtmAnA guNane mAnIe, siddha mAnIe tyAre AtmAnuM avinAzIpaNuM manAya, hAya jIva le, pudgala Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje le te te avinAzI che, tene dAkhala nathI paNa dAkhale heya te mAtra siddhane. - pahelAne vAta karuM chuM. vastusthiti vicArIe te siddha mahArAje ApaNuM upara ko upakAra karyo ? avyavahAramAMthI vyavahAramAM AvyA e anAdithI sUkSmamAM rakhaDatA hatA tyAMthI bAdaramAM AvyA te siddha mahArAjane upakAra. anAdi sUmamAM anaMtI utsapiNuM avasarpiNa rakhaDatAM gaI, pachI pRthvIkAyAdimAM AvyA tyAM paNa bala kAyAnA ojAranuM kAma paDayuM. anaMtI pAI vadhIne AgaLa vadhyA tyAre vacananuM bala AvyuM. kAyAnA bala karatAM vacananuM bala vyApaka che. beIdriyamAM vacana bala mahuM te kevuM? kAyAnuM bala te jasApaNuM vacananuM bala te samajaNa, kAyAthI derIe te balAtkAra ane samajAvIne derIe te DahApaNa, vacananAyegathI kAma thAya te DahApaNa, kAyAthI je karavAmAM Ave te julama, guMDAgIrI. anaMtI puNyAI AvI tyAre vacanane pAmyA. bhASAne pugalo laIne bhASApaNe pariNamAvI ne bIjAne kahetAM chatAM bhASA kaI meLavI? chokarAnuM ramakaDuM. chokarAne hAthI, gAya, gheDA vigerenuM ramakaDuM hoya paNa tene vibhAga karavAne nahI. kAraNa! ramakaDuM che, chekare te ramakaDuM dekhyuM eTale rAjI! pachI te hAya jenuM hoya temAM tene kaMI nahI. tema beindriyamAM vacanaga ma. mATe. vikalendriyane bhASA vacanaga mAnyA chatAM DhaMgadhaDA vagaranuM mATe asatyAmRSA kahIe, paNa bhASAnA vyavahAramAM te nahI, Ava! besa! belIe te satya ke asatya te te satya ke asatya nahI. tema darekamAM laI le, mATe tenuM nAma asatyAmRSA. A badhuM saMkhyAtA sAgaropama sudhI te gayA. digambaranI azabdavaninI mAnyatAnuM khaMDana. A vacanane mahimA kahevA beThA chIe. ApaNe vacanane mahimA ApIe chIe tyAre ApaNA kahevAtA bhAIo digabare tIrtha Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna karonA vacanane akSara vagaranA mAne che. tIrthakaronI dezanA azabdavani temAM duniyA samajI ane tethI jagagurU banyA, te kenA gharane nyAya. hAramoniyamamAM zabdanI chAyA paDe che tyAre A te azabdadhvani kevalajJAna pAmIne jagadgurU mAnavA che. upadeza che pachI azabdadhvanivALA kevI rIte upadezaka banyA? zI rIte zAnA dezaka? jagatanA jIvanA uddhAranuM phala tIrthaMkarapaNuM e kema banyuM? jagatane uddhAra karanAre badhI bhASA levI joie. atyAre ahIM te digaMbaroe bhASAne bhamaraDe mA. azabdadhvani mAnanAra bhASAne bhamaraDovALe ke bIjuM kaMI! tenA karatAM popaTa mene sArAM ne te zabda le che A diga baremAM deva thAya tyAre zabdadhvani nIkaLI jAya. pahelAM -zabdavani hoya. kevalajJAna thayuM eTale jIbhe tALa vasAyA; muMgAne bIjo avatAra. tyAM ema kahIe te cAle ke muMgA mAnavAnuM kAraNa zuM? temAM kAraNa-tene pitAne besavuM hoya tyAre audArika pudagale le tethI AhAra mAnavuM paDe. te nahI mAnavA mATe azabdavani mAnI lIdhe. jyAre vikalenidraya jAnavaramAM paNa azabdadhvani che, paMcendriya jAnavaramAM zabdavani che tyAre temane te deva thAya tyAre zabdarahita vani che. - vAgyavAcaka tarIke bhASA asaMjJImAM na hoya. mUlavAmAM Ave! jyAM sudhI vikalendriyapaNuM tyAM sudhI zabda bhASA kharI paNa kaI? zabdanA nirdeza vagaranI. temAMthI manudhyamAM AvyAjyAM sudhI manuSyamAM na AvyA hoya tyAM sudhI bhASAno vA ke vAcaka tarIke bhAva hAya ja nahI. amuka padArtha kahe che, te zabda dhAryo, padArtha dhAryo, te saMjJI paMcendriyamanuSyamAM vyavahAranA padArthonI bhASA vyavahArathI jaNAtI pravRttine atyAre mAnIe chIe. pahelAM kahevAtI nahotI tema na kahI zake. mAnavI vigerene vyavahAra manuSya utpattithI cAlu che. arthAt manuSyamAM anAdikALathI cAlu che duniyAnI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje. vyavahAra bhASAmAM, kuTuMbanA vyavahAramAM kuzaLa thayo paNa AnuM zuM? A kezu? jyAre tIrthakara bhagavAne kevalajJAna pAmIne dezanA de tyAre AtamarAmanuM bane. A ke? kayAM che ? A kema bagaDe? kema sudhare? tenI gati, jANapaNuM te kayAM? ekendriya-vikalandriyanA-akarmabhUminA vyavahAramAM nahI. karmabhUmimAM paNa A tIrthakaronA pratApe tIrthakarenuM vacana AtmAnI sarvasthitimAM. pahelA mULa tarIke A vAta te jyAre sUtra vaMcAya che temAM- jayai suANaM pbhvo| titthayarANaM apacchimo jayai / jayai gurulogaannN| jayai mahappA mhaaviiro|| naMdI gaa02|| jagatanA jeTalA AtmAnA zrutajJAne, jeTalA darzane, zA te badhAnI jaDa tame dhyAnamAM rAkhaje. bhakto bhagavAnane uMcA caDAvavAmAM bhUla kareja nahI, dareka matane aMge dekhIe te dareka matanA bhakate bhagavAnane uMcA caDAvavAmAM bhUla na kare. tema tame paNa tamArA bhagavAnane uMcA caDAvavAmAM bhUla na kare! bIjAe arihaMta, buddha kahe, te tame che ema kahe che. buddhastvameva vibudhArcitabuddhibodhAt , tvaM zaMkaro'si bhuvntryshNkrtvaat| dhAtA'si dhIra! zivamArgavidhevidhAnAt, vyaktaM tvameva bhagavAn ! puruSottamo'si // bhakta0 // 25 // A vakhate tame Ama kahyuM. vAta kharI ke jagatamAM sAcuM leNu hAya ane leNadAra dA kare tyAre deNadAra ubhu leNu kADhIne pate dAvo kare, A sAcAne mAravAne raste ja ne ? hA. paraMtu nyAyanI keTemAM te na cAle. Ane dAva ATalo karyo, jAva eya tema nyAyAdhIza na kahe, paNa sAce dA kare che te tapAsavAnI jarUra gaNe. A ApaNA paNa magajamAM buddhi hoya te" Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ge SoDazaka prakaraNa [vyAkhyAna A Ama dAvA kare che A tema dAvA kare che, mATe jAva e ? paNa vyAjakhI kANu kare che te tapAsavuM joIe ! te na karIe te| samajI na kahevAIe paNa mevakUphanA eDIgArDa, A'e Ama kahe che Ae tema kahe che mATe eya tevA che; AvuM akkalavALA niha kahe, A kahe ke zivajInI stuti karatAM arihaMtayuddha-viSNu kahevAze ? tame jina, tame purUSottama, zaMkara-yuddha evA zakhkhAmAM tamAre eka vAta khyAlamAM rAkhavAnI ke ame zaMkara-buddhanA nAmane nathI vaLagALatA' paNa ame kayAM vaLagADIe chIe. yatra tatra samaye yathA tathA yo'si so'syabhidhayA yayA tayA / vItadoSakaluSaH sa cedbhavAneka eva bhagavannamo'stu te / / zImA to mArU rAgAdinA doSo jJAnAvaraNakarmAnI malinatA te e jene TanyA hAya te pachI te buddhe zakara game te hAya, A svarUpa ja ! A svarUpa ja je hoya te A je sazAstrAnI jaDa, jainazAstra che, bIjI kAI paNa jaDaja nathI, A vacana te bhaktibhAvanuM nathI. paNa svarUpanuM che. kema ? dareka Astike jIvana zabda vAparyA che, jIva-AtmA purUSa kSetranakSetra evA zabdo AtmAne mATe vAparyA AtmAnuM kathana karyuM te dekhIne thayuM ke dekhyA vagara e sAcu kathana karanAra kANu ? je padmAne dveSe te mUla kathana karanAra gaNAya. dekhyA vagara anukaraNa karanAra gaNAya. A AtmA-5 rasa, ga MdharUpa, zabdaDhArAe jANavA, tA dareka matavALAne kahevu paDe ke te uparanA kAraNe jaNAtA nathI. arUpI AtmA dareka matavALA mAne che. tenuM jJAna karavAnuM sAdhana tamArAmAM che ? je sAdhanathI arUpInuM jJAna thAya tenuM nAma te| kADho ? tamArAmAMthI ? tenuM nAmaja tamArI pAse nathI. mATe jJAnanA vibhAgeA pADayA che. te jagatanI draSTie paNa kalpita nahI. pratyakSa parAkSa anumAna upamAna kalpita kema kaDA! A jagatamAM pahelavahelI zakti jIvane mATe sarvavyApaka Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIjo 49 kaI hAya ? mAtra zarIrathI 5 jANavAnI manuSyanI utpattimAM paheluM zuM thAya ? te zarIra, zarIra vagara kAine jIbha heAya ? jIla hAya ane zarIra na heAya tevA jItra nathI. matijJAna jANe ane zrutajJAna jaNAve' zrutanuM tattva zuM? spana IndriyanA vyaMjanAvagraha-arthAvagraha-ihA-apAya ane dhAraNA te jJAnayeAga mULamAM gaNyA. tenAthI vadhyA tyAre rasatrANu cakSu-zrAtra indriya, A krama keAI jagA para lAvei? AvI rIte matijJAnanA krama, temaja pAMce indriya ane mananI zakti thaI. jyAre zrutamAM samajavA adhikArI nathI tA bhareAseA karavA mATe adhikArI kayAMthI ? sajJanA vacanA upara bhareAsA te zrutajJAnanuM kharuM tattva che. amuka muddata pahelAM dIvAne lAITa nahAtA kahetA. atyAre lAITa heA che. jevA sa Mketa hAya, te pramANe kahevAya che. tenA upara zrutajJAnanuM tattva nahIM. atIndriya padArthone jJAnadvArAe jANavA, te te padArtha mAtra vizvAsa bhareAsAthI mAnavAnA, matijJAna pate jANe ane zrutajJAna bIjAne jaNAve, paNa tattva tyAM nathI, paraMtu atIndriya padArtha atIndriyadRSTivALAnA kahevAthI je mAnavAmAM Ave tyAM zrutanuM kharuM tattva. AtmA nAmanA padArtha kayA! te jene dekhyA nathI te kahe zAnA, ane kahetA manAya kema! mATe kahe che, jee sparzana rasana ghrANu cakSu zrAtranI madada vagara padArthAne jANanArA hAya te ja AtmAne dekhe ane teja AtmAnuM kharuM svarUpa kahI zake. te AtmAnuM kharuM svarUpa dekhanArA atIndriya jJAnavALA kANu ? te vItarAga paramAtmA, atIndriya padArthonuM nirUpaNa te kevalajJAnInuM hAya, bIjAnuM nahIM dareka vaktA potAnA vacananI kiMmata vadhAre ! A uparathI eka vAtanA niveDe AvI gaye. Agama jinezvarane ane jinezvara AgamAne vakhANe, gItA viSNune viSNu gItAne, brahmA vedane veda brahmAne, mahamada kurAnane kurAna mahamaMdane, krAIsTa bAibalane khAIbala krAIsTane vakhANe te A Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna badhuM sarakhuM ne! paramArtha za? dareka vaktA pitAnA vacananI kiMmata vadhAranArA. sahue pitAnA vacananI kiMmata vadhArI pachI temane tenI vadhArI. te ahiM nirmULa karI dIdhI, aDuiM vacanadvArAe vItarAganI kIMmata nathI paNa padArtha nirUpaNa dvArA e. jIvakarma jJAna-mekSane keNa dekhe? vacana dvArAe vItarAga paNuM nahIM, padArtha dvArA e vItarAgapaNuM che. tenuM nirUpaNa karyuM che mATe emane kahyA pachI anukaraNa karavuM te duniyAne rivAja che. tyAgadharmanuM anukaraNa karyuM zA mATe? tenA bhagavAnane tyAgadharma ane gurUne paNa tyAgadharmanI jarUra nathI. mAne zA mATe ? are vagara dharme gurUdevapaNuM Ave che te dharmane zuM karavAne ? zAstronI mULajaDa vacana che. duniyAmAM dharmanI prasidhdhi thaI mATe ApaNe kaMIka karavuM joIe ! tame gurU zabda vAparyo eTale teoe AthI anukaraNa karIne bAyaDI chokarAvALA hoya tene gurU mAnI lIdhA. zAstranA artha barAbara jaNAve te gurU, jeo pote AcaraNa kare ane bIjAne batAve tenuM nAma gurU che. have lo A bIjAomAM ekaluM gurUmAM dezaka paNa che. jene dharmopadeza sivAya bIjI matalaba nahI tevA keNa? te keI nahI, paNa AnuM anukaraNa teone jananA anukaraNe dharma gurU zabda rAkhavuM paDe che, te emAM gaNutA devee AtmAkarmamAM anukaraNa jainenuM joIne karyuM. karma-makSa mATenA zAstra che. tenI mULa jaDa hoya te vacana che mATe kahe che ke tIrthaka sarvadharmazAstra gurUdevapaNAnI jaDa rUpa AtmIya padArthone jaNAvanArU je vacana tenI ArAdhanA dvArAe dharma thAya che. vaktA dvArA vacananI parIkSA karI. viSaya-svarUpa-parigrahakArAe vacananI parIkSA karavAnI rahe che. vaktA AvA mATe vacanane ame mAnIe chIe, je padArtha kahe te pite jANanArA che mATe mAnIe chIe. svarUpa-viSaya-grahaNa dvArAe vacananI parIkSA karavAnI te kevI rIte thAya te adhikAra agre vartamAna Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egaNatrIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIje / vyAkhyAna 29 51 anaMtA janmamAM meLavyuM zuM? zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajIveAnA upakArane mATe SoDazaka prakaraNanI racanA karatA thakA AgaLa sUcavI gayA keA saMsAramAM A jIva anAdikAlathI rakhaDyA kare che, e rakhaDapaTTIne jene bhAsa thAya tene ja mArgamAM AvavAnuM ane. jyAM sudhI A AtmA rakhaDapaTTI kare che evA bhAsa na thAya tyAM sudhI dareka jIvA jiMdagImAM jahemata uThAvIne jara jorU jamIna vigere bhegu kare che ane jiMdagIne cheDe mUkIne cAlatA thAya che, tethI saravALA zUnyamAM Ave che. jagatamAM jene saravALe saravaiyAmAM zUnya nIkaLe te vepAra na kare. paNa A jIva te ana MtA janmathI saravALe zUnyanA vepAra karatA Avye. jene AvI rakhaDapaTTInA khyAla nathI. dareka bhavamAM A jIva kaMcanAdi bahAranI ane aMdaranI apekSAe ahArAdinI tAkAta meLave che teA paNa saravALe zUnya Ave che. AvAM saravaiyAM jemAM nIkaLe tevA vepAra karatA AvyA. nAnA baccA jo eka bevaSa nApAsa thAya te muMjhAya ane jyAM traNa va nApAsa thAya te maravA taiyAra thAya, tema ApaNI anatA janmAnI mahenata niSphala gaI paNa tenA vicAra AvatA nathI. kema ? te dareka janmamAM zuM karyu te vicAre! na sA jAi, na sA joNI na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA na mayA jattha savve jIvA aNaMtasA // 23 // taM kipi natthi ThANaM, lAe vAlaggakoDimittaMpi / sthAna nIvA vadhu muddatulavavA vattA // 24 // (vAyarAta4) lekamAM vALe phasAya evA eka pradeza nathI ke jyAM dareka jIvA anatI vakhata janmyA maryA na heAya evuM keAI sthAna nathI. ApaNA janma ane maraNA keTalA thayA ? Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna anaMtA karyA ane meLavyuM zuM? te kaMI nahi, dareka janme meLavyuM ane melyuM, bIjo upAya ja nahI. jyAM upAya hoya tyAM vicAra karavAnuM rahene! nirUpAya vastumAM buddhimAnane vicAra karavAne na hoya. koI buddhimAna AkAzamAM kula kema ugatu nathI, ghoDAne zIMgaDA kema nathI ugatA, e vicAra kare che? nA kAraNa? temAM upAya nathI, nirUpAya vastu mATe buddhimAnane vicAra karavAnuM rahetuM nathI. dareka kula-nimAM janma le tyAM meLavavuM ane te meLaveluM melavuM paNa sAthe kaMI laI javAnuM nahI. nathI janma baMdha thata, nathI meLavavuM baMdha thatuM, nathI meLavavAnuM baMdhathatuM; kema te tene upAya ja nathI. vAta kharI - paNa upAya nathI kene? jema pAMgaLAne phalathI bharelA jhADa uparathI phala levAne raste nathI, temAM pAMgaLa ane lulAne upAya nahI jene hAtha paga sAbIta che, te kahe ke upAya nathI te tevA manuSyane mANasAIvALe gaNa ke kema? te vicAro ! tema ahIM janma maraNa-ja rA thAya temAM meLavIne melavuM paDe che te te baMdha karavAne upAya che ? hA. meLaveluM melavuM paDe nahI te upAya che! potAnI cIjamAM paNa jara-jerU-jamIna pArakI. jema AMgaLIthI nakha vegaLA eTalA vegaLA. AtmAnuM ane jarAdinuM svarUpa chyuM? pArakuM meLave ane rAkhavA mAMgo te rahe keTaluM? tene upAya jaDe kema? te te bane nahI, mATe temAM nirUpAya. zUrAsaradAranA hAthamAM hathiyAra heya ane zatrunA vacane sahana kare che te kSatriyane lajajAspada che; tema tuM paNa AtmAne anaMtazaktine dhaNuM mAne che ke nahI ? subhaTa che, zaru che, vicAra kara ke anAdi kALathI tane baLa maLatuM AvyuM che, bala te te AtmAnuM ejAra che, kayuM bala? kAyA, kAyA dvArAe anAdi kAlathI tuM balane dhAraNa karanAre che, kayA bhavamAM tane kAyA nahotI maLI. eka paNa janma A jIvane kAyAnA bala vagarane nahote. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ogaNatrIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje kAyabaLa kayAM veDaphAya che? kAga vagarane jIva nahIM. agI guNaThANe jAya tyAre kAyabala na hoya. kAyabala anAdinuM che te keLavyuM kayAM? paugalika padArtho meLavavAmAM chokaro tanatuMDa mahenata kare, zakti veDaphI nAkhe, paNa zemAM? geDI daDA pataMgamAM. paNa milakata ke AbarUnA sthAne zakita veDaphI na hoya. mahenata kare thAkI jAya, letha thaI jAya, paNa zemAM? bhamaraDA ane pataMgamAM. tema A jIvane kAyara malyA ane mahenata karI te zemAM karI? viSaye meLavavAmAM. kAyathege e kAma karyuM. anaMtA pudagala-parAvarta pachI vacananuM bala malyuM. belavAne aMge zuM saMbaMdha? vAta kharI' baherA muMgA hoya ke na heya? heya. paNa muMgA janmanA hoya te bahera jarUra hoya che jene vacana bolavA sAMbhaLavAnI tAkAta nathI. tenI zrotra indriya kAma kare nahI. mATe vacanabala malyuM, vacanabala malyuM-temAM dhaMdho zuM karyo? phalANe sAkara che! lAkaDuM che! phalANe khase! phalANe deDo! kIDIne svabhAva mIThAza hoya tyAM deDe, rakheDe hoya tyAMthI khase, AvI jAnavaranI dazA che. benasIba ke? saMjJI paMcendriyamAM AvyA-temAM zarIra-sthAna ane saMtAnanI rakSAnA vicAramAM rahyA. TheraDhAMkharamAM mananuM bala kharyuM, manane upayoga paugalika vastu meLavavAmAM gaye. paNa AtmAnI vastu mATe nathI thaze. mATe jaNAve che ke mahAnubhAva! A traNa bala malyA. tame karmabhUmimAM AvyA. sarvajJa bhagavAnanA vacanane sAMbhaLavA jeTalI tAkAta tamArAmAM AvI, sarvajJanA vacane kAne paDayA chatAM te dhyAnamAM na Ave. artha pramANe pravartavuM chatAM zraddhA pratitI na thAya te pachI na maLe; jete le te banazIba, ke jene maLeluM nakAmuM jAya che te banazIba ! bemAM enazIba vadhAre kezu? hAthamAM AveluM jAya che te. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tema ahIM sarvajJa bhagavAnanA vacane sAMbhaLavA ane samaja- . vAnI tAkAtavALA ApaNe banyA. anaMtA pagalaparAvartI gayA chatAM e jinezvaranA vacana sAMbhaLavA ane dhAravAnI zakti A jIvane maLI nathI. A jIve anaMtI vakhata tIrthakaranI dezanA sAMbhaLI. jIva, vacana, ane tIrthakaro tenA teja hatA. chatAM te rIte kArya na thayuM te have javAnuM kAma zuM? ahIM AgaLa tItha kara mahArAjane khuda samAgama anaMtI vakhata jIvane thaye. anaMtI vakhate temanA vacane sAMbhaLyAM paNa jema kheDuta ghauM ke DAMgara vAMve. Akhu cemAsu jAya temAM kaMI na hoya paraMtu eTale varasAda havA thAya tyAre temAMthI te utpanna thAya che, vAvyA sAthe na thayuM tethI varasAda havA nakAmI nathI. tema ahIM paNa e anaMtI, vakhata maLyuM chatAM kema kAma na thayuM te vicAre! AtmAnuM je parivartana thavuM joIe te thayuM? thayuM, kAraNa! pagalaparAvarta saMsAra bAkI haiya tyAM sudhI jinavacana mAne nahIM. jema-keraDuM hoya tene kalAka sudhI agnine saMga hoya te zuM caDhe? nA. ghUMsamAM gAMThIye thayela hoya te tene ukALyA kare te te gAMThIe sIjhAya nahi; A jIva jyAM sudhI tenI tarapha pariNatIvALe naheAte thaye, kevalajJAnI bhagavAnane saMga mane paNa A kevalajJAnInA vacana AtmAnuM kalyANa karanArAM che te buddhi na thaI, jema keraDAnI dALa thAya tyAre aDadhA kalAkamAM sIjhe, cIjate enI e hatI, paNa dANa rUpe paDavALI hatI paDa khasyuM ane dALa thaI eTale keraDu paNa sIjhayuM. tema ahIM paDa nahotuM khasyuM tenuM dhyAna na rAkhyuM "paDa tUTe ane dALa thAya te tarata ja sIjhe." keraDuM na sIjhayuM te dALa thayA pachI kayAMthI sIjhaze! te kalpanA bAyaDI na kare te pachI tuM kema kare che? ahIM paDa khelane! sarvajJabhagavAnanuM vacana kezALI mArA AtmAnuM hita karanAra che te dhAryuM nahotuM, bhavA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egaNatrIsamuM ] saddhama dezanA-vibhAga bIje 55 bhinaMdI acaramati AvaraNA hatA tethI tArI sthiti sudharI na hoya temAM navAI zI ? ahIM sarvajJanA vacanathI AtmAnuM kalyANu thAya tevA vakhate tane keAraDA jevI paNa zakA kayAMthI thaI? paDa hoya te tArAmAM keraDApaNuM che. eka pudgalaparAvathI vadhAre kAla heAya te te jIva sarvajJa ane tenA vacanane TakazALI mAne nirDa. samyaktvathI paDelAne ata:koTAkATIthI adhika karma hoya nahIM. keTalAka kahe ke-bhavasthiti paripAka thayA viNu' A bhavasthiti pAkayA vinA karyuM nakAmuM jaze, paNa bhavasthitine pakavanAra kA? kAraDAne chetarU ukhaDayA pachI agni rAMdhI de, tema ahIMyAM A keraDAnu paDa khasyuM ke nahI te kahe ? anAdikAlamAM anatI vakhata manuSya paNu pAmyA temAM sarvajJanI pratIti kayAre thai hatI te vicAra ! jema vAMjhaNIe vIza varSa sudhI garbhAvAsa nathI veThayA tethI zuM jaNanArI na jaNe ? tema anatI vakhata tIrthaMkaranA sajoga malyA chatAM paNa vAMjhIyApaNuM hatuM; kema ? sarvajJa ane temanA vacanane upayogI dhAryuM nahotuM; e vacana AtmAnu kalyANa karanAra che te buddhi AvI nahAtI; anatI vakhata khelanArAne puchIe ke-AvI bhAvanA eke bhavamAM AvI hatI ? have kAIka kahe ke kSAyika samyaktva AveluM jatuM nathI; paNa aupamika, kSAye pamika samakita AvyuM jAya che; jene te AvyuM haze tene gayuM haze ! aupamika pAMca vakhata ane kSAyeApazamika asa`khyAti vakhata mAne che. te AvyuM haze ane gayuM haze, te te! jene AvIne gayu hAya tene mithyAtve gayA chatAM paNa aMtaH keTa keTIthI adhika karma heAyaja nahi. bebhAna thayelAne ane cakarI AvIne paDI gayelAne te vakhate bhAna nathI. paraMtu cakarI maTe tyAre tenA te vidvAna. paNa te krIthI nIzALe nathI jatA ? jema cakarI khAnArane vakhate zUnyatA hAya, paNa jyAM cakarI vaLe tyAM taiyAra thAya. A vAta vicAraze Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna te samajI zakaze ke svAbhAvika nigedio ane samakita pAmIne thayele nigedie te bhale sUma bAdara nigedie hAya te paNa samakitathI paDele te ardhapagalaparAvartamAM jarUra bahAra nIkaLe, nidimAMthI nathI nIkalyA tene niyama nahIM, TheTha mokSa sudhI sAdhI jAya te paDele samakiti, A niyama-jema cakarI khAIne paDelAmAM saMskArathI vidyA rahelI che. tema samakita pAmIne nigAdamAM gayelA jIvane paNa saMskAramAM AtmAne sudhAre rahele che. mATe zAstrakAra kahe che ke-bhale nigadamAM jAya te paNa tyAM te aMta keTakeTathI vadhAre na bAMdhe. motI nIkaLyuM ne vidhAyuM, pachI dhULamAM paDe ke kacarAmAM paDe paNa viMdhAyuM te vidhAyuM. temAM eka vakhata samati pAmya ane paDaye tenI dazA uMcI hoya. samakita pAmyA heya. sarvane sarvajJa tarIke, sarvajJanuM vacana AtmAnuM kalyANa karanAra che, tevu eka vakhata dhAryuM heta te AvI sthiti thAta ja nahI. edhibIja para be ceranI kathA. zAstrakAra kahe che ke-dhibIjanI balIhArI. era che te corI karavA jAya che. sAmA sAdhu maLe che tyAre eka cerane thayuM ke A muMDIo matye apazukana thayA, tyAre bIjAne thayuM ke A sAruM che. beya ceranA AtmAo bhava bhaTakyA. bhaTakatA bhaTakatA bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM eka ja ThekANe bhAIo thayA. vaLI teo eka manavALA kahevAyA. kema! te eka bhAI nIce ane eka bhAI UMce beThe hAya-temAM uparavALAne pANInI-khAvAnI -pharavAnI IcchA thAya te te IcchA bIjAne paNa thAya. manomana sAkSI kahevAya che, A be ekamanIyA, temAM ekane je IcchA thAya te bIjAne thAya. badhA lekemAM ekamanIyAA be! ema sAkSAt thAya che, AvI rIte teo uchare che. bhagavAnanA samecaraNamAM javA beya nIkaLyA. samosaraNamAM AvyA ane dezanA paNa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57. ogaNatrIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIjo sAMbhaLI, temAM ekane lAgyuM ke bhagavAnanuM vacana sAcuM! tyAre bIjAne thayuM ke AmAM kaMI nahI ! be ucA ane paraspara pUchyuM tyAre eka kahe samaye ! bIje kahe AmAM kaMI nathI ! ApaNe be eka manavALA temAM A phera kema paDa? cAle ! bhagavAna pAse tema vicArIne prabhu pAse AvyA, he bhagavAna ! ame be ekamanavALA chIe. Aje kema e mana bhinna paDayuM? bhagavAne jaNAvyuM ke tame ghaNuM bhava pahelAM cera hatA temAM eke sAdhune muMDIye dhAryo tyAre bIjAe sAdhu dhAryo, jene sAdhu dhAryo te dharma pAmyA tethI te bedhibIja pAmya chuM. bIja kenuM nAma? ATaluM dhAravuM tenuM nAma bIja che. (tethI ahi tuM dharma pAmya) tema kahyuM. eghA muhapatti karatAM paNa bAyaDI-chokarAM anaMtIvAra thayAM che. jeo bhavasthitinA nAme dharmane dhakko mAre che tevAne te ceranA cAra kahevA ke bIjuM kaMI? pahelAM anaMtI vakhata eghA muhapatti karyA e vAkya leke zA mATe bele che? anaMtI vakhata Aghe muDapatti sAmAyika pUjA karyA te vAkaya zA mATe teo belyA ? dharma karanArane dharma cheDAva che te mo teono che, teonuM-te vacana ja adhama dAnatavALuM che. tema kahe tenA karatAM be dhibIjavALA cera sArA; tamArI A sthiti anaMtI vakhata pAmyA tene tame vicAra karyo? tene puchIe ke - muDapatti-carale-kaTAsaNuM vadhAre thayAM ke chokarA-bAyaDIo vadhAre thayAM ? tArI mA vadhAre vakhata bAyaDI thaI, tArI bAyaDI anaMtI vakhata mA thaI. tAro chokare anaMtI vakhate bApa thaye ke eghA muDapatti vadhAre thayA te kahene ? te e ghA muhapatti karatAM te vadhAre thayAM che ? hA. te mA kahetAM zarama nathI AvatI; kAraNa tyAM rAga rAkhave che, tethI tene vicAra zAne Ave, dharmane dhakko mAre che tethI tene vicAra kare che, jyAM pitAne rAga kare che tyAM anaMtI vakhata baneluM chatAM temAM khuzI. jyAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna kare che tyAM anaMtI vakhata hoya ema belI bAyaDInA cALA karavA che. viSaye keTalI vakhata meLavyA? khAdhuM, keTalI vakhata ? te anaMtI vakhata. te pachI bhANuM kema mUkAve che, pANI vagere pIe che zAne ? eghA muhupatti karatAM paNa khAvA pIvAnuM anaMtI vakhata karyuM che ne ! teno vicAra nathI karavA ane A ghA mahapattinuM gaNavuM che te derANI jeThANInA dRSTAMta jevuM che, kema? te kAla kahevAthI cheTuM ane eNe pAra kahevAthI najIka thayuM tema anaMtI vakhata khAdhu pIdhu bAyaDI chokarA karyA tema kahevAtu nathI ane ahIM anaMtI vakhata kahevAya che, zA mATe? dharmane dhakako mAre che. tethI merU parvata jeTalA ghA maDapatti karyA paNa bAyaDI chokarA vigere karyuM te bolane? ghare jaIne chokarAne "Ava baccA" kema kahe che. kAkA mAmA kahene? tene te jALavavu che. tenI kAMkarI khaseDavI nathI. tyAre dharma karanArane mATe anaMtI vakhata zabda vAparyo. anaMtI vakhata banyuM paNa eka vakhata vItarAgane sarvajJa ane temanA vacanane upayogI mAnyA. nahIM, A AtmAnuM kalyANa prabhue darzAvelA raste che te eka vakhata mAnyuM nahatuM, te jeo atyAre mAne che teone tu anaMtI vakhata belanAre thaye chuM mATe juThAne pIra khare ke nahIM? samakita, dezavirati, sarvavirati kyAM che anaMtIvAra? te pachI anaMtIvAra be kema? atyAre je pramANe teo varte che tevI rIte varyAnuM anaMtI vakhata lAva! vairAgyanA sAcA zabda ulaTA karIne virAgyano zreSakare che. jinezvaranA vacane anaMtI vakhata sAMbhaLyAM paNa tene hita tarIke dhAryA nahI ! kema dhAryA nahI ! karmanI sthiti pAtaLI paDI nahotI tethI. paDa hoya tyAre keraDuM sIjhavA lAyaka bane nahI. paNa paDa khase te pA kalAkamAM sIjhe, tema A jIve anaMtI vakhate tIrthakara joyA,vacane sAMbhaLyA chatAM kalyANa buddhithI sarvajJanA vacane joyA nahIM, mATe anAdi saMsAramAM rakhaDa ane rakhaDatAM rakhaDatAM tane kAyAnuM baLa, vacananuM baLa, mananuM baLa keI bhAmAM maLyuM che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 ogaNatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo paNa A tIrthakaranA vacanane sAcA jANavAnuM mananuM bela te maLyu nathI. te maLelu, tIrthakara maLyA chatAM, temanA vacana malyA chatAM niSphaLa gayuM. zAthI? te temanA vacana upara vizvAsa nA thaye tethI. temanA vacana upara vizvAsa thAya te te tIrthaMkara " malyA te saphaLa gaNAya. vacananI ArAdhanA e kalyANane raste che. samajaNathI vizvAsa thAya ke vizvAsathI samajaNa thAya ? bemAM paheluM zuM? vizvAsa e samajaNane lAvanAra, samajaNa vizvAsane lAvanAra. bhavitavyatA sIdhI hoya tyAre bhara jaMgalamAM bhUlA paDyA hoya te vakhate tamane mArga dekhADanAra maLavA muzkela chatAM te malyA, malyA chatAM tenA upara bharose besave keTalo mukela, mArga dekhADanArane bharese zAne aMge kahe che? tamArA bhAgya upara. tamAre sIdhuM ane zAMtithI javAnuM hoya to te sAce batAvanAra sAro lAge. paNa bhAgya sIdhuM na hoya te tame avaLe raste jAva! tema ahIM paNa A jIvane jyAre haLukamI paNuM thAya mithyAtvAdinI sthiti tUTI jAya, aMtaHkeTInI thAya. tene ja tIrthakaranA vacana upara vizvAsa AvI jAya; AthI AtmA dharmane-samakitane kalyANane lAyaka banyA. AvuM kyAre samajyA? te tIrthakaranA. vacana upara vizvAsa Ave tyAre; vacananI ArAdhanAe dharma ane kalyANane mAge che. jema tame kaho cho tema bIjA kahe che ke amArA zAne. mAne te kalyANa thaze! jaThe sAkSI ema bele ke huM sAcuM kahIza! sAcA vinA kaI nahi kahuM, paraMtu sAkSI sAce ke kheTe te kerTa sAkSI mAtrane mAnI le ke? kesa ekajhAmInezana rAkhe che temAM pAsa thAya te sAkSI mAnavA taiyAra che? tema A vacanamAM ekajhAmInezana karavuM joIe. smRti-bAIbala-kurAna vigerenA vacane-te badhA kahe ke ame sAcuM kahIe, taddana sAcuM kahIe, sAcA sivAya kaMI kahevA taiyAra nathI. paNa tene. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa | vyAkhyAna mATe kesa ekajhAmInezanamAM sAkSI tarata parakhAI jAya. dareka zAstranI parIkSA karI zakIe. svarUpaviSaya vaktA ke che ! tenuM svarUpa kevuM che? viSaye kevA che? te traNenI parIkSA dvArA e jinezvaranuM vacana vicAratAM parIkSAmAMthI pasAra thAya che. + vyAkhyAna 30 1 uttama kuLane prabhAva zAsakAra mahArAjA AcAryabhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe joDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke-A jIva anAdikAlathI rakhaDapaTTImAM paDe che. paraMtu sUbAdara ekendriyamAM huM keNa chuM? kema che? kema thaye? kema thaIza? tene vicAra ja nahote. janme kema? marIza kema? tenA kAraNe kayA? ane tenAthI sAvaceta kema thavuM? te vicAra nahe. beIndriyamAM maraNa vastu dhyAnamAM AvI tenA kAraNethI DaravA lAgyA. paNa tyAM jIvananA kAraNe tapAsavAnI tAkAta nathI. cAvat saMjJI paMcendriya garbhajamanuSya thaye akarmabhUmimAM paNa thayele. karmabhUmimAM jeo uttamakula-jAtimAM nathI AvelA tevAne jAnavara mAphaka bIje dhaMdhe hete nathI, tyAre karyo hoya che? te marajI pramANe vartavuM paNa bhUta ke bhaviSyane vicAra na kare. bilADInuM baccuM nAnuM hoya paNa virodhIne dekhe te karaDavA deDe, kema te janmathI hisaka. tema ahiM paNa jeo AryakSetramAM AvyA chatAM anAryapaNe upajyA che tene kAraNe mukIe chatAM uttamakula jAtimAM nathI AvyA, tene potAne kSaNanu kutUhala che ane bIjAnA jIvane nAza,tene jIva mAravA temAM kaMIsaMkeca nahi, jeo uttamakula jAtimAM nathI AvyA chatAM AryakSetramAM janmelA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIjo 61 evA vAgharInA kALInA musalamAnanA cheAkarA tene dhanuSa-khANu caDAvatAM na AvaDatuM hAya chatAM rADAnuM mANa kare ane jIva dekhe ke mAre che, dhyAna rAkhajo ke ahIM zrAvakakuLamAM kulAcAre adhamanI dIvAla baMdha karI che, tamArA cheAkarAne kayAM jIvavicAra zIkhavyA ke jethI kIDI jatI hAya tA kheAlI jAya, zuM ? pApa lAgaze ! kayAMthI vicAra AvyA ke jIva mare te pApa pApa lAge te herAna thavAnuM samantyA kayAMthI ? uttamakulanA e prabhAva. ' ghase adhamakulamAM 60 varSanA thayA hAya tA paNa jayaNAmAM samajaNu nahI. A vicAra keANa lAve che? siMhanuM baccu paNa ghAsa nahi khAya, bhale bhukha lAgI hoya teA TAMTI paNa ghAsa na khAya. A siMhanA baccAne keNe samajAvyuM ke tu ghAsa na khAIza ! mANasamAM baccAM bhukhyAM hAya te paNa tene ghAsa kema na khAdhuM ! te jAtane aMge na khAdhuM. jema manuSyamAM jAtinI ceAgyatA rahelI che tema zrAvakakulane aMge, dharma na jANatA heAya te paNa hiMsA vagere ghAtakI karyAMthI dUraja rahevAnA. keAI vakhata kezamAM zrAvakakuLavALAne sajA thAya tyAre jaja TIkA kare che ke AvA kulamAM AvuM banyuM kema ? kulAcAramAM uttamatA ! je manuSyA dharmanI ArAdhanAkaravAvALA, devagurUnI bhaktivALA che te khIjA bhave uttamakulamAM jAya paNa adhamakulamAM jAya ja nahI, devagurU dharmanI virAdhanA karelI hAya te te adhamakulamAM jAya, tyAre kulanI keTalI badhI chAyA che te vicAra ! tethI zAstrakAra zrAvaka kulane uttama gaNyuM che. uttamakuLamAM janmyA chatAM vicAra nathI AvatA. tevA kulamAM AvyA chatAM pAte janmyA kayA kathI, ahiMthI marIne kai gatie jaze tenA vicAra AvatA nathI. kulAcArathI AcAra Ave paNa jIvane aMge te pUrvabhava ke AvatA bhava sa Mba Mdhi vicAra AvatA nathI te| pachI huM AvI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna rIte janma-maraNa karyA karuM chuM ane karIza. anaMtA janma maraNe karyA paNa mArA janma maraNane keI cheDe kyAre ! A vicAra kyAMthI Ave ! uttamakula jAtimAM janmyA chatAM devagurU dharmanI jogavAI malI chatAM A vicAra na Ave ke A saMsAramAM rakhaDapaTTIne cheDe kayAre! dareka bhavamAM janma ane maraNa karatA ja javuM tene cheDe kayAM ? te cheDe lAvavAne vicAra ja uttamakulamAM jAtimAM janmyA chatAM paNa Avato nathI, jyAre e jogavAI malyA cheDe AvatuM nathI te je kALamAM jogavAI na hoya te te kALamAM te zuM kahevuM. jugaliyApaNAmAM ke chaThThA ArAmAM saMjJI garbha ja vicAravALe te hoya che chatAM te vicAra kayAMthI tene Ave ? te duniyAno A viSaya ja nathI. A vicAra kenA gharane ? mAtra kevalajJAnI atIndriyadazIne gharano che. jeoe pitAne bhavabhramaNane jANyA teo jagatanA jInA bhavabhramaNane jANeAthI temane ema thAya ke Ane uddhAra kema thAya? rigI dekhIne dayA khAIe, lehI nIkaLe te kamakamATI thAya. mUcchamAM dekhI gabharAIe, paNa anaMtA maraNe samajIe chatAM gabharAmaNa chUTe nahi TatI nathI. Ane arthaze ? A jagatanA jIne anaMtA janma maraNenI aMdara vahI gayelAM joIne -dayA kene Ave che ? te trilokanA nAtha tIrthakarone, varodha ane bodhimAM pharaka zu? tIrthakarene samyakatva judu mAnyuM che. kSApazamika kSAyika hoya te chatAM te paNa nahi. tIrthakaranuM samakita kSApazAmika kSAyika hoya te bIjAnA kSApazamika kSAyika karatAM samati juduM hoya che mATe temane zuM kahIe chIe ! varabadhi, bIjAne edhi kahie chIe te temAM pharaka che? te eka ja pharaka! ka? te zradhdhAmAM pharaka. kSayopazamamAM karmanA AvaraNe teDyA temAM pharaka nahi, paNa ciMtAnA aMkurAmAM pharaka che, eka ja khetara hAya, jamIna jAtanI sArI hoya, varasAda sAro hoya, eka ja Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIsamuM saddha dezanA-vibhAga bIjo 63 kheDuta haya chatAM jo vAvetara judu hAya te tenA aMkuro judo nIkaLe che. A badhA jIvAnuM samyaktva eTale meAkSadAyaka samyaktva tIrtha karanuM samyaktva te tI karapaNA sAthe mekSa devAvALu samyaktva. A uparathI zAstrakArAe kahyuM ke karmabaMdhamAM ekasavIzanA baMdha che. tIrthaMkara nAmakarma e nirmaLatAnA gharanu che, kSaye pamika ke kSAyikanI jaDa te zAmAM? tIrthaMkara nAmakarma, AhArakazarIra, AhArakaaMgopAMga. A traNa zubha prakRtinA adha e kSAyika cApazamAdinA gharanA paNa audAyikanA gharanA nahi. kSAyika kSayApazama samyaktva AtmAne thAya tethI AtmAnI nirmaLatA thAya, tethI varaaidhi e viziSTa nirmULatAnA ceAge tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya, sayamanI nirmaLatA e AhArakazarIra, AdvArakaaMgeApAMga nAmakarma baMdhAya che. A traNa zubha prakRti nirmaLatAnA gharanI, ekaseA sattara malinatAnA gharanI. tIrthaMkara nAmakarma e nirmaLatAnA gharanuM; samyaktvamAM jyAre ATalI nirmaLatA hAya, kaI nirmAlatA ? khAnekA svAda te dusare khIlAva' pote ghera miSTAnna karyu hAya pAte khIjAne aDA hAhA kare te joDevALA kahe ke bevakuka che! paNa khIjAne jamADe ane te kahe te svAda gaNAya, tema tIrthaMkarane samakitanA kharA svAda te jagatanA jIvAne tArU, emanA sakitanA svAda khIjA jIvA samakitanA svAda laIne bese. varaedhi Ave tyAre tIrthaMkaranAmakarma baMdhAya, te vakhate temane A adhAne tArU ema hAya. vaoNdhijJayitaH kahevAnu tattva e ke je vakhate duniyAne dharmanA svAda cakhADavAne mATe taiyAra thAya paNa huM dharAine beTho tema nahi. meM pI mere khelane pIA akha kuvA dhasa paDe' kuvA upara pANI pIdhuM mArA maLaDhe pIdhuM have kuvA dhase te mAre zuM! 'paranI tAre zI paDI tuM tArUM saMbhALa' AvA jIvA tIrthaMkara thavAne lAyaka hAya nahi, Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 64 peluM vAkaya te duniyAdArInI upAdhImAM kharUM che. paNa AtmAnI sapattimAM paranI tAre zI paDI' te kahevAvALA sakitamAM ja nathI, keTalAka dayAlu hAya paNa peAtAnu peTa parANe bharAtuM hAya te zuM vicAre? huM zuM karU! jeTalA du;khI te jInA gunegAra che. samakita vakhate A traNa abhiprAya hAvA joI e-mA jAvaMt jJAti vArtAna--caudarAjaleAkamAM je je jIvA che te kaI pApanuM AcaraNa na karo ! te vagara samakita ja nathI. te chatAM paNa keTalAka ApaNAmAM evA hAya. gunegAra na bane te sArI vAta pazu gunhA thayA pachI sajA thavI joie. te sAthe pAchA mIMDu vALavAvALA hAya che. tene puchIe ke zaraNa keAne levuM paDe. ApattivALAne ke sa MpattivALAne? pAte sapaDAyA haiAya te zaraNu-- khALavAvALAne maheranajaranI dayAnI jarUra paDe che. gunAvALAne sajA thavI joI e. A jIva / navA gunegAra che. jeTalA du:khI che te jInA gunegAra che, jene pahelA bhavamAM pApa bAMdhyuM te ahIM duHkhI ne? temane pApa kai rIte mAMdhyuM te hi MsAdithI, te badhA hiMsA vagere adharma karavAthI ahiM duHkhI che. karelA karmanA kSaya kaI rIte? te tenI dayA jevI cIja kai. 'mA ca mUrta jova' duSitaHjagatanA jIvAmAM kAI jIva pApa na kare! paNa pApa karyA hoya, pApA AMdhyA hAya tA paNa duHkhI na thAva ! A te asaMbhavita che. A pramANe thAya te pApanA bhaya nahi rahe; duHkhI thavAnuM ja heya te pachI tame khelyA ke kAi duHkhI thAva nahI, e kema ghaTe ? A tu khele che te anyamatavALAnuM ekapakSI khele che; tu kahe che. teMjarmakSayo nAtiH karelA karmanA kSaya nathI, kSaya na hAya tevuM nathI. karma evI cIja che ke te palsepame sAgaropame nAza nathI pAmatI ! te AtmAne sudharavAne raste nathI rahetA, avazya bhAgavavu paDe teja kSaya thAya ! zubha azubhapaNe 4 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 6pa kareluM karma zubha azubha paNe bhegavavuM paDe A siddhAMta jainetarone, jainene naDI. karelA karmane bhegavyA vinA chUTako nathI te pachI dharma cIja kaI ! je pahelAM karelA pApe bhegavavAnAM ubhA rahe te dharma karavAthI phaLa zuM? sadagati paNa pahelAMnA je pApe ubhA hoya te te sadgati zuM karaze? jaina siddhAMta pramANe karma be prakAre tuTe che. 'pAvANaM ca khalu bho kaDANaM kammANaM pubbiM duzcinnANaM duppaDikaMtANaM veittA mukkho natthi aveittA' (daza0 pra0 cU.) | | phU0 28 karelA karmane mekSa nathI, chUTatA nathI. A bIjI vAta dhyAnamAM le pachI vAkaya lagADajo kaI- 'tavasA vA jhosaittA' (da0 pra0 cU0) ||suu0 18 // be prakAre karelA karmane nAza thAya, vedavAthI kAMte tapasyAthI kSaya thAya, kharAba pariNAme bAMdhelA karma te suMdara parUi NAma thAya te ApoApa nAza pAme. jema peTamAM vAyu thaye hoya te te oDakArathI nIkaLe tenAthI na nIkaLe te garama padArtha lagADavAthI vAyu kapAya che; tema azubha adhyavasAce bAMdhelAM pApa te zubha adhyavasAye teDI zakAya, tapazcaryA e saphalagIrI ja che mATe dharma e jarUrI cIja. pratikamaNa-nIMdagIMNathI paNa pApa gUTe. je vakhate gALa dIdhI, keIne mAryo te vakhate pApa baMdhAyuM, paNa bhUlI gaye! mApha karaze ! te temAM zuM thayuM? te Akhe reSa utarI gaye. tema ahIM kaSAyane aMge thayelA pApe te niSkaSAyathI pratikamaNa-nIMdana-gaNa-karavAmAM Ave te te kSaya pAme che. mATe kadI kaSAyanI parAdhInatAthI-pramAdathI IndriyenI parAdhInatAthI karma baMdhAyA heya te dharma dvArAe tUTavAvALAM thAya. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 66 traNa bhAvanA hoya te samakita paNa du:khI na thAva mATe 'mukhyatAM nagatti' Akhu jagata mAkSa pAmI jAva! ahIM je A kahevAmAM Ave che. temAM te tI karanA vacanamAM vAMdhA Ave che. kema ? tI kara bhagavAna sAkSAt pharamAve che ke kAi kAle sa jIvA meAkSe gayA nathI ane jaze nahi tyAre tame kaheA che ke badhA jAva ! paNa te saMgata kema thAya ? ApaNA kuTuMbamAM ata avasthAe mANasa che, tene vaidaDokTare kahI dIdhuM ke have kaI nathI tema dhArIne nIce utAryAM te vakhate A mare tema khele kharA ? tame keI prakAre jIve tema khele ? temAM sAcA tame ke veda DaukaTara sAcA ? eya sAcA ! tamArI dhAraNA e jIve ema icche, AyuSya nahi DAya ane na jIve e vAta judI, tema ahIM enA nazIbe azubhanA udayathI te bhale mekSa na pAme paNa ame e meAkSa na pAme evuM IcchanArA nathI. mATe AkhuM jagata bhavya abhavya mithyAtvI adhA mekSe jAva. A traNa dhAraNA hAya te| samakita ! / zAstrakAra jaNAve che ke mithyAtvI thavuM ApaNane gamatuM nathI, mithyAtvI zabdathI camakIe chIe samakitathI rAjI thaie chIe paNa tenI jaDarUpI A traNa bhAvanA khyAlamAM rAkhe ! A traNa bhAvanA na hAya tA sakita nathI. varodhimAM vizeSatA. vaeSimAM zuM ? hAthe page lulI laMgaDI khAI nadIne kAMThe eThelI te nadImAM taNAtA purUSane tAravA mATe khIjAne buma pADe, paNa tArU juvAna hAya te zuM kare ? paDatA dekhatAnI sAthe bhuskA mArIne kADhe, bIjA badhA samakitavALA lullI lagaDI DozInA jevA; kAi kADhajo ! dADA re! doDA! tema kare, bIjuM ka'i nahIM karI zake. tema kADhavA mATe keDa bAMdhavAnI tene nahI. tyAre tIrthaM karamahArAjanA jIva keDa bAMdhIne pravAhamAM paDe, temanA vicAraja e ke Dube kema ? DukhatAne tArU ! AvA tejasvI dharma chatAM Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIsamuM] saddharmadezana-vibhAga bIje 67 aMdhArAmAM gothAM khAya! bIjAne aMdhArAmAM gothAM khAtA dekhe te tene kema thAya ? tema A tIrthakara bhagavAna aMdhArAmAM gAthA khAtA ane huM tArU ! A varAdhivALA samakitamAM hoya; tara! ane tArU temAM keTale pharaka? teTale ja sAmAnya dhi ane varAdhimAM pharaka che. A ja vAta vicAraze te emanI karma khapAvavAnI zaktine gopavavI paDI kahie te cAle, bIjA jImAM ke gRhilige keI anyaliMge siddha thavAvALA. temane tevuM bhAvanAnuM jera! temanI evI AtmAnI zakti ! jethI tyAga karyA vagara kevalajJAna meLavI le tethI te vadhAre tAkAtavALA. je tIrthakaramAM vadhAre tAkAta hoya te A badhA rastA zA mATe na le? saMyama-tapasyA vigerenI kaDAkUTa zA mATe temane karavI paDe ? A jagatanA che e vagara taravAnA nathI. te taravAnuM sAdhana saMyama-tapa-pariSaha-upasargo che te badhuM sahana kare te ja taravAnA che. sIttera varSane prophesara heya paNa chokarAne jyAre ghera ramADe tyAre "e" "e" karIne ramADa paDe che. chokarAnI sAthe bhU zabda zA mATe vApare che? pANI belAne ! ATalA gharaDA thayA chatAM pANIne "bhU' kahetAM zaramAtA nathI. tamane jaLa-pANI udaka zabda AvaDe che chatAM bALaka "bhUmAM samaje che paNa jaLapANImAM samaje tevuM nathI. mATe jaLa vigere choDIne bhU zabda bela paDe che. tema tIrthakaro ne jagatane uddhAra kare tethI jagatanA lAyakanI pravRtti karavI paDe sAce gheDe na maLe te pite lAkaDIno ghaDo karAve ne besADe. zarama nathI! kayAM chokarAne tevI rIte ramADavAmAM tIrthakara mahArAja AtmAnI zaktivALA chatAM ATalA badhAMe ghera besIne anya lige kevalajJAna upajAvyuM te temane A badhI kaDAphaTa zA mATe sUjI? gharanA AMgaNe madha malatuM hoya te DuMgarA DeLavA keI jAya nahi. tema ahIM tamArI ATalI badhI zakti chatAM kaDAkUTa zA mATe kare che? sarva sAmAnya mArga A che mATe. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tIrthakaranI dIkSAmAM paNa strInuM rUdana. dharmane dhakko mAra hoya te dayA zabda vApare. kaI dIkSita thatuM hoya tyAre enI bAyaDI AvI sthitimAM che. AvI dayA batAve che ne ? dayA eka DagalAmAM dekhADanArAe bajAramAM TharAva karyo hota ke bAyaDInI vidhavAnI gharaDAnI milakata upara pA TakA vyAjamAM vadhAre maLe ane tevuM karavA mATe keTamAM arajI karIne kAyade karAvyA ? je AsAmI kAcI paDe temAM bAInuM leNuM paheluM patAvavuM tevuM karyuM? nA. dayAnA dIkarA banyA kharA? ghere pAMca pakavAnna karIne khAvA mAMDayA te vakhate te thayuM lAva" nyAtajAtamAM je sAmAnya heya vidhavA Adi hoya tene jamADIne jameA vicAra paNa Avate nathI dayAnA dIkarA che ne? tyAre kaho ke kevala sAdhupaNAmAM ADakhIlI karavAmAM dayA AvIne ubhI rahe che. ghare majura hoya temAM vadhAre dayAnI khAtara paisA ApyA ? bAI majuraNane ochuM kema Apa cho ? majara bAbatanI khAvA pIvAmAM dayA jANI nathI. AthI tame tamArA vyavahAramAM dayAnuM devALuM kADhayuM che ane saMyamane soTIo mAravA mATe dayA AgaLa karo che. tIrthakara mahArAja jyAre dIkSA le tyAre temanA kuTuMbIo sArUM mAnatA haze? "pIyA khaNakhaNa (khINa khINa) reve te pUjAnI DhALamAM bele che ne? amadAvAdanA eka zeTha jeo konpharasanA himAyati che, teo kahe che ke rajA vagara dIkSA ApavI nahi. zeThane kahyuM ke mAre tamane jA vagara dIkSA ApavI nahi, ane tamAre mATe mAre pratijJA-ke tamane ApavI nahi, ane tamAre levI nahi. paNa eka kAma karo tame khAnagI tarIke ghera jaI bAyaDIne kaho ke mAre dIkSA levI che te vakhate tamane koNa cAMle karIne nALiyera Ape che te juo! dIkSAne duniyAmAMthI kADhI nAMkhavI che mATe tene A dhaMdhe che ke dIkSA baMdha karavI dIkSitene bhAMDavA. tamane A vIzIothI eka sarakhe Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje upayoga karyo. paNa zAsana-jayavaMtu hevAthI kaMi thavAnuM nathI, kAgaDAnA kAkaravathI sUryano udaya baMdha thatA nathI. tema yuvakanA uddhatapaNathI zAsananI pravRtti baMdha thaI nathI ane thavAnI nathI. sAdhuene DarAvavA dayA zabda vaparAya che. je e dayAne AgaLa kare che teo temanA eka kAmamAM dayA batAve te kharA ? saMyamane seTe mAravA mATe dayAne AgaLa karavI che. hiMduone DarAvavA hoya tyAre musalamAna gAne AgaLa kare, tema sAdhuone DarAvavA dayA zabda AgaLa muke che. tamArA kuTuMbamAM vidhavA herAna thatI hoya tene bharaNapoSaNa Ape che ? te tene ApavAmAM muzkelI paDe che. eka paNa jage para tamane dayA nathI. musalamAno hidunA ghAtathI bacAva mATe gAya ADe dhare che tema A yuvako dayA sAdhuone DarAvavA mATe AgaLa dhare che. tene dayAnI lAgaNI aMze che nahi. mULa vAta upara AvIe-bhagavAna RSabhadevajI traNa jJAnavALA hatA. marUdevA mAtA mAre mATe AMdhaLAM thaze te samajatA hatA, marUdevA jevI buTTI te vakhate keI nahi. bhagavAna tyAzIlAkhapUrva gharamAM rahyA te pahelAM kayAranA marUdevA mAtA hatAM chatAM dayAne ADI dharI nathI. te vAta dayAnA nAme ADI nahi dharatAM tame pote kartavyamAM mUke ! tIrthakaronA jImAM eja vizichatA. pite dayAnI mAtra bhAvanA bhAve tema nahi paNa dayA mATe De. te varabadhivALA che mATe kahe che ke tamArA bAyaDI kuTuMba, chokarAo tyaje ! zarIrane kaSTa paDe te paNa saMyama ! keDa bAMdhI DozI kAMThe besIne buma paDe tema nahi paNa keDa bAMdhIne jhaMpalAve tethI saMyamamAM jhaMpalAvyuM. pariSaha upasargo Avaze te sahana karavA paDaze mATe jhaMpalAvyuM. prabhu mahAvIre tIrthakara nAmakarma kaI rIte bAMdhyuM? bhavAMtarathI jagatanA jInA uddhAra karavAnA prayatna karavA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna mATe jene potAnI jiMdagI kurabAna karI che, mahinAnA upavAsa lAkha varSo sudhI pUrvabhavamAM bhagavAne karyA mahAvIra bhagavAnane tIrthakara nAmakarma kema baMdhAyuM ? eka lAkha varSa sudhI lAgalagATa mAsakhamaNa karyA temAM keTale bhega Ape te vicAraze te mAlama paDaze. jene duniyAnI dayA khAtara jiMdagIno bhega Ape, tevA jIvone varAdhi hoya che. varAdhivALA keDa bAMdhanArA, te ja jagatane uddhAra kare te zI rIte ? jema aMdhArAmAM rakhaDatAne dIvAthI bacAve, tema A bhavathI bacAvavAne raste ka? dezanAdvArA. mATe ja haribhadrasUrijI mahArAje kahyuM ketIrthakaranA vacananI ArAdhanA kare teja A AtmA dharma pAmI zake, nahI te nahI. te tIrthakaranuM vacana che te zAthI jANavuM? kAraNa ke te rajIsTara nathI, vacane Arya mAtrane vArasAmAM maLelA che. tIrthakarenAM vacana che tema zAthI samajavuM? vaktA dvArA svarUpa viSaya, phaladvArA parIkSA karavAnI. ane te ArAdhavAmAM dharma kevI rIte thAya te adhikAra agre vartamAna. * vyAkhyAna 31 F 'vacanArAdhanayA khalu' badhA Astika ekamata, zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakAra mATe dharmopadeza detA thakA paDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A sarva Astikavarga te eka mAnyatAmAM matabheda vagarane che. jagatamAM je je Astike che te mekSa-AtmA-karma-parabhava, karmanA AdhAre gati ane sukha dukha mAnanArA che. te Astike eka bAbatamAM ekamAte che. kaI bAbatamAM? jIva mAtra ahiMthI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrIsamuM ] saddhama dezanA vibhAga bIje uThAMtarI karIne khIjA bhavamAM javAnA che. ne jema amarapaTAne duniyA mAnatI nathI, duniyA kahe che ke-keAI amarapaTA nathI. tema Astike AgalA bhavane eka sarakhI rIte mAne che. 71 jaitA sivAyanA AstikA Izvarane kevA mAne che? paraMtu AvatA bhavanI kAravAi kevI karavI temAM AstikA judA judA rUpe mAne che. keTalAka AvatA bhava ne izvaranI marajI upara mAne che. jene sivAyanA AstikA je izvarane sRSTinA sarjanahAra mAnanArA che. tee A jIvanI parabhavanI kAravAI, sidhdhi meLavavI peAtAnA hAthamAM nahi paNa IzvaranA hAthamAM mAne che. izvarane sRSTinA sarjanahAra mAnyA chatAM sIdhI rIte joie teA karmonA gulAma mAnyA che ! jevAM kama ApaNe karIe tevuM la izvarane devuM paDe che. peAtAnA bhajana-sevA-dhyAna-japathI pApanA kSaya karI zake ke nahIM? te sRSTinA sarjana mAnanArAe vicAravAnuM! japa-pUjA--dhyAna-satkAra-samAnathI pApane kSaya thAya tema kaheA tA ? lAMcIe izvara, Izvare gunA karyAM jagatanA ! kAraNa ! mAryA-jIThu khAlyA-cArI karI-tA cAra zatru keAnA ? te jagatanA, tenu bhajana thayuM eTale mAk ! sRSTinA sarjanahAra tarIke paramezvara mAnyA pachI tenA japa-bhakti-sevAthI pApana kSaya khare ke nahi ? kSaya thAya che tema mAnA te pachI izvara jevA eimAnI nyAyAdhIza kAI nahi ! kAraNa ke pUjAAdinI lAMca laI gunhAthI mukta karyA. jenA izvara kevA mAne che? te pachI tamArAmAM kema thaze ? tame paramezvaranI sevA-bhakitajApa dhyAnathI ka`nA kSaya mAnA che ke nahIM ? 'tti jJiLavavAna' pahelA bhavamAM upArjana karelAM karma te tIrthaMkarAnI bhaktithI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna nAza pAme che te jema tame bIjAne lAMcIyA kahe tema tamArA paramezvara paNa lAMcIyA bane. "mA tamo : bemAM deSa sarakhe che. jyAM sudhI uMDA utare nahI tyAM sudhI ema lAge ke jana ane jainetara satkAra-sanmAna-japa-tapa-dhyAnathI pApane kSaya mAne che, paNa temAM pharaka che pelAonuM bhajana pUjana-IzvaranuM vyaktinI apekSAe che paNa guNa sAthe saMbaMdha nathI. ahiM jinezvaranuM bhajana vyakti tarIke nathI, paNa rAga dveSa jItyA, jagatane svAtaMtryane saMdeza Ape, tenA rastA batAvyA, tenA mATe je je sAdhane joIe te purA pADyA mATe ahiM Izvarane namaskAra. ahiM rUSabha ke mahAvIra tarIke namaskAra nathI. A vicAraze te mAlama paDaze ke paMcaparameSThImAM eka tIrthakarane dAkhala kema na karyA? "narmo arihaMtANuM rAkhyuM tene badale namo vAparata rAkhavuM hatuM? te pachI "namo siddhALa' kahevuM hatuM. "gmni gai ' bhale eka ja hoya tene guNa dvArAe pUjIe te guNavALA badhAnI pUjA thaI, ahiMthI videza gayele eka mANasa abhyAsanI sArAmAM sArI DIgrI laIne Ave tene tame bhegA maLIne mAna Ape che te vyaktinuM mAne che. paNa suMdara keLavaNInI kiMmata zuM? eka mANasanI dIkSAne aMge varagheDe nIkaLe temAM tame kahe che ke phalANA bhAIne varagheDe ! dIkSAno varaDe che paNa bhAIne nathI. ahiM AgaLa RSabhadevajI ke mahAvIrasvAmI bhale tirthaMkara thayA paNa temane kayA rUpe mAnIe chIe? mahAvIra ke RSabhadeva tarIke nahi paNa arihaMta rUpe mAnIe chIe. kyA zatrune haNane jhaMDe pharakAvyo? te zatrune haNavA mATe sAdhane keNe pUrA pADyA! tIrthakaroe, temane rAgadveSazatrune haNavAnI sAmagrI pUrI karI ApI tethI namaskAra. arihaMtANuM pada guNa tarIke che. : "namo hUiMtA kema rAkhyuM? paMcaparameSThImAM, e sarva Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrIsamuM ] sadguma dezanA--vibhAga mIja zAsanamAM namAarihaMtANu sthira rahevAthI, sAgarApama sudhI ke palyApamanA AyuSya bhAgavIne AvanArA jIva kayA tImAM ArAdhanA karIne janmyA tenA sabaMdha AmAM ze ? anaMtA tI kareAnA zAsanamAM kharA sa MbaMdha hoya te 'namAarihatANunA che. devaleAkathI cyavIne jene pUrve ArAdhanA karelI che te 'tame ariha MtANu' sAMbhaLatAM jAtismaraNa pAme che. mahAvIra rUSabha te sa kAla zAsanamAM vyApaka nahi. paNa 'nameA arihaMtANu' sarvakSetra kAlamAM vyApaka che. AmAM koi vyakitanuM nAma nathI. jema raseie evuM keAInuM nAma che ? nA. gharanA manuSya hAya te paNa jo rasAI kare te tene rasoIe nAma tarIke kahe che. temAM teNI eLakhANa vyakti tarIke nahi paNa dhaMdhA tarIke che. mahAjanamAM pArekha-cAkasI te zAnA aMge ? dhaMdhA tarIke. vyakita tarIke keInuM nAma nahi, tema arihaMtane guNa tarIke paNa vyakita tarIke nahi. 193 tIrthaMkaranI je pUjA bhakita sevA ArAdhanA vigere karIe te vyakitanuM eThuM, te dhyeyamAM nathI paNa tenA guNA dhyeyamAM, jema hIrAnA guNanI kiMmata karo temAM kakaDA e eThuM, meAtInI kiMmatamAM gaLa te eThuM, paNa aMdaranA pANInI kiMmata. tema amAre jinezvarapaNuM svAtaMtryatAnA sanadvArAe che, te sivAya amAre bIjo saba Mdha nathI tamAre te Izvara sAthe lAge che, tamane pedA karyAM eTale tamArA khApa, tema ahi jinazAsanamAM nathI. deza-kula-jAta tarIke nathI paNa guNa dhArIne aMge pUjA karIe chIe. jinezvaranA dekhAva ajJAnapalanA nAza kare che. vagere je pApa mAMdhyA hatA te avaguNathI ke guNathI ? hi MsAdi AtmAnA avaguNuthI ke guNathI ? avaguNa ukheDavAnI guNa che. avaguNA ukheDAtAM japa pUjA' te tA ahAranA dekhAva che. pUjA te avaguNunI jaDa ukheDavAnuM kANu jaDa Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna che. zAstrakAra tyAM sudhI kahe che ke je tame sAMbhaLaze te atizayokti lAgaze paNa tema nathI paNa vAstavika che, "nAtia' arihaMta tarapha daSTi jAya tethI pApa nAza thAya; A arthavAda nathI paNa vidhivAda che. kAraNa ke guNanA darzana paNa vyakitanA darzana nahi. jinazAsanamAM guNanA darzana hevAthI pahelI stuti "aSAmAnamAM prazamarasamAM beya daSTi jhalI rahI che. jenI AMkhamAM rAga, reSa, meha ane tenA vikAra nathI evA bhagavAnane dekhavA mAtrathI zuM thavAnuM? jema jagatamAM manahara strIne cALA karatAM dekhIe te vakhate vikAra thayA vagara rahe nahI. tema temanI daSTi vicArIe tyAre zAMta, te dekhavAthI kaI sthiti dekhAya? ApaNe avaguNa mATe Ari. te AtmAne Arise che, mArA AtmAne ke banAvI tene ahiM mane namune Ape che. A banAvate duniyAmAM A Arise vartamAnane dekhADe che. bhUta ke bhaviSyanI cIja dekhADatuM nathI. A Arise bhaviSyanI cIja dhyeyane batAve che, tArA AtmAne A banAva! mUti dekhIne AtmAne keLavuM A rIte dore te barAbara zAMta dRSTi Ave. tulanA karanArane dekhavAmAM Ave eTale khalAsa; AtmA A tha joIe. pArakA chokarAne zaNagArele joIne sajjana hAIe te eha! eha! thAya" chatAM A dekhIne kema nathI thatuM? A vAta vicAraze te draSTithI nihALe ! tulanAthI vicAre! AtmAnA ArisA tarIke gaNo, AthI deze eTale, tamArA aMdaranA pApa jaze. dave ajavALuM kare eTale aMdhAruM bhAge, tema emane AkAra e che ke, temane dekhanAranA ajJAnanA paDale nAza pAme che. jinezvaranI AkRti dekhI zuM vicAra! A jinezvaranI AkRti dekhIne vicAre ke huM nekaSAya kaSAyamAM Dubele' A te niSkaSAya ane nirboSAya vALA, Arise ApaNA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 75 kapALane lamaNAne DAgha rUpa vigere dekhADe, ArisA sivAya kapALa vigerene DAgha dekhAya nahi. tema AtmA je kaSAya nakaSAyanI sthitimAM Dubele che te kayAre dekhAya? te bhagavAnanI mUtirUpI ArisAthI tene dekhIza tyAre tArI bhUla tane mAlama paDaze. jyAM mAlama paDayuM eTale kedha tarapha daSTi gaI te te bhAgI javA taiyAra che. jenI upara daSTi tame karI ke A deSa che te te khasyA vagara rahe nahi, te dAjhe che. duniyAmAM dAjhanArI cIja deSa che. te A dRSTi keNa lAve? dekhAvavALI mUrti mATe dekhavAthI pApane nAza thAya che. jemAM mUrti nathI dekhatA tene pucho ke tame A vicAra keTalo karyo ? Arise dekhanArane keIka vakhata DAghanuM bhAna thaze. AMdhaLe che ane pAche pathare laIne ubhe che, te tenuM zuM thAya? mULamAM mithyAtvI ane tene pratimAne Adarza nahi, pachI tenuM zuM thAya. mATe kahe che ke-kharekhara A Adarza te jabarajasta guNa karanAra, dekhavA mAtrathI ajJAnanA paDala ukhaDI jAya. tyAre e sthiti Ave ke dhanya che A sthitivALA guNene, temane vAraMvAra namaskAra he! AvI lAgaNI thAya te te tarapha pita karavA prayatna kare. mATe pahelAM paricaya temAMthI pUjA, temAMthI bhakti, temAMthI bhega ApavAnI tAkAta, keinA paricayamAM Avaze te temAMthI pUjA thaze, tenA prakarSathI bhakti thaze, tenA prakarSamAM jaze te harakeI prakAre Ane ArAdha joIe AvuM thaze tyAre, tenuM nAma kharuM pUjana thaze. pUjAthI lAbha bhakti zA mATe? nahAvu-devuM-kezara-caMdana vigere pagathIA, paNa temAM chelluM pagathIyuM kayAM! skAya je thAya chatAM temanA kahyA pramANe vartavuM, temanA kahelAthI AgaLa pAchaLa lagIra nathI javuM. tenuM nAma bhAvapUjA, bhAvapUjA AtmAnI sarva lakSmI pUrI de. zAthI ! te pUjana karavAthI. A sthiti vicArIe tyAre AtmAnI sarva lAlace pUrI zakatA nathI. amArA bhagavAna vyakita tarIke Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moDazaka prakaraNa 76 [vyAkhyAna pApanA nAza karanAra, ISTa nathI ApatA paNa guNunA avaleAkana dvArAe amArA pApa nAza pAme che. amArA avaguNu temanA darzanathI nAza thAya che ane guNunathI guNu thAya chaeN, prabhudarzanathI A lAbheA che. saMpUrNa AjJAe rahevu te pApanA nAza karanAra che. tyAre dudhIyA dahiyAne pUjAnI chuTa, bhega daine nIkaLelAne pUjA nahi, cAvIze kalAka ArabhAdimAM rahelA tame derAsaramAM khAraNe nisiddhi khele temAM tamane purU bhAna na hoya; zuM khelye ! zA mATe elye ? 'nahi nahi', nahi khelyA te zA mATe ! tenA vicAra Ave che ? duniyAdArInA tamAma AzravA-SAyA nAkaSAyeAnI nA khelAve che, tethI aMdara pesavA de che. duniyAdArInI jaMjALa gaLA sudhI vaLagI che, mATe duniyAdArInI jaMjALanA tyAga karavAnuM elAve che. tenA mATe bhakita rAkhe. * sAdhupaNAmAM badhuM vicitra. jee temanA vacana khAtara dezanA lega, mArA deza evI cIjaja nahi, Akhu jagata temAM kai paNa mArU niha. veSane bhAga badhAthI vicitra veSa, tamArI raste jatAM keAI pAghaDI khaseDe te kema thAya ! sAdhu thayA eTale pAghaDI rAkhavI nahi, kAchaDI rAkhavI nahi, tamArA deza veSa sagA sabadhamAM sAdhue nahi; badhA upara sAdhu thayA eTale pANI pheravyuM eTale snAnasUtaka paNa nahi. nahAI dhoIne varagheADe caDayA hoya tethI zuM thayuM ? te dIkSA le eTale nahAI nAkhyuM, A duniyAnuM snAnasUtaka badhuM ahiM nahIM, A vAta dhyAnamAM rAkhazeA ke tIrthakara mahArAja vIravibhu e varSo gRhastha avastrathAmAM rahyA tyAre snAna vaga2nA rahyA hatA, brahmacarya pALyu, rAtre khAvuM nahi, acitta pANI vAparavu, AvuM AcaraNa rAkheluM, temane paNa dIkSA samaye snAna kema karyuM ? te A badhA sagAsabaMdhIne nahAI nAMkhyA; Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 ekatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje sUtakIthI pUjA thAya nahIM AjakAlanA javAne duniyAmAM rahyA chatAM snAna sUtakane kAraNe mukIne beThA che. hiMduo karatAM e vAta vicitra che. DheDhI Ane paNa snAnasUtaka lAge che. te tevA paNa javAnI A nathI AthI temane zuM kahevuM! to tIrthaMkara mahArAjanI AsAtanA gaNAya jeo zamazAne jaIne pUjA kare che teo AsAtanAnA bhAgI che. caDasAcaDasIvALA sAdhue jANI joIne sUtakavALAne tyAM vaheravA jAya ane gRhastha vaherAvavAnI nA pADe che te kahe che ke tane pApa nahi paNa mane pApa ! mATe tuM vaherAva! pApa keInuM lIdheluM AvatuM haze kharuM? bIjA pAse karAvavuM ane kahevuM ke mane pApa! tene artha zuM? kevala Astika jinapaNAnuM kALajAmAM mIMDuM heya teja bane, te vinA bane nahI. AvuM bele naDI. dIkSA levA pahelAM snAna karI nAMkhe che. tethI temane duniyAnuM namnAsUtaka mukI dIdhuM che. sAdhu pUjA kema na karela deza veSa sagAsaMbaMdha choDI milakata mATe sivila Tekasane AkhI duniyA kahe che. leNuM mATe marI gaye jene jinezvaranA vacana upara deza veSa sagA saMbaMdhIne saMbadha teDI nAkhyo che temane mATe kahyuM ke tamAre pUjA karavI nahIM. jene Arise dekhIne pitAne DAgha kADhI nAMkhe pachI tene ArisAnI jarUra nahI, DAgha kADhanAra manuSya DAgha nIkaLI gayA pachI Arise na jue, paNa kALA meMDhAvALe ja kahe ke huM nathI jete, paNa tuM je juve te huM jevuM tema kahe. eka bAI che tene gatAgama nathI, je kaMI paNa vastune upaga kare te dhaNIne karAvIne kare ATaluM samaje, navA makAna vigere badhAmAM pahelAM dhaNI jAya pachI pite jAya Ama viveka sAcave. eka vakhata dhaNu bajAramAMthI sArI sADI laIne AvyA. ane kahyuM ke pahera ! tyAre pelI strI kahe ke pahelAM tame pahere! pachI huM paherIza. A kevI bhaktivALI bAI? Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 Dazaka prakaraNa [vyAkhyAna tema A leke kahe che ke-sAdhu pUjA kare te ame karIe. te A pelI bAI jevI sthitivALA AvuM belanArA gaNAya. gRhastha sAvadya-AraMbha kaSAyamAM DubelA che tyAre A badhA sAdhuo tyAgI che, tene kahe ke tame karo te ame karIe! hArI bAyaDI naphaTa che ke tene sADale nathI paherAvatI ! tArA paheryA sivAya tenAthI paherAya kema? pativratA strIne pitAnA dhaNInuM kAma thayA pachI pitAnuM ne ? dhaNI upayoga kare tyAra pachI ja pitAne karavAne paNa te kaI jage para! khAnapAnamAM ke sADalAdimAM? A sAdhuo mUrtine stave che yAtrA kare che. te najare dekhe che chatAM kahe che ke teo pUjA kare che te ame karIe! ahIM daSTAMta ApavAmAM : Ave che te tamane AkaruM lAgaze. bAIne sADI kharAba nathI. paNa bhAyaDA mATe sADI egya nathI. sarvavirativALAne pANI phUla badhuM kharAba, sarvavirativALA kare te amAre karavI, bhAyaDe sADI pahere te tene paheravI, nahite pite haitIyuM paheraze te bhaktivALI gaNAya? akkalane - chAMTe hoya te manuSya A vAta nahi mAne. A uparathI -samajI zakaze ke gyatA. tema dravyapUjAnI yogyatA AraMbhAdivALA mATe. tyAgI thaI gayelAne bhAvapUjAnA AdhAre gyatA che. ahIM te je bhega ApIne nIkaLI gayelA te bhaktinI chellI keTamAM gaNAya. pahelAM paricaya, tenAthI AgaLa vadhe te pUjA, tenAthI AgaLa vadhe te bhega ane tenAthI AgaLa vadhe te bhakti, ame amArA Izvarane phaladAtA A guNadvArAe mAnIe. pUjana darzana badhuM guNane mATe mAnIe chIe. * javAbadAra jaine pitAne gaNe che. ane jainetare izvarane gaNe che. ame jIvane javAbadAra ane jokhamadAra mAnIe chIe. - jaina ane jenetaramAM ahIM mATe pharaka che. jinetare jIvane na mAne javAbadAra ane jokhamadAra, Dhera pitAnA vartanane aMge ane herAna thavA mATe javAbadAra jokhamadAra nathI. janetaranA jIva Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrIsamuM ] sadgu dezanA-vibhAga khIje te izvaranA DhAra! jaina Alama ja e mAnanArI che ke javAbadAra jIva che. je bhUla thAya te peAtAnI karelI paNa Izvare karAvI tema nahIM. hiMsA jI' vigeremAM pote javAbadAra paNa izvarane mAthe kaMI nahIM, paNa jema duniyAmAM keTalAka padArthomAM javAbadArI hoya che paNa jokhamadArI hAtI nathI tema tame munImane mAla levA mekale temAM javAbadArI munImanI ane jokhamadArI tamArI, paNa ahiM teA karavAne mATe javAbadAra tame ane te bhAgavavAnA jokhamadAra paNa tame mATe jenA jIvane javAbadAra ane jokhamadAra mAnanAra che. tyAre jainetarA jIvane izvaranA gulAma mAne che. jainaAlama jIvAne aMge javAkhadArI ane jokhamadArI mAnanArI che. A bhavamAM je pApa mAMdhyuM tenA javAbadAra ane tenA phUla seAgavavAmAM jokhamadAra jIva pAte che. Izvarane mAthe khATI javAbadArI ane jokhamadArI nahIM eDhADanAra ane peAtAnI javAbadArI ane jokhamadArI samajanArI prajA hoya te jaine che 79 paramezvara lAlacu nathI. mULa vAta upara AvIe-tyAre AvatA bhava sArA levA kharAkha nathI thavA devA mATe udyama karavAnA hakakane ? je peAtAnA jIvane javAkhadAra jokhamadAra mAnatA hAya te ja A haka bhAgavI zake. mATe durgAMtithI khacavu, sadgatimAM javuM te keNu kahI zake mAnI zake? te je peAtAnA AtmAne javAbadAra jokhamadAra mAne te ja, khIjA matavALAne te jagatanA jIve te IzvaranA DhAra ' tethI javAbadArI jokhamaDhArInA viSayamAM tenuM mana kAma na lAge tyAre jainamatamAM kAma lAge, jainamatavALA jIvane javAkhadAra jokhamadAra mAne atyAre puNya karI sadgati meLavavI pApa na karIne durgati na meLavavI, te thArA potAnA hAthanI vAta che. mATe jeneAnA paramezvara lAlacu nathI je avaguNAe AtmA ne nukazAna karyu hAya te avaguNlRA sudhArIne dUra karIne Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna pitAnI niMdA dvArA prAyazcita kare ane guNe meLave, mAphI zAnI? lAMcanI ke sajAnI! kAyika sajA nahi, mAnasikanI sajA, aNasamajanI sajA nahi paNa samajanI sajA jaine paramezvara mAne te lAMcIyA tarIke nahi paNa guNa ApanAra tarIke mAne che. vyakita cAlI jAya paNa vacana na cAlyuM jAya. ApaNe jinezvarane dekhyA che? nA, sadI be sadI daza sadInA jenee jinezvarane dekhyA nathI, te AvuM AvuM zA uparathI kaho che? vyakita cAlI jAya paNa vacana nathI cAlI jatuM graMthanA karanArA racanArA cAlyA gayA paNa granthakAranuM mahattva graMthadvArAe jANIe chIe tema jinezvaranI sthiti upakAra zA uparathI jANIe chIe te vacanathI. mATe varanAthanA-dhame zAmAM? vacananI ArAdhanAmAM te zI rIte ? keTalAka manuSyanI ane jAnavaranI ArAdhanA kare che. keTalAka gAyanI ArAdhanA kare che paNa jaDanI te nahI ne ? tame ArAdhanA jaDanI kahe che te kaI rIte ? vAta kharI eka vagere AMka zIkhe che ke nahIM? te zenAthI? te pATI uparathIne? hA. vacana jaDa che chatAM tenI ArAdhanA thAya che. atyAre vAMce che te jaDa che ke cetana? hArA jevA sapurUSane A jaDanA kALA DAghathI jJAna Ave che te pachI tuM zI rIte kahe ke jaDathI jJAna na Ave. keIne kahyuM ke tAruM nAma zuM? tyAre te kahe ke huM bebaDe chuM, te tevA mANasane lAIna bahArane gaNave ne ? jI hA. jema meMDha belavAvALo pote pitAne bebaDA tarIke oLakhAve tene je labADa keNu? tema pote jaDathI jJAna meLave che ane AkAra te mAnave nathI te pachI jaDa svarUpa akSareno AdhAra kema kahe che? vIse kalAka akSaranA AdhAre bolavuM, vicAravuM ane dhAravuM thAya che ne? hA. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje AkArane AdhAre jIvana levuM le che ane levaDAve che. have A AkArane na mAnyA ane be te khare! be ke mUMge chuM, tenA je labADa ka? vIse kalAka AkAra upara jiMdagI kADhanArA ane AkArane na mAnanArA labADane paNa anusaranAro janasamUha hoya che. labADate vAta karavAne lAyaka nathI! kahevAnuM tava e che ke vacana jaDa che chatAM tenAthI ArAdhanA thAya che. ArAdhavuM na ArAdhavuM te vacananA AdhAre che. dravyavacananI ArAdhanAe dharma kahe che te dravyavacananI ArAdhanAe ame dharma nathI kahetA. te pachI ArAdhanA zI rIte? ArAdhanAnA prakAra judA hoya. jema nyAtanuM jamaNa, nyAta je dahADe kahe te divase amuka jamaNa kare tema darekAtamAM samajavuM. tema ahIM paNa ArAdhanAnA mArge judA che. thananI ArAdhanA temAM kahelA AcAra AcaravA dvArAe, te AcarAya kayAre? te tenA upara pUrNa vizvAsa Ave tyAre vizvAsa kema lAva ? badhA vacana vacana kahe che, darekanA matamAM zAstra ne lakhANe che. pelAne na ArAdhavuM pelAne ArAdhavuM temAM kAraNa vacana che. vacananI parIkSA karavI joIe. vaktA keNu? tenuM svarUpa zuM? vacana karyuM ? tenuM svarUpa zuM? phaLa kayuM? te vicAravuM joIe. vaktAnuM vivecana thaI gayuM tenA svarUpanuM phaLa zuM? te je jaNAvaze te agre adhikAra. ka vyAkhyAna 32 ka deva, gurU ane dharmanI mAnyatA kenA AdhAre ? zAstrakAra mahArAja AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA zeDaSaka nAmanA prakaraNanI raca karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A jagatamAM sarva Astika vAdi deva gurU dharmane Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 SoDazaka prakaraNa vyAkhyAna mAnavAmAM eka mata che. phAI paNa Astika deva gurU dharmanI mAnyatA vagarane nathI. paraMtu sarva AstikA je devane mAne che te vartamAna kAlanA AstikAmAMthI koIe paNa najare sAkSAt dekhyA nathI. devAnI vidyAmAnatA hatI te vakhate devapaNuM hatuM. te anubhavanI cIja nathI, tema ApaNA mAnelA gurUpaNAvALA hAya tene gurU mAnIe, dareka matavALA gurUpaNuM jemAM te mAneluM hoya te hAya teA tene gurU mAne, tema dharma e IndriyadvArAe parIkSAvAvALI cIja ja nathI. duniyAnI cIjo vyavahAra ke indriyathI sAcI che ke juThThI che tenI parIkSA thAya. paNa dha eka evA viSaya che ke jenI parIkSA keAi paNa indriyAdvArAe, ke kaI paNa vyavahAranA viSayadvArAe nathI thatI. deva gurU dharmanI mAnyatA kAnA AdhAre ? nathI devapaNuM peAtAne atyAre pratyakSa tema te kAle paNa pratyakSa nathI, nathI gurU ke dharma pratyakSa AthI indriya ke vyavahAradvArAe parIkSA thaI zake tema nathI; ane mAne che teA badhA dharmavALA deva gurU dharmane, mAne zA upara ? te peAtAnA zAstrA upara. peAtAne je zAstrA manAyA hoya temAM amukane devapaNuM gaNyuM. amuka hAya tA deva, amukamAM gurUpaNuM gaLyuM te paNa hAya to gurU, tema dharmamAM paNa samajavuM, deva gurU dharmanI mAnyatA dareka AstikAne potAnA zAstra upara rahelI che. zAstra choDIne kAI Astika devAdine mAnI zake nahi. zAstro khATA-apramANu mAnanArA adhamakoTInA che. A vAta vicArazeA tA jaNAze ke: -- AgamamAM 'trayajJeLa' tI karanuM-gurUnuM ane dharmanuM sanmAna kANe karyuM kahevAya ? jeNe zArA mAnyA hoya teNe tIrtha karAdinuM sanmAna karyuM' kahevAya. jene zAstro mAnavA nathI tene devanI gurUnI ane dharmanI ArAdhanA mAnavI zAnA AdhAre tene AdhAra ja nathI, paNa AdhAra hoya te sahune zAsanA ja che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batrIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje 83 dareka matamAM zAstra AdhAra che. zAstra vagarano kaI paNa mata nathI. nAstika ke je devAdine nahi mAnanAro tene paNa zAstra che, te paNa pitAnA zAstrane AgaLa karIne cAle che. bRhaspatinA prabhuta sUtre temAM Ama kahyuM che te kahyuM che tema vicArI te pramANe varte che. A vicAraze te jeo zAstrane mAne nahi, juThThA mAne, apramANa mAne ane te ekarAra kare. teo je abhavya mithyAtvI jainamAM hoya te zAstra mAnavA nahi te ekarAra kare. abhavya vigere sAdhuethI paNa AgaLa vadhI je zAstrane juThThA apramANu kahIne cAlanArA che teo adhamAkeTImAM keTalA hoya te vicAre ! abhavya pite mAnatuM na hovA chatAM zAstrane ju apramANu kahetuM nathIkeI paNa mata hoya te te zAstrane mAnanAro che. dareka matavALA pitapatAne zAstra pramANe varte che. badhA matavALA zAstrane AdhAra le che. brAhmaNe bhAgavat pramANe, jene Agama pramANe, musalamAne pharAna pramANe kicane bAIbala pramANe varte che. A pramANe dareka matavALA zAstrane AgaLa kare che te cakkasa che. pachI janane pUchIe ke jinezvarane deva tarIke kema mAne che ? vigaNavane pUchIe ke tame viSNune kema mAne che? brAhmaNane pUchIe ke tame zIvane deva tarIke kema mAne che te te dareka kahe ke mArA zAstramAM Ama kahyuM che mATe mAnIe chIe. dareka vyakti zAstrane AdhAra le che. zAstra zabda sahune sarakhe che. nAnA baccA ane cekasI te banne senuM zabda sarakhe vApare che. paraMtu temAM pArekha kezu? je senAnA svarUpane pArakhIne senuM kahete pArekha gaNAya. senAnA svarUpane jANe nahi, tapAse nahi ane senuM kahe te cekasI ke pArekha kahevAya nahi. duniyA kayAre derAya? je senAnuM svarUpa jANatuM hoya te senuM zabda vApare Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna te duniyA dorAya. tema ahIM zAstra-vacana te zabda dareka matavALAe vAparyA che paNa tenuM svarUpa zuM? akSare hoya te maLI pade thAya, padethI vA thAya, vAkathI prakaraNa thAya, ane prakaraNethI zAstra thAya che tenuM svarUpa e che, paraMtu vAcce ? duniyAmAM AzirvAdamAM ane gALamAM tenA teja akSare ane teja bArAkhaDI che, beyanI bArAkhaDI ane akSara eka sarakhA che. temAM abhidheya kiye? ane tenAthI zuM kahevAya che? AvI AvI rIte joDAya te zuM kahevAya ? temAM abhidheya upara tatva raheluM che. zAstra zabda vAparyo paNa tenuM tattva kaI jage para che te joyuM? jema senuM zabda baccAe ane cekasIe vAparyo paNu jagata kenA hAthanA senAnI kimata kare, te cokasInA pArekhane hAthanA senAnI kiMmata kare, paNa baccAnA hAthanA senAnI kiMmata na kare. jemAM vastunuM svarUpa na hoya tene zabda lagADavAthI vastunuM kArya thatuM nathI. mULa zAstra zabda zAthI banyA? zAha ane 4 maLI rA, rA ne artha zikhAmaNa devI, himAyatI-pravRtti mATe ahitanI nivRtti mATe zikhAmaNa devI te teno artha che. rAta pUrvaka = lagADavAthI banyuM. = kyAMthI Avya ge pAlana arthamAM dhAtu che, jai dhAtu laIne tene artha pAlana; navAhitanI pravRtti mATe rastA batAvanAra ane maLelA hitanA pAlana mATe rastA batAvanAra te (zA tra) be zabda maLavAthI zAstra bane. ahitanuM nivAraNa karavAne raste, zAstra nuM nAma-rAti vAma:' rajU e dhAtu vacananI vidhine jANanArA vyAkaraNukAe zikhAmaNa arthamAM vAparyo che. ghera pAlana arthamAM prAptinuM pAlana, aprAptinuM pAlana zuM? zikhAmaNa kenI? aprAptinI. aprApta hitene prApta karAve, AvI paDelA ahitene dUra karAve ane maLelA hitenuM rakSaNa karIne bacAve tenuM nAma zAsa. hitanI pravRtti mATe ane Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 85 ahitanI nivRtti mATe zikhAmaNa malatI hoya, maLelA hitane rastA jemAMthI maLatuM hoya te zAstra. ahitanI nivRttinA rastA zAstramAM kayA kayA che? vyavahArika ahitamAM jaIe te hiMsA e sarvamatanuM mAneluM ahita che. hiMsAmAM kaMI nahi ema keI bele te tene puchIe ke, bhAI! tAre bacavuM che ke maravuM che te bola ? te pitAnA bacAva mATe kaheze. AthI ahiMsA sArI che ema manuSyane kahevuM paDe, kabUla karavuM paDe. samakitanA cinho anya jInA prANa bacAva mATe ahiMsA che. mATe anukaMpA zabda, dayA zabda zAstrakAroe gauNa karyo ane ahiMsAzabdane mukhya kAryo dayA anukaMpA ane ahiMsA kayAM anukaMpA e samyakatvanA gharanI cIja che. zama-saMvega-niveda-anukaMpA ane Astikaya A pAMca samyakatvanAM lakSaNe che. enA AtmAmAM samyakatva che ke nahi te kevI rIte pArakhavAnuM? te A pAMcathI. A kedhane-bhavane bhUMDA tarIke gaNe che ke nahi? AstikanA vicAro dharAve che ke nahi? mekSane sAro mAne che ke nahi? te tapAsIe te samakti che ke kema te mAlama paDe che. pite oLakhAvavA mAMge kayA dvarAe? samakita te arUpI cIja che; peTa-nAka-kAnamAM vikRti thaI che te jANIe chIe? rUpI che chatAM jaNAtAM nathI. te AtmAmAM pragaTa thayelI vikRti ane pragaTa thayelI prakRti jANavI hoya te kevI rIte jANIe? vedanA-cUkacasakA mAratA hatA te atyAre nathI vAgatA. tethI mAlama paDe che ke vAyu cUMka hatAM te gayAM, A badhAne tenA cihno dvArA ApaNe jANIe chIe tema ahiM arUpI e AtmA temAM thayelo mithyAtvane vikAra te kevI rIte jANIe? ApaNe dhAratA hoIe pitta, ane zArIrika vidyAvALo kahe ke vAyu che. zArIrika vidyAnA vicakSaNe je vastu zarIra mATe kahe te ApaNe pramANa karIe chIe. ahiM AtmAmAM rahelI vastu jANI nathI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna te AtmAnA vidyAvALAnA vacanadvArAe ja jANI zakIe. vaida karatAM dardI DAhyo thAya te zuM pariNAma Ave ? tema AtmAnA vaidenA kathana AgaLa ApaNe DeDha DAhyA thaIe, bhagavAne Ama kema kahyuM? te kema manAya? tene ThekANe DokaTarane kahete kharo? tyAM nathI kahevAtuM. zArIrika vidyAvALA vidane bhase Ave che paNa AtmIya padArtha mATe paramezvarane bharose AvatuM nathI je bhase hoya te temAM zaMkA AkAMkSA vicikitsAne prasaMga hoya ja nahi. vaide je auSadha Ape te khAtAM phAyado thaze ke nukazAna? pacaze ke ulTI thaze? tema pUchIne khAvA mAge te zuM thAya? vida nArAja thAya. tyAre tyAM zaMkA kAma lAgatI nathI. tema vaide je davA ApI tenA karatAM A lauM te ThIka! bIjA bATalA upara dhyAna Ape te zuM thAya? vaida ke vaidanA kathananI niMdA karo te zuM thAya te vidanA virodhI banIe. jezI jezI paNa eka vicAravALA nathI detA tema vaida vaida paNa eka sarakhA vicAravALA na hoya. je virodhI hoya tene puchavA jAva te zuM thAya? virodhI vaidanA paricayamAM saMsargamAM rahevAthI zuM pariNAma thaze? ane te davA khAvA Ape te zuM pariNAma? tevI rIte AtmAne guNene aMge AtmAnI davA arihaMte AtmAne tenA vikArene, prakRtine dekhIne dekhADI che. phaLa maLaze ke nahi? A sArA che mATe tenI sAthe rahevuM. A badhu dharmamAM tamane pAlave che. paNa davAnI bhUkamAM e karavuM nathI pAlavatuM; AtmAnA kalyANamAM cAre bhALa ghaTI rAkhIne AgaLa vadhavuM che. mATe zAstrakAro kahe che ke tenA cihno che. tema jyAre krodhanA kaDavAM phalanI dhAraNa thAya, sahana karavAmAM ekSa-paramapadanI dhAraNa thAya, saMsAranI cAre gati duHkhavALI che tevu cakkasa thAya, tyAre duHkhanA duHkha dUra karavA dvArAe anukampAdi karI zakAze. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khatrIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIje paranI parIkSA mATe zama savega Adi nathI, jinezvara mahArAje je jIvanuM svarUpa kahyuM. jIva nitya che, kama karanArA che ane karma bhAgavavALA che, meAkSa pAmavAvALA che. A dekhAya te samajI levuM ke peAtAne sakita che tema jaNAya. keTalAka kahevAvALA che ke-peAtAnA AtmAne pArakhI lIdhe ? tame pArake ghare paNa mAMDe che. bIjA dharmIne adharmI mAne tA mithyAtva, khIjA adharmIne dharmI mAne te mithyAtva, khIjo mithyAtvI hAya tene sakiti mAne te mithyAtvI, khIjA samakitine mithyAtvI mAnI le te mithyAtva lAge te te amAre ALakhavuM kai rIte ? pArakAnA AtmAmAM zama sarvaMga vigere na heAya chatAM dekhAva hAya, abhavyamAM zuM dekhAva na heAya ? mArA AtmAmAM mAre samajavuM saheluM paDe paNa bIjAnA AtmAmAM zama savega vigere che te kevI rIte samajavA ? paranI parIkSA mATe zama sa MvegAdi te lakSaNe nathI. khIjAne aMge A traNa vastu hAya pachI te mithyAtvI hAya ane samitI dhAre te tene mithyAtva nathI. jene traNa vastu na hAya tevA mithyAtvI jevAne samiti na dhAre te mithyAtva nahi lAge, kaI traNa vastu-- samakita bIjAmAM che ke nahi ? te jovAnAM traNa cinhA. na 87 tiliMgati susta dhammarAo gurudevANaM jahA samAhIe / veyAvacce niyamo sammaddiTThissa liMgAI || 4 || samyaktva saptatikA / A traNa vastu jene pakaDI hAya (1) dharmane sAMbhaLavAnI IcchA temAM tatpara hAya, (2) dharmanA kAryAnI vAtamAM jene rAga hAya (3) ane gurUdevanI vaiyAvacca karavI temAM peAtAnI je pramANe zakti, pariNati heAya te pramANe jarUra niyamavALA hAya. ApaNA AtmA dharmanA rAgI che ke nahi ? dharma sAMbhaLavAmAM rAgI che ke nahi ? dharma sAMbhaLIne dharmAMkAryAmAM rAgI thayA che ke nahi ? dharma kahenAranI tahenAtamAM hAjara rahetA hAya A traNa vastuvALA hAya te kadAca mithyAtvI hoya teA tene tuM sama Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna kiti mAne te mithyAtva nathI. A traNa vastu jenAmAM na heya e vicAre! je dharmane rAgI vigere hoya te te jarUra samakiti che. "savidira hiMI samyagadRSTinA lige-samyagdaSTi tarIke saMsarga, bhakti, sahavAsa, prazaMsA, tenA vicAre grahaNa karavA hoya te A traNa vastu vicArIne joIne grahaNa karavuM. dharma sAMbhaLavAmAM kriyAmAM ane kahenAranI tahenAtamAM tatpara rahetA hoya tene samakita gayuM che. AjakAla svAmIbhAI ghaNe ja maLe che. caravaLa kaTAsaNavALAmAM jeTalo sAdhamika zabda nathI vaparAya teTale yuvakomAM-"kSamAno va carA tAmila' vaparAya che, tame sAdhamika bane te kharA ! nathI devapUjA karavI, nathI gurUsevA karavI, sAmAyika vigere karavuM A nathI sUjhatuM ane dharmanuM nikaMdana karavA mATe sAdhamika zabda vAparavA che. dharmane haMbaka kahe te Ave, saMyama mATe soTA laIne Ave ane devane mATe devALuM kADhe, tevAne sAdhamika kahe che te kevI rIte manAya? dharma sAMbhaLavAmAM, kriyAmAM ane kahenAranI tahenAtamAM hAjara rahenArA kadAca je te mithyAtvI hoya ane tene samakiti dhAre te tethI tame dharma cUke nahi, bIjAne samakiti gaNavA hoya te A cihyo hoya te. zama saMvegAdi te samaktinA gharane che. duHkhI dekhIne jenAmAM dayA nathI AvatI te kaI sthitimAM gaNAya ? janadharmamAMthI gayuM ane sAdhAraNa dharmamAMthI paNa te ga gaNAya mATe kahyuM che ke paJcatAni pavitrANi, sarveSAM dharmacAriNAM / ahiMsA satyamasteyaM tyAgo maithunavarjanam // anukaMpA urADanArA DeDAhyA. A sAdhAraNa dharmo dareka dharmavALAe mAnelA che ane mAnavA paDe che. te paNa jene nathI mAna. anukaMpA na hoya Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo te samakiti zI rIte ? DAhyo traNa vAnAM kharaDe. hAtha bagADe, pAcho te hAthane nAke lagADe, paga paNa kharaDe, dhuve tyAre paNa sIdhe dhoI nAMkhe nahi, tema DoDhaDAhyA thaIne traNa vAnAM kharaDe che? jene bacAve te aDhAra pApe sevaze ane te pApe bacAvanArane lAgaze. pApasthAnaka jANyuM ke DahApaNa keLavyuM? ahi tene karaNa karAvaNa ane anumodana lAgaze ? temAMthI zuM lAgaze te kahene? aDhAra pApasthAnaka te karate nathI, preraNuM karatuM nathI, anudana na bacAve te te gRhasthane hatuM ke nahi? maravA dIdhuM hota te te aDhAra pApavagarane thAtane ! te tuM kabula kare che? kaI rIte aDhAra pApa lAgaze! te te kahe, paNa te te kahevuM nathI paNa belavuM ke bakavuM thAya che tene aDhAra baMdha thayA nathI, thavAnA nathI, jIvADavAvALAe nathI pravRtti karI. sArA sAdhune vaharAvyuM ane tenA pariNAma bagaDayA te te vaherAvanAre DUbI javAnene? tethI tene aDhAra pApa lAgavAnAne? vaharAvanAra narake javAnone ? te zuM thavAnuM te kahe ? tArA gurUjI apramatta avasthAmAM dhyAna karatA hoya che kema? kaI kahe mahArAja lAbha do ? zA mATe te gocarI mATe; becarI mATe jene vAta karI, jene kahyuM tenuM nakheda gayuM! apramata dazA je jiMdagImAM Ave ke nahi, te AvelI ne dUra karAvI tenA jevuM pApa kayuM vadhAre, te te kahe? lagIra gecarI vaherAvI tethI tenI dazA kharAba, rasanendriyanI Asakti thaI kema? kutare tamArA gurUne karaDatuM hoya tyAre gurUne keTalI nirjara thAya? te kutarAne rokanAre je tene tamArA gurUne keTale badhe antarAya karanAra thAya! durgatimAM tene cheDe nahi AvavAne? AhAra pANInI vAta karanAre, lAbha lenAre, tArA pariSaDa upasargane rokanAre te mahAbhayaMkara dazAmAM javAne ne? aDhAranA kacarAmAMthI nIkaLele nahete chatAM anumodanA kaI rIte ? A te nIkaLelA ane jJAna dhyAnamAM lIna tene AvAmAM Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90. paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna. zeThavI dIdhA, tene rasamAM pramAdamAM yAvat mArga patitamAM vALI dIdhA. upasarga-pariSaha sahana karatAM je apUrva nija rA hatI temAM nivAraNa karanAra aMtarAya karanAre thaye. tuM tArI buddhithI A bolaje becarI vaherAvavAmAM, upasarga-pariSahanA nivAraNamAM pote saMyamanA sAdhu ane dAna upasarga pariSaha aTakAvavAnuM A beya tuM zAstra jANyA vagara belI de che, AthI traNa vAnAM kharaDayAM, aDhAra pApavALAne aDhAra pApa ane anumadanA, aDhArapAparahitavALA te aDhArapApamAM Ave tema gaNuM tAre temAM anudanA nathI lagADavI. anukaMpAne khuda tIrthakare vakhANI. anukaMpA urADavAmAM DeDhaDAhyA thayelA teo anukaMpA thaI eTale samakita ja nathI ema bele, paNa teo jAnavara! temAM paNa jaMgalI jAnavara, anukaMpa sUjI-tyAre A manuSya thayA ane te urADe te tenI kaI dazA? jaMgalI jAnavaranI anukaMpAne tIrthakare vakhANuM che. anukaMpA te te samaktinA gharanI che, dayA dAna e dharmane bheda che AthI jJAna, abhaya, supAtra ane dharmopagrahadAna kare ! abhayadAna te dayAdAna. jenoe na mAravAthI dharma mAnya nathI paNa hiMsAnI pratijJAmAM. dharma mAnya che. ahiMsA te vratane bheda, hiMsA nahi karavI tenuM nAma dharma tevuM te jenetara zAsana paNa mAne che. paNa hiMsA nahi karavI tenuM nAma dharma evuM jaina zAsana mAnatu nathI, AthI camakaze nahi! eka khATakI AkhI jiMdagI jAnavarane mAre te hisA keTalI ? te jeTalA mAryA teTalAnI hiMsA, te dharma vadhe ke adharma vaLe? jeTalAne na mAryA te badhAmAM dharma ane vratane? nA. na mAravAthI dharma mAnya nathI, vrata paNa nathI mAnyuM tyAre vratadharma zAmAM mAnyo? te hiMsAnI pratijJAmAM, hiMsA mana vacana kAyAthI karavI nahi, arthAt huM mAruM nahi mana vacana kAyAe. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje harakeI bhega ApavuM paDe che te ApIne paNa huM mAruM nahi AvI pratijJA te ahiMsA tenuM nAma te vrata. dareka matavALAe ahiMsA zabdathI mAnelI che paNa svarUpa viSaya phalemAM bheda che te jANavuM joIe te jANyA pachI vacananI ArAdhanAe dharma karI zakIe te svarUpa je jaNAvavAmAM Avaze te adhikAra agre vartamAna, * vyAkhyAna 33 1 vacanArAdhanayA khalu zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe SaDazaka nAmanA prakaraNane karatAM jaNAvI gayA ke A saMsAramAM A jIva durlabha evu manuSyapaNu kevI rIte pAme che? tenI rIti tapAsaze te mAlama paDaze ke zAstrakAre ApaNu jevAne durlabha kahe che tema nahi paNa gaNadhara mahArAja jevAnI AgaLa mahAvIra mahArAjA. nirUpaNa kare che ke-manuSyapaNuM durlabha che. kA Avu durlabha manuSyapaNu kevI rIte meLavyuM? para - duide hu mAlu mare, he gautama! A saMsAramAM rakhaDatAM rakhaDatAM manuSyapaNu pAmavu te durlabha che. haMmezAM kaSTathI pAmI zakAya tevI cIja hoya te durlabha gaNAya. saheje pamAya, tasvI vagara pamAya te sulabha, manuSyapaNuM duHkhe pamAya che. manuSyapaNAmAM AvavAnuM, upajavAnuM du:khe che. AvavAnuM kema? sUkSma ekendriyamAM anaMtA kALacake pudgalaparAvarte sudhI A jIva rakhaDayA karyo che tene rakhaDatAM bAdarapaNuM maLavuM muzakela hatuM. chatAM kaI bhAgyAge, jema nadImAM geLa patthara ghaNuM hoya che, pahADamAMthI nIkaLele patthara athaDAte kUTAte Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna geLa thAya che tevA geLA te ghaNuM maLe che. ahiM saMkhyAne hisAba nathI. paNa pattharane pite gALa thavAnuM nadIne ane pahADane geLa karavAnuM bhAna nathI. paNa Akasika rIte athaDAtA kUTate cAlyA jAya ane geLa thAya paNa kaI dhArIne gaLa nathI karatuM. jainene IzvaranI ejansI joItI nathI. jinetaree paramezvarane mAnyA zA mATe? te sRSTi banAvI mATe. tarkavALAe anumAna zuM karyuM? pRthvIne viziSTa AkAra che mATe te keIe karele have joIe; te te karela hoya te nadInA TeLA karyA keNe? nadImAM pavanathI retImAM bhAta paDe che te viziSTa AkAra karyo keNe? te karanAre have joIe. te buddhizALIne te tenA hisAbe pavana buddhizALI mAnave paDaze; TiLA (gaLa patthara) mATe kaNa kArIgara ? geLa karavAmAM koNa -buddhimAna ? te keI nahiM. paNa pugalamAM saMsthAnane svabhAva che. AkAra sAthe AkRti maLatI paNa tenI sAthe buddhimattAne kayAMthI lAvyA ? kartA sAbita karavA mATe AvA tarko kare. Izvarane kartA tarIke sAbita na kare te temanI ejansI keTalI cAle! paNa je janene tevI ejansI nathI karavI. jenene zrAddhanA, zrImaMtanA, nAmakaraNanA, lagnanA, sejanA nAme lokene jene nathI dhUtavA. tene te IzvaranI ejansI nathI joItI. tema ejanTane jema tema karIne thApa joIe ane te thApavA mATe ADu avaLuM karavuM joIe te jenene nathI karavuM. viziSTa AkAra che tethI te kartA che te te ke heya? te buddhizALI heya, bhamarIo madhapuDA kare te manuSya na karI zake, viziSTa AkAravALe mATe te bhamarIo buddhizALI ane manuSya te buddhi vagarane. peTa zI rIte bharAya? kuTuMba ghara kema calAvavuM ? jainetarane peTa ghara kuTuMba piSavuM che tethI IzvaranA nAma upara goLI calAvavA che. ToLAne pitAne ema nathI ke huM gALa thAu, nadIne ema nathI ke huM geLa karuM Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamuM ] saddhama dezanA-vibhAga bIjo 93 pahADane ema nathI ke te gALa thAya. paNa koI vakhata uDA khADA paDe ghasAya tyAre TALeA khane, TALAnuM banavuM te pANI, patthara ke pahADanI dhAraNAvALu nathI. tema A jIva ekendriyamAM rakhaDatA hatA te avyavahAra rAzImAMthI vyavahAra rAzImAM AnyA Izvara lAvyeA ke peAtAnA karmane sujyuM ? te tema nathI. manuSyapaNAmAM AvyA te niyatinuM kAma. jema pASANu gALa thayA tema A jIva karma bAMdhatA bhAgavate janma maraNa karyAM kare temAM bAMdhavAmAM theADu Ave ane tADavAmAM vadhAre Ave ane kama halakA paDe te AvI zake. karmanuM vadhAre tADavuM ane enDru khAMdhavuM je ekendriyane che te bhavitavyatAnuM kAma che. kAla-udyama-karma kAma nathI karatuM paNa phakta niyati kAma kAma kare che. bhaviSyamAM thavAvALI cIja tenA AdhAre kA mane, niyati adhAne sarakhI, ahIM jIvanA svabhAva vicAravA joie. keAi jIvanA svabhAva evA hAya ke akAmanirjarAmAM joDAya ane nIkaLI jAya. sUkSmamAMthI vyavahAramAM AvavuM te muzkela temAMthI beindriyAdimAM sajJIpaNAmAM manuSyapaNAmAM A kSetra uttamakula jAti deva gurU dharmanI jogavAI tenuM zravaNa A badhuM eka ekathI keTaluM dula bha che te jANavA dazaprakAranA dRSTAntathI manuSyapaNuM durlabha jaNAveluM che. tevI ja rIte AryakSetra, uttamakula jAti te paNa daza dRSTAMte durlabha che. pAte uttamakula jAti devAdinI jogavAi maLaze tema dhArIne Avye nathI paNa vagara dhArelI vastu je tane maLI che te daza daSTAMtathI maLavAmAM dubha che. AvuM manuSyapaNu durlabha che te maLyuM. manuSyapaNuM kiMmati kema ? Avu manuSyapaNuM meLavIne manuSyapaNAnuM la na maLyuM ane na meLavyuM! phUvaDarAMDa karatAM e ApaNI sthiti bhUMDI, phUvaDarAMDa raseAi karavI hAya tyAM sudhI cUlA saLagate rAkhe pachI olavI nAMkhe. nakAmuM lAkaDuM banatuM phUvaDane pAlavatuM nathI. teA pachI A jiMgdagI niSkala Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa 94 [ vyAkhyAna jAya te ApaNane kema pAlave che. manuSyatra vicAra karavA lAyaka che, manuSyabhava jakharajasta kiMmatI che; te kayA khajAramAM vecAya che ke tenI kimata upaje ? jema bajAramAM leAkeAmAM jenI kiMmata upajatI na heAya chatAM te kiMmatI vastu hoya te paNa leke temane kimatI na gaNe. parAnI kimatanA hIro hAya paNa lenAra parAnI kiMmata gaNavAnA ? paNa te lenAra kANu ? vastu atyaMta kiMmatI hAya chatAM ki Mmata upaje tA kiMmatI, kiMmata na upaje te ki MmatI nahi; manuSyapaNAnI jiMdagInA sATe kai meLavI zakAtuM hAya te tene kiMmatI gaNI zakAya paNa jenAthI kaI maLatuM na hAya te te kiMmatI na gaNAya. tame A manuSya jiMdagI kiMmatI gaNAvA che te temAM tenA sATAmAM zuM maLe che te te jaNAvA ! zuM peAtAnuM sukhaduHkha kAIne apAya che ? hAya jevuM durlabha-muzkela chatAM paNa te kAryane apAtuM nathI. tenA sATe kai nathI Avatu mATe sukha rAya jevuM kiMmatI durlabha chatAM tenI ki Mmata gaNAtI nathI; bhale dubha pAmavuM muzkela hAya chatAM tene sATe kAMI meLavAya nahi. tema A manuSyapaNuM hAya jeTaluM durlabha haiAya te te kiMmatI na gaNAya; tArI vAta kharI ! hIrAnA vepArIe hIrAne bajAramAM zANA jhaverI AgaLa mUkavA joie. manuSyabhavanI kiMmata gamArane hoya nahIM. meAtI hAya jeTaluM kiMmatI paNa te gamAra AgaLa mukayuM hAya tA ? gamArane mAtInI kiMmata kaMi nathI, e jhaverIe jatA hatA, rastAmAM rAtanA TAIma thavA Avye te vakhate vicAra ka ke have kayAM jaIzuM ? tyAM bharavADanuM ghara hatuM temAM rahyA; divA karyAM ane mAtInI vAta kADhI. ke ahA! A kevA pANIne rie che. gamAre kIdhuM ke A darao kahe che teA jouM te khare ke rie kevA che. tyAre tene lugaDuM aDADayuM paNa te palaLyuM nahi; bahAra jaIne kahevA lAgyA ke e luccA AvyA che, nAnI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamuM ] sahu dezanA-vibhAga bIjo 5 cIjane dirae che tema kahe che. teo musAphara tarIke AvyA che, ApaNe tyAM jokhama nathI, nahi te A lakhADAthI sAcavavuM paData ! bhIlanI jhu MpaDImAM meAtI kADhe tyAM AgaLa luccA-lamADa anAve. bajAramAM kiMmatI haiAya chatAM Ama kema ? tene pANInI parIkSA lugaDuM bhInuM thAya temAM hatI paNa metInA rahasyamAM pANInI je parIkSA hatI te nathI. aDi'gAMdhI-dezInI dukAne ke cAkasI-jhaverIne tyAM manuSyapaNAne kAMTAmAM mUkIne tenA sATe maLe te teA bhIlanI jhupaDImAM metI kADhayuM tenA jevuM thAya. A manuSya jidagInI kiMmata karavI hAya, meLavavI hoya te duniyAdArInA tAla mApa kAma nahi lAge te pachI tenI kimata hAvI joiene? hA. manuSyabhavanI eka miniTanI kiMmata, manuSyabhavanI eka miniTanI kiMmata devatAnA e kADha palyeApama jeTalI che, pUjA bhaNAvAtI hoya tyAM jAva tyAre dhyAna rAkhyuM che ? kayAM ? gAyanamAM, hArmoniyamamAM, tabalAmAM. pazu jo pUjAnA amAM dhyAna rAkhyuM hoya teA mAlama paDe ke-- lakha egaNusaTha khANukeADI, pacavIsa sahasa navase joDI / pacIsa pazpApama jhAjherU. te Ayu madhe sUrakerUM. // (khAra vratanI pUjA-vIra0 kRta) A phaila zAnuM te sAmAyikanuM. pASaNamAM vIsa ceka pahelA gaNe. vicAra kare ke aDatAlIza miniTamAM devatAnA ATalA maLe te eka miniTamAM zuM thayuM ? te ekADIpa5pama thayA, manuSyabhavanI eka miniTa devatAI e karADa pakSepama ApanArI, paNa kene ? te tenA jhaverI hAya tenA bajAramAM jaine vecavuM hoya te tene, bhIlanA jhuMpaDAmAM rahine vepAra karavA hAya tene puddagalAna dI-bhavAbhinaMdInA bajAramAM AnI kiMmata karAvavA jAya te kaI nahi. paNa dhabajArarUpI jhaverI ajAramAM dAkhala thAya tyAre kiMmata thAya. AvuM kiMmatI manuSyapazu maLyu paNa temAM kaMi na karI zakayA. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 peADazaka prakaraNa vaimAnika devalAkamAM javAnuM sarTiphiTa kayAM male ? duniyAmAM rAMDIrAMDa paNu pAtAnI suDImAMthI nibhAva karIne vyAja jeTaleA vadhArA kare. tame manuSyabhavamAM manuSyapaNuM meLave te rAMDIrAMDa ! jyAre devapaNuM vigere meLavA tA kaIka meLavyuM; jyAre vaimAnikapaNu meLavA teA vadhAre meLavyuM gaNAya. vyaMtarapaNu asurapaNu jyotiSapazu meLave te rAMDIrAMDanA vyAja jeTaluM meLavyuM gaNAya. kharA vepAra karyA hAya tA te jAya saudharmomAM tevuM siTikeTa kai AsimAM maLe ? ame maryA pachI vaimAnikamAM jaIe, te sivAya halake devaleAka amene na maLe! A maLe te tenI AphsimAM, jema zAkamAka TamAM siTikaTA na maLe, te te tenI AphsimAM maLe, ema ahiM pAsaporTa-sarTiphikeTa ApanAra je uMcA prakAranA che, tame AvatA bhave vaimAnika sivAya halakI sthitimAM na jAva. paNa vaimAnikaja thAva! AmAM meATA cakravartI paNa vAMdhA na kare, kArArAmAM rAjakIya Arthika bAbatamAM chUTa, paNa AmAM cakravatI vAsudeva-ADakhIlI karavA mAMge te cAle, A AphIsanA hukamane ADo kAi Ave nahi. kAinI dakhalagIrI nahi, pote rada karavA mAMge te paNa rada nahi; khaLadevavAsudeva-Indra rada na karI zake tevuM sikreTa te manuSya jiMdagInA peTe meLavI zakIe, kaI oNphIsamAM ? je manuSya samakitane dhAraNa karanAra, majabuta pakaDanAra je samyaktva che tenA dvArAe devADhine mAnanArA, jIvArttinI zradhdhAvALA thAya tA tene samyaktvanI oNphIsamAMthI siTikeTa maLe kevuM? pete evuM khAMdhe ke bIjo rAkIne pharaja pADI ADA AvIne aTakAvI zake nahi evuM vaimAnikapaNuM bAMdhe, pahelA pAte khIjA sAthe karAranI baMdhAyA na hAya te, A karArane kAI rAkanAra nathI. paNa pahele AyuSya na bAMdhyuM hAya tA. Avu AyuSya samyaktvI khAMdhe che. khAMdhyA pachI kadAca te mithyAtvamAM jAya te paNa tenI tAkAta nathI ke te radda thAya. | vyAkhyAna Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIjo samyakatvanI ophisa. samaktimAM AyuSya bAMdhelu hoya te te vaimAnikamAM jAya. samaktinI ophIsa buThI paDe te paNa te rada na karI zake, e je pAsaporTa-sarTiphikeTa banyuM temAM pheraphAra thAya nahi, tha joIe nahi. ATaluM badhuM niyamita thatuM jAya tevI samyakatvanI ophisamAM dAkhala thavuM te manuSya jiMdagInI kimata che. samatimAM tiryaMco dAkhala thAya kharA paNa meTo prabhAva te manuSyamAM che. bhaviSya sArU heya te bacAvavAnI buddhi thAya. meghakumAranA jIve sasalAne bacAvavA mATe prANu arpaNa karyo. jaMgalI prANI kaI dazAmAM haze ke pArakAnA prANa bacAvavA pite taiyAra thaye haze te vicAra! je jaMgalI hAthI dUrathI mANasa-jAnavara dekhIne trATakIne mAranAro, te prANInA bacAva mATe pitAne prANa ApanAra kema banyA ! aDhI divasa sudhI pitAne page ubhe rAkhe. hAthIne paga ubhe rAkho keTale muzkela che te tame aDadho kalAka rAkhIne juo te mAluma paDe ! te pachI hAthIne kema thayuM haze? pahelAM pariNAmane 5Te kevI muzkelImAM AvyuM haze ? A marI jaze mATe ene bacAva te buddhi AvavI te bhaviSya sAruM hatuM tethI AvI; manuSyane marI jaze mATe bacAve tevI buddhi na Ave to tene kevo gaNave ? madhubidunA daSTAMtamAM A vAta Ave che te vicAra! hAthI jaMgalamAM AvI caDelAne mAravA mATe kaI rIti e halAvatuM haze ke pele musAphara jhADa upara caDI gaye ane DALe laTakaye hAthInuM tyAM cAlatuM nathI AthI jhADane halAvIne pADI nAMkhuM te te pakaDAya ! hAthI bIjAne mAravA mATe keTalI tarakIba karanAra che. te hAthI jyAre suMdara vicAramAM AvyuM tyAre bacAvuM tevA pariNAma thayA. jyAre manuSyapaNuM pAmanArA, pitAne jainI kahevaDAvanArA, sAdhupaNAne nAme gujAro karanArA terApaMthI kahe che ke bacAvavAthI pApa lAge! Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tAravAnI buddhi joIe, sUphamaekendriyAne tAravAmAM ke bacAvavAmAM mukela che manuSya ane tiryaMcane dharmamAM AvavAno saMbhava che, ekendriya vikalendriyanI hiMsA TALe te bacAvavA mATe ke tAravA mATe? maravAthI bacAva; tArI dIdho eTale bacce. ekAMtamAM jyAM jAvaDa AvaDa na thAya tevI jage para mUke te tene pIDA-kilAmane na thAya tethI tevI rIte muke saMghAravA hAdiyA nivAravA saMghadro suddhAM na thAya tevI jage para mUkavA, te bacAvavA mATe ke tAravA mATe? DAthI te jaMgalI,mAlama paDe tyAMthI mAravA deDavAvALe te keTalA palaTAmAM AvyuM haze ke sasalAne mATe aDhI divasa paga ubhe rAkhe, A kAraNe te nIce paDyo. A te "namAja paDhatAM majIda koTe vaLagI." pArakAne mATe sahana karanArane nIMdavAvALA evA ApaNe sahana kyAMthI karI zakIe ! nAstikanA zabdo rAkhyA che-"gharanA chokarA ghaMTI cATe upAdhyAyane ATo." gharanA chokarA karatAM upAdhyAyanI kimata na gaNato hoya te ja Avu bole. je upAdhyAyane dharmadAtA, dazana-jJAna vigerene denAra mAnate hoya te uparanuM vAkya elI zake khare? nA. tema hAthInuM dekhIye te namAja paDhavA jatAM marajIda koTe vaLagI. hAthInI bhAvanA. jaMgalI hAthI maryo, kaI dizA AvI? sudhA tRSAthI pIDAyele maryo. jema majurane bhukha sahana karavI muzkela, majura mahenata sahana kare paNa tarasa na sahana kare. tema bhukha tarasa jaMgalI hAthIne sahana karavI te keTalI muzkelI te vicAro. tenA pariNAma keTalA UMcA ? meM sasalAne bacAvya! mArI jiMdagI saphala thaI! bacAvyAnuM jagalI hAthI anumodana kare che kayAre? te maravA paDyo che tevA vakhate; hAthIne khorAka vAe uDyo nathI Avate, bhUkhyA tarasyA te paNa kyAM sudhI ? maraNa sudhI, maraNa sudhI te bhUkha tarasa veThe che chatAM lakSa kayAM? meM bacAvyo ! Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje mare janma saphaLa thaye! ema mAne che. ahiM tAravAne khyAla nathI "da satti samakita pAmyA vagarane; te hAthIe keTalA pApa karyA haze? te jiMdagI sudhI. cemAsAmAM traNa vakhata eka jana jagyAmAM bIDa vigere je uge tene ukhADIne pheMkI de, AvI Disakamaya AkhI jiMdagI gaI che, tenA karma eka prANunI dayAmAM tUTI gayAM. prANInI dayAnA pratApe saMsArane ocho karI nAMkhyuM ane manuSyapaNu bAMdhyuM. hAthIpaNunI jiMdagImAM dayA karI che. samakita pAmelane adhapudagala parAvartathI vadhAre bhaTakavAnuM nahI. samyaktva-dezavirati sarvavirati Adi jAtismaraNavaDe pahelA bhAnA aMge dekhavAthI paNa Ave che, A manuSyabhava e che ke temAM vAveluM bIja te nigadamAM cAlyA jAya te paNa phalyA vagara rahe nahi, samyaktva pAmyA pachI paDIne nigodamAM jAya te paNa ardhapudgalaparAvartAmAM nikalavAnuM ane mekSe javAnuM cekasa thAya. manuSyapaNumAM samakitanI oNphisamAMthI sajjaDa sarTiphikeTa evu maLe che ke jemAM deva-Indra-cakavartI-vAsudeva keIpaNa samakitanI ophIsane ADA nathI paDI zaktA; A vAta kayA muddAthI kahevAmAM AvI? te samakita pAmyo eTale nyAya thaI gaye tema naDi,paNa ardha pugala parAvata mAM nyAya thAya. jagatamAM jeTalAM moTA pApa tame kaho te badhAM kare, jagatamAM je kilaSTa pariNAma kahe te kare, te badhAmAM badho TAIma saMkaliSTa pariNAme rahe te ardha pudagalaparAvartathI vadhAre rakhaDe nahi. evuM kene thAya? gozALA sarakhAne paNa ardha pudgalaparAvarta nathI. gozALAmAM pApanI hada bAkI rahi hoya te ne ? pitAne pravajyAmAM rAkhanAra bahuzruta karanAra evAne mAravA mATe telezyA mUkI; A kaI hada! sAdhu vacamAM AvyA te temane ThAra karyA. AvA pApane dhaNuM samakita pAmyuM eTale ardhapudgala parAvartavALe na raho, ane paNavALe hoya te ardha pagalaparAvartamAM te nIkaLe Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 Dazaka prakaraNa { vyAkhyAna ane mekSe jAya. anaMtA bhavya prANImAMthI kaI jIva nIkaLe, ardha pudagalaparAvatamAM mekSe javAvALe, eke eka pAparItie uMcAmAM uMce hoya te pote ekale kare te paNa ardhapudgala parAvartathI vadhAre na rakhaDe, A prabhAva kone? te samaktinI ophise je sarTiphikeTa ApyuM temAM pheraphAra na thaye. je samakitanI ophIsathI maLela saTiphikaTa Indra vigerethI na phare, paNa ophisamAM javuM te AkarUM che. samakita pAmavuM saheluM nathI. samaktinI ophisamAM dAkhala thAya ke? bhavitavyatAnA jere dariyAmAM DubIne taNAte manuSya hoya tene vAMsa kayAre maLe? te vicArevahANa bhAge te pATiA e kaI taryA che paNa tema thavuM jema ghaNuM muzkela che, tema A saMsAra samudramAM jinezvaranA vacane sAMbhaLavA, samajavA, dhAravA, tenI upara pratIti AvavI te muzkela che, vaktAnI suddhI jinezvaranA vacanamAM che, bIjAo AMdhaLAnI sthitimAM mekSa AtmA tenI vAta kare te. jinezvara dIkSA laIne saMyama, tapa, upasarga vigere sahana karIne ArAdhana kare tyAre kevalajJAna pAme. AcArya upAdhyAya tathA sAdhu ArAdhaka ane ArAdhya, paNa arihaMtane ArAdhya ja heya ArAdhaka na hoya? leka jeTaluM bhAna heta te-koe zuM kahyuM? te ATalA kuTIla mArge cAlyA vagara kevI rIte mikSa ma. ArAdhaka na hatA te pahelethI mekSe kema na gayA ? jJAna darzana ArAdhyA vagara jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya haNyA zI rIte? jene bakavuM che jene zAranI vAta jevI nathI, vicAravI nathI. tIrthakara te jabarajasta ArAdhanAvALA sAmAyika uccaravAnI kriyA jene karI te kiyA pitAnI "nitya dhAti ni' dhAtikarmo haNyA te ArAdhyapaNAmAM che. bIjA hAya jeTaluM bakavA jAya, duniyA mUrkha nathI ke vacananA lahekAmAM taNAya, kahetAM zarama nathI AvatI ke tIrthakara ArAdhaka nathI. ArAdhaka mArga temane nathI te sudevane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 11 zAnA mAnavA paDe. vagara ArAdhanAe sAmAyika kSAyika vigere thaI gayA, ame jinezvaranA vacane eTalA mATe mAnIe chIe ke jemane dAkhale besADaye ane chelyA temanuM vacana keTaluM manAya ane je nATakIA thaIne bele tenuM vacana keTaluM manAya? te vicAre! pite pahelAM karavuM ane karyAnuM phala na Ave tyAM sudhI lavuM nathI, vaktAnI zuddhi jinavacanamAM gaNue chIe. te sivAcanA rAga rIsa vagaranA na hoya. vastune purI jANe naDi tevAnA vacananI kimata keI DAhyo purUSa karI zake nahi. badhA svarUpane jANanArA rAga rIsa rahita hoya tevAnA vacanathI ame derAIe chIe. AvA vacanane ArAdhe te samakiti ane te sarTiphikeTa meLavI zake mATe vacana kahyuM. vaktAnuM rAga rIsa rahitapaNu jaNAvavuM joIe, te te jaNAvaze te adhikAra agre vartamAna. ka vyAkhyAna 34 - 'vacanArAdhanayA khalu' vaNe tavenI parIkSA IndriyethI nathI. zAstrakAra mArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe DAka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke-A jagatamAM je je Astike che te sarve traNa tatva mAnavAmAM ekamate ja che. kayA traNa tatva? devaguru ane dharma. kaI paNa Astika paramezvarane gurUne dharmane nahi mAnanAro nathI. dareka Astika deva guru ane dharma A traNa tatvane mAne che. paraMtu jyAre tenI jaDa (mULa) vicArIe, tame devane mAnyA tene tame dekhyA? A deva AvA hatA te mAnIe, gurUmAM gurUpaNuM dharmamAM dharma paNuM temAM kalyANa te tame dekhyuM ? te dekhatA nathI. deva pratyakSa nahi hovAthI devapaNuM dekhatA nathI, ArAdhanAthI kalyANa dekhatA nathI te pachI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna A traNane mAne che zAthI? kaI bAbatathI? bhare kema Aye? Ate AMdhaLe baheruM kUTAyuM. bharosA vagara deva gurU dharmane mAnatA AvyA ho te AMdhare baheruM kUTAyuM, pachI tame devadine mAnyA zAthI? te badhA Astikane eka ja javAba Avaze amArA zAstramAM AvA deva, AvI tenI ArAdhanA, gurU AvA enuM gurUtva, A pramANe A kiyA hoya te tenuM nAma dharma kahe che. te karavAthI kalyANa thAya tema amArA zAstrae kaheluM che. dareka Astika deva gurU dharma pitAnA mAne temAM pramANa kayuM? temAM zrotra cakSu dhrANa rasane sparzendriyanuM pramANu kAma nathI lAgatuM. parzanane te suvALuM che ke khaDabacaDuM te mAlama paDe, rasanAne khAre che ke mIThe te mAlama paDe, ghANane sugaMdha che ke durgadha che te mAlama paDe, cakSune dheluM ke pILuM te mAlama paDe, zrotrane sArA zabdo che ke kharAba che te mAlama paDe. A badhA kAmamAM Indriye kAma lAge paNa devAdinA parIkSA mATe A pAMcanuM kAma nathI tema yukti pramANa paNa kAma nathI lAgatuM, mATe kahyuM che ke - zAyaranhetuvAdena, padArthA ydytiindriyaaH| kALenaitAvatA prAjJaiH, kRtaH syAtteSu nizcayaH // - thors samuccaya: 0 44 | buddhi vAsanAnA vAsaNamAM. je yukti vaDe athavA Indri dvArA atIndriya padArtho jANI zakAtA hoya te puNya pApa badhAne A jagatane kAla keTale badhe thaye temAM kaIne kaI atIndriviSayane nizcaya karI nAkhata. buddhizALIe ghaNuM thayA paNa teoe atIndriya padAIne nizcaya na karyo. buddhi e vAsanAnA vAsaNamAM rahe che je buddhizALI thayA haze paNa temAM tenuM kAma nahi lAge. chApAM vAMcavAvALAne mAlama haze ke hiTalara upara bAkha paDaye ane te bacI gaye, hiTalarane akakala vagarane, bAhozI vagarane kaI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 cetrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje kahI zake nahi. duniyAnA dezone hiTalare hathelImAM nacAvyA; buddhi vAsanA vAsaNamAM rahe che tethI e bele che ke paramezvarane mArU kArya game che mATe purU karavA jIvate rAkhe ane bombathI bacALe. buddhi kayAM gaI te vAsanAnA vAsaNamAM, gAMdhIne aMge mane Izvare preraNA karI, buddhizALI ochA che? te nA. paNa buddhi vAsanAnA vAsaNamAM rahI, vAsanAnA vAsaNa vagara buddhine upaga bahu ochA che. prANunuM pramANa kAma na lAge. jALImAM bharelAne nikaLavAnuM hoya, ahiM buddhi caDAya jeTalI hoya te te vAsanAne vAsaNamAM paka rahe che. pazcimanA rakhevALa tarIke amane Izvare sarajyA che A kaI buddhie ? vAsanAnA AdhArane saMskAra, te pADIne AdhArane saMskAra Adheyane thAya che. ghI vADhImAM nAkhyuM hoya to te vADhI ghInI vAsanAvALI thAya che, Adheya AdhArane saMskAra kare. buddhi AdhAra te Adheyane saMskAra kare. tethI buddhi hAya jeTalI hoya, vadhati haya, tarkavALI hoya te vAse vAsanAnA vAsaNamAM kare. pATiyAM dekhI muMjhAvavuM nahI. - te pramANe hovAthI ATale kALa gaye chatAM atIndriya vatane nizcaya thaI zakyo nahi, paNa pitapatAnA zAstrodvArAe nizcaya kare che. amArA zAstramAM AvAne deva, AvAne gurU, Ane dhama mAnavAnuM kahyuM che. AvI rIte sarva matavALA pitapetAnA zAstrane AgaLa kare tyAre madhyastha zuM vicAravuM? jene satyanI parIkSAmAM utaravuM hoya tene zuM vicAravuM? teomAM jyAM jyAM puchavA jAya tyAM tyAM juduM juduM kahevAmAM Ave che, vacagALAvALAnI zI vale ! je je matamAM AgrADavALA che teonA matemAM AtamAM vAsanAthI raMgAye tethI buddhi raMgI nAMkhI. te sivAya jeoe AtmAne vAsanAnA vAsaNavALe karyo che teo buddhine vAsanAmAM dAkhala karavA mAge che tene kaye raste javuM? dareka mata pitAnA zAstrane AgaLa karIne pote mAnelA devAdine Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 SoDazaka prakaraNa { vyAkhyAna gaNAve. vAta kharI paNa duniyAmAM jeTalA vepArI veMkaTaro vakila che teoe potapotAnA pATiA mAryA che te tuM tenAthI ThagAya che? paNa temAM je samaju hoya te te sAro keNa te tapAsa kare che. kaI paNa A jagatamAM pATIAM dekhIne mujhAtuM nathI. kema ? kesa calAvavAnI garaja che, mAla levAnI dhIradhAranI garaja che. garaja vALAe pATiAthI pravartavAnuM nahiM paNa akkalathI tapAsIne pravartavAnuM hoya. nyAya kone manAya? tethI "kahetA bhAI dIvAnA era suNatA bhAI dIvAnA" je matavALe je matane heya te te mata pramANe kahe. paNa sAMbhaLavAvALAe akakala calAvavI joIe, te kevI rIte calAvavI ? te zAstranA kahenArA kezu? te zuM kahe che? te kevI rIte megya che? te tapAsavuM joIe. zAstrane kahenAra tapAsavA-sAmAnya niyama che ke nyAya devAmAM lAyaka keNa bane ? te je vastunI takarAra hoya tene Abehuba citAra khyAlamAM hoya, vAdI prativAdI tarapha rAgavALe ke reSavALa na hoya tevAne nyAya mAno ke nahi? paNa je rAgaroSavALe heya te cAlatI keTe keza TrAnsapharDakarInA che. duniyAmAM sAce sAce nyAya le hoya te nyAya ApavAvALe rAgaSavALe che ke nahIM? jene nyAya ApavAnuM che tene nyAyAdhIza paricita che ke kema? TheTha sudhIne khyAla vAdI prativAdI dharAve che, badha dharAve che. nyAyane IcchanAre A traNa vastu kabula karavI paDe. A jeTalA zAstra che te badhAnA kahenArAmAM sarvathA jagatanA padArtha upara rAga nathI? keI paNa padArtha upara dveSa nathI? jagatanA rUpI arUpI vartamAna-bhUta-bhaviSya-dUra-najIkanA badhA padArthone jANanAre ke? jANanAre hoya tenA kahelA vacanane nyAya tarIke gaNuM zakAya. duniyAmAM nyAya tarIke A traNa vastu hoya te-rAgadveSa kaI paNa padArthane-na hoya ane purepurI samajaNa vALa hoya, tema ahiM jagatanA padArtho mATe puNya pApanI, Azrava, saMvara, baMdha. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetrIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje 105 nirja rAnI saMsAra mekSanA kAraNanI vaheMcaNe karavI te nyAyamAM pite AzravamAM Dubele baMdhamAM baMdhAyele bhavanA kAraNomAM guMthAyele na hoya, paNa A te nyAya kaI rIte ApavAno? Ama karatAM karma baMdhAya" karma tUTe, te kaI rIte nyAya ApavAne? brAhmaNe kevI sthitinA che? pAMca paMdara brAhmaNa sIdhuM laIne bahAra gayA, A badhAe gAma bahAra rasoI karI temAM eka raseI sAcavavA mATe rahyo; bIjA nadIe nhAvA gayA; eTalAmAM rAtanA nava vAge kutarU cekAmAM pesI gayuM. brAhmaNe kaI sthitimAM che te vicAre ! mokSAr thAjo brAhmaNa ema copaDIvALAe paNa brAhmaNanI mazkarI karI che, khUnane kesa urADI dIdhe-amadAvAdamAM eka kesa cAlatuM hatuM temAM jenuM khUna thayuM hatuM tenA taraphanA sAkSI mAM cAra brAhmaNa che, be kesa cAlyA cUkAdAne vakhata AvyA che tyAre zirastedAre mejisTreTane kahyuM ke-sAheba! cAra savAla puchuM? mejisTreTe paravAnagI ApI ane prazno puchayA, prazna:tamArAmAM jamaNa thAya ke nahi? brAhmaNe juvAbamAM kahyuM ke jamaNa thAya che; prazna-tame jamavA jAva cho? te ame jaIe chIe; bahAra hoya te jAva che ? te bahAra paNa jaIe chIe; keTalA sudhI jAya che ? te paMdara vaza gAu sudhI jaIe chIe, amArI AbarU che ane jamavA belAvyA tethI jaIe chIe, tyAM dakSiNA cAra AnA maLe che. zirastedAre kahyuM ke sAheba ! have puchavuM nathI. je cAra AnA mATe paMdara gAu jAya ane Ave tevA manuSyanA vacana upara keIno jIva leve ApaNane zuM vyAjabI lAge che? Ama lADavAmAM kesa Akho 'uDI gaye. tyAre sAcavanAre kahyuM ke bhAI ubhA rahe! kema? te cakAmAM kutarU AvyuM hatuM; have rAtamAM javuM kayAM ? bhAI ! kutarU lAla hatuM ke kALuM ? " kutta tathA pavitta"--lAla kutarUM haMmezAM pavitra hoya che ! kahI rasoI jamI gayA. tevAnA vacane hoya te kAma na lAge. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna je rAgamAM raMgAyelA, dveSamAM dAjhI gayelA, bedhamAM uMdhuM vALanArA hoya tevAnA vacana upara nyAya tolI zakAya kharo ? nA, bhavabhava mATe AdhArabhUta dharma che te tevAnA vacanathI manAya ? evAoe puNya-pApa-karma kahyA tene kema mAnI levAya? tevAnA vacananA AdhAre devAdi mAnIe to zuM thAya ? nyAyAdhIza mATe parIkSA. - duniyAmAM nyAyAdhIzathI nyAya thayo ke nahi te tapAsavA mATe traNa vastu jevI joIe-nyAya karanAra rAge raMgAyele zreSamAM dAjhele bedhamAM uMdhuM vALanAra che ke kema ? nathI, te tenA nyAya upara bharese rakhAya. tame je zAstra mAne, vacana mAne, pravRtti kare-paNa tene kahenAra rAgavALe ASavALe che, athavA tethI rahita che ke nahi? te tapAsavuM joIe! mahAdevajInI vAtamAM puchIe te pArvatinA mAthAmAM jU thaIne rahyA tethI gAMDA banyA, A vicAre! kaI sthiti che. keInI nIMdAmAM nathI jatA paNa parIkSAnA AdhAre kahevuM joIe. viSNune avatAra mAnyA. paNa kRSNa to aitihAsika purUSa hatA tethI eka vakhata kedanA oraDAmAM hoya ane eka vakhata rAjA paNa hoya. temAM eka sarakhI dazA hotI nathI. paNa uthalapAthala thayA kare che. jiMdagImAM Apattine pAra na hoya saMpatti siddha karanAra hoya te aitihAsika purUSa kahevAya; tethI kRSNa tevA hatA tyAre A lokee avatArImAM nAMkhyA. keI kahe ke ApaNe aitihAsika mAnatA hatA, ema gaNyA hatA. anugamAM ane AvazyakanI TIkAmAM AvazyakanA traNa bheda pADayA. laukika, kuprAcanika ane lekattara. lekemAM jarUrI kartavya tarIke te laukika ane anya dharmamAM jarUrI kartavya te kupravacanika, lekaramAM jenemAM jarUrI kartavya tarIke te lokottara divasanA pahele pahore bhAratanI kathA pAchalA pahore rAmAyaNanI kathA te kupravacanamAM nahiM. laukikamAM kayAre gaNe. te aitihAsika heya te ja. bIju hoya te kupravacanamAM jAya. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 107 avatArI nahIM paNa aitihAsika - ApaNe etiDAsika mAnIe temAM vAMdho nathI. mathurAmAM jamyA, jarAsaMghanA jore dvArikAmAM ghusavuM paDayuM temAM aDacaNa nathI. paNa avatArI tarIke mAne tyAM aDacaNa che. jarAsaMghanA jere avatArIne dezAMtare javuM paDe ? avatArI upara jora koInuM cAle ? chAnuM nasavuM kema paDe ? kayAM mathurA ane kayAM dvArikA, kema nAzIne AvavuM paDayuM ? A vAta che te lokone paNa kabula che, AvuM aitihAsika bane paNa avatArIne na bane. avatArI purUSane bhaya che? nAzavuM, bhAgavuM zuM? aitihAsikane mATe zuM na bane te kahevAya nahiM. DIvelerA mATe AyarlenDa mATe joI lo. tene amerikAmAM jamAvaTa karI ane ahiM pramukha thaI gaye. tene-aitihAsika purUSone nAzavA ane phAMsIne lAkaDe caDavAnuM paNa thAya ane rAjA thavAnuM paNa bane. lekee temane avatArI karI dIdhA Izvarane avatAra mAnyA ane jarAsaMghanA jorathI bhAgI gayA te bene artha che gaNa? zAsakathana karanAra kevA hovA joIe? ' temAM zAstrane kahenArA rAga dveSa sahitanA ane baMdha rahita che te tarapha teone jevuM nathI. zAstrane kahenAramAM traNa vAnAM jovAnI jarUra che. zAstrane kahenAra (1) rAga (ra) reSavALa na hoya (3) ane pUrNa bAdhavA joIe. A tarapha lekeno upAya na rahyo. jema ziyALIo drAkSanA jhADa pAse gaye paNa tyAM te pahoMcyuM nahiM thAka, pAchuM vaLe. bIjAe puchayuM ke kema pAchuM vaLe? tyAre te kahe ke drAkSa khATI che. na pahoMcI zakyA tethI avaguNa kahyA tema ahiM paNa jeo devana vItarAgapaNu mAnavA taiyAra nathI ane vItarAganI mAnyatAvALA AgaLa teo vadhavA taiyAra nathI. kAraNa ke temAM phAvatuM nathI. mATe vItarAgapaNane sAruM kahe che. pattharanI mUrtithI phaLa zuM? keTalAka pratimA nahi mAnanArA kahe che ke-pattharanI gAya Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna te dudha ApatI haze ? jo pattharanI gAyathI dudha na maLe te pattharanI mUtithI kalyANa kayAMthI maLaze ? Ama khelavAthI jainapaNAnuM rAjInAmuM ApyuM. tene kahIe ke tuM pattharanI gAya kema eklyA ? tyAre patthara khelatA joI tA, AkArane aMge gAyapaNuM na mAnavuM hAya te pattharanI gAya khelyA kema ? AkAra ane mUla vastu eka zabdathI khelAvavI kapula che, te A paNa thAre mate kabula che ? nA. te je gAya mAnI temAM AkAra sAkSAt padAnuM bhAna karAvanAra te mAnyA ke nahi ? eke puchyuM ke tArU nAma zuM ? tyAre pelA kahe ke huM muMgA chuM ! muMgA chuM' kahe ane mele tenI kiMmata kaI? pattharanI gAya kahe che paNa AkAra na mAne te gAya kevI rIte ? akakala vagaranA khele huM muMgeA chuM, muMgA chuM tevu khelanArA jevA che tenA jevA te che. AgaLa cAleA! sAkSAt gAya hAya tenAthI cAra AMgaLa cheTA leATA rAkheA tA dudha maLe che ? nA, tame jyAM sudhI kevalInA zarIramAM na pese tyAM sudhI kalyANa nahi thAya, mATe kevalInA zarIramAM pese te tamAruM kalyANa ! paNa cAra AMgaLa cheTethI kalyANu nahi; ArAdhanAthI kahe| to ahiM AvI jAva. kevalI sAkSAt DAya te tenAthI lAbha kevI rIte meLavavAnA te dehine kADhavAnuM che. A dRSTAMta kaI rIte samajAve ? mUrkha hoya tenI AgaLa hAya je mele, nahiMtara tyAM A dRSTAMta kaI rIte hatuM. gAyane dehine pachI AMcaLa pakaDIne leATA dharA te kaMI nahiM. tamArI mahenata jAya ane dudha na maLe. tema eka jIvanu kalyANa thayuM tyAre bhagavAna nakAmA, pharI navuM kevala meLave tyAre kAmanA, zuM samajIne melyA; AgaLa vadhe ! pattharanI gAyathI dudha nIkaLe ? nA, pattharanI gAyathI sAcI gAya eLakhAya. na tamArA khadhAmAM vAgha dekhavAmAM keTalAne AvyA che sAkSAt dekhIne bhAgeA te kenA AdhAre ? tA vAghanA citrAnA AdhAre te ? hA, nAnA baccAM ceApaDImAM AkAra juve ane Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetrIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje 109 bahAra jAya tyAre chokarAo citrAmaNathI sAcAne oLakhe gAya AgaLa gAMDAne ubhe rAkhavAmAM Ave te mArI bena che tema kahIne vaLage. vItarAga paramAtmA e AtmAne Are che. zradhdhAvALAne mUrti kAma karaze paNa tamArA jevA zradhdhA vagaranAne sAkSAt maLaze te paNa kAma nahi thAya, jema jaina, thayelA azradhdhAthI mUrtinAM ceDAM kADhe, tema vItarAga nahi thanArA te vItarAganAM ceDAM kADhe; te kevI rIte kADhe? ceDAM kADhavAmAM jainatvanuM rAjInAmu Apyu gaNAya. gAyanuM dudha maLe paNa kevalInuM kevalajJAna ApaNane maLatuM nathI. tamArI apekSAe guNI gAya gaNAze. kAraNe ke te dudha Ape che. bhagavAnane zA mATe japavA? bhaktijApa-sevA-satkAra zA mATe karavA? AtmAnA kalyANa mATe, te AtmAnuM kalyANa kyAMthI karaze ? jene rAgaSa nahi, A vItarAgata ajIva jevA jaDa" ke jenAmAM phAyado nukazAna karavAnI tAkAta nathI, tevAnI sevAmAM duniyAvALa keNa ubhuM rahe? je phAyade nukazAna karavAnI tAkAtavALo hoya te tenI sevA kare, tema ahiM rAgaroSa phAyade nukazAna na kare tevA vItarAga kevI rIte phaLa Ape? "vItarAgAta karuM chaM Ara temanI bhaktithI ane temanI azAtanA karavAthI phAyadA ane nukazAna karavAvALA kayAMthI vItarAga thavAnA? jene roSa ke rAga nathI. reSa karavAne nathI tevA Dara keNa rAkhe ? rAga kara, azAtanA TALavI te badhuM nakAmuM. kema ? vItarAga che mATe. drAkSa na maLI eTale. khATI che tema potAnA dezamAM vItarAgapaNuM nathI tethI teo kahe ke vItarAgathI phala zuM? "gadi' tArI vAtaja khATI che. pahelAM te ame temanAmAMthI kula nathI mAnatA. Arise dAgha kADhe che ke nahi ? Arise hAtha pagavALe che? nA. Arise DAghanuM bhAna karAve che te bhAna dvArA DAghane khaseDI zakIe chIebarobara vilepana cAMlale thaye che ke nahi? te ArisAmAM Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAne juve te mAlUma paDe che, paNa Arise kezaranI vATakI laIne beThe nathI. tema A vItarAga paramAtmA AtmAno Arise che te AtmAnA avaguNe ane guNone bhAsa karAve, temanAmAM nirmaLatA rahI tethI bhAsa thAya. kALuM medu hoya ane pattharamAM juve te zuM thAya ? ApaNe rAgadveSathI bharelA ane bhagavAna nahI bharelA tethI keNa kene juve ? paNa e nimittathI AtmAthI sudharavAne, duniyAthI kahIe te-ciMtAmaNi kArya pAra paDe; yuthI bacAve tethI tenI pAse hathiyAra keTalA? kaMI paNa nahI. te rAjya apAve che, jema ciMtAmaNine rAgaraja nathI paNa tene mahimA che, tema vItarAga rAgoSavALA nathI paNa vItarAga paNAne mahimA che tethI ISTanI siddhi thAya; zAstrane kahenArA sarvajJa, rAgaroSa vagaranA hevA jaI e. tevAne vacanane zAstra tarIke mAnIne kalyANa karI zakIe. zudhdha vakatAe kahelA vacananI ArAdhanathI kalyANa meLavI zakIe. tevI rIte viSaya svarUpa vartanathI tenI ArAdhanA kaI rIte thAya te adhikAra agre vartamAna ? ka vyAkhyAna 35 ka. 'vacanArAdhanayA khalu' Astikane zAstranuM zaraNa che. ( zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe cheDazaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM dareka Astika deva gurU dharma traNene aMge ekamatavALA che. kaI paNa Astika matavALo manuSya deva gurU dharmane nahi mAnavA mATe taiyAra nathI. dareka A mAnyatA avicalapaNe dharAve che. paNa te traNenI mAnyatAne kenA upara nizcaya thAya che. devamAM devapaNuM, gurUmAM gurUpaNuM, dharmamAM dharmapaNuM te pitAne anubhava Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 pAtrIsamuM saddharmadezanA-vibhAga bIjo Indriyadika pratyakSane viSaya nathI. devapaNA, gurUpaNa, dharmapaNane laIne devAdi mAne che zAnA AdhAre? badhA taraphathI eka ja uttara maLaze ke amArA zAstramAM AvAne deva gurU dharma mAnavAnuM kahyuM che. Astika mAtrane deva gurU dharmanI mAnyatAne aMge chelalAmAM chelluM zaraNa zAstranuM levuM paDe. te sivAya keI Astikane bIju kaI zaraNa nathI. zAstrakAra vinA zAstra hoya nahIM. bhagavAna haribhadrasUrijI kahI gayA ke - eralokavidhau mAnaM vacanaM tadatIndriyArthagvyaktaM / sarvamidamanAdisyAdaidaMparyasya zuddhiritiH // So.1 shlo.12|| parabhava mATe je kaMI kArya karavAmAM, mekSane aMge kaMI paNa kArya karavAmAM ane AtmAnA kalyANa mATe kaMI paNa kAya karavAmAM Ave to te kAryomAM ApaNuM IndriyonuM jJAna kAma nathI lAgatu. te zAnuM jJAna kAma lAge che? zAsanuM. zAstra jene deva kahe tene deva, gurU kahe tene gurU, dharma kahe tene dharma mAnIe. AdhAra hoya te mAtra zAstrane paNa zAstrane AdhAra za? deva gurU dharmanuM sAcApaNuM zAstrakAre kahyuM. paNa zAstrakAranuM sAcApaNuM zAmAM? te zAstra batAvanArA sAcA che ke nahi ? "muvamastIti vavaSya moTuM che mATe kaMIka bolavuM. huM muMge ne gaNuuM. keTalAka mAne che ke paramezvare zAstra kahyA nathI. te zAstra kahe te paMcAta rahe paramezvaranu sAcApaNuM te zAstranu sAcApaNu ane zAstranuM sAcApaNu te paramezvaranuM sAcApaNu. eka te bIje kheTa, bIjo beTo te eka Te. pahelAM sAcApaNu kenu. vaida gAMdhIne vakhANe ane "gAMdhI vaidane vakhANe tethI dardInuM kalyANa na thAya. paNa te pramANika che ke nahi? te tapAsavuM joIe. gAMdhInuM apramANikapaNuM te vaidanA apramANikapaNa sAthe che, tema vidanuM paNa gAMdhInA AdhAre che. vaidya pIparImULa lakhe tethI dardIne tenI kiMmata sUje, gAMdhI pAse Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna pIparAmULa mAMge te maLe te kharI paNa dhArI kimata na maLe. vaiida lakhe jaTAmULa, gAMdhI jaTAmULa lakhIza eTale pIparAmUla ApavAne, jaTAmULa lakhyuM eTale gAMdhI samaje ane dhAryuM mUlya male. tema zAstra ane zAstrakAranuM paraspara sahiyAruM zAstra zAstrakArane sAcA manAve ane zAstrakArane zAstra sAcA manAve. mATe ame zAstrakAra na mAnIe, te zAthI mAne ? te zAra hamezanA che mATe, te sivAya bIje temane upAya nathI. tasmAdatIndriyArthAnAM sAkSAd dRSTurabhAvataH / nityebhyo vedavAkyebhyo yathArthatvavinizcayaH // Sar3a.zlo 69 // AtmA mekSa vagere IndriyathI pArakhavAne nathI. tethI te atIndriya gaNAya. tene dekhanAra jagatamAM keI nathI. A badhuM kahyuM che te "ni ' vedavacanathI te keInA kahelA nathI. jethI zAstrakAra mAnavA na paDe? sUrya caMdra jema nitya che. tene karanAra keInathI. tevI rIte A zAstra nitya che. tene kartA keI nathI. AvI rIte zAstrakAra ane zAstra beyanI parIkSAnA viSayamAM nApAsa thayelA, guMcAyelA, uttara ApavAnuM dhyAna na rahyuM tethI zAstrakAra nathI. tema kahyuM paNa zAstrakAra vagara zAstra mAnavA te keTaluM badhuM ayuta ? zAstrakAra vagara zAstra thayAM kaI rIte ? zAstra te vacanarUpa. te vacana rUpa kayAre haya? vacana kaI cIja che te samaje. "udaya zuti varataMbolAya tenuM nAma vacana. belanAra nathI te belAya zI rIte ? Izvarane niraMjana nirAkAra che tevuM mAnanArA teo zAstra keInA kahelA mAnatA nathI. mukha vinA vaktA na hoya. A hemacaMdrasUrijIe vItarAga tetrane sAtamAM prakAzamAM jaNAvyuM ke dharmAdharmoM vinA nAGgaM, vinAGgena mukhaM kuta : ? mukhAdvinA na vaktRtvaM, tacchAstAraH pare katham // 1 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 113 kAMte puNya prabhAve devatAI zarIra maLe, kAMte pApanA prabhAve nArakInuM zarIra maLe. keIpaNa bhavanu gatinu jAtinuM zarIra puNya pApanA udaya vagara hetuM nathI. dharma adharma ane na hoya te zarIra hoya ja nahIM. niraMjana nirAkAravALAne zarIra hovAnI zI jarUra? zarIra vagarane te keIpaNa maDhAvALo na hoya. meMdra hoya tene zarIra hoya ja mATe ekendriya vigere kama rAkhe ekendriyamAM kaI levI? te ekalA sparzanane le. bIjI na levI tenuM kAraNa? teja Indriyene kama che te pAchalyA vagara AgaLanI heya ja nahi. beIndriyamAM kama sparzana ane rasanane rAkhe paNa dhraNa cakSu zrotra hoya teve bheda na rAkhe. ekendriyane te zarIra, beIndriyane zarIra ane mukhya heya, mukhavALe te zarIra vagarane na hoya. zarIra sivAya meMdra hoya ja nahIM, sparzendriya sivAya rasanendriya heya ja nahIM te nakkI. meMDhAne sthAne vagara vaktA paNa kayAMthI? niraMjana nirAkArane puNya, pApa, zarIra, meTuM, vaktA paNa nathI te badhuM te ame mAneluM che evuM teo kahe che. jyAre te mAnya te zAstrane karanAra keNa? sAkSAta paramezvaranA vacane e jaina derAyela che. Izvarane niraMjana-nirAkAra mA tethI tene puNya, pApa, zarIra, meMDha, vaktApaNuM nathI te temane kahyA kayAMthI? jainetare ADatiyAnA nAme derAvAyelA che. tyAre sAkSAt paramezvaranA vacane jaine ja derAyelA che. te sivAya keI derAyeluM nathI. kizciyanee paramezvaranA putra Isu dvArA me meDane pegaMbarane dUta dvArAe, vedAMtavALAe "manabhUta vANu' eka agnivAyuthI, keI kahe ravimAMthI veda nIkaLyA che paNa temAM paramezvarane sAkSAta saMbaMdha nahIM, badhA dvArAvALA che. sAkSAt paramezvaranuM vacana mAnanAra eka paNa nahIM. paramezvaranuM kaheluM nathI to atIndriya Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 SADazaka praNa vyAkhyAna padArthanuM kathana sAcuM hAya kayAMthI ? atIndriyapadArthane dekhanArAe jaNAvyuM hoya teA te sAcuM, nahi te sAcuM na hoya. jainAnu khIjA AstikAe karelu anukaraNa. kahevAmAM Ave ke khIjA zAstramAM karmanu AtmAnu mAnu nirUpaNa maLe che. kAI paNa AstikanA zAsrA meAkSa, karma ane AtmAnA nirUpaNavALA che, te te thayAM kayAMthI ? vAta sAcI. paheravezanA paheraveza paradezI anukaraNamAM pesI gayA. atyArane A paheraveza tamArA mULanA ? nA. gamyuM eTale laI lIdhuM. tame mUrkhAI karIne a--a---Da pakaDayA. A jaMgalI krama ke khIjuM kaI ? A krama hatA te cheADI dIdhA, bArAkhaDInA krama hatA, tene bhUlIne a-kha--ka--Da lIdhA. A anukaraNu zuM joine karyuM? zu A samajInuM anukaraNa che.? nA. utpattidvArAe svara vyaMjananA krama hatA te cheADI dIdhA, samajAvIe chatAM na samaje ane jaMgalI anukaraNamAM anusare che. anukaraNa jema gamatuM hAya tema anukaraNa kare. tevI rIte jainazAstramAM kahelA AtmAzibdo tenuM badhAe anukaraNa karyuM che. anukaraNanA nirNaya aMge vicAraNA, A jagA para jarUra tame zaMkA karaze| ke tamArUM anukaraNa temane karyuM ke temanuM anukaraNa tame karyu temAM nizcaya karyo karavA ? vAta sAcI, nizcayane rokavA mAMgatA nathI. jainazAsana emanA samAdhAnamAM tattva mAnanArU che. paNa rAkavAmAM nathI mAnatu. jo rokavAmAM mAnatu hAta te bhagavAna mahAvIra mahArAjA AgaLa bhagavAna gautamasvAmi nIce jaNAvela kahI zakata ja nahi. bhagavAna kahe tyAre gautamasvAmi kahe ke se. zaLadeLa aMte parva caMdr he bhagavAna ! Ama kahevAnuM kAraNa zuM? jainazAsanamAM zaMkA na karavI ane zakA rAkavI. tenA avakAza nathI, paNa zaMkAnA samAdhAnanA avakAza che. kAI kahe ke te tame zaMkAne samyatvanuM dUSaNa kema gaNyuM ? vAta sAcI. paraMtu eka vAta puchIe 6 ? Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 pAMtrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo ke zaMkAne avakAza kene? nizcayavALAne ke nizcaya vagaranAne, zaMkAne avakAza kene te kahe? ame te je aticAra kahIe chIe te mudAe kahIe chIe. zaMkA kene heya? padArthanA nizcayavALAne ke anizcayavALAne? keIne ema zaMkA thaI ke huM hera chuM ke nahIM, janmathI nizcita che ke huM manuSya chuM, tethI temAM zaMkA thatI nathI. tema jeone jIvAdinA svarUpane nizcaya hoya tevAne zaMkA na thAya. jIvAdinuM anizcitapaNa te zaMkA tethI te dUSaNa che. nizcayavALAne zaMkA hoya ja nahi. gautamasvAmine zaMkA thaI te uttara viSayanI ke tatvaviSayanI zaMkA che? te uttara viSayanI. mahArAja tatva keTalA mAnavA? jIvAdi mAnavA ke nahi mAnavA ? te zaMkA kaI jage para nahIM. ahi tanna viSayanI zaMkA thAya te nizcayane bAdha karanArI tethI tene niSedha che. zaMkA be prakAre thAya. nizcayanA bAdha tarIke ane jIjJAsA mATenI zaMkA. samyakatva aMge je zaMkAne niSedha te nizcayane bAdha karanArI nizcayanA sanmukha janArI te jIjJAsA zaMkA, mATe jainazAsanamAM zaMkA karanAranuM meMDhuM baMdha karavAmAM Avatu nathI. zaMkAvALo nizcaya vagarane che te tene kabula karavuM paDaze. nizcaya ne mATe zaMkA karavAnI chuTa rahe tethI bhagavAna gautamasvAmie mahAvIra mahArAjA AgaLa zaMkA karI tema tame anukaraNa karyuM ke temane anukaraNa karyuM? te zaMkA karavAne hakadAra che, samAdhAna sAMbhaLavA tatapara rahevuM paDe. zaMkAnuM samAdhAna Ave te paNa vaTane ' nahi pakaDI rAkhe. ratto duTTho mUDho puci buggAhio a cttaari| uvaessa aNarihA ahavA'isaehiM vujhaMti // upa0 20-3 / t-3|| samAdhAnane egya keNu! atyaMta rAgI thayele mAnavI ane eka draSi mAnavI heya Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tene kahe te kahe ke tame kahe te paNa mAre nathI mAnavuM, tevAne zuM kahevuM? tIrthakara mahArAjA semesaryA eka jana sudhI vAyare e Ave ke jhADa-patthara-kacare vigere uDI jAya, tethI jamIna sApha thaI jAya. te vAyare sacitta ke acitta? tethI thatI virAdhanAthI zuM thaze? tIrthakare te jamInane upayoga karyo ane te jamIna para beThA tethI zuM thaze ? A rAyapaseNisUtranA mUlamAM, tenI lakhelI TIkA-bhASyamAM bhale kahyuM paNa te manAya kema? AvAnuM samAdhAna zuM? jene dveSa che. jyAM rAga ja thaye che tyAM kaheluM mAnavuM che ane ahiM mhAya jevuM satya kahyuM hoya te paNa na mAnavuM, tathA mUDha kaheluM na samaje. kahe kaMIne samaje kaMI tevAone zuM kahevuM! tema pahelAne bharamAe hoya te manuSya upadeza ane samAdhAnane lAyaka nathI. jene zaMkAmAMthI khasavuM nathI, samAdhAna mAnavuM nathI, jeo pahelAne bharamAelA heya teo zaMkA samAdhAna nathI karatA ane temanuM mAnavuM paNa nathI, teone kaI sthitimAM gaNavA? zaMkAnuM samAdhAna laIne tenAthI zaMkA dUra karavI hoya tevAne zaMkA karavAne niSedha nathI. anukaraNIya vacana arihaMtanuM che. ' zaMkA thAya te rekatA nathI, paNa teo samAdhAna dhyAnamAM le! dareka matavAlAne puchIe ke jIva-puNya-pApa-Azraya-saMvara -mekSa A pAMca Indriya ane manathI jaNAya che ? te badhAne kahevuM paDaze ke eke jaNAtuM nathI. atIndriyajJAnavALe A padArthane jANI zake te badhAne kabula karavuM paDe. Indriye ane manathI jANI zakAya tema tenAthI kahI zakAya nahi. e atIndriya jJAna kabula kare tyAre te thAya kene? jema nAnA chokarA ramatiyALa na heya te te abhyAsa kare, tema AtmAnuM jJAna meLave che? te pudgalanI pAjaNamAM na guMthAele hoya te, paNa rAga dveSa dvArA guMthAele hoya te jJAna meLavI zake nahi. ane malyuM hoya te TakAvI zake paNa nahIM. rAgadveSanI palejaNa vagarane ane Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM] saddharma dezanA vibhAga bIje 117 tene jANanAre je hoya te sAcA jJAnavALA tarIke tamAre ane amAre baMnene kabula che. gune kabula thAya, kerTa mAne che chatAM gunegArane puchavAmAM Ave te kahe ke huM bInagunegAra chuM. paheluM pagathIyuM bacAvamAM nakAratuM. tema mArA bhagavAna adveSI, arogI ane saMpUrNa jJAnavALA che, rAga dveSavALA nathI. tevuM to dareka mAnavAnA ! vAta sAcI. rAga deSa mAnavA tema nyUnatA mAnavA taiyAra nathI. tamArA bhagavAnanA tamArA zAstromAM kahelA je cAritra che temAM rAgadveSa vinAnA kayA? caritramAM rAga roSa vagaranA che te te batAve ? rAga roSa vagaranuM vartana karavAnuM na samajyA, dUje na durjanatA dAkhave paNa sajajana te sajajanatA dAkhave. sajajana meDhe kahe tema meDhe sajanapaNAnI vAta karavAnI tamane na sUjI. kayA deva saMyamatapavALA, pariSaha, upasargo, sahana karanArA? A lAve te kharA ! e kemAM rAga nathI, reSa nathI te kayAMthI mAne cho? tamArA zAstra dvArA tamArA paramezvarane kaI sthitinA mAne cho? eka paNa rAga reSa rahitapaNane deva nathI. rAga-dveSa rahita sava jJanuM vacana e ja vAstavika zAstra che. tenI ArAdhanAmAM dharma che. AthI vacananI ArAdhanA karavAnuM haribhadrasUrijI e kahyuM che. have vacananI ArAdhanA kevI rIte te agra vartamAna para vyAkhyAna 36 ka. 'vacanArAdhanayA khalu' bhaviSyane vicAra kare te vivekI. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe Dacaka nAmanA prakaraNane racAtA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM dareka manuSya bhaviSyanA vicAra kare tyAre vivekI gaNAya. dareka pitAne vivekI havAne dA kare paNa te vivekI koNa? bhaviSyanA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna . vicAra karIne tenA pariNAme suMdara Ave tevI pravRtti karanAre hoya te vivekI. A jiMdagIne aMge bhaviSyanA vicAre te te bhale ekendriya vikalendriya asaMsI nathI karatA. saMzI DhoraDhAMkhara manuSya te paNa bhaviSyanA vicAre kare che paNa te kayAM? duHkhanuM kAraNa pAme te tyAMthI dUra rahe ane sukhanuM kAraNa hoya te tyAM doDIne jAya, bhaviSyanA duHkhanA nivAraNa mATe, sukha meLavavA mATe DhoraDhAMkhara paNa vicAra kare che, ane zarIra-sthAna-saMtAna tene nukazAna na thAya mATe rakSA karavA taiyAra rahe che. saMgIone dIrdhakAlikI saMjJA heya che. zAstrakAra kahe che ke dIrghakAlikI saMjJA eTale lAMbA kALane vicAra hevAne lIdhe eka eka upara saMjJI paMcendriye jhaMpalAvatA nathI; vikalendriye eka upara eka jhaMpalAya che. tenA dAkhalA tarIke-eka gAmamAM ghIne vepArI che tene tyAM ghInAM kulAM AvyAM che. pADezInI dAnata bagaDI tethI tene rAterAta kullAM upADayA te kharA paNa corI karI tene rAkhavAM kayAM? kemake pahelI tapAsa pADezInI thAya. te keNa jevI te garAsIyAnA ghInI jevI, eka ghIne vepArI che tenI joDe garAsIo rahe che. jyAre gharamAM keI nahatuM tyAre te garAsIo gharamAM gaye ane ghI laI pheMTAmAM nAMkhI bahAra nIkaLe tevAmAM zeTha sAmA maLyA eTale garAsIe kahyuM ke zeTha! huM tamane malavA AvyA hatA, tame kyAM gayA hatA ? tyAre gharamAM rahelo popaTa kahe ke mAruM kahyuM kaI mAne ane A ThAkarane taDake ubhA rAkhe ! zeThe vicAra karyo ke Ane taDake rAkhave zI rIte tyAre zeTha taDake ubhA rahA eTale garAsIAne ubhu rahevu paDayuM. taDakAne laI thI ogaLyuM, AthI tenI ghInI cerI chAnI na rahi. pADozI upADe te te keTaluM chAnuM rahe ? gAma pAse ghare che temAM kulla utArI vadhu. gharavALA zerIvALA sIpAIo tapAsa Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo karavAmAM che chatAM patto na lAge, nadInA kAMThe pharatA pharatA dharAnA pANI tarapha eka sI pAInI najara gaI tyAM kIDIo bInI gaMdha jhADa upara caDe che. vAyarAthI nIce paDe che ne tyAM ne tyAM jAmI rahe che. tene (kIDIne) AgaLa gayelI marI gaI tene vicAra nathI. tyAre kutare te be cAra jheranI baraphIthI marelA joyA te tyAM AgaLa kaI kutarU nahI jAya. kIDIo TapaTapa paDaye jAya che. mAkhIo paDavA mAMDe che, paDelI mAkhIo upara paDe paNa e vicAra nahi ke AgalI paDelI marI gaI ane huM paDIza te marI jaIza! asaMjJImAM bhaviSyanA vicAra karavAnI tAkAta nahi. Astike bhaviSyanA vicAravALA. pazu paMkhI bhaviSyanA vicAra kare che, te manuSyapaNAmAM zuM vadhyuM? AvatA bhavane vicAra kare. zarIra sthAna saMtAnane te vicAra jAnavaramAM paNa che tema ahiM che; paraMtu pharaka kayAre? AvatA bhava ane gayA bhavane vicAra kare tyAre, manuSya bhavamAM adhikatA thaI gaNAya. A vAta jyAre lakSamAM laIe tyAre mAlama paDaze ke-dareka Astike bhaviSyanA vicAravALA heyaja. AstikanI dharmanA phaLamAM eka mAnyatA. kaI paNa Astika bhaviSyanA vicAra vagarane hete nathI. bhaviSyanA bhavanA vicAravALA dareka che. hetu yukti svarUpa thakI dharmabheda he paNa phala thakI dharmane bheda keI AstikamAM nathI; Avate bhava kharAba na maLe sAre maLe teja vicAra kare che. dharma kare tenuM phala zuM dhAre ? durgati rekavAnuM sadgati maLavAnuM. kaI ema kahevAne taiyAra nathI ke mAro dharma durgati nahi reke, sadgati nahi Ape, dareka Astike durgati rekanAra ane sadgatine ApanAra dharma mAne che tethI phala thakI dharma eka che. temAM vicArabheda nathI. tyAM AgaLa ApaNe manuSyane prayatna kAma lAgatuM nathI. paNa durgati rokavAmAM saddagati meLavI ApavAmAM kAma kare te mAtra dharma. bhaviSyanI durgati rokavA mATe sadgati Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ApavA mATe kaI tAkAtadAra nathI, phalanI apekSAe eka matavALA che. dharma durgati roke ke sagati Ape temAM matabheda dharAvanAra keI nathI. dharmanA phala thakI Astike aviradhavALA che. dharma kartavya tarIke koNe? dharmanuM kartavya kene? te jainetaramAM kevala zretAne dharmanuM kartavyapaNu gaNela che. temane deva gurUne dharmanuM kartavya nathI. tamAre deve kaye dharma karyo? tamArA gurUe karyo dharma karyo? ane kaye dharma che? devane ane gurUne dharma kartavya nathI. deva gurUne kartavya tarIke dharma hoya te mAtra jaina darzanamAM che. devanu devapaNu gurU gurUpaNu dharmanA AdhAre mAnavAnu hoya te mAtra jaineneja jenetaramAM IzvarapaNu che te dharmanA kartavya tarIke nathI. jenazAsanamAM paramezvarapaNuM che te dharmanA prabhAvane A zrIne che, A paNa AcaryA vagara-paramezvarapaNu jainamAM nathI. dharmanA ane devA ane gurU jene che. dharmane mahimA vAstavika kene gaNe? dharmamAM paramezvara paNAnI jaDa (mULa) kene gaNuM? te janoe. bIjAoe dharma aMge paramezvarapaNu rAkhyuM nathI; dharma dvArA paramezvarapaNu maLe che ane meLavyu te mAnanAra jane, jinee dharmane keTalo jarUrI mAnya che. devanu devapaNa te dharmane age, nahiM ke lIlAthI, tema gurUnuM gurUpaNu paNa dharmane aMge mAnyuM che paNa jAti deza vigerene aMge nathI mA, bIjAoe jAti-kula- deza-veSa dvArAe gurUpaNu mAnyu. tema ahiM AgaLa nahi, arDi gurUpaNa dharma dvArAe mAneluM che. devapaNu-gurUpaNu dharma dvArAe che A vicAraze te mAlama paDaze ke jenee dharmanI keTalI badhI kiMmata karI che jenee devapaNAne, gurUpaNane AdhAra dharma rAkhyo che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM ] saddha dezanA--vibhAga bIjo jainetaromAM kahelA dharma temanA devagurUmAM nathI. jyAre khIjAoe phaitrala zrotAne dharmane aMge upadeza ApyA che, darekane mATe kahyuM-vAnto zAnto mumukSu' krodhAdi rahita thayA, pAte indriya ane manane damanArA-pudgalanI IcchA cheoDIne meAkSanI IcchA karaze tyAre tame uttama banaze, tA izvare ane gurUe A traNamAMthI zuM karyuM ? anya darzanavALAe devagurUmAM zAntAdinu ThekANu nathI rAkhyu. jenAe zAMtAdi na hAya te| mArI lAinamAM nahi. 121 jainA deva gurU kevA mAne che ? A vicAraze te samajI zakaze ke zAstrakAre samyaktvanuM lakSaNu khatAvatAM mukhya lakSaNu karyuM. rAnta' ane tAnuadhinI hayAtine lIdhe je vikArA thatA hAya te vikAre tyAM adha thavA joie 'rAmanuMvevi 'zama eTale ana MtAnuba Mdhi kaSAyanI zAMti levAmAM Ave che te samyaktvanI prApti pahelAM thayela je apUrvakaraNanI AgaLa tenA (kaSAyanA) nAza kare tyAreja thAya che. tene lIdhe thavAvALA vikAre tenI zAMti hAvI joie. mATe haribhadrasUrijI jaNAve che ke-vikAranA abhAvane karI zamamAM Ave. zAntiA-ikhIjAee kahevA mAtra rAkhyuM, ahiM jainazAsane meAkSamArganI zarUAtathI zAMtine damanane ane mumukSatAne vAstavika sthAna ApyuM che. zama savegamAM zuM kahIe, bhavanI kAI paNa cIjanI icchA nahi, meAkSa sivAya khIjI IcchA hAya nahIM. temanA gurUne dAMtAdi rahevAnu hAya ! tIrthaMkarAne dAntAhi rahevAnuM hoya che. kathanI ane karaNI sarakhI hoya te deva gurU. tIrthaMkarane jyAM ccavana vakhate namaskAra kare tyAM mAkSa pAmavAnI icchAvALA, mekSa pAmavA sivAya khIjI IcchA nathI. jaitAne zAMtAdinA niyama deva gurUmAM; bIjAnA matamAM nahIM. ApaNAmAM-jainAmAM pethImAMnA rIMgaNA kahe tyAre mazkarI thAya ! Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna jainetarAmAM te peAthImAMnA rIMgaNA che. kemake-teone zAMtAdi te zrotAne samajAvavA mATe che. paNa deva gurUne kazuM nahi; jene ArabhAdimAM magna rahevuM te zAMtAmAM kayAMthI Ave ? dharmanI kiMmata jagatamAM phAie karI hoya tA te jainAe karI che. dharma Izvara ane gurUne aMge phrajiyAta che. zrotAne dharmI kahevaDAvavA tene aMge paNa jiyAta, temAMthI kAi mukta nahi. deva gurU dhathI mukta nathI khIjAmAM zrotA baMdhAyelA nathI, gurU ke deva paNa khadhAyelA nathI. zAMtAdimAM A vAta vicAraze te mAlama paDaze ke-jaina dharma e eka evA dharma che ke jevuM kahe tevuM karI batAve. jainA evAja tIrthaMkarane mAne che ke je upadeza pe te de te pote karelA hAvA joie, kathanI ane karaNI baMne sarakhI hAya te deva gurU tarIke adhikArI bane, jene kathanI ane karaNImAM phera hAya tene jainazAsana mAnavA taiyAra nathI. paNa emAM sarakhA hAya tene mAnanArA che. ThapakApAtra kANu ! no vAra e jhuLa. zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke-je manuSya pAte adhikArI banyA, zAMtAdinuM varNana kare paNa pAtAmAM tenA chAMTA na hAya tevAnI dazA pethImAMnA rIMgaNA jevI che. adhikAranuM sthAna hAya, adhikArI banyA hAya te melyA pramANe kare nahi tevA ane adhikArI banIne avaLA cAle tevA mithyAdraSTi che. huM arihaMta prabhu ! tameA tevA nathI ! chatI AMkhe AMdhaLA thaIne javAvALA kevA gaNAya ? AMdhaLA athaDAya tA dayAne pAtra ane dekhatA jo athaDAya tA AlabhAne pAtra thAya che, AMdhaLA paDI jAya teA arara thAya, AMdhaLA yAne pAtra gaNAya che paNa AMkha cAkakhI, ajavALuM cAkakhu chatAM bhAna rAkhyA vagara cAle ane paDe te bhAna che ke nahi tema kahA ? dayApAtra na kahA, jagatanA mithyASTi te khIcANa AMdhaLA athaDAyA jevA gaNAya; je adhikArI-upadezaka deva Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 123 gurUpaNu dAkhavavA beThA te mArga cUke te elaMbhAne pAtra. adhikArI vItarAgapaNane deve kare ane zAMtAdinuM nAma nahI. gurUpaNane dA kare paNa zAMtAdinuM nAma nahI. tene zuM kahevuM? tenA je adhama keI nahIM. pitAnA dAvA ane pratijJA pramANe, jeo na kare tenA karatAM bIje mithyASTi keNa? te elaMbhAne pAtra che, je bIcArA tattvane jANatA nathI te dayAnA pAtra che paNa tatvane jANele uMcI padavIe caDelo te pramANenI karaNa na kare te laMbhAne pAtra kema? AvA zrotAnA hRdayamAM taravanI pratIti urADI de che. bIjAne zaMkA thAya ke AmAM lAbha heya te te kema nahi karatA hoya. mATe A kahevAnuM thayuM. kathanI karaNa jaina zAsanane judIrAkhavI pAlavatI nathI. deva gurune je upadeza karavAne tevuM sAcavavAnuM. kathanI karaNI sarakhI rAkhI heya te kevala jainee aDhAra deva rahita deva hoya. A vAta vicArazo te bIjA matee deva ne darzana mAnyA. jaina mate deva ne darzana mAnyA paNa bIjAe deva ane darzana kevI rIte ? darzanamAM kahyA te deva ane deve kahyuM te darzana mAnyuM jaina zAsanamAM nathI ekalA devanA AdhAre darzana, tema darzananA AdhAre deva nathI mAnavAnA. bannenI svataMtrapaNe parIkSA karavAnI. tenI svataMtra parIkSA karIne devane AdhAre darzana ane darzananA AdhAre deva mAne. A vAta vicAraze te devanuM lakSaNa batAvyuM ke--aravi aDhAradeSa rahita deva, devanI svataMtra parIkSA karavA mATe aDhAra deSamAMthI eke deSa na hoya tene deva mAnIe. paNa eka doSa hoya te tene deva mAnavA taiyAra nathI. sAta sthAnathI kevalInI parIkSA. A vAta vicAraze te sUtrakArone jaNAvavuM paDayuM ke-sAta sthAne karIne kevalInI parIkSA thAya che. kevalI kevalajJAna dvArA dekhatA chatAM parIkSA kevI rIte ? sAta sthAnakethI parIkSA karavAnI hoya che. nahiM rAhiM evI kALajhA, ha La che aphavA phattA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124. zeThazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bhavati jAva jadhAvAtI tadhAkArI yAvi bhavati (ThA. sU. 550) (1) jIvane mAranAre na hoya, (2) juThuM belanAra na hoya, (3) cerI, (4) strIgamana karanAra na hoya ItyAdi. AvI sthitivALo hoya tyAre chastha nathI, e hoya te te kevalI nathI tema samajavuM. kevalajJAnavALA te kevalI, kevalInI paNa parIkSA te hiMsaka vigere na hovA joIe. sikarahitapaNu pahelAM hovuM joIe, kevalIpaNAne dAvo karanAra te hiMsaka vagarane have joIe; hiMsaka hoya te kevalIpaNAne dA kare che te juThe gaNAya; kevalIpaNane dAna karanAra juTha adattAdAna karanAra na joIe; vagare sAta sthAnaka jaNAvIne A kAraNa hoya te kevalI mAnavA, na hoya te na mAnavA, parIkSAmAM pAra utare tene jaina kevalI mAnavA taiyAra che. parIkSAmAM pAsa thAya te deva ane gurU. deva mAnavA parIkSAmAM pAra utare tene ja, pAra utare tene jene deva tarIke mAnavA taiyAra che. jemAM devapaNu parIkSAe niNita thayeluM che, paNa mAnI lIdheluM nathI. jainene "bAbA vAkaya pramANuM" nathI. jene paramezvarane parIkSAthI mAne che, teone AvA parIkSAmAM nakakI thayA nathI. pachI tenuM vAkya pramANa kaI rIte ? temane te lakSaNamAM javuM nathI ane bAbA vAkaya pramANa mAnavuM che. tyAre jainene bAbAnI parIkSA karavAnI che, Izvara kevalI A jaDavALo hoya te jaine mAnaze. parIkSita thayelAnuM vAkya pramANa hoya temAM navAI zI? duniyAmAM pAsa thayelAne saTiphikeTa Ape che. parIkSAmAM pAsa na thAya tenA kAgaLIA nakAmA. jeonA bAbAo parIkSA vagaranA che. teonu vAkya pramANamAM na Ave. bAbA parIkSAmAMthI pAra utare tyAre mAnavAnA che. parIkSAmAM pAra na utare tyAM sudhI deva gurU mAnavAnA nathI, te mAnavAnA kayAre? te tenA guNe dekhAya tyAre. A uparathI vacana dvArAe dharma, kenuM vacana? vacana zabda AkhA jagatamAM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje 125 lAgu che. jeTalA belanArA te badhAnI bhASAne vacana kahIe paNa sAmAnyamAM kahela zabda te vizeSamAM upacarita thAya, eTale lAgu paDe. cekasI pArekha e zabda sAmAnya che. AkhI jAtine jaNAvanArA amuka tarIke vaparAya tyAre pArekhathI amuka AvI jAya; sAmAnya nAme prakaraNamAM vizeSapaNAmAM levAya che. paralekanA vidhAnamAM vacananuM pramANa puDuittama Dhokuttama pada judu kema? ahi purUSa te leka eTale jI levA. purUSottama eTale jIva mAtra, tema lAgu tamAruM tyAM bhavya levAnA. paNe jIva mAtramAM uttama, leguttamANuMmAM-bhavya lekamAM uttama, ahi AgaLa vacana zabda sAmAnya che; te kona ? te niNita nathI, vacananI ArAdhanA bolyA paNa kenA vacananI te nathI bolyA. Astika mAtra pitapotAnA zAstra pramANe pravRtti kare te te vacananI ArAdhanavALA gaNAya tema nahi paNa ahi vacana sAmAnya chatAM vizeSamAM jamavA beThA te vakhate saindhava lAva! tyAM mIThuM lAvavuM paDe ane musApharInI taiyArImAM sainyava lAva! te tyAM gheDo lAvavuM paDe. tema ahiM vacana kayuM? 'rokavidha mA' paralokanA vidhanane aMge che. pramANubhUta te vacana; te vacana paralekanA vidhAnane aMge pramANabhUta karyuM che, je paraleka tene jANanArA, parAkanA kAraNa tarIke puNya pApane jANanArA, jIvane jANanAra, jIvAdi nava padArthone sAkSAt dekhanArA tevA je atIndriyadazI hoya tevAnA vacanane vacana tarIke ahiM levuM. kevalajJAna, kevaladazIe kaheluM jIvAdine aMge upayogI vacana ahiM levuM. mATe "Dhovidha ema khulAse karyo. ahiM vacana paralokanA vidhAnamAM pramANabhUta, atIdriyadarzIe kaheluM te vacana che. AvI rIte vacananuM svarUpa kahyA che chatAM vacananI utpattine vicAra kare ! paNa temAM zuM kaheluM hoya ke jethI tene pramANe gaNIye. mATe vacananI parIkSA viSaya phala dvArAe viSaya phala karyAre tenI parIkSA kema thAya? te je, jaNAvaze. te adhikAra agre vartamAna - Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna * vyAkhyAna 37 1 'vacanArAdhanayA' zAsakAra mahArAja AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe cheDazaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke-A jagatamAM Astika varga mAtrane mukhya vicAra bhaviSyanI jiMdagIne hoya che. jema bAlakane abhyAsa zikSaNa, tAlIma levA mATe amuka varSa duHkha sahana karavuM paDe che, paNa temAM tenuM temaja tenA mAbApanuM dhyeya kayAM? bhaviSyanI jiMdagImAM sukha ja maLe ! jema sukha mATe bhaviSyanA jIvanane vicAra dareka kare che, tema Astike te samaje che ke amuka varSanI jiMdagImAM sAdhI laIzuM te cirakAla mATe zAMtimAM-savataMtratAmAM rahI zakIzuM. dhyAna rAkhavAnuM ke bhagavAna rUSamadeva mahArAja vakhate ane bIjA tIrthakarenA vakhate jene AtmAnuM kalyANa karavu hatu teone lAkhe pUrve varSo ArAdhanA karavI paDatI, pahelA lAkha varSa sudhI ArAdhanA saMyama tapa karavAmAM Ave tyAre mekSa meLavI zakAtuM hatuM jyAre rothA ArAmAM se varSomAM ArAdhanA karIe te sAdhya sAdhI zakIe. jaMbusvAmI sudhI mokSa prApti hatI, tyAra pachI A jIvanamAM hAya eTale udyama kare te paNa mekSa na thAya te vAta sAcI; vicAra kene hoya? jIvavuM e aniyamita che. bAlapaNAmAM karelAne phAyade juvAnapaNAmAM, juvAnIpaNumAM karelAne ghaDapaNAmAM phAyado thAya. pitAnuM jivana eka ja mAne tethI juvAnInI AzAe bAlapaNumAM, juvAnIthI vRddhapaNAmAM kArya kare che, tema Astika jIve AvatA bhavane mATe teTalAja bharosAvALe hoya, duniyAne bhAse jude paNa paDe, kema? kaI bAlapaNumAM gata kaI juvAnapaNAmAM gata thAya. badhA juvA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sADAtrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 127 nene vRddhapaNuM AvI paDe te niyama nahi. tema ahi Avate bhava, jIvana te te niyamita che. jagata jenA upara jIvavAne AdhAra rAkhe te aniyamita che chatAM jagata tenA bharUse cAle che. juvAnI ane vRddhapaNAmAM phAyado thaze tethI bALapaNamAM ane juvAnapaNAmAM udyama karo! je aniyamita tene niyamita dhArIne cAlIe chIe te pachI Astika niyamitane niyamita dhArIne cAle temAM navAI zI. pApa na mAne tethI phaLa cAlyuM jatu nathI. dareka zubha phalanI dhAraNuM kare che. azubhanI IcchA kaI karatuM nathI. je phala thavAnuM hoya te na dhAravAthI thatu nathI tema nathI. niSphaLatA pitAnA udyamanI khAmI aMge thAya che. jIvavAnI IcchA te dhAre ke na dhAro paNa thavAnI, nAstika jIva puNya pApa karma parabhava na mAne tethI te vastu uDI javAnI nathI. jema ziyALIo siMha dekhI AMkha mIMce tethI te sihunA pajAmAMthI chUTate nathI; tema parabhava puNya pApa durgati naraka svargane na mAne tethI pApa durgati thavAnA hoya te mATe tema nathI. ApaNe mAnyatAnA AdhAre sRSTi nathI tema ahiM pApAdi cAlyA javAnA ? te nA; paNa je kArya thavAnu te IcchA che ke na he paNa thavAnuM. mANasa Aga na saLagAve ane IcchA kare ke TADha jAya te te kevI rIte javAnI?tema ahiM kadI parabhavAdine na mAne tethI tenI dhAraNA mAtrathI parabhavAdi cAlyuM jatu nathI. vairAgyanI dharmanI AstikatAnI jaDa kaI? A jIvane vAraMvAra janmamaraNa karavAM paDe che. karelA karmo bhegavavA paDe che te AstikenI jaDa che. janmamaraNane koI paNa rokI zakatu nathI te rokAya ke chUTe tevI ja cIja nathI. te na mAnIne bacAva na karyo tethI zuM thayuM? zatrunA sAmarthya ane nukazAnane na mAne te zatru cAlyA ja nathI. tema ahiM AgaLa paNa pApane na mAne tethI pApa ke tenuM sAmarthya ke nukazAna cAlyu jatu nathI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna . jA graha cAle jAya, purU akkala vApare te bhalabhalA devatA niSphaLa jAya; eka zahera upara devatA reSAyamAna thaye AthI tene darabAramAM vijaLI darabAra upara pADavI te nizcaya karyo. evAmAM eka nimittao rAjasabhAmAM AvyuM.ene nimitta puchavAmAM AvyuM tyAre te nimitta baLe kahevA lAgyuM ke nimitta kahetAM mArI jIbha nathI cAlatI. kema te aniSTanuM kathana karavAthI phAyade ze? vAta kharI. ISTanuM kathana karIe tene vAMdho nathI. aniSTanuM kathana karU te sAvacetIne sthAna maLe; tyAre nimittiAe kahyuM ke sAheba AjathI sAtame dahADe vijaLI paDavAnI che. ane te paNa rAjA upara paDavAnI che. have sabhAmAM beThelA badhA ciDAyA. keTalAka evI sthitinA heya ke sAcuM na game paNa mIThuM game. sAcuM tapAsavAvALA ochA heya, AkhI rAjasabhA satyanA vicAramAM utarI nahI. ane kahevA lAgI ke-e be ja kema? ahiM A kema? sabhA purI thaI eTale divAna nimitta pAse gayA. ane puchayuM ke-ApaNuM A rAjA che temanA upara paDaze ? tyAre nimittie kahyuM ke nA. nagarAdhipati para paDaze. eTale pradhAne buddhi calAvI kemake kahenAra nimittio che. eTale siMhAsana upara beThela haze tenA upara paDaze A pramANe nizcaya karI rAjAne kahI dIdhu ke tamArI chabI A siMhAsana upara mukAze. ane tame pauSadhazALAmAM pesI jAva tamAre kaI kahevuM nahiM. siMhAsana upara chabI mukAI gaI. jyAM sAtame divasa AvyuM tyAM vIjaLI paDI ane chabIne kakaDe kakaDA thayA. rAjA bacI gayA. durgati na jANe tethI aTakatI nathI. - A uparathI mAlama paDe ke-aniSTa jANavAmAM bacAvane sthAna rahe, akakalane avakAza rahe, paNa ISTamAM akkalane avakAza nathI A vAta vicAraze te dhyAnamAM Avaze ke-zAstrakAre, tIrtha kare, Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sADatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 129 gaNadhara mahArAjAe A jagatane narakagatinAM duHkhe tathA tenA kAraNenA je upadeza ApyA te zA mATe? zuM tenAthI tamane DarAvavA mATe? nA. tenA upAyenA kAraNe jANavAthI sAvaceta thAo tethI, aniSTa jayuM hoya te akkalanA upayoganuM sthAna jeo pApane jANe durgati naraka jANe teo te pApa taraphanA je je kAraNe hoya tenAthI sAvaceta rahe, paraMtu je na te jANe na te mAne tethI zuM naraka pApa DarI jAya che? te nA. pahelAMnA kSatriyamAM rivAja hatuM ke pite jAhera thayA vinA ghA na kare, ghA karatAM pite pitAne jAhera kare ke huM tArI upara ghA karavAne chuM. kRSNa mahArAje jyAre jarAkumAranuM bANa vAgyuM tyAre zabda vAparyo ke meM koI dahADe jaNAvyA vagara vA karyo nathI; jarAkumAre mRgale ghArI ghA kare che. kRSNa lugaDuM oDhIne sutA che tethI mRga dhArIne bANa mAryuM. kSatriorajapUta-jAdave potAnI jANa karyA sivAya ane zatrune jaNAvyA vagara ghA nahatA karatA. tema A pApa nathI te jANe ke na jANe; jema agnine svabhAva bALavAne che te jANe ke jANe te paNa bALe, jherane svabhAva mAravAne, tema pApane svabhAva tame jANe mAne ke na jANe ke na mAne paNa bAMdhyuM hoya te te naDe. agni viSa hathiyArane tame jANe ke na jANe te paNa pitAnuM kAma kare che. tema pApane jANe mAne dhAre ke na jANe na mAne ke na dhAre paNa te te tenuM kArya kare che. jANe ke na jANe tethI zuM! keTalAka kAyadAmAM ajANapaNane bacAva nathI. keTalAka kAyadA evA hoya ke ajANapaNane bacAva thAya, keTalAka gunAmAM ajANapaNu na cAle. keIe khuna karyuM hoya ane kahe ke huM khuna jANu nathI, chatAM korTa bacAvI zakatI nathI. paNa pApa evI cIja tame jANe, mAne, dhAro, ke na jANe, na. mAne, na dhAre te paNa te sajA karyA vagara rahe nahI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 130 aniSTane jANe te tenA upAya sujhe. Astika mAtra parabhavane pApane dutine mAnavAvALA che, na mAnavAthI te cAlyA javAnA nathI, mATe tene jANavA joie. jANyA pachI aniSTamAM akkala vaparAya, aniSTanA khyAlamAM akkala vAparavAne avakAza che. nArakI AdinA aniSTa jANyAM hAya tyAre tenA kAraNeAthI sAvaceta rahevA mATe akkalanA upayega karI zakAya. kudaratane mekSa Ape ja chuTakA, kacAre ? Astika gayA bhava A bhava ane AvatA bhava te traNane eka ja lAInamAM gaNe tethI A bhava ke AvatA bhatramAM mekSa maLe temAM azraddhAne avakAza nathI. khaDAutAranI huMDI le che paNa muddatanI huMDI nathI letA, kema ? akkalavALA Aja maLyA ke traNa mahine male, te male te kharAkhara' malavAmAM muphta che. tema A bhavamAM ke AvatA bhavamAM maLe paNa male te kharU, muddatamAM bhava karavAnA che. A bhava ke AvatA bhavamAM mekSa maLe tenI Astikane ciMtA nathI, devAdAra nANAM Ape te, ai AgaLa meAkSanA huM ledAra kudarata devAdAra che te A bhava ke ATha bhave . paNa mane mekSa Ape, ATha bhavamAM teA kudaratanI tAkAta nathI ke mane mekSa ApyA vagara rahe? kevalI bhagavatAe niyama mAMdhyA ke cAritranI ArAdhanAvALA ATha bhava cAritra pALIne sasAramAMthI nIkaLI jAya. dezivarita asakhyAti vakhata Ave. ArAdhanA karanAra samaje che ke kudarata javAnI kayAM che ? A kSetrAMtara kAlAMtara jAya te paNa badalI jatI nathI, tene kSetrAMtara ke kalAMtare ke ATha bhavamAM mekSa ApavA paDaze. ArAdhanA karavAvALA je Astika che tene A bhavamAM kudarate mekSa ApavA paDaze. upAyA sAcA hAya tA kAryanI siddhi. ArAdhanA AstikamAtra kare che. keI Astika dharmanI ArAdhanA vagaranA hAtA nathI. paNa eka vAta vicAravI, upAya Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sADatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 131 je sAce hoya te kAryanI siddhi sAcI thAya. upAya khoTo hoya te kAryanI siddhi beTI thAya. zatrune jIta che ane taravAra lAkaDAnI che te zA kAmanuM? tema ahiMyA paNa karma zatrune jIta che, janma jarA maraNa regAdino nAza kare che ane kevalajJAnAdi meLavavuM che. jyAre A karavuM che te tenA sAdhane gya joIe. je sAdhane na hoya te kAryanI siddhi thAya nahIM, lAkaDAnI taravAre zatru chatA nathI. je mokSa sAdhavAnA upAye sAcA hoya te ja mokSa sAdhI zake. juThA hoya tenA sAdhI zake. kArya siddhi mATenA vaNu kAraNe. A vAta vicAraze te mAlama paDaze ke duniyAmAtrane aMge vicArIe ke e keNa hoI zake? kaI paNa kAryane karanAro, sAdhyane sAdhanA keNuM hoya? jagatamAM traNa vastu vagara kAryanI sidhdhi thaI zakatI nathI. te traNa vastu kaI? 1 sAdhanane nizcaya, 2 sAdhananI samajaNa, 3 sAdhanano amala. nizcaya, samajaNa ane amala vagara kaI kArya jagatamAM zuM banI zake che? game te kAryo ke, meTA kAryo je je jagatamAM che te te badhAne A traNa vastu vagara kaI pAmI zakatuM nathI. mATe nizcaya, samajaNa, ane amala A traNa vastu lIdhI. nizcayanI AvazyakatA. nizcayanI jarUra kema? amalathI phala te thAya che, vAta kharI paNa nizcayanI jarura che-kAraNa ke nizcayavALe manuSya vidhithI haNa nathI, tema bIjAthI bheLavAtuM nathI. nahi te ceTalInA cArase ane dADhInA deDha jevuM thAya, eka rAjIne cere gheryo temAM cere verAjInI dADhI pakaDI. rAjI vicAre ke have zuM karavuM? aya! sAMbhaLe che ke-A mArI dADhI pakaDI che te deDho ApavA paDaze, jeTalI pakaDaze te cArase ApavA paDaze! mATe deDhaze lAva. cAra ceTalI pakaDavA gaye tyAM zuM maLe? rAjIne caTaNI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 Dizaka prakaraNa [vyAkhyAna heya nahIM, verAjI chaTakI gayA. jema nizcaya vagaranA pelA bheLavAI gayA ane kAma cUkI gayA, tema nizcaya vagarane padagalika sAdhanamAM jAya paNa nizcayavALo temAM bheLavAI jAya nahi, nizcaya vagarane bhaLatAthI bharamAI jAya. je nizcayavALe hoya te vighanA pahADane rAI eTale dhAre. nizcaya vagarane rAI jeTalA vidhrane pahADa jeTaluM gaNe. javuM che te vakhate game tevuM kAma Ave te paNa javuM. paNa jaIzuM ke nahIM te vicAramAM jAva te javAnuM cheDavuM paDe. tethI jainazAsanamAM zraddhA-samaktinI kimata keTalI te samajAze; nizcaya zuM kAma kare che ane anizcaya zuM kAma kare che te samajAze; sanacakravatI dIkSA levA taiyAra thayA, dIkSA lIdhI. AkhuM rAjamaMDala ane Akho janAne cha mahinA sudhI pAchaLa pharyo paNa sAmuM na joyuM. A kema banyuM haze? teM nizcaya karyo tethI. nizcayavALAne pahADa jeTaluM vigha rAI jeTaluM lAge, anizcayavALAne rAI jeTaluM vidhra te pahADa jeTaluM lAge. chekarAo haLImAM gAjaranI pipuDI banAve che pachI te vAgI te ThIka nahi te cAvI jAya. tema tame karo te zuM thAya? yAhAma karavuM che karavuM che. pachI ahAya je he! nizcayavALo manuSya lebhAze nahIM, lathaDase nahIM; mATe jagatamAM nizcayanI jarUra che nahitara bAvAjI jevuM thAya. jema eka bAvAjI bhIkSA levA jatA hatA. rastAmAM keInI sArI vastu pahelI je tethI vicAra Avyo ke A laI lau" mAre kAma Avaze, paraMtu sAthe bIje vicAra AvyuM ke mAre kedanI vagara ApelI levAnI jarUra zI! huM A cIja rAkhuM te cAra banuM chuM te pramANe vicArIne vastu mUkI dIdhI, pAcho nIkaLe. pAcho vicAra AvyuM ke A cIja evI che ke tenA mAlikane nahi maLe te cokkasa, pAchuM vaLI vicAra karI mUkI daIne pAche cAlya, vaLI pAcho tyAM AvIne vicAryuM ke mAlikane na Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sADatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 133 na maLe tethI huM mAlika? huM te vagara ApI lauM chuM ne? pAchA mukIne cAlyA gaye. pAche vicAra AvyuM ke rastAmAM paDI gayelI cIja mAlike saMbhALI nathI. tenI mAlikane kimata nathI, mAre kiMmata che. te chatAM mAlika thate maLaze te daI dezuM, tethI zuM che ! kAma paDaze te tene musApharIne zrama bacAvAze, AgaLa cAlIne pAcho Avye vicAryuM ke-mAlika bIje raste gaye haze ane bIje rasate levA Avaze te ! mAre levI nathI, pAchA AvIne mUkI dIdhI. pAche vicAra AvyuM ke-meTA raste gaye haze, mATe maLaze te ApI daIzuM mATe levI. tyAM vicAra AvyuM ke A meTuM zahera che te te maLaze kayAMthI! ane te kayAM kheLavAne ! mATe mukI dIdhI. zuM thayuM nathI levI te nizcaya na havAthI bAcakA bharyA. tema jene Astikyane-samakitine, jinezvarane, mekSane nizcaya nathI te bIcArA anaMtI vakhata athaDAya. anaMtI vakhata odhA muhapatti lIdhA te bAvAnA pherA jevA, kAraNa kare tyAga ane IcchA pagalikanI rAkhe AthI anaMtA cAritra, dezaviratinI karaNuM nakAmI gaI. zAmAM? te anya IcchAthI. IcchA vagarane dharma kare te amane piSAya che, AthI haribhadrasUrijI kahe che ke paugalika IcchAmAM parovAyele dharmamAM poSAtuM nathI. viSaya ane garala anuSThAna. - pAMca anuSThAne che. viSAnuSThAna, garalAnuSThAna, ananuSThAna, tahetu, ane amRtAnuSThAna viSa- tatkAla, garala-bhavAMtaramAM. vagara samajaNe dhAraNa vinA kare, garalAnuSThAna poSAtuM nathI. kema? te te sAdhyane cUke che. tenI sAthe sAdhanane badale che. kAle ApIza te vAyade sAre paNa tAMbAnA rUpiyAne rUpiye gaNave te te gunegArane? hA. pagalika IcchAmAM utare te kAmane nathI. anAgAdi kAmanuM rAkhyuM, bharese kalAInA lIdhA ane rUpiyAnI dhAraNAvALe hoya te A rUpiye nathI tema samajAvI zakAya. tema viSAdine karanAre Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 SoDazaka praka2Nu [ vyAkhyAna te mekSanAM zAstro sAMbhaLatA hAya te te lAyaka che, mekSamArganA zAstra sAMbhaLatA hAya paNa tene jo kALajAmAM dveSanI lAya lAge te te manuSya lAyaka nathI. tethI zAstrakAre pravacanasArASkAramAM jaNAvyu ke-phalANI tapasyA, akSayanidhi, saubhAgyapa camI, kalpavRkSa vigeranI tapasyAe pauddagalika phUlane uddezIne cAlanArA, AvA paudgalika phaLe dhama mAM pravatelA anatA mekSe gayA paNa saikSane dveSa na joie. meAkSanuM nAma mAtra sAMbhaLatAM jo kIDIe caDe te viSAnuSThAnavALA, AvA hAya te te kAma nathI lAgatA. paNa meAkSanI IcchA rAkhe tA kAma lAge che. pAgalika IcchAvALA yAgione pAlave nahi. mULavAtamAM Ave--jema paugalika lAlacathI palTo Avye nahI nahI nahI ja. Avu kema thAya che ? khAvAnI jamAta kAI gAmamAM AvI che. bhagate nAMtarUM dIdhuM che. jamAtamAM eka ja AMdhaLA che tene kayAM zahera vacamAM laI javA tethI tene ahiM ja rahevA do.ahiM sagavaDa karAvIne badhA gayA. jamAta jamIne AvI tyAre pelA khAve puche che ke kayA khAyA? khIrapurI. tyAre khIra kayA cIja gaukA bagalA jesA dudha hAtA hai ! agalA kayA ? tama khAvAe dikhalAyA esA bagalA; pelAe hAtha pherabyA, ane khelyA esA tumane khAyA. nahi, A te upamA dIdhI che. huM kahuM chuM te sAMbhaLatA nathI. AvAne zuM kahevuM? tema ApaNAmAM khAvuM pAvuM teja, te sivAya bIjuM karyuM che zuM! tene zu karavA. A bagalA khAvA tamArAmAM nathI tema na samajaze ! je AtmA karma janma maraNa rAga rahitapaNuM che te sthitinuM bhAna na rAkhe ane khAvA pIvAmAM ja pUrNa teTaluM ja pakaDI le te bagalA mAvA jevA che, AvAe anuSkAnAne devalAka rAjA mahArAjAnA sukhA mATe kare, tene zAstrakAra lAina bahAra kADhe che. jene meAkSanAM zAstrA-mArga-sAMbhaLatAM dveSa nathI tene lAyaka gaNe che; dharmanA phala tarIke meAkSane IcchavA tenI jaMge para . Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sADatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 135 pogalika IcchAnA kAraNe viparIta dazAvALe gaNe, jene te nathI pAlavate. ajJAnI hajI pAlave che. kAraNa viparita vicAravALe vidhAtrAne ulTI kare. ajJAna ulaTuM nahi kare. aphINa khAIne tela pIve tenuM zuM? temAM upAya nahIM. aphINa ekaluM khAdhuM hoya te ulTI karAvIne bacAvI zakAya. ajJAnI vagara tele aphINa khAvAvALe, viparita vicAravALe te aphINa upara tela pIvAvALo. traNa cIja vinA mokSa nathI. jinezvara bhagavAne A kalyANane mATe kahyuM che. ATalI cIja jene magajamAM hoya tevI bhaktithI je anuSThAna karavAmAM Ave, te kalyANa kare tethI nizcaya. te karavuM ja ! ahAya jeTalI lAlaca hAya, bhaya hoya te paNa mukhya muddAthI pharavuM nahI, paNa karavuM cheja. nizcaya vagarane bhaya ne lebhamAM lathaDI jAya mATe pahelAM nizcayanI jarUra. tenuM nAmaja samakita. devagurU dharmane mAnIe te nizcayane aMge, nizcaya ekalo karyA chatAM sAdhananI samajaNa na hoya te lAkaDAnA DhagalA pheMkavA jevuM thAya. chokarAne lAkaDAne Dhagale oLaMgave paNa sAdhananI samajaNa vagara te kema eLage te vicAre! sAdhana jANyuM, sAdhyane nizcaya karyo paNa karavuM karAvavuM nahIM. tADanA jhADa nIce beThele lule ThIMgaNe te bhale phala levAno nizcaya kare, sAdhana samaje che. paNa caDe kayAMthI? tema ahIM nizcaya sAdhanavALA thayA chatAM amalamAM na mUkayuM te kAMI na karI zake. jeo nizcayavALA; sAdhananI samajaNavALA, amala karavAvALAne kArya gaNAya. "yaha sarjana" te zraddhA, nizcaya, jJAna-te samajaNa, cAritra-te kiyA racanA. te mekSane mArga che. AstikAne tIrthakara mahArAje nizcaya, sAdhanathI samajaNa ane amala kare te ApaNane jaNAvyuM che. tattva jANyAM eTale tamAro mokSa thavAno tema ahIM nathI. A darzana pAmyA eTale purUM thayuM tevuM ahIM nathI. ahIM te traNe Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 mahezaka prakaraNa vyAkhyAna bhegA maLe tAja thAya. tenA upara Astika bharAsA rAkhe tethI A bhava ane AvatA bhuvane eka rIte kare. mATe tene vacananI ArAdhanA dvArAe dharma che. vacananuM svarUpa vaktavyatA jaNAvyA, nizcaya, sAdhananI samajaNu kriyAne kahenAra tevuM vacana. te vacana mekSamArganuM vacana kahevAya. la svarUpa kahyuM. tenA viSaya kaceA ? hetue kayA ? te adhikAra agre vartamAna. ! vyAkhyAna 38 'vacanArAdhanayA khalu' zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra surIzvarajI mahArAja bhavyajIveAnA upakArane mATe peDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke--A saMsAramAM dareka Astika manuSya deva gurU dhane mAne che. kAI paNa Astika deva gurU dharmane nAkabula karanArA nathI. paraMtu laukika ane leAkeAttara jene jainetara ane jaina kahIe temAM kraka kayAM jainA devagurU dharmane paNa parIkSAnA AdhIna mAne che. deva kayA mAnavA, gurU kayA mAnavA ane dharma kayA mAnavA ? te parIkSAmAM pAra utare te. Izvarane nAme luMTanArA, IzvaranA nAme izvara, tene aMge cAlavuM. pahelethI izvarane AgaLa karavA tema nahiM. itarAmAM amuka zikSaNu vagaranI jAta paramezvara che, paNa zAthI mAnavA teneA temAM patto nathI. zikSitamAM akkalavALA juThuM khele te muzkelIe pakaDAya paNu akkala vagaranA jITu mele te te DagalAmAM pakaDAya. cArImAM udAharaNa de che, eke bIjA pAsethI jhuMTavI laine te vastu khIjAne ApI dvIdhI, tyAre jenI cIja hoya te kahe ke mArI vastu gaI tyAre zuM kahe ke--mArI pAse hAya teA lai le ! meM lIdhI nathI. te Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 137 mRSAvAdathI bacavA mAMge che paNa te cerInA bacAvane mRSAvAda, akkalavALAnAM juThAM te avalacaMDApaNAnA hoya, akkala vagaranAnuM juThuM pArakhI zakAya. tema bIjAoe Izvarane potAnA peTa kuTuMbanA piSaNa khAtara ubhA rAkhyA, te zA mATe? IzvaranA nAme luMTavA che mATe, je leke mane Ape tene Izvara Apaze eTale Izvarane havAle Ape te Izvarane na manAve te havAlAnuM zuM thAya? zikSita thayela Izvara che tema kahevAthI nahi mAne AthI guMcavADAmAM nAMkhavA che. ajuna laDavA Avye, yuddha zarU thavAnI taiyArImAM che tyAM sAmAM najara kare te potAnA kuTuMbanA vaDerA ubhA che. zAne mATe A lokane mAravA? ane kahyuM-mane bhIkha maLaze ke nahi? "bhIkha mAMgIne khAvuM sAruM paNa rAjyane mATe Ane haluvA nahIM, e leke mane mAre te paNa huM mAravA nathI Icchate, manuSya rAjya dhana meLave te kenA mATe ? kuTuMba mATe. pitAnA mATe sADAtraNa hAtha jamIna ane savAzera khorAka basa che, kherAka poSAka maLavAthI badhA saMteSa pAmI jAta. - tRSNA zA mATe ? jene mATe ame rAjya bhege dravye Icchie te kuTuMbIo mATe AthI yuddhamAM ubhA chIe, A jyAre thayuM tyAre kRSNa kahyuM? are arjuna! tane AvA bhayAnaka avasaramAM pApa kayAMthI vaLagyuM? arjune kahyuM, gharathA pathA-atyaMta dayAmAM beThele chuM Ama kahyuM, have buddhi cakkaramAM nAkhavI joIe. ghI sIdhI AMga- vIthI nIce nahi nIkaLe paNa vAMkI AMgaLIthI nIkaLe. akkalavA-LAne avaLe raste lAvavA hoya te temane avaLI rIte dare, vakIle ghaNA kesa hoya chatAM TAMTIyA bhagAve teDAve tethI temane phala barAbara maLe. akkalavALAo vAMdhA nAkhIne kAma calAve tema ganI, sAMkhyanI, sthitinI vAta karI paNa chevaTe tame kahe tema karUM. asIla uttara detAM thAkaya hoya tyAre vakIlane kahe ke tame kaho Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tema kahuM, kema karUM? te tene vakIla kahe ke AnuM Ama karaze. vacamAM cakA nAkhe ane asIlanI kiMmatane harAvI de, tema kema? sAce ApaNe le jItave che te jANe che chatAM kethaLI kANa karavA mATe cakrAvAmAM nAMkhe che, tema pega sAMkhyanI vAte karIne arjunane cakAvAmAM nAMkhe. tuM kahe tema karUM, kRSNa kahe ke tuM mAre zaraNe AvI jA ! "nimitta mAtra he arjuna ! tuM nimitta che. meM te emane pahelethI mArI nAMkhyA che. vicAra! A ajunanuM magaja hiMDele caDhAve che. uvA pATA baMdhAvanArA gItAmAM pahelethI chelle sudhInuM tatva vicAre! akkalavALA udhA pATA baMdhAvI luMTI le. luMTArUM mArIne luMTe. tema ahiM peTa puravuM, kuTuMba poSavuM che te paNa yAvacaMdradivAkarA sudhI pitAnI AvakanA rastA akhaMDa rAkhavA che, te kayAre rakhAya ? te IzvaranI ejansI maLe tyAre. tyAM havAlA pitAnA paNa bIjAnA nahi. vizya brAhmaNane maLe kSudrane te nahi; vaizyane zuM kahe? tuM DubI jaIza! zikSite te je avaLa pATA na baMdhAve te pitAnuM peTa na bharAya. caMdra sUrya sudhIne AdhAra, kArya karanAra mAtrane karanAre Izvara. eka lugaDuM che tene eka nAne tAMtaNe teDaryo ane kahI dIdhuM ke-AkhuM lugaDuM nAza pAmyuM. kema thayuM? Izvare karyuM. je kArya dekhIye chIe te te Izvare karyuM kahe paNachidraghaTanI utpatti IzvaranI kaI rIte mAnIe? A keNa mAnI le? akale uMdhA pATA baMdhAvanArI buddhi ThekANe na heya tene manAvI de, kudaratane svabhAva zuM tene vicAra karavAne vakhata AvavA de nahIM. kartA karatA hoya temAM cetanane zuM? junuM ghara hoya ane mATI khasI te zuM te Izvara khaseDe che? jainetare te tarIke mAnavA taiyAra che. havAlAmAM Izvarane tyAMthI leNuM pAme tema jaine mAnatA nathI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 ADatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje Izvara dayAhIna che? jene-karma, puNya, pApa je baMdhAya tenA phala tarIke mAne che. akkalavALe avaLe paDe te utpAta kare paNa ghara bheLo na thAya. jyAre karmanI sAbitI purI thavA AvI tyAre darekane karmanI zraddhA AvavA lAgI. eTale karma te kharuM. paNa tenA phaLane denAre kaI joIe! mATe tyAM Izvarane zeThaLe. vakIla hAryo jAya tema apIlamAM ghasaDaye ja jAya. sAmAnya buddhivALA samajI zake che ke sAkara khAIe ApaNe temAM mIThAza, maracAM khAIye te baLatarA thAya che A kaI karavA Ave che ? te nA. paNa tene svabhAva che. te pachI karmamAM svabhAva mAnavAmAM aDacaNa zI AvI? zaradI, glema thayuM te bIjAe karyuM? te nA. pudgalanI parAdhInatA dekhI zakIe chIe. tema karma upara siddhAMta AvavA lAgyA tyAre kula denAra joIe A vAta teo lAvyA. 3 junArA mAmA phuvA saritA ja ajJAnI leke potAnA sukha duHkhamAM Izvara sukha ApavA mAMge che te maLe tevuM mAne che. sthAna sukhanuM duHkhanuM maLe tyAM sukhaduHkha kyAMthI AvavavAnuM hoya te svarge ke narake javAnuM hoya te Izvara ekale te karmanI thIyarI AgaLa teone lAcArI che. bAlake zuM bagADayuM ke sADA nava mahinA udhe mAthe laTakAvI dIdhe! bAlaka upara seTa calAvanAra kaI sthitine ? bAlaka skAya jevA gunAvALe hoya te paNa te mApha karAya che. jamyA pachI roga herAnagati vedanA te badhuM. IzvaranuM ne ? Izvarane bAlaka upara dayAne lagIre chAMTe che? nA. AvI sthiti AvI tyAre ghAtakI kome badhAM Izvarane mAthe javA lAgyAM. cerI jATha DisA, raMDIbAjI te badhA Izvarane mAthe caDe che, karmanA phala denAra tarIke joIze ne? mera nATaka karatAM raLIyAmaNuM dekhAya paNa pAchaLa puMTha dekhAya che. tema phala denAra te kahetAM vicAra na AvyuM ke Izvara ane karmanAM mIMDA vaLaze. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna izvara kartA nathI. - atyAre Aje duHkhI thAya che te zAnA aMge? te pahelAM karelAM hiMsAdi, kedhAdi tene aMgene? hA. te te Izvare karAvyAM hatAM. jalAda phAMsIe caDAve temAM jahalAda ke gunegArImAM AvatuM nathI, tema tene pahelA bhave hiMsAdi karyA hatAM te badhAM IzvaranA hukamathI karyA hatAM. te pachI navA karma jevI cIja kayAMthI lAvIza? phala e karma ane karma e phala. pahelA bhavanAM karmanA phala ahiM bhegavAtAM karma, karmane saMbaMdha kayAMthI? jyAM karmane mAthe mIMDa tyAM Izvarane mAthe mIMDI AvI gaI dayALu mANasa hoya te te tene mAphI Ape. kartakatA nathI rahetI. ane phala denAra mAne te karmanI katRkatA uDI jAya. jene Izvara kevA mAne che? - jana matamAM peTa puravA mATe Izvarane AgaLa karatA nathI. havAle denAra tarIke nathI. te jenee Izvarane mAnyA zAthI? sUrya ane caMdra uge te mAne che ke? te zA mATe upayogI? te sArI narasI vastu dekhADanAre che tethI te jema vastune dekhADanAra che paNavikheranAra ke ukheDanAra nathI. tema jaine paramezvarane mAne te vastune dekhADanAra tarIke, nahIM ke leNadeNanA cepaDA rAkhanAra tarIke. kartA tarIke ke karmanA phakta denAra tarIke Izvara nathI mAnatA. svarUpa dekhADanAra tarIke Izvarane mAnavAmAM Ave che. te Izvarane upakAra karyo? vacana, sUryane upakAra tene prakAza, ta, teja te ApaNane upakAra, kare che. te na hoya te pachI dIve, te dI ke? te prakAza vagarane, teja vagarane, prakAza vinAne caMdra hoya te nakAmuM. jema tApa vagarane sUrya, prakAza vagara caMdra teja vagarane dIpaka. tema vacana vagaranA eka vakhata jinezvara mAne te, vacana vagaranA jinezvara kevA? tApa, prakAza ane teja sivAyanA sUryAdi jevA. dave, caMdra, sUrya udyotane aMge manAya che. tIrthakare manAya che te vacanane aMge Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 141 tIrthakare tIrthakarapaNuM meLave che te zAnA mATe ? tIrtha karapaNAnuM phala zuM maLyuM? te vacana. jina nAma kaI rIte bhagavAya? anukaMpAne virodhIone vicAraNIya. zAstramAM karmanAM prakRti 120 gaNAya che temAM 117 karmanA udaye-pApanA udaye, phakta traNa ja prakRti AtmAnA guNane lIdhe. jinanAmakarma ane AhAraka zarIra ane AhAraka aMgopAMga.. jinanAmakarma samaktine aMge AhAraka te saMyamane aMge che. mATe jinanAmakarma te udayane lIdhe baMdhAtuM nathI. have A vAta dhyAnamAM rAkhazo! jeo duHkha anukaMpA upara dhakko mAre che. tene mate arihaMtapaNuM eTale meTI Ata. cetrIza atizAmAM mArI na hoya te atizaya. enA karme mare ane enA karmo che, temAM zuM saMbaMdha. ativRSTi, anAvRSTi-roga-svApara cakabhaya na heya, samakitamAMthI tIrthakara nAmakarma ane temAMthI A badhI upAdhI, anukaMpAmAM 18 pApasthAnakavALAo tIrthakaranA phalamAM 18 pApasthAnaka gaNe ke bIjuM kaMI tIrthakara paNa vIzasthAnakathI bAMdheluM tethI cetrIza atizaya thayA, A jagatanI mArI vigerene mATe upakAraka thayA, ekalA sAdhu mATe nahI. cetrIza atizayamAM 16 atizaya duniyAdArInA saMbaMdhavALA che. sIdhe dharma sAthe saMbaMdha nathI. tIrthakarapaNAmAM zuM meLavyuM? tenuM phala dezanA vacana. mukhya phala kayuM? te samaje. je jinanAmakarma bAMdhyuM te bhagavAya kaI rIte. "dhama rerAnApa"i aglAna dezanAe. jina mAnavAnI jaDa kaI? dezanA. AdizabdathI keTalAka kahe che ke pUjA lIdhI. dharmadezanA teja jinanAmakarmanuM phala pite jinanAmakarma kayA muddAthI bAMdhyuM ? jagatane udhdhAra karuM ? jagatanA uddhArathI bAMdheluM jinanAmakarma te udhdhAra rUpe kale mATe mukhya phala aglAnapaNe dharma dezanA te jinanAmakamAna phala che, tene bIcArAne gauNapaNuM naDe che. karmamAM be mata thAya tema nathI kemake tenA pustakamAM lakhelA che. pachI temanA mate te. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tIrthakara 18 pApasthAnaka DhagalAbaMdha bAMdhavAnA, eka jIve te 18nuM pApa bAMdhe. te mArI ativRSTinA nivAraNathI keTalA jIvyA? tethI temane pAra rahevAne nahI. zrAvakenA chokarAone bharamAvavA hoya te ATha karma pAMtrIza bela kahe paNa temAM saMsAranuM khAnuM kayA ThekANe AvyuM. te mane jaNa? te kyAMthI kADhayuM? pachI prakRti zAnI gaNAve che? te lekene bhAMDavA mATe. ahIM tIrthakarane saMsArakhAnAmAM nahi nAMkhI zake. mahAvIra mahArAje gozALe bacAvyuM te bhUlathI tema kahevA pAchA paDe tema nathI. tIrthakaranA atizayamAM bhUlyA kahevAya tema nathI. A adhikAra bhagavatInA kayA zatakamAM kaI avasthAmAM kahyo, te kevalI avasthAmAM ko tyAM anukaMpAthI bacAvyo tenA karatAM mArI bhUla thaI tema jaNAvavuM hatuMne ? mahimAmAM hatuM te jaNAvyuM. jeone bhAna nathI ke A vacana chedamasthapaNAnuM che ke kevalIpaNAnuM? kevalI paNAnuM che temAM sudhAreluM nahI ane te tAre sudhAravuM che, tIrthakarapaNuM dezanAne aMge che tene pUjAne aMge kahevuM tene zuM artha? lagna kenuM nAma? hAtha melApa thAya te, paNa maTe varagheDe te tamAzene? nA, te te eka rIti tarIke che. vastu tarIke kevala dezanA mATe vacana che. gaNadhare e bAra aMganI racanA karI tenA para tIrthakaranI sahI. tIrthakarane mAnIe te vacananA AdhAre temane Agala calAvIe chIe. vacanane mahimA jagata ane kudarate gayA. mahAvIranA zAsanamAM bIjAone kevalajJAna upaje tene mahimA Indra kare nahI, paNa bAra aMganI racanA gaNadhare kare te vakhate Indra mahArAja vAsacUrNane thALa laIne ubhA rahe ane puSpavRSTi kare te niyama. kadAca zAstrane mahimA tame kahe te gautamane AnaMdazrAvaka AgaLa micchAmi dukkaDaM devAne vakhata Ave; AvAnA vacana upara A badhuM ne? pahelAM A zAstra gaNudharAnuM svataMtra nathI. sittedAre 2hAyaje lakhyuM paNa sahI karI mejisTreTe, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADatrIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 143 temAM hukama kene? mejisTreTane. tema gaNadharo e 12 aMganI racanA karI tenI pachI tIrthakare uThIne te barAbara che ane dhAraNa karavuM tema kahIne vAsakSepa karyo. "agggS hiM" dravya guNa paryAyathI tane tIrtha ane zAsananI AjJA ApuM chuM. sahI kenI? te kevalInI, AthI atra ekalo gautamasvAmijI upara bharoso rAkhavAne rahyo nahI, bAra aMganI racanA te tIrthakara kevalInI sAkSIvALI che. have gautamagaNadharane te vakhate kevalajJAnI te mAnatA nathIne? nA. sUtranA AdhAre jene cAlavuM. sUtramAM avadhi zabda vaparAye tenA bhede kahevAmAM AvyA "manuSarifmavALa" nIce nIce vadhAre vadhAravAnuM uce jANe tenA karatAM nIce vadhAre jANe saudharmAdi vimAnavALA uMce pitAnI vijA sudhI dekhe nIce ratnaprabhA jeTaluM dekhe, AnaMda zrAvake nIce ochuM ane upara vadhAre joyuM. ahiM jyAre deDharAja ane ahIM lAkha pejanenI saMkhyAmAM na Ave tevuM avadhijJAnanuM svarUpa te avadhijJAnanuM mAnI e kSaziyamanI vicitratA che. tevI jAtane kSaye pazama AnaMda zrAvakane thaye tethI mahAvIra mahArAje kahyuM te Aptamatane thaye tethI kabula karyuM, eja khubI che ke-mahAvIra bhagavAnanA vItarAgapaNAmAM gautamasvAmi eTale jamaNabhUja, AnaMda zrAvaka eTale gRhastha, kuTuMba kAja gharabAra choDIne bahAra parAmAM rahelA varSothI jene cheDI dIdheluM che. pA varSa pratimAmAM gayA ane AvI rIte jene gAmamAM javuM AvavuM nathI. tevAnI khAtara pitAnI jamaNuM bhUjAne namAvI dIdhI. jamaNuM bhUjA sarakhA gautamasvAmi jevAne mekalyA. gautama svAmi jevAne bhagavAna mahAvIra je Adeza kare te vItarAgapaNamAM khAmI heta te karI zakata kharA? nA. eja vItarAgapaNAnI nIzAnI. A badhA uparathI tattva e ke zAsane kevalajJAnane mahimA jeTale nathI gaNe teTale mahimA zAsana sthapAya tyAre je bAra aMga racAya che tene gaNele che. karUM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna janme tene gheraghera occhava, paraNavAmAM occhava nathI. vepAra meTe kare te vakhate janma je echava nathI tema zAsanatIrthakaranuM vacana kharekhara zAsananA bhaviSyamAM thanArA tIrthakaranuM mUla sthAna, badhAne kalyANane je mahatsava e vacananA kAraNe che, tethI tIrthaMkaranA vacananI ArAdhanA kare te ja dharma che. vaktA kevA che. vacana svarUpe keTaluM badhuM jarUrI che. tene viSaye kayA, hetu ze, kula kayuM te jaNAvaze te adhikAra agre vartamAna. ka vyAkhyAna 39 kara 'vacanArAdhanayA khalu' sava AstikAnI mAgaNI eka. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe DaSaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM jeTalA Astika manuSya che, te sarva deva gurU dharmane mAnanArA che. zA mATe mAne che? je ke jainetara paramezvarane sRSTikAraka tarIke, gurUne vezakulanI apekSAe, dharmane AcAranI apekSAe mAne che. chatAM mAne che zA mATe? eka ja vastu mATe, kaI te mokSa mATe. Astika varga mAtra mokSane mAnanAre che. Izvarane sRSTikartA mAnIne tenI ArAdhanAthI zuM mAMge che? gurUne deza kulanI apekSAe mAnIne, dharmane bAhA AcAravALe mAnIne tenI ArAdhanAthI meLavavA zuM mAge che? te kevala mekSa. sarvamatavALAe A jagatane asAra duniyA tarIke mAnI che. saMsArane mAyAmaya, jaMgala ane samudra tarIke varNavyuM che. keIpaNa Astika A saMsArane sAra tarIke varNavavAvALe nathI. saMsAra eTale zuM? keTalAka nAstikanI jaDavALA vAkayane, dhAtune, upasargane na Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIsamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje 145 samaje ane kahevA taiyAra thAya che. zuM kahevA taiyAra che? te atyaMta sAra che jemAM te saMsAra kahevAya ane khyAla nathI keupasarga dhAtuthI jeDAya ke zabdathI ? zabda je upasargathI joDAte hoya te samyakdarzana e zabda umAsvAtijIne kahe na paData. samadarzana kema na vAparyo? bIjAe bhale saMdarzana kahevA jAya che. paNa zAstrakAra nA kahe che. kAraNa ! darzana zabdane taiiyAra karyA pachI sama upasarga joDAya ja nahIM. te dhAtunI pUrve heya te niyama che A khyAlamAM rAkhIne vicAra kare. vivAre vivAdra, vize vati vidda, vivAda kone kahe? viruddhavAda te vivAda viruddha vo vivAra upasarganI sAthe bole te vizeSa artha thAya. vizeSe belavuM te vivAda te nahI balI zake. ahIM virUddhavAdane vivAda kahe te pachI samagradarzananI jago para samaupasarga kema na mu ? tema ahIM AgaLa samyakakSAra le paDe paNa saMsAra vAparatAM saMsadai khasavuM, atyaMta khasavuM. eTale ke jage para A jIva sthira nahIM. mekSa sivAyanAM badhAM sthAne A AtmAne azAzvata che. eka ja sthAna AjIva viSe sthira hoya che. te kyAM? mAtra siddhi sthAnamAM. rAzI lAkha jIvAnInAM sthAne te sarakavAvALAM, bhAvanAnI jage para "navA kALa sAravA' jagatanA jeTalA sthAne te badhA azAzvatA sthAne che. hAya te nIce nArakI, upara sarvArtha siddha jAya paNa te eke sthAna zAzvatu nahI. zAzvata sthAna eka ja mokSa. te sivAya jagatamAM koI zAzvata nathI. azAzvatA badhA temAM pharyA javAnuM te karmane Adhina, che. prANIo jemAM bhaTake che tenuM nAma saMsAra. dareka Astike A artha mAne che. atyaMta bhaTakavAnuM kahIne bIjAnI mAphaka eka ja janma mAnIne besavAnuM nathI. bIjA keTalAke punarjanma mAne te eka ja janmane aMge, A ghera-kabaramAM rahevAnA, nyAyanA divase teone Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa I vyAkhyAna hAjara karaze, je pramANe karmo haze te pramANe besta ke dejamAM mekalaze. pachI puche ke tyAMthI nIkaLaze kayAre ? ane kayAM jaze? te prazna kare te tamane juvAba na Ape. kema? tenA zAstramAM teTalA ja puratI vAta che. Astika badhe varga te jIvane bhaTakavAnuM mAnanAre che. mATe saMsAra-atyaMta rakhaDavuM jemAM jIve karmane lIdhe karI rahelA che tevuM je sthAna te saMsAra. saMsArane mAnele hovAthI sarva Astike saMsAranA vairAgyane tatva mAnanArA che. kaI saubhAgI saMsArane tattva bolanAra na hoya. je AstikatAmAMthI bahAra nIkaLyA hoya te saMsArane tattva bole. dareka Astakee saMsArane samudra-jaMgala-dAvAnala tarIke mAnelo che, te pAra utAravA mATe dareka Astika deva, gurU dharmane mAne che. pachI te skAya jevA mAne paNa mAnavAmAM kAraNa mekSa che. Abhigrahika mithyAtvI keNa hoya? saMsArathI pAra utaravA mATe abhavya jIva te AstikapaNanA nAmamAM paNa na hoya tema keTalAka kahe che. Abhigrahika mithyAtva kene heyara deva gurU dharmane mAne paNa te kudevAdine mAne tene, nAstika jevAne jIva nathI, dharma nathI, deva nathI. tevuM mAnanArane AbhigrahikamAM nathI lIdhA. jene amuka deva gurU dharmane mAnya che, tene AbhigrahikamAM kahevAmAM Ave che. abhavya temAM paNa Abhigrahika na hoya. kAraNe Astika mAtra mekSane mAnanArA che. je kudevAdine devAdi mAne che chatAM mekSa meLavavA mATe mAne che. jyAre mokSa mATe mAne che tyAre abhavyane mokSanI zraddhA na hoya. mekSa zabdanI zraddhA nahIM. kIDI dabANamAM Ave te te chUTavAne vicAra kare ke nahi ? saMsArathI chuTavAvALA Astika saMsArathI chuTavAnI buddhi hovAthI Abhigrahika hoya paNa abhavyane Abhigrahika mithyAtva hoyaja nahi. AmiDika devadine mAne te mokSa mATe! mokSanI abhivyane zraddhA na hoya, sakala kama janma-maraNa rahitapaNuM - kevaladarzanajJAnAdisahitapaNuM mekSamAM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 147 heya te badhA mAnatA nathI, A mekSa kaMI paNa mAnatuM hoya te mAtra jene. zukalapaNuM, abhavya bhavya vibhAga jene aMge paDe. tevI rIte paNa mekSa mAnanArAo deva gurU dhamonuM ArAdhana mekSa mATe kare che. kAryane vya kAraNa jinee mA e mekSa avyAbAdha apunarbhavavALA mekSa bIjA na mAne paNa mokSane mAne. te mATe devAdinI ArAdhanA kare tevAe jarUra vicAravuM ke-jevuM kArya karavuM hoya tenuM kAraNa tevuM meLavavuM joIe. ghaDe banAvavA hoya ane sUtara le ta, lugaDuM banAvavuM hoya ne mATI le te zuM thAya? sUtara ane mATI temAM kAraNa nathI, paNa mATI te ghaTanuM kAraNa ane sUtara te kapaDAnuM kAraNa che. kAryane anukula hoya tevuM kAraNa buddhimAna meLave. laNavAnI daSTi che ghauMnI ane vAve makAI te te daSTi zuM kAma lAge? jema makAI vAvanAre ghauM laNavAnI dRSTi rAkhe te kAma na lAge tema je kArya karavuM hoya tevAM kAraNa na meLave te kAryanI siddhi thaI zake nahI. mikSa cIja kaI? mekSanuM kArya te kaI cIja, mokSa zabda badhA belIe chIe paNa te cIja kaI? AtmAnA guNa saMpUrNa pragaTa thAya, sava kAla mATe sthAyI, arthAt kevaladarzana, kevalajJAna, vItaragapaNuM ane anaMta sukhane mAlika te mekSanI cIja che. mAlika kyAre banAya! mananA mAnyA mAlika banavuM te badhA banI zake. vidhithI A sevana karyuM hoya, meLavyuM hoya tene upayoga karI zake. tenA upagamAM keI ADe na Ave tenuM nAma mAlikI, te mAlikI kalita nahI paNa vAstavika mAlikI, pitAnA kajAmAM heya te uttama cIja hevI joIe. dhULane Tepalo ke hADakAne Dhagale kaje AvyuM. tethI kaMI nahIM, tethI uttama dazAnI vastu heya paNa tene upayoga na kare, upayoga kare ane ADe Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 breDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna aMtarAya AvavAnA hoya te te paNa nahIM, mATe mAlika thayelA gaNAvavuM joie. AtmAnI kevaladarzana, kevalajJAna rUpI Rddhi te vidhithI meLavI che ke nahI ? te kSaSakazreNI rUpI vidhithI meLavAya che, kevalajJAna, kevaladarzana, evI cIja jenAthI caDhiyAtuM jJAna ane darzana nathI mATe jaNAvyuM ke-zakA karI ke kevalajJAne badhuM jANyuM e nirNaya kahA paNa bIjuM nathI te nathI jANyuM tethI badhuM jANyuM tema kaheA che. ahIM AgaLa je devalajJAnathI bhUta, vartumAna, bhaviSya te sarvakAladezabhAvanA dravyeAnA jaNAyA che. jJAna te jJeya keTaluM sarakhuM. evuM je jJAna-darzana maLyuM che tenAthI uttama bIjI jJAnadarzana nathI evuM te meLavI lIdhuM che chatAM dareka kSaNe tenA upayoga che. kevaladana-kevalajJAna javAnuM nahI paNa upayega karavAne kharA, tene ghAta karanAra rokanAra koI paNa nathI. siddhamahArAjanA kevalajJAna, kevaladarzanane kAI rokanAra nahI, vidhithI uMcAmAM uMcu maLyuM, hamezAM upayegamAM levAnuM. vyAghAta karanAre kAi nahIM. cAranA tAkhAmAM dhana AvyuM te gerarItinuM, cArI karIne AvelA hAya tevA mANasa DAhayA hAya chatAM tene zahukAra na kahe. kAraNa ke te vidhithI nathI AveluM, vidhithI AvyA chatAM uMcAmAM uMcu. hAvuM jeI e. retInA Dhagale kabajAmAM Avye hAya tA tene bhAgyazALI kAI nathI gaNatuM. raNa mATe kAI laDAI karatuM nathI. udyoga ane zahera mATe laDAI thAya che, je halakI cIja che. tenA mAlika thavAne kAI taiyAra nathI. tAkhAmAM rItisara kimatI chatAM tene upayogamAM levAnI zakti na haiAya. tIjorImAM keAhInura meLaLye, vidhithI Avye uMcA che chatAM tIorIne zuM ? upayoga tene Adhina nathI. mAlikane Adhina upayAga che. tene AdhIna hAvA joie. AtmAne kevalajJAna uMcAmAM uMcuM maLyuM che. upayAga hamezAM kare che, chatAM mAthe DAMga hoya te nakAmI, vartamAna kAlanA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 149 rAjAne rAjya calAvavAne haka, hukama karavAne haka paNa vaDI sarakAra kahe ke khase eTale khalAsa. jemAM evAM vidanenA vAdaLA na hoya, tema siddha mahArAjane kevalajJAnAdi pada malyAM te kimatI che ke naDIM ? upayoga kare che ke nahIM? tene rekanAra kaI che ke nahIM? te pramANe kebaladarzana, vItarAgapaNe anaMta zakti temAM paNa samajavuM. manuSyapaNAmAM kevalajJAna upaje che. vidhIthI uttama che. AtmAe kSapakazreNithI meLavyuM, uttama meLavyuM, upayoga kare, tevA AtmAne rokanAra keI cIja ja nathI. A svarUpa mokSanuM jJAna darzana vItarAgatA anaMtazaktine ane svarUpa che te tenAM kAraNe kevA joIe che? makSanuM sAdhana dharma. je dharma samyagadarzana jJAna cAritrane mokSanuM sAdhana mAnanAro hoya te ja dharma mokSanuM sAdhana gaNAya. je deva gurU samyagadarzana-jJAna-caritranI Toce pahoMcyA hoya, pahoMce ane pahoMcADe tevA hoya te ja mokSanA kAvALA deva garU. dharmanA vicArane aMge jainetaroe devAdi mAnelA sAcA ke janee mAnelA sAcA ? temAM bharose ze! mATe A kahyuM ke mekSa ne zAzvata, jJAnasvarUpa, darzana, vItarAgatA anaMtazakti svarUpa mAne tenA sAdhane je karatA hoya tene samyagdarzanAdivALA deva gurU mAnI zakIe, dharma te dAna, zIla, tapa ane bhAva kahevAya ? vAta sAcI. dharma e mokSanuM kAraNa samaje che ke nahIM? dharma cvAghava mekSane sAdhanAro dharma che. samyagadazanAdi mekSane sAdhanAra temAM pharaka zuM ? darzanAdine mekSa mArga ke dharmadAnAdine mekSamArga mAne ? pariNAmi kAraNa te nimitta kAraNuM. jema ghaDe mATIthI thAya che paNa kuMbhAra caka daMDa vigere joIe. je ghATa kuMbhAra kare tevA AkAre mATI rahevAnI, mATInI svataMtra sattA nathI ke te AkAra kare. upAdAna kAraNa mATI, nimitta kAraNamAM kuMbhAra ane caka Ave, AkRti Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna vigere rUpImAM upAdAnathI mULa padArtha heya paNa kartA nimitta te bIjA hoya; tema jJAna darzana cAritra te mekSanA upAdAna kAraNa upAdAna keNe gaNIe ? je mULa vastu kAryarUpe pariName tenuM nAma upAdAna, vastramAM tAMtaNA upAdAna kAraNa, tAMtaNuM vaNAIne vastra banyuM. mATIne AkAra thaIne ghaDe bane tethI mATI tAMtaNe ghaTa ane vastranuM upAdAne kAraNe ahiM AgaLa mokSamAM kSAyikasabhyatva rahe, virati ane tenI pravRttimAM je pariNati te tyAM pariNamavAmAM upAdAna tarIke samyagdarzanAdi che. mATe mArga zabda mele che. mArga zabdanI sArthakatA. namUnajJAnavAritrALa mokSadetA.' kahI zake, kAvya karavA mATe prajJA abhyAsa kAraNa chatAM "ti hetu ekavacana vAparyuM tema ahIM vAparI zakata. mekSa traNe maLIne te mATe mArga zabda vAparyo. hetu vAparI zakata, traNe maLIne mArga che. cAra maLIne pAlakhI upADe te uMcakanArA cAra duniyAmAM khATalAnA pAyA cAra, eka na hoya te khATale kAma na lAge, mekSamAM samyakatva AdimAMthI eka na hoya te kAma na lAge. bahuvacana vigerenuM vivaraNa rahevA daIe, paraMtu mArgamAM zI khubI. pahelAM pahelAMne vaTAve eTale AgavyuM AgavyuM Ave. mArga ene e cheDe jAva te te ja mArga dilahIne mAge tyAre ja kahone? hA. tema ahIM samadarzanAdi enA e, eka bIjAne utpanna kare che. have te ja rahe che. pahela vaheluM aupathamikasamyakatva thAya. tenA ja lIdhe kSApazamika ane kSAyika, tema darzana enI vATa cAlI te cAlI mATe mArga zabda rAkhe, jJAna darzana cAritra svarUpa mArga. jaDanI ApalethI phAyado zuM? dAna, zIla, tapa, bhAvamaya dharma che. maya zabda zA mATe te tenI mukhyatA che. dAna zabda samajIe temAM devuM teTaluM Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIsamuM saddharmadezanA-vibhAga bIjo 151 samajyA chIe. paraMtu uMDA utaro! devuM hoya te te pagalika cIja pudagalathI upADIne pudagalane ApI temAM lAbha ze ? upadeza de te pudgala nathI ? to te pudgala che, bhASAvargaNanA pagale kAtyA, zrotrendriyanA pudgalo grahaNa karyA temAM dharma zuM thayuM ? tame je kaMI kahe te badhA pudgale ja mAnavA paDaze, jJAnadAna, abhayadAna kahe temAM paNa pudgala upara javuM paDaze. puddagalamAMdhAma kADhaye kyAMthI? je devAnuM levAnuM bane te badhuMpugalathI che? vAta sAcI che. pudagalane devuM temAM dharma mAnatA nathI. te temAM dharma mAnatA nathI. paraMtu dharma kene mAnIe chIe? te tatvArtha mAM jaNAvyuM che ke "vasthAtivarAnaM manughArtha' pitAne je mAlikapaNAne bhAva bha saMjJA, parigraha saMjJA cheDI daIne bIjAne Ape. pachI bIjAnI mAlikI, tene mamatA karavI hoya te kare. na karavI hoya te na kare. paNa mAre mamatA nahIM karavI. tenuM nAma dAna. zeThiyAnA kahevAthI munIme hajAre rUpIA ApyA. te phaLa munImane ke zeThane ? te zeThane, mamatA mAlikI cheDI keNe? te zeThe. munImajIe mAlikI mamatA cheDI ? te tene hatI ja nahIM. je kaMI dAna devAmAM Ave temAM pitAno parigraha, mamatva thaye heAya tene dUra karIne ApavuM te dAna. mamatvane cheDIne ApavuM tenuM nAma dAna. jJAna dAna daIe temAM bhASAvargaNAdi jJAna nathI. dravya jaDathI dharma thatA haze ! A te causpazI pudagala che ne ? tenAthI dharma kaI rIte thaye? jJAna darzana AtmAmAMthI kADhIne nathI ApyuM. atithisaMvibhAgAdi ApyuM te te jaDa che. temAM dhama kevI rIte thaye ? AhAra, vastra, pAtra de te dharma che na joIe, "ai vajuM vA' tene parigraha gaye che. AhAra pANIthI dharma kevI rIte thaye? pudagalamAM dharma ke mAnatuM nathI. bhASAvargaNAmAM dharma nathI mAnatuM. pudgalamaya che temAM dharma mAnatuM nathI, paNa AtmAnI pariNatimAM jJAnadAna abhaya Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna dAna vakhate jIvane vicAra karyo che ke devAvALe thauM. jIvane aMge, sapAtrane aMge tene ane saMyamane piSa tethI lAbha mA. kapilA dAna detI hatI chatAM tene dAna mAnaze ? te tene cheDavAne vakhata nathI; kharekhara dAnamAM jaDa kaI? anAdi kALathI maLelI vastuno mamatvabhAva cheDe te. kaI paNa kALa e nahote ke jIvane maLela vastunI mamatA nahatI; te mamatA choDAvI hoya te dAnadharmamAM. zAmAM devuM te mAne che, ATaluM dAna thayuM temAM kalyANa. anAdi kAlanA vikAre uDI gayA AthI dAna pariNatithI devAmAM meja AvI. jeTaluM dIdhuM, daIzuM teTaluM kalyANa mamatvabhAva upara kuhADe nAMkhave. AtmAnI pariNati te dharma che. piSadha pratikramaNa karyuM te pagalika pravRtti ane nivRtti ke bIjuM kaI? temAM dharma nathI, paNa mArA AtmAne karmabaMdhanathI bacAvuM chuM, AvI AtmAnI pariNati te dharma che. AhAra para kAbu meLavavA tapasyA. - bhukhyA rahyA tethI dhamAM nahIM paNa A jIva AhAra saMjJAthI bhavabhava rakhaDa, taMduliyAmachane mArA hAthamAM Ave te kacarI nAkhu AvI pariNatithI sAtamI narake javuM paDe che. badhI indriye jIbhathI kheMcAyelI, AhAra te jIbhane kheMce zrotrathI zabdane upaga mukIe te mukIe, tema cakSuthI jevAne, zANathI gaMdha ane sparzanathI sparza mATe upayoga cAlyA kare, paNa na dhArIe te bhukha javAnI nathI. bhukha jIvanI sAthe vaLagelI che. AtmA kheMce tyAre bIjI Indriyo kheMcAya paNa te AtmAne na kheMce. AhAra te AtmAne kheMce. kharekhara Dagale pagale sthira thanArI cIja hoya te rasanA Idriya. AtmA hAya teTalo zAMtimAM hoya paNa peTamAM bhukha lAgI te azAMti thAya. bIjI indriyethI azAMta nathI thavAtuM. A rasane Indriya AtmAne AkarSaNa karanArI. temAMthI chuTavuM muzkela paDe. lehacuMbake Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 153 kheceluM letuM te keTaluM AkaruM paDe. tema A jIve AhAra saMjJAthI eTaluM kheMcANa karyuM tethI jIva khasI zakatuM nathI. AhArane vigragati ane samudaghAta sivAya rokAvavAne TAIma nathI. niraMtara rahevAvALI saMjJA hoya te rasanA. AhAranI upara kAbu meLavavAne raste tapazcaryA che. tapasyA abhyAsathI Ave che. te sivAya vAtamAM vaDA thAya tema nathI. dAnazIla ane bhAva vAtethI thAya paNa tapasyAmAM vAtethI vaDA thAya tema nathI. cha maDinAnI tapasyA rAja gAIe paNa AvatI nathI. temAM vAtoe vaDA nathI pAkatAM, vAtAe vaDA pAke? tapasyA saMskArathI sebatathI AvatI nathI, paNa abhyAsathI Ave che. A vicAra karazo te tIrthamAM tapasyAne bheda. vIze tIrthakarenA zAsanamAM kSAyika dazana jJAna cAritrano bheda nahIM. tapasyAne bheda pahelA tIrthaMkaranA zAsanamAM 12 mahinA, bAvIzanA zAsanamAM ATha mahinA ane chelA tIrthaMkaranA zAsanamAM cha mahinA. A zuM? maryAdA. bheda zAmAM? tapasyAmAM. kAraNa! vAtathI saMskArathI AvavAvALI cIja tapasyA nathI. dAna zIla bhAva mananA sudhArAmAM AvI jAya tapasyA mananA sudhArA mAtrathI AvatI nathI. mATe tapasyA anAdinA saMskAro TALavA mATe che. AtmAnI bhAvanA sudhAravA tapasyA che. - hamezAM rahela abhyAsathI thavAvALI cIja tapasyAne zikSAvratamAM kema nAMkhI ? AhArapaSadhAdimAM tapasyA nAMkhI, AhArane aMge zikSAtratamAM mukAyuM. vAraMvAra karyo jA te vadhI zakIza! te sivAya vadhAya tema nathI, aNuvrata na hoya ane mahAvrata le, Apta svabhAvavALe parAkramI hoya te sAdhu thAya. tapasyA evI ke kuragaDu jevAne muzkelI paDI. vAtethI saMskArathI bhAvanAthI AvanArI tapasyA nathI. bALaka vAraMvAra paDyo Atho doDe to AgaLa dhape tema deDavAvALI tapasyA che. bALakanI mAphaka eka Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna upavAse pAraNuM tema thoDA thoDA dahADA jAya ane karate jAya. pAraNuM eTale patana, dhIme dhIme daDe vadhyA vadhAya tevuM. kudake mArIne vadhAya tevuM nathI. te te jema nAnAM baccAM paDyA AthaDyA vinA meTAM thayAM nathI tema pArAguM karate jAya tapasyA karatA jAya tema karatAM karatAM vadhe. AhArasaMjJAne kAbumAM lIdhA vagara mAre Aro nathI. mATe tapasyA AtmAnI bhAvanA sudhAravA mATe che. mana gva maLyA ja dhaMdho baMdha ane mokSanuM kAraNa mana che. mana kharAba thAya te buddhimAM vikAra thAya mATe mAre manane kAbumAM mukavuM joIe, zAstrane anukula heya te laI zakIe, nahi te nahi. bhAvanA piSaNa mATe manane baMdha ane mekSanuM kAraNa kahyuM, kama baMdhathI DarIne mokSanI IcchAe pavitra saMkalapa karavAmAM dAna, zIla, ane tapa che. pravRtti ane pariNati kaI te darzana, jJAna, cAritramaya je pravRtti te saMvararUpa che, pariNati nirjarArUpa che, te samyakrarzana, jJAna, cAritrarUpa AtmA te ja dharma gaNIye tethI gurU. temAM pALatA hoya ane paLAvatA heya te gurU ane je cAlIne uMcI keTIne pAmyA hoya te deva. vItarAgapaNuM e parIkSAnI cIja nathI. tevA deva, gurU dharma traNa jainetaramAM nathI kita janemAM che. te zAthI jANyuM? sarvajJa bhagavAnanA vacanathI. vItarAgapALuM parIkSAnI cIja nathI. rAga nathI te parIkSAnI cIja paNa vItarAgapaNe te parIkSAnI cIja nathI. kheLAmAM strI nathI rAkhI tethI rAga nathI, hathiyAra na rAkhyA tethI Sa nathI te kabula. paNa aMdara vItarAgapaNuM che te mAlama na paDe. vItarAgapaNuM te khAtrInI cIja nathI. rAganA sAdhane nathI tethI je vItarAga laIe te strI, hathiyAra vinAnAne vItarAga gaNa paDe paNa tema nathI. kema? kAusaggamAM rahelA zrAvakane zuM che? te tene vitarAga gaNane ? have AgaLa cAlIe, vItarAga, anaMtA nigadamAM Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 155 vanaspatimAM rakhaDe che. kema camakaze nahIM! agiAramuM guNaThANuM vItarAganuM che, baMdha viSayamAM rAga nahi. agIArame guNaThANe gayelA vItarAga paDIne keTalA nigadamAM gayA ? te vicAra karyo. agiyAramAthI paDelA anaMtA nigodIe thayA. vItarAga upara ze bhare ? vItarAga paNane bharese sarvarUpaNanA upara cokkasa; jemAM sarvajJapaNuM AvyuM temAM vItarAgapaNe che che ne che. javAnuM nathI. vItarAgapaNe sarvakALanuM AvyA vagara sarvajJapaNe. thatuM nathI. mATe niyamita karanAra sarvajJApaNuM. A khAtarIvALuM sarvajJapaNuM te evI cIja che ke je vItarAgapaNanI khAtarI karAvI Ape. vItarAgapaNe haMmezanuM rahevAnuM nakkI karI Ape. sarvattApaNAnI oLakha. sarvajJa paNuM zI rIte jANavuM ? sarvazapaNuM e AtmAne guNa ane te guNa arUpI che te kaI rIte jANIye? yathA yathA zuti rAthaari' jema jema vacana bele tema tema kayA kulane te oLakhAya, tevI rIte ahIM sarvajJa bhagavAna vacanadvArAe oLakhAya. bhagavAna mahAvIrane gautamasvAmie sarvajJa zAthI mAnyA? temanA AtmAne dekhIne? te nA. paNa vacanadvArAe. je pitAnA manane zaMsaya te keIne nahi kahe tevAne chedanAruM vacana nIkaLyuM tethI sarvajJa mAnyA. tema atyAre paNa temanA vacanakArAe thaI rahe mATe evuM vacana sarvajJapaNAnA devanI pratIti karAvanAra che te dharma vaktA dvArA viSaya karyo phala kayuM? ne adhikAra agre vartamAna. para vyAkhyAna 40 'vacanArAdhanayA khalu' zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakAranA mATe choDazaka Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM jeTalA AstikavAdIo che te sarva deva gurU dharma traNane mAnanArA hoya che. kaI paNa Astika devAdi traNane nAkabula karanAre heta nathI, paraMtu je parIkSAne viSaya te kevala dharma kAraNa ke ttara matane hisAbe dharmanI uttamatA ane dharmanI uttamatA upara gurunI ane paramezvaranI uttamatA che. gurUmahArAja pAsethI zuM maLe. dharma jevI cIja na heta, uttama na hota te gurU devane mAnavAne vakhataja nathI. kettara matavALA gurU zAnA aMge mAnavAnA? dharmanuM sAdhana pote kare ane jagatamAM kaI paNa jage para nathI tevuM sAdhana batAve mATe mAnavAnA che. batAve kema? cAra bhAI bhegA thayA hoya te gharane vicAra kare, kuTuMba bheguM thayuM hoya te lagna, vivAha, kArajane vicAra kare, zerIvALA zerIne, gAmavALA gAmane, deza-dezane vicAra kare paNa AtmAne vicAra kaI jage para ? zuM bhAIe bhegA thAya tyAM, kuTuMbI bhegA thAya tyAM, tevI ja rIte zerI, gAma, dezavALA bhegA thAya tyAM AtmAne vicAra bane che kharo? te te vicAra keI ThekANe banate nathI; dharma saMbaMdhi vicAra gharanA meLA vigeremAM malate nathI; tyAre dharmane vicAra kyAM maLe? kevala gurU mahArAja pAse male che. jema vakIla pitAnA tyAM beDa mAre che te kAyadAnI salAha levI hoya tene ahIM, DokaTara beDa mAre dardInuM tema ahiM beDuM mAryuM ke-dharma saMbaMdhI puchavuM hoya te ahIM puchavuM. jema kAyadAne ke dardIne khulAse vakIla ke DokaTara pAse gayA vagara na maLe, tema dharma saMbaMdhI kaMI jJAna meLavavuM hoya, jANavuM hoya, nirNaya kare che, te tenuM sthAna mAtra gurU che. gurUnI adhikatA mAtra dharma kare ane karAve tene aMge che. dhama jevI cIja na hoya te gurUnI jarUra nathI. tema duniyAmAM roga na hoya te vida, DaoNkaTaranI jarUra zI? duniyAmAM takarAra na thatI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 157 heya te vakIlanI jarUra zI? tema dharma vastu na haya, kimatI na hoya, karavA lAyaka na hoya, parIkSA karavA lAyaka na hoya te gurUnI kimata nathI. dharma zAne aMge kiMmatI te joI gayA. dharma kiMmatI zA mATe? aneka karatAM eka kiMmatI, eka paisAnI traNa pAI te pAI karatAM paise kiMmatI, tema paisA karatAM Ano, AnA karatAM rUpie kiMmatI, tema AvatI jiMdagImAM janma sAra, sAruM zarIra, sArA saMjogo te tenA AdhIna? te dharmane puNyane AdhIna che paNa mA, bApa, mAladAra, vara meLavavA akakalavALA nirogI thavuM, mAladArapaNuM TakavuM AdhIna nahI; paNa jene AdhIna kahe tenuM nAma dharma, tamane badhI jogavAImAM laI jaI muke tyAre tamArI AMkha khule. jogavAImAM mukavAnuM keNe karyuM keTI dhvajane tyAM jamyA te kene Ape? nigI mA bApanA kule jamyA te kene lAvIne mukyA? jemAM duniyA dArIne prayatna nathI cAlate te prayatna jo koIne cAlate heya te mAtra dharmane, bhaviSyanI jiMdagInA sthAnane sAruM karanAra dharma, mATe kimatI. sAcA dharmanI AzA kenI pAse rakhAya? jagatamAM khapatI cIjanI nakale daroDe bahu hoya mATe parIkSA karavI paDe che. kiMmatI na hoya te daroDe hete nathI. dhama kimatI hovAthI tenuM nakalIpaNuM thAya, tethI parIkSAne avakAza che. sAre dharma kayAM meLavAya? parIkSA kyAM thAya? gurU pAse. gara upara niyama kema? kettaramata pramANe gurU dharmane mATe pahelo bhega Ape te gurUpaNuM maLe. bIjAmAM kula deza jAtithI cAlyuM Ave che. jainamAM deza veSa kula kuTuMba bAyaDI vigere mAruM nahIM. sire! zAnA mATe? kevala dharma khAtara, dharmane mATe A bhega ApanArA gurUo che, tevAnI pAse dharma maLI zake. duniyAmAM dharmane nAme paisA AbarU meTA thavAne kImiye karavA dharma gurU Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna thaI beThA hoya tyAM sAce dharma maLe nahIM. duniyA jema ramA rAmAne jApa vIza kalAka kare, tema gurU thayA pachI jeo cevAze kalAka ramI rAmAne jApa karI rahyA che. te sAco dharma batAve kaI rIte? jene dharmane aMge bhega Ape nathI. sAdhanArAe tevAnI pAse dharmanI AzA rAkhavI te nakAmI che. mA, bApa, ghara, bAyaDI chevuM zA mATe ? dhyAna rAkhaze ke sthAnanI. saMtAnanI ane sagAsaMbaMdhIonI mamatA jAnavarathI chUTatI nathI. te mamatA manuSyane choDavI paDe zAthI? te dharmane aMge. dharmane aMge Avo bhega ApIne nIkaLanAra hoya tenI pAse sAcA dharmanI AzA rAkhI zakAya; teonI-itarAnI je zAMti tene je dharmopadeza te 26mA brAhmaNa je thAya, eka samaya saMkrAtinA dahADe eka zeDa brAhmaNone dAna ApatA hatA, 25 brAhmaNa bhegA thayA hatA te badhA kahe ke zeThajI mane Ape! mane Apa! ema uparAuparI paDe che, zeTha ApatA nathI, tamAre prabhAvanA dharmane mATe veheMcavI che, dhamIkTane ApavI che chatAM daroDe paDe tyAre denArane baMdha karavuM paDe; levAvALAnI aNadhIraja, prabhAvanA denArA para dareDe pADe, kapaDAM vigere phATe, dareDa pADanArAe vicAra kare ke A prabhAvanA ke luMTAluMTa! dareDe paDe tyAM huMTAluMTa kahevAya. devAvALA prabhAvanA de, levAvALA luMTAluMTa kare che. devAvALe lAbha meLavI jAya te zA kAmanuM? tema pelA saMkrAMtinuM dAna, levAvALA luMTaluMTa kare te vakhate pele gAMThaDI na choDe temAM navAI zI? zeTha gAMThaDI choDe nahI; pelA kahe-zeTha mane Apo ! ema kahe che. 26 me brAhmaNa A joI rahyo che. A 25 luMTAluMTa kare che, have zuM karavuM? pele kahe mahAnubhAve jarIka dhIraja pakaDe te zeTha Ape. badhAne anukame ubhA rAkhyA, pachI tamArI marajI mAne tene Apaze. 25 ne ubhA rAkhIne rame AgaLa ubhe rahIne zeThajI AmAM nAMkhajo! e badhe DALa pitAnA kheALAmAM levAne mATe che. jeo bhega meLavavA mAMgatA hoya ane vAte tyAga-vairAgyanI kare tene cheDe kayAM? Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM] saddharmadezana-vibhAga bIje 159 AcAra prakalpane jANanAra hoya te upadezano adhikArI che. dharmanA upadezake, dharmane nAme badhuM sarvakAlanuM svasvane tyAga karyo hoya teja hoI zake, gurU paNAne lAyaka paNa te ApaNe akSaro sAMbhaLI ne jJAna levuM che. pachI gurU mAla milakatavALA, bAyaDIvALA hoya, tenI paMcAta zI! ApaNe kAma te sAMbhaLavAthI che, Ama ThAkorabhAI jevA kahe tyAM zAstrakAra kahe che ke evuM nathI. A vAMcananuM jJAna kharU, paNa khaDiyA lekhana kAgaLa taiyAra paNa lakhavAvALe bhamaraDe vALe te ? bhale khaDiye lekhana kAgaLa sAro hoya paNa te zA kAmane? tema ahIM AgaLa je jJAna dharma kalyANa mArga batAvanArA te dhAraNAe evA AvyA vagara rahe nahI. mATe dharmanA upadezane adhikAra kene? te jee bhega ApIne nIkaLyA hoya tene adhikAra. A vAta vicAraze te dho DiorgumttA" dharma jinezvara mahArAje kahe che, tyAre gurUe te anuvAda karavAnuM che. te kare ke? "gri Gur" sarvasvane bhoga ApIne nIkale hoya. duniyAmAM pitAnuM kaMI nathI te kahevuM hoya tevI rIte je nIkaLela hoya te dharmanA aMge bhega ApanAre che tethI te dharmanuM sAcuM svarUpa samajAvI zake. mATe AcAraprakalapane jANanAro heya te je hoya te jinezvara mahArAja kahe che ke mArA dharmane kahevA mATe lAyaka che. te sivAya kahevAne lAyaka nathI. jemAM bhAga meLavavA mATe dharma sAdhana nathI leke ttara tatvamAM, gurUne mAnyA te nAta jAta deza kuLanA AdhAre nahI paNa dharmanA AdhAre che. jene ATale bhegA dIdhe hAya teTaluM nahI, keTalAka deza heya te tene bhega de, bhaviSyamAM saMgharavAnuM nahi tevI pratijJAvALA ja dharmane upadeza de. ane tenAthI dharmanI prApti thAya, kutarAne baraphInuM DhekuM mukayuM hoya paNa aMdara jhera hoya te? mugdha manuSya e bicArA dharmane dekhe paNa pelAe bhega sAdhanamAM zuM karyuM tene niyama nathI, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 Dazaka prakaraNa ! vyAkhyAna are arjuna! mane zaraNa AvA huM tane badhA pApathI choDAvIzI IjAre pitAne tyAM haze? teoe dharmane bhega meLavavA mATe sAdhana tarIke goThavI dIdhuM che, mATe lokettara tattvamAM gurUnI kimata dharmanA AdhAre, devanI kiMmata paNa dharmane AdhAre, rAjapATa cheDIne pariSadu upasarga veThIne kevalajJAna meLave tyAre devapaNAmAM Ave. tIrthakarone janma rAjakuLamAM kema? tIrthakare rAjakuLamAM janme, bIje janme te Azcarya tIrthakaranA janmane aMge brAhmaNanuM kuLa halakuM gayuM. gaNadharane mATe vAta cAlI tyAM te uttamakuLa gayuM. AthI AmAM jAti dveSanI gaMdha Ave che? brAhmaNanI jAtine halakI pADavA mATe A kahevuM paDayuM ? je halakI pADavI hota te te kuLamAMnA gaNadhare brAhmaNa kuLanAne? te te uttamakuLa uttamaveSa kaI rIte kaheta. halakuM kayA muddAe kahIe chIe te jarA samaja! je mada na samaje te bIcAre pAMca vIzI ane zene virodha pADe jAya che tenA jevo che. tamAruM ThekANuM che? te belanAramAM nathI ke tane samajavAnuM ThekANuM nathI. ahIM AgaLa tIrthakarene aMge brAhmaNakuLa adhama gaNavAmAM Ave. tIrthakaro rAjyamAM uchare, rAjyazrI karatAM vadhe, IndramahArAja garbhApahAra pachI te jyAM rAjyazrI pAlana karatA hoya. brAhmaNomAM te na hoya tethI tenI uttamatA na le te vAta judI hatI. gaNadharomAM rAjyazrIne saMbhava nathI tethI tene uttama gaNyuM. AmAM jAtiSanI gaMdha kayAMthI AvI, rAjyazrI karatA pAlatA hoya tyAM tIrthakarane lAvIne mukayA. tIrthakare tene tyAga karavAnA kkasa, anaMtA cha gRhaliMge, anyaliMge mekSe gayA paNa eke tIrthakara gayA nathI jatA nathI ane jaze nahI. paNa mAtra sAdhupaNAmAM kevalajJAna pAmIne mese jAya. ahIM tyAgI thavAnA te vakhate AkhI zAsananI chAyA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 11 rAjyanA tyAganI. dharmane mATe rAjyane bhega ApIne nIkalyA heya tenI je chAyA paDe te judI paDe. bALa madhyama ane paMDita zuM che? gurU bhega ApanArA joIe, tIrthakaro uMcAmAM uMce bhega ApanArA joIe. pahelA bhAmAM bhegane bhega jeoe Ape hoya te tIrthakara bane devapANuM paNa dharmane mATe bhega Ape tene ja aMge che. jene bhegane bhega Apela hoya te ja dharma tatva kahI zake; te ja samajAvI zake. parIkSAmAM kharo nirNaya ApI zake. dharmanA AdhAre deva gurUnI kimata che. dharmanI kiMmata zAnA AdhAre duniyAmAM parIkSA karanArA judI judI sthitinA heya. tAkA upara chApa hoya te bacyuM levA taiyAra, tevI rIte caLakATane samajanAre tene levA taiyAra chApa kayA purUSanI te tene samaye hoya te kahe eTale kaI avasthAnI chabI che te upara dhyAna de. A dhyAnamAM rAkhaze te tIrthakaranI mRtimAM stro hathiyAra nahI male. kema? te tene bhega ApIne nIkalyA che. rAga dveSanA sAdhanene bhega ApIne nIkaLyA che. bhegane bhega Ape hoya tevI chabI joIe. dareka tIrthakara rAjAdhivALA te keTalA? te 24 che. strIovALA, hathiyAravALA badhAnI avasthA kaI? te jema bacce caLakATane dekhe, madhyama kene che te dekhe, tyAre paMDita hoya te vyakti nahI paNa avasthA dekhe. avasthA sivAya vyakti ke caLakATa upara na jAya. tema dharmane aMge je bAlake dharmamAM pahele praveza kare, pahelI jIjJAsAvALA dharmanA rItarivAjomAM Isamiti vigere pAMca samiti traNa guNi, AhAra, vihAra, tapasyA, kAyakaleza, leca vigere. madhyama buddhivALA vicArane, kayA vicArane? te saMyama pALe che. bALake leca bAhya kriyA mAtrane dekhanArA, madhyama buddhivALA vartanane vicAranA, tenAthI dharma pAme. tyAre je samaju manuSya e tenA tatvane dhyeyane samajavAvALA. dharmanuM dhyeya zuM? dhyeya Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 Dazaka prakaraNa | vyAkhyAna kayA dvArA samajAya? vacanadvArAe. "kAmatarajaM tu yuH sarvatra" paMDita samaja ahIM dhamanI parIkSAmAM nipuNa, tevA paMDite parIkSA kare che-te dharmathI kayuM siddha karavA mAge che? vakatAne dharmanuM yeya jaduM hoya to te na cAle. daSTie dekhanArA ane sAmAnya vicAro jANanArAne mahenata karavI paDe, paNa dayeyavALAne ghaNI mahenata karavI paDe. paMDita sarva yatnathI parIkSA kare. je dharmane zA tenuM tatva kayuM che? dhyeya kayuM? paramArtha karyo? te tapAse. te zAstranA paramArthane tapAsavA mATe vacana. vaktAnI parIkSA sahelI nathI. duniyAmAM vacananI kiMmata vaktAnA AdhAre. vaktAnI parIkSA pahelI nathI. manuSyanI parIkSA karavI keTalI muzkela che. "sanuM jaNAya kasIne ane manuSya jaNAya vasIne vasavATa karo te lAMbI mudate mAlama paDe. manuSyanI parIkSA sonA karatAM AkarI che. vakatAnI parIkSA thAya te vacananI parIkSA, jubAnIo paDe, paNa jenAM vacane sarakhA hoya te vaktAthI sthiti upara AdhAra rAkhe. sAkSonI sthiti upara tenA vacanenI kimata te pachI vaktAnI sthiti joyA vagara vacananI kimata karavA besIe te tenI sthiti kaI thAya ? sAkSInI sthiti joyA vagara sAkSInA purAvA upara jajamenTa kare to tenI dazA kaI? Agama kahenArAnI parIkSA karyA vagara je vacane upara AdhAra rAkhe ne sAkSInI jubAnI upara kesanA pheMsalA jevI thAya. sAkSInI sthiti pahelAM jovI joIe. mATe sAkSI, vAdI, prativAdI bannanA hoya, kayAMne? zeno dhaMdhe kare che? te badhuM pUchavuM paDe che. vItarAga vinA dharma kahevAne haka nathI. ahIM AgaLa dharmane aMge je nirNaya karanAre tenI tapAsa na karIe te tenI kiMmata keTalI? traNa vastu heyA vagara duniyAmAM nyAya manAtuM nathI. nyAyAdhIza lebhe lapaTAyele ke Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 163 dAjhele, keI hakikatathI vAkephagAra na hoya te tene nyAya kabula karavAmAM na Ave; lebhe, dveSa, mehe lapaTAyele, dAjhe, muMjhAyela nyAyAdhIza kAma lAgatuM nathI, ane te AkhA jagatano nyAya karavAnuM che. zemAM puNya ! zemAM pApa ! e AkhA jagatanA banAvene nirNaya karavAno che, Ane pApa puNya gaNavuM ke nahIM? A karma baMdhAvanArI cIja che ke nahI ? A kama zekanArI cIja che ke nahI ? A karma teDanArI cIja che ke nahI? A karma vaLagADanArI che ke nahI? te kene aMge kare? A jagatane aMge kaI paNa cIja pApa, puNya, saMvara, Azrava, baMdha, nirjarAnA kAraNamAMthI bAtala nathI. badhI cIjane aMge puNya, pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA. bhava, ane mekSane aMge cukAdo levAnI jarUra, te cukAda koNa Ape? jene AkhA jagatamAM kazA upara rAga, dveSa, na hoya ane samasta vastu jANe tenuM nAma deva. AvI sthiti hovA chatAM jeone devanA nAme carI javuM, lIlAo karavI vaiSNamAM lIlAnA nAme deva, kaumudI mahatsava karaze. kaumudImAM bAyaDIo sAthe ramavuM pAlave paNa pahADa upADa paDe te guMsAIjIne kayAMthI pAlave ? AvI rIte IzvaranA nAme jeone duniyAne luMTavI che tevAne Izvara vItarAga manAyA pAlave nahI. mATe vItarAga keI thatuM nathI, thaI zake nahI evuM belI azakya paNuM karI dIdhuM. vItarAga vagara dharma kahevAne hakka kayAMthI AvyA? je jagatane aMge vItarAga-sarvajJa banyuM nathI tevAne dharma mAne keNu? kahe ! jene vaktA zuddha hoya tenA vacana upara vicAra karI zakIe. pakSapAtavALAnA vacana upara nyAya dRSTithI vicAra karatA nathI. atha thI iti sudhI pakSapAtanA kathane vacane te kAma na lAge. mATe vacanavALAe vaktAne purepure takAzI le. vaktAnI parIkSA thAya pachI vacananI parIkSA mATe jaNAvyuM ke "vavanArAdhanA' vaktAnI parIkSA karIne tenA vacanene ArAdhAya te dharma banI zake. vakatA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ke have joIe te vivecana karyA pachI vacane kevA hevA joIe. phArapherI na joIe? kayA vacana mAnavA? kayA ArAdhavA lAyaka gaNAya? tene viSaya, ka hetu A mATe vicAra karavAmAM Avaze te adhikAra agre vartamAna 5 vyAkhyAna 41 | 'vacanArAdhanayA khalu' zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe joDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM dareka Astika traNa tatvane aMge eka ja matavALo hoya che. Astika kahevaDAvavA mAMganAra paramezvara gurU dharmane aMge nAbula thavAne nahIM. kaI paNa Astika belI nahI zake ke huM paramezvara gurU dharmane mAnatA nathI. ane ema kahetuM paNa nathI. adhama zabda gamatuM nathI. Aja kAla te vicitra rIti thaI che ke pitAne dharma mAnave nathI ane bIjA tene adharmI kahe te pagathI mAthA sudhI saLagI javuM tene artha zuM ? dharmane haMbaka zabdathI jaNAvavA taiyAra thayelAne eALakhAvavAmAM adhama che tema kahevAmAM Ave tyAre nakhazIkhata saLagI jAya che. ene artha mArI eka AMkha bhale phUTe paNa jagate mane kANe na kahe, huM AMdhaLe bhale thau paNe jagate mane AMdhaLe kahe nahIM. tyAre bIjAnI sAthe be AMkhavALAnI jema vahevAra kare ane mane apazukanamAM na gaNa Ano artha zuM ? kevaLa uddhatapaNuM ke bIjuM kaMI? anADIpaNuM ke bIjuM kaMI? AnA jevuM bIjuM kayuM kahevuM. pite dharmane haMbaka kahe chatAM paNa bIjAe pitAne adhama na kahe, dharmane anusaranArAnI lAgaNI dukhAvavAnI chUTa ene adhamI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamuM ]saddha dezanA-vibhAga khIje 165 kahevAthI lAgaNI duHkhAya tenA vAMdhA, ane dharmane pote Thumaka kahIne dharmIonI lAgaNI du: khAya temAM vAMdhA nahIM; peAtAne vyaktigata adharmI kahetA lAgI jAya tyAre AkhA samudAyane utArI pADavAnI tene zuM chUTa che? peAtAnI vyakti mATe elAya te khamAya nahIM. 5 rAjA ane zeThanI bhItarakI acchI parakathA dhyAnamAM rAkho ke eka rAjA che te jabarajasta dharmanI zraddhAvALA che, devAdinuM varNana kare che. temAM AkhI sabhAne asara karI de che. nirmaLa dharmane yukti sAthe kahevA joIe, AvI rIte rAjA kahenArA hAya te tenI asara thAya temAM navAI zI; AkhI sabhA jIjI karanArI nahI paNa mAnanArI che. phATAnA kAcanA svabhAva avaLA, kema ? palAMThIvALAnA kAca le tyAre mAthuM uMce ane palAMThI nIce hAya paNa kAcamAM palAMThI uMcI ne mAthuM nIcuM hAya. dharmIe avaLA nathI hAtA paNa adharmI avaLA hAya che, te adharmI thayA tethI pAte Dube ane khIjAne DubADe. mIyAM, seAnI ane vANiyAbhAInI eka vAta che. traNe jaNu jatA hatA. AgaLa mArga sUjhatA nathI, kayAM javuM? rastAmAM luMTArUMone Dara che rAta caDI eTale traNe jaNa jude jude jhADe rAta rahyA. rAte cAra AvyA. tene mAlama paDayuM ke ahiM mANasa che. pahelA mIyAbhAI pakaDAyA, tene cAree mAryo, pAvalI nIkaLI, pAvalI sAcI ke juThI tenuM ahezAna jo tane na hAya te pelA seAnI che tene batAva! cAree sAnIne pakaDayA, tenI pAsethI sukhaDI nIkaLI eTale cAre kahyuM ke tu kajIsanA kAkA che. seAnI kahe ke mAre kAma paDe tA pelA vANiyA che. kayAM che ? pelA mIyAbhAi ekalAthI na sahevAyuM tethI seAnI vANiyAne lIdhe. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna nAstika adhamI tenA ekalAthI khamAya nahI tethI khIjAne cAravA mATe dharmane Dubaka kahe che. tyAre nAstike adharmInA AvA svabhAva che, peAte nAstika adhamI thaI ne saMtASa na mAne paNa bIjAne peAtAnI sAthe le. dharmAMne upakAra, tenA phAyado ane tenAthI sadRgati mAnavI che. tyAre zuM mAnavuM che te kahe ? tAre jIva, parApakAra, paraleAka jevI cIja mAnavI nathI; tuM zAne mATe kare che? dharmI tA te mAne che tethI kare che. ene phAyadA thAya che, teA ene jIva phAyado vagere gaNe che tethI, kahe phAyado tArA gharamAM che kayAM te batAva ne ? tyAre tuM teA putaLu ne, tuM pAMcabhUtanuM putaLu te ahIM AthayuM tyAM AthaDayuM temAM thayuM zuM ? jIva puNya pApa vigere mAnavuM nathI tene pAMca bhUtanuM putaLuM ADu avaLu cAle temAM zuM. jIva kalyANu parabhava vigere mAne tene upakAranA vakhata che, tane zuM mAnavAnA huka che ? adharmI tuM adharmImAM Ave ane khIjA adharmImAM Ave, temAM phAyado zA ? ThagAtA khacyA, temAM tAre zuM ? mATInuM khAvaluM ukaraDAmAM rahyuM ke kAcamAM rahyuM temAM tene zuM ? zuM tAre mate te ThagAyA, te ThagAnArA nathI. dharmInTenA mate jIva che, sanmArga che, unmArga che temAM phAyado nukazAna, bhavAMtare svarganI prApti ane mekSa che pelAmAM durgatinI prApti che. dharmAM khIjAne dharmamAM lAve te temanA sidhdhAMtane anukula che paNa tuM adharmImAM lAve te tArA siddhAMtane kaI rIte anukula che te jaNAvane ? upakAra na kare te upekSAnA doSa, kare teA phAyadA. putaLAne khAyaDI, bhAyaDAnA ke hIjaDAnA zaNagAra Ape temAM tene ze phAyado ? tene nukazAna nathI, tAre pAMcabhUtanuM putaLu te Ama banyuM ne avataryu temAM zuM? tArA upakAra tenuM sthAna la nathI. dharmIe khIjAne dharmamAM jeke temAM sIdhApaNAnI chAyA, adharmIne uMdhA paNAnI chAyA Ave. 166 rAjAnI-chAyA dhI paNAne age che. tenI ekane baLatarA thaI AthI rAjA pAse vAta cheDI Apa mAlika che tethI kabula karavuM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamuM ]saddha dezanA-vibhAga bIjo 167 joie. eke gALa dvIdhI tyAre peleA kahe mAre mAMDhu che. e gALa tane dau chuM! te tane sAMpyuM. Apa mAlika che. kahe| te kabula karavuM joIe. rAjA muDathala nahAtA. te samajI gayA ke AnA atha e che ke A tamAru khATuM che. tame rAjA che tethI mAnI lauM chuM. rAjAne mAthe pharaja AvI ke peAtAnuM elyu sAcu' karavAnI, te sAcuM karavuM kaI rIte ? sItA vigere e dvivya karIne pratIti karAvI. paraMtu pArakA viSayamAM pete pratIti karAvavI te azakaya, pelA nAstike upADIne zuM kahyuM ! tame sAdhunA ke devanA peTamAM peThA hatA ke te rAgadveSavALA nathI Azrava vagaranA che, sArA dharmavALA che te kaheA che. te zAthI mAnavuM? peTamAM pravezyA vinA kaMi jaNAya nahIM. jema kahevata che ke. bahAranI sArI DAya paNa bhItarakI rAmajI jANe' te zuM thAya vastu ekAMza hAya tenuM samAdhAna thaI zake eka manuSyane gunegAra TharAvIne satya karI zakAya, gAma mAthe gune nAMkhIne nyAyane mATe AgevAneAne sajA karI le che, mucarakA meTAnA paNa tAkAnavALAnA hAtA nathI te samaje che. taphAnIne tAbe karyA pachI AgevAnanA mucarakA le che, kAraNake samudAyane vaza karavAnA khIjo rastA nathI. AgevAnane vaza kare te badhuM vaza thAya. Ane eka deva gurune aMge kahyuM hata te samAdhAna thAta. Ane te devagurU badhAne lIdhA jethI anumAnanuM sAdhana te Ane urADI dIdhuM. uparakI acchI khanI'e zabda kADhIne badhuM kArANe mukI dIdhuM sAdhune aMge irSyAsamiti vigere badhu te 'uparakI' acchI khanI duniyAmAM eka nande bhAre paDe che. ahIM nannAnA bhAI uparakI acchI khanI bhItarakI rAmajI jANe' ApaNe bhItarakI jANavAvALA, tame vItarAga-gurUmAne te Atmazuddhi mATe paNa tene mAnA zAthI ? bahArathI mATe uparakI acchI banI bhItarakI rAmajI jANe tema kahuM chuM. te vAta sAcI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 brADazaka prakaraNa [vyAkhyAna (6 ,, te che. kAnA mATe ? pAtAnA AtmAnI niMdA karIne caDate guNaThANe caDavA mATe, manane vaza karavA mATe, tArI uparanI sArI che. tArI aMdaranI sthiti tapAsa kSaNe kSaNe tuM kevA bane che. te kharekhara jJAnIe jANe. mATe tene sudhAra! je sudhAravA mATe jA ke appA jANai A vAkaye . A AtmAne sudhAravA mATe zAstrakArAe kahelAM che. je AtmAne sudhAravA mATe upadeza hatA tenA upayAga kayAM karyo? khAsaDuM sIdhuM pahere te paherAya nahIM aa nathI paherAtuM. zAstranA vAkayo avaLA pariNamAve zuM pariNAma ! je vAkaya zAstrakAre AtmAne sudharavA mATe jaNAvyuM tene bahArakI acchI bhItarakI rAmajI jANe tema lAvIne mukayuM. A vAta dhyAnamAM rAkhaze teA samajAze ke karemibhate" carcA, badha kIdhuM cArapahAra ATha paheAra AgaLa "tassa bhate anAgatanAM paccakkhANa karU chuM. bhUtamAM je karyuM tenuM niMdana, garDana karI pApamaya AtmAne vAsirAvuM chuM. AthI peAtAnA pApAne oLakhatA thAva. uccaravAvALAne traNa vakhata, vAraMvAra karemibhate uccaravuM te zA kAmanuM ? A tamane gAMDapaNu lAgyuM che! gAMDAI nathI lAgI. ame karemibhatene jarUrI gaNIye chIe, sarvakAla najara AgaLa rahevuM joi e. jagatamAM je vhAlI cIja hAya te vAravAra dekhIe tA Anandva thAya. cheAkare janmyA dekhyA pachI marI jAya te vAMdhA nahIne ? paNa jIvatA bAyaDI vigere haMmezAM rahevA joie; dekhyA mAtrathI na cAle, tema A karemilate najare haMmezAM rahevuM joIe. A lakSyathI meghaDInA pratikamacchumAM traNa vakhata mukayuM kema ? lakSyamAM rahe tethI. tevI rIte ahIMyAM jee AtmAnA doSane kSaNe kSaNe dekhe, guNAnI prAptine kSaNe kSaNe dekhe tyAre peAtAnuM duSitapaNuM dekhe. A AtmAnA doSo kSaNe kSaNe nihALavA joI e tethI tene sAvaceta karavA paDe. bahArakI acchI bhItarakI rAmajI jANe te kahe te AtmAnA gu@A meLavI zake ? ahIM uthalAvavA dharmane tene mATe geAThavI dvIdhuM, pagarakhu paganuM che paNa hAthanuM ke mAthAnuM nathI, paheratAM UMdhuM Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 169 rAkhIne pahere te na paherAya. zAstranA vA avaLAM karyA te te tamAruM kalyANa kayAMthI karaze, tenuM bhAna AtmAthI thayA vinA nahI Ave. pArakAnA peTamAM peThA che ke pArakA deSa balavAmAM kabala che? pArakA guNe bolavAmAM zuddha rIte belate heya, te tene sAre jANa, bIjAnA deSa belatI vakhate bhItarakI rAmajI jANe. bIjAnA guNe belatI vakhate bhItarakI rAmajI jANe te tyAM na hoya. cheDInA dhaNIne jamAI kahe tenA karatAM mA dhaNIne jamAI kahevA besI gaI. tevI rIte avaguNa karAvavAnI jage para je vicAra karavAnuM hatuM, bhItarakI rAmajI jANe. uparathI sArUM dekhAya che. bIjAne prapaMcI, abhimAnI lebI TharAvavA mATe, AtmAne sAvaceta karavA mATe A vAkayane upayoga karavAne have te na karyo paNa bIjAne guNuM na mAnave temAM karyo. temAM rAjAne kahyuM ke-Apa kahe eTale ke na mAne ? eTale vyaMgya zabda AvyuM. pele nAstika kahevA lAgyuM ke tame juThuM bole che, manAya tevuM nathI. tame kahe eTale nA na paDAya, paNa hA-hA kare. rAjAe zuM karavuM? khulluM bole tene uttara devAya. jaThuM kahe te purAvA ApIne paNa sAbIta karAya, sAcuM kahIne vyaMgya kahe tene ze uttara apAya ? tame akkala vagaranA ke jethI jema tema bele, akkalavALA nahI tethI hAjI hAjI karo che. vyaMgya kayAM? mukhyArthIne bAdha hoya tyAM, ahIM zabdane kaI rIte vaLagADa, AmAM A artha kaI rIte kADhave, ke tame khoTA ke A mAnavAvALA khoTA che? mATe hAjI hA kare che, zabdamAM kALo ane uparathI sAro ane tene mATe kahevAnuM ke uparakI acchI ora bhItarakI rAmajI jANe. A bolyA temAM tapAsa ! bIjAne kahetAM pahelAM tAre tyAM tapAsane ke te lAgu paDe che ke nahI? najIkanA DuMgaranuM saphedapaNuM nathI lAgatuM. tema pArakA doSe dekhavAnI dRSTi jarUra thAya paNa pitAnA de Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 * paDazaka prakaraNa | [ vyAkhyAna dekhAvA taiyAra nathI. tame akkala vagaranA ke juduM juduM hake che, sabhA akkala vagaranI mATe DokuM dhuNAve che. Apa sAcuM kahe te uparakI acchI vyaMgyamAM te bhItarakI rAmajI jANe tevI . che. uparakI sudhAravI helI paNa aMdaranI sudhAravI muzkela. tAva hoya te utAravAmAM sahele paNa hADane tAva kADhave muzkela, tema A vyaMgya bolanArAne ThekANe lAva bahu muzkela, rAjAe dekhyuM ke have zuM karavuM! vyaMgya bele che zabdathI uttara devAya te nathI. AkhI sabhAne mUkhI banAve che. vAta kharI ! bAhyanA AdhAre aMdaranuM anumAna karI zakAya, jene aMdara cekabuM hoya tene bahAra meluM kema hoya te bela? bhItarakI achI heya te uparanI acchI hevI joIe, bahenane bhAI kayAre mare ane ocho thAya te vicAra nahI Ave, rAkhaDIne rivAja bhAI bahenane rAkhe che te bahena ekasarakhI prItivALI rahevAvALI hovAthI che. mAme maLe te sAre zAthI? bahena bhAIne aMge aMdara hita hoya, tene burI vAsanA na hoya. aMdara hita hoya te kaTu zabda paNa bele. mAre re marate nathI paNa tethI tenuM hita bagaDayuM nathI. aMdaranuM suMdara hoya te bahArathI bagaDayuM zAthI? ahIM AgaLa je sadAcAravALA te bhega daIne nIkaLyA che te vAta kharI ne ? deza-veSa-mAla-milakata-mA-bApa-chokarA vigerene saMbaMdha cheDIne nIkalyA che. te zAnA? kaMIka aMdaranI lAgaNI thayA vinA? kALApANInI sajA bhogavavI paDe ne. kALApANInI sajAmAM kuTuMba kabIlAthI chuTA paDavAnuM ke bIjuM ? phaTakAkhAvA-oMdhAI javAnuM jelaranA tAbAmAM rahevAnuM ke jelamAM rahevAnuM nathI, sarakAra sajA karIne badhAthI cheTA pADe che. tyAre A sAdhuo jANI joIne badhAthI cheTA, badhe bhega zAnA upara Ape che ? balAtkAra vagaranuM dekhIe te aMdaranuM suMdara mAnavAmAM aDacaNa nathI, balAtkAre dIkSA ApI! ahIM maMdikhAnuM sipAIo ane chUpI pilIza rahetI hatI kharI ne? eka vakhata balAtkArane poSaha karI te je ! pachI bela ne, balAtkAre Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamuM ] saddha dezanA-vibhAga zrIjo 171 jorajulamathI dIkSA ApI. A tA dArUthI banelA jevA che mATe khelanArA che; jenanu sAdhupaNuM balAtkAre kaI rIte banavAnuM ? baLAtkAre keTalA rahe ? lalacAvyeA te zuM ? ahIM navase| hAra che zuM ? zabda vAparI dvIdheA ke lalacAvyeA, alAtkAra dIkSA ApI, A dArUDIyAno bhAI ke khIjA kei ? bhAnavALA vicAra kare ke AmAM khalAtkAra ane lalacAvavAnuM zuM che ! rAtanA ceAvihAra karAvavAthI ceAlapaTTo paherAvavAthI lalacAve che? kahA ke dArUDIo ghenamAM khelatA hAya tenA jevAne khelavAmAM vicAra na hAya. tema ahI AgaLa kayAM balAtkAra zabda vAparIe. rAjAe kahyuM ke uparanI acchI hAya tenI aMdaranI sArI hAya, temAM mAnavAmAM vAMdhe nathI. bhItaranI kharAkha dekhavAthI cheDavAne taiyAra chIe, te duniyA pravRtti kare che ane zAstrakAra kahe che. pAchuM tenuM te tene pakaDI rAkhyuM; have rAjAe zuM karavuM badhAne samajAvAya, paNa pakaDe mAMkaDAnI thAya te ? mAMkaDAne pakaDavA mATe gALI muke, caNA nAMkhe ane vAMdarA geALImAM hAtha nAMkhI caNA khAvA jAya, paraMtu muThI bahAra kADhavA mAMge ane muThI cheDe nahi te pAte chUTA na thAya; jene peAtAnA vAMka ajJAna na sUje tenu zuM thAya ? tene pakaDanArA Ave lAkaDI paDe eTale muThI chuTI jAya; mAra dhADa vigere hoya te te sIdhuM thAya. chuTyA pahelA gaLe khaMdhAI gayuM hoya te tethI zuM kare ! jema mAMkaDA asa muDI bAMdhI te khAMdhI tema nAstikeAne nathI mAnavuM, nA--nA tenu auSaDa karyu? rAjAe eka jAsusane taiyAra karyAM. tene peAtAnA janAnAnA kiMmatImAM kiMmatI hAra ApyA. jAsuse khAnagI rIte pelAnI dostI karI, pachI dostI karanArane rAjAe jaNAvyu ke tAre chAnAmAnA te jANe nahI. tema tenA ghareNAnA bhaMDAramAM hAra nAMkhave, pelAe te pramANe karyuM. have pAMca sAta divasa javA dIdhA pachI rAjAe jAhera karAvyu ke rAjAnA lANA hAra Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 piDazaka prakaraNa || [ vyAkhyAna gaye che, te jenI pAse hoya tene sAta divasamAM hAjara karavo ane hAjara karanArane sajA karavAmAM nahI Ave paraMtu je te TAImamAM hAra nahI maLe te rAjA darekane tyAM jaDatI leze ane jene tyAMthI nIkaLaze tene dehAMtanI sajA thaze, jene kaMIka zaMkA hoya te tapAsa kare. bIjAoe pita pitAne tyAM tapAsa karI. pelAne tapAsa karavAnI hatI nahI. sAta divasa pasAra thaI gayA. tyAre rAjAe jAhera karyuM ke sAta divasanI mudata pasAra thaI gaI. hajI sudhI keIe jAhera karyuM nathI. have rAjA jaDatI. karaze, jene ghera nIkaLaze tene rAjA phAMsInI sajA karaze. nAkethI jaDatI zarU thaI. dareka paLanI jaDatI zarU thAya temAM keIthA kaMI bolAya nahI. jaDatI letAM letAM haMbakavALAne tyAM AvyA. bakavALo bahAra ubhe rahyo ane polIzane pitAnI jaDatI levA dIdhI. pachI pilIza aMdara dAkhala thayA tIjorImAM tapAsa karatAM hAra nIkaLe. zeThanI AgaLa hAra raju karyo. have pele zuM kare ? rAjAne sipAI e kahevA gayA, phalANA zeThane tyAMthI nIkaLe che. pachI sabhAne puchyuM ke have zuM karavuM? A aparAdha rAjasabhAmAM besanArAne tyAM thAya, mAla nIkaLe tene artha ze! sajA gunA aMge tema kartAnA mobhAne aMge, sabhAne kabula karavuM paDyuM. jene mATe ApaNe pahelAM cerInI jAherAta karI, mudata ApI, mudata vityA chatAM khabara ApI chatAM nakAmA herAna karyA ane mAla mArI javAnI buddhi rAkhI. rAjAe kahyuM ke-huM tathA badhI sabhA eka matamAM AvIe chIe mATe mahAjanane huM kahuM chuM. ke te ene sajA kare rAjAe banAvaTI geDIe karale tene kahyuM ke mAre prANa bacAva! huM mArA AkhA kuTuMbane laIne cAlyo jAuM, mane kaI prakAre rAjA cheDe te ! A badhuM zA mATe kabula? pitAno jIva bacAvavA, metathI bacavA. rAjA pAse pelo gaThI gayA ane jaNAvyuM ke-dhotIyAbhara nIkaLI jauM mane kaI prakAre cheDo te, huM kharekhara gunegAra nathI AvI rIte zeTha kahevaDAve che, pelAe kahelI hakIkata kahI. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 173 rAjAne pele para nAMkhavuM hatuM ke uparakI badhI acchI che paNa tenI gunegArI che ke nahI te te rAmajI jANe! aMdara gerabuddhi hoya te AgaLa jaIne zuM kare, uparathI AvI rIte dekhADe che aMdaranI rAmajI jANe pelA dvArA zabdo kaheDAvyA, rAjA sAhebe kahyuM che ke-te badhI uparanI vAta sArI che; paNa aMdaranI. rAmajI jANe! mATe mAre sajA amalamAM mukavI paDe, sAheba. mArI bhItaramAM ApaNe vidha kaI nathI. A vacana bele te uparakI achI banI. pelAe zI rIte rAjAne khAtarI karAvI te juo! pelA gaThIyA dvArAe kaheDAvyuM ke bahAra jaIza! marI jaIza! paNa huM ApaNuM buruM nahI karuM, tenI khAtarI rAkhe! rAjA kahe ke je te eka vastu kare te mukta kare, kaI vastu? te te telathI bharela vATake gherathI laIne nIkaLe, bajAramAM pharIne mArA hAthamAM muke, ane pharavAmAM rastAmAM eka TIpuM paDe nahIM, te aMdarakI. sArI mAnuM. zeThe vicAra karyo, bacavAno A rasto che mATe amala karavA de lAgyuM te tIra nahI te tukko. pelA zeThe te kabula karyuM ane lIdhe vADake, rAjAe badhI jagapara nATake, jamaNavAro ane sugaMdhIdAra phale makAvI dIdhAM. pila vATako laIne AvyA ane cAlyA, rastAmAM tene nATaka jamavuM, phala vigere nathI javAM, tene te mAtra vADake je che ? rAjA pAse AvI vADake muko. barobara gherathI nIkaLe che, barAbara bajAramAM thaIne AvyA che. A rAjAe pUchyuM. bajAramAM zuM zuM hatuM? te mane khabara nathI, mArUM meta jouM ke moMDhuM jouM! pArakAnA meMDhAM jovA jevuM te metamAM jauM! tane jevuM na. paDe tethI bIjAnAM meMDhA na joyAM te kabula karyuM, rAjA kahe ke aMtara kaThaNa tAruM rahyuM kema? te matanA DarathI. matanA DarathI bahAra cAya jevuM hoya te aMdaranI cekakhI bane che te vAta kabula kara! Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 Dazaka prakaraNa ( vyAkhyAna baDAranI sAmagrI cheDIne virakta rahe tenI aMdaranI kema sArI nahoya! te belane? kAcu pANuM, agni-vanaspati vagere sAmagrI, strI vigere kudaratI cIje tyAga kare, choDe ane lAta mAre te kayAre bane te mane Dara lAgyo hoya te lAta mAre. teo metathI keTalA DarelA hoya ? bhItaranI ApaNI jANuM e tArI vaphAdArI huM have jANe ke nahI? tevI rIte teone tyAga vairAgya huM kema na jANuM? mArI je dhAraNA hatI te kheTI hatI, paNa rAjAnuM kahevuM sAruM che. evuM zeThe kabula karyuM kahevAnuM tattva eke dharma adharmamAM javAvALAne dharmamAM kalyANa thAya te daSTie bacAvavA mAMge, adhama banAve temAM phAyade che? paraMtu jema mAMkhIne svabhAva pate mare ane bIjAne - ulTI karAve. tema adharmIne svabhAva pite DUbe ane bIjAne DubADe, dharmane haMbaka kahe tene adhamI kahe te nakhazIkhAMta saLage, Astike deva gurU dharmane mAnanArA heya, dharmane jarUra mAnanArA Astika che te zAnA AdhAre mAne? sAMbhaLe, dekhe, saMghe cAkhI le tethI mAnI le? te nA. paNa vacananI ArAdhanA dvArAe dharma vaktA kartavya svarUpa AvI gayuM tenuM svarUpa viSa phala kayuM? te je jaNAvaze te adhikAra agre vartamAna. maka vyAkhyAna-4ra vararAnAdhanA raNanuM AritAnuM zreya bhaviSyanuM hita. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna hasjidra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe SoDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM AstikanuM uMcAmAM uMcuM dhyeya heya te bhavAMtaranuM sAdhya. AstikenuM sAdhya-mAre bhavAMtara sudhare. A bhavanuM sAdhya sudhare ke Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 175 bagaDe tenuM dhyAna Astikone na hoya paNa bhavAMtarane sudhAre te tenuM kharuM dhyAna heya. A bhava-jiMdagI te sAdhana tarIke. majurI karanAra majurI kare te vakhate tanane kuTuMbane na juve, sAdhya kuTuMbanuM piSaNa. aDacaNa veThIne paNa sAdhya siddhi mATe 1 javuM paDe. jemAM vidyAthIne bhaviSyanA hitane mATe vartamAnanI Apatti veThavI paDe, vepArIne AbarU mATe bhaviSyanA phAyadA mATe TADha taDake vigere veThavuM paDe. tema Astike A jIvanane je prayatna tene AvatA jIvane mATe kAraNa gaNe bacapaNamAM damagoTIlAmAM hoya ane AMgaLa na vadhe tenI juvAnImAM zI dazA thAya. tevI rIte A bhavamAM je sAdhana na kare teonI AvatA bhavamAM kaI sthiti thAya! Astika ane nAstika eka vAtamAM eka che. Astika-nAstika baMnene eka vAtamAM nizcaya sarakhe che. bIjAmAM nizcaya sarakhe na hoya, jIvAdine eka mAne ane eka na mAne paNa meLavyuM te melavAne mATe te nizcayavALA te banne che. bAhyathI kaMcanAdi meLavIe melavA mATe, aMtaraMgathI AhArAdi meLavIe paNa melavA mATe kaI paNa bhavAMtaramAM kaMcanAdi tema AhArAdi paryApti jene cha zakitao kahIe chIe te A bhavamAM meLavelI tene kaI laI jatuM nathI. meLavyuM te melavA mATe che. zaktio ane tenAthI kareluM kArya te paNa melavAnuM, AhArasaMjJAthI AhAra lIdho, pariNumAvyA, tema zarIra vigeremAM badhuM karyuM je meLavIe te melavA mATe che. te pachI dareka manuSyane e samaja hovI joIe ke-meLaveluM melavAnuM che te pachI evuM meLavavuM ke te melavuM na paDe, te pahelAM phAyado le. te keNuM le? te Astika nAstikane meLaveluM male te paNa eya! eya! are jAya che! are jAya che! tema kahine melavAnuM. nAstikee kaMcanAdi, AhArAdi, meLavyAM tenAM kAryo karyA paNa tene cheDe mIMDAmAM Astikane vastunuM mIMDu bhale vaLe paNa tenA phalamAM mIThuM na Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna hoya, jene maLelAmAM ane pUlamAM mIMDa tenI mUrkhatAne pAra ka? samajunuM kAma maLelAne phAyado uThAvI le. sAdhana sAruM hoya te sAthe thAya. vijaLIne jabakAre thAya ane pitAne hAra tuTayo te TaMkAvavAnuM nathI, tenAthI je hAra parovAya te parovI le! vIjaLInA camakArA sAthe metIne hAra parovI le ! tema A jIvana vIjaLInI mAphaka javAnuM che mATe je sAdhavuM hoya te sAdhI le! te Astikane siddhAMta. je sAdhavAnuM temAM sAdhana kayuM. sAdhana vagara kaI cIjanI siddhi thatI nathI. Astika mAtra parabhavanuM sAdhavA mATe sAdhana kabula kareluM che kayuM!te dharma parabhavanuM AtmAnuM sAdhavA mATe sAdhanatarIke dharmane mAne che. sAcuM sAdhana sAdhyanI siddhi kare. chekarAne mAnelo ghaDe te musApharI na karAve. sAdhana kayuM? te jaDa. tethI pite cAle paNa gheDe cAlate nathI. sAruM sAdhana meLavyuM hoya te sAdhyanI pragati thAya. juThuM sAdhana meLave temAM sAdhyanI pragati hoya ja nahI. nAne cheka gheDe banAvIne mAre musApharI karavI che te bele teTaluM ja, paNa te bane nahI. dhAryA mAtrathI sAdhanamAM sAdhyapaNuM AvI jatuM nathI, paNa sAdhanamAM sAdhanapaNuM levuM joIe. te sAcuM sAdhana tenuM nAma gaNAya. jemAM sAdhana paNuM hoya te dharma e AvatI jiMdagI sudhAravAnuM sAdhana te sivAya AvatI jiMdagI sudhare nahI. te sarva Astikane siddhAMta. mATe dareke phala thakI dharmane aMge eka sarakho nizcaya rAkhe. | svarUpa, viSaya, praNetA tarIke dharmamAM pharaka che. paNa phala tarIke keIna dharmamAM pharaka nathI. dareka mANasa dhamanuM phala kayuM dhAre che? te AvatI jiMdagI bagaDatI bacAve ane tene sudhAre tenuM nAma dharma. te mATe dharma karAya che. dareka Astike A phala te dharmanuM sarakhI rIte mAne che. paraMtu AvatA bhavanA dhyeyanI siddhi mATe dharma sAdhana gaNyA chatAM te sAcuM sAdhana che Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 17 ke nahI? jhADamAMthI banele ghaDe kevI rIte gAmatare laI jaI zake? ghaDIthI jamele gheDe gAMmAMtare laI jAya paNa jhADathI banele ghaDe gAmAntaramAM, musApharImAM, haravA pharavAmAM kAmane nathI. dharmanuM sAdhana jene juThuM maLyuM hoya chatAM sAcuM sAdhana mAne te dvAre ke ethI mAruM AvatuM jivana sudhArUM, AvatI jiMdagI na bagaDe, mArI sadagati thAya, gati na thAya tema te je upaga kare te juThA ghaDAvALA je sAcA gheDAvALAnI mAphaka zabda vApare che, paNa teTalAthI tenA jere gAmAMtara na javAya. kema? te sAdhana khoTuM che. tema ahIMyA je dharma sAce na hoya te, hAthamAM khoTa AvI gaye te, dharma mA dhArIne karyA karyo te sAdhyanI siddhi na thAya pariNAme baMdha! jainazAsana ema mAne che ke "kriyA e karma ane pari NAme baMdha" gurUnI buddhi e dharma hAya je hoya te dharma mA tethI zuM? hAya jevA gurU dharmane mAnavAmAM Ave te tenA pariNAme sAcA mAnIne mAne che. phadevAdine mAne che te sudevAdi dhArIne mAne che AmAM jene pariNAma te sArA che. jaina siddhAMtamAM pariNAma je pramANe thAya te pramANe baMdha thAya tema kathana karyuM che. AthI haribhadrasUrijI pite eTalA mATe aSTaka prakaraNanA pahelA mahAdevASTakamAM jaNAve che ke - yaH pUjyaH sarvadevAnAM yo dhyeyaH sarvayoginAM yaH sraSTA sarvanItinAM mahAdevaH sa ucyate // aSTaka // 1-4 // deva kevA ? te sarvadevatAne pUjya, sarvagIone dhyAna dharavA lAyaka, tyAre have janazAsana pramANe kaI mithyAtvI nahI? sarva devatAo jinezvarane pUje che te tame kabula kare che. " dhyeyaH sarva jinAM" sarva yogIne dhyAna karavA lAyaka te che, badhA yogIo sAcA che tamArA mate kaI mithyAtvI nathI? - kuvAdine kudevAdi dhArIne keI amAnatuM nathI; duniyAmAM je Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 mADaNaka prakaraNa [ vyAkhyAna Astika je devagurU dharma mAne che te sudaivAdinI buddhie devAdine mAne che; te vAta tame kahI, badhA devatAone pUchya kahevAthI kAMtA tamAre badhA devatAone samakita mAnavA joIe ? kAMtA sarva devatAne pUjya tIrthaMkareA nathI te mAnavuM joIe. tethI eka vAkaya raheze, e nahI rahe ? vAta kharI. eka mANasa AvatA hatA, te vakhate rastAmAM cAra jaNa beThA hatA. temAM eka kahyuM ke-mArA bhAI thAya, khIjAe kahyuM ke mArA bhatrIjo thAya, trIjAe kahyuM ke mArA chekarA thAya, ceAthAe kahyuM ke-mArA jamAi thAya. te te cAre juThA ? AvyA che eka ane sagAi cAra jaNa batAve che, tA te cAramAM sAcA kANu ? sAsarAnI apekSA, khApanI apekSA, bhAinI apekSA kAkAnI apekSAe jamAi, cheAkA, bhAI, bhatrIjo. jamAi vigere te ekaja che. chekarA jamAIpaNuM ekamAM hAya nahI paNa apekSA judI che. ekanI apekSAe eka janmanI apekSAe jamAI cheAkarApaNuM na hoya, badhA deva samakita nathI te vAta kharI ane te badhA deva tIrthaMkarane pUje che te vAta paNa kharI. eTalA mATe kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUrijInuM vAkaya dhyAnamAM le, yaMtra yaMtra samaye yathA yathA.... hAya je zAstra hAya tene mATe pacAMta nathI, jaina, vaiSNava, zaivazAstra, hAya jevArUpe mAnyuM hAya, ahI sayama lIlA, jagatanA sa MdezarUpe mAnyA temAM mane aDacaNu nathI. jene zAstramAM jevI tevI rIte je nAma tarIke mAnyA hAya, tArUM nAma paramezvara, sadAziva, bhagavAna shAya je nAma rAkhyuM hAya enI mAre paMcAta nathI. huM badhAne ekaja puchuM chuM ke tamArA bhagavAna doSavALA che ke doSa vagaranA ? te badhAne kabula karavuM paDe ke ame chAya te AvA AkAre, AvA nAme, AvI rItie paramezvara mAnIe. pazu paramezvaramAM ajJAna, rAga, dveSa leAla che ane prAcanikanathI te kabula karavuM paDe te khalAsa, nAma mAtra pharI jAya pazu Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 179 tethI vastu pharI jAya? dAbaDIne dAbaDI nAma pADyuM tethI te pharI jatuM nathI. nAma AkAra devAthI vastu pharatI nathI. sthAnanA pherathI vastu pharatI nathI. pahelAM TepI ghAlIne ghULamAM rakhaDate hate pachI pAghaDI dharIne beThe; vRdhdha thayo. tyAre mele beThe. AkAra, avasthA, rIti bhAti pharavAthI vyakita pharatI nathI. zAstrathI, nAmathI, vyakita bhedathI tuM juduM paDatuM nathI. 27Aya je nAma; vyakita, 2hAya jevuM svarUpa hoya paNa badhAmAM deSa malinatA keI pitAnA paramezvaramAM mAnavA taiyAra nathI. tyAre AkhuM jagata paramezvarane nirdoSa niSpApa mAne che. tevA tame che? bIjA koI nathI. mATe tamArUM nAma na le bIjAnuM le, AkAra sthAna tamArUM na le, bIjAnuM le paNa svarUpathI tattvathI tame deva che. eka manuSya paragAma rahe che. pAnAbhAIne sAro saMbaMdha che. tene jIvane bhoga ApI dIdho tethI tene jIvanadAtA gaNe che, tevAmAM bIjuM muhUrta gayA-pachI tene maLatuM bAje AvI gayo te pAnAbhAIne mAlama paDe, tene lAgyA.-sAcavyamAvajata karI, kene lAvyA? bIjAne, mAvajata mAnapAna kene karyo? mAnathI vidAya kone karyo? te bIjAne. have pelA manuSyane khabara paDe ke mArA nAmadhArIne mATe pAnAbhAIe ATaluM badhuM karyuM te tene keTaluM hRdayamAM thAya? bhale tene bhalate manuSya ma paNa badhuM mAre nAme karyuM, kema bhAI? AkAra-vyakti sthAnane phera paDaye chatAM yeya je hatuM te pelAnuM dhyeya hevAthI pelo manuSya tenI kimata karyA vagara rahe nahI. tema ahIM AgaLa he bhagavAna! tamane nathI karate bIjAne kare che paNa deSa ane kaluSatA rahitane kare che, bhale daSavALA, kaluSatAvALA, bIjA zAstra vALA, nAmavALAne mATe kare che paNa kimata kenI thaI kaluSatA rahita hoya tenI thaIne! kharuM mAna kenuM thayuM? dekhAtuM mAna te AnuM thayuM, bhaLate Avyo tenuM! paNa tenI kiMmata koNa Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 SADazaka prakaraNa [ vyAkhyAna kare? te sAcA kare, tevI rIte tuM jANe che ke nahI, huM tA tAza nAme karU chu. huM doSavALAne, milanane milanatAnA nAme nathI karatA paNa nirdoSa ane nirmaLatAnA nAme karUM chu. tenI kiMmata nirdoSa ane niLa hAya tene vicAravAnI, mATe hemacaMdrasUrijI kahe che ke ame badhA peAtAnA paramezvarane doSa kaluSatA rahita mAnavAvALA chIe, tevA hoya te tuM ekaja che. AgaLa ubhelA te deSa ane kaluSatA vagaranA nathI. maheAkhatavALA ekaja che. tene nAme mAre karyu heAya; tema kSINadoSI kSINakaluSatA te tu ekaja che tAre nAme badhA carI khAya che. nirdoSatA ane nirmaLatAnA nAme pUje che mAne che te kANu ? tu ekaja, mATe huM bhagavAna tu ekaja che. dharmAMnA pariNAmanu ataHkaraNa kevuM hoya ? A vastu laIe tyAre sa` devatAmAM mithyAtvI paNa gaNAI jAya che, paNa mithyAtvI ane sati ne sudevAdine mAne che. pAta peAtAnA devanuM dhyAna dhare, paNa nirmaLa ane nirdoSa mAnIne dhyAna dhare che. nirdoSa nirmALapaNAnA nAmathI tame badhe ekaja pUjA che, AthI nakkI thayuM ke badhA pariNAme sAcA che. keAi Astika pariNAme khATA nathI, shAya jevA hoya, khAbamAM kharAba hoya paNa te deva gurU dharmane mAnanAre hAya che. kAi Astika pariNAme khATA nathI, hAya jevA hAya, kharAbamAM kharAba hoya paNa te deva gurU dharmane mAnanArA hAya che, tenA pariNAma sudaivAdi tarIke che; taraNatAraNuhAra tarIke devAaine mAnavA che. kriyA te eThuM che. manuSya dhAraNAnI kiMmata kare che, tame bhakti karatAM bahumAnanI kiMmata karI che, sAMje ghera beThAM bhagavAna naimanAthane vaMdana karyuM, pAlaka gheADA doDAvIne temanAthaprabhujI pAse vahele gayA ane kahyuM ke mahArAja pahelAM vaMdana karUM chuM, kRSNa Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 181 puche te kaheze ke huM pahele AvyuM hatuM. ghera zAMba namaskAra karIne taiyAra beThe che. kRSNa puchayuM ke-meM A be chokarAne kahyuM hatuM ke bemAMthI je pahelo bhagavAna nemanAthane vaMdana kare tene ghaDe ApuM, tame lADavA sAkara mATe piSadha sAmAyika kare te zA mATe ? te te ajJAnatA baMdha karavA mATe, dharmamAM AgaLa vadhAravA mATe. pAMca pratikramaNanI taiyArI kara! ATaluM karIza te tane A lAvI daIza! phalANAnI vAta karI, peTalAdapurI mATe tephAna uThAvAya che paNa pitAne mATe zuM karyuM? pitAnA chokarAne dharmane nAme sArI cIja ApavI. A keNa kare? huM avirati AraMbhAdimAM Dubele, paDela, tema rAjA AgaLa kahe che ke huM AraMbhAdimAM Azakata chuM. A bhAna te Astikane rahe che, pratyAkhyAnI, apratyAkhAnI mehanIno udaya che. karaNe kabula karyuM ke mArI Asakita che mATe chuTatuM nathI, huM nathI choDI zakate. traNakhaMDa ane gopIonI Asakita cheDI zakatuM nathI, jene meLavavA mATe meM hiMsA juTha cerI kaMI joI nathI. mAbApoe keIne dIdhelI ane keI varavA taiyAra thayele temAM vacamAMthI upADI te laDAI laDI, ATaluM chatAM lakSyamAM dharma che. rAjasabhAmAM beThe che tyAM karA kahe ke mAre gheDa joIe, tyAre kRSNa kahe ke-je nemanAthaprabhune pahelAM vAMde tene ApIza. tenuM aMtaHkaraNa kevuM dharma pratye jAya che, te vicAro ! tamAre be cAra chokarA chokarI hAya temAM je A navatatva jIvavicAra karaze tene A malaze! AvI svamAmAM paNa vAta karI ? pachI kevI rIte dharmanA saMskAro Take. meTrIka thAya ! phalANAmAM pAsa thAya ! te phalANuM ApuM! dharmanI chAyA te chokarAM viSe belavAmAM che paNa zaratamAM nahI; beyamAM gheDo kene ApuM te nemanAtha prabhune pahelAM vaMdana kare tene, pAlake vahelAM jaIne karyuM, sAMbe vidhi sAcavavA mATe bhAvathI vaMdana karyuM. kRSNa nemanAthaprabhujIne puchayuM ke A gheDe mAre kene Apo? pahelAM vaMdana kone karyuM? nemanAthaprabhue jaNAvyuM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 SoDazaka prakaraNa " | vyAkhyAna ke dravyathI pAlake ane bhAvathI sAMbe vagere badhI hakIkata kahI, kuNe sAMbane gheDe Ape. bahumAnanI kiMmata vadhu che. bahumAnanI kiMmata vadhI mATe anyamatane dAkhala mu. devanuM maMdira che temAM brAhmaNa reja pUjA karavA jAya che, have kaI bhIlane bhakti karavAnuM mana thayuM tethI te paNa bhakti kare che. maMdira pAse taLAvaDI hatI temAMthI traNa cAra kAgaLa kADhIne pachI kegaLe bharIne devane navarAve che, ke gaLAthI pUjA kare che. eka dahADe brAhmaNe joyuM ke A zuM! tapAsa karavA de, ahIM deva khuza thayA che. brAhmaNa tapAsa kare che. deva prasanna thaIne bhIla sAthe vAta kare che. brAhmaNa AvI devane kahe ke tuM e e ja che. keNuM che? bhIla je, tuM tenA je na hoya te bhIlanI bhaktimAM zuM dekhyuM? ke gaLAnuM pANI joIne zuM khuza thaye ke vAta kare che? huM ATalI bhakti karuM chuM chatAM tAruM darzana na thayuM AthI mAruM kALajuM baLIne bhasma thaI jAya che. tuM vAta karavA beThe AthI tuM bhIla je nIkaLe; haMmezAM aphINuyAne aphINa maLe eTale tene apUrva mAne. tuM bhIla je ke jethI tane bhIla bhaktivALe maLe; tethI tenI sAthe vAta karavA mAMDe. keTalAka vakhata pachI deve AMkha khaseDI nAMkhI, A keNu lucce AvyuM ke devanI AMkha pheDI nAMkhI? A pramANe brAhmaNa vicAre che, tevAmAM bhIla A devanI AMkha ochI thai dekhI vicAravA lAgyo ke mAre be AMkha che, te mArI AMkha zA kAmanI? bhAle mArIne AMkha kADhI caDhAvavA gaye tyAM deve hAtha pakaDe. pachI brAhmaNane kahyuM ke huM kema khuza thaIne vAte karate hatuM te joI le! bhaktivALA vevalA heya te vevale na hatuM bhaDaka nahotI, paNa bhaDakanI kiMmata karate hate. diyA e karma ane pariNAme baMdha kaI jagee? zAMba-pAlaka, brAhmaNa-bhIlanA daSTAMtathI kharI kiMmata laga Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM] saddharmadezanAvibhAga bIjo 183 [nI, bahumAnanI paraMtu bhakti bahumAnanA melApamAM telamAM, jaIe te bahumAna vadhe. badhA Izvarane Izvara tarIke mAne che. saddagurU, sudharma tarIke badhA mAne che. pariNAma sArA che. vyakti hAya je hoya paNa badhA mAne che sudevAdi, sarvadevatAne je pUjya che. pUje bhale bIjAne paNa pUjA AnI, sarvagIe dhyAna dhare che. judA judA nAme, svarUpe, vyakitanuM kare paNa dhyAna dhare che niSpApa nirmaLanuM. te te tuM che bIje keI nathI, AthI ApoApa tuM AvI gaye. badhA sudevAdine mAnanArA che. je pariNAma te pramANe kiyA, ane te pramANe karma AvuM kahevAvALAe lagI samajavuM joIe ke kiyAe karma" pariNAme baMdha kaI jago para? pAghaDI ghaNuM sArI paNa zebhe mAthe kintu page na zobhe, be pAghaDI page ghAlIne cAle tene, ane eka pAghaDI mAthe ghAlIne cAle tene kema kahe? egya sthaLe jelI eka vastu kiMmata meLave, tevI rIte agya sthaLe game teTalI joDI hoya te te zobhA na meLave, tema pariName baMdha te vAta sAcI, pAghaDI, hAra kiMmatI te kayAM mAthe ke gaLAmAM? page nekaleza metIne hAra bAMdhe te mUrkhane ziromaNi mAnene ? tema pariNAma e baMdha kayA sthAnanI apekSAe? Akasmika sthAne viparyAsa thAya te jagapara. suMdara pariNAme suMdara kriyA zarU karI ne kiyAne viparyAsa thAya te sthaLe. jema jirNazeThe mahAvIra mahArAjArUpI uttama pAtra dAna devAnI, dharmanI uttama kiyAnI dhAraNa karI, pAraNuM na thayuM te paNa bAramA deva ke, te vakhate dudubhi na sAMbhaLI hatI te kevalajJAne pahoMcata. AmAM dAna kayAM che? mahAvIra prabhu nathI AvyA chatAM pariNAmane kiyA baMne sarakhI hatI. tevI rIte kALI kasAI mahAvIra mahArAjanI sabhAmAM AvyuM. te vakhate mahAvIra mahArAjane chIMka AvI te vakhate pele je devatA zreNikanI parIkSA karavA AvyuM hatuM te kahe che Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ke mara! sabhA vacce tIrthakarane mara pahelAM kahe temAM zreNikane kema thAya? teTalAmAM zreNikane chIMka AvI tyAre bolyA ke jIvate rahe! chatAM mara pahele tene roSa ga nathI, abhayane chIMka AvI tyAre kahyuM ke-tuM jIve ke mAre te sAre che ! kALiyA kasAIne chIMka AvI te kahe ke-tuM jIvate ane maryo baMne rIte bhuMDe che! paNa zreNikane je ghA lAge tenI teo vedanA karyA kare che. have devatA sabhAmAMthI nIkaLe eTale pakaDI levo e hukama sIpAIone ApI dIdho! devatA bahAra nIkaLe eTale pakaDavA sipAIe pAchaLa gayA. sasaraNamAM viravirodha na hoya chatAM A jage para upakama nathI. kSAyika samyakatvavALAnI lAgaNIne-Avezane raste nahI. tIrthakarane prabhAva zreNikanA AvezamAM na paDA, samyakatvanI kasoTI tyAM samajaze! jyAM samosaraNa cheDIne jAya che, tyAM deva uDI gaye. sipAIoe kahyuM ke e te uDI gayA ! devatA A hoya. tyAre mahAvIra bhagavAna kahe ke tArI parIkSA karavA Avyo hato, zreNika kahe paNa AvuM belAya pahele mara kahyuM temAM marIza te mese jaIza, bhavanA pherA chuTe mATe kahyuM. tane jIva kahyuM, te tuM jIve te rAjApaNuM ane mare eTale nArakI che. abhayane mATe kahyuM te temAM jIve te sArA kAryo karaze ane maryA pachI sadagati thaze; kALiyA kasAI jevAne jIve te bhalo nahI, kema? te jIve te roja 500 pADAno vadha kare che ane marIne narake javAne che. mATe Ama kahyuM che. 'tyAre have mAruM zuM? tArA raNachoDa pachI karaje, mArAM lAkaDAM te gho!" tame mekSa meLavaze abhaya devaleka meLavaze te vAta kharI paNa huM narake jauM te rekAya ? tamArA jevA tIrthakara deva, ane mArA sarakhe marI paDanAre bhagata! hAya je kArya sAdhanAnuM kahe che te karuM paNa naraka na thAya tema kara ! he zreNika! bIjI vAta rahevA daIe bAMdhelA karmanI vAta che, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 185 kapiladAsI tAre tyAM gulAma che tenI pAse pAtra buddhie sAdhune dAna te tuM devaDAva! tenA pariNAma pheravavA kALiyA kasAI pAse 500 pADAne vadha te baMdha karAvI ane puNiyA zrAvakanA sAmAyikanuM phala te lAva! zreNika darabAramAM Avyo ane kapilAne kahe ke dAna de, kapilA dAna detI vakhate bele che ke huM nathI ApatI paNa zreNikane cATa Ape che, keTalA pariNAma kharAba! kALIyA kasAIne kuvAmAM utAryo tyAre tene citarIne pADA banAvI banAvIne mAryA, AvI rIte pariNAma kiyAnI kharAbI hoya. kriyA viparyAsathI kharAba na banyuM hoya te paNa te lAbhane bhAgI nathI paNa nukazAnane bhAgI che. tema jyAM sarakhA pariNAma kriyA zarU thaI hoya temAM keI kAle kaI pariNAma ke kiyA palaTe te jokhama karyuM. te je palaTe temAM pariNAma pramANe gaNavAnuM. sarakhI kriyA pariNamamAM, Akasmika saMge paTe thAya te baMdha, teno AdhAra kayAM te pariNAma hoya tenA upara manAya. sadevAdi dhAryA hoya, tenI ArAdhanA karavA mAMDI hoya temAM suvAdina ega na malyA hoya ane ArAdhanA na thaI zakI te pariNAme baMdha. AjakAla paNa pariNAme ja lAbha meLavavAne, chevaTanA saravALe kiyAmAM mIMDu bhaDakaze nahIM! cauda pUrvane dhAraNa karanAra, bAra aMgane dhAraNa karanArA hoya te badhAnuM cheTalI avasthAe mIMDu. kAmanuM kayuM ? navakAra, kAma paDe tyAre A badhA rahI jAya. paNa kAma kare navakAra. zivAjInA vakhatamAM khAMDuM hatuM te kaI na le eka sainika zuravIra hate khAMDAne laIne tenAthI te laDhe. kaI vakhate lazkara sAmuM AvyuM. jhADImAM javAne vakhata Avye pelAe khAMDA taravArathI pitAnuM kAma karI lIdhuM, sAheba! A khAMDu taravArane prabhAva; kAma khAMDuM taravAra lAgI AkhI taravAre kAma na karyuM; navakAra khAMDa taravAra hoya paNa kAma karanAra, maraNa vakhate jiMdagIne sudhAranAra hoya te te khAMDA taravAra je Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 SoDazaka prakaraNa [vyAkhyAna , navakAra che te kAmane. bAra aMga, caudapUrva te mRtyu vakhate AkhI taravAra jevA hoya te paNa te nakAmA; sarvakAlanI vakhate maraNa vakhate badhA jJAno karANe rahevAnAM. kAma navakAra lAgavAne! zAstrakAre navakArano upayoga vadhAre karavAnuM zA mATe kahyuM? tamArA jIvananI derIne jIvanane sudhAranAra cheDe javAba denAra hoya te te ekaja navakAramaMtra che saMskAra TakanArI cIja. _AmAMthI jeTalA saMskAro meLavyA haze teTalAja raheze. sAmAyika pratikamaNa reja karatA hoya paNa vakhate badhuM baMdha thAya tyAre kiyA kathaLI jAya che, kathaLanArI cIja TakanArI cIja ja nathI. ke keNu? saMskAra, saMskAra kArya kare, pariNAma e pramANu na mAne te saMskAranuM zuM? jene AkhI jiMdagI pariNAma ne kriyA sArI karI temAM kadAca viparyAsa thAya te baMdhane AdhAra pariNAma para che, paNa sudevAdipaNe kudevAdine mAne tenA upara nathI, mATe pariNAma e pramANa tame sAcA dharmanA nAme kharAbadharma mAne temAM AtmAnuM kalyANa thAya nahI. mATe sAro dharma ho joIe dharma sAce kayAre hoya ? kahenArA, viSaya, svarUpa. phaLa sAruM hoya. te, tene kahenArA kevA che? te adhikAra agre vartamAna. * vyAkhyAna-43 - "vanArAdhanA ravaju" zAstrakAra maDArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrijI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe zaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAra bharamAM je je AstikapaNuM dharAvanArA che te te badhA deva gurU dharma e traNa vastune mAnanArA che. keIpaNa Astika deva gurU dharmanI bAbatamAM nA kabula karanAre nathI, badhA devAdine mAne che. te kaI rIte Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 treitAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo mAne che? hAya jevA devane caDAya je nAme, AkArathI, sthitie devane mAne paNa nirdoSa niSpApa evA deva ghArIne mAne che, pitAnA Izvarane duSTa, pApI che tema mAnavA keI taiyAra nathI. ' te badhA devAdine mAne te nirdoSane-nipApane? kaI duSTa hatA. ne huM mAnuM chuM tema kahevA taiyAra nathI. tamAma Astike bhagavAnane nirdoSa-nipApa mAnavA taiyAra che. gurUne paNa taraNuM tAraNahAra tarIke mAnavAne taiyAra che. gurU mATe-te DukhyA che ane ApaNane DubADayA che mATe gurU mAne tema dhArIne keImAnatuM nathI, paNa te taryA che, ApaNane tAraze mATe mAne che. gurU na hoya te bhavacaka mAM pharyA karazuM! te jANapaNuM karAvanAra hoya te gurU mahArAja che mATe gurune ame mAnIe chIe. je gurUne mAne te zuM kahIne, zuM dhArIne ? te te taranAra ane amane tAranAra che. dhamane zA muddAthI mAne che ? te amAruM kalyANa kare te mATe, A bhava parabhavamAM amAruM kalyANa te raste thaze, kalyANane rastA taravAnuM sAdhana che AvI rIte nirdoSa paNuM dhArIne devAdine mAne che. kalAIne senuM dhArI le tenuM zuM thAya? dhAraNuM suMdara che, chatAM mUrNapaNuM, kalAIne senuM dhArI le, te kalAI che tema jANe tyAre mAthuM kUTe che? senuM kimati cIja che tema dhArIne pittalane badale sonuM dhArI lIdhuM pachI badhI mahenata kare tenuM pariNAma chevaTe pazcAtApamAM ke bIjAmAM? te pazcAtApamAM Ave. Isa bhajanapara dvAdaza tilaka-" eka bAve che. te kaI gAmamAM rahyo che. bane tyAgI che, dareka bhakto tene bhejananuM nimaMtraNa Ape che, temAM eka kuMbhAra cAlu nimaMtraNa Ape che. A bAju kuMbhAra nimaMtraNa Ape che, paraMtu bIjAM sArAM nimaMtraNa AvavAthI tenuM svIkAratuM nathI. eka mahine be mahinA, traNa mahinA gayA chatAM tene svIkAra na thaye, cAra mahinA gayA chatAM kuMbhAra thAye nathI, jirNazeThanI pAraNAnI vinati ubhI che. keTalI aMtakaraNanI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna vinati haze ? jemAM bIjA khIjAeAne tyAM jAya che. bhejana tyAM kare che, peAtAnI vinatI nathI svIkArAtI; mArI vinati chatAM mAre tyAM Ave nahI ane bIjAne tyAM jAya che, ApaNA magaja pramANe pAtra cAle tyAM sudhI pAtranI kiMmata ! bIjAnA tyAM gayA ApaNe tyAM na AvyA, tyAM zuM thAya che? mahArAjanA vyAkhyAnamAM, *upAzrayamAM nahI javuM, jo teramAM na hAya teA o nahI' AvavuM ane mahArAja nahI AvyA temAM sabadhaze? tAramAM badhuM gayuM gaNAya; kema ? te vakhate cavicalapaNuM thAya che. jiSNu zeThane cAra mahinAnI vinatimAM cavicalapaNuM na thayuM; tyAre A te jAtanA kuMbhAra, bAvAjI khIje khIje ghera jAya che. te paNu kuMbhArano vinati emane ema cAlu che. ApaNA aMtaHkaraNa ane kuMbhAranA aMtaHkaraNane tapAso! pelAne khAvAnI sAcI bhakita che. tyAre ApaNI tAranI ke dekhADavAnI bhakti gaNA ! kuMbhAra cAra mahinA sudhI eka sarakhI vinaMti karatA jAya che. paNa tuM kuMbhAra karatAM bhuMDA na thaIza ! tamane rIsa caDe, paNa kuMbhAra jevI sthiti lAvavI muzkela che. te bhakti e bhakti che. huM bhakti mArA mAnavA tarIke nathI karate paNa tenA guNA che mATe karUM chuM; mArUM dhAryuM thAya te mAnavuM, na thAya te na mAnavA mATe tArI dhAraNAnI bhakti paNa guNanI bhakti nathI, kuMbhAre cAra mahinA sudhI vinati cAlu rAkhI. have koI bhagata vinaMti karavA AvI zakayA nahI, kuMbhAra ubhA rahyo kahe ke sAheba padhAre ! jema eka vANie dukAnathI utaryA tevAmAM mAMDIAe pakaDayA, cAla have! vivekIne paheAMcAya paNa mAMDIyAne na pahoMcAya. pele kahe cAlavA do. pelA yAhusena !!! ele tyAre vANiyA AsA ! AphasA ! bhAI! melA lAgyA, tema AvAjIne dekhIye, bhAva hAya ke na heAya atyAre vinati keAinI nathI ! kuMbhAra ubhA che AthI vinati mAnavI paDI. jA bhAI ! tAre tyAM ! bAvAjImAM AvAjIpaNAnuM bindu nahAtuM, biMdu hAta te jA bhAI jA tAre tyAM!' tema na khelata. bhAI bIjA trIjAne Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 189 tyAMnA ruDA hatA tethI nahAte svIkArate. kuMbhAre barAbara pitAnI sthiti pramANe taiyAra karyuM bAvAjI jamavA beThA, Aja kaMI sAruM bhejana haze mATe bAvAjIe bAra tilaka karyA hatA, jyAM bhejana AvyuM eTale bAvAjI belyA ke "Isa jojana para dvAdaza tilaka" ema bAra vakhata kare ne bAre vakhata thuMkatA jAya. bAvAjIne bAra tilaka roTalA ane paeNsamAM bhAre paDyA. kudevane sudeva dhAre te phaLa nahIM. nirdoSa niSpApa deva, taraNa tAraNahAra mAnIne A bhava parabhavamAM kalyANa karaze tema dhArIne devAdine mAne. nAnA chekarA pittala dhArIne laDhe ane nApAsa thAya te pazcAtApathI raDe; jIve jyAre paramArthe, niSpApa, nirdoSa, taraNa tAraNa A bhava parabhava kalyANa karanArA dhArIne devAdine mAnyA, jema pittalane senuM dhArIne laDyA chatAM tenI kiMmata senAnA jeTalI na thAya, keTalA badhA :khano pastAvo thAya ! Astika gaNAtA dareka zuddha deva gurU dharmane nathI laI zakatA, paNa tattvathI jANe tyAre pastAvAno pAra na rahe. pittalane pittala mAnanAra te na vasAve, tenA mATe peTI cAvI na banAve paNa pittalanI peTI bane. senuM mAnanArA tene mATe peTI tALuM kuMcI vasAve te vAta sAcI paNa pariNAma zuM? tevI rIte mithyAtvanI karANImAM pariNAma zuM? kazuM nahI. sudeva sugurU sudharmane mAne chatAM anaMtA bhava kema? have samatinI karaNImAM Avo! te karaNa A jIve anaMtI vakhata karI temAM devane gurUne dharmane devAdi tarIke mAnIne ArAdhanA karela che. arihaMta te deva, gurUne mahAvratadhArI tarIke, dharmane A bhava parabhavanA kalyANa tarIke ArAdhya chatAM rakhaDuMpaTIne Are AvyuM nahIM, kAraNa devAdine mAnyA te vacananA AdhAre nahI, je je vakhata A jIva mithyAtva abhavyapaNe - sAdhu thaye tyAre deva kene mAnyA? arihaMta te mArA deva, guru, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna mArA AcArya, A mAre dharma. deva sAcA che tene sAru deva kahe chene ? sArA gurUne sArA dharmane sArA gurU sAre dharma kahe che ke bIjAne ? te sudevadine sudevAdi kahe che, dharmanI kriyAne dharma kahe ane te pramANe jAhera kare che. A dharma ane adharmanI kriyAne adharma tarIke jAhera kare, AMdhaLAne abaja dIvA hAya te paNa keTaluM kAma kare ? nakAmuM te meLave ane mahenata jAya te sivAya bIjuM kaMI? tema ahIM paNa jene jinezvaranA vacana mAnyA nathI, vacane upara aMtaHkaraNanuM bahumAna thayuM nathI, huM deva guru dharmane mAnuM chuM, te A AgamanA AdhAre, A sudharma, sugurU, sudeva tethI temane sudevAdi mAnuM chuM tema nahI. paNa AgamanA AdhAre sudevAdi che, ane tethI huM sudevAdine mAnuM chuM. tamArA tyAM baccuM pAMca varSanuM hoya ane puchIe ke tArA bhagavAna kayA? te daherAmAM beThA che te ! sudevane sudeva mAnyAne ? traNa traNa varSavALA chokarA je je kare temAM sudevane sudeva mAnyA ke nahI? mahArAja kene kahIne page paDe che. traNa varSane chokaro eTale beThA hoya te vakhate sattara bAvA jAya te hAtha na joDe. paNa oLakhe e thaye heya ane tamArA mahArAja nIkaLe te hAtha joDe; te chokarI sugurUne sugurU tarIke mAne che ke nahI? pAMca-cha varSanA chokarAne sAmAyikamAM besADe ane kAkI, bahena aDakavA AvatI hoya te kahe ke mane aDIza nahI. pApa lAgaze! te tene sudharmane sudharma tarIke mAnyane? samakita AvI gayuM ne? sudeva sugurU sudharmamAM dhArIne kudevAdi mAnanArAnI dazA saMsAramAM rahe mATe mithyAtvanA anaMtAnaMta bha thAya. mahinA mahinAnA upavAsa karIne kuza jeTaluM khAnArA hoya te paNa karaDe bhale sudhI AtmAnA kalyANanA raste na rahesudevAdine sudevAdinI buddhie mAnanAro aMnatI vakhata mAne temAM kaMI vaLe nahI, kema na vaLe? deva gurUdharmane anaMtI vakhata mAne, abhavya caritra pALe kevalI jevuM paNa lagIra peInTane Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khetAlIsamuM saddha dezanA-vibhAga khIje 191 vicAra karaze te Azcarya thAya, samudAyamAM je rIti thAya te badhAne pALavI paDe. tema kevalInA samudAyamAM sAdhupaNAnI rIti tA kevalI jevI hAyane ? kevalI lAyakanI sthiti jemAM pravartatI hAya temAM AvelA hAya tene kaI sthitimAM rahevuM joi e ? AtmIya sukhanuM mIMDu kayAre ? AjatA sAdhune krodha zamatA na heAya temAM AcAya vigere kahe, zrAvaka paNa kahe ke tamane na zAle ? sAdhuva mAM dAkhala na thaye hAya te| ? tame vadhAremAM vadhAre kaheA tA tamane na zaile. ame gRhastha chIe tema kaheA. sAdhupaNAnI rIti pALavI joie. samudAyamAM rahelA abhavya jIva hoya tA paNa te pramANe kare. kevalIpaNuM utpanna kare tevuM sayama, vrata, tape kare ane vartana kare. A paNa anatI vakhata karyuM, bhale paudgalika sukha maLyuM hoya paNa AtmIya sukhamAM mIMDuM. kema ? vacananuM vaheNa joDAyuM nahatuM. te joDAyuM hAta te tenI te dazA na thAta. nAnA baccAe sudevane mAnyA pazu te zAstrane jANatA nathI, kayA vItarAga kahevAya ! kayA jinezvara te dhAraNA nathI. mithyAtva, avirati vagerene rAkanAro dharma che, mATe huM mAnuM chuM. A zAstra pramANe je uttamatA mAnavI paDe te pramANe mAnyA nathI. jIve deva gurUdharmanI ArAdhanA anatI vakhata karI. paNa AtmAmAM aMkuro na phuTaye; vacananuM vaheNa vadhuM nahIM. DhagalAadha dANAvALA paNa varasAdanA chAMTA nahI, teA te dANAnI sthiti zI thAya ? tema anatI vakhate deva gurUdhane devAntinI buddhithI ArAdhyA paraMtu vacananuM vaheNa vaheDAvyuM nahiM. ApaNA jIvanamAM Azrava cheADavA lAyaka temane cheDayA, cheDavA lAyakrane ADavA lAyaka samaje, AdaravA lAyakane AdaravA lAyaka samaje tenA svarUpane dhyAnamAM rAkhIne sudaivAdine sudevAti tarIke A jIve eka vakhata pazu mAnyA nathI tethI anata bhava rakhaDacA che. / Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19ra paiDazaka prakaraNa { vyAkhyAna kAMdhIAe vacanane urADanArA che. aMkure ka! jinezvarane mAnavAne vicAra pachI sugurU sudharmane mAnavA te pachI jinezvara mahArAje kaheluM te tattvanI buddhi pahelavahelI AvavI joIe, A buddhi Ave te te samakitanuM cihna. - jIva vigere navatattvane jANe tene samakita kahyuM che. vAta kharI, e te zuddha samatinI vAta che, haribhadrasUrijI kahe che ke te graMthI bhedanA samakitanI vAta che. jinezvara mahArAje kaheluM te tava tenI buddhi te graMthI bhedanI nizAnI. A jIve graMthI bheda karyo, mehanIya teDayuM tenI zI khabara! haribhadrasUrijI mAne che ke-diMgabara, terApaMthI badhAMne zuM? jinezvara mahArAje kahelA ane pheravavAnA mAnyA che teone aMdara ghusADI devA che? jinezvara mahArAja taraphathI je cAlyo Ave temAM phera'phAra na hoya; haDatAla na de te samakitavALA. paNa haDatAlavAlA te "kivannattavALA nathI. pitAnA matane anukula na Ave te Agame viccheda thaI gayA ane bIjI bAju "jinapatta ? jinezvara mahArAjanA nAme caDAveluM tatva je je kalpitazAstra ubhAM karyA te pite jinezvaranA nAme caDAvyA. haDatAla paDAvanArAe A jinezvaranuM nahIM, umeranAre zuM karyuM mane A game che mATe jinezvaranuM gaNavuM. jinezvaranuM na hoya chatAM gaNavuM ema kahI devuM. balavAnuM jinezvaranA nAme ne raju karavAnuM bIjuM kaMI, jinezvara mahArAje kaheluM te tatva tene haribhadrasUrijI kahe ke-samakita cokkasa. 69 sudhI teDayA vagara A vicAra thAya nahI. baMdhIyA vacanane uDADanArA, umere karanArA kahe paNa bAkInA gADarIyA ToLAvALAne zuM? amArA mahArAjanA matamAM Ama cAle che tema kahIne cAlanArA. bApe jheranuM paDIkuM sAkara dhArIne khAdhuM tema chekarA chokarI dhArIne khAya te zuM thAya? eka paNa bace Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetAlIsamuM] saddharmadezana-vibhAga bIje tevI rIte A mArA mahArAja vigere e Ama karyuM che te bacAva ahIM cAlatuM nathI. vastu sAcI hovI joIe ane sAcI mAne mATe haribhadrasUrijI jaNAve che ke sAcAne sAcuM mAnavAnuM kayAre sUjhe? tenuM bhaviSya zudhdha hoya tyAre. tIrthaMkare paNa vacananI ArAdhanAthI thAya che. jyAM sudhI ardha pudgalaparAvarta bAkI na rahyo hoya tyAM sudhI jinezvaranA vacanane sAcuM mAnavAne vakhata AvavAne nahI. chellA pudagala parAvarta sivAya vacana pariName nahI. ardha yugala parAvartamAM mekSe javAna na hoya tene vacana na pariName. jyAre ardhapagalaparAvartanyUna rakhaDavAnuM bAkI hoya tyAre jinezvaranA vacana upara te vacana tarIke pratIti thAya ane te vakhate Adara mAna seve. e chellA pudgala parAvartane je kAla AvyuM tene kharU kAma karyuM. e je jIva heya tene rUce che. te sivAya bIjAne rUce nahI. bhale devAdine mAne che. zivAje pUjA vigerene mAne che. jinezvara mahArAjanA vacanathI deva mAnuM chuM. anAdinuM keNa? te vacana, tIrthakare nahI. vacana zAzvatA che. je tIrthakara thAya che te vacananI ArAdhanAthI. 2hAya je tIrthakare che. dhame vahUMu kayA dharmane aMge zAzvate kaho? te zratadharmane aMge, "vArA Dogare marivAre ja vigeremAM zA rUpe kaheluM hatuM? zAzvatAmAM zAzvatA hoya te vacane. tIrthakaranI utpatti jeTalI vacanane AbhArI, teTalI tIrthakarane AbhArI nahI. pukharavaradIva je zrutanI stuti, zAzvata dharma, vacana che, jinezvara bhagavAne kaheluM vacana te zAzvatuM. tethI bIjAne juThA mAnyA. je zAzvatuM mAnavA jAya tene anAdi mAna paDe, vacana zAzvata mAne te IzvaranA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - * * * - - - Dazaka prakaraNa | vyAkhyAna ejaTe pAyamAla thaI jAya. A vacana keInuM beleluM bhAkheluM nathI te vacana kayAMthI? vacanane mahimA gaNavene? belanArane mAna nathI, belanArane urADI mukave che. A matane kaI kahenAra nahI? vacana artha dvArA cAlyA kare che, A dvAdazAMgI zAzvatI arthathI hatI che ne raheze. e vacana jinezvara mahArAjanA. te jinezvaranA mAnavAmAM Ave te vacane satya che. tenA AdhAre mAre pravartavuM joIe tema vacana vakatA dvArAe suMdara gaNune, anAdina gaNIne je khArAdhanA karavA taiyAra thAya te dharma kahevAya. svarUpa phaladvArAe vacananI vAstavikatA kaI te jaNAvaze te aMge vartamAna. ka vyAkhyAna 44 5 'vacanArAdhanayA khalu' che. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe DAka prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM A jIva anAdikAlathI rakhaDaMpaTTI karyA kare che. pudgalene zarIrapaNe pariNAvanAra koNa? * eka vAta khyAlamAM rAkhavI. pitAnA jIvane puchavuM ke tuM kathAne thaye? tuM jamya kayAre! phalANu varSe phalANuM mahine paNa tuM kyArathI? jamyAnA dahADe jIva nathI tha! garbhamAM A te dahADe thayo nathI. jIva garbhAzayamAM Ave tyAre garbha baMdhAya, jyAM sudhI jIva na Ave tyAM sudhI bhale garbhAzaya hAya, mAtAnuM rudhira, pitAnuM vIrya heya paNa garbha thatuM nathI, jIva AvIne grahaNa karIne zarIrapaNe pariNAve che, zarIranA piSaNamAM cAlyuM jAya. jIva Avene gratuNu kare tyAre zarIrapaNu, dhyAna rAkhaje, vastusthitinuM, zarIrane jIva parimAve che. A vAta lakSamAM le. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - cuMmAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga mojo 195 pudgalene zarIra paNe pariNamAvavAnuM keNa kare ? te pudgale pudgalenI sthitimAM hoya tene zarIra paNe pariNa rana keNa kare! jIva darekamAM le, mAlama paDaze ke pRthvInA acitta pudgale, pANuM khAruM ke mIThuM, agni vAyare vanaspati acitta thayA hoya chatAM jyAre jIva upaje tyAre te acitta pudgale laIne zarIrapaNe pariNumAve. zarIrapaNe pariNumAvavAnI tAkAta jIvanI, ApaNA AkAranuM putaLuM banAvIne khorAkane rAkhe che te puvarNa vadhe kharU? to nA. kherAka temane tema rahe che. A khorAka zarIrapaNe kema pariName che? zAstrakAre jaNAvyuM ke AkhuM jagata zarIramaya dazya ja che, zarIrapaNe pariNamIne dazya dekhAtA dareka padArtho jIvanA pariNAvelA che. te atyAre jIvana hoya ke choDelA hoya te bhale game te hoya; jagatanI cIje jIve pariNumAvelI che. phakta AkAzamAM thatAM vAdaLAM vigere cheDIne badhI cIje jIvanI pariNAvelI che. te sivAya pariNAvelI nathI. pudgalane svabhAva pariNamavAvALo che. zarIrarUpe rUpAMtara jIvana grahaNa karyA vagara na bane, mAtAnuM rUdhira pitAnuM vIrya hatuM chatAM jIva na AvyuM hota to zarIrarUpe na pariNamata; Ane te AvIne pariNamAgyuM. tema pRthvInA, pANInA, teunA, vAyukAyanA, vanaspatinA cha ane beiDhiyAdijIe pudgalene zarIrapaNe pariNAvelA che. pudgala jagatane svAbhAvika rAka tene laIne paMcendriya manuSyapaNAmAM pariNamAvyuM. mUla te eja pudgale je ApaNA mA bApe lIdhelA kherAkarUpe teja. tenAthI zarIra thayuM, jIva anAdi che. jIve garbhamAM AvIne zarIra banAvyuM tyAMthI A bhava gaNaye, paNa A bhavavALa kayAMne? janmanI zarUAta janma divasathI, paraMtu jIvanI zarUAta kayArathI? mAravADane mANasa ahIM rahyo te so varSa thayAM AvyA che bahArathI, mULavatanI te nahI. tema A jIva paNa mULa ahIMne vatanI nathI paNa Ave che. jIve AvIne A zarIra pariNumAvyuM ne bhava thaye, jIvane kahe ke tuM kayAre thaye te kahe che je tuM A janmamAM bIjA janmamAMthI AvyA che tema bIjAmAMthI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna trIjAmAM tema janmAMtaranA janmAMtare cAlyA kare. jema kare che abhyAsa kare tevA kalAsamAM dAkhala thAya. tema A jIva jevI pariNatimAM Ave tevA bhavamAM dAkhala thAya. maMda kaSAyapaNuM, dAnarUci, madhyamaguNapaNanI pariNatimAM Ave te manuSyapaNAmAM dAkhala thAya, manuSyapaNuM navuM AvyuM paNa jIva te anAdi kAlane. jAnavara samAna keNa! jema jAnavara pitAnA janmanI pahelAMnI dazA vicAratA nathI. tema pachInI dazAne paNa vicAratA nathI. tema manuSyapaNa te pahelAMnA bhane ne bhaviSyane vicAra na kare te temAM pharaka nathI. bhaNelo hisAba na kare ane na bhaNele hisAba na kare te te baMne sarakhA che. jema jAnavarane A bhavane parabhavane vicAra nathI. tema ApaNe karma karyA ane ahiM AvyA, kevA karma karazuM te AvatI jiMdagImAM sArA thaIzuM, te vicAra na karIe te tenAthI caDiyAtA nathI. jAnavare pitAnuM rakSaNa kare che, jAnavara jaMgalamAM carI Ave, dudha Ape, saMtAna Ape ane ane jivana purUM thayuM eTale hAlatA thAya. jAnavara zarIra sthAna saMtAnanA bacAva mATe taiyAra nathI tema nathI, rakSaNa,virodha,virodhImAM paNa samaje che. tamArI zerImAM kutarUM hoya te cheka jIbha pakaDe te kaMI nathI karatuM. bIjAne dekhate karaDavA doDe che. jema kutare ghAtakane mATe rASavALo ne piSakane mATe premavALe hoya che tema ApaNe rakSaNa-vardhaka, piSakanA premavALA ane je je virodhI tene dveSavALA tema je je virodhI nahi tenA rakSaNavALA thaIe chIe. jema jAnavara sthAna, saMtAna, zarIra te traNe ahIM mUkIne jAya che. tema manuSya paNa zarIra, saMtAna, sthAna mATe laDhAI mArAmArI kare che paNa te badhuM chevaTe melIne cAlyA javAnuM je Ama che to pachI jAnavaranA jIvanamAM ane tamArA jIvanamAM pharaka karyo? sthAna-zarIra-saMtAna tenuM rakSaNa, pAlana, vardhana, jAnavara ane ApaNe karIe chIe. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 cuMmAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje jAnavara ane manuSyamAM pharaka tyAre pharaka kayAM? te te bhUta, bhaviSyanA jivanane vicAra karI nathI zakatuM. tyAre ApaNe te vicAra karI zakIe chIe, ATalI badhI lAyakAtavALuM manuSya jivana maLyuM che, bhUlane sudhAvAne vakhata che, chatAM jeone bhUla sUjhatI nathI, tene te sudhAravAnuM sUjhatuM nathI. je sudhArI zakatuM nathI te kaI dahADe AgaLa kadama bharI zakatuM nathI; paNa jeo bhUla samaje ne sudhAravAne taiiyAra thAya te AgaLa vadhe. je bhaviSyanA sAdhanene amalamAM mUke nahI te potAnA bhaviSyane sudhArI zake nahIM. je sudhAravAne sAdhane meLavavA mAMge, te meLave ane tene amala kare te ja sudhArA mATe lAyaka. pahelA pariNAma sarvaviratinA, A jIve bhUla kaI karI ! bhaviSyamAM zuM sAdhavAnuM! A vicAravAnuM kevala manuSya bhavamAM che, te sivAya bIjA bhAmAM jene bhUle javAnuM, pastAvAnuM ne sudhAravAnuM sUjhatuM nathI. paNa te manuSya bhavamAM thaI zake che. devatA bhaviSyanI bhUle jue paNa sudhAravAnI tAkAta nathI, tema nArakIo, tiryaMce paNa jue te kharA kintu sudhAravAnI tAkAta nathI, bhUla jANe juve samaje chatAM sudhAravAnI tAkAta nathI tethI zAstrakAro kahe che ke-e vAta khyAlamAM Avaze. bArame devaleke gayelA devatAo jhare che, kayA? zrAvakapaNe gayelA. mithyASTi bAramAM devale ke jAya ja nahI, chatAM te re che, ane pazcAtApa kare che. kAraNa? pahelAMnI jiMdagIne khyAla Ave tyAre ema thAya che ke mane sarvavirati lAyaka deza, saMge, mahArAjanuM zAsana maLyuM hatuM. te nahI karatAM "isa jojana para dvAdaza tilaka jevuM thAya tevuM karyuM. meM duniyAmAM mAMkaDAnI muThIvALI hatI, te chUTatI nahatI. zaratathI pApa choDe che, te dezavirati. dharma pAmanAra mAtra jIvane zAstrakAra kahe che ke-pahelAM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 18 Dazaka prakaraNa vyAkhyAna sarvavirati vicAramAM Ave mATe sarvaviratine eka samaya mAnya dezaviratimAM aMtarmuhurta te samayanI nahI. kema? sarvaviratimAM badhAM pApa choDavAnAM che; dezaviratimAM badhAM pApa cheDavA che paNa ATalA rAkhavA che. mATe hemacaMdrasUrIzvarajI jaNAve che ke-dezavirati kene? te " "tiSaMAvatanA" gRhasthane dezavirati koNe hoya? ghera beThAM kayAM kalyANa thatuM nathI, tevAne nahIM, paNa kyAre sarvavirati maLe te meLavuM; dhanya che ! te meLavanArane, A sthitivALo hoya te dezavirati. AvI dhAraNavALe thAya pachI letAM mAyA naDe, ghara bAyaDI chekarAM nahI chUTe, pApa te aDavuM paNa zaratI pApa cheDe, zaratI pApa cheDavuM te dezavirati. bInazaratI pApa choDavuM te sarvavirati, mamatAnI mahoMkANa! tame zaratI pApa choDavAnuM kahe te zaratI pApa cheDayuM jyAre gaNAya? te badhAM pApane cheDavAvALAM gaNe tyAre, pApane pApa gaNe. tyAre zarata te mArA svArtha mATe rAkhuM chuM. dezaviratimAM zaratI pA5. dhyAna rAkhaje-zarata sATAmAM hoya, paNa bakSIsamAM zarato na hoya; Ama hoya, tema hoya, AvuM hoya tevuM hoya te sATA khAtAmAM, bakSIsanA khAtAmAM be ke A mhArI jagyA hatI te bakSIsa karI. jene sarvathA pApa cheDavuM hoya tene mArA zarIra -paisA-chokarAnuM zuM thaze ! te temAM tene kaMI nathI. dezavirati eTale zaratI pApa choDavAnAM bInazarate pApa choDavA te sarva virati, mArI mA, bApa, bAyaDI, chekarA vigere mATe ama karavuM che te AmAM na hoya. bInazaratI pApane tyAga tenuM nAma sarvaviratine ? jyAre pApane Dara manamAM vasyA che, tyAre Asakti zAnI? dhana kuTuMbamAM mamatA rahI che tenI senuM hIre kimatI manAyA tethI Asakti jaNAya che, jema kimatIpaNanA khyAlathI tene pheMkatA nathI. tema badhAM pApa choDavA taiyAra che kinta kuTuMba veSa vigerenI Asakti naDe che, mamatAnI mahekANuM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cuMmAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 19 naDavAthI dezaviratimAM rahevuM paDe che AthI zaratI pApane tyAga che. je bInazaratI pApano tyAga karavA mAMge che te tyAga na gaNAya, nahI te te zaratI pApane tyAga nathI. A vicAraze te zAstrakAre je pharamAvyuM tene khyAla Avaze, zAstrakAre dezaviratine kula jadhanya aMtarmahata sarvaviratino samaya, temAM zarata nathI; bAramA devalekavALe vicAre te kenA mATe? zaratI pApane tyAga karyo te kuTuMba dhana mATe, ane te pApanuM phaLa veThavAnuM kAne AvyuM te mAre! "khAvAmAM jagale ne kUTavAmAM bhagale' re mUrkha mATe ! paNa ApaNe te karIe chIe. milaktanu mAlika zA nuM kuTuMba, te kuTuMbamAM sajAnI bhAgIdArI keNuM karavAnuM kuTuMbane mATe AThama vigere divasa che chatAM te na vicAre, khAya te rAkhuM kuTuMba-paNa AMgaLI pAke, kapAya te vedanA kene? te mAtA- khAvAmAM jagale ne kaTavAmAM bhagale. paisA lAja Ijajata ane zarata karI te mane ahIM naDe che. bAramA devaleke gayelA devatA sure che. bAramA devalAka sudhI uMcI sthitimAM AvelA te jhuravAnuM. bhavyajIva rakSAMgaNamAM utarela che. pApane tyAga karavA lAyaka jene mAnyuM hatuM, tene nizcaya karyo hato tene ke I vakhata tyAga karyA vagara Are nathI, AvA vicAre ke huM bhAvI ke abhavI ? je bhavI te mekSa tAre meLavavAne ane cAritra paNa levAnuM vacamAM jeTale rakhaDe teTalA ghAMcInA baLadanI mAphaka nakAme, keIpaNa bhave ke hajAra bhave paNa pApane nAza karavA ne, chuM ane mokSe javAne chuM, cAritra levAne chuM. te pachI vargamAM pApa karIne, zaratI pApa karIne rakhaDavuM ke bIjuM kaI puMThanA ghA samaju nA khAya paNa chAtInA ghA khAya? :Na jeIne puTha nA kema khAya che? pApane pApapaNuM ma'nuM cAritra levuM paDaze te mAnyuM. atyAre cAritra le te sanu - pachI le te rakhaDatAM le te ? puThane. puMThanA ghA Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' 200 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna khAya te bAyalA je, zurA saradAra puMThane ghA mAre nahI, tema jThane dhA paNa nahI le, nAsatAne vAMse ghA nahI kare, tema nAsate ghA nahI le. tuM pachI kazAmAM gaNAI zake nahI; raNAMgaNamAM utarele kAMte bahAdura kAMte bAya bemAMthI ekamAM gaNAvavAnuM che. ahIM AgaLa huM bhavya chuM tethI raNagaNamAM utaryo chuM te samajI gaye, raNuMgaNamAM sAme utaryo te sAmA laI le, paNa Ama che tema che. te bAIe bele paNa maradothI na bolAya. karavA lAyaka che te karavuM che. hAya je thAya, maradane AnAM rodaNAM na hoya. chaDuM te khare paNa mArA zarIranuM kuTuMbanuM zuM thAya! A zuM? te bAyalApaNuM jainazAsananI gaLathuthImAM karmarAjA zatru che, te mAnyatA. re saradAra ghA nahI kare paNa kabaje leze. tema karma rAjAne kabaje leze, karma rAjAne zuM kahe? tuM ghA kara pachI tane javA nahIM dauM. pApa te choDavA lAyaka gaNya karma zatrune dabAvavA yuddhamAM utaryA, yuddhamAM utaryo te zaramAya te tenI bAyaDI zaramAya. tuM karmane zatru gaNavA lAgyo tenI sAme laDhAI karavAnI che te pachI bhAIzAba ! te kahevA na bese, koMgrese ogasTamAM TharAva karyo te kharU ne ? kerTamAM Ave tyAre huM keTane nathI gaNate. sattA ane zastranI svataMtratAmAM svataMtra thavA mAMge te A sthitimAM Ave te tame AtmAnI svataMtratA mATe pApane kahe ke tuM khasa! paNa bhaIsAba! tema kahevAthI te tamAruM kaI sAruM nahIM kare paNa cAra AMgaLa vadhAre nAza karaze. paDakAra karIne bharose rahele te bhAna vagarane, pitAnuM bhavyapaNuM te karma rAjAnI sAme paDakAra karele kuTuMba vigere ne sAcave te tene kaMI na karavAnuM tenA upara bacavAnuM na hoya. dezanI calavaLamAM badhA zUrA saradAranA bhAga bhajavavAvALA nathI hotA, zaradAremAM badhA zUrAthI bharelA na hoya, paNa AMgaLI egaNAya teTalA hAya. tyAre bIjA reMgIyA paMgIyAo, zaraNanA vAvaTA jene Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 cuMmAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje caDAvyA te reMgIyA peMgIyA hatA. tyAre kema caDAvyA? jene marI phITavAnI tAkAta hatI tene zaNanA vAvaTA nathI caDAvyA ahiM AgaLa tuM zre saradAra, bahAdura bana! paNa bAyale na bana ! sarva pApa cheDavAM che, mAre sarva pApane nAza karavo che, karma tuM mAre zatru che. A vAta tamane gaLathuMthIthI jainazAsane pAI dIdhI. na samajatA ho te namo arihaMtANuM gaNe che ke nahI? gaNatA he te basa che. AjhAdI AbAdI belI de te kene kahevAya te samajavuM joIe. jema vAnarasenAvALA AjhAda hiMda bele paNa te AjhAdI AbAdI kene kahevAya te samaje nahI, ahIM karma te zatru tene haNanArAne na samaje te name arihaMtANuM je bele te vAnarasenA AjhAda hiMda zabda belI de tema che. jyAre karmazatru hiNIe, tene haranAranI chatrachAyAmAM chuM te na samaje te vAnara senAnA zabdamAM che. karmane zatru tarIke mAranAra, tenI utkRSTatAne samaje te namo arihaMtANuM. nahi te vAnarasenAnA AjhAda hiMda jevuM. samajaNane name arihaMtANuM basa che. tuM karma sAme paDakAra pheMka ke tuM zatru! tuM zatru! ne tuM zatru che ! name arihaMtANuMmAM kamanuM vizeSaNa kema nahIM. A vizeSaNa vagara zatru phalANuM dezavALe tema ahIM kama zabda na mu paNa arihaMtANuM zabda mu. A jagatabharamAM zatru bhavya hoya te karma karmane kaI paNa mitra nathI. saMbhava vyabhicAra na hovAthI vizeSaNa joDavAnuM na hoya. karma sivAya zatru nathI. bIjAmAM zatrune saMbhava gaNAya. temAM vyabhicAra nathI mATe ahIM tenuM zatru zabdathI saMbedhana, tame zatrune paDakAra karyo tethI tene haNanAranI chatra chAyAmAM dAkhala thayA che. tenI sAthe AjhAdI ne AbAdInA segaMda jaNAve che. huM tIrthakarane bhakta tevI segaMdavArI gaNAve che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 cheDaza3 prakaraNa [ vyAkhyAna te pachI kema lalacAya che? tema te dezavirativALe vicAre ke mane ATaluM badhuM kahyuM chatAM mAre zaratI karavuM paDayuM te zaratI pApa dezavirativALAne devalekamAM jAya pachI tyAM bALe, mArI pAse sAdhana zakita saMga vigere hatuM ane varavAnI vAra nahotI te haM kI e, e vepArIkhe sarakhA vepAra kheDayA, eke karyo ne kApe pelo tyAre nyAla thAya, te kApelAnI zI dazA thAya! saja ka che dazAvALAe sede hAthamAM AvyuM hatuM te kApI nA pADI te dezavirativALe bAramA devaleke gayela jhare che, bhUtakALa bhUle dhyAnamAM AvavAthI jhare che. be ghaDI sAmAyika che ke temAM takAlamAM je karma karyo hoya, pApa karAvyuM hoya te te pApanuM mana karUM chuM. pApamaya AtmAne sirAvuM chuM. manupa mAM AvyA chatAM bhUta bhaviSyanI jiMdagInA sudhArAne ane tenI bhUlene khyAla che karIe te jAnavarathI nathI vadhyA, A badhA vicAra che? jene zAstra mAnavA hoya tene "vavo 3nA ni" . jIva anAdine che. nAza thavA vALa nathI. te ke thAya che? zekhane bhakta hoya tene, bhUtanI bhUlene bhaviSyanA sudhArAne mI laI zake. mATe ja kahevuM paDayuM ke AvuM je vacana tamare .. - bhUta tenI ArAdhanA kare te dharma. te vacana Akara,! lAru kema? tevI rIte vacananuM jIva svarUpa dekhADavA mATe karuM dekhADayuM. have vacananuM svarUpa kayuM te je jaNAvaze kara be tae agre vartamAna. - vyAkhyAna-4pa ka 'vacanArAdhanayA khalu' zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zra prAna hari ma ka rI. zvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe zaka koDanAnDara prakaraNanI racanA karatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke-A paNa che Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIstAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 23 Astika varga eTale vidyamAna che te tamAma varga deva gurU dharmane mAnanAre che. keIpaNa Astika vargane manuSya deva gurU dharmane mAnanAre che, keI paNa Astikavargane manuSya devagurU dharmanI mAnyatA vagarane nathI. dareka devAdinI mAnyatAvALA che. paraMtu kettara mArga je jainadharma te jainadharmanI aMdaramAM dharmanI AvazyakatA darekane svIkArya che. gAdI jAti ane vevathI jainamAM gurUpaNuM nathI. jainetaramAM dharmanI AvazyakatA mAtra zrotAne mATe gaNuM. jee gurUpaNe devapaNe prasiddha thayA temane dharma grahaNanI jarUra nahI paNa jarUra mAtra zrotAne; je ke kriyArUpI dharmanuM AcaraNa tenA gurU paNa kare che, dareka AstikanA gurUo pitapatAnA devanI pUjA kare che paNa gurUpaNuM te dharmane lIdhe mAnyuM nathI. gurUpaNa pachI dharma vaLage paNa dhamane lIdhe gurUpaNuM nahI. gAdIe AvavAthI, veSa, kulamAM pedA thavAthI. jAtimAM AvavAthI mAtra gurUpaNuM temAM dAkhala thayA. pachI bhale dharmanI kriyA kare paNa pahelAM nahI. eka manuSya bAra vAge cerI karavA bIjAnA tyAM jaIne tIjorI toDI, tIjorImAM mAla pitAne che, paNa te mAlA tIjorIvALAe dabAvyuM hatuM tene te levAnuM che. paraMtu AnuM pariNAma zuM thAya! mAla pitAne chatAM cerInA gunAmAM sapaDAya, kAraNa?patAne jatI vakhate dhyAna rAkhavuM joItuM. gayA pachI nyAyate korTa thI levAya paNa damadATIthI na levAya, tema ahIM gurUpaNuM meLavavA mATe gAdI le, AcAranI jarUra gaNuM nahIM. veSamAM pedA thayo, gAdIe beThe tethI gurUpaNuM malI gayuM, lokottaramAM gAdIe pATe AvavAthI, veSa kula jAtimAM pedA thavAthI gurUpaNuM nathI; kintu dharmane aMge gurUpaNuM Ave che. dharma Ave teja gurUpaNuM Ave te ja kiMmatI; jaina sivAya dharmanuM kimatapaNuM gurUne age raheluM nathI. gurUpaNuM maLyA pachI dharma karo te gurUpaNanI kimata, gurUpaNuM pahelAM dharma jarUrI te kabula jainene lakattara jainamArgamAM gurUne dharmanI jarUra pahelI, gurUpaNuM dharmane lIdhe dharma AvyA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna vagara gurUpaNuM Ave nahI. pahelAM te "sarva tAlai mija an" kare eTale pahelAM dhamane kabala kare, pratijJA kare te gurU, nahI te nahIM. paNa sarvasvanA tyAgavALA gurU, mahA vatemAM bhAMgA kema nahIM? sarva sAvadhane tyAga kenuM nAma? A vAta khyAlamAM rAkhaje. pAMca mahAvrate sAthe hoya tema zAstrakAra kahe che. koI kahe ke pahelAM eka lauM pachI bIjuM laIza tema trIjuM, cothuM, pAMcamuM laIza! te nahI. paNa mahAvrata levAM hoya te pAMce sAthe levAM paDe. paMciMdiyamAM belIye ke "paMcamahUdavAnu kAraNa pAMca sAthe. paNa kaI paheluM bIjuM, bIjuM pAMcamuM, trIjuM eyuM. trIjuM cothuM pAMcamuM dhAre te tema nahI paNa eka sarakhuM A vAta dhyAnamAM raheze te zrAvakanA vatemAM abajo bhAMgI paDe che. bAra vratamAM eka hajAra keDa uparAMta bhAMgA che. tyAre mahAvratamAM eke nahi. kema! zrAvaka hiMsAnI pratijJA kare. keI kahe ke mAre kAyAthI mAre nahI, marAve nahI. vacanathI mAre nahI, vacanathI marAva - nahI. manathI mAro nahi, marAva nahi. mana vacana kAyAthI mAro nahi ne marAvavo nahi. skAya jevI virati kare paNa vratadhArI zrAvaka gaNAya; tema juTha meMDhathI belavuM nahi. paNa bolAvavAnI chUTa. kaI kahe ke manavacana kAyAthI balavuM nahi, belAvavuM nahi keI manathI keI vacanathI keAI mana vacanathI ke mana ke kAyAthI karavAnA karAvavAnA paccakakhANa kare che te paccakakhANa karAvavAnA. zrAvakanA vratadhArInI bhAMgA tera abaja upara. mahAvratadhArI niyata eka upara, temAM bIjuM nahI mATe aThThaIjesumAM bele che adRArasa sAhasa silAMgadhArA' 18 hajAra zIlAMgane dhAraNa karavA te ekaja bhAMge, teja gurU. pAMca mahAvrata, 18 hajAra zilAMgamAM - dAkhala thAya te ja gurU. kAraNa e che ke sarvasvane bhega ApIne tene nIkaLavuM joIe te te gurU gaNAya. sarvasvane bhega ApanAra Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIstAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 205 hiMsA, juTha corI, hiMsA juTha cerI parastrIgamana, vigere Ama choDe te te na cAle, temAM vAMdhe kayAM Ave ? te temAM na cAle? eka zeTha hatA, temane strI hatI zeTha marI gayA. zeThANI satI thavA nIkaLI che. vApaherI hAthamAM talavAra laIne nIkaLe che, chokarAone kahi de che ke phalANa ThekANe kuMcI mukI che. tyAre joDevALAe kahyuM. ke Ate satI che ke zaMkhaNuM! jene satI thavuM hoya tene rakama. cAvI vigere kema yAda Ave? jenA manamAM A vaseluM che te kharekhara dhaNuM upara premavALI nathI. deva gurUnI jaDa dharma che. jene mahAvratadhArI gurUpaNamAM dAkhala thavuM hoya tene sarvasvane bhega ApavuM joIe. tene oLakhAvavA mATe roharaNanuM zAstrakAre cihna rAkhyuM. kuTuMba milakata mAla lADI vADI gADI badhu sirAzi mArUM kazuM nahIM. tamArA deza veSa kuTuMba jagyAmAM milakatamAM kharekhara mArI sthiti nathI. have manamAM bolo ke "duw avle che sIvAnA' tame amArA saMsargamAM na Ave! kema ? jema tamArAmAM aDadhA dIvAnA hoya te bajAra vacce ughADe mAthe kAchaDI vagara phare; ame purA dIvAnA adhurA nahI! duniyAdArInI apekSAe purepurA dIvAnAmAM khapavuM hoya te sarvasavane bhega ApIne mahAvrata le tyAre gurUpaNamAM dAkhala thAya, tyAganI lagIra paNa nyUnatA hoya te gurUpaNAmAM dAkhala thaI zakAtuM nathI. lakattaramAM dharmanA AdhAre gurUpaNuM, dharma grahaNa kare tyAM gurU, nahi te gurUpaNuM nahIM. have badhe tapAse! dharmanA AdhAre gurUpaNuM che? gurUpaNa pachI paNa pAMca mahAvratanA mATe bhegane juve che. jyAM dharma gurUpaNAnuM kAraNa nibhAvamAM vadhavAmAM nathI te tyAM dharmanI kiMmata zAnI heya? paNa lokettara mArgamAM dharmane aMge gurUpaNanI prApti vadhavuM TakavuM te dharmane AdhIna tyAre kiMmata kenI ? dharmanI. guru karatAM paNa dharmanI kiMmata jainee jabbarajasta akelI che. tema devane. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna aMge deva thayA pachI devane dharma nahIM? pazu pahelAM dharma kare te pachI deva bane. dharma karavAthI devapaNuM maLe te keNu mAne ? te janA, khIjAoe AkAzanuM utareluM mAnyuM, je che tema mAnyuM. tyAre jAe dharma AcaryA tethI deva thayA. devanI jaDa dharma. vadhimAM traNa niyama. trIje bhava varasthAnaka tapa karI' tI kara kANu thAya ? trIjA bhave vIzasthAnakanI ArAdhanA karelI hoya, jagatanA uddhAranI bhAvanA hoya te tIrthaMkara thAya. ApaNe te AtmAnuM kuTuMbanu ane jagatanA uddhAranuM ThekANuM nahIM, te pachI devapaNAnI chAyA kayAMthI ? jagatanA uddhAra karU te bhAvanA pahelAM thAya tenu samakti je DAya te varakheAdhi kahevAya. varaSeAdhimAM niyama jagatane uddhAra karUM. AvyuM jAya nahIM, vara pratiti" apratipAti evuM samakita te vaedhi mATe yeSTimAM haribhadrasUrIzvarajI kahe che ke arihaMta padanI ArAdhanAmAM tI karapaNuM gaNe te siddhapaNAnI ArAdhanAmAM tItha karapaNuM gaNe te! meTI bhUla gaNAya. tema vIze padonI ArAdhanAthI tIrthaMkara thAya te gaNe te! te gaNavAvALA bhUle che. kAraNa? e ArAdhanA jagatanA uddhAra mATe ara hAvI joie; jagatanA uddhAra mATe ArAdhanA hoya te tIrthaMkara, varamAdhi lAbha ahAtsalya temAM zuM hAvuM joie ? garbhamAM varakheAdhi lAbha hAvA joie, mATe aSTakajImAM jaNAvyuM keH varabodhita Arabhya parArthodyata eva hi / tathAvidhaM samAdatte karma skItAzayaH pumAn // aSTaka 31 lo 2 // jyArathI varaedhi thAya tyArathI pareApakAramAM lIna hoya, karUNA pradhAna hoya. kAcapAtI ane cittapAtInuM spaSTIkaraNu, dhruvalIpaNA sudhI akhaMDita cAle te varadhi hoya, tene age Adhisattva baudhdhomAM gaNAya, kAyapAtI lakSaNa tenu rAkhyuM. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIstAlIsamuM ] saddharma dezanA-vibhAga khIjo 207 kAyAthI pApamAM paDanAre zAthI ? cittapAtI nahI, manathI nahIM, manathI sAvaghavALe nahI, paNa mekSamAM raipakAramAM jenI dhAraNA cAlI rahelI che. te gRhastha hAya tenI chAraNA sAdhu hAya tenu mana meAkSa ane paropakAramAM. A mAjI pravRtti javuM AvavuM te kAyapAtI, kAyAne pADavAnA, mana dAkhala nahI mATe hAyapAtI. kANu ? te! A varakheAdhivALA, khIndra kAyapAtI nahI; kharAba AI peAtAnA Azaka ne aMge lIna haeNAya te bhalene dhaNIne sAcave, paNa tenuM citta kayAM ? dhaNImAM kAyapAtI, mAzukamAM cittapAtI, tevI lInatA khIje AvavI khahu muzkela paDe che. mATe daSTAMtamAM levA paDayA. jema dhaNInI mAvajatamAM kAyapAtIpaNuM thAya che. tema saMsAranI kAyikanirvAhanI sthiti jyAre adha lAge tyAre kAyapAtI ane paNa cittapAtI nahIM. vadhivALA kAyapAtI ane cittapAtI kAM edhinA lakSaNamAM kAyapAttIne cittayAnInA vibhAga pADavAmAM AvyA. tema varodhI kAyapAtI hAya, thAyamAtA kuMvarane pASa A ApaNuM dRSTAMta; temAM zuM kAyapAtI ? hA, kema ? citta tA kayAM! peAtAnA chekarAnI dhAraNAmAM ? sAcave ApaNA chekarAne, chatAM citta kAM? peAtAnA cheAkarAmAM. tyAre tamArA chekarA mATe kAcapAtI. ane peAtAnA che.karAmAM cittapAtIpaNuM tenAmAM che. peAtAnA che|karAnI mAvajata-sabhALa nathI laI zakatI, tene rakhaDatA bhukhyA rAkhe che, ane pArakA chekAne keDe besADe che, khavaDAve che chatAM te kAyapAtI, cittapAtI te peAtAnA chekAmAM, jema dhAvamAtA zeThanA chekarAne aMge kAyapAtI che, tema ahIM Ago vacceAdhivALA thAya te kevaLa saMsAranA kAyapAtI hAya paNa cittapAtI na hoya; te kayA uddhAramAM ? uddhAranI zreNi khyAlamAM leze te uddhAramAM cittapAtI samajaze. zAstrakAra kahe che ke-varodhavALA jIva narake jAya tyAM paNa tItha kara gAtrane puSTa karatA jAya, ahiM garbhamAM paNa tIthaMkara gAtra puSTa karatA jAya,kSapakazreNi thai Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka prakaraNa 208 [ vyAkhyAnA apUrvIkaraNa sudhI jAya tyAM sudhI tIrthaMkara karma bAMdhyA ja jAya. keTalI jaDane sajjaDa karI huze, te vicAre ! mULa keTalA uMDA dhAlelAM haze ke tetrIza sAgare pama sudhI pANI na sIMcAya te pazu jhADa puSTa rahe. rUSabhadevajI mahArAja sarvArthasiddha tetrIza sAgaropama rahyA chatAM nAma karma zAthI cAlyuM ? naraka devalAkanA aMtaramAM hAya, tyAM mana vacana kAyA temAM nathI chatAM tI kara nAma karma pASAyA jAya che tema kaheA. mana vacana kAyA temAM na hAya ane kama peASAya te dAkhalA tame vicArA! zAstrakAra kahe ke tame paccakhkhANa na karyA hAya pachI tame rAtribhAjana na karI, cArI na karatA hai tA paNa pApa lAgyuM, ame na karIe tyAM pApa kema lAgyuM ? uMghamAM kharekhara chIe tyAM mana vacana kAyA nathI temAM amane pApa lAge. mana vacana kAyA na heAya chatAM kema pApa lAge ? te vicAraze te mAlama paDaze. eka manuSya gherathI cArInA ejAra laIne cArI karavA nIkalyA che. hajI vaheluM che. tethI rastAmAM jhADa nIce sutA che. teTalAmAM uMgha AvI gai. A vakhate tenA mana vacana krAyA cArImAM che ? nA. te tene tame zAhukAra gaNazeAne ? cerInA suddAvALA che tethI te cAra che. mArA tarIke nIkaLele te gAmegAma kre che, khAya che, pIe che, badhuM kare che tene mAravAnA vicAra nathI hAta chatAM mArAnAM krama lAge ke nahI ? te lAge. kema ! mana vacana kAyA temAM nahI haiAvA chatAM te rastAmAM gaNAya che te vicAre ! kayA rastAmAM nahAtA ? A badhA rastAnI mAMhedharI che te vicArIe. yA. bhavamAM kayA pApanA rastA, pApAnI pravRtti nathI karI ? tyAre A krANu ! mArAnA mahelavALA ! te AjI cAra, ke cArIvALA ! atrata karmabaMdhanuM kAraNa, te cAra pratijJA jayAM sudhI na kare tyAM sudhI te cerI karavA nIkaLelA che, tene tricAra thayA ke-ArI karavI pAtra che. mATe Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 pIstAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo cerI nathI karavI ema dhArI pAcho vaLe daza DagalAM cAle pachI te sUI gaye te tene cAra na gaNIe, kAraNa ke te zAhakAranA raste cAlyuM. A jIva anAdithI aDhAra pApanI ToLImAM membara hato, kayuM pApa na karavuM tene niyama nahoto. sarva pApanI TeLImAM A sAmela thaye che; virati le te AvatA karmothI chUTe, have lakattara ane laukika mArgamAM pharaka mAlama paDaze, laukika mArgamAM kare te bhagave tyAre ApaNAmAM niyama tene chUTavAnuM, karma baMdhananA kAraNe mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya, ga. jema mithyAtva te karmanuM kAraNa tema avrata paNa karmabaMdhanuM kAraNa gaNAvIe chIe. atratavALAne bhegavavAnuM. anAdimA rahelA te zAnA rakhaDe che? kevalI mahArAja karatAM sUkSma ekendriye dravyathI vizeSa avirAdhaka che. kema? kevalInAgee hajI virAdhane heya, pelA sUkSmaekendriya na te virAdhanA kare, sUkSmaekendriya keIne bAdhA karatA nathI. tema tene kaI bAdhAnathI karatuM. AvA chatAM viratimAM nathI AvyA tethI karma bAMdhyAM jAya che te kAraNathI anAdithI rakhaDyA kare che. "mAnAvilikamAvA mithyAtva sAthe avratane karmabaMdhanuM kAraNa jaNAvyuM. tema have jene paropakAranu-jagatanA uddhAranuM jhADa vAvI dIdhuM te paNa majabuta vAvyuM. tema vAvyA pachI kheDuta cekanI khetI karIne ghera sUI jAya te paNa pAka vadhe jAya. paropakAranuM bIja-dharmanuM bIja-mekSanuM bIja majabUtithI vAve. te vAvelA che tethI nArakImAM-devamAM-aparyAptAmAM je. vicAra na hoya te paNa peluM te piSaNa thayA kare che. AnuM nAma varAdhi. je sabhyatva AnuM bIja vAve te varAdhi. varAdhi aMdara hovAthI arihaMta padenI ArAdhanAthI tIrthakara paNuM meLave che. e bIja sarasa vavAya, je vAveluM bIja narake devaleke jAya te paNa sUkAya nahIM. jugaliyAmAM jAya te paNa sukAya nahIM. bIja vAvetara jamIna kevI che? je jamInamAM Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bIja vAvyuM tenI sagavaDa karI nAMkhI pachI tene juve nahIM. sAgaropame, palyopamo sudhI na juve te paNa vadhyA kare. tIrthakara nAmakarma nikAcita kare tyAre jyAM sudhI apUrvakaraNa Ave tyAM sudhI vadhyA ja kare, baMdhAtuM jAya. A sthiti jemAM hiya te varabedhi. tevA ja che koyapAtI hoya paNa cittapAtI na hoya tevA varabadhivALA gaNAya. tevA thAya tyAre tIrthakarapaNuM upAjita deva thAya. devapaNanI jaDa paNa dharma, gurUnI jaDa paNa dharma. jenone eka ja parIkSA karavA lAyaka cIja kaI ? dharma kemake dharmanI parIkSAmAM deva gurU dharmanI parIkSA. tethI dharmanI parIkSA mATe jera de che. jeDe samajAve che. dharmanI parIkSAmAM mahenata prayatna duHkha sahana karIne kaNa utare? te samaju. keTalAka bAla, keTalAka madhyama, keTalAka samaju. bALake mAtra rIta rivAja dekhe tethI dharma mAne. madhyamabudhdhivALe AcAra dekhe tethI dharma mAne. dhAraNAnA dere dekhe AmAM dhAraNuM kevI rItanI tene vicAre te madhyamabuddhi. samajI kezu? te beyane dekhe te karatAM tenuM dhyeya kayuM te dekhe mATe haribhadrasUrijIe jaNAvyuM ke "gAmataravuM su sudhI paMDita kenuM nAma ? Agama tatvanI parIkSA kare. kayA rUpe kare ? te kaI paNa yatnamAM khAmI na rahe tevI rIte kare. paMDita TIlAM TapakAMthI nahI. paNa sarva prayatnathI. parIkSA AgamatatvanI kare te paMDita tevA paMDite zAnI parIkSA kare? vacananI. paMDita te "vatranA pAyA vihu vacananI ArAdhanA te dharma have vacanamAM ATaluM badhuM jera kema? vacanane vaktA viSaya svarUpa phala nirmaLa vaktA kayA te batAvaze te adhikAra agre vartamAna. che Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 beMtAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 211 1 vyAkhyAna 46 | 'vacanArAdhanayA khalu zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe choDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM dareka Astika matavALA deva gurU dharma traNene mAne che. jenerene deva-gurU ane dharma svatava che. kaI paNa Astika matavALe deva gurU dharmanI nAkabUlAta karatuM nathI paraMtu jainetaromAM devanI mAnyatA svataMtra, gurUnI mAnyatA ane dharmanI mAnyatA paNa svataMtra che. jyAre jainemAM dharma deva gurUnI mAnyatA svataMtra nathI, ekenI svataMtra mAnyatA nathI. jema anya matavALAoe paramezvarane jagatakartA mAnI lIdhA. tethI gurU dharma sAthe sIdho saMbaMdha nahI. dharma che ke na he paNa dhana mAla milakata bAyaDI chekarA karIne mAnI lIdhA tethI gurUne dharma sAthe saMbaMdha nathI. Izvarane dhama ke gurU sAthe saMbaMdha kaMI nahI. gurUne mATe amuka gAdIe AvyA tethI gurU, amuka veSavALA, amuka kula jAtamAM jagyA eTale gurU, tene Izvara ane dharma sAthe kaMI saMbaMdha nahI. tema dharmane aMge paNuM dharma mAnave te gurU ane deva kahe che ke nahIM? kahele che ke nahIM? te jovAnuM nahIM paNa svataMtra mAnI levAne, mATe temane deva gurU dharma svataMtra mAnavAnA. jainene te pramANe mAnavAnuM pAlavatuM nathI. mahemAhe apekSAvALA Izvara gurU dharmane, gurUdharmane, dharma ane devane, devane gurUne, te eka ekanI apekSA vagaranA nahI. khATalAmAM kaye pAye kene AdhAre khaDe? eka svataMtra khaDo nathI. ekane ubhe rAkhe te eke ubhe na rahe. paNa joDAyela hoya te ubhA rahe, paNa svataMtra na ubhuM rahe. tema jenemAM deva gurU dharma te ekalAM svataMtra nahI. devane dharmane javA daIne Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna gurUtatva che? te nahI. Izvara gurUtatvane javA daIe te dharmatattva che? te te nahi. te A uparathI paraspara saMbaMdha raheze che. gurUne devane dharmane te pramANe pAyA mAMhamAMhe khaDA rahevAvALA jenemAM devAdi traNe mAMhomAMhe jaDAyelA che. eka vagarane eka nahI. paramezvara thavAnI chUTa kayAM? Izvara tatva vagara gurU dharmatattva, gurUtatva vagara deva dharma, dharmatattva vagara deva gurUtatva nathI. paNa mAMhamAMhe saMkarAyelA che. kAraNa? jenee paramezvara thavAnI rIti dhyAnamAM lIdhI. te sivAya keI matavALAe e rIti dhyAnamAM lIdhI nathI. tethI paramezvara thavAnuM keAIne nathI. paramezvara thavA mAnavAnI rIti mAne te te cAle cAlavuM paDe te temane nathI piSAtuM. cIlAmAM khADA kAMTA-tyAM javAnuM keNa kare? kaI kare nahI. paramezvara thavAnA rastAne ADA kAMTA che. paramezvara keIthI thavAya nahI. te ekaja che! kaI bIje paramezvara thaI zake ja nahI! pitAnAmAM dharma kahevaDAvavAne gurUne cAlatuM nathI, te pachI paramezvaranA nAme kaDIne zuM karavuM? jinezvara bhagavAnane dIvA jevA kahA; caMdra sUryagraha nakSatra rana cheDIne dIvA jevA kema? keDI kimatamAMthI pedA thanArI cIja, keDInI kimatanI upamA zA mATe ahIM ApI? "tulya jevuM pitAne phala maLyuM tevuM bIjAne phala maLavuM joIe. jenenA tIrthakaramAM eja viziSTatA che ke bIje kula meLave. pite meLaveluM phaLa bIjAne male. duniyAmAM ISya kenuM nAma? rakhene mAre jeDIo mArA jevo thaI jAya! e Dara kene rahe? te IrSyA ne. tuM je raste nyAla thaye te rastA batAvIza te te nyAla thaI jaze, mATe tene raste na jaDavA deve A IrSyAkhorane raste, IrSAra sivAya AvA vicAra Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chetAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 213 keIne na hoya. jinezvaradeva-paramezvara che te pramANe vartana nAra, jema eka dIvAmAMthI bIjA aneka dIvA thAya che tema paramezvara thaI zake. zubhAzaya je upakArI manuSya hoya te vicAre ke-huM raste batAvuM ne te mArA je thAya. AvA keNa? te te tIrthakara. jevuM pitAmAM kula temAM paNa bIjAne upakAra kare caDAve. paNa samevaDio karavA tiyAra na thAya tema nahIM ahIM te jevuM pitAne tevuM bIjAne mATe namuLuNuM sarva be cho-niriAvavA jItyA ane bIjAne chatA, pite taryA ane bIjAne tAre, pite kevalajJAna pAmyA ane bIjAne dore che. AkhA namuthuNane cheDe zuM jaNAve che? jevuM tene AtmAnuM kArya temane karyuM tevuM bIjAnA AtmAne kArya karAvavA taiyAra! pate sarvathA karma rahita thayA. bIjAne karma rahita karavA taiyAra. Ane zAstrakAra zubhAzaya kahe che. pahele ko? sAdhake maLelA guNe mATe kezarIyA karavA paDe. rajapUta jevI sthiti rAkhavI joIe. rajapUta pArakA upara hale kare tyAM na hoya, paNa svarakSaNamAM kezarIyA hoya tema kezarIyA karavAne jene nizcaya che? paropakAra mATe karyAnI parIkSA cheDe. kSAyikabhAvamAM na Ave tyAM sudhI te e hevAI jAya che. koIne A pariNAma rakhAvavA muzkela che. kakko zIkhyA te vakhate nAma ukelavA eja, have bArAkhaDInI mAphaka? te nA. paNa TevAI gayA. tethI ekAgratA, temAM karavI paDatI nathI. je guNemAM ApaNe TevAI jaIe pachI te guNamAM ekAgratA karavAnuM rahetuM nathI. navA navA guNe meLave te ekAgratAmAM raheze. maLelAne draDha rAkhavAnI ane navA guNe meLavavAnI pravRtti. paNa te meLavavAvALAe dhyAna rAkhavuM ke duniyAdArImAM jema kahevAya che ke dareka manuSya meM Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna karI zuM? te mAre te parepakAra karavAne. mAre karavAnuM hatuM. te zabda vAparavA taiyAra thAya. paNa te parepakArane mATe bIjAnA phAyadAmAM che ke nahI, te kayAM mAlama paDe? te cheDe mAlama paDe, pAghaDInA jeTalA vaLa hoya te cheDe mAlama paDe. tema paropakAra mATe hatuM ke nahI? tenuM svarUpa mAlama cheDe paDe. kAryanI siddhi thAya ke kAryanI niSphalatA thAya te bemAM mAlama paDe. kAryanI siddhi thAya te tenuM nazIba hatuM ne thaI gayuM. paNa tyAM karyuM ke nahI baMdAe! te thAya te pariNAma zuM? ane je kAryanI vipatti thaI ke nAza pAmyuM te bIcArAne udaya. pate dhamapachADAmAM na Ave te paropakAra mATe karyuM mAlama paDe. sAdhuone zAstrakAranI hitazikSA. zAstrakAra sAdhuone upadezamAM jaNAve che ke bIje bujha te karma rAjAe vivara ApyuM, na bajhame te karma rAjAe vivAra na ApyuM. tuM te nimita mAtra che. sUrya ugyA chatAM AMdhaLe na dekhe te vAMka sUryane ke AMdhaLAne? dekhavAnI tAkAta AMkhamAM joIe sUrya te nimitta mAtra. tema tuM paNa bIjA jIne nimitta mAtra. tene kamanuM vivara maLe te vakhate tAre upadeza phAyade kare. vivara na maLe te phAyade na thAya. makSa mArgamAM AvatA kAMTAthI sAvaceta kayAre thavAya? pravRttinuM dhyeya nizcita heya. pravRtti mAtra guNenI vRddhi mATe, pAmeluM sthira rAkhIne vRddhi tarapha vadhela. te vadhavAmAM vidane Dagale pagale hoya che. ghera beThelAne kAMTe nathI naDate, naDe musApharI karavA nIkaLe tene, thAka lAge zarIre nukazAna thAya. bhUlA paDavAnuM musApharImAM nIkaLe tene paNa gharamAM beThelAne nathI thavAnuM. paNa musApharImAM nIkaLe tene traNe AvavAnA. kAMTAne mAra parizrama sahana kare, bhulAve na thAya te vAta dhyAnamAM rAkhe te musApharI thAya. tema ahIM mekSamArgamAM AgaLa vadhavuM tyAM kAMTAthI sAvaceta rahevuM nathI, mehane Adhina kara nathI, te pachI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheMtAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 215 mArgamAM kevI rIte AgaLa vadhavuM? musApharIvALo kAMTA, thAka, bhale na paDAya tevuM hoya te ja jAuM! te te musApharI karI zuM zake ? tema jIvane sArA kArya vakhate kAMTA ADA AvavAnA che. huM sAvacetIthI nahI cAluM te thAkavAne chuM. huM muMjhAI javAne chuM. zAstranA sathavArAne joDe rAkhIe te te kAMTA thAka cakkara utArI de sAthe rAkhele manuSya kAMTA thAka cakkarane khaseDe tema mekSamArganI pravRttimAM ADA AvatA kAMTA che, jagata kAMTA vagaranuM nahI thAya, paNa tame kAMTAthI sAvaceta rahI zakaze. bhagavAnanA vakhatamAM paNa kAMTA hatA. mezane mArga vizva vagarane hate naDI, che naDI, ne thaze nahI. temAM kAMTA kAMTA rahevAnA! kayA kAla viSe mokSamArgamAM kAMTA nahatA? bhagavAna mahAvIra mahArAjA vakhate 363 pAkhaMDI bahAranA hatA, tyAre gharanA judA hatA; gozALa jamAli mahAvIra mahArAjanI vakhate hatA te be ni temane mekSe javA pahelAM che, "kuLadiyA nALA' jyAre jinezvare jJAna upArjana karyuM jyAre cauda varSane kevalI paryAya thaye te vakhate nidbhava thaye. jinezvarathI mokSamArga jyAre cA hoya te vakhate luMTArA nahetA tema nahotuM. sahastraddhAnI cekImAM luMTArUne Dara jAya, vagara cekImAM luTAruM na Dare. luMTArUnA bhaye ApaNuM pravRtti aTakAvAya nahIM. Aja kAlanA juvAnIyA jevA te vakhate nahAtA? mahAvIra mahArAjA vakhate prasannacaMdrarUSinI kathAmAM sAmAnya rIte nAnA chokarAne gAdI soMpI pradhAnane bhaLAvIne dIkSA laIne prasannacandra rAjaSi rAjagRhI AvyA che, kAussagnamAM rahyA che. paga upara paga caDAvIne sUryanI sAmI daSTi rAkhIne. tyAM be manuSya Ave che, temAMthI eka kahe che ke dhanya che A mahAtmAne! tyAre bIjo kahe che ke A pApInuM meMdra dekhavuM kAmanuM nathI! kAusagnamAM ubhA rahelA che, temane kazI pravRtti nathI. daSTi sUrya sAme che, paNa bIje trIje nathI. zuM gune? te mAne cheka Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 SoDazaka prakaraNa | vyAkhyAna ane bAyaDI choDIne nIkaLI gaye, rakhaData rAkhe tenA upara pradhAne adhikArIoe julama gujAryo, te AnA pApe ke bIjAnA pApe, sAdhupaNuM le teAye pApamAM nAMkhavAvALA, pApa gaNavAvALA. tevA Ave vakhate paNa hatA. atyAre A duSamakAlamAM tevA juvAnIyA pAkayA che tema nahI samajaze ! kAMTA mokSamArgonA kalyANamAM atyAre khaTake che te vakhate nahAtA khaTakatA tema nahIM. bhagavAnanA vakhatamAM paNa AvA kAMTA hatA, atyAre te te nA kahe paNa lIdhA pachI mahArAja kahe che. sAdhunI vinati dareka gAmavALA kare che. teo ja kahe che ke sAdhu vagara kSetre bagaDI gayAM che, sAdhu thavA devA nathI ane pachI kSetra bagayAM tema zA mATe kahe che? mAravADa mevADa paMjAbamAM keI jatuM nathI ! tAre hisAbe nathI jatA tema mAnIe paraMtu saMkhyA puratI nathI. saMkhyA puratI hoya te javAne vakhata Ave. A te thatA sAdhune pApI gaNe che. jene virodha karyo ane jeo makkama rahyA tene te mahArAja kahe che. vevaNa mAMDave be phATa bele, te belavAmAM bAkI na rAkhe. te vakhate sAmI vevaNa khAmeza khAI zakI pachI jyAM corInuM kArya pUruM thayA pachI mArI vevaNa kahIne kudavAmAM taiyAra. atyAranA juvAnIyA atyAre virodha kare te pachI mahArAja gaNe, prasannacandra jevA rAjaSine pApI gaNe che kharA? jyAM Rddhi cheDIne nIkaLyA tene pApI gaNe. kAMTALe mArga. kAMTA vagarane mArga hatuM ja nahI. tyAgane mArga kAMTA vagarane hate nahI. tame jene khaseDaze te vacamAM kAMTA kharAne ? bahAranA kAMTA na paNa hoya paNa mamatAnA kAMTA haMmezanA che. mokSanI pravRttivALAe bahAranA kAMTA vicAravA nahI paNa upAya karavAnA. pahelA mALelA guNemAM khAmI na AvavA devI, tyAM vadhavAmAM kAMTAo Avaze, tene upAya kare paDaze. pahelAMnA kAlamAM jeDe bahAra nIkaLavuM hoya te pahere. gAmamAM nIkaLavuM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 chetAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo heya te je na pahere. kAMTAnA saMbhavamAM joDe, mATe kaTakamardana tenuM nAma kahevAya che. kAMTA jarUra musApharImAM naDavAnA mATe sAdhana jarUra taiyAra rAkha! tema duniyAmAM durja ne kaMI bolavAnA, pravRtti karavAnA te tene svabhAva che. - eka sanyAsI jAya che. nadImAM vIMchI taNAya che tene bahAra kADhI bacAvyuM. jyAM bahAra kADhaye tyAM te saMnyAsIne DaMkha mAryo. saMnyAsI kahe huM tane bacAvuM chatAM DaMkha mAre che! tema kahIne pANImAM pAche nAMkhe. have vicAre che ke-DaMkha te be dahADe maTI jaze paNa tene yAjajIvana bagaDavA devuM? AgaLa - jaIne pAche bacAve tene phera DaMkha mAryo. te mane DaMkha mAryo, meM sahana karyo. pAche pANImAM nAMkhe che ga mene tumake bacAyA thA. aba te phera nahIM AuMgA. AvI cauridiyanI jiMdagImAM abhyAsane na bhUlI zakyo. mArI jiMdagI bhale jAya huM maravAnuM kabula karuM paNa svabhAva na choDuM, mATe tene jitanAra huM thayuM. eka phaLa mane tane jitavAnuM maLyuM tethI mAre basa che. mATe dhyAna rAkhavuM ke durjane tene svabhAva cheDavAnA na hoya. te na choDe tethI sajajanee te sajanatAnA raste cAlyA karavAnuM. te pramANe na kare te durjananI maherabAnIthI sajajanatA, durjananI mahobatathI sajajana banavAnuM keI divasa sArA mANasane pAlavatuM nathI. mATe AvI pravRtti karavAvALAe kAMTA sarakhA. bahAra dekhelA sApa sarakhA, jhera sarakhA, meha sarakhA, AmAM buddhinI muMjhavaNe ubhI thaze. mATe bAhya zarIra ane AtmAnA saMyogo sudhArIne mAre AgaLa vadhavuM che. A nizcayavALe pravRtti kare tyAre tenuM nAma zubhAzaya. nizcaya pravRtti kare te chatAM paNa tara thayela manuSya pANI na maLe te uMcenI thAya. pANI maLyA pachI te pramANe na thAya. keTalAkamAM pravRtti na kare tyAM sudhI mApha, meghakumAre Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna rAjAnA manAvaNa, rANInAM strIonAM manAmaNAM chatAM rAjaddhi choDIne dIkSA lIdhI te kaI sthitie? rAjagRhI nagarImAM khuNe khAMcare nahI paNa zreNikanI hAjarImAM mahAvIra mahArAjanA hAthe rAjaRddhi, mA-bApa-ATha strIo cheDIne dIkSA lIdhI. sAMje zuM thayuM? te ghera jauM! mahAvIra mahArAjanI bhUla thaI ke mahAvIra mahArAja peTamAM na paThA, jJAnavALA hatA te temane jJAnamAM ochuM tamArA hisAbe, A jIva pravRtti karatI vakhate je vidhano Ave te jItavA mATe ullAsa thAya. keTalIka vAra paDanAre paNa thAya, hatAza paNa thAya che. nizcaya pravRttine zubhaAzraya rAkhe. vina keNu jitI zake? te chatAM vinajayane zubha Azaya rAkhe. vina jitatI vakhate judI jAtane utsAha joIe. paNa vijaya kayAM sudhI? phalanI siddhi sudhI. je vinajaya na pahoMcADe te karele nizcaya chevaTe tamane utArI pADe A vAta vijaya mATe jaNAvI. jyAM sudhI dhAryuM kAma na thAya tyAM sudhI vipnane jaya meLave joIe. gharanI bahAranA ane aMdaranA vidanene jitane cAlyo tyAre huM pAtAyAma vArtha dhayAna kayAre? zAstrakAra kahe che ke vArtha sAdhavAmi je parabhava na mAne tene deha paDe tenI ciMtA nahI A bhave nahI te AvatA bhave paNa kArya sAdhuM, mokSanI sAdhanAmAM deha paDI jAya te paNa kAma choDuM nahI, "vArtha sAdhavA kArya siddha, karUM jiMdagInI darakAra nathI; game te jiMdagImAM kArya karUM karUM ne karUM ja. savAra sAMja bapAra thayA tema A bhava parabhava malyA kare che. temAM zuM hatuM? mATe buddhizALIo vidyAne aMge vicAra kara te vakhate vRddho thayA vidyA maLaze ke zuM? huM gharaDe maravAne nathI, vidyAnA saMcaya vakhate huM gharaDe maravAne nathI, tema megamArgamAM huM amara chuM, maraNavALe A bhava, haM te amara. ahIM AgaLa rAtane visAme laI e tema A bhava te visAme che. mATe "jartha sAdhavAnI kArya te siddha karavAnuM. tema vadhavAvALA hoya te vidanane jItI zake. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beMtAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 219 pite jite ane bIjAne jitA. je siddhi sArI hoya te kare, te karyA pachI jagatamAM IrSyAne agni garIbamAM nathI paNa zrImatamAM che. siddhi thayA pachI eka dAvAnaLa saLage karyo? IrSyA. mane melyuM pachI rakhe mAre keI jeDIo thaI jAya, samevaDiye te na thAya. dAvAnala mAladAra thayA pachI naDe che, mATe pravRtti zubha abhiprAye vidanajaya. siddhi meLavI hoya te sAcavatAM na AvaDI te IrSyAne dAvAnala saLagAvIne Ahuti nAMkhe. te olavavA mATe, jevuM potAnA AtmAne thayuM che tevuM bIjAnA AtmAne banAvI dauM ! te mATe "jiNANuM jAvayANuM" te be pade jeo pote jevuM phala. pAmyA tevuM bIjAne pamADavAmAM madada karanArA. dIvAnI upamA kema? sUrya vigerenI upamA na ApI. sUryanI tAkAta nathI ke bIjA sUrya caMdrane ubhe kare ! paNa dIvAnI che. te bIje dI kare. pitA karatAM vadhAre thAya te vAMdhe nahI. gurU pAse ArAdhanA karavAvALe devapaNuM meLavI le temAM vAMdho nathI, tIrthakara bIjAne karAvavAvALA che. bIjAne pitAnA jevuM phila karAvavA mATe tIrthakara dharma deva gurUthI nirapekSa. Izvarane kayA dvArA e. mAnavAnA? te vacanadvArAe. e vacanadvArA apekSA hovAthI jaNAvyuM ke ghavanArAdhanayA vacananI ArAdhanA dvArA dharma te mUkayuM kema? na mUkayuM hoya te vadhe ? tene viSaya phala kayuM? te adhikAra agre vartamAna. * vyAkhyAna-47 'vacanArAdhanayA khalu' jIva amara che, zarIra baLe che. zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe kheDaSaka nAmanA. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM jeTalA Astike che te sarva dharmanuM tatva tarIke gaNanArA che. dareka Astike A jIvane bhADutI gharamAM rahele gaNe che. nAstike ThAThaumAM rahele jIva gaNe che. kema? ThAThaDI baLe ane maDaduM e baLe. tema nAstike zarIranA prANe gayA eTale jIva jevI cIja nathI mATe zarIra ane jIva baMne baLI gayAM, A nAstikane jIva ane zarIra baMne sAthe nAza pAmavAnA tyAre Astikane zarIra sAthe jIvanuM baLavAnuM nathI. tene te jIva amara che. zarIra baLe te paNa jIva baLavAvALI cIja nathI. bhADuti makAna. Astike A saMsArane musApharakhAnuM, zarIrane bhADuti makAna gaNI zake. AnuM bhADuti makAna dharmAdA Ape te paNa levAne IcchIe tevuM che? chatAM ApaNe te karmodaye levuM paDyuM che. Ane aMge vicAre! pahelAM karma rAjAe pleTa pADyA ane jAhera karyuM ke A pleTe IjArAthI ApavA che. IjAre paNa nIcenI zaratee. ame je nakaze ApIe te pramANe makAna bAMdhavAM, je pramANe karAvIe te pramANe dareka miniTe-divase-mahine-vadhAratA rahevuM, ame kahiye tema tenuM rakSaNuM karavA kaTIbaddha thavuM, te pleTa letA pahelAM jeTalA varSa mATe levuM hoya teTalA varSanuM bhADu pahelAM ApI devuM, temAM kaMI paNa khAmI-nukazAna karavAmAM Ave te A bhADAmAMthI daMDa vasula karIzuM ane te tamene jaNAvAze nahI; te mudata purI thAya eTale tamAre makAna khAlI karavuM! temAM rahIne je meLavyuM hoya, bahArathI meLavyuM hoya te badhuM cheDI daIne ekalA nIkaLavuM. AvI zaratevALe pleTa keNa bhADe le? vicAre! enA kahyA pramANe makAna karavuM, vadhAravuM, tapAsavuM, riperIMga rAkhavuM, pahelethI bhADuM jame karAvavuM, tene daMDa vasula. cAlu vyavahAramAM purUM thayA pahelAM, mahinA pahelAM neTIza apAya che te paNa ahIM nahI; gharadhaNa na gaNAya tevI zarata. ane je Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suDatAlIsamuM ] saddhadezanA-vibhAga bIjo 221 dahADe purUM thAya te ja miniTe sekaDe nIkaLI javuM, duniyAmAM lugaDAlara nIkaLAya che. AvA pleTanA kANu ijArA le? 1 tema cAre gatimAM judI judI jAtanA jIvAnuM zarIra niyamita, tamane ka rAjA lAvIne mAtAnI kukhamAM muke pachI tamAre banAvavuM tevuM ja vadhAravuM, tevI rIte rakSaNa karavuM; darekanuM rakSaNu harakeAI vakhate karatA rahevuM, temAM je ka Mi khAmI Ave, vAtapitta kapha vigerethI AyuSya tUTe te pahelethI jame kareluM che; temAM khAmI karo te tyAM jamAmAMthI kapAye jAya, A bhADu purU thAya tyAre khakhara na Ape; purUM thAya tyAre kALukAya laIne nIkaLI javuM. Ave! ka rAjAe pleTa ApyuM ane ApaNe te pramANe tene lIdhe, akkala karyuM vAparI ? kaI akkale ijArAthI A pleTa lIdhA che ? tenA kyA pramANe ghara banAvavuM. vadhAravuM, rakSaNa karavuM, bhADuM paheluM ApavuM, galata thAya teTaluM kApavuM, purU thAya tyAre kAyAbhara nIkaLavuM, tevA pleTa A jIve lIdhe che. pAchA kevA, tA viSTAnA Topale. kiMmatI hAya tA judI vAta, myunisipAleTInI TInanI gADI je melAnI gADI che tenA upara caLakATa thAya paNa moMDhuM na khAlA teTaluM ja. tenA jevI A zarIrarUpI gADI che tenA upara cAmaDIrUpI TInanuM patarU jaDeluM che. aMdara zuM ? ApaNA hAya jevA saMbaMdhI hAya paNa temanA Aparezana vakhate joi zakatA nathI, te navuM che ke aMdaranuM che teja che. jema myunisipAleTinI gADInuM bAraNuM khAle tyAre zI dazA? tema uparanI cAmaDI kheAle tyAre zuM? melAnI gADI jevuM ghara. tenuM bhADuM pahelethI bharavu te kapAya tyAre khabara nahI purU thAya tyAre khabara nahI. A zarIra melA karanArI bata che. A melA upajAvanArI jAta che, DheDhalagI meluM karanAra nathI paNa khIjAnuM upADanAra che. amRta hoya teA pezAmarUpa kare havAne jherI banAve, pakavAnane viSTA manAve. kasturI khAvanA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 DaSaka prakaraNuM [ vyAkhyAna caMdana kimati tene bIje divase kacarA rUpe keNa kare ? evI A gADI ke bIjuM kaMi? svarUpe pariNAme AvuM dhara bhADe AvyuM che. bhADe lIdhuM che. DAhyo manuSya e ke pANInI pele pAra javuM hoya heDI lIdhI jokhamadAra chatAM musApharIne lAbha. jema DAhyo manuSya - jAnanA jokhamadAra pravAha utarIne lAbha le tema Astike Ane lAbha le che. nAstika ThAThaDInuM AveluM maDaduM mAne che. te beya sAthe baLavAnA temanA mate te jIva ane zarIra beya sAthe baLavAnA. Astikane jIva baLavAne nahI paNa zarIra baLavAnuM. Astike A jIvane bhavanA bhADUta tarIke gaNe kazITanA kIDA pramANe, te kezITa ukaLe ane rezama Ape. tema Astike A - gharanuM bhADuM ApIne saMghareluM sthAna, jIvane bhAData samaje mATe niyama bhADuta tarIke rahyo. bhADuM purUM thavA pahelAM navA makAnanI tajavIjamAM rahe. akakalavALe bhADuM purUM thavA pahelAM navA makAnanI sagavaDa kare. paNa karmarAjAnA jAheranAmAmAM zarata. pachI . caDAya jeTaluM bhADuM Ape paNa tyAM rahevA devAnA nahI. pachI tene bIjA ThekANe jude vasAve. paNa temAM vadhAre rahevAya nahI. manuSya zarIre deva jIvana kharcavA mAMge che te na vadhe te na vadhe. AyuSya e aphara che. zAstrakAre be vastu niyamita rAkhI AyuSya baMdhAyuM hoya temAM ane tenA peTabhedamAM paNa palTe thAya nahIM. pRthvIkAyanuM ochuM hoya te aplAyanuM thAya? te nahI. manuSyanuM AyuSya hoya te nArakInuM thAya tema nahI. paraprakRti ane svaprakRtinuM saMkramaNa AyuSyamAM nahI. beranA ThaLIyAne agni upara caDAvIe khAra nAMkhI pANIthI ukALIe ane masAlo nAMkhIe paNa te kADhIe tyAre zuM? pAkavApaNuM nahI. athavA maga hoya temAM pANI pahoMcI jAya paNa kADhIe tyAre te kaMI nahIM. tema AyuSya tevI cIja. te bAMdhyuM, pachI baMdha thAya nahI, ke na pharI zake. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suDatAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 223 A vAta keTalA sudhI naDe che! kSapakazreNivALAne paNa e naDe che. bAMdhelA AyuSyanI anaMtAnubaMdhinI cekaDI teDIne darzana mehanIyAdi traNa prakRti teDIne AgaLa kSapakazreNimAM koNa vadhI zake? AyuSya na bAMdhyuM hoya te paNa bAMdhyuM hoya te te AgaLa na vadhI zake. kSAyikasamyakatva pAmIne ceAthe guNaThANe rahenArA keNa? to keyaDuM jemane AvatA bhavanuM AyuSya bAMdhI lIdhuM tethI kSapakazreNi AkhI badha paDI jAya che. A uparathI AyuSya e kevI aphara cIja, bIjI badhI cIjo pharI jAya. matinAvaraNIyanuM zrutajJAnAvaraNaya thAya paNa AyuSyamAM phera na thAya. manuSyanuM tiryaMca, tiryaMcanuM deva ane devatAnuM nArakInuM AyuSya thAya nahIM; A AyuSyakarma e te aphara hoya, te ahAya jevuM hoya te paNa aphara, jAtyaMtara ke gatyaMtarane aMge AyuSya na phare; AyuSyane baMdha ekaja vakhata thAya, ane te aphara rahe. kSapakazreNinA pariNAma paNa tene pheravI na zake; nikAcita karma teDanAra tapasyA kaI? kSapakazreNi sAte prakRti nikAcita hoya te paNa tene teDI nAMkhe, apUrvakaraNamAM nikAcita karmo tene teDI nAMkhe. "avas nivariyALa" tapasyA karIne nikAcitane nAza karAya, AyaMbila, ekAsaNuM nahI. paNa apUrvakaraNa vakhate je adhyavasAye te dhyAna rUpa tapasyA che tenAthI nikAcitane nAza thaI zake, samyaktvanuM apUrvakaraNa te sAte karmanI aMtaH keTakeTIthI jeTalI adhika sthiti hoya tene teDIne sApha kare. tyAre guNaThANAnuM apUrvakaraNa sAte nikAcita hoya te te paNa aMtaHkeTakeTI che. je nikAcita hiya tene tyAM teDI nAMkhe; ATalI badhI apUrvakaraNanI tAkAta, paNa AyuSyanA apharapaNuM AgaLa kAma lAgatI nathI, tyAM je saptakane kSaya karIne aTakavuM paDe che te zAthI? te AyuSyanA apharapaNane aMge. A vAta vicAraze te kevalI mahArAja samuddabAta kare temAM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna vedanIya nAma getra teDe, kintu AyuSyane alpa paNa nahI. vedanIyAdika karmo AyuSyathI adhika hoya tene teDavA mATe samuddhAta. jiMdagImAM ekaja vakhata aphara evI cIja che te vakhate sAvaceta na rahIe te ApaNe prayatna zuM kAma karaze! Astike te aphara vakhate sAvaceta rahe. amaracaMdabhAI jevA kaheze ke AyuSyanI sthiti aphara che te cahAya jyAre thAya paNa chellI ghaDIe je sthiti hoya te AyuSya bAMdhatI vakhate heya mATe ame te vakhate sAvaceta thaIe te cAlene? chellI vakhata barAbara sAvaceta rahIzuM! je legyAe kALa kare teja lezyAmAM upaje. A zAne. siddhAMta aphara che. je zyAmAM kAla kare teja lazyAnuM AyuSya baMdhAyuM hoya te cokkasa che. maraNanA vakhatanI vezyA kajo rAkhIe tevI rIte AyuSya bAMdhavAnI vakhate sAvaceta chIe. eka brAhmaNa hatuM te rahe sImADA upara, vacamAM athaDAvavAne bhaya na hoya, sarahadavALAne beya bAjunI paMcAta. pahelAnA rAta te dezanikAlamAM potAnI sarahadanA cheDe mUke. tevI sarahadanA cheDe rahele, bIjI jagopara dhArelI vasti heya te jAtinuM maMDalahoya tyAre ahiM na hoya. brAhmaNa ekaja che. te eka hevAthI tenA tarapha kene satkAra Adara thaye. brAhmaNe lagna karyu.bahArathI kanyA lAvya;lokomAM mAnIte thaye tethI mAlale bIjuM kaMI na le. brAhmaNa chuM mane Apo! mane Apa! zabda badhAmAM lAgu paDe che. gAma kSetra dANAduNImAM lAgu. paDe. pele gAmamAM mAladAra thaye AthI bAyaDI mATe sArA sArAM ghareNAM karAvyAM. bAyaDIne kahyuM ke ghareNuM karAvyAM che te paheravAnAM vAra tahevAre. ghasAI javAne bhaya lAge? nA tema nathI. ApaNe sarahada upara rahIe chIe tethI kaI bAjIthI dhADa Ave te nakkI nathI. dhADa to gAmanA pAdaramAM pahelI Avazene ? dhADa Avaze eTale TapaTapa mUkI daIza. tyAre brAhmaNe bAyarIne ghaNuM. samajAvI paNa pelIe kADhayA nahI. keTalAka divase gayA. dhADa, Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suDatAlIzamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje [225 AvI raNazIMguM sAMbhaLyuM tethI kADhavA gaI te te nIkaLyA nahI. teTalAmAM dhADamAMne mANasa AvI kAMDuM kApIne dAgInA laI gaye. tema ApaNA jIvanamAM niSkaSAyavALA dharmanuM AcaraNa karavAnuM, sahiSNutAnI Teva na rAkhI te jyAM karma rAjAnI dhADa AvI tyAM zuM vaLavAnuM? kaI vaLavAnuM nahI. ApaNe jagaliyA nathI. kema? je jIgaliyA hoya te udharasa-khAMsI-chIMka Ave temAM mare, ApaNe TAMTIyA ghasIne Ayare !! karIne mAravAnA. temAM Teva na pADI to zuM thAya ? vedanAthI akaLAyelA, maraNanI ANI hoya te vakhate Teva na pADI hoya to zuM thAya ? bhukha tarasa TADha taDakAnI badhI Apattio te kaI vakhate nahI Ave ? jyAre AvavAne vakhata, te tAre kevuM TevAvavuM joIe? Apatti tArA upara savAra na thAya mATe tevI Teva pADa! jiMdagI mATe kahe che ke AyuSya bAMdhavAne vakhata mAlama paDatuM nathI, AthI chellI vakhate sAvacetI rAkhavA mAMgIe te rahI zakatA nathI. mATe Astike e haMmezAM sAvaceta rahevuM. - bAra, cauda varSano chokaro paSadha le tyAM rAtrie saMthArA parisi bhaNAvatI vakhate zuM kahe che- dua vmATe A rAtrimAM marI jAuM to AhAra upadhi zarIrane sirAvuM chuM. sAvacetI rAkhI. kema? te tene bharose nahI. covIse kalAka Astike e sAvaceta rahevuM joIe. mATe dharmane AdhAra mAnya che. karma baMdhathI bacAvanAra kezu? A badhI bhADe lIdhelI cIja, javAba denArI cIja ke tema daza lAkhanA makAnamAM bhADe rahetA hoya te upara 500nuM hukamanAmuM bajAvAya nahIM, | tene kaMI lAgevaLage nahIH tema A AtmAne karmabaMdhathI bacAvavA mATe, skAya jeTalI samRddhi sAhebI heya paNa kAma lAgatI nathI, Rddhi-samRddhi-AjhAdI-AbAda-balapaise-kalA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna vagere kAma lAgatAM nathI, paNa kAma lAge che dharma. A sarva AstikA eka sarakhI rIte mAnatA AvyA che; mAne che ane mAnaze. ApanA jIvananA bacAva vakhate badhI vastu cupacApa bese paNa javAba denAra hoya te te mAtra dharma. addhi-samRddhisAhebI hoya paNa tenA hukamanAmAM AgaLa kAma lAgatuM nathI, paNa kAma lAgatuM hoya to kevaLa dharma che. AvI rIte Astika mAtre dharmane sarva karatAM jarUrI ga che. manuSyapaNuM sArUM zA mATe? Astika manuSyapaNane sAruM gaNe te kayA rUpe? sarvane tAbedAra rAkhanAra manuSyapaNuM che. sAhebIne aMge nahI. paNa maMA " tarIke mahatva gaNe. mekSanuM aMga che mATe. mekSanA aMge manuSyapaNuM sAruM na hoya te DherapaNuM sAruM hatuM. e mANasane dudha devuM vigere upagI, kApate jAya che ne gAMTha ubhe karate jAya che. eka mANasa bApanI milakta upara tAgaDadhIMgA kare che. ane tenI milakata khavAI jAya ane devuM bharapAI na kare te temAM DAhyo keNe gaNue ? te dRSTie tiryaMce pahelA bhave pApa bAMdhyuM che te bheLavIne akAma nirja. rAe devakanuM AyuSya bAMdhe che, manuSyapaNuM ucuM, mUla bhegave jAya ane ahiM AraMbha parigrahAdimAM pApa bAMdhate jAya, puNya bAMdhe pApane bhegave te bApanuM devuM patAve ne muDI kare te DAhyo, te tiryaMce pahelA bhavanuM devuM patAvIne navuM upArjana karanAra, ApaNe pahelA bhAvanuM puNya bhegavIne navuM pApa ubhuM kare te mATe "sA saMtAnane A saMsAra asAra che. duniyA asAra che. dudha pANuM pAna bIDI strIe duniyAmAM sArabhUta che chatAM tene asAra kema kahevAya? bhavAbhinaMdI che A vicAravALA hoya tene kahevAya. dahi dudha pANe pAna bIDI strIone lIdhe saMsAramAM sAra che te gaNanAranuM nAma bhavAbhinaMdI che te sAra gaNe zAthI? "ya suvA te ahiM nahI. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDatAlIsamuM] saharmadezanA-vibhAga bIje 227 * paNa "paramena mekSanA kAraNa tarIke manuSyabhavane sArabhUta gaNe tethI mekSanuM kAraNa mAnyuM. tevA mekSanA kAraNane pAmIne dharmane sAdhI zake te ke? te mokSapadane devAvALe. te kaho keNe? te kevaLa mekSane dekhanArA-jANanArA-cAlanArAe, tene kahele dharma te mane siddha karanAra thaI zake. tethI tIrthakaranA vacananI ArAdhanAe dharma jANI zakIe, temanA vacanathI pravartavuM temAM ja dharma paNuM raheluM che. mokSanA mArga mATe dharma kahyo che AthI temanuM vacana mAnavuM. temanA vacanamAM mekSa kema thAya ? bIjuM upAdeya nahI. tevA je vacano ApaNe mAnavA lAyaka, vaktA nimitta dvArAe jaNAvyuM. have viSaya phala hetu dvArAe vacananuM pramANikapaNe jaNAvaze te adhikAra agre vartamAna. ka vyAkhyAna 48 - 'vacanArAdhanayA balu sthAyI sthAna. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe zaka nAmanA prakaraNane racatAM thakAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM je: je Astikone varga che teo ApaNI jiMdagIne aMge ane AtmAnA sthAyI sthAna mATe tIvra bhAvanAvALA hoya che. arthAt, nAstikenI A bhava pUratI hoya che, jAya kayAre tene niyama nahI. paisA pedA karavAne temane muddo. zAstrakAra kahe che ke - hyasabAhyamanityaMca kSetreSu na dhana vaSet / kathaM varAkazcAritraM duzcaraM sa samAcaret // 1 // yogazAlA tR. pra. lo. // 12 // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 che DAka prakaraNa [ vyAkhyAna paiso jIvathI alaga, zarIra jIva sAthe maLeluM. zarIrane je ghA cheda vigere thAya tenI asara AtmAmAM thAya; pelA dhanane je thAya tenI asara manathI thAya ne AtmAmAM thAya, dhana vahAluM hoya te paNa jAte juduM ne juduM; AtmA sAthe ekaeka thayeluM nahIM. zarIra AtmA sAthe ekameka thayeluM. dhanane caDAya jeTaluM mAruM gaNIe paNa AMgaLIthI nakha vegaLA gaNIe chIe tema te vegaLuM te pachI dhanane "ghara saMbaMdha che ? dhana zarIra melavAnAM. zarIra bIjuM kaMI 2hAya jeTaluM dhana kharacIe te paNa malatuM nathI. eka bhavamAM eka ja zarIra; zarIra jagatamAM maLavAvALI cIja nathI, tyAre dhana baDArathI maLavAvALI cIja che. "grAnaH vANaM' maLavAvALI cIja je malyA chatAM pitAnI thatI nathI. meLavI te bahAranI bahAra rahevAnI. jivanamAM zarIre ghaNu nathI, maLyuM te malyuM gayuM te gayuM. meLaveluM jAya kharU paNa gayeluM maLe tema nahI. A bhava aMge zarIra bahArathI meLavI levAnuM nathI. jAya te malatuM nathI. dhana-jAya, maLe, jAya, pAchuM maLe che. e te maLavAnuM javAnuM karavAvALI cIja. zarIra te maLyuM te maLyuM te khasavAnuM nahI. khasyuM te pharI maLavAnuM nahI. dhana yAvajajIva mATe dastAvejathI baMdhAyeluM nathI. keTalA varSa sudhI Takaze te niyama nahI paNa zarIra jivana sudhI TakavAnu cakkasa, te judu paDavAnuM nahI te niyama. dhana te jIvanamAM kaI vakhata Ave ne jAya. bhale evuM tevuM paNa kAma lAgene? te nA. kema? pAchuM melI devAnuM. jevuM bahArathI meLavAya tevuM maLyuM chatAM judu rahevAvALuM, malyA chatAM haMmezanuM nahI. chatAM chevaTe melI devAnuM, te pachI karavAnuM zuM? dhanane karavAnuM zuM? duniyAmAM dhAgApaMthIno pikAra hovAthI, dhAgApaMthInuM prAbalya hevAthI draSTAMta belIye chIe. gAya ghAsa khAya gaMjInuM, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDatAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 229temAM kutarAnuM zuM jAya! kutare zAne deDe Ave che. A saMskAra kenA? dhAgApaMthInA. dhAgApaMthIne gAyane pUjya mAnavI. gauzALA pazuzALA kare temAM tava zuM? gAyanA piSaNa upara temAM tattva? keTalIka saMsthA gAyenA mATe nIkaLe te dudha levA mATe. te mAMdI paDe te saMbhALa levAnI nahI. A gAyanI savaDa ke dudhanI savaDa che? gaMjImAMthI gAya ghAsa khAya temAM kutarAnuM zuM jAya? kutarAne nimakahalAlI che. jenuM pite khAya che tenuM keIne na khAvA devuM mATe bhasavA Ave. gaMjIne kutaro nimakahalAlI kare che, paNa dhATane kutaro zuM kare che? ghATa, upara pANI pIvA Ave tene bhasIne kADhI mUke. te kutare zuM karavAna? kutaro pANI na pIvA de te paNa pANI vahI javAnuM. pIvA dIdhuM heta te ghaTavAnuM nahotuM, na pIvA devAthI vadhavAnuM nahotuM. ApaNe paNa A dhana te ghATa che. eTale ApaNuM aMtarAyane kSayopazama teTaluM ja malavAnuM rahevAnuM TakavAnuM paNa chelle cheDI devAnuM maLyuM che te choDI devAnuM. te zuM karavAnuM? te vacamAM phAyade laI levAno. kheDUta gamAra jAta kahevAya te khAze je te dANe, paNa vAvavAne uce dANe. bajAramAM khAvAnI ne vAvavAnI bAjarInA bhAva judA. ApaNane sAta kSetra malyA. khetara maLyAM chatAM ApaNe temAM vAvI zakatA nathI. vAvyAnuM phala keTaluM? duniyAnA kSetramAM hajAragaNuM thAya tyAre ahi anaMtagaNuM thAya. eka vakhata kareluM sukRta duSkRtanuM ochAmAM ochuM phala daza gaNuM hoya che. keTalAMka karmanuM hajAra gaNuM, lAkhe gaNuM heya. A vAta vicAraze to devAnaMdAne tyAMthI mahAvIramahArAjane upADyA ane trizalAnA tyAM dAkhala karAyA, pahelA bhavamAM devAnaMdAe trizalAnA ratna upADI lIdhA tene pariNAme caudabhuvanamAM na maLe evA ane traNabhuvanane mAnya e putraratna khece. eka vakhata kareluM pApa te daza gaNuM bhegavavuM paDe, eka kareluM Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 Dazaka prakaraNa || vyAkhyAna -puNya seMkaDe gaNuM phale che. dhannAzAlibhadra zuM ApyuM? te khIrane. khIra ane maLela addhine hisAba te dazahajAra guNe? keTalA guNe? eka vakhata kareluM sukRta seMkaDAghaNA phalane ApavAvALuM te jANIye tyAre A sAta kSetramAM je vavAya te anaMtavANuM phala ApavAvALuM che. milakata kene apAya che? je Astika thayA te parabhava mAnavAvALA, karma-dharmane mAnavAvALA thayA chatAM paNa mamatAnA prAbalya melI jaIzuM te kabula, mAlikImAMthI jaze te kabula, chekarA kaI nahIM gaNe duniyAmAM paNa keIne thoDuM ApIne upakAra karyo hoya te te jidagI sudhI upakAra mAne. paNa pitAnA chokarA kaI mAne nahI; maphata ApyA che ! emanA kulamAM janamya chuM ! hakkathI lIdhA che ! A milakata kene apAya che? khAsaDA mArIne laIza !!! eTale khAsaDA mArane apAya che. paraMtu kSetramAM tene upayoga thata nathI. mATe je melyuM, malyA chatAM bahAra rahevAvALuM anitya tene kSetre che temAM na vAve te manuSya zarIranA bhege mukavAne, zarIra jagatamAM bIjuM malavAnuM nahIM. AtmAnI sAthe tanmayavALI cIja, te dharmane aMge kaI rIte arpaNa karaze te kahe? Astika mAtra chatAM, dharmane mAnyA chatAM, dharmanA kSetre jANyA chatAM vastunuM svarUpa jANyA chatAM paNa jIvane mehanI vicitra vAsanA rahI jethI kharAba jANyA chatAM cheDI zakatuM nathI. sArA jANyA chatAM AdarI zakatuM nathI. sebatanI asara. kAraNa? eka ja. raMDIbAja manuSya e vezyAnA gharamAM ubhe rahe tyAM pavitra bhAvanAnI vAsanAnuM sthAna kayuM? te heya ja nahI. paNa upAzraya dahere sajajananA samudAyamAM ubhA che te kharAbane cheDavAne ane sAro levAvALo thAya. gurU paNa dhana zarIra ne viSayane aMge markaTanI muThIvALA hoya tenA AlaMbane cAlavA jaIe te kaI rIte suMdara pariNAma Ave? te na Ave. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uDatAlIsamuM ] saddhama dezanA-vibhAga bIjo 31 duniyAmAM chatu devAya che. tIrthaMkara tA achatuM ke che, te devAtuM haze ? jenI pAse je DhAya te Ape e duniyAnA niyama che. zamalAnuM zIMgaDuM daI zake? te zasalAne zIMgaDuM che nahI achatI vastu duI zakAtI nathI paNa tIrthaMkaro achatI de che. devatA dhana pure ane tIrthaMkara de che. nidhAnA rAjyanA pahAMce nahI aMdara hAvA chatAM rAjyanA nidhAnAe na pahoMce paNuM devatAnA ApelA nidhAnAe pahoMce. je nidhAnA mAlikI vagaranA paraparAmAM nahI gaelA evA, jenA upara kAryanuM dhyAna nathI. evA nidhAnA lAvIne muke tenuM dAna Ape. AvuM tyAgIpaNa, gharanuM ApavuM. pAraku maLe te ApavuM. pArakA lAvI Ape te ApavuM, ApavuM te ApavuM. A pahelu maMgalAcaraNa dvIkSA letI vakhate. dAnanI pariNati mahAmuzkelIthI che keTalAka lavA bAdazAha jevA haeNAya. jema lavA bAdazAha dukAne beThA che. bhIkhArI Avye AjIjI karI, paisA kADhayA pelAe hAtha lAMe karyAM, lavA khAdazAhe paise laIne gallAmAM nAMkhyA. paisA devAmAM aDacaNa, gaNatrInI cIja nathI paraMtu huM leNadAra thAuM te deNadAra thAya ane Avate bhave tenI pAse paisA mAMgavA jevI sthiti thAya mATe me na ApyuM. mamatAthI paisA cheDavA nathI paNa khacAva kevI rIte thAya che? tema ApaNA paNu A gaNAtA, jaina dharmane mAnatA hAvAnuM kahevaDAvatA kahe che ke dAna daie te ekAMta pApa lAge! mamatAthI devuM nathI tenI A luccAi che. tevAne peASanArA AlAdhArIe malI jAya, mAthI khasavA mAMgatA hoya temAM tave poSaka malI jAya te tene khasatAM vAra zI thAya ? mULamAM dAnanI pariNati mahAmuzkelIthI ubhI karAtI hoya temAM AtrA gurU maLe, ane ekAMta pApa lAge tevuM gaNAve. tevAne hisAbe te tIrthaMkarAne Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ekAMta pApa thayuMne ? tamAre te mahApApane karanArA tIrthakara gaNavAnA ne? devatA pAsethI lAveluM te devA mAMDe. paDilAmANe arthanI vicAraNA. - vyAkaraNa sIdhuM belavuM na pAlave temane vAgharaNa thAya che, bhagavatIne bhagatI, pannavaNane paNa bole te manuSya vyAkaraNamAM zuM samajavAnA? "DisTamena' zabda dhyAnamAM na Ave. ekAMta pApa che tyAM "hisTAmenane lakheluM che, bhagavatIne bhagatI ane pannavaNAne paNa belanArA te ane himane belanArA. sAmAnya devAnuM hoya te mane devaDAvavAnuM hoya te "mA" paDilAbha paNa "uhisTAmenA nathI. bIjA dAnanA adhikAramAM "mane temane ' jyAM gurUbuddhi hoya tyAM "hisTAmena', asaMyatI aviratIne aprAzuka athavA prAzukathI paDilAle te ekAMta pApa. paDilAbhe eTale zuM, te belIza? tame vaherAvavA zabda kene aMge bele che? mAtra gurUne aMge. bIjAne devuM levuM tyAM paDilAbhe zabda nathI bolatA. tyAre A zabda pAtra dAnane aMge niyamita che. asaMyata aviratane gurU dhArI vahArAve te ekAMta pApa thAya temAM navAI zI? eka vAta lakSyamAM rAkhavI ke-A jagatamAM kamanI vicitratA che. brAhmaNane dakSiNa apAya tyAM pratitaMbha che, brAhmaNane dakSiNa apAya te temanI buddhithI gurU dhArI Ape che. tethI "DimemAne kahevuM paDayuM. pratilAbha zabda gurUne aMge vaparAya che. te sivAya "mA mALe khuda tIrthakaranA dAnamAM paNa te zabda che kintu paDilAmANe nahI; pAtra dAnanI buddhi hoya tyAM te "hisTAmena' zabda vaparAya che. te vAta lAvIne anukaMpAmAM lagADI dIdhI, anukaMpAmAM ekAMta pApa mAnanAra hoya tenA hisAbe tIrthakarane keTaluM pApa thayuM? tIrthakare ApeluM dAna avirati ane apaccakhANavALAne che, tethI temane pApane bhAra nahIMne? paraMtu mamatAbhAva sajajaDa thayela che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDatAlIsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 233. zuddha AhAra kaI rIte maLe? anukaMpA dAnavALAne tyAM te gaye nathI tyAM azuddha kema? je gharamAM be mANasa hoya te gharamAM be mANasanuM raMdhAtuM hoya kayAMya devAnuM na hoya te pachI peTane mApIne rAMdhavAnuM hoya, te kone na hoya ? jene anukaMpA devuM hoya tene "vArtha tu se kure nAcatha vArit gaikA 6 0 3 sagRhastha konuM nAma ? jene rAMdhavAne udyama pitAne ne para mATe hoya te sadagRhastha thAya. pitAnA peTa mATe pApa karanArA tene nItikAro gRhastha gaNatA nathI, paNa pitAnA ne bIjAne mATe anukaMpA mATe gRDasthanuM raseIkhAnuM hoya tene sAdhue AhAra leve temAM dUSaNa kema ? benI rasoImAMthI kakaDo leze to kakaDAnI udarI raheze te tene aMtarAya lAgaze. A vAta vicAraze te "vichid meTA evAM gharamAM ghaNuM bhAta pANa vadhelAM che, te kayAre ? anukaMpA hoya tyAre. hutA ne hatI mATe cAra jeTalI karI hoya tyAM bhAta pANa vadhyuM kayAM? anukaMpA dAna vagaranA gharamAMthI gocarI levI te tenA peTa upara pATuM mAravA jevuM che tene bacAva hoya te batAve? dAnanA duzmanane eke bacAva nahI, mATe zAstramAM zaMkA karI-zaMkAkAre dUSaNa ApyuM ame amArA mATe na kareluM hoya tevuM zuddha azana pAna hoya te laIe. (42) betAlIza deSa rahita, karelA tarIke AdhAkarmamAM zikSA temane nahI, pArakA gharathI lAvIne khAva cho zA mATe? kema? te rAMdhe che ke nA mATe ? te svaparane mATe, te paramAM tame AvyA ke nahI ? "svArtha tu te naM' sagruhastho keI svapara sivAya rAMdhatA nathI. te vinA rAMdhe te sahastha nahI. paramAM tame AvyA ke nahI? mATe tamAre dUSaNa rahita bhikSA samajavI nahI. hAthamAM laIne dauM chuM te kalpanA karyA vagara devAne nathI mATe kalipata thaze. dAna saMka9pathI bane che, rAMdhavA vakhate saMka95. have tame zuddha gerArI kevI rIte levA mAMge ? tyAre samAdhAna Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna anukaMpAnI mAnyatAvALA sAdhu na Ave ke AvI zake te saMbhava na hoya te paNa anukaMpA mATe rAMdhe che. jaMgalamAM musApharImAM rAMdhe tyAM paNa svaparArthe anukaMpA kharI tenuM sthAna dareka jagapara. anukaMpA dAnanI jarUra! je dezamAM sAdhu na hoya tyAM paNa svApara mATe gRhastha rAMdhe che. svaparane mATe hoya che. eTale ame evA rAMdhelAmAMthI laIe te peTa para pATu nathI paNa tene anukaMpAdAna chuTuM che ne? paNa hatA hutIne pAMca jeTalI karavAnI tethI tene TukaDe ke te peTa para pATu che, svaparArthanuM samAdhAna te anukaMpA. gecarI zuddhi te kone? anukaMpA mAnanArane. tIrthakaranA dAnamAM lAbha mahimA kare kene? anukaMpA mAne tene dAnanA duzmane badhe pApa pApa bele, pipaTanI acare acare rAma te pachI sahAya je prasaMga hoya tyAM acare acare rAma belavAnuM. tema dAnanA duzmanane pApa pApa badhe bolavAnuM, paNa anukaMpAdAna keTaluM jarUrI che te vicAravAnuM nahIM. tIrthakara e dIkSA levA pahelAM rAjya choDavA taiyAra thayelA tevI vakhate A dAna dIdhuM, asaMyatine dAna devAthI pApanuM kAma te AvA tyAgI ne sujayuM! e lekenA mate A gRhasthapaNAnuM dAna, tene te kevalapaNAmAM keyalA che. dAnanA duzamanane, tIrthakarane kevalIpaNuM thAya temAM mArI baMdha thAya te konI? te badhAnI. asayatane mArI baMdha thAya temAM pApa ke dayA? jagatamAM mArI marakI anAvRSTi baMdha thAya eTale je atizaya te tAre mane keyalA che. "jIno maraNa na vache atizaya thAya eTale keyalAnA varasAda anukaMpAdAna. jagatanI sUkSmatA mAne tene atizaya mAnavAnA Astika thayA chatAM yama tapa bhAvathI AvA kSetre catuvidha saMgha jJAna caitya pratimA vigere kSetramAM lAvI zakI nathI. te manuSya A zarIranA bhege kevI rIte kalyANa sAdhavAne? te bIjuM maLavAnuM nathI. tenA duHkhe AtmAne duHkha thAya tevuM kaI rIte Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNapacAsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 235 arpaNa karIza! AstikanI kharI sthiti mAruM sAdhavuM te ja kharI cIja. AtmAne mokSa mATe sAdhana karavuM te kharI cIja. zarIra dhana kuTuMba nathI. AtmAnuM kalyANa karavuM, tene deva, paNa sarvasvanA bhegavALA mAnavA joIe, jainetaranA deva nATakIyAche. nATakIyA badhuM bole paNa AvI paDe te kema? eka eka matavALA de ema mAne-AtmA jude, jaDa cetananA vibhAga. dareka mAne. AtmA zarIra jude mAnavAne prasaMga Ave tyAM mahAdevajIne aMge pele mAthe hAtha mukavA mAMDe tyAM bhAgIne. brahmA pAse gayA, AvA deva tenI mAnyatAmAM rahelAnI zI dazA jene sAcuM AstikapaNuM AtmakalyANa karavuM tene te tevA deva bhAgye ja chuTake! jeo sarvasvane bhega ApanArA jIva zarIra judA che te karI batAvanArA tenA AdhAre mAnavA paDe. te zAthI? te temanAM vacanathI. mATe tevAnI jaDa hatI. vacananI ArAdhanA dvArAe dharma karI zakAya. tIrthakare tethI temanA vacana, tethI temanI ArAdhanA dharmarUpa gaNAI. vaktAdvArae tapAsyuM, viSayaphala dvArAe tapAse. te viSaya phala kayA che tenA prakAre kayA te. adhikAra age vartamAna. ka vyAkhyAna-49 ka gharanA parathI ju zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe poDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatA thakA Agala sUcavI gayA ke-dareka darzanamAM dareka Astika dharmanI kiyAe vicArapUrvaka ja kare che. jIva AhArane zarIra bAMdhavA letA nathI. ' arthAta duniyAdArInI khAvApIvAnI paheravAnI kriyA dareka jIva kare che paNa pitAnuM temAM kartApaNuM abhimAnathI mAnI le. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 * paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna teTaluM ja. kharekhara pitAnuM nathI. paNa tejasane udaya heya eTale sudhA lAge tethI AhAra tarapha pravRtti thAya mATe. "Gir mus Aje anaMta vIvo bIjI jage parathI je jenImAMthI, hAya je jAtimAMthI, DAya je gatimAMthI game tyAMthI jIva Ave paNa pahelAM upajavAnA sthAnamAM je vastu che te grahaNa kema kare? Ave te arUpI, te pudgalanI paMcAtamAM paDe che zAne? vAta sAcI che. paraMtu zarIra bAMdhavAnI apekSAe kaI paNa AhArane te nathI, te te AhArane zarIra bAMdhavA mATe lete nathI paNa AhArathI zarIra baMdhAya che te cekasa, zarIrarUpI phala mATe AhAranI pravRtti nathI, paNa te vaLageluM che. taijanI sagaDI anAdinI che. pravRtti zAne aMge? AhArane aMge. te paNa kema? bIjA bhavathI utpatti sthAnamAM Ave tyAM AhAra le. te kema le che? AvyuM temaja kema rahete nathI? koNa tija zarIravALI je anAdinI bhaThThI che te joDe che. vadhAre TADhavALA dezamAM sagaDI sAthe rAkhI rahevuM paDe. jema zIta pracUra hoya tevA dezamAM sagaDI sAthe hoya tema A jIva sagaDI laIne AkhA bhavacakramAM rakhaDe che. eke e bhava naheAte ke sAthe sagaDI bAMdhelI na hoya. te skAya te jAti ke gatimAM jAya paNa sagaDI sAthe bAMdhelI che. agnine svabhAva AvyuM tene bALe ne navAne kheMce keyalAne nAMkhyA hoya tene saLagAve ne navAne pakaDe. ApaNe paNa je gaLe sagaDI anAdinI vaLagADI che tene te svabhAva che. tejasa zarIranI sagaDI tejasanA yoge pahela vahelAM AhAra le che. AhAra aparyApta kayAM? AhArane aparyApta kayAM? mAtra vakragatimAM, te sivAya keI sthAne AhAra paryAptie aparyApta A jIva hoyaja nahI. jugatimAM aNahArI nahI, mATe umAsvAtivAcakajIe jaNAvyuM ke-"u d rAkanAdaravA eka athavA be samaya vakragatimAM Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNapacAsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 237 anAhAra, rUjugatimAM anAhAra nahI. tyAM AhAra baLe nahI te pahelAM na levAnuM zarU thAya, A bhaTrIne dareka vakhate baLataNa maLe che. taijanI bhaThThI kyAre elavAya? duniyAmAM baLataNa vagara ani hoya nahI tema A agni baLataNa vagara rahe nahI te game te AhAra, hAya vaikiya audArika skAyate pRthvIkAyAdinA hoya paraMtu dAhyA joIe. duniyAnI agninI bhaTrI-sagaDI te elAya ane phera dIpta thAya, paNa AtmA sAthe cAlatI agninI bhaTrI-sagaDI te elavAya nahIM, elate phera dIpta thAya nahIM. vaikriya-audArika zarIra-AhArakazarIra sarvathA chUTe. ne phera maLe. sarvathA na chUTe ane chUTayA hoya te pharI na maLe tevAM zarIra kayAM? te taijasa kArmaNa. A bhaThThI kaI divasa elavAya nahI. paNa te mokSe jAya tyAre elavAya, caudamAM guNaThANunA cheDe elavAya. taijasazarIra AhArane pakaDe che. bhaThThInI AganuM jora te lAkaDAne kema pakaDe che? tene. kaI nizALamAM bhaNavuM paDe che? nA. jema sIdhuM dATTAne pakaDe tema tejasa jIvanI sAthe cAlanArI bhaThThI-sagaDI tene agni. A vAta vicAraze te kevalIne AhAra na mAnanAra bole che ke ene mana ne IcchA kayAM che ? paNa tuM garbhamAM AvyuM tyAre tane IrachAne mana kayAM hatAM? taijasanuM jora tethI AhAra le che. agni mAlikanI marajI ho ke na ha paNa dAhane pakaDe che, tema A taijasazarIra AhArane pakaDe che, te AtmAne upaga, preraNA, mananI apekSA rAkhatuM nathI. AhAra nahI mAnanArA tene taijasa zarIra che ke nahIM? garbhanI utpattinA pahelA kSaNe AhAra che ke nahIM? che. je che te te IcachAvALe ke IrachA vagarane ? te IcachAvagarane. have mULavAtamAM Ave. pahela vahele utpattisthAnamAM AvyA pachI hAya je gati ke jAtinI. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna - utpattisthAnamAM Avye hoya paNa AvatAnI sAthe je tejas che te pitAnA lAyakanA AhArane pakaDe che. padArtho kartA karma. tejasa zarIra te rUpa ti. pahela vahele jIva AhAra kane le? badhI vastumAM vicArI le ! karmanA udaye badhI pravRtti che. pite kartA mAnI le teTaluM ja paNa pite kartA nathI. jaTharAgni kherAkane pacAve, meM pacAve, bhasma karyo te bele teTaluM ja! paNa paNa pacAve che jaTharA. pote jaza kheTe le che! kartA kheTe bane che. tevI ja rIte dareka audayika bhAvene aMge vicArIe, karmane udaya ApaNane karAve che. ApaNe karmanA udayanAM ramakaDAM "vRddhi - zAnusajiLa' A jagatanA padArtho mATe buddhi thAya ane pravRtti thAya te karmanA anusAre che. jagatanA badhA padArthone kartA hoya te karma jina zAstrakAre karma sivAya bIjI cIja ja na mAnI. bezaka. kene mATe? jeo chelA pagalaparAvartAmAM na AvyA hoya tene mATe na mAnI ? udhama ane karma bIjAMkura cAle che. jene ardha pudgala parAvarta bAkI che tene chevale pudgala parAvarta kahevAya che. chelalA parAvarta sivAya udyamanI kArI nathI, pahelA bhave karelA ume karma baMdhAya, tenA AdhAre udyama thAya. udyama ne karma be paraspara bIja aMkura peThe cAlyA kare, cAlyA karyA. chellA pudagala parAvarta sivAyanA kAlamAM karmathI udyama udyamathI karma cAlyA kare. svataMtra udyama kayAre? 1chellA pagalaparAvarta sivAyanA kAlamAM karma udyama cAlyA ja kare. palaTo keNa kare? prabalatA konI Ave temAM palaTe karI zake? zukalapAkSika abhyapudgalaparAvartavALe kare. te prabalatA konI kare te udyamanI. tethI karmane upazama, kSApathamika, kSAyika bhAva karI nAMkhe. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNapacAsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 239, mANanuM AMgaNuM A sthiti kayAM hoya? mAtra chellA pudagala parAvartamAM mokSanA AMgaNe. zAstrakAra kahe che, ardha pudagala parAvarta bAkI hoya tyAre te aupazamikAdi bhAva pAme, ahIM mokSanA AMgaNAmAM A vAta kahI te kharI che. paraMtu mahAnubhAva! ardhapudgala parAvartana moTuM rUpa Apo che paNa A jIvane saMsArane vahetAM vahetAM keTalA pudagala parAvarta gayA ? anaMtA. te na thayA te apekSAe eka bAkI tene artha AMgaNuM ke bIjuM kaI? base keza cAlIne. pAdaramAM Avya, makAna cheTuM che chatAM pahoMcyA kema kahe che? makAnamAM nathI AvyA, base gAunI apekSAe be pharlAga kaI gaNatrImAM nathI. A te AThameM bhAge che. anaMtA yugala parAvarta rakha tenI apekSAe ardha zA hisAbamAM? anaMtA khyAla che tene e hisAbamAM nathI tethI mekSanuM AMgaNuM. AtmIya baLanuM kArya. temAM Ave tyAre AtmAnuM baLa jAge, te jene jAge te chellA parAvartamAM hA joIe. karmanA udaye azraddhA Ave tene mArI macaDI kADhI nAkhe, AtmAne udayanA jore kharAba vicAro Ave tenuM pariNAma phala zuM! te vicArIne mArImacaDI kADhI nAMkhe; e je te AgaLa mArgamAM AvavAnI jage para. apUrvakaraNa temAM je keTaluM paDe? apUrvakaraNa thayA pachI keTalA karma teDavA paDe? te aMtaHkaTAkeTI. apUrvakaraNa AvatAM agasittera sAgarepama teDavA paDe! apUrvakaraNamAM AvavA mATe 69 karatAM adhika teDe, saheje amaracaMdabhAI savAla karaze ke-69 keDArkaDa ApoApa tUTyA te te eka ApoApa tUTI jaze. agaNesitteramAM deva gurU vigerenI jarUra paDI nahIne? jemAM udyamanI balavattA na thAya temAM je agaNasittera teDe te A eka keDa ApoApa teDaze? paNa vicAravuM joIe ke lugaDA uparanA tharane khaMkheratA gayA paNa DAgha sAbu detAM na gayA tema A eka Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 paDazaka prakaraNa . [ vyAkhyAna keDArkoDa sAgaropamanI sthitine te samyagadarzana jJAna cAri tranI auSadhI lagADe te ja tUTe. nahI te te na tUTe! najIka Ave tyAre gAmanuM zIkhara dekhAya che. gAmanuM zIkhara na dekhAyuM. base gAu sudhI cAlI Ave tyAM gAmanuM zIkhara na dekhAyuM. ane be gAu bAkI rahyuM tyAMthI ja dekhAyuM. base gAune mArga ane A mArga temAM cAlavuM te juduM ja che. najIka AvyuM eTale ApoApa dekhAya che. ahIM paNa mekSa najIka AvavAthI AtmAne samyagadarzana jJAna cAritra male che. paNa eka keDAkeDIthI vadhAre sthiti hoya tene samyakrarzana jJAna cAritra na maLe. mekSane najIka kAla hovAthI samyagdarzana jJAna cAritra pragaTa thAya. najIkapaNAne lIdhe te vastu najare Ave. mokSa najIka A tethI tene samyagdarzana jJAna cAritranI prApti thAya mekSA cheTe heya te te samyagadarzana jJAna cAritra dekhe nahI. keTalIka vakhata gAmomAM zIkho bahu uMcA hoya te te cheTethI dekhAya che. gAmamAM uMcAmAM uMcI jagyA hoya te cheTethI dekhAvavI joIe. tema ahIM AgaLa dharma e AtmIya baLanuM kArya. chelA pudgala parAvartamAM ja vacana pariName AhAra-nidrA-bhaya mithuna te AtmIya baLanAM kArya nathI. AtmAthI thAya che paNa te karmanA baLanuM, AtmAne baLanuM kArya dharmanI gaveSaNa teTalA mATe che. haribhadrasUri mahArAje jaNAvyuM ke chelle pudagalaparAvata bAkI hoya tyAre udyama. ane chellA sivAyanA kAlamAM karma baLavAna, udyama karmane hAMkI le. karmane upazamikAdibhAva AtmA baladvArA kare che. mekSane lAyaka aupazamikAdibhAva te ardhapudagala parAvarta bAkI hoya tyAre kare te mekSanA najIkane mArga. ahIM AgaLa dUrathI zuM juve te vacana. chellA pudgala parAvarta sivAya AgamanI pariNati heAya ja nahI paNa chellA pugala parAvartamAM hoya. jene Agamane vacananI pariNati nathI tene chelle pugala parAvarta che ke nahI? te Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNapacAsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 241 nakkI kahI zakAya nahI. chelle pugala na hoya te tene Agama vacana dekhAya ja nahI. Agama vacana dekhAya tene ardha pudgala parAvartathI vadhAre nathI. jene jinavacana na pariName tene adhika saMsAra che jo ke jinavacananI pariNati, manuSya paMcendriya thAya te gauNa, kAla jene chele pudgala parAvata hoya tene pariNAme te mukhya. khare parIkSaka. - vacananI pariNatidvArAe dharmane samajanArA bIjAmatavALA na hoya, paNa jainamatamAM AvelA keTalAka rItarivAjomAM dharma jANanArA, sAdhunA mAsaka95 gecarI tapasyA vigere che A dvArA e ekale dharma gaNI le te vacanapariNati na hoya tevAne che. rItarivAja te dharma tarIke gaNe tene AdhAre dharma mAne tethI tene dhama gaNe tene jainazAsanamAM bAlaka mAne che. AgaLa vadhe tyAre pariNAma, pariNati. rItarIvAja karatAM pariNatine vicAre te AgaLa vadhyA temAM paNa rUDhI, AvA vicAre pariName che mATe sAruM. paNa khare parIkSaka kayAre? mamatad AgamanuM tattva tenI parIkSA kare tyAre. akkalavALAnI sthiti. dharma samajIne ke vagara samajIne kare paNa phalate maLaze! tevuM ahIM samajune na zobhe, tuM vastunI parIkSA karavAne lAyaka che, khorAka poSAka te mATe samajadAra che, nAnAM baccAne mA gAlamAM TapakA kare che paNa moTAne kare te te mAne ne ? chokaro che temAM vAMdho che ? zaNagAranI vAta kare che, samaje che AthI tyAM bAthI kALuM TapakuM karAtuM nathI. mA maTI gaI? chokaro maTI gaye vahAla maTI gayuM ? te temAMthI kaMI maTI gayuM nathI, paNa akkalavALo thayo che tethI veSane oLakhIne pramANa gaNaze? jyAre dharmane aMge samaju thAya tyAre jaina darzanane age buddhimAnamAM akkalavALAmAM khapavA mAMgatA hoya te sarva prayatna karIne Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna Agamatatvane juve, kAraNa? jainadharmamAM devane gurUne dharmane AdhAra vacana upara te sivAya koI AdhAra ja nathI. jagadagurU koNa? jainadharmamAM jinezvarane jagadgurU mAnavAne haka, jeoe prAkRta mAgadhI aDhAradezanI bhASA che te bAlakanI gaNI paNa devanI bhASA saMskRta rAkhI. devane upadeza je saMskRtamAM che tema kahenAranI dazA nIce darzAvelA vidyArthI jevI thAya, eka paMDita vidyArthIne laIne gAmamAM Ave cherastAmAM kuM AvyuM tyAM paMDita pANI bharavA gaye, kuvAmAM paDI gayo tyAre vidyArthI buma pADavA lAge kedhavata dhAvata strodAmama guda kure tataH AthI zuM thAya? A vidyAthInI bhASA leke samaje tevI na hovAthI gurUne DubADI dIdhA. tema tame saMskRta bhASAmAM kahe te gaNyA gAMThyAne kahI zake. AkhA jagatane upadeza karanAra gurU koNa? jagadgurU banavAvALAe bhASA jagadgurUnI rAkhavI joIe. AMgaLInA veDhe gaNAya tevAnI bhASAthI jagadgurU kahevaDAve che? "gAyA kaI rAkhe nahI, deDI doDI muI, jagata samaje tevuM vacana kahevuM nathI, tevA vacana belavAne anAdara kare pachI tame jagadgurU kaI rIte kaho ? te dvega. jinezvara jenI bhASAmAM dareke dareka samaje mATe temane jagadgurU thavAne haka, paNa dhUne nahI. sAcA gurU thavuM hoya te AkhuM jagata samaje tevI bhASA kema kabula karatA nathI. saMskRta eTale saMskAra karelI, te bhASA bolavI nathI ane kaheDAvavuM che jagadgurU te zI rIte? A uparathI ApaNumAM keTalAka anya anukaraNa karanArA. giNavANI kenA gharanI? devatA saMskRtabhASAvALA hoya te ArAdhanA karavAthI pele je kahe te samaje. tema mAMganArane varadAna mAMga kaheze ke "va LiNa" kaheze. zA Dhaga! tevI sthiti hovAthI teo sarva bhASAmAM bolI zakatA nathI. jenI bhASA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAsa muM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 243. evI nathI belAtI, jemAM keI samaje nahI te jagagurU thavAne lAyaka nathI paNa ame vacana mAnIe te jagadgurU tarIkenA che mATe mAnIe chIe. temanA vacana badhA samaje tevA che temAM jagadgurU paNuM vyAjabI che arthAt ame jagadgurU temanA bIjA guNathI mAnIe tenAM karatAM temanA vacananI apekSAe vadhAre mAnIe mATe vacananI ArAdhanAe dharma che. AvA mahApurUSanA vacana prakAzane anya pudgalamAM pariName. svarUpanA aMge prAkRta ardhamAgadhI jaNAvyuM. tene viSaya pravRtti phala kayuM? te vigere adhikAra agravartamAna ka vyAkhyAna 50 1 'vacanArAdhanayA khalu' Astika koNa? zAstrakAra mahArAja AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe SaDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM jeTalA Astikavargane manuSya che, te badhA traNa tattvamAM eka ja mate che. dareka Astika deva gurU dharma mAnavAmAM vivAda karate nathI. arthAt te traNe ta AstikAe mAnelA che. jeo e mAnanArA nathI tene aMge jaNAvI gayA ke-tene nAstika kahevAmAM Ave che. paraloka vigere na mAnanArA nAstika, jeo paraleka karmabaMdha karmanuM zubhAzubhapaNuM mAnanArA karmanuM AvavuM jogavavuM, bhegavavAthI tUTavAnuM mAnanArA jeo paratutee ja Astika tarIke gaNAya che. A upara jaNAvelI vastuomAM eka paNuM vastu na kabula kare tene AstikapaNe rahevAne haka nathI paraMtu je A vastu na mAnate hoya tene Astika tarIke na gaNAya. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 AAzaka prakaraNa IMdriya ane vyavahArathI thayelA anubhava kAma karyAM na lAge? A mAnavAnuM zAstradvArAe, duniyAmAM je indriyavyavahAranA viSayamAM peAtAnA anubhava pramANabhUta rahe; suMvALu che ke khaDabacaDuM che? te peAtAnA anubhave jaNAya, kaDavu ke mIThuM te te nirNaya kare; te khI kare temAM khIjAne puchyu na paDe, sugaMdha-durgaMdha kALA-dhoLA-svara-asvara indriyadvArAe peAte anubhave che, temAM sAkSInI jarUra nathI. vyavahAranI cIjamAM je bhAi-mA-bApacheAkarApaNuM-kAkA ane mAmApaNuM che te badhA purAvA kharA paNu te indriyanA viSaya nathI, paNa vyavahArathI purAvA che. jagatanI vastue indriya ane vyavahAranA purAvAthI puravAra thAya che. vyavahAranA purAvAthI badhA eka sarakhA ele. mApane bApa-cheAkarAne chekarA kahe che; temAM ApaNA anubhava cAle che paNa parabhava kama che te sArUM-kharAma-Ave--rAkAya-bhAgavAI tUTe che temAM indriya vyavahArathI thayele anubhava kAma lAgatA nathI. [vyAkhyAna izvara mAnave temAM anumAnane avakAza nathI, je atIndriya padArtha temAM indriya ane vyavahAranA anubhava kAma lAgatA nathI paNa temAM kevala izvarI vacana kAma lAge che. te sivAya bIjuM sAdhana ja nathI. IzvarI vacana sAdhana mAnI jyAM IzvarI bhede tyAM vacananA bhedde. izvaranA bhedonA nirNaya na thAya tyAM sudhI vacananI satyatAne nirNaya na thAya. sAkSI sAcI che te nirbhara zAnA upara? sAkSI bharanArAnI pramANikatA upara ja. nyAyanI satyatAnA AdhAra nyAyadhIzanI pramANikatA upara. jemAM nyAyAdhIza apramANika hAya tenA keTale bharese ? tenA nyAya sAcA paNa hoya chatAM temAMthI zakA jaze nahI. jyAM sudhI zaMkA khase nahI tyAM sudhI niHzaMkapaNe pravRtti karanArA pravRtti karavAne taiyAra thAya nahI. izvara ghaNA, vacane ghaNA temAM kayA izvarane mAnIne tenA vacana upara bharase mUkavA ? parabhava vagere indriyanA viSaya nathI. pazu hajI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 245 ApaNuM AtmAnA anumAnane viSaya. karma-zubha, azubha karmabaMdha, rokANa bhegavaTe tuTavuM mAnavAmAM anumAnane avakAza che. pite kSaNe kSaNe sukhaduHkhane bhAgI bane che te pachI tenAM kAraNe anumAnathI mAnavA paDe. paNa Izvara ho ke na ho tenuM zuM ? kama jIva na hoya te sukha duHkha na thAya. sukha duHkhanI anvacAnu papatti thAya mATe sukha duHkhane lIdhe karma zubhAzubha mAnIe tethI AvavAnuM rokAvavAnuM bhegavavAnuM ne nAza paNa mAnIe; A badhuM anumAnathI thaI zake. Izvarane aMge kayuM aTakayuM? karma zubhAzubha karma vigeremAM jo koI vAMdha levAya te aTaka kema ? keTalAka sukhanA duHkhanA bhegI hoya. bAhya saMjoga anukula hoya chatAM ciMtAmAM baLI jaIe. pratikUla hoya to khasI rahIe. kema? sukhanuM kAraNa adara kaI judu ja che. saMyoge sukhaduHkha, A anumAne AtmAnI siddhi. pATane caMdana phUla vigere caDAvIe te AnaMda the joIe ? te nA. Astike zaMkA dAkhavAthI sthalanI zraddhAthI urADatA hatA. tenuM samAdhAna thaze ISTa saMvega maLe te puNya, ane aniSTa saMvega maLe te pApa, eka pattharane be kakaDA hoya temAM eka kakaDe mUrti tarIke ane eka kakaDe pagathiyA tarIke che. temAM pagathie paga mUke tyAre ahiM page lAge, phUla caDAve. te be kakaDAmAM zuM phera? ahIM AgaLa keIkane sevA, koIkane sevA yAtrA, keIne sArA ne keIne kharAba saMga malyA. temAM kaye bhAgyazALI ne kaye nirbhAgyazALI ? beya pattharanA kakaDA sarakhA che. tema anukUlatA pratikUlatAthI puNya pApa mAnI le te beya kakaDAne puNya pApa mAnI le! tame te mAnI zake nahI tema ahIM koInI sArI, keInI kharAba hAya. pattharanI mUti thAya ane mUti paNa patthara thAya AmAM puNya ne pApa AvyuM kyAMthI ? mUti tarIke lIdhI tethI puNyane udaya ne pagathi tarIke pApane udaya thaye, e te tamArI marajI pramANe goThavela che. tema Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna eka jIvane ISTa, ane ekane aniSTa sAdhane maLe tethI puNya pApa zuM? je karmane jIvane urADatA hatA te samajaze pagathio upara paga mUke te te khuza thAya che ke nArAja? mUtine phUla caDAvIe to te rAjI ke nArAja nathI thatuM. pattharane kApe tyAre rADa pADate nathI; tuM te capu vAge te rADa pADe che ! nAstika java nathI ema mAnate hatuM tyAre Astike leDuM tapAvIne tenA sAme gaye, pele nAstika camakaye tyAre Astike kahyuM ke kema camakaye? jaDane jJAna kayAMthI ? jaDane na hoya paNa cetanane hAya; jaDa nathI camakate te tuM kema camake che? tuM ane te banne sarakhA che? tyAre tene ADakatarI rIte kahevuM paDe ke jIva che eTale camake che. agnidAhane oLakhuM chuM ane tenAthI thatI pIDA khyAlamAM che tethI camakuM chuM, camakAre jJAna smaraNa che tethI keI dahADe dAha thaye ane te smaraNa thayuM tyAre tuM camakone ? A badhuM pattharamAM kaMI banyuM ? pattharanA daSTAMtamAM eke jJAna smaraNa dekhADa te khare? jemAM kaI nathI ane jemAM badhuM che, te baMne kevI rIte sarakhAve che? ApaNane ISTinA saMge sukha ane aniSTanA saMge duHkha thAya che tethI anumAna dvArAe jIva mAnI zakIe chIe. Izvara aMge aMdha paraMparA tema zubhAzubha karma baMdhAya, rekAya bhegavAya ane tUTe che. paNa izvarane jANavAmAM sAdhana nahI; je jAnavara zIMgaDe khAMDa ne puchaDe bAMDe hoya tene pakaDe kayAM? tema ahIM Izvarane aMge nahI anubhava ke nahI anumAna, te pachI Izvarane ane temanA vacanane mAnavA kevI rIte? badhA Izvarane ane vacanane mAne che, te aMdhAdhuMdhInA. Izvara mAnavAmAM pramANa kayuM? te pramANa na hoya te temanA vacanane mAnavuM kayAMthI bane? lAkaDAnuM jhADa Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAsamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 247 heya te kerI kayAMthI? tema IzvaranI satyatAne purA thatA nathI te tenA vacanane purA kayAMthI thAya? Astike Izvarane ane vacanane aMge AvyA te aMdhaparaMparA che, temAM tatva na maLe. anumAnathI je nirNaya te sacoTa kayAre? bIje purA maLe tyAre. Izvara zAthI jANa? vAta sAcIH jainetarane Izvarane aMge aMdhArAmAM gothAM khAvA paDe che. IzvaranuM manuSya zuM bagADayuM? janmadAtA tarIke Izvarane mAnI bese tene purAvo joIe. te kaMI nahI; hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje kahyuM ke-Izvara janmadAtA tarIke hoya to tene manuSyanuM bagADayuM. jeTalA jAnavaranA garbhe te badhA sIdhA uMdhA mukhane te manuSyane. bIjAnA garbhe te be traNa mahine janma pAme tyAre manuSyane te savAnava mahinA. IzvaranuM manuSya zuM bagADayuM. ke jethI tene nava mahinA rAkhe? sajajana manuSya bIjAnA phAyadAnuM kAma kare paNa geraphAyado thAya tevuM kAma na kare. paNa te geraphAyado kare che te dUrjanamAM gaNAya. Ane jamyA pahelAM karyo aparAdha karyo. jaMgalI rAjya bALakane aMge sajAthI dUra rahe jaMgalI jAtamAM nirdayamAM nirdaya manuSya te paNa bAlaka upara mahera kare che. tyAre Izvarane janmatA bAlaka upara mahera nahI, maraNa roganA pramANe tenA vadhAre ? te bAlakenA. Izvarane seTe ahIM pheravavAnuM sUjhe che. IzvaranuM anumAna avaLu che. bAlaka ajJAnI tethI tene lAbha ApIe chIe, te kabula tema Izvarane aMge ApaNe keTalA ochA jJAnavALA? AnI AgaLa bALaka ajJAnI ke IzvaranI AgaLa ApaNe ajJAnI, temAM ajJAna vadhAre koNa? je IzvaranI AgaLa atyaMta ajJAnI ne aNasamaju chIe, te Izvarane gune ane sajA lAvatAM bahu vicAravuM joItuM hatuM. Izvare janma Ape che AstikonI rIti je pravartAvavA jaIe te-durNa kauca Tuna (vItarAga tetranA sAtamA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 Dazaka prakaraNa ( vyAkhyAna prakAzane pleka) A jagatamAM je saje lA temAM sukhI keTalA? duHkhI keTalA che? mAstara tetrIza TakA pAsa na kare te tenI kreDiTa utarI jAya tema ahIM AgaLa ane tetrIza TakA sukhI na kare te IzvaranI lAyakAta rahI ke gaI? mATe duHkhanA DhagalA durgatinA DhagalA, kharAbasthAnanA DhagalA Izvarane karavA hatA te utpatti sthAna zA mATe sArU na rAkhyuM, savA nava mahinA udhe mAthe rAkhyA karatA sIdhuM putaLu banAvIne nAMkhavuM hatuM. duHkha daurbaya, duryonI janma vigerene kaleza karanAra tene pAcho paramezvara mAna che! anyamane je Izvarane mAnavA mATe anumAnamAM jAya che te keTalA avaLA jAya che te vicAre! jemAM Izvara thavAne haka che. tame kevI rIte mAne che? janma durgati ApanAra. duryonI karanAra duHkha karanAra tarIke paramezvarane ame mAnatA nathI; jaina ne jainetaramAM meTo pharaka karyo? Izvarane aMge banane mAne che paNa jaine je jagatane duHkhadurgatimAMthI uddhAra karanAre, enImAMthI sukha karanAre te paramezvara mAne che. jyAre jainetare bIjAne duHkha dargatya duryonIne karanAre mAne che. AgaLa vadhIe te bIjAoe paramezvarapaNuM rajIsTara karI dIdhuM. veda purANuM kurAnamAM paramezvara kema thavAya! tene raste kahe che khare? paramezvarapaNuM rajIsTara. eka thaye te thaye. bIje thAyaja nahI te jainetaromAM jainomAM paramezvara thavAne haka, tenA upAye paNa che. jaine jenetarothI IzvaranA viSayamAM judA paDayA. prazna - tyAre amaracaMdabhAI jevA prazna kare ke-Ama te jainamAM paNa IzvarapaNuM rajIsTara che. kema? abhavya tIrthaMkara thAya kharo? badhA bhaLe tIrthaMkara thAya kharA? tyAre kaho rajIsTara. 2DAya jeTale kAla sthiti jAya, vartamAnamAM Ave paNa abhavya tIrthakara na thAya na thAya ne na thAya. tethI bhagaeNmAM rajIsTara karyuM ! Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAsamuM] saddharmadezanAvibhAga bIje 249 temAM paNa badhA bhavya tIrthakara thAya te mAne che te nA. keTalAka kema thAya? ane bhavye chatAM keTalAka kema na thAya ? tame rajIsTaramAM mAnanArA nathI mATe tamAre khulAso kare paDe. abhaoNne Izvara thavuM nahI. bhAmAM badhAne thavAnuM nahI. amuka ja jIva thAya. jema temane vyaktigata mAnyuM tyAre tame jAtigata rajIsTara mAnyuM. paNa mAnyuM te rajIsTara ke bIjuM kaI? pharaka zo? uttara, vyakti tarIke rajIsTara karanArA te kAraNa nathI, paNa yogyatA ahIM kAraNa che. keraDu maga na sIjhe bIjA sIjhe, temAM rAMdhanArano pakSapAtane ? kAMkarA nathI sIjhatA tema karavuM nathI sIjhatuM temAM rAMdhanArane vAMka? te nA. paNa keraDu magamAM sIjhavAnI lAyakAta nathI paNa lAyakAtavALA pAke che. jema pAka te keInI prakRtinuM kAma nathI paNa upacAra asarakAraka hoya temAM ja kArya thAya. asarakAraka upAya lAgu paDe temAM kAryo thAya paNa temAM pakSapAta thAya nahI. tema ahIM AgaLa paNa ame bhavyapaNane aMge tIrthakarane rajIsTara nathI karatA, bhavya vizeSane aMge nathI karatA. je tenA kAraNomAM pravRtti na kare te tIrthakara na thAya. tethI te rajIsTara kahevAya ke tenI lAyakAta nathI tema kahevAya ? keraDAmAM pAkavAne svabhAva nahate. je muktinA sAdhane, je tIrthakaranA sAdhano tene aMge rokaToka nathI. amala keNa karaze? te bhaLe. tIrthakarane amala te tathAbhavyatvavALA karaze. bhavya rajIsTara thayA tema nahI paNa kAraNenA amala karanArA thayA, tethI kaIka bhavya tIrthakarenA kAraNene amala kare che. zakayatAnI vAta hatI. hAMllImAM maga nAMkhyA ne kAMkarA nAMkhyA be kalAka rAMdhe te kAMkarA pocA na thAya, temAM hAlI pANIne vAMka ke vAMka kene? te tene svabhAvane. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ahIM AgaLa jagatanA mATe mokSamArga e chatAM saMvara nirjarA, mArgAbhimukha thayA chatAM tene amala na kare temAM vAMka kene ? rajIsTara aha che nahI. tathAbhavyatvavALA anaMtA che. eka be nathI. eka vyakti, jAtinA aMge rajIsTara thayA te yegyatAne aMge. keTalAka e sthitimAM hoya ke "mene pIyA mere belane pIyA aba kuvA dhasa paDe tevA hoya che. "paranI tAre zI. paDI tuM tAruM saMbhALa" tema keTalAka ApaNuM ne paranuM beyanuM saMbhALavuM joIe. pitAnuM te ghAtakI sApa vAgha vigere saMbhALe. che. ghAtakI zAthI? bIjAnuM na saMbhALe tethI. keTalAke pArakA Atmane sAdhya mukhya gaNe. A bheda sAmAnya kevalI ne tIrthakara kevalI mATe che. mAruM saMbhALuM bIjA khADAmAM paDe. te tIrthakaranA meMDhA ne hRdayamAM na hoya. paNa kevalI tIrthakara thavAvALo hoya nahI teneja hoya. pariNati rUpe kAraNe vicitra hoya temAM rajIsTarane zuM saMbaMdha paraMtu AvI rIte AtmAne parane uddhAra zI rIte ? te DubatA aMge. sarakhA karanArAne jagatane-para upakAra kare zAthI? vacana-dezanA dvArAe uddhAra kare te sivAya bIjI tAkAta nathI. mATe "vatranA dhanavA ghaNuM te jinezvaranA vacano, ArAdhe ne tame dharma pAme! te badhA vacane mAne! tenuM phala viSaya zuM? te jaNAvaze te adhikAra agre vatamAna, ka vyAkhyAna-51 ka 'vacanArAdhanayA khalu' dareka bhavamAM A jIve zuM karyuM? zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe joDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 251 saMsAramAM anAdikAlathI A jIva rakhaDapaTTI kare che. arthAt dareka bhavamAM janmavuM, AhAra, zarIra, Indriya, zvAsozvAsanI zakti meLavavI tenA kAryo karavA ne AyuSya pUruM thAya eTale cAlatI pakaDavI. AvI rIte dareka bhave cAlyuM paNa A kema thAya che! te eka bhavamAM na sUjhayuM. ekendriya vigeremAM ADArAdi meLavIne kAryo karyA ne jIvana purU thayuM eTale cAlatA thayA. vikalendriya, paMcendriyamAM AvyuM. tyAM paNa eja kAma karyA karyuM. jIva keIe banAvelo nathI. utpatti sthAnamAM javuM. A saMsAramAM A jIva anAdi kALane che. keIe A jIvane banALe nathI kemake jagatamAM kaI cIja bane. jenuM kAcuM jIva hoya tene pAkA jImAM levA rUpe vastu banI zake ? mATI kAcA rUpamAM hoya tene dhaDe, sUtara kAcA rUpamAM hoya te tenuM vaNeluM lugaDuM banAvAya. jagatamAM je je cIjo kAcI hoya tene pAkA rUpamAM banAvAya che. je cIja bane tenuM prathama rUpa kAcuM hovuM joIe. jagatamAM jene nAza thAya tenuM rUpAMtara bIje padArtha pakaDanAra have joIe. lAkaDAM bALIe te kemelA thAya, keyalA bALIe te rAkheDe thAya. dareka nAza pAmanArI cIjanuM uttara rUpa hovuM joIe. jenuM pUrva rU5 kAcA padArthamAM tenuM uttara rUpa vikRta padArthamAM thAya, svarUpa na hoya te padArtha kAraNa vagarano gaNAya; jenuM pUrva ane uttara rUpa te kAraNa gaNAya. sUtara pUrvarUpane bALIe te uttara rUpa rAkheDA tarIke. paraMtu je vastunuM pUrva rUpa ane uttara rUpa nathI te vastu ke te hoya ja nahI. hoya te te haMmezAM rahevAvALI hoya. keI vakhata bane ane na bane tevI vastu jenI pUrva ne uttararUpa hoya te ja hoya. have ApaNe jIvane aMge vicAra karIe, jIva pUrva uttararUpavALe te ane te paNa jIvane pUrvanuM kAcuMrUpa kaMI nathI. uttararUpa paNa vikRta nathI. kAcurupa zarIranuM che. mA. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bApanA vIrya ne rudhira te zarIranA kAcArUpa, je rakheDe te zarIranuM uttararUpa che. paNa jIvanuM mULa ke uttararUpa nathI. jenuM pUrvarUpa ke uttararUpa hoya te vastu banavAvALI. "nityaM taravarirayaM vA - cInakALa' jenuM pUrvarUpe kAraNa nathI e hetu vagarane padArtha kAMte haMmezane, kAMte kaI divasa banI zake nahI te heya. kAraNa? enuM jemAM pUrvauttararUpa nathI te padArtha haMmezane heya ne kAMte na hoya. tenuM kAraNa? ghaTAdi kAryo te mATI AdinI apekSAe. paNa je hetu vagaranA kAryo tene bIjAnI apekSA hotI nathI. te have A jIvanuM pUrvarupa keNa? mAtA pUrvarUpa ema kahevAvALA kaheze. kSaNabhara tenuM mAnI laIe, paNa mAnavA tarIke nahI. zAstramAM cAra prakAranI mAnyatA batAvelI che. pratitaMtra sarvataMtra, abhyapagama, ne adhikaraNa nAmanI A cAra mAnyatA che. e cAra mAnyatAne zAstrakAroe jenA zabda-eka pitAnI aMgata mAnyatA, te pratitaMtra, sarvane mAnya tenuM nAma sarvataMtra, je khaMDana teDavA mATe kabula karIne cAlIe te sAcI kabulAta nahI, te kabulAta tenuM nAma asthapagama. eka vAta kahIe, ne bIjI na belIye te sAbIta thAya. bIjI belAya nahI AnuM nAma adhikaraNa AvI cAra mAnyatA che. - bIjAe kahyuM ke-jIvanuM pUru5 mA bApanuM che. zarIranA pUrvarupe te roTalA-roTalI-khArAka-pANuM-mA bApa paNa kAraNa che. kherAka khAdyo te zarIrapaNe pariName che. mATe zarIranA pUrvarupa hAya te mA bApa kherAka paNa mAnIe temAM aDacaNa nathI. atyAre zarIranA pUrvarUpane vicAra nathI, paNa jIvanA pUrva rUpane cAle che. tenA mATe mAbApane jIvanA pUrvarUpa jaNAvavA taiyAra thAya tene samajavuM joIe ka-AdhaLAnA dIkarA dekhatA zI rIte thAya? dekhatA chokarAo thAya mA bApa AMdhaLA hoya, gAMDA bApane gAMDI mAnA chokarA DAha Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 253 kema thAya che? upAdana kAraNa-gAMDApaNAnuM. gAMDAne AMdhaLA mA, bApanA chokarA gAMDAne AMdhaLA thAya te vAta kaMI kahI zake che? te nA. nibuddhi mA bApanA kara nibuddhi havA jaIe ! pAMca AMgaLAvALa mA bApanA chokarA cha AMgaLAvALa kema janma che ? tene AdhAre kArya thavuM joIe, zarIra paNa tenA AdhAre nathI thatuM. AMdhaLA gAMDA hoya te chokarA tenAthI ulaTA pAke. zarIranuM uMpAdAna kAraNa mA bApa nathI thatA. te jIvanA upAdana kAraNa tarIke kaI rIte temane jIva ApaNumAM AvyuM. je tAMtaNuM hatA te lugaDAMpaNa, mATI hatI te ghaDA paNe pariName che. tema temane jIva ApaNApaNe pariName kaha? tyAre te upAdAnamAM ghaTavuM joIe, maNa mATImAMthI pAMca zerane ghaDo banAvyA pachI 35 zera rahevI joIe. tema mAbApane jIvamAM aDadhuM kayAMnu jAya? A zarIranuM kharekhara kAraNa kahie paNa upAdAna nahI, jIvanuM upAdAna keI nahI. upAdAnamAM mAbApa gayA paNa marI jAya tyAre zuM thayuM? jIva utpanna thavAvALI ke nAza thavAvALI cIja nathI. zAstrakAre te jaNAve che ke "jIva manAda nig' anAdi- . jenI utpatti eTale zarUAtano cheDo nathI. jema zAstrakAro anAdi nidhana kahe che, tema bIjAe "sanAtana' A jIva haMmezane che. AtmAne kAyA rUpa pAchaLane vikAra nahI hovAthI utpanna nAza thavAnuM nathI, AtmA che te darekane mAnavuM paDe che. AtmAne na mAne tene sparzana rasanA prANa cakSu, zregendriyAdidvArA e sparza, rasa, gaMdha rUpa, zabda sAMbhaLyo. pachI meM sparza karyo? cAkhyuM, gaMdha lIdhI, rUpa joyuM, sAMbhaLyuM te koNa kahe ? zuM AMkha kAna jIva nAka zarIra bole che ? sAMbhaLanAra, dekhanAra, saMdhanAra, svAda lenAra, aDakanAra te bela nathI, te pachI je bele che te koNa kahe ? ? - eka zeThionI jude jude gAma peDhIo hoya tene mAlika Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 DAka prakaraNa [ vyAkhyAna eka heya te kaI paNa peDhImAM thayeluM nukazAna phAyade heya te mane thaye gaNe. A kayAre thaI zake? mAlika ekaja hoya te dareka peDhInA nukazAna phAyadA mATe je javAbadAra jokhamadAra magarUra thAya che te kyAre? mAlika ekaja heya te. kane rU5 dekhI zakatA nathI, AMkhe gaMdha jANI zakatA nathI, nAke rasa jANI zakatA nathI, jIbhe sparza karI zakatA nathI, zarIre rasa jANI zakatA nathI. pAMce IndrimAM keTalAkamAM havAle pADe? IndriyamAM havAle nathI paData. kAna AMkhane kahe ke tuM beghaDI sAMbhaLavAnuM karaze ? AMkha kAnane kahe ke tuM beghaDI dekhavAnuM karaze ? te pramANe bhaLAvI zakatA nathI. zrotraIndriyamAM cakSune cakSumAM nAkane vigerene havAle nahI havAlA vagaranI peDhIo tenuM nukazAna phAyade te ekaja pitAnuM gaNe, te kayAre? to pAMcane adhiSThAtA eka hoya tyAre mATe A pAMcene kAbumAM rAkhanAre IcchA pramANe prarvatAvanAre. dhyAna de te sAMbhaLe dhyAna na de te na sAMbhaLe te keIkanA AdhIna che? eNndriya koInA kanjAmAM, cakSu Indriya keInA kanjAmAM sAMbhaLavuM ke nahIM, bacAva kare ke nahI, te kanjAmAM dharAvanAra kezu? kadAca kahie ke te pAMce upara kajo rAkhanArI cIja che te te mAnavuM paDe. pAMcane pravartAvanArI cIja che tema mAnavuM paDe nahI te sUI jaIe tyAre kaI Indriya nathI? te badhI che. kema samajavAmAM nathI AvatI. kAbu rAkhanAra kerANe beThe che. manane pAMce upara kAbu rAkhanAra gaNIe mATe vAta kharI. pAMca indriyanA kAbu mATe mana. - mana para kAbu rAkhanAra koNa? tane puchIe chIe ke mana e kaI cIja ? mana te sahunuM pRthaka che. bApanA mAnA manamAMthI chokarAnuM mana thatuM nathI; mana te judI cIja che te mAnavI paDe, paNa manane kanja rakhAya tevI cIja che ke nahIM, te tapAso! tene vicAra kare che Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAvanamra ] saddhama dezanA vibhAga khIjo 255 tA karIe na karavA hoya teA cheADI daie. mana pravartAvavuM ke nahI te kAInA kabjAnI cIja che, mana jo ke IndriyA upara kAmu dharAve paNa pote svataMtra nathI khIjAnA kAjImAM che. te rAkhanAra kANu ? evA padArtha je mAnA tenuM nAma AtmA. AtmA-jIva-cetana zabda bhale na kaheA, kAraNa ? zabdabhedanA jhaghaDA nathI, abheda karanAra hAya teA zabdabhedamAM jhaghaDA mAtAnI jagApara bApa mUke teA zabda artha judo paDayA, chekarAnI sAme jamAI tyAM zabda artha jude; arthabheda na heAya tyAM zabda bhedane vAMdhe nathI. / tene AtmA vigere na kaheA paNa a-ma-3-Da, kahi de ! AryA kevA AMdhaLAM anukaraNavALA, te peAte lakhe te a-ba-ka-Da temAM tamane sadha ze? jaMgalI akSaravALA te pote lakhe te a-ma-ka-Da anI sAthe khanA sthAnanA sabadha ? ' ka' sthAnanA, 'ba' eSTasthAnane, pAchA 'ka' kaMThayasthAnamAM 'Da' e mUnya sthAnamAM AmAM varganA jaMgalIne anukrama nahI. Ani anukrama-kaMTha khullA tALavAnA, AmAM khullAnA uccAra AvyA. tema mUrdhanya datya eSThayanA pravAha cAlye, je varNAnA anukrama hatA te bhUlIne anAryAMnA a-kha-ka-Da lIdhA che. matalaba padArtha mAnI lIdhA. Indriyane manane adhiSThAtA mAnI lIdhe| tene AtmA jIva prANI je je kahA paNa tevA padArtha che te nathI te kAyAmAMthI utpanna thatA, nathI teA tenA nAze bIjo padArtha banatA, mATe haMmezane AtmA che. te A janmane aMge amuka varSe janmyA te nakkI, tenA pahelAM kaI avasthA haze tema cAlyA jAva, mATe A jIva anAdine che. kAi kAraNathI utpanna thayelA nathI, uttara padArtha nathI; jevA pUrva rUpamAM tevA vartamAna uttararUpamAM che. paraMtu A kayAMthI kahevAyuM ? kalpanAthI ke khIjuM kaMI? kalpanAthI kahevAtA padArthA zretAonA moMDhA adha karIne zaMkA na thavA de te vAta mane paNa temAM satyatAne Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna avakAza maLatuM nathI. A kalpita hukamathI kalpita padArtha kahevAmAM AvyuM nathI. zAthI jANyuM te? sarvajJa bhagavAnanA vacana dvArAe A arUpI padArtha jaNAvyuM mATe dhamiSThanuM kartavya te jJAnI purUSenA-sarvajJa bhagavAnanA vacana upara AdhAra rAkhe. mATe vacananI ArAdhanA te dharma. tenuM svarUpa viSaya phala karyuM te adhikAra age vartamAna. ka vyAkhyAna para na "vanAthanA vastu sRSTinuM sarjana svabhAvika che. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA uparAra mATe Dazaka prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A saMsAramAM dareka Astika dharmane mAnavAne taiyAra che. devane gurUne dharmane dareka Astike mAne che. sRSTinA kartA tarIke Izvara eka che ema mAne che. te pAcho e che, ene nAza thavAne nathI, na thavAne nathI. A vAta jainetaromAM. tyAre jene Izvarane mAne che kharA paNa te kayA rUpe mAne che ? sRSTinA sarjanahAra tarIke nahI. sRSTinuM sarjana padArthanA svabhAve banyA ja jAya che. lIMbALIthI lIMbaDe, geTalAthI kerI thAya che. yAvat pathara kelasA pittala A badhA paNa khANamAM pedA thAya che. sRSTinuM sarjanapaNuM te svabhAvika che. pitAnA karmo dvArA dareka jI kare che. ApaNe mAtAnI kukhamAM manuSya tarIke kyAMthI AvyAM? te pachI zarIra Indriya ApaNe banAvyuM. tenuM dhAraNa piSaNa vRddhi ApaNe karIe chIe. tevI rIte dareka gati nIvAlA pita pitAnA zarIra Indriya banAve che. dhAraNa rakSaNa vRddhi kare che. mATe sRSTinuM sarjana dareka jI pitAnA karmo pramANe karyA kare che. temAM Izvarane saMbaMdha nathI. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvanamuM] saddharmadezano-vibhAga bIjo - 257 sarjanahAra keNu! jene Izvarane mAne che te kaI apekSAe? bAyaDI, chokarA ghana, jaza kIti ApanAra tarIke nathI mAnatA. te badhA karmanA udaye kSaye pazame thavAvALAM che, tema mAne che. te pachI Izvarane zA mATe mAne che? bIjA leke beTI rIte sRSTinA sarjanahAra tarIke mAnavAne hakadAra, tame te te mAnatA nathI, te pachI zA mATe mAne che ? tArI apekSAe ame paramezvara te nakAma che ema mAnIe chIe. te te mAnavAnuM kAraNa? svAtaMtryanuM sarjana. svataMtratAnA sarjanahAra che te mATe mAnIe chIe. e pite svataMtratAnA sarjanahAra, jagatane svataMtratAno mArga batAvanAra-calAvanAra hoya te te mAtra paramezvara che. A jIva janma jarA maraNa rega zekamAM anAdikAlathI pitAnA karmathI guMcAyeluM che. Ane janma maraNa rega zekAdi Izvara kare che. e jene mAnatA nathI paNa jaino janma maraNa jarA vigere dareka karmothI thayelA mAne che, sarjanahAra bIje kaI nathI. pita potAnA karmo sarjanahAra. te anAdinA vaLagyA che. A - jIvapaNuM kayAranuM thayuM? karma kayAranA? jyArathI jIvapaNuM tyAranuM karma che. kAraNa? A jagatanA jI ajJAna, avirati mithyAtvavALA. te cIja karmane lAvanAra che. eka paNa samaya e nathI ke mithyAtva ajJAna avirati hAya ne karma na Ave. dravya guNamaya che. A bIjAe dravyathI guNane judA mAnyA che, dravyane guNasvarUpa mAnavuM nathI. jyAre jAdA mAne tyAre pahelAM dravyane guNavagaranuM mAnavuM paDe. tethI mAnI lIdhuM; "tpanna drazaM" je je dravya utpanna thAya te te eka kSaNa guNa kriyAvagaranuM hoya te zAthI mAnavuM paDe? eka kSaNa paNa guNa te dravyanA AdhAra vagarano hoya che? jema te dravya eka kSaNa je nirguNa niSkriya che. tema guNakiyA nidravya che? te nA. samavAya ene joDavAmAM che. guNa jude hoya te Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 paDazaka prakaraNa [vyAkhyAna saMbaMdha rahe. AMgaLI judI hoya tyAre pustakane aDIne saMbaMdha karI zakAya. ene saMbaMdha zAthI thaye? dravyamAM guNapaNuM na na mAnavuM tene aMge eka kSaNa guNa kriyA vagaranuM dravya mAnavuM paDayuM. paNa kriyA ne guNamAM deza AvyuM te jovuM nahIM, paraMtu guNa ne kriyA dravya vagaranA banAvyA te kahI zake tema nathI. dravya te guNamaya ja che. guNa judI vastu hoya ne dravyamAM AvIne rahI hoya tema nathI. guNa kriyA te dravyanuM pariNAma che. A jIva rUpI dravya, tenuM jJAna ajJAna te guNa avaguNapaNuM, mithyAtva-samakita-virati-avirati te guNa avaguNa haMmezanA, bIjAnI mAphaka dravya nirguNa ne niSkriya nahI, mithyAtva avirati ajJAnavALe te te je samaye che te samaye tene karma baMdhAya che. ghara jamAlinA matanI samIkSA. bArIkAIthI jozo te tame jamAlinA keTalA guNe che te mAlama paDaze, paNa duniyAnI draSTie jamAli gunegAra nahI. mahAvIra mahArAja gunegAra che. kema? mahAvIra mahArAja kahetA hatA ke karavA mAMDyuM te karyuM, ne jamAli thaI gayA pachI karyuM. daniyAnI draSTie karavA mAMDelA adhurAM rahyAM. zaMsaya zAmAM ? karavA mAMDyAmAM ke karyAmAM? karavA mAMDyAmAM zaMsayapaNuM paraMtu purU thAya te thayuM kahevAya, ne purUM na thAya te adhurU rahe tema kahevAya. beyamAM sAcA kezu? duniyAdArInI daSTie jamAli. te dRSTie karavA mAMDayuM te karyuM te sAcA Thare ne juThA kare, paNuM karyuM te karyuM te kheTA paDavAnA nahI. AmAM caDhatI pAyarI konI ? jamAlinI ke mahAvIra mahArAjAnI ? te duniyAdArInI apekSAe jamAlinI, purU karyuM tene purU karavAmAM kahevAmAM zaMsaya nathI; mahAvIra mahArAja karavA mAMDayuM tyAMthI karyuM kahevAya ne jamAli kahe ke karyuM te purU karyuM. temAM vyAjabI kezu? sIdhI dRSTie lAgaze ke karavA mAMDayu te karyuM A geravyAjabI lAgaze. paNa Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 259 karyuM te karyuM te geravyAjabI nahI lAge. tethI mahAvIra mahArAjane siddhAMta geravyAjabI thAya paNa jamAline na thAya. - duniyAdArInI daSTie tamane lAge ke prabhu mahAvIrane pakSa nirbaLa, vikala5 ema lAge paNa hIrA metInA tela te meTA kAMTe na telAya. duniyAnI sthaladaSTie zAstranA padArtha-tattva-Azaya paNa sUkSma dRSTie vicAre te mAlama paDe ke mahAvIra mahArAjane siddhAMta sA ne jamAline siddhAMta che. kema? mahAvIra mamhArAjane siddhAnta samaya jANIne je je samaye Azrava te te samaye karmanuM AvavuM. je samaye baMdha te samaye baMdhAvavuM, je samaye nirjarA te samaye karmanuM tUTavuM, je samaye ghAtIne nAza te ja samaye kevalajJAna. jamAlinA mate kharAba pariNAma pahelI miniTe paNa azubha baMdha bIjI miniTe, sArA pariNAma vakhate zubhane baMdha nahI. paNa dhAtinA kSaye ane sarva karmane kSaye bIjA samaye kevalajJAna, ane mekSa nahI paNa bIjA samaye A che jamAlinA mate. TuMkANamAM jaNAvavAnuM ke--dharmadAsagaNi upadezamAlAmAM. "samartha nIvo "huThThANuduM vAMdhA " jaNAve che. . je koI manuSyaahIM jAti vyakti kula rajIsTara nahI je kai hoya. nipakSa zilI jainamAM, bIjAmAM Izvara gurU Apatti regane bahAra karaze, te ahIM jainemAM nahI. je kaMI manuSya je je samayamAM je je pariNAmavALe thAya, te jIva, keInA keIne baMdhAya nahI te te samayamAM, kharAba pariNAma pahele samaye, pApa baMdhAyuM bIjA samaye, ATha karma gayA pahelA samaye, ne mokSa thayo bIjA samaye tema jainemAM-nahI, paNa te jIvane te samayamAM zubha ke azubha karma baMdhAya che. samayamAM pariNAma ne baMdha. samayanA be bheda te azakaya. vinA samayane na naDe. azubha pariNAma thavA mAMmA na Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAne karma baMdhAI gayuM te kaI rIte? kriyamANa te kRtapaNuM, kRtapaNuM te kiyamAnapaNuM, kenI apekSAe? samayanI. tenA be bhAga na thAya. paramANu ne pradezanA be bhAga na hoya tema samayanA be bhAga na hoya te azubhane kama baMdha kayAre? to je samaye azubha pariNAma te samaye karmabaMdha, mahAvIra mahArAje je samaye karavA mAMDayuM te samaye karyuM te zAthI? samayane bheda nahI hevAthI A kAraNathI jamAlIne mokSanA kAraNu vakhate nirjarAsaMvara-mekSa nahI. azubha pariNAma pahele samaye baMdha bIje samaye te jamAlinA mate, tenA mate nave tava samayanI maryAdA upara AdhAra rAkhanAra te bagaDI javAnA. ' mahAvIra mahArAjanuM kahevuM ke AraMbhane samAptikAla te judA na hoya. je samAptikAla te AraMbhakAla je AraMbhakAla te samApti kAla che paNa judA nathI. sekaMDanA samA bhAgamAM Adi ne aMtapaNuM tenuM teja. Adi ne samApti bhAgane judA pADanArA te samayane samayapaNuM nathI mAnatA. tejasa kAmaNane bALyA pachI pharI na thAya . je samaye A jIva mithyAtva ajJAna kaSAya pramAda yoganI pravRttivALe te te samaye karma bAMdhe che. te kayAre nahe? cagavALa kayAre nahe? chevaTe kArpaNa kArya kyAre nahe? je anAdithI vaLage te chUTI paDe te vaLage nahI. navesara vaLagavAvALI cIja nathI. dArika-vaikiya-AhAraka navesara vaLage, lAkaDuM Ave agni hoya te saLage, kAzmaNa taijasa kayAre? te kAmaNa taijasa hoya te ja Ave. Aja kAraNathI mekSe gayelAne sarvakAla nirbhayapaNuM. kema? tejasanI jaDa, kAmaNanI jaDa ne karma tene ukheDI nAMkhyuM. te pachI Ave nahI. je dANAne rAMdhe zeka temAM aMkure thAya ja nahI. aMkure zAmAM? zekAya vigere na thayA hoya tyAM sudhI dANa thAya. puSTharAvamegha baLelAne tAjuM bIja Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bAje 261 karI nAkhe. kaNiyA kaNiyA TA paDe tenuM bIja puSparAvarta megha karI zakatuM nathI. nAkA vagaranuM hoya tene nAkAnI zakti karIne taiyAra kare. paNa lehamAM bIja karIne aMkure karavAnI tAkAta nathI, mATe karmane bALavAnA kahIe,rAkheDAmAM puSkarAvartanuM jera nahI. mATe karmane bALavAnI vAta kahIe chIe. kamane ThAravAnA nathI kahetA. bALIne khaseDI nAMkhyA te pachItijasakAzmaNane AvavAnI tAkAta nathI. te pachI bAkInA pego zarIrane AvavAnI tAkAta nathI. anAdine jIva mithyAtva-avirati-ajJAna-veganI pravRttivALe che. anAdine karma bAMdhe che. te Adi kayAranI? te prazna zuM joIne kare che, keIne puche ke tArI becIe AMkha kema nathI? te te prazna karanAra manuSya paNAnuM svarUpa nathI jANate. AtmA ne karma anAdinA che. te pachI AtmA ne karma kayArathI te prazna kayAMthI hoya ? AtmA ane karma kayAranAte prazna naja hoya. jema becIe AMkha na hoya tema jIva ne karmane AdipaNuM nathI te prazna zAthI? anAdithI karma baMdhAye tethI karmane AdhIna.. rUpI arUpIne kevI rIte grahaNa kare? jIvane tame arUpI mAne che ane karmane rUpI mAne che, rUpI arUpIne bAMdhe kevI rIte? sAmAnya duniyAmAM niyama che ke-je pratyakSa dekhIye temAM A kema? te puchI na zakIe. pANI tarasa kema maTADe che? agni bALe che kema? te na puchAya. kAraNa teno svabhAva ja che. AtmAne ane pudagalane baMdha pratyakSa zI rIte ? tAro hAtha pakaDIne tane deraDe bAMdhe ne Aga lagADe tyAre tAre javAnuM mana che ke baLavAnuM mana che? javAnuM mana che paNa baLavAnuM mana nathI. te kema nathI ? A te arUpI AtmA che khasI jane ? kema khasI jate nathI? arUpI AtmA zarIrane deraDe baMdhAyela che, te karma pAtaLA tene baMdhAvavAmAM vadhe che AvyuM ? zarIrathI baMdhAyele AtmA pratyakSa che. te pachI amUrtathI mUrta kema baMdhAya! te zaMkA zuM joIne kare che. zarIranA spaze Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 Dazaka prakaraNa { vyAkhyAna unA ne ThaMDAthI utuM ne thaMDupaNuM lAge che. zAthI lAge che? zarIra jaDa che te beya saMbaMdhamAM che. sthalazarIra tenI sAthe arUpI AtmA joDAye che te kabula karavuM paDe. karma bArIka padArtha joDe arUpI AtmA joDAya temAM zaMkA zI? "akhe kahe ke dhAvavA garyo hate nathI vastu paNa peTa paDayuM te levuM paDayuM pite nahetuM dhAryuM ke karma bAMdhavuM paDaze. paNa mithyAtva ajJAne ja karma ANyA te bhegavyAM ja chUTako thAya. badhA sarvajJa kema nathI ? badhA sarvadazI kema nathI? te kamInA AdhIna. jyAM sudhI karma vaLagelAM che tyAM sudhI sarvajJa sarvadazI paNuM nathI. anAdithI vaLagelA che, paNa te karmane AdhIna. darekane saddagati javuM che, durgatimAM keIne javuM nathI chatAM durgati ATalI badhI kema? sukhanA saMkalpavALI AkhI duniyA to duHkha durgati AvI kyAMthI? saMka95 mAtrathI siddhi nathI. paNa tenA lAyakanA pariNAmethI siddhi che. dareka bhavamAM anubhava che. cAre gatinA karmathI rakhaDuMpaTTI che. karmane lIdhe A AtmA haMmezane parataMtra parAdhIna, A samajAvIne tene utsAha vagarane karavA mAMgatA nathI. keTalAka upara saMskAra evA paDAya ke utsAha tUTavAnuM thAya. tuM parAdhInamAM che chatAM tene tuM teDI zake che. parAdhInatA jaNAvIne tene teDavAnA upAya batAvavA, te batAvanAra tene paramezvara mAnIe chIe. svataMtratAnA sarjanahAra. A jIvane karmanI gulAmImAMthI cheDAvanArA. duniyAmAM AjhAdI AbAdI te kahevAnI, je ke meta rega AgaLa AjhAdI nathI. saMpUrNa AjhAdI banelA te mAta regathI kayAM AjhAda rahyA? jenI AjhAdI vAsudevathI thaI zakatI nathI tevI AjhAdI meLavavAne raste batAvanAra. AjhAdI tema AbAdI te reDA ane kukAnI. AtmAnI AjhAdI che teTalI meLave teTaluM ja basa che. jinazAsananA adhiSThAyake luMTavA nathI kahetA paNa tamAruM che tene tame sAco! tamAruM che te tame le! AtmAnuM zuddha svarUpa Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * bAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 263 kevalajJAna kevaladarzana vItarAgatA anaMtadAnAdi zakti te svarUpa AtmAmAM che. AjhAdImAM Ave te AbAdI tamArI pAse che. duniyA AjhAdI AbAdI gaNe te bhikhArI karatAM kharAba, cakravartI navanidhAna caudaratnone mAlika tene keIka vakhata e Ave ke bhAjI mATe paI joItI hoya te muzkela paDe. tene AjhAdI AbAdI gaNe kharA ? tene paI maLI ne bhALa laI AvyuM temAM tenI AjhAdI ke AbAdI na kahevAya. tema ahIM AgaLa ApaNe keTalA gulAmImAM? jJAna guNa AtmA, karma menejamenTa tethI AtmAthI kaMI na thAya. | sparza kyAre? karmane adhikArI A zarIra te madada Ape tyAre. tevI ja rIte rasa, gaMdha, rU5, zabda, jANavAnA kayAre ? zarIra jIbha nAka cakSu zrotra madada Ape tyAre. karmanI gulAmImAM jiMdagI purI karanAre te AbAdI kevI rIte gaNe? saMpUrNa AbAdI tenuM parAvarta nyUnatA thAya nahI te khase nahI evI AbAdI AjhAdI. jyAM kaI kAle paNa karmanI gulAmI nahI tevI AbAdI che. jJAna darzana je thayuM tenuM parAvartana nAza nahI tevI saMpUrNa AjhAdI AbAdIne mATe taiyAra thayelAne, tene raste batAvanAra che mATe paramezvara mAnIe chIe. jaine svataMtratAnA sarjanahAra tarIke paramezvara mAne che. kuMbhAra ghaDe banAve tema nathI banAvyuM; mAga dekhADe che. svataMtrAne mArga dekhADaye tethI tenuM ja nAma dezanA, kathana mATe vavanAnA eja je svata tratAnA sarjanahAranAM vacane, tenI ArAdhanA karIe teja dharma banI zake. deva gurU dharmamAM jaDa vacana che. vacananI ArAdhanA dvArAe dharma banI zakaze. tevI rIte mahimA batAvyA chatAM A vacana temane kahyuM temane bhAse ze? te AvA hatA te bharose kaI rIte? svataMtratAnA sarjanahAra tarIke nizcaya te hatA ne temanuM hatuM. te nizcaya karavo joIe. te kevI rIte thaze te adhikAra age vartamAna. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka prakaraNa | vyAkhyAna ka vyAkhyAna-pa3 ; "karanArAdhana haju zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe cheDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A jagatamAM jeTalA Astike che te badhA deva gurU dharma traNa tattvanI mAnyatAmAM sarakhA che. eTale svarUpa tarIke sarakhA. dareka vyakti thakI nAmathakI sarakhA na mAne, paNa deva gurU dharma jAti tarIke traNemAM Astike eka sarakhA mAne che. traNe kALa mAnavA joIe. - keIpaNa Astika deva gurU dharmane nahIM mAnuM tema kahevAne taiyAra nathI. arthAt mAnanArAja che. have traNene mAnavAmAM deva gurU dharmanuM devapaNuM gurUpaNuM ne dharmapaNuM te pitAnI indriyanA vyavahArane viSaya nathI. dareka devAdine mAne che. te zA AdhAre ? jemAM indriya vyavahAra pramANu kAma na Ave tevI vastune pramANika zAnA AdhAre mAne che? devAdi traNe padArtha che. devanuM devatva gurUnuM gurUva dharmanuM dharmatva te indriyavyavahArane viSaya nathI. tyAre jagatamAM sAmAnya rIte te mAnavAmAM Ave che. je indriyavyavahArane viSaya heya teja, nahIM te mAnavAmAM AvatuM nathI. te pachI devanuM devatva gurUnuM gurUtva dharmanuM dharmatva zAne AdhAre mAne che? te mATe zAstrakAra jaNAve che ke-mahAnubhAva je vartamAnakAla temAM IndriyavyavahArano viSaya pravarte vartamAnakAlanI keAI jaDa, keIka cheDe te e tAre mAnavA che ke nahIM? bhUtakAla na mAne tene vartamAna mAnavAne haka nathI. bhaviSyakAla na mAne tene vartamAna mAnavAne haka nathI. vartamAna kSaNasthAyItema A jIvananA amuka varSo pachI pahelAnI sthiti ne bhaviSyanI sthiti kaI? jene pahelI bhaviSya sthiti na mAnavI tene mATe Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddha dezanA-vibhAga khIsa trepanamuM ] avasthAnA nAza paNa drazyane nAza nathI. mUla jaDa AdimAM nathI. AgaLa pravRtti nathI te vastu hAya zAnI ! je bhUta ne bhaviSyamAM na heAya te na heAya. kavie kahe che ke-nAlato vite mAtte mULa vastu e avibhAjyamAna vastunA prAdurbhAva thatA nathI, jhADa thayuM te bIja pANI havA pRthvI te maLIne jhADanI avasthA, ApaNuM zarIra pRthvI pANI khArAka vAyu tenuM avAMtara, mUla vastu navI vastu utpanna thAya te ane nahI paNa paryAyAntara avasthA bane che je vidyAmAna nathI tenA bhAva na heya. je vastu vatamAnamAM tene sarvathA nAza hoya ja nahI. bIjA rUpamAM gaI. lugaDuM nAza pAmyuM (khADo thayA, anAja nAza pAmyuM leATa thayA. avasthAnA nAza paNa dravyanA nAza nathI. 265 atItakALane itihAsa raju karanAra koNa? jene atIta bhaviSyakAla nathI te vartamAnamAM DAyaja nahI. aMte mAnamAM cAsa che. IndriyavyavahArathI mANama paDe che tene bhUta bhaviSyakAla che ke nahI ? joI le, pachI te bhUtanuM jJAna bhaviSyakALanuM jJAna, tamArI indriyA vyavahAradvArAe thaI zake che ? IndriyavyavahAradvArAe bhUta bhaviSyanuM jJAna thai zakatuM nathI. bhUta ne bhaviSyanuM jJAna kayA dvArAe jANIe chIe? te vacana dvArAe. bhaviSyanuM paNa tenA vacanadvArAeja jANI zakAya. vartamAna IndriyavyavahAre jaNAtuM satya mAnyuM. te tenA bhUta bhaviSya mAnavA joIe. bhUta ne bhaviSyane satya ItihAsa ne buddhimAnadvArAe, itihAsadvArAe satya keTalAnuM nIkaLe ? jyAM sudhI akhaMDa ItihAsa pravartelA hAya tyAMsudhI, e pAMca daza hajAra varSa sudhInuM. te pahelAM padArtha mAnave ke nahI? jo padArtha na mAne te chatA padArthonI utpatti mAnavI paDe. itihAsa jeTalI mAhitI Ape tenI pahelAMnI vastu samajavAnuM kAi sAdhana hovuM joIe. itihAsa f Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 Dazaka prakaraNa ( vyAkhyAna te kavio ke graMthakAranA vacane, te vacana sivAyanI cIja nathI. paNa te vacane ItihAsa kAlamAM thayelAM, najIkamAM thayelA tevAnAM. bhaviSyane ItihAsa keNa jaNAvI zake? atItakAla anAdine ItihAsa raju karanAra kezu? vacane, bhaviSyanI vAte tiSIo jaNAve te kharekharanI jaNAve? paNa AgaLa bhaviSya che ke nahI, tene keNu jaNAvaze? tyAre kahe IndriyavyavahAranA vartamAnanA viSaye mAnelA che, tenI bhUta ne bhaviSyanI avasthA itihAsanA pAne jANI zakIe. paNa ItihAsa lakhanAra jyotiSanuM jJAna dharAvanArane bhUta ne bhaviSyanuM saMpUrNa jJAna nathI. bhUtanA dareka padArthane ItihAsa, bhaviSyane saMpUrNa itihAsa keNu jaNAvI zake? jeo samagra bhUta ne bhaviSyane jANatA hoya teo ja te banAvane batAvI zake. jIva ane pudagala mULarUpe pharanAra nathI keTalAka amuka amUrtamAM niyamita hoya che. te avasthAmAM rahe paNa bIjI rIte phare. sUtaranuM kapaDuM tenA aMgarakhAM, tenA kabajA karyA, paNa kapAsa ne sUtara te temAM pharyA nahI. mUla avasthA kapAsa paNuM te pArAtIo hatuM tyAM sudhI che. keTalIka cIjo evI ke mUla avasthA phare nahI paNa uttara avasthA phare. khetaranI mATI cekhA anAja paNe pariNamI tene khorAka thaye viSTA thaI chevaTe mATI. mATIpaNAnI avasthA palTAI kharI ne ? uttara avasthA pharI chatAM mULa avasthA kAyama. tema jIva eka eve padArtha che. pudgala te ke padArtha? jIva pudgala padArtha mUlarUpe pharanAra nathI. uttararUpe pharanAra che. jyAre mUla avasthAe jIva pugala pharatuM nathI. te pachI te jIvane kAla ko? je phare nahI te haMmezane mATe zAstrakAre svAduvAda mA. jema madhyamAM AMgaLI sIdhI hatI te vAMkI thaI te sIdhApaNe nAza vAMkApaNe utpatti, ne AMgaLIpaNe AMgaLI che, tema jIvamAM padArthamAM AvIe. temAM zuM? dravyarUpe sthira Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trepanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIjo 267 rahe paNa avasthAne palaTe thAya mATe avasthA. devapaNAmAMthI cyavI gaye heya paNa jIvapaNAmAM vI gayA nathI. manuSya paNAmAMthI marI gayA te manuSya paNAmAM gaye paNa chavapaNAmAM maravAnuM nathI. paryAne utpAda nAza hAya ne dravyanuM sthAyipaNuM hoya che. deva ane manuSyapaNAmAM samajAyuM. tevI ja rIte ApaNe eTaluM nakkI karI zakyA ke vartamAna kAlamAM IndriyavyavahAranI pramANikatAe padArthanuM nakkI karavAnuM thAya. atIta ne bhaviSyakAla, temAM paNa sarva atIta bhaviSya kAraNa che. je je navI avasthA thAya che tene utpatti nAza thAya che, paNa mULa vastunI utpatti ke nAza thatuM nathI. hAya te te jaDa hoya ke cetana heya. je vartamAnamAM che te paryAya avasthAthI utpatti thayela che, mULa dravyathI kaI cIja navI utpanna thayelI nathI, A kaI divasa banatuM nathI. bhIMta vagara citrAmaNa nahI. tema mULa vastu utpanna thAya ja nahI, mUla vastu, utpanna ne nAza nathI pAmatI te tene kAla keTale ? anAja ghAsa 'ATalA varSa Take, paNa mATI keTalA varSa Take? A mATIne ApaNI apekSAe TakavAneniyama nahIM; mATI paNa sthira dravya nathI. sUkSma rIte tapAsIe te sthira dravya hoya te muddagalAstikAya. pudgala utpanna nAza thAya, tenA vibhAge nahI, e vastu niyata ja heya AtmAne aMge AtmA utpanna thayela nathI. mAnatA, tenuM kAraNa? tenA avayave nathI. AtmA te avayavamAM dAkhala thAya tethI te avayavavALe kahevAya. tema AtmAne nathI, " vibhAgavALA dravya-ghaDAnA ThIkarAM, tenI ThIkarItene vibhAga kuke, tema pudagalavibhAgavALuM dravya karyuM jenA avayava dravya na hoya tenI utpatti na hoya, jenA vibhAga avaya na hoya te tene nAza. na hAya mATe AtmA ane pugala utpatti vagaranuM. vibhAga dravya vagarane havAthI AtmA pudgala haMmezane. e jaDa ne cetana zreya padArtho dhyAnamAM rAkhaze te sAmAnya jaDa, cetananI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 jADazaka prakaraNa | vyAkhyAna vANI jo barAbara dhyAnamAM laIe te vanamAM jAva ke gharamAM rahe te e sarakhI che. paNa jaDa cetananI vANI thru ? jaDa caitananI vANI anata kAla sudhI, anAdikAla sudhI jaDa ne cetanapaNuM, jaDa cetana e beya vastu evI ke avayava dravya vibhAga vagaranI hAvAthI anAdvi-ana Mta-kAlanI che. tenu jJAna dharAvanAra te ja AtmAnA itihAsane Ape. tema anaMtA bhaviSyanu jJAna na heAya tevAe AtmA ne pudgalanA bhaviSyanA vartArA ApaNane kahI zake nahI.jyAre je vastu che te mAnavAmAM AvI haiya te tenI khyAtapaNAnI sthiti lAvavI joIe. te kANa lAve ? te sarvajJa. te sivAya kAI paNa atIta bhaviSya anaMtA kAlanA itihAsa vartArA kahevAne zaktivALA nathI. te jaNAvavAne jANyAne zayamAna thAya. kANu ? jene sagapaNuM hoya. jo na mAnIe tA atItakAlanA cheDo mAnavA paDe. te na mAnIe tA tenA paryAye emane ema rahyA. avidhajJAnathI asaMkhyAti utsarpiNI jaNAya AgaLa nahI. parimita anatA kAla laIe te tenI AgaLa adhurU tene mATe sa atIta bhaviSyakAlane jANanArA, AtmAnuM sAcuM svarUpa batAvI zake tevuM jANanArI te ja janAmAM izvara badhA deva gurU dhane mAne che paNa devapaNuM jene A rUpe mAne che. je je savajJa te te deva; jainAmAM devapaNuM vyaktimAM jAtimAM kulamAM veSamAM rajIsTara nathI paNa ahIM sarvajJa je thAya teneja deva mAnavA. sAdhuone namaskAra zA mATe? gurU kaNe mAnavA ? sa`jJanA raste jee cAle. sarvajJapaNuM meLavavAmAM je mathe ane bIjAne meLavAvavAmAM madada kare. sAdhune ame zAthI namIe ? amane name na zAthI ? khArAka-makAna-khakhara badhuM ame karIe te amane te name ke ame temane namIe ? eka te AvuM ne pAchA namavuM, amane khArAka poSAka purA zuM te pADe che ? ulTuM temane ame purA pADIe chIe. namaskAra Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trepanamuM saddha dezanA--vibhAga bIjo 269 dAtAra kare ke grAhaka kare? duniyAmAM namaskAranI rIte grAhakanI, paNa dAtAranI nahIM yAcakane namaskAra dAtAra kare tevI sthiti tame ANI, yAcakane samajAvA ke dAtArane page lAge, te na samajAvatAM 'namo hopa sajjatApUrvAM' kahyuM, amAre mAgyA vagara kai nahI levAnuM, mAMgIne peTa bhare, davA khAya tevA mAMgaNAne ame namaskAra karIe ? are mAMgaNAne kaheA ke amane namaskAra kare ! ghAsanuM taNakhaluM levu hAya te mAlika pAse mAMge. mAlika na hAya tA 'aNujAha jasugahA' tema kahIne mAMge che. vagara mAlike paNa mAMgaNupaNuM vasyuM che. AvA mAgaNuAne tame name! ema kaheA che, tenA artha zA ? dAtArA banIe ame ane pAchA mAMgaNAnA pAye aDIe kema ? temane kahe ke tee amane name ! dAtArane mAMgaNu te emAM dAtAra ne mAMgaNu zAnA? jaDapadArthanA. jaDapadA makAna mAMgaNu ane dAtAra che. tethI tamane namavAnuM kahetA nathI. mAstarane kheArAka pagAra tame Ape che chatAM tame tene sAheba kahIne khelAvA che. sAheba kahIne lAvA che te makAna Adine aMge nahi pazu vidyAne a Mge elAvAya che. aDIM AgaLa peTa puravAnI vidyAmAM A sthiti te atmArAmanI vidyAne viSe zuM karavAnuM ? tamArI SAse pagAra khArAka poSAka lenAra zikSakane sAheba kema kaheA che ? salAma kema kareA che ? ahIM kiMmata makAna paiSAkane aMge nathI, paNa vidyAne age che, peTalAdapurInuM bhaviSya sudhAre che tene aMge che. te pachI AtmArAmanI bhaviSyanI jiMdagI sudhAre tenI keTalI kiMmata te khelane ! mATe jainazAstrakArAe namaskAramAM sAdhu zabda mUkayA. vAcacama, rUSi, muni, yati, aNugAra vigere zabdo hatA te kema nahi mUkayA ? te te bIjA anA dyotaka che. A sAdhu zabda e judI jAtanA ane jaNAve che. kayA ? te sAdhanAra. meAkSanA mArgane pote sAthe ane darekane sAdhavAmAM pote mada Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna kare te sAdhu che. tethI ame kherAka makAna va ApIe chIe ane mAvajata karIe chIe chatAM ame namIe chIe? A vAta vicAraze te prazna karavAmAM AvyuM ke sAdhune zA mATe namavuM? tyAre zAsakAre uttara ApatAM jaNAvyuM ke"ashaaye sahAyataM' asahAyamAM sahAya karanArA. kema? gharamAM cAra bhAI bhegA thAya te! gharane, nAtIlA bhegA thAya te! nAtane, gAmanA bhegA thAya ta! gAmane, dezanA bhegA thAya che! dezane vicAra kare ke bIjuM kaMI kare? AtamArAmane vicAra kaI jage para? nAtIlA bhegA thAya tyAM, bhAI e bhegA thAya tyAM, gAmavALA bhegA thAya tyAM, dezavALA bhegA thAya tyAM AgaLa AtamArAmane vicAra che ? te kahevuM paDaze ke kaI jago para AtamArAmane vicAra nathI. AkhuM jagata AtamArAmanA vicArane aMge madada vagaranuM hatuM. te vakhate AtamArAmane aMge madada karanAra hoya te kezu? tame tamArA chokarAnI mAvajata nAmane aMge kare. sAdhu A kayA gAmano ? kaI jAtane? e vicAra na kare, paNa sAdhu thayA pachI temanI vinaya vaiiyAvacca kare te zAne aMge? te mokSamArgane aMge. tene sAdhupaNuM mekSamArga mATe lIdhuM che. temAM sahAyakAraka thavuM te samaye. moTA moTA pAtarA lIdhAM zA mATe? tame gocarI kare che ke ghere rAMdhe che? jyAM gocarI jAva tyAM vAsaNa hoya che. te laIne khAI le ane mAMjIne daI de ? zigye zaMkA karI ke- sAdhue pAtarA zA mATe rAkhavA? vihAramAM khabhe bhAra rAkhavA mATene? jAnavara upara paNa kAmane bhAra he joIe. amArA para A bhAra zA mATe rakhAvyo ? daza ghara vAsaNa mAMjavAM paDe temAM zuM aDacaNa? pAtarAMnI jarUra zI? dhyAna rAkhaje ke-nAgo palaravAne ke nIcevavAne vicAra na kare. kema? te nAgAne nAhavuM ne nIvavuM zuM? tema A nAgAInI vAta. sAdhupaNuM zAmAM ? te mekSa Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cApanamuM ] saddha dezanA-vibhAga bIne 201 mArgamAM AvanArane taiyAra karavAmAM. kAlanA dIkSita ghera ghera pharavA mAMDaze tA AcAya upAdhyAya glAna vigerenu zuM? khAla mATe, glAna tapasvI upAdhyAya AcAryanI bhakti mATe pAtarAM hAjara rAkhavAM paDe. gAcarI karavAnuM zA mATe? peTa mATe pharavAnuM nathI. sadgRhasthAne peTa mATe rAMdhavAnu nathI. teone te svapara mATe che. a--i'vRddhAvarSamasa' khAla vRddha glAnane dhArIne pharavAnuM. pAte le tA vacamAM dhArIne le ke na le ? tene mATe mAMDali joga pAtarAM vigere che. je sasAramAMthI nIkaLyeA che. te adhuM vAsirAvIne nIkaLyA che. tene madada karanAra kANu ? te tyAgIva. mATe sAdhu zabda rAkhyA. asahAya avasthAmAM dunidvArInI apekSAe sarva vAsirAvavA tarIke dIkSita thayA pachI sAmela thavAvALA thAya tene sAdhu gaNIye. sarvajJa bhagavAnanA raste peAte javAvALA ane bIjAne laI javAvALA, dharma paNa sarvajJapaNAnI siddhi karI de. mATe dharma mAnyA. AvI rIte sarvajJapaNAnI siddhi mATe dharma. gurU paNa tene aMge deva te sarvajJapaNAne aMge manAyA. te jANavuM zAthI ? vacanadvArAe. vacaneAnI parIkSA karavI joIe. te vacanA sarvajJanA che ke nahiM? te sarjaze kahelAM che ? tenI parIkSA karavI joIe. tenI parIkSA kaI rIte ? tenA viSaya svarUpa phUla tapAsavuM joIe. A vacana sajJakathita che ke nahi te tapAsavuM-jANavuM kaI rIte ? te adhikAra je jaNAvavAmAM Avaze te aMge vamAna, B maiM vyAkhyAna 54 F 'vacanArAdhanayA khalu' zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra-- sUrIzvarajI mahArAja bhavyajIvAnA upakArane mATe SoDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke--A jagatamAM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakare Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna jeTalA jeTalAM Astike te tamAma svarUpathI judI mAnyatAvALA, vyakitathI judI mAnyatAvALA, nAma-ThAma-kula-veSa-dezanI apekSAe jIdI mAnyatAvALA hoya, paNa sAmAnya nAma thakI sarva Astika eka mAnyatAvALA che. kaI? devatane dareka Astika mAnavA. taiyAra che, tema gurUtatvane-dharmatatvane mAnavA taiyAra che. nAmanA be bheda. - have te deva, gurU, dharma vyakti svarUpa, bhedamAM, dezAdimAM sthApanA-dravya-bhAva vigeremAM paraspara bhinnapaNuM che. nAma mAtra maLe che. paraMtu nAma samudAyika vaizeSika ema be prakAranAM heya che. ApaNe manuSyane aMge vicArIe-te manuSya be prakAranA Arya ane anArya manuSya nAma sAmAnya; Arya anArya te bhedavA vizeSa nAma kahevAya che. tevI rIte tiryaMcamAM ekendriya, beIndriya, teIndriya, cauridraya paMcendriya AvA bhede che te nAma vizeSane aMge; sAmAnyathI te badhA tiryaMca nAmavALA. tevI rIte devatA nArakIne aMge dekhIe te tyAM paNa sAmAnya ne vizeSa nAma che. tema aDi vizeSa nAmamAM pharaka che. paNa sAmAnyamAM pharaka nathI. vizeSamAM-brahmA, viSNu, krAISTra vigere nAma mAne che; paNa sAmAnya nAma paramezvara, temAM keIpaNa Astikane pharaka nathI. dareka Astike paramezvara bhagavAna Izvara deva nAma tarIke mAnavA taiyAra che, tethI sAmAnya nAmamAM pharaka nathI paNa vizeSa nAmamAM bheda che. sAmAnyathI vizeSa judu nathI. jainetaroe bhagavAna mAnyA te vyakti vizeSe. brAhmaNane aMge brahmA, zavane aMge mahAdeva, vaiSNavane aMge viSNu, te nAmanI jAti nathI. te guNa ke kriyA niSpanna nAma nathI. jevI rIte brahmA, tevI ja rIte mahAdeva-viSNu nAme te guNa jAti dravya paratve nathI, paNa vyakti paratve che, eTale vyakitanuM nAma che. tethI vyakitanA nAma upara devapaNuM rAkhyuM tyAre jaine e vyakitanA. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cepanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 273 nAma upara devapaNuM rAkhyuM nathI. keI kaheze ke ApaNe rUSabhadeva mahAvIra vigere kahIe chIe. te zuM? vAta kharI paNa vicAravuM ke-vyakitaone samudAya te jAti, devatA-baMtara jotiSa bhavanapati te devane samudAya, manuSya-Arya anAryane samudAyate manuSyapaNuM, te vyakitamAM lAgu paDe tethI manuSyanAma, vyakitamAtranuM nAma nathI. tenI apekSAe? te samudAyanI apekSAe. sAmAnyathI jagatane niyama che ke sAmAnya vizeSathI khuda nathI. ezavAla sAmAnya nAma. temAM 1400 manuSya hoya tene puchIe ke tuM ozavALa? te hA. sAmAnya nAma dareka vyaktimAM rahe. ezavAla nAma jJAtInA badhA manuSyane age che. vizene khaseDIne sAmAnya rahI zake nahi. paNa vizeSane anusarIne rahe, tema rUSabhadevajI, mahAvIra bhagavAna Adi vartamAnanA 24 vIza, bhUtakALanA covIza, bhaviSyanA vIza, anaMtA kAlanA covIza. vIza Adi badhA tIrthakara vyakti tarIke judA che. paraMtu samaSTi jene duniyAmAM kahe che. zAstrakAra jene sAmAnya kahe che. te sAmAnyane anusarIne temanuM judApaNuM nathI. .. paramezvaranuM jAtitva jene che. ahiyAM jenee je paramezvara mAnyA te vyaktigata paramezvarapaNane aMge paramezvara mAnyA nathI. tyAre jainetaree vyaktigata paramezvara mAnyA che. je amuka heya tene paramezvara kahe, bIjAne nahi. A uparathI jainetaroe paramezvarane vyaktigata tarIke lIdhA, jainee vyakti na lIdhI, mATe jinezvara nAmane eke java nahi. jeo rAgadveSa jItIne, vItarAga sarvajJa banIne ane tIrthakara nAmakarmavALA hoya te badhA jinezvara. mahAvIra jinezvara ne pArzvanAtha jinezvara nahI tema nahI. paNa rAgadveSa jItIne sarvajJa banIne tIrthakara nAma karmanA udayavALA hoya te badhA jinezvara. vyakti mAnavAnI che te sAmAnya dvArAe ezavAlamAM mitradatta yajJadatta nAma Ape, agara hAya te Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna nAma Ape. tema ahiM mahAvIra pArzvanAtha yAvat rUSabhadevajI hAya paNa vItarAga thaI kevalajJAna upajAvIne tIrthakara nAmakarmavALA hoya te badhAne paramezvara mAnIe chIe. jAti mATe tene vyakti mAnavAne haka, vyakti eka hoya tyAM jAti na haya. paramezvarapaNuM te jAti tarIke, jainetaromAMthI koI jAti tarIke mAnI zake nahi. tene te eka ja vyakti paramezvara, paramezvarane jAti tarIke koI mAnatuM hoya te jaine ja. te sivAya kaI mAnI zake nahI, A niyama-jema ghaNA ghaTe hoya tenA sarakhA AkArane ghaTatva kahIe. paNa jyAM ghaNA ghaTe nathI pachI ghaTava badhAne sarakhuM kayAM rahyuM? ahiM AgaLa paNa paramezvara adhika mAnavA nathI tene paramezvarapaNuM jAtivAcaka banI zakatuM nathI, tyAre paramezvarapaNuM jAtivAcaka kene bane ? te kevaLa jainene. jainene paramezvara jAti tarIke je vyakti tarIke mAnavAnuM banI zake. AkAza je ekaja mAnya hoya te tene jAti kahevAne vakhata na rahe. temane paramezvaratva te jAtija banI zakatI nathI. paramezvaranuM jAtitva kene aMge bane ! te kevaLa jene aMge. jenee aneka paramezvara mAnyA tethI paramezvaratva mAnavAne haka. A vAta vicArIe te samajAze ke jenee aneka paramezvara zAthI mAnyA? kaI apekSAe mAnyA ? tyAre bIjAoe kaI apekSAe paramezvara mAnyA? jinetae sRSTi upArjana tarIke mAnyA te utpanna karanAra ekaja tethI vyakti tarIke jainetarane te rahe, sRSTine kartA Izu mahamada, mahAdeva, brahmA ke vizaru keNu? te tame badhA cokkasa karIne amane-jenene kahevA Ave! tamArAmAMthI kayA paramezvarane jagata kartA mAnavA te nakkI karIne Ave! pachI amane manA! phalANa karanArA tene badhAe mAnyA? te paramezvara suSTi karanArA kevA? temanA upara ghA karanAra pedA karyA, viSNune mAnanAra sivAyanA badhA vigaNa upara ghA karanArA! banAvanAre zuM joIne banAvyA! sAmAnya Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ repanamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje ra75 samaju mANasa ApattikArakane ubhe nahi kare. te Ane ubhA kema karyA? sarvathA kartA tarIke nahi mAnanArA evA ame jaine tene koNe saryo? te paramezvare. A pramANe kahe che te akkala vagarane gaNAyane! sRSTinA sarjanahAra mAne te temAM pitAnA kuhADA pite ubhA karyA. jagatamAM Ama bane kharuM? jagata badhuM bhaviSyanA jJAnavALuM nathI hotuM. atyAre anukula heya ne pachI pratikula paNa bane. 'tAnevArthAn dviSataH' paryAyamAM ISTapaNuM ane aniSTapaNuM che. A jagatamAM viSTA vigerenI durgachA karIe chIe, te dveSanA viSayamAM AvyA tethI, tene ja pAchuM gayuM, tene khAtara naMkhAyuM, temAMthI zAka pAkayuM, pachI tene paisA kharacIne lAve che! khetaramAM khAtara joyuM na game tenuM anAja thayA pachI paisA ApIne lAvIe chIe. A duniyAdArInuM daSTAMta dhyAnamAM leze te mAlama paDaze, eka bhavamAM chokarA tarIke AvyuM. tene prANuthI vadhAre ucherIe, teja bIjA bhave zatru tarIke AvyA te tene mULathI ukheDI nAMkhIe. nizcayathI e karyo padArtha che ke je mAM tuM rAjI rAjI ne rAjI rahIza? meMDhAmAM cAvatAM sAmuM cAluM rAkhIne khAIe te ulaTI thatAM vAra na lAge. te ja ahiM haze heze khAve che! tene dekhyAM citarI caDe te karI nAMkhe, viSTA pariNAma tenuM ja. pANInuM pariNAma pezAba. tethI tenI upara rAgane dveSa. tene teja artha upara haiSavALe kAlAMtare rAgavALo thAya, vastu svarUpe joIe te padArtha karyo ISTa ane kaye aniSTa? te keI nahIM. lugaDA tarIke thayuM te ISTa, paNa cItharuM thayuM tyAre aniSTa. chastha manuSya kaI vakhata dveSa, rAga kare te khyAla na hoya. amAra gulAma nau. A te paramezvara sarva jJAnavALA. tyAre pahelAM tamArAmAM Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna je kartA mAne tene bIjA nathI mAnatA tenuM zuM ? ame sRSTinA sarjanahAra mAnatA nathI.Izvara gulAmanathI. ApaNe je karIe tenuM phala devA taiyAra rahevuM joIe, ApaNA karma pramANe phala devuM joIe lIMbaDI vAvIe tenAM pAMdaDA karI ApIne AkAra banAvavA tene taiyAra rahevuM joIe, kartA hoya te taiyAra rahevuM joIe, kartApaNuM jaine izvaranA mAthe nAMkhavA taiyAra nathI. phala ApavuM ke nahIM ApavuM te tenI marajInI vAta nahIM, AthI jaine svataMtra karma upara kula utpattinI legyatA mAne che. AtmAnA jevI pudgalanI zakatI che. jagatamAM padArtho evA che ke-ApaNane asara kare che. auSadha regane dUra karanAra che, te ApaNe khAdhuM ne rega dUra thaye. paNa te rogane keIe dUra karyo te mAnavA jaine taiyAra nathI. bIjA bhale mAnavA taiyAra heya; jaine AtmAnI jevI apUrva zakti mAne che tevIja pudgalanI apUrva zakita mAne che. pudgala pitAnI zaktie phalasukha duHkha utpanna karavAvALuM che. AtmAnuM svataMtrapaNuM karavAnI tAkAta pudagalanI nathI. A vAta vicAraze te jaNAze ke-zAstrakAre karmanI prakRti mAnI ke-je pudgala dvArAe vipAka Ave. zarIra, saMdhAtana, saMghayaNa vigere pudgala dvArAe phala lAvanArAne te dvArA eja phale te zakitane jene mAne che. tethI sRSTinuM sarjane te karmane AdhIna bane che. na bane kayuM? eka vastu na bane. kaI evI cIja ke je na bane? te kevala AtmAnuM svAtaMtrya. AtmAnuM svAtaMtryapaNuM te pudgala karI zake nahi, te te tene AtmAja karI zake. te sivAya keI karI zakanAra nathI. kaye AtmA karI zake te jaNAve che. sAmAnyathI niragI keruM bane? te reganA kAraNene pahelethI dUra kare, reganI je jaDa hoya tene ukheDavAne prayatna kare teja nigI rahI zake. tevI rIte ahiMyA A AtmA parAdhIna zAthI thaye? e parAdhInatAne kAraNe dUra kare. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cippanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 277 tenAthI banelI che je kharAbI tene dUra kare tyAre te AtmAnuM svAtaMtrya meLavI zake. A AtmAne parAdhInatA karanAra keNa? ADakatarI rIte bIjAoe paramezvarane mAnya che. svAdhInatA kayAre bane? jagatanuM utpAdana karanAra nahi paNa AtmAne parAdhInatA karanAra ne pazu banAvanAra paramezvara mAnya? te nA. pote pitAnI parAdhInatAne karanAra che, temaja svAdhInatAne karanAra paNa piteja che. AtmAnI svAdhInatA parAdhInatA karanAra piteja. pite karmanA AdhAre cAle te parAdhIna-thAya. paNa te je karma upara dAba mUkIne guNe tarapha jAya che te svAdhIna bane. A be vAte vicAraze te kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje je "amAmaiva saMsA:" jaNAvyuM che te samajAze- pariNAma vicAravuM te AtmAne svabhAva. A AtmA e cAre gatine bhaTakate musAphara. kayAre? kaSAya ne indriyane kAbumAM jAya, tenAthI hArI jAya,tenA upara kaSAya Indriya savAra thAya ? jema kepamAM AveluM pariNAma na vicAre ke huM zuM karuM chuM? zuM thaze ? eka gera che. te brAhmaNa gharathI nAhIne ceka thaIne pUjA karavA gayA. tyAMthI ghara tarapha jAya che. ghara jarA cheTuM che. vacamAM DheDI raste vALe che. tenA vAsIdAna dhabaraka zabda thAya che. brAhmaNa pUjA karavA jatAM kahe che ke ubhI rahe! ubhI rahe! paNa pilIne te zabda saMbhaLAto nathI. traNa vakhata kahyuM paNa pelIne saMbhaLAyuM nahI, tyAre brAhmaNe pagamAMthI pAvaDI kADhIne mArI, tyAre bhaMgaDIe jhADu nIce mUkayuM ane AvIne kAMDu pakaDayuM ne belI ke A te mAre dhaNI. gora kahe ke A zuM? enI dazA zI? evAmAM leke bhegA thayA ne kahevA lAgyA ke Ane choDA cheDI tyAre pelI kahe ke mArA dhaNane zAnI chaDuM? Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra78 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna leke kahe ke tAre dhaNI zI rIte ? te gora brAhmaNa mAre dhANI. huM bhaMgaDI che te jANuM chuM chatAM mAre dhaNI zabda pakaDI rAkhe. lake kahe ke cheDa. te pelI kahe che ke mAro dhaNuM che! mATe nahi che. pilAo thAkayA. DheDIyAone bolAvyA ne kahyuM ke Ane samajAve. meTA mANase AvyA ne kahyuM ke cheDI de! te mAre dhaNuM che. tene chaDuM kevI rIte? tAre dhaNuM kevI rIte te kahene? tyAre bhaMgaDI kahe che ke tame sAMbhaLe! enA peTamAM caMDALa vasyA ke nahi? enA peTamAM kedha caMDALa vasyA vagara mane pAvaDI mAre kharI? te kedha caMDALa ane huM caMDALaNuM. tenA piTamAM vasele caMDALa te mAre dhaNuM khare ke nahi? - duniyAmAM tame devapUjA mATe jAva che tyAre tamAruM citta devamAM ke khasamAM (bIjAmAM), ke e keTalo badhe savAra thAya che? kedhamAM hoya tyAre huM zuM karuM chuM te je vicAra na Ave, te mAlika koNa? deranAra koNa? AmA ke kre? AtmA cetana che paNa deranAra kedha. tevI rIte abhimAnamAM AvIe ane hitADita na vicArIe to ? prapaMcamAM kAyado geraphAyado na vicArIe te lebhamAM pariNAma na vicArIe te zuM thAya? te vicAre! pariNAma vicAravuM te AtmAne svabhAva. paNa kedhAdi savAra thAya che te AtmAne pitAnA raste javA de nahI. gheDAne tenA dhAryA raste na javA de tene savAra, tema A kaSAye A AtmAne pitAnA raste na javA de mATe "gaLatho niryuktikAre jaNAvyuM che manuSya devuM kare pachI ATalA bhegA ATalA vadhAre! dAvAnala ke gumaDuM nAnuM hoya chatAM vipharIne zuM karaze tene patto ze? theDe kaSAya heya vadhAre na hoya te paNa te keTale julama kare che ? ApaNA khyAlamAM kaSAya na Ave paNa julama Akhu svarUpa palaTAvI nAMkhe. malilanAthajI mahArAjane kapaTamAM gaNIe, kapaTathI strIpaNuM AvyuM. lagIra zuM? tene vicAra karyo? sAte mitrae malane nakkI karyuM ke ApaNe sarakhI tapasyA karIzuM, Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ capanamuM] saddharmadezanA vibhAga bIje ra79 temAM pote dekhyuM ke huM rAjakumAra AvatA bhave teo ane huM sarakhA thaIe. senAvALA ane bAjarIvALAnuM tulya sahiyAruM na hoya. huM rAjakumAra A amAruM sahiyAruM te AvatA bhave sarakhA thavAnuM ne ? ame vAta te sarakhuM karavuM te rAkhI che ne? e vAta jAhera rAkhavI ne vadhAre tapasyA karavI. khAvuM te ApaNA hAthanI vAta che ne? pahele divase badhA upavAsa sAthe kare, bIje divase pAraNane vakhata thAya tyAre kahe ke-mane Aja ThIka nathI evuM kahIne bIje upavAsa kare ne trIje divase badhAnA bhego upavAsa kare. Ama karIne aThThama karyo. aThThama karyo zAne mATe ? te tapasyA mATe. A ATale prapaMca tapasyA mATe karyo te pariNAma zuM? strIpaNuMne. ApaNe keTalAkanuM paDAvI laIe paNa te mAre mATe nahi, daherA mATe. jyAre manuSya, pratiSThA muhurta mATe saMgha bhege thAya tyAre anyAyanI muDI lAgatI hoya te ApI de. saMghamAM jAhera kare che-meM mArA dravyanI zuddhi karI che. anyAyanuM AvyuM mArI dhyAnamAM nathI. chatAM jenuM aniSTa peThuM hoya tenuM puNya teneja dauM chuM. zAthI? ahiM piSaNa adharmanuM nahi te apekSAe. vicAra kare prapaMca karIne aThThama karyo, te paNa lAgalAgaTa karyA gayA. temane khAvApIvA paheravA oDhavA mATe karyuM hatuM? te nA, tyAre zAstrakAra kahe che ke-eTalAja prapaMcamAM vyavahArathI chaphe-sAtame guNaThANe rahelA te jyAM lathaDayA eTale sIdhA pahele guNaThANe AvyA. tyAM strI veda bAMdhyo. vicAra kare ke-AmAM kayuM prapaMcathI ThagavAnuM ne laI levAnuM hatuM. ApaNI daSTie temAM kaI na lAge. paNa te kaSAyane AdhIna thayA eTale-bIje vadhe nahi te buddhimAM ALyuM. have tenA pariNAmamAM jAva ne vicAre te mAlama paDe ke-pahele huM vadhu te te na vadhavA joIe teTalI buddhi mithyAtve laI janAra ne strI veda baMdhAvanAra thaI. mATeja kahyuM ke-jayauva saMsA: saMsAra bIjI cIja nathI. A Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna AtmA je kaSAyanA kAbumAM ne indriyanA pAzamAM Ave tyAre teja AtmA cAre gatimAM rakhaDanAra tethI saMsAra ko. me kyAre? teja AtmA mekSa kayAre meLave ? kaSAya ane Indriyane pitAnA kAbumAM le che. bheda kare ATalA purate vadhavA na de, te A zuM thayuM? mAstara vidyArthInI bhUlane lIdhe AvezamAM AvyuM. e cAra vakhata puchayA chatAM na AvaDyuM. mAstare seTI ugAmI eTale tyAM pelAe uttara Ape. eTale mAstare seTI mUkI dIdhI. A zuM kahevAya? kAbu. kedha caDaye te ke. AvI sthiti hoya tyAre tene prazasta kebamAM lAvI zake. navalabhAI jevA kahe ke- je kaI evA hoya tenA upara koMdha kare te prazasta bane? te nA. paNa dejavALe te viSayamAM nathI. prazasta rAgamAM guNa ane guNavALe te be viSaya. dveSanuM sthAna deSa paNa, dveSI nahi. te dveSI prazasta dveSanuM sthAna nathI? te mATe jaNAvyuM ke "iss ne pAmaMtharatA aparAdhI saMgama. te tIrthakarane calAyamAna karUM tevA vicAravALe. ne aparAdha karyA chatAM paNa dayAe karIne jenI daSTi karelI che. je dezamAM kedhane avakAza heta te mahAvIra mahArAje tejeleyA kADhI bALI nAMkhyA heta ! saMgamane dayAnuM sthAna kayAre gaNe? deSIne aMge dveSane zasta na mAne paNa deSane aMge prazasta. prazasta rAgamAM guNa ne guNa. hAya jeTale aparAdha karyo te tenA karmane deSa che. jema kedhane kAbumAM lIdho. tevI rIte mAna mAyA ne lebhane kAbu lIdhe. kAbumAM le ne AgaLa vadhe te te ja mela, IndriyethI hAryo te saMsAra ane kAbumAM mukIe te yakSa. mATe kaSAya ane indriyane jItanAra tene mekSa ja gaNe che. svataMtratAne sarjanahAra keNa bane? jeo kaSAya ane Indriya upara kAbu dharAvanAra banyA hoya, upadeza keNa kare ? Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAvanAmuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 281 te kaSAya ane Indriya upara kAbu dharAvanArA banyA hoya teja daI zake. pite kaSAya ane indriyane kAbumAM mukanArA te svataMtra tratAnA sarjanahAra teja svataMtratAnA upadezaka. AvI rIte paramezvarane mAne che jene. te svataMtratAnA sarjanahAra ane upadezaka hatA ke nahi, te nizcaya zA uparathI? atyAre paramezvara pratyakSa nathI. te zAthI nizcaya karI zakIe? te vacananA AdhAre temanA zAstranA AdhAre nakkI karI zakIe. mATe vacananI ArAdhanA kare te tenI svataMtratAnuM sarjana samajI zakaze. sarvajJa vitarAganuM te vacana che ke nahi? temane kaheluM che te kaI rIte? vacananuM svarUpa phala vigere adhikAra jaNAvavAmAM Avaze te adhikAra agre vartamAnaH * vyAkhyAna papa ? -"zarAdhanA vahu zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jIvonA upakArane mATe peDaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A jagatamAM jeTalA Astike che te sarva deva gurUne dharmanI apekSAvALA che. badhA sAmAnyathI eka mata vALA che. jo ke vyakita, svarUpa jAti tarIke bheda che. paraMtu sAmAnyathI devatva, gurUtva ne dharmatva tarIke mAnavAmAM bheda nathI. sarva Astika traNa padArthane niyamita mAne che. deva gurU dharmane, tenI mAnyatAmAM matabheda nathI. dharma kahe kezu? paraMtu jainatare e devAdi traNene kayA AdhAre mAne che? te kaze AdhAra nahi. jagatane kartA che, mATe deva, phalANuM kula dezamAM janme. gAdIe beThe. tethI gurU. phalANe rivAja cAlyA tethI dharma mAnI le. tevI rIte deva gurU dharma mAnI levA. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 paDazaka prakaraNa [vyAkhyAna traNemAM jaDa nahi. jenene vagara jaDe izvarane, gurUne ane dharmane mAna poSAtuM nathI, traNemAM hetu jaIe. hetu vagara deva gurU dharmane mAnavA jene taiyAra nathI. kaye hetu joIe? tamAma bIjA jenere paramezvarane sRSTinA sarjanahAra tarIke mAnIne Agala cAle che. tyAre jene sRSTinA sarjanane lekenA hisAbe aniSTa gaNe che. teo paNa mAyA khoTI che. jagatane prapaMca che ema tenA te kahe che. dharma keNa kare? lAyaka keNa bane? "phAro sAnto je kaSAne dabAvavAvALe, Indriyene damavAvALe, ne mekSanI IcchAvALo hoya tene ja dharma kahevA mATe lAyaka gaNe che. zAMtAdinA muddA para deva gurU dharma, te traNe guNe deva gurU dharmane mATe niyamita taiyAra rAkhe che. paNa zAMti IndriyanuM damana ane mekSamAM lIna thavA mATe kayA anuSThAne? kayA anuSThAnene aMge Izvara mAnyA? te avasara jyAM AvyuM tyAre lIlAne paDade vacamAM nAMkhI dIdho. lIlAne paDade bIjAne cAlavuM tyAre janene tema nathI cAlavuM. jema jainene jagatanA kalyANa mATe zAMta dAMta mumukSune upadeza tene amala gurU devamAM have joIe. je deva gurU ne zAMtAdi na hoya tene devAdi tarIke mAnavA jene taiyAra nathI. bIjAoe phalANA kuLamAM jamyA tethI mAnyA. sRSTikartA thayA tethI deva mAnyA, rivAja mA tethI dharma tema te jainene nathI pAlavatuM. jenene traNemAM jaDa AvavI joIe. gurU zAMtAdi upara, deva paNa zAMtAdi upara rahevA joIe. mahAvIra mahArAjanI IcchA kaI? A vAta vicAraze te mAlama paDaze ke mahAvIra mahArAjanA vicArane anusaryA vagara sUtrakArane vizeSaNa devuM paDayuM. kayuM "ddhi nAmartha kALa saMjJAviDa ane siddhi gati nAmanuM sthAna pAmavAnI IcchAvALA. zuM mahAvIra mahArAjane IcchA na hatI? mokSanA lAyakanuM kArya hatuM paNa IcchA nahotI Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 paMcAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje te kema bane? khalAsI sAme kAMThe javAvALe ane taravAnI IcchAvALo hoya? te hA. paNa musApharone laI javA mATe tene laI jAya temAM pote ApoApa javAnuM che. huM sAme kAMThe pahoMce te dhyeya na hoya paNa Amane sAme kAMThe pahoMcADuM. mahAvIra mahArAjanI IcchA jagatane mokSa mAge laI jauM. tIrthakare sAdhupaNuM lIdhA vinA mekSa na pAme. siddhanA paMdara bheda che. temAM guDa sthapaNAmAM kevalajJAna pAme.. anyamatamAM hoya te paNa bhAvanAnI zuddhithI kevalajJAna pAme. gRhastha, anyaliMgamAM rahelAne kevalajJAna mokSano adhikAra Ape. e adhikAra na hoya te paMdara bheda ja na rahe. naMdIsUtra ThANuMgajI vigere darekamAM mAnyA che. paraMtu e je tAkAta kaI? gRhasthapaNAmAM rahIne kevalajJAna meLavavAnI je tAkAta te tAkAta tIrthakaramAM nathI tema nahi paNa ghaNI tAkAta che. gRhasthaliMgamAM meLavavAvALA tenA karatAM paNa vadhAre che. te gRhasthapaNe kevalajJAna pAmIne mokSa meLavI leta. khalAsIne tarIne pAra pAmavAnI zakti hoya chatAM te heDI laIne cAle. kAraNa musApharone je tAravAnuM ne pitAne taravAnuM te heDI dvArAe. tema tIrthakarane gRhi anyaliMge kevalajJAna meLavavAnI tAkAta che. chatA anaMtI cAvizI thaI che ne thaze paNa kaI tIrthakara sAdhupaNuM lIdhA vagara kevalajJAna na pAme te niyama. kema? bhAkhyakAra mahArAje jaNAvyuM che ke A jagatane mokSamArganI pravRtti mATe. pote kare te jagatane lAvI zake. jagatanA mekSa mATe pitAne vrate sAdhupaNuM levuM, upasargo pariSaha sahana karIne cAlavuM, te mATe kevalajJAna meLavavuM. zA mATe? te jagatanA uddhArane mATe gRhasthapaNAmAM heya chatAM te zakita ajamAvavAnI nahi jagatanAM kalyANa mATe paNa jene jarUra nahatI tene zAMtAdine mArga lIdhe. Izvarane zAMtAdine hisAbe mAne, gurUne zAMtAdinA AdhAre, dharma sAmAyika pratikramaNa vigeremAM zAMtAdi, tenA AdhAre ja deva gurU dharmane jene mAne. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDaSaka prakaraNa vyAkhyAna zatAdinI parAkANA. zAMtAdi bIjA lokoe mAnI te mAtra zretAnA mAthe bhAra rAkhe che. dharma zAMtAdimAM nahi, gurU zAMtAdimAM nahi, deva zAMtAdimAM nahi paNa mAtra zAMtAdi kahevAne sAMbhaLavAmAM rAkhyuM che. zAMtAdi traNene sAce amala karyo hoya te tIrthakare. je janmanI sAthe merU kaMpAvanAra, ne dIkSAne dahADe govALIyAnA upasargane sahana karanArA. te kayAre banyuM? zAMtinI parAkASTA kahe. " sarva zakti hoya ne sahana karavuM. tenI kiMmata keTalI ? bIju zAMtinI parAkASTA keTalI? dAMtAdinI parAkASTA keTalI ? AtmA ane zarIra judAM che te karI batAvanAra koNa? dareka matavALAe kahyuM ke-yugala jaDa che. AtmA cetana svarUpa. AtmA ne pudgala svarUpe judA che. te kayA Astike nathI mAnyuM? zarIra AtmAne eka mAne te tene khoTuM jJAna mAnyuM. zarIra AtmA baMne judA che te jaNAvyA. prasaMga AvyuM-nAnA chokarA ekaThA thAya geSTi kare ne vAtamAM kahe ke marI jaIza te paNa nahi kahuM! paraMtu te kahevAnuM mAtra, paNa jyAM eka dhela paDe tyAM eka vAta nahi kahevAnI paNa ekavIza kahI de, tevI rIte ahiM AgaLa dareka matavALAe zarIra AtmA judA che, AtmA cetana ane zarIra jaDa che evuM dareka matavALAe mAnyuM che. prasaMga Avye te Izvare haDiye kADhI. jyAM mahAdeva upara bhasmAsure kaMkaNa mUkavA maDayuM tyAM te mahAdeva tyAMthI deDIne brahmA pAse gayA. brahmAjIe pelAne kahyuM ke-bhale AvyA. zarIra AtmA judA mAnanArane bhAgavAnuM zuM kAma? te bAbata zarIrane ke AtmAne. A te AtmA zarIra judA te kahevAnA. ahiM AgaLa bhasmAsura hAtha mUkavA gayA tyAM doDAdoDa karI. ahiM vaTemArgue agni saLagA DhIMcaNa sudhI banyA chatAM asyA nahi. kahe zarIra AtmA judA che te kone karI dekhADyA. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAvanamuM] saddharmadezanA vibhAga bIjo bIjAe kahI dekhADanAra, je Izvara jagatanA kalyANa mATe pravRtti kare che, zAMtinA upadezake che, tene prasaMge doDavuM paDe? zAnta dAnta kevA hoya? duniyAdArImAM sajana mANasa badhe phare paNa strIne joDe. ne joDe laIne duniyAmAM pharatA nathI. Aja kAla bAyaDI sAthe phaTA paDAvanArane kevA gaNIe ? tene tiraskAra karIe. tyAre A te bAyaDInI sAthe mUtio karI, zuM joIne temanI gulAmImAM ke Avele te vicAre! bAyaDI AkhA jagatane che. paNa dukAne peDhI upara bAyaDI sAthe laIne besatA nathI. maMdiramAM pUjAvavuM te bAyaDIo sAthe. kRSNa sAthe rAdhA, mahAdeva sAthe pArvatI. te mATe dhanapAlane aMge zuM thayuM? bheja rAjAe dhanapAlane pUjA mATe sAre sAmAna Ape, parIkSA mATe, kahyuM ke mahAdevanI pUjA karI Ava. zuM karavuM? viSNunA maMdiramAM gaye AMgaLe daIne khesane paDade bAMdhyuM. tyAMthI mahAdevanA maMdiramAM ga, cAre bAju najara karI, bAraNuM baMdha karIne nIkaLI gayA. jinezvaranA maMdiramAM game tyAM pUjA karI. rAjAe puchayuM ke dhanapAla pUjA karI A ? hA sAheba, kenI karI? te devanI. tamArI pAse huM AvuM te vakhate rANuM ne tame beThA che te mArI pharaja zI? te khasI javAnI. viSNunA maMdira AgaLa gaye te tyAM murArI ne rAdhA beya hatA pachI aMdara jaIne zuM karuM? bIje Avaze te ThIka nahI mATe paDade bAMdhI dIdhe. tevI rIte mahAdevajInA maMdiramAMthI nIkaLI gaye. phUlanI mALA, tilaka kayAM karuM ! nathI mAthuM nathI mAMduM kayAM karuM? jaladhArA dekhAI tyAM kharAba sthiti; jyAM joDe kuTuMba na rahe tevI sthiti dekhIne meM kamADa baMdha karyA. tyAre jinezvaranA maMdiramAM na dekhI. bAyaDI, zarIre zAMti dekhI tyAM pUjA karI. pitAnA AtmAmAM vitarAgapaNuM na rahyuM paNa mUtimAMya na rAkhyuM. pheTe naphaTAIne koI paDAvate nathI. naphaTAIne pheTe paDAve che ke gaNAya? Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAnA ne pagAra ane tenA 286. Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bAyaDInA khabhe hAtha rAkhIne pheTe paDAve te nAlAyaka gaNAya. Ane pUjAmAM mutimAM paNa rAkhyuM. * "vahu ' bIjAnA zarIra dekhIe te judI judI jAtanI sthitivALA. zAMta dAMta mumukSune lAyakanuM je Asana te paNa jemAM nathI. zarIra AvezavALuM zarIra paNa sArU nahi. daSTi kevI? te zAMta mANasa beThe heya te bIve nIce joIne bese, paNa cALA kare te? vikRtivALe. AMkhamAM cALA vikRtithI Ave. nAzikAthI niyamita kayAre hAya! te kazA upara dhyAna na hoya ane AtmAnA dhyAnamAM hoya te, zAMta dAMtanA namunA tarIke nAzikA upara daSTi hoya te. gaDDana vicAravALAne thAya che tema nahi paNa nAzikAmAM niyamita ne sthira. je DoLA - caDAvavA utAravAnA nahi. he bhagavAna! tame je AkAra rAkhe te AkAra teone karatAM na AvaDa, nATakIyA jene pATha kADhe teno veza te bhajave; mahArANane veSa kADhe te mevADI bane, mevADanuM rAja tenA hAthamAM nathI paNa veSa bhajavyuM. nATakIyAe udepuranA mahArANA AgaLa bhatRharinuM nATaka gaThavyuM. nATakIye bhartRharine veSa laIne AvyuM. te vakhate mahArANu kahe ke ahi AvIne namaskAra kara! tyAre nATakIye kahe ke atyAre nahi. kare che ke nahi? te ne. tuM keNuM thAya che? yAda rAkhaje ke tArA cUrecUrA karI zakIza! tArI tAkAta nathI ke mArA sAmuM jaI zake? rANe hukama kare che ke bahAra kADhe ! pelA nATakanA paDadA badhA vidAya thayA. bhartuharipaNuM lajavavuM nahI, bhatRhari svataMtra hatuM, huM atyAre bhartRharine A veSa kADhayA pachI 2hAya je heya; duniyAdArImAM nATakavALA veSa bhajave. deva thavuM zAMtAdinA mAlika thavuM che paNa tene veSa bhajave nathI. A uparathI pahelAM adhikAra jaNAvyuM ke-jinezvara sarva ne vitarAga che temAM zI khAmI ? duniyAmAM kahevAya che ke "hAtha kaMkaNane ke ArasI ArisAne kaMkaNanI jarUra nathI. A rise zemAM zodha Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIne 287 paDe? hAthanA kaMkaNu mATe ArisAnI jarUra paDatI nathI. tema bemAMthI keI prakAre le. ahi AgaLa bIjAoe zAMtAdinI vAte karI temAM kaMI che teja purAve. je mekSanA sAdhane vItarAganA cihno temAMthI kaMI nathI. have tame kahi zake che. sarva dharmoe zAMtAdi e traNa cIja, eka sarakhuM kalyANanuM kAraNa mAneluM che. te cIja kayAM che? te tapAsIe te kahevuM paDe ke vItarAga-jinezvara bhagavAnamAM che. jinezvara vItarAga hatA tenI khAvI temanI mUrti ApaNe te emane dekhyA nathI. paricayamAM AvyA nathI je vastu dekhavAmAM paricayamAM na AvI hoya tene mATe kahevuM te zA kAmanuM? ApaNe nathI jinezvarane dekhyA, temanA paricayamAM nathI AvyA? te zAMtAdivALA hatA te kahevAne haka ze? mATe zAstrakAra kahe che ke dezotaranA samAcAre lakhANathI mAlama paDe, sthiti pheTAthI mAlama paDe che. sInemAmAM phiTa che ke bIjuM kaI ? tema ahi AgaLa jinezvara mahArAja zAMtAdivALA hatA tenA nirNaya mATe temanI mUti, temanuM zAsakAre jaNAveluM svarUpa, zAstrakAre je svarUpa, mUrti jaNAvI te zAMtAdi pUrNa che. mATe paramezvara mAnIe chIe. A zAsA temanA svarUpane kahevA mATe ja che, temane zAstra kahelAM che ke kema? te manAya kema? duniyAmAM vyaktinI javAbadArI akSara upara hoya. ahiM temanA akSara raju kare che te kahI zake nahi. paNa e temanuM kahevuM te zA AdhAre ? AdhAra vagara temanuM svarUpa nakadI na thAya, mATe zAMtAdi nakkI na thAya. mATe vacana temanuM te nakkI karavuM joIe, tenA uparathI temanI parIkSA. A vacana kevuM hoya? viSaye kayA? phala zuM? te jaNAvaze. te sAbIta thAya te vacananI ArAdhanAmAM dharma che, vacananuM svarUpa viSaya phala nakakI kaI rIte karaze te adhikAra agravartamAna Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna * vyAkhyAna 56 - 'vacanArAdhanayA khalu' zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe SoDazaka nAmanA prakaraNane racatAM thakAM AgaLa sUcavI gayA ke-A jagatamAM dareka Astika deva gurU dharma e traNenI mAnyatAvALe che. jo ke nAma svarUpa vyaktimAM bheda che. badhA Astike eka svarUpe, ke eka vyaktine deva mAnatA nathI. paraMtu deva mAnavA temAM badhA eka maTe che. gurU mAnavA temAM eka mata. nAma jAti vyaktine saMbaMdha nahi dharmane aMge nAmathI svarupathI ekamatapaNuM nathI. dharma mAnave temAM eka matavALA che. upakaraNa vinA pAMce samiti nathI. dareka Astike devAdine mAnavA taiyAra che te bheda kema paDaye? kAraNa ekaja-je badhA deva gurU dharmamAM bheda paDa heya te ekaja kAraNathI, devanuM svarUpa kAraNa. temAMthI judA paDyA eTale badhAmAMthI judA thavuM paDayuM. digaMbara judA zAmAM paDayA? te phakta upakaraNa mAnavuM ke nahi? zvetAMbarae dharmanA sAdhanene upakaraNa mAnyuM, digaMbaree adhikaraNa gayuM. odho muhapatti te eThavA paheravAnI cIja nathI. kapaDe calapaTTo te evA paheravAnI cIja gaNe. te zAnI cIja? e muhapatti kevalara dharmanuM ciha. jayaNanuM sAdhana pAMce samiti tenA AdhAre Isamiti vicArIye te cakSuindriyane gatinA AdhAre. divase cakSukAma Ape paNa rAtamAM hAlavA mAMDelA mATe kAma karaze paNa sthira vakhate draSTithI joyA pachI edhAne upayoga karaze. digaMbare e dave nahi karI zake ke amArA sAdhune rAtanA pezAba, jhADe nahi thAya? te te bahAra jazene? evAnI maryAdA cAre bAju paga paDe teTalA pramANane. caravele keTalo? te pagane mATe pheravyuM te paga game tyAM Ave. puMja mera pachI kAma lAgaze Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chappanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 289 te tapAso! daMDAsaNa haze te thAMbhalAthI bacaze. iryAsamiti kaI rIte? te mATe e daMDAsaNa ne upakaraNe. bhASA samitimAM khule meMDhe bolavuM, eSaNasamiti mATe eka ghera khAvuM, TADhuM, pANI pI levuM. te kaI rIte? cethI samiti te tamAre nAmanI paNa nahi. jene upakaraNa mAnavAnuM hoya tene levAnuM ne mUkavAnuM heya. AdAnanikSepa samiti keNe bIjI vastu levAmAM melavAmAM samiti, sAdhana hoya te letAM mUtAM pUjavAnuM. Ane kayuM che? pAriSThApanikA samitimAM-mAMde thaye hoya tyAre zuM karavAne? upakaraNa vagara pace samiti nathI. tema saMyama sattara prakAre che te te upakaraNa vagara eka sAdhI zakAya tema nathI. mATe zAstrakAre saMyamanA sAdhana mATe, samitinA pAlana mATe upakaraNa kahyuM. tyAre digaMbaree adhikaraNa gayuM. nagnapaNuM hovuM joIe e digaMbarene kadAgraha che-jemakeAgrAmAM eka caMDAlane chokaro gAMDe thaye lugaDAM kADhIne nAgo kare che. mA bApe saMbhALe. paNa gAMDAne zuM kare? te DAya jyAM khAI le pI le, te pharatAM AgrAnA pAdare AvyA. keIka bahAra beThelA digaMbare joyuM ke mahArAja padhAryA. bIje gAmamAM khabara ApavA gayo. pele khasavA gaye tyAre A pakaDavA lAge. gAmamAMthI badhA AvyA; dhanya mahArAja!!! badhA tene sthAnake laI --gayA. vakhata thaye bAra vAgI gayA mAM bApa tapAsa karavA lAgyA tyAM keIe kahyuM ke- eka nAgAne laI gayA. tethI tenI mA niSadyAe (sthAnavizeSe) gaI. tyAM pele mAI! mAI! karate doDyo. pilA mahArAja karatA deDe. tyAre A sthiti thaI jAya. digaMbaranI virUddha mAnyatA. ene nAgA thayA e pAlavyuM. mATe umAsvAti mahArAje bhUla karI ke-temanA mate "samyagudarzana nAkhyAni mekSamArga" hevuM joIe tema na karyuM. nagnapaNuM pariSaDamAM na rahevuM joIe. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ApaNe alaka mAnavAvALA chIe, pariSahamAM kyAre levAya? te jene saMyama jALavIne pratikAra thaI zake. sudhA tRSAne saMyama jALavIne pratikAra thAya. tamAre nAnyapaNuM sarvathA rAkhavuM heya te saMyama jALavIne pratikAra kayAre rahyo? je saMyamanA sAdhana mATe upakaraNa rAkheluM tene adhikaraNa mAnyuM. mULa jaDa zI? te judA paDavAnI. tethI upakaraNane adhikaraNa mAnyuM temAM thayuM zuM? te dravya upara bhAra mukave paDaze. anya lige ne gRhaliMge siddha te be pahelA urADavA paDayA. anya lige guDaliMge nAgA na hoya, temAM tamAre upakaraNa naDe. pelAne pAghaDI thepADuM nahi naDe. anya lige gRhaliMge siddha te be upara haDatAla pheravavI paDe. tenAthI AgaLa cAle. strIone vastra vagara cAle nahi tevuM mAnI lIdhuM paNa dhyAna nahi dIdhuM ke-anyamatamAM jogaNIo kaI vastra vagara kare che. kene kahyuM ke vastra vagara strIone nahi cAle. saMyama mATe jarUra paDe te vAta judI che paNa cAle che ke nahi? chatAM e mAnI lIdhuM ke strIone upakaraNa vagara na cAle. tethI tene sAdhupaNuM kevalajJAna na hoya tethI mekSa na hoya. tethI strIliMge siddhapaNuM urADavu paDayuM. zAstramAM jago jage para strI, anya, gRhaliMganA upakaraNanA adhikAro AvatA hoya te mAnavA kema pAlave? tethI tene kAraNe mUkayA. relave lAIna pahelavahelI jaMkazanathI nIkaLe tyAre cekhA pramANa bheda heya pachI seMkaDo mAIlane bheda, tema aDuiM digaMbarAmA upakaraNane adhikaraNa mAnavAne bheda. anya lige, gRhalige sIliMge siddha na mAne te kahenArA zAne na mAne. A pariNAma temane AvyuM ke bIjuM kai? eka sAmAnya bheda heya te AkhA mAIlenA bheda utpanna kare. bAvIza TeLA, TeDApaMthIne zuM? dayA zabda pakaDI lIdhe; savarUpa hetu anubaMdha dayA kaI? te kaMI nahi svarUpa dayA pakaDI lIdhI; badhA upakaraNanI, vAsinI, dvidaLanI rIti cheDI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chappanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 291 devI paDI. zAstramAM pUjA mahatsava jAtrA vigere jaNAvyuM hoya te mAnavAM temane kayAM pAlave? abhayakumAre rUSabhadevajInI pUjA karI hAya, samyagadaSTi devatAne adhikAra cAlatuM hoya te ane AcAranI prarUpaNAvALA zAre teone jatAM karavAM paDayAM. hetusvarUpa-anubaMdha-hiMsA tene judA pADavAnA hatA te nahi pADatAM eka gaNyA temAM ATaluM badhuM bheda nIkaLe. AstikonA bhedanI jaDasAra che. dareka AstikomAM deva gurU dharma mAnya; badhuM mAnyA chatAM eka ja vastune bheda paDaye, tene aMge deva gurU dharmane bheda paDI gaye. eka bheda che na paDaye heta te A bheda thAta ja nahI. devanA nAma vyakti svarUpane aMge, gurU dharmanA nAme bhede paDyA te paData ja nahi. jema meM relave lAInanuM daSTAMta dIdhuM ke ce khA pramANane paDele bheda te seMkaDo hajAre mAIlenA bhedamAM pariName. tema ahiM deva gurU dharmanA ATalA badhA bhede tenI jaDa ekaja. kaI? vacana zA na mAnyA, temaja zA judA mAnyAM tenuM ja A pariNAma. dareka Astikoe zAstro judA mAnyA. paramezvara gurU dharma judA svarUpanA mAnyA. paNa zAstramAM kahelA deva gurU dharmane naDui mAnavA tethI zAstramAM kahelA deva gurU dharmane zAna mAna ? zAstra uThAvavAnA pariNAme deva gurU dharmane mAnavA chatAM nAma svarUpa vyakti tarIke bheda pI gayA, badhA bhedanI jaDa kevala zAstra zAstranI. bhinnatAe badhA matenI jaDa ghAlIhave te zAstranA AdhAre badhA mane deva gurU dharma mAnavA che Ata sadase denAra jinezvara che ahIM vicAra e thAya ke IzvaranuM zAstra kayuM? temanuM vacana kayuM? yAna rAkhavAnI jarUra che ke-jetaro IzvaranA vacanavALA nathI. IzvaranA vacana vALA hoya to kevala jaine. jenA eja kahevAvALA ke-sAkSAta jinezvara kahevuM che, mATe mAnIe. Isu sAraze Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 Dazaka prakaraNa vyAkhyAna kahe te gauDane. geDe kahyuM tethI paramezvara, sAkSAt nathI kahete. mahamade ne pegaMbara dvArAe Izvarane saMdeze, sAkSAt nahi. duniyAthI paramezvaranI AbhaDacheTa. duniyAmAM jAhera nahi thavAnuM kAraNa? paramezvarane sAkSAt saMdeze jhIlanAra dharma ? jaina sivAya kaMI nathI. paramezvarane sAkSAt saMdeza denAra tarIke mAnanAra jaine sivAya kaMI nathI. saMjaya gItAmAM kahe che ke-zaMkha vAgI rahyo che, TaMkArA thaI rahyA che. arjunane dayAbhAva Ave che AnA mATe-mAravA ? arere A zuM kahe che tethI so leka racyA. laDAI thaI ke nathI thaI? paNa IzvaranA meMDhAne saMdeze. saMjaya uvAca-kRSNa Ama kahyuM. saMjaya dvArA kahevAeluM mAnI levAnuM, paNa jainomAM A nathI. jemAM te paramezvara khuda pite dharmadezanA denArA che. bAre aMganI javAbadArI tIrthaMkaranI che. dharmanA tatvane nahi jANanArA kaheze ke-tame dalAla dvArA sedA karanArA che. kema? gaNadhara mahArAje guMcyuM. paramezvaranuM vacana paNa guMcyuM te gaNadharee ne? tamAre mAnavAnuM ne, tamAre dalAla vacamAM AvyA. gaNadhare pote racyuM ja nathI gaNadhare te je sabhA samakSa kahevAmAM AvyuM te racyuM. mATe gaNadharane arthanI apekSAe AtmAgama mAnatA nathI. paNa anaMtarAgama ja che. arthanI apekSAe AtmAgama mAtra tIrthakarane. A te bhUlI jaIe te yAda Ave tenI naidha. bhASaNa karanAranI noMdha. AkhI sabhAe sAMbhaLI. rIporTara noMdha kare temAM phera eTale ke rIperTara pramANika hoya te mULa dhaNane dekhADe. kema? te bhUla hoya te sudhArI le. tenA upara sahi le che. e rIporTamAM keIne lavAnuM hoya nahi. jinezvaranA kathanane rIporTa gaNadharoe lakhe temAM tIrthakaranI sahi lIdhI che. bAre aMga racyA tyAre vAsakSepa karIne anujJA ApI. badhAne dhAraNa karI ne badhAne Ape. AmAM dalAlI ke mULa dhaNInI jokhamadArI? A sahiM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- -- chappanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 23 kevI rIte levAmAM AvI che? vAjate gAjate. je vakhate anujJA kare tyAre vAjate gAjate indra thALa laIne ubhA rahe. tethI vAjate gAjate sahiM thayelI che. paNa dalAlanuM nathI. bAra aMganI javAbadArI tIrthakaronA zire gaI. tethI tIrthakaronA sAkSAt vacane. AgAme mAnavA te paNa temanI sahivALA. AgamonuM tevI rIte usthAna hatuM. zAstra vItarAganAM kahelA che tenI khArI zI? atyAre temanA ja kahelA che teja che, te zA bharose mAnavuM? tIrthakara sarvajJa bhagavAna vItarAge zAstra kahA te mAnI lIdhAM paNa A zA temane ja kahyAM che te purA joIe. dastAvejamAM ke kene lakhI ApyuM? baMnenuM nAma nathI. teno artha ? temAM badhI hakikata lakhelI hoya paNa keNe lakhI te te nAma nathI. teM tenI kimata zI ? vItarAga sarvajJa bhale belanArA, Adeza denArA, te gaNadhara nedhe vAsakSepa karIne anujJA kare te kabula. paNa A temane kahelA temane karelA. A tene purA joIe tethI zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjane kahevuM paDayuM ke-he bhagavAna tane paNa AnA AdhAre mAnIe chIe. zAstra sivAya svataMtra mAnatA nathI. vItarAga bhagavAne dezanA de che. gaNadhara neMdha le che, te badhuM dekheluM ke sAkSAta sAMbhaLeluM nathI. chatAM amAre te zAstranA uparaja AdhAra, zAstra paramezvarane vakhANe ne paramezvara zAsane vakhANe. eka ekanI pramANIkatA eka ekanA upara rahelI che. vAta kharI ? eya malIne eka thAya. bApapaNuM ane dIkaro pANuM- dIkarA paNuM bApane hisAbe ane bApa paNuM dIkarAnA hisAbe te tyAM vaida gAMdhInuM sahiyAruM kare ne ? te nA. beyanuM svarupa che. pile janaka che ane bIje janya che. te cokkasa che. tethI janya janakane saMbaMdha hovAthI ane beyane paraspara AdhAra rahevAthI te pramANika che. tevI rIte kuMbha aMge kuMbhakAra, rAI ane rase te paNa samajI levuM. mATe vastusthiti svataMtra hevI joIe. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna " NitirAva" "rAmaratAM pramANa sata purUSe tArA AgAme pramANa kare che. zAthI? khAtrI hAya jevI Ape paNa kesa vakhate AMtaraDA bahAra nIkaLe te? tema Agamane kesa mATe chUTA melIe AmAM kaI jage para hitanA upadeza vagaranuM hoya te kADhe ? hiMsA jaDanI chUTI kADhe? jyAM dekhe tyAM ahiMsA vigerenuM svarUpa lIlA karavAnI hoya te kahe che jyAM Ditane aMge kesa kare tyAM e badhAnuM samAdhAna zA Ape tema che, kevala hitane upadeza, jemAM pakSapAtane choTe nahi. ardhamattA muni bALaka che. vhAra gayA, pANInI pALa bAMdhI, nAvaDI tarIke pAtarAM mUkayAM. AjakAla kahenAra vicAra ke joIne Ape! tamArA bajAramAM kaI budhavArio nIkaLe tethI bajAra baMdha kare che ema ahiM paNa e budhavAriye nIkaLe tethI sAdhupaNuM nahine? nyAya kenA gharano! bahAragayA, pANInI pALa bAMdhI nAvaDI kaeNNa te pAtaruM, ajANamAM koIne mAlamanahi. sthaviroe te dekhyuM. sthavirAe bhagavAnane kahyuM, vAta kharI. enuM kRtya khoTuM che. te bhavamAMja mekSagAmI che mATe e niMdA gahanA karavAne lAyaka nathI paNa saMgharavA lAyaka che, kemake heDI te tarAvate hate. e AtmAne uddhAra karanAra tethI A zuM karyuM te nahi kahI zakyA, vicAre A bAlakane jyAM bacAva nahi, jyAM gautamasvAmi jevA beThA teno bacAva nahi, keIna bacAva nahi. tenA zAstramAM dekhe te AcArya upAdhyAya thAya pachI bAyaDI chekarA gADI vADI rAkhe te vAMdho nahi? AvuM ahiM kaI jage para joyuM? zArA kahenArA che tenI cAra kAraNe vaDe siddhi. - jyAM athathI iti sudhI kevaLa AtmAnA hitane upadeza. te karyo ? jIvAjIvAdi navatatvane, te sarvajJa sivAya kaI kahI zake nahi. tema ja ekarAramAM dvAdazAMgi, unmAda karanAra nIkaLe tema nahi. paNa konA hAthamAM strInI seDamAM suvAvALA mATe nahi, parigrahanI pele jaNamAM paDI gayelA mATe nahi, e be Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIje 25 cheDIne Ave tyAre. sAcI mokSanI IcachAvALA che te ja ane aDe ! te ame vAMcIe nahi. sAdhue khAnagI nathI rAkhyuM, tame sAdhu thAvane ? te nathI thavuM. je tyAga mokSa nathI levA taiyAra tene ApavA mATe taiyAra nathI. sAdhu bane, mokSa maMDANa kare teja laI zake. prarUpaNA kare, vAcanA Ape. temAM goTALo na rahe. mATe ahiM kaI jagapara athaDAmaNa thAya tevuM hoya te kADha! pahelAM je vAta kahi te AgaLa AgaLa kahIne pAchaLa ekasarakhuM jemAM kathana. AdhAra kAraNe hitane upadeza 1, sarvajJanuM kathana 2, mumukSu evA purUSAe lIdhuM 3, pUrvAparamAM virodha nathI 4. A cAra kAraNe hovAthI sarvajJanuM kathana che. Ane kahenArA sarvajJa ja che. eTaluM ja nahi paNa bIjI vAte nizcaya karAve tevuM vacana tamArUM che, mATe kahIye ke vacananI ArAdhanA dvArAe dharma che, te vinA dharma nathI. te vacana aMge dharma kahele mAne che. vacananuM svarUpa viSaya phala tarIke je jaNAvavAmAM Avaze te adhikAra age vartamAnaH ka vyAkhyAna pa7 ka. 'vacanArAdhanayA khalu' hiMmatI mAlanI nakale heya che. zAzakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe azaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A jagatamAM dareka Astike je ke judA judA vADAmAM che, dharmanA vADAo ochA nathI. jeo dharmanI zraddhA vagaranA che teo vADAnA nAme dharmane khaseDavA mAMge che. jyAre buddhizALI vADAnA nAme dharmane kiMmatI gaNe che tyAre mithyAvapremione judA judA dharmanA vADA che teo te nAme dharmane khaseDe che, zraddhALu Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna buddhizALI vADAnA nAme dharmanI kiMmata gaNe che. zraddhAvagaravALA kahe ke kayo mAnave? A Ama kahe che! A Ama kahe che? te nAme dharmathI lekene khaseDe che. zraddhALu varga A Ama kahe che tethI dharmamAM majabuta thAya che. dharmanI majabutInuM sAdhana eka ja kahe che ke-jeTalA vADA vadhAre-eTale dharmanI nakala jeTalI vadhAre thAya tethI kiMmatI gaNAya. jagatamAM nakala kenI thAya? duniyAmAM hIrAnI nakala, metInI nakala, senA cAMdInI nakala banAve che. paNa keI. dhULa-tAMbA leDhAne nakalI banAve che? te nA. kema? tenI kiMmata nathI, kiMmatI cIja hoya tenI nakale thAya che. vagara kiMmatavALAnI nakala thatI nathI dhama ke kiMmatI haze ke jenI ATalI badhI nakale thaI kiMmatI na heta te ATalI nakala na thAta. Astikone AvatI jiMdagI mAMDAnI nathI. mATe zAstrakArane cekakhA zabdomAM kahevuM paDayuM ke'suukssmbuddhyaa sadA zeyo' jene dharmanI IcchA hoya tene dharmane bArika buddhithI tapAsa paDaze. kAraNa zAka lAvatAM bhUla thAya te eka dahADe bagaDe, lugaDAthI Rtu bagaDe, mAlamAM ThagAya te pAMca daza hajAranuM nukazAna, bAyaDI kharAba hoya te Akhe bhava bagaDe paNa dharmamAM ThagAya te zuM thAya? bhAbhava bagaDe. A bhAvanI saphaLatAne ane AvatA bhavanI saphaLatAne AdhAra dharma upara. nAstikane te zUnya. maraNa pachI zuM? te mIMDa. nAstikane maraNe mIMDu tyAre Astikane te nathI. tene te jIva amara che. nAstikane jIva, parabhava, puNya pApa mAnavAnuM nathI mATe mIMDu. Astikane AvatI jiMdagI mIMDAnI nathI. tene AdhAra dharma upara che. tenAthI je saMskAra Ave tethI Avate bhava sudhare. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27. sattAvanAmuM] saddharmadezanAvibhAga bIje ATha bhAva che ? mATe zAstrakAree jaNAvyuM ke - samyaktvanI, cAritranI, dezaviratinI jaghanyamAM jaghanya ArAdhanA karanAro ATha bhavamAM kSe jAya. A bhavathI bIje bhava tyAM ArAdhane vadhAre thAya tema AgaLa AgaLa vadhatI jAya ane mokSane Ape che. AdhAra zAnA upara ? saMskAra nAMkhavA upara, dharmanA AcaraNa upara. AvI rIte zAstrakAra jaghanyamAM jaghanya ArAdhanAmAM ATha bhava kahe che. ArAdhanA hAya jevI hoya jJAna pradarzana cAritranI, A niyama kahe che te zAstrakAre dezavirati asaMkhyAti vakhata, sarvavirati drayathI anaMti vakhata AvavAnI kaI rIte kahi? vAta kharI che. e ArAdhanA virAdhanA vagaranI lIdhI. jemAM virAdhanA naheAya tevI ArAdhanA ATha vakhatathI vadhAre na heya. paNa vidhinA hoya; sAdhupaNuM lIdhuM hoya paNa virAdhanA karI te ATha bhavane niyama kayAMthI le? ArAdhanAnA bhAve AThathI vadhAre hoya ja nahi. bIjA AcAryanI vyAkhyA-ArAdhanA bhava thaI gaye pachI bhale paDI jAya, khasI jAya te paNa te ATha bhava kare. zuddha ArAdhanA pahelethI thavI joIe. ArAdhanAnI jaDavAnuM sAdhupaNuM te virAdhanA vALuM hoya te paNa mekSa Ape. jaDa virAdhanAmAM hoya te khalAsa! jinezvaranA vacane mAnavA na hoya tene mULamAM ja nakAmuM. ArAdhanAnI jaDa pahelI bese te ATha bhavamAM mokSe jAya. tene mATe sAdhana Ape che. huM ane mahArUM hoya tyAM ArAdhanANuM bIja naMkhAya nahIM. mahAvIra mahArAja gautama svAmIne kahe che ke he gautama! phalANuM kheDutane pratibodha kara! kheDutane vAtamAM dIkSA mATe taiyAra karave, kaI sthiti. tene ThekANe lAvo kevI rIte! A zuM kare che! te khetI. AmAM hatyA thAya che ne? to huM zuM karuM? hatyAnuM Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 Dazaka prakaraNuM [ vyAkhyAna pApa kayAre bhegavIza? kyAM sudhI kuTuMba jeke raheze ? hatyAnuM pApa bhavabhavane? kuTuMba A bhavamAM paNa vahAluM nathI. te huM zuM karuM? tAre hiMsA AraMbha na kare paDe, kuTuMbane eziyAre nahi. AvatA bhavanuM bhAtuM baMdhAya tevuM kara! AkaruM paDe tethI zuM karUM! AnAthI chUTA thavAya tevuM thatuM hoya te duSkara karavAmAM ze vAMdhe che? A kheDUtane gautamasvAmI kahe che ke-amArI sthiti A che. ATalA mATe ame nIkaLI gayA chIe. te amane kADhe! dIkSA ApI mahAvIra bhagavAna pAse lAvyA. tyAM mahAvIra mahArAjane jotAM ja gautamasvAmIne kahe che ke A tamArA vaDerA ne pUjya heya te A ene muDapatti!!! vicAre kaI hade AvyA ne kaI hade virAdhanA thAya che. vacalA jamAnAmAM je lekhake, itihAsakArake jaNAve che ke-Indra gautamasvAmijInI mazkarI karavA lAgyA ke-ke sAre dIkSita lAvyA? dIkSA nathI pALavI. paNa pitAnA vicAre mahAvIra mahArAjanA mAthA upara mUkavA che. A vacalA kALanA lekhako te proDha graMthakAra nathI. mULavAtamAM Ave-jyAM AvA dveSathI choDIne cAlate thAya che. sAMbhaLavAye raheto nathI. vagara uttaranuM vagara samAdhAnanuM kathana A hoya te nahi ja nahi. cheDIne cAlate thaye tyAM graMthakAra mahArAjA ne puchyuM ke-AmAM zuM? AmAM ekaja muddo-AThamA bhave ArAdhanAnA baLe mokSa maLaze. mATe mahAvIra mahArAje gautamasvAmine mokalIne karAvyuM. kaI sthitimAM laIne tUrata mahAvIranA nAme cheDI de che. dIkSA vakhate ArAdhanAnuM bIja sajaDa vAvI dIdhuM. te bIjanA aMge AThamA bhAvamAM mokSa tene mATe zAstrakArane lakhavuM paDayuM ke-cAritra ATha bhAvamAM mekSa denAra ja che. A siddhAMtane aMge mahAvIra mahArAja jANatA chatAM gautamasvAmIne mokalIne hAlikane dIkSA apAvI. huM ane mAruM hoya tyAM ArAdhanAnuM bIja nAMkhI zake nahi. ArAdhanAnuM bIja nAMkhe te ATha bhAvamAM mekSa meLave. eka bhavamAM ArAdhanAnuM bIja bhava vadhArIne AThame Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvanamuM ] saddha dezanA--vibhAga bIje 299 bhave meAkSa denArU che. paNa virAdhanA na hovI joI e. te muddAe vicAra karIe. dharma bArIka buddhithI tapAsavA joie. virAdhanA karIne pachI paDavuM paNa sajjaDa thAya. chAparethI paDe te bebhAna thAya ne mAthu phUTe. eTalethI paDe teA bebhAna nahiM thAya. ahiMyAM je deva gurU dharma ne aMge virAdhanAmAM Ave tevAne ArAdhana pahelAM thayuM hAya chatAM tevI sthitimAM bhaveAbhava rakhaDavuM paDe. eka bhavanI virAdhanA vagaranI ArAdhanA ATha bhavamAM mekSa Ape. Astika samaje ke ekaja jiMdugI je sudhare tA mekSa sudhInI jiMdagI sudharI jAya. eka jiMRRgImAM virAdhanA vagaranI ArAdhanA bhavAbhava sudhAre, mAkSa na pAme tyAM sudhI ArAdhanA cAlu rahe che. eka vakhata hArI gayA tA bhavA bhava hArI gayA. A kANu gaNuM ? AstikA, mATe rakhe dharmamAM ThagAvavuM thAya nahIM tevI sAvacetI rAkhavI paDe. zAka lugaDA hIrA, senAmAM ThagAyA te nukazAna vadhAre nahIM, pazu dharmanI parIkSAmAM ThagAya te bhaveAbhavanI nukazAnI thAya. mATe dharmane khArIka buddhithI tapAsavA joIe. ane khArIka buddhithI levA. kema ? tenI nakalA ghaNI che. kema nakalA ghaNI che? te dhama kiMmatI che mATe. A kiMmatIpaNuM dareka Astike gaNyuM che. manuSyapaNuM, lAMbu AyuSya, sapUrNa paMcendriyapaNuM, nirogIpaNuM keAne AdhIna to dharmane AdhIna sadgati dharmane AdhIna. dharmane AdhIna ATalI vastu chatAM tenI kimata keTalI ? je vastuthI vadhAre vastu maLatI hAya te khAM karatAM mULa vastu kiMmatI hoya. dharmathI maLe mATe kimatI. enA ATalA badhA vADA che. dharma vastu kiMmatI na hata te vADA naheAta. duniyAmAM gamAra senAne male rUpiyA levA mAMge che. kAraNa ? teA pIttala AvI jAya te kayAM paMcAta karavI. tethI rUpiyAne mAMge, tema A gamArA ghaNA vADAne nAme dharmane kArANe mUke, gamAra kAcane badale hIrAne kAraNe mUke, kAca AvI Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna jaze tethI hIre teja nahi, tema ahiM AgaLa dharma ghaNuM dekhIne vakhate kaI ulaTa dharma Avaze, mATe dhama joIe nahi; AthI dharmane khaseDe che. buddhimAne dharmanI nakale joIne dharmanI kimata gaNe che. saMsArane sAra gaNanArA dharmanA pagathiAthI bahAra che. dharmanA nAme judA judA vADA che chatAM eka vAta badhA pAse maLatI che, temAM virodha nathI. kaI vAtamAM ? devane mAnavA joIe. jeTalA Astike che te badhA paramezvarane gurUne dharmane mAnavAne aMge eka mata che, temAM matabheda nahi. jo ke nAma, svarUpa, vyakti, deza, kULamAM matabheda. paNa deva gurU dharma nAmane aMge koIne matabheda nahi, badhAne kabula che. kAraNa? Astike e sthitimAM jarUra hoya che, ke saMsAra asAra che. dareka matavALAe A pramANe karI che, ke A je hoya te amArA dharmanA cheDe che. ke? je jaNAvIe chIe te, jena kahe che tema nahi "jANe saMsAne dareka kahe che. jeo A mAnanArA hoya ke A saMsAra chevaTe keLane thAMbhale mAtra che. hAya eTale meTe hAya, jADo keLano thAMbhale hoya paNa paDa ukelIe te aMdara lAkaDuM na nIkaLe. keLano thAMbhale vagara uzkeLe sAre, tema A saMsAra ukelavA jaIe te asAra che. dhana mA bApa chokarA chokarI sagA nahi, "soDa tame kahe chete kabula che. keLanA thAMbhalAnI mAphaka aMdara kaMI nathI. paDethI suMdara dekhAya che. dekhAvanI suMdaratA che paNa vastu kaI nahi. tema saMsAra dekhAvane suMdara paNa vastu tarIke kaMI nahi. paraMtu jema keLane thAMbhale aMdara lAkaDA vagarane che chatAM je aMdara rahelA suMvALA rasadAra paDee karIne cakacake che ke zuM? te keLane thAMbhale. tevuM kaIpaNa jhADanuM thaDIyuM cakacaka nahi hiya. tema A saMsAra asAra te ame jANIe chIe. A zarIra banyA pachI kaMI nathI. A saMsAra chevaTamAM mIMDu chatAM Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvanamuM saddha dezanA--vibhAga bIje 301 paNa ghaNA sArA che. kema ? A jIvanamAM dudha, dahiM, ghI, pANI, pAna, khIDA maLe che, maneAtura strIo maLe che. te te sAra ja che! AvuM Astike gaNatA nathI. AvuM je mAnanArA khelanArA te amArA dharmanA pagathiyAthI paNa bahAra che. ApaNAmAM jene bhavAbhina MdI kahiye chIe te kevA heAya ? tA saMsArane se bhAgI gaNunArA, seAbhAgI saMsAra mAnanArA kahenArA te bhavAbhinaDhI tevAne dUra ja rAkhIe chIe. haribhadrasUrijI kahe che ke-je hajI sakRta adhaka, apunama dhaka anyapudgalaparAvartamAM nathI AvyeA. atyAre baMdha thayA chatAM eka vakhata 70 koDAkADI bAMdhaze te samRtabaMdhaka. je atyAre baMdha thayA te pachI AMdhavAne nathI te apunakha dhaka. sakitathI alaga mApatita, mAbhimukha, apuna dhaka tenAthI nIcI dazA sakRtama dhaka. tevI dazAmAM AvelAne dhama hAya nahi. kAraNa temane A saMsAra sAravALA lAge che. dahiM dudha vagere ahiM che. saMsAraneseAbhAgI banAvavAnI cAhanAvALAne dharmane pagathie caDelAe dharmI gaNatA nathI. tyAre caDelA keNu ? tA saMsArane asAra gaNunArA. saMsAra janma jarA maraNa vigerethI bharelA che. ISTanA aniSTane saMcAga vicAganA du:khAthI bharelA che. te mAnyatAvALAne dareka Astika dharmanA pagathie caDele gaNe che. bhavAbhina'dI dharmane mATe nANAyaka che. evI rIte jee saMsArane seAbhAgI gaNunArA che tene mATe dhama kAmanA nathI. tamane samajAvatAM khelatAM a karatAM niha AvaDatA hoya ? te tamane puchIe ke-gAyananA ustAda hatA tenI AgaLa gadheDAne mUkayA ? tene gAtAM khelatAM nathI AvaDatuM ? jo AvaDatuM hAya teA kema na zIkhe.? temAM ustAdane vAMka nahI, tema bhAbhinaDhIe dhama na pAme te vAMka kAnA? dharma kathanakAranA ke zAstranA vAMka? ustAda gadheDAne taiyAra nathI karatA te vAMka keAnA ? te gadheDAne, tema ahiM bhavAsinI je Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna heya te mArgane lAyaka banatA nathI. jaina zAstrakAre bhavAbhinaMdIne nAlAyaka gaNyA che, bIjAe paNa nAlAyaka gayA che. dharmanI vAta kayAM? Astika mAtrane dharma sAro che, te bhavabhavano AdhAra che. te dharmane batAvanAra kevala gurU gurU sivAya duniyAnI bIjI cIjo bArebAra malI jAya. cAra bhAI bhegA thAya tyAM gharanI vAta male, nAtIlA bhegA thAya tyAM nAtanI-vivAhanI vAta maLe, gAmavALA male te gAmanI vAta maLe, dezavALA male te dezanI vAta maLe. paraMtu dharmanI vAta kaI jago para joI zakatA he te bele? kuTuMbanAta-gAma-dezanA melApamAM dharmane sthAna hoya te tapAse! dharmane sthAna kyAM? te phakta gurunI pAse. mATe zAstrakArane vinA mukhya muLanidhibhyo taraM kALAti vikSasv' kahevuM paDayuM- dharma kayAre jaNAya? A jagatamAM guru vagara dharmane kaI jANI zake? gura kevA joIe? gurU nAmadhArI na hoya paNa guNanA dariyA heya. tevA guru malyA vagara koI manuSya dharmane jANI zakatuM nathI. hAya je DAhyo hoya paNa tenuM DahApaNa gharamAM kiMtu gAma ke dezamAM na cAle, tema AtmAmAM svataMtra DahApaNa nathI AvatuM. bALajoranota vinA pati nA sAmAnya rIte AMkho maNa sudhI hoya paNa kalpanAthI le ke AMkhe kAna sudhI heya, zeraDInA zAMThA jevI hoya, nALIe jevI hoya, ane nirmaLa evA cakSu hoya te paNa aMdhArAmAM dIvA vagara dekhI zake nahi. jema aMdhArAmAM dIvA vagara padArtha dekhI zakAya nahi, tema saMsAranI, hajALanI phasAmaNamAM dharma jANI zakIe nahi. te dharma kyAre jaNAya? gurU hoya te mATe -gurUtata dareka Astike mAneluM che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 sattAvanamuM] saddharmadezanA-vibhAga bIne guru kevA joIe? dharma ane gurU mAnavA kenA AdhAre? te devanA AdhAre. dareka Astike AvI rIte traNane mAnyA chatAM jaina dharma mukhya AdhArane pakI zake che. bIjAo AdhAra pakaDI zakatA nathI. bIjAmAM dharma bhakato mATe paNa bhagavAnane mATe nahi. hAya jevA prapaMca, jITha, cerIo kare te bhagavAnane vAMdho nahi. kema? te bhagavAnane dharmane saMbaMdha nathI. jainetaramAM bhagavAna ane dharmane saMbaMdha nahi. ekAMta nitya mata kema mAnavo paDyo? je ekAMta nitya mata na mAne te temanA bhagavAnanA lega lAge ! je jaina darzana syAdvAda mAne che tene nahi mAnatAM nitya-ekAMta vAda mAne che. temane bhagavAnanuM eka sAruM kArya lAve? tyAM AgaLa bhagavAnane dharmane saMbadha nahi. tema gurUne paNa dharma sAthe saMbaMdha nahi. tyAre ahiM jainadarzanamAM bhagavAna gurU paNa dharmanA baMdhAyelA, tenA baMdha vagaranA deva gurU nahi. mATe jaNAvyuM ke bhagavAna mahAvIra kevalajJAna pAmyA, vihAra kastA hatA chatAM "me taveLa-saMyama tapathI AtmAne vAsita karatA. ahiM gurU dharma pAme te paNa tenI sAthe-dharma joDe mAthuM jaDeluM hoya; "madadaghaago'-'vazvinAtha' pAMca mahAvratavALA, cAra kaSAyanA nigrahavALA vigere guNavALA joIe. jenene deva gurU dharmanA sAthe mAthuM jaDanArA joIe, paNa rAjInAmAvALA pAlavatA nathI. gurUne janmabhara dharmanI ArAdhanA karavAnI. temAM vartavAnuM ane temAM rahevAnuM. have vicAra kare ke- dharmanI kimata kayAM mAnI? gamArane hIrA motInI vAtacIta kahIe paNa tene pArakhavAnuM nahIM. tema ahi dhama jarUrI cIja che tema kahe che. paNa tenA rasta rahevAnuM nahi amArA deva gurU dharmanA raste nathI te amAre AvIne zuM? vairAvane puchaze te kaheze ke bhagavAna jugAra ramyA eTale bhaktoe rama joIe, te bhagavAnanuM Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 mADazaka prakaraNa | vyAkhyAna AcaraNu levuM. bhagavAnanuM kAma jugAra ramavAnuM saramukhatyAra zAhI ele che ke basa huM kahuM te mArA kahevA pramANe karavuM. mArA vicArathI virUddhane mArI nAMkhavAmAM Avaze. jo saramukhatyArI na hAya ta dharmanA mArge Ave, dhanA mArga leve hAya tA basa huM kahuM chuM te karavu paDaze ! ddhi kareA tA parANe karavuM paDaze ! A vAkaya khelAya nahIM. ahiM to dharmanuM baMdhana che. jema nyAyI rAjya vakhate kAyadAnuM baMdhana jeTaluM rAjAne pradhAnane teTaluM ja prajAne hAya temAM phera nahIM tema jainamAM jeTalu dharmanuM baMdhana deva gurUne che tema bhaktone paNa teTaluM ja che. mATe kalakAla sujJa bhagavAna hemaca MdrasUrijI mahArAja kahe che ke huM bhagavAna! tamArA Agamane je mAnuM chuM temAM khInnu kAraNa nathI. kema ? te me tamane ke temane dekhyA nathI. temanA ne tamArA paricayamAM Avye nathI. paNa eyane mAre tapAsavAnA che. temanA ne tamArA rivAjo judA che. tamArA rivAja dvitApadeza sivAya kai nathI. tyAre tyAM AgaLa dhagADe nathI. veda purANA AdimAM pUrvApara dASA Ave che. tamAre AtmAnuM svarUpa, guNA, tene rokanArA karmA, kema baMdhAya, unnaya, udIraNA, sattAmAM je hAya te batAvavAnuM che. tyAre tenAmAM tenuM nAma nizAna nathI. tAre mekSa gayAne ATalI adhI muddata gai. chatAM A kANe jhIlyuM? te sAMsAranA tyAgIe mahAtratAnA dhArakAe, temAM goTALA thavAnA saMbhava nathI; eTaluM ja nahi paNa AgaLa kaMIka ne pAchaLa kaMIka AvuM paNa nahi tyAre khIjAmAM 'na mAMsamakSaLe doSo'mAMsa bhakSaNamAM doSa nathI A pramANe jaNAvIne AgaLa jaNAvyuM ke-jenuM mAMsa me khAdhuM te parabhavamAM mane khAze ! Ama jaNAve che. tethI vedanA nAme leAkAne bhaDakAve che. e mApusa beThA hoya tyAM artha karA paNa pahoMcI zake nahi. taddana anAcAranuM ghara; chellAmAM chelluM biMdu ! TuMkANamAM tapAsIe te rAjasUya yajJamAM rAjAnI rANInA Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sattAvanamuM] saddhame dezanA-vibhAga bIje 305 ghaDAnI sAthe saMbadha mAne, temAM maMtra ane vidhi gaNe. AmAM anAcAra sivAya bIjuM kayuM che? smRtimAM, vedamAM paNa te pUrvAparArthe virodha eka bAjI dayAnA hakama kare tyAre bIjI bAju mAravAnA hukama kare. tyAre jinazAsanamAM te nathI, tethI AgaLa pAchaLa jovAmAM Ave te eka sarakhuM lAge. mATe tArA Agamane sapurUSe pramANikapaNe gaNe che. tArA nAme nahi, paNa A guNethI. A guNo bIjAmAM haze? A rajIsTara karyA nathI. badhAne chUTa che. paNa laI na zake temAM amAre zuM? temanA nasIba "hiMsArA bIjAonAM zAse apramANa che. bIjAnA zAne juThA kahevAnI jarUra nathI, kAraNa? juThA kahetAM duHkha thAya che, chatAM kahyA vagara cAlatuM nathI. tArA sivAya bIjA zAstrane apramANika gaNie chIe. kAraNa? hiMsA juTha cerI parigraha vigerenA dhaMdhA temAM jage jage para. pachI zuM kahevuM? apramANa na kahevuM te zuM kahevuM ? dharmanA nAme bhakatemAM dhADa pADanArA tevA manuSya karatAM luMTArA te pitAnA nAme dhADa pADe che te sArA che. hiMsAdi kharAba kAma, tene Dagale pagale kharAba upadeza. jIvavardhana nAmanA rUSi bhukhyA thayA che, pitAnA chokarAne mAravA deDyA che. te kaheze ke-temane pApa nahIM ! kAraNa ke temane bhukha lAgI tethI tene upAya karyo! AvAne huM pramANabhUta kevI rIte kahuM? maMtrane saMskAra karIne mAMsa khAvAmAM vAMdho nahi. kene? te brAhmaNane. brAhmaNanI IcchA thAya tyAre mAMsa taiyAra karavuM. AvA upadezane pramANu kaI rIte kahuM? A hisA juTha vageremAM e sthiti che. kenI? te bIjAnA zAstranI, tene keNa kabula kare che? yajJamAM jAnavara hemIne bhAga vaheMcanAra tene kabula keNa kare? cAmaDIyA maDadAno bhAga nahi vaheMce, rahelA bhAgane oLagANuM laI jAya. tenI jagapara A leke mAthuM paga gaLuM peTa phalANAe levuM. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna Ane zuM kahevuM? duSTamAM duSTabuddhivALAe A calAvyuM che. nirdaya evAe calAvela che. vItarAganA zAsanane namaskAra kema? teoe zAstranA karanAra keNu mAnyA? eke sarvajJa nahi. jene sarva kaheluM nathI, durbuddhie grahaNa kareluM, hiMsAdinA mArgo A badhAne apramANa sivAya zuM kahuM? zAstrane dharmane gurUne devane AdhAra vacana upara ApaNane sArU Agama malyuM tethI sArA devAdine mAnI zakIe, bIjAne kharAba Agama malyA tethI sArA devAdine mAnavAne avakAza nathI. mATe vadhAre jaNAvyuM ke- yadIyasamyaktvabalAt pratImaH bhavAzAnAM paramAptabhAvam / kuvAsanA pAzavinAzanAya, namo'stu tasmai tava shaasnaay|| he prabhu! A tamArUM zAsana tamArA vItarAgapaNane svabhAva zAstra dekhADe che. je jagatamAM kuvAsanA che tenA halAmAMthI bacI zakatA hoIe te tArUM zAsana che mATe he bhagavAna! tamArA zAsanane namaskAra karUM chuM. AvuM zAsana Agama vacana che mATe vacananI ArAdhanAthI dharma che. vacana vaktAnA AdhAradvArAe jaNAvyuM. paNa viSaya. svarUpa, phaladvArAe jaNAvavuM joIe. te te kaI rIte jaNAvaze. te adhikAra agre vartamAna. ka vyAkhyAna 58 - 'vacanArAdhanayA khalu nAstika zabdathI cIDAtAe vicAravAnuM. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrijI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe SoDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-A jagatamAM jeTalA Astike Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvananuM ] saddha dezanA--vibhAga khIje 307 che te badhA eka matavALA che. AstikamAM A khAkhatamAM matabhedaja nathI. kaI bAbatamAM ? sAmAnya rIte dareka matanA devA gurUe dharmAM rivAjo judA chatAM badhA eka mate maLe che. kA viSaya? mATe zAstrakAre kahyuM ke deva gurU dhama mAnavA joie. AnI mAnyatA mAmatamAM sarva AstikA ekaja matamAM che. phAI Astika devAkrine hi mAnanArA nathI. je je Astika che te te devAdine mAnanAraja che. samAnya rIte jee pAtAne bhale Astika kahevaDAvavA mAMgatA hAya, AgaLa jatAM nAstika zabdathI cIDAtA hoya, tavAe vicAravuM ke--A traNa vAte tamAre mAnavIja paDaze. jo tameA nAstika na kahevaDAvavA mAMgatA hA te traNane mAnavA paDaze. pAraku devuM eka kADInuM na eLave te zAhukAra gaNAya. huM keinA devAdAra nathI tevAvALAe jame khAtA vagaranA eka paiso rakhAze nahi. tema smAstika kahevAvuM hAya, huM nAstika nathI tema kahevaDAvavuM hAya, nAstika zabdathI cIDa rAkhavI hoya tene A traNa vastu karavI paDaze. deva gurU dharmane mAnavA, ene dareka Astika gaNAtA lAke A traNa vAtane majura karanArA hAya che. pachI deva gurU dharmamAM nAma vyakti nAta jAta deza rItiravAjamAM kraka hAya paNa tene devAdi mAnavA paDe. je peAtAne Astika kahevaDAvavuM hAya, nAstika na kahevaDAvavuM hoya tene traNa mAnavAja joI ze ! devAdi traNa mAnavA nathI ne Astika kahevaDAvavuM te kema bane ? pArakI rakama hajama karavI te zAhukAra ne imAnadAra gaNAvavuM che te kema bane ? jene beImAna nathI gaNAvavu tevAe ImAnadArI rAkhavI joie, ne beImAnI cheDavI joi e. te tAre karavuM nathI ne duniyA mane ImAnadAra kahe. sattAnA jore kahi de paNa hRdayamAM te devALiyeAja dhAre. ahiM paNa je deva gurU. dharmane mAnavA taiyAra nathI. teo potAnA AstikapaNAnA dAvA kaI rIte kare ? pAte nAstika nathI. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 Dazaka prakaraNa | [ vyAkhyAna 'te kaI rIte sAbIta kare ? vacanathI balavuM paNa tenI sAbItI nathI. Astika mAtrane niyama-tene devAdine mAnavAja joIzeja, jagatamAM kaI paNa Astika devAdinI mAnyatA vagarane nathI. tamAre devAdine mAnavA heya teja AstikamAM AvI zake, nahi te na AvI zake. mATe Astika mAtra devAdine mAnanArA che. sRSTinA sarjanahAra paramezvara mAnavAmAM AvatI Apatti. paraMtu devAdinA nAme sarakhAvaTa chatAM jena ne jenetaramAM mAnyatAne aMge rAta divasa, AkAza pAtAla jeTaluM AMtaruM paDe. jainetaro mAtra devane kayA rUpe mAne che? sRSTinA sarjanahAra tarIke, tyAre jeno sRSTi te jIvanA udyamane AdhIna mAne che ke jaga para vagara vAve jhADa ugyA nathI. pRthvIkAyanAM pudagale, apU-teu-vAu- vanaspatikAyanA pudgale laIne te pramANe pariNumAvavAnA. kherAka ApaNe laIe te zarIrapaNe pariNAvIe chIe. kherAka levAnuM zarIra banAvavAnuM ApaNuM IcchA pramANe, je indriyanA baMdhana rakSaNa te ApaNuM hAthanI cIja. tenuM rakSaNa karavuM, tene sudhAravuM te ApaNA hAthanI vAta che. sRSTinA sarjanahAra tarIke mAnIe te jagatanuM nakheda vALanAra devane! vaide te jagatanA upakAra karanArA roga karanAra Izvara ne maTADanAra vaida te upakArI ne apAkarI keNa? AMkhamAM phaluM paDayuM te paramezvare pADayuM ne AMkha cekakhI karI DokaTare te upakArI koNa? paramezvare daridra karyo ne zeThanI maherabAnIthI dhanavALA thayA te upakArI ne apakArI kezu? sRSTinA sarjanahAra tarIke laIe. te paramezvaranI sthiti apakArIpaNAmAM Avaze. te na mAne te A badhA aparAdha tamArA DhoMga gaNAze. vaida ne DaoNkaTarane kheLavA te Dhaga. tene maTADavuM haze te maTADaze. jyAre javAbadArI ne jokhamadArI tenI che, te tamAre zuM? bhADUta bhADAnA gharamAM rahyA paNa gharanI ciMtA nahi. paNa gharavakharInI ciMtA hoya che. gharamAM taDa taDe te mAlika tapAse. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvanamuM ] saddha dezanA-vibhAga khIjo 309 paNa bhADuta pucha kharcIne samAra karAve nahi. gharanI javAmadArI jokhamadArI mAlikanI paNa bhADUta te bhADAthI rahelA che. mATe tene kaI levAdevA naDi. sRSTinA sarjanahAra tarIke mAnIe tA ApaNe bhADutI, ApaNe karavAnuM kaI nahi. jainone Izvara apakArI nathI. jenA izvarane apakArI herAna karanAra tarIke mAnavA taiyAra nathI. paNa kevala upakArI mAnavA taiyAra che. apakAra karanAra nathI. upakAra karanAra che. kayA rUpe ? te te svata trapaNe upakAra karatA ja nathI. tyAre upakAranuM sAdhana jagata AgaLa raju kare che. tene je upayAga kare te upakAranuM phUla meLave. upayega na kare te na meLave. jema sUryanA udaya thayA ne tenA ajavALAnA upayAga karyAM tA kAMTA DhephAthI khaccA temAM upakAra kAnA? paNa khADAmAM paDyA ne kAMTA vAgyA temAM sUrya kartA nathI. sUryanA udaya phAyadA mATe ajavALu karanAra che. tenA upayAga kare te phAyado thAya ane bhUla karo te apakAra thAya. sUryanA ajavALe tamane khacavAnuM sAdhana ApyuM. tame tenA upayAga kare teA khacI zakA, na karA te na acA! tethI sUrya te tamArA apakAranuM kAraNa nathI. tema bhagavAna je jinezvara tene jenee mAnyA kayA rUpe? te dezanA dvArAe jagatane ajANapaNAnI jANa karavI. ahiM dIveA karIe te kAMTA ne patharAne utpanna karatA nathI. seAnA pittalane utpanna karatA nathI, paNa te te pahelAMnA che, dIve tA tamane dekhADe che. hiMsAmAM pApa ane cAmAM lAbha anAdi kALathI che. jaina dharma anAdinA ane adharma anAdinA tema puNya pApa anAdinA mAne che. bhagavAna rUSabhadevajI thayA tyAre hiMsAdi pApa thavA lAgyuM te pahelAM nahetuM tema nahIM ? bhagavAnanI pahelAM hiMsAdi kare te temAM pApa nathI tema kayAre kahevAya? tA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 DaSaka prakaraNa [ vyAkhyAna bhagavAne pedA karyA hoya to? tema dayA pALanArane dharma thAya, satya pavitratA, brahmacarya nirmamatvane dharma te kaMI nahetA ? ne na hoya tene karI dIdhe tema nathI; hiMsA vigeremAM pApa nahotuM dayA vigeremAM puNya nahatuM te temane karI dIdhuM? je te nahAta ane temane je karyuM te jagatamAM julma temane karyo. pahelAM hiMsAdithI pApa cAlyuM jatuM hatuM tethI temane temAM pApa ubhuM karyuM tema kahevuMne ? sRSTinA sarjanahAra mAnIe te hiMsAdinA pApa temane ubhA karyA, paNa te pahelAMnA nahetA, keI kAla e nahete ke hiMsAmAM pApa ne dayAmAM lAbha nahatA. paraMtu hiMsAmAM pApa ne dayAmAM lAbha A anAdithI cAlatuM ja hatuM. hiMsA AdinuM jJAna ApanAra bhagavAna. paraMtu bhagavAne te ApaNane oLakhAvyuM. AnuM nAma hiMsA, AnuM nAma juTha, AnuM nAma cerI, AnuM nAma mithuna, AnuM nAma pavitratA, AnuM nAma parigraha tenAthI pApa thAya. AnuM nAma dayA, nAma brahmacarya, AnuM nAma nirmamatva tenAthI lAbha thAya. zuM karyA ? paramezvare hiMsA vigere nahAtA dayA vigere hatA te ubhI karI? dayAthI lAbha hiMsAdithI pA5 anAdithI siddha hatuM, paNa jIvane te jJAna nahetuM kAraNa? artha ane kAmamAM upadezanI jarUra nathI. upadeza "vinorA vagara paNa manuSya artha kAma indriyanA sukhe ane tenA sAdhane tarapha taiyAra che, temAM upadezanI jarUra nathI. nAnA chokarAnA meDhAmAM kaDavuM mUke te te kADhI nAMkhe che. sukhathI rAjI thavuM ne duHkhathI raDavuM te kene zIkhavyuM? gaLI vastu Ape te gaLI javuM ne kaDavI Apo te kADhI nAMkhavuM te keNe zIkhavyuM? sAro zabda sAMbhaLavA taiyAra ne kharAbane choDa te kene zIkhavyuM tema tenA sAdhane ja le che. jAnavaro te paNa kherAka le che, khorAkanI gaMdha le che te kaI Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvanamuM] . saddharmadezanA-vibhAga bIjo 311 nizALamAM bhaNyA che? viSaya ane tenA sAdhane mATe zIkhAmaNa devI paDatI nathI. ApaNuM uMmaramAM bAlapaNAne vicAra! gaLyuM hoya te gaLavuM ne kaDavuM lAge te kADhI nAMkhavuM te keNe zIkhavADayuM ? mAbApa je kaDavuM utarAvavA mAMgatA hatA te mamaLAvIne kADhatAM teNe zIkhavyuM? mAbApe nahatuM zIkhavyuM, eLIye devA taiyAra hatA. lagIra geLa na Ape ne bhUlI gaI te meDhAmAM nAMkhatAM kADhI nAMkhe. geLa lagADaye hoya te gaLI jAya. te keNe zIkhavyuM? duniyAmAM viSaye ane tenA sAdhane mATe zIkhavavuM paDatuM nathI. paNa tenA tarapha dhaselA che. mATe vagara upadeze artha ane kAma tarapha dhasele che. upadeza vinA dAna Adi thatAM nathI tyAre kayAM vasele nathI? te dharmamAM. upadeza vagara dAna zIla tapa ne bhAva sUjhayA nathI. upazama-viveka-saMvara, jJAna darzana cAritra te sUjhatA nathI. te kaIne sUjhayA? ApaNuM baccAmAM ne ApaNI nAnI uMmaramAM vicAro-dAnAdi upazamAdi sUjhayA kharA? maMgaLabhAI chokarAne paise ApI pUjA karAve. paNa rUpie Apyo hoya te mUkAvatAM bhAre paDe. te mamatvabhAva viSayanI tRSNa svAbhAvika che. dAnanI buddhi svAbhAvika keIne dekhI? mA bApa zIkhave, tema zIla pavitratA rAkhavI A keIne potAnI meLe thAya che kharI? gurU mA bApa vigere kahe tyAre thAya. tapasyAmAM vicAre-khAvAnuM jamyA tyArathI zarU karyuM paNa upavAsa kayA divase karyo? jenetaree nAma upavAsa rAkhyuM ne bhejana dazama karatAM agIyAraze vadhAre karavAnuM rAkhyuM. tapasyA karavI te jIvane muzkelInI cIja. supAtra dAnamAM guNanI utpatti. dAna karavuM ne mamatvane tyAga karavo te saheluM nathI. dIdhuM te dAna thayuM paNa tenuM uDuM tatva karyuM te dhyAnamAM rAkhyuM? je dAbaDImAM hatuM tene chUTA pADavAmAM thaye. te dharma zAmAM thayo? Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 DaSaka prakaraNa [ vyAkhyAna dAbaDI ke khIsAmAM nAMkhavAthI dharma nathI thayo. paNa mAre mamatvabhAva-jene apAya che te huM choDuM . je A cIja karmabaMdhanA kAraNamAM rahetA tenA karatAM dharmanA kAraNamAM bIjAne dauM. supAtradAnane adhika gaNIye temAM kAraNa zuM? anukaMpAdAnamAM phala kahIye te jIvana sadhAya ane bace. paNa guNanI utpattinuM tatva nathI. tyAre supAtradAnamAM guNanI utpattinuM tattva che. supAtra dAnamAM buddhi kaI joIe? be prakAre supAtradAna che. eka supAtradAna baMdhana karAve ne eka supAtradAna nirjarI karAve. temAM e pharaka-jyAre supAtradAna devAvALo vicAre ke A sAdhu mahArAja che, saMsArathI virakta che, tene huM ApuM. je phakta temane mahAvrata tapasyA guNe dhArIne Ape te zubha AyuSyatA bAMdhe. ekalA gurU paNAnA guNa dhArIne ApavuM te ekAMta nirjarA. pitAnA sATA tarIke ApavuM. te kevI rIte? sATA khata lakhe temAM kAgaLa sahiM kalama keTalI ? tenI kiMmata keTalI? te purepurI jokhamadArI sarDimAM, dAna jokhamadArIthI kare che. te kema? te mekSa sAdhupaNuM lIdhA vagara malavAne nathI. samagra karmane kSaya karavA cAritra sivAya rastA nathI. huM asamartha chuM. cAritra leto nathI. mAyA mamatA choDI zakatuM nathI. khAlI khetaramAM kereluM vAvetara te lIluchama karI nAkhe. tema A mekSanA mArga mATe khAlI paraMtu jema khetaramAM vAvetara karAya te lIluchama thAya che. tema mAre ahiM cAritranuM vAvetara karavuM che, mekSa le che te cokkasa mekSa cAritra vagara thAya tema nathI te cakkasa, huM cAritra laI zakate nathI paNa levuM te cekasa, mATe vAvetara karU chuM. DAMgaranA vAvetaramAM DAMgarane eka kayArAmAM vAvelI hoya pachI pAya AkhA khetaramAM, AkhA khetaramAM na vavAya te kayArAmAM vAvIne AkhA khetaramAM vAvavuM. mArA AtmAmAM tyAga pAlananI zakti nathI keLavI zako, paNa mane kayAre malyo che. keNa kayAre ? te sAdhu temAM cAritra, tapa, karmakSaya, guNavRddhi, mokSa sAdhanamAM madadagAra thauM te te Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvanamuM] saddharma dezanA-vibhAga bIje 313 mane prApta thaze. kakaDe roTalI ane leTI pANIthI te mArA AtmAmAM cAritranI pariNati, ane mekSanI lAyakAta meLavI zakuM. AvI rIte tapanI, cAritranI puSTi, karmakSaya, mekSanI sAdhane dhyAnamAM rAkhIne te mane maLe mATe A ApuM chuM. AvuM mekSanI sAdhanA dhArIne je dAna devAvALA tene zuM phala thAya? te "gvita nikA ' A dAnamAM ekAMta nijara kare che. eTaluM badhuM zuM thayuM? gautamasvAmie prazna karyo ke TukaDA roTalI ne leTI pANI ApavAmAM meTuM karyuM zuM? tyAre bhagavAna mahAvIra mahArAje jaNAvyuM ke he gautama! tene duSkara karyuM ane dutya ja taryuM. AvI rIte supAtradAna karanAra te duSkara karanArA ne dulya ja tajanArA che. zA mATe ? pitAne saMyama ne mokSamArga maLe, pite mekSa sAdhavAnI zaktivALe ane mATe A Ape che. mATe duSkara kare che ne dusvaja tyaje che. AkhI duniyAnI mAyA cheDe che. Akho saMyamamArga mokSamArga amalamAM mUkavAnuM. mana kare che. sAkarabhAIne jIva vicAra AvaDatA haze? dAna te bAlapaNathI pravarte che. dAna pahelAM pravarte che, dAna pahelAM kahevAya che, chatAM zAstrakAre bArame vrate mukayuM. tethI zAstrakAre anAdipaNuM karyuM? je dAna pahelavaheluM che. dekhIye te paheluM tene sthAna ApavuM joIe chatAM bArame mukayuM sAmAyika, dezAvagAsika, pauSadha karyA pachI dravyathI-kherAka pANI vastra pAtra te dravya che. je manuSya dravyathI dharma thatuM tethI tevuM kahenAre atithisaMvibhAga upara chINuM pheravavI joIe. mATe zAstrakAra kahe che ke devuM te kharI mukelI. karArarUpe A devuM che. sATArUpe devuM cheATaluM mane maLe mATe A ApuM chuM. cAritra mekSamArga pAmuM. saMyama tapane karanAre thauM mATe A bIja vAvuM chuM. te bIja tarIke je ApavuM te keTalI mamatA tUTI hoya te banI zake? mAre meLavavuM che. mATe sATA tarIke ApuM chuM. A kayAre bane? saMyama tapanu peSaNa karuM te tenA AdhAre mane prApta thAya. mATe A karUM chuM te keTaluM muzkela. sATAkhatamAM paNa bAnuM paheluM ApIe. sATAkhatanI Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna budhdhie dAna karanAra te ekAMta nirjarA karanArA che. mATe jaNAvyuM ke-tyAM kaI paNa pApakarma nathI. AvI rIte dAna tapanI pravRtti, bhAvanAnI pavitratA rAkhavI te keTalI muzkelI paDe che. viSaya ane sAdhano mATe jIva Ape Apa taiyAra che paNa dAnAdine mATe, saMyama mATe tapane upazamAdine mATe taiyAra nathI. te kayAMthI maLe? te paramezvaranA upadezathI. jene paramezvarane svataMtratAnA sarjanahAra tarIke mAne che. bIjAo jagatasRSTinA sarjanahAra tarIke mAne che. te svataMtratAnuM sarjana kyA dvArA e? je svataMtratA AtmAne AdhIna heta te AkhA jagatane apAvI dIdhI hatI paNa temanA hAthanI vAta nathI, jema sUrya teja dvArAe jagatane upakAra kare che. ahiMyAM jainenA paramezvara svataMtratAne saMdeza Ape che. te dvArA jagatamAM phelAve che. kayA dvArAe? te vacana dvArAe jinezvarane saMdeze te jinavacana, te jagatanA saMdezarUpa, uddhArarUpa, svataMtratA meLavavAnuM kAraNa che. mATe vacananI ArAdhanAmAM tatpara rahevuM joIe. jemAM jinezvaranA saMdezAne samaje dhAre vicAre tevuM vartana karIne AtmAne ArAdhanAmAM dAkhala kare. te vacana kayuM? viSaya svarUpa phala kayuM? te je adhikAra jaNAvaze te agre vartamAna. sadudharma dezanA vibhAga bIje samApta. % 45YY45%56%66%45%56%65 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamoddhAraka-AcArya zrIAnandasAgarasUripurandarapraNItA AgamAdhikAra-SaTtriMzikA (1) vAD-mayAni jinoktAni, dRbdhAni gnndhaaribhiH| AcArAdIni yatibhiradhyeyAni samAkramAt // 1 // athazrI jinezvara dee prarUpela ane zrIgaNadharabhagavaMtee guMthela evA AcArAMga Adi AgamanuM adhyayana varSanA krame eTale dIkSA grahaNa pachI traNa varSe nizIthAdhyayana, cAra: varSe sUtrakRtAMgasUtra A pramANe sAdhuoe karavuM joIe tenA adhyeti sUtrata: sAdhurAgamaM pAThakAnanAt / arthataH sUrirAjAnAM, mukhataH pAtratAM gataH // 2 // ata eva zrute 'dIpo na gArhasthya' itiiritm| sAdhomanoratho devIbhUtasyAlpAgamAzritaH // 3 // catasro'pi pratipadaH svAdhyAye varjitA muneH| vrate zikSApadaM zrautayogavatteti kIrtitam // 4 // zrAddhAH zAstreSu labdhArthAdivizeSaNasaMyutAH / gaditA gaNabhRdbhirna, munivatsUtradhAriNaH // 5 // trivarSIyo muniH pAThyaH, prakalpaH punaragrataH / varSavRddhayA kramAt zeSasUtrANIti jagau gaNI // 6 // artha-AgamonuM adhyayana sUtrathI upAdhyAyajInA mukhathI ane arthathI AcAryajInA mukha kamalathI cegyatAne pAmela muni kare, AvuM zAstranuM kathana hovAthI Agama bhaNavAne adhikAra sAdhune che. nahiM ke gRhasthane mArA AthI ja gRhasthapaNAmAM dIve (AgamarUpI) na hoya ema AgamamAM kahyuM che. temaja je sAdhu devapaNane pAmela hoya te devane apAgama sambandhI maneratha. hoya che. AvA tathA sUtranuM adhyayana karavAmAM cAra mahA paDavAo. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 AgamAdhikAra (sthAnAgAdisUtramAM varyA che, te sAdhune uddezIne che, gRhasthane udezIne nahi. temaja vratamAM zikSApada mRtasaMbaMdhI gavAlApaNuM kahyuM che kA tathA AgamamAM zrIgaNadharadevee zrAvakene "dA' (arthane jANavAvALA) vizeSaNavALA kahyA che paNa muninI jema sUtradhAraka nathI kahyA. ApA sAdhune paNa sUtra bhaNavAne adhikAra dIkSAnI sAthe tatkAla nathI ApyuM paNa traNa varSanA paryAya thayA pachIja, mATe traNa varSanA paryAyavALA munine nizIthAdhyayana bhaNAvavuM. pachI Agala jema jema varSa paryAya vadhe tema tema bAkInA sUtre anukrame bhaNAvavA ema gaNadharadevee pharamAvyuM che. dA atrAha kazcit-prathama, jJAnaM pazcAiyeti yat / jagAda spaSTaM bhagavAn , zrute zayyaMbhavo gaNI // 7 // cAritrakAGkSiNAM puMsAMhetave prAkRtAH kRtAH / 3mAjamAM rUti izahe, noti munig ? 18 tat zAstrAdhyayane yogyAH sAdhavo gRhinno'pihi| itthaM na pakSapAtazcettadA vAcyaM manISimiH // 9 // artha-ahiM keTalAka kahe che-zrI dazavaikAlisUtramAM zrIzayyabhavasUrijIe spaSTa kahyuM che ke prathama jJAna ane pachI dayA-saMyama. che tathA cAritranI IrachAvALA manuSyane mATe AgAme prAkRta bhASAmAM racyA che ema munipuMgavee zAstramAM kahyuM che. 58 te mATe AgamanuM adhyayana karavAmAM sAdhuo temaja gRhastha adhikArI che ema vidvAne e kahevuM joIe. je pakSapAta na hoya te. palA sAdhudharmAnurakttAnAM viratirdezato bhavet / samyagdRpTerapi svAntaM munidharmeNa vAsitam // 10 // artha-tathA sAdhudharmane rAgavALA AtmAone ja dezathI virati hoya che, temaja samakitInuM mana paNa sAdhudharmathI vAsita ja hoya che. 11 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Satriza kA uttitIrSurbhavAndhiM prAgyathA devaM tathA guruM / suvarNavat parIkSAbhirnipuNaM lakSayet sudhIH // 11 // nAhaH syAd bhAvito muktyai pArzvasthAdikumArgagaiH / nAI: tyaktvA zivAdhvavighnAMstadAzrayet suguruM tataH // 12 // sarva na cedaM sUtrArthajJAnaM vinA samarthayet / zrAddhastatsarvaviratiryogyo'treti vaco mudhA ||13|| a -bhavasamudrane pAra pAmavAnI icchAvALA temaja sArI buddhivALe eveA AtmA jema prathama uttama devanI tema uttamagurUnI suvarNanI peThe parIkSAvaDe ALakhANa kare. 11k pAsasthA vigere unmArge cAlanArA kurgurUethI vAsita evA jIva mukti mATe ceAgya thatA nathI mATe meAkSamAmAM kaTaka samAna evA kugurUne tyajIne sadgurUne agIkAra kare. 512aa A badhuM uparokta sUtra ane arthanA jJAna vagara zrAvaka siddha na karI zake mATe sarvavirativALe sAdhuja AgamAnuM adhyayana karavAmAM adhikArI che gRhastha nahi' e vacana vRthA che. 5135 kiJca yAmyeva nirhatupArzvasthatvAdisAdhane / kAraNAni hi tAnyAptopadezAt munitAvidhau // 14 // utsargAnapavAdAMstat jJAtvA budhyeta sadguruM / na tajjJAnaM ca sutrArthabodhaM virahayya jAtucit // 15 // 317 atha vaLI pAsathApaNuM vagere siddha karavAmAM je kAraNeA che teja kAraNeA AmopadezAnusAra munipaNuM siddha karavAmAM che 14aa te mATe utsargA ane apavAdone samajI sadgurune eLakhe ane te (utsarga ane apavAdanuM jJAna sUtra ane anA Adha vagara kadI thAya nahi. 51pA jinopadiSTatattvAni, sammatAni sudRSTinA / na janairuditaM kiJcitkasmaicit rahaAzritaiH // 16 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 AgamAdhikAra apakSeNa tato vijJaiH, sUtrArthajJAnagocaraM / vAcyaM kSamatvamakhilazrAddhAnAM mArgasiddhaye // 17 // artha-samyagdaSTi jIvone zrIjinezvaradee upadezelA ta mAnya hoya che, ane zrIjinezvara bhagavaMte e keIne kaMI paNa ekAMtamAM rahIne kahyuM nathI, arthAt emanuM kathana jagajAhera che. 1dA te mATe zrAvakane mokSamArganI prApti mATe sUtrArthaviSayaka gyatva arthAt zrAvake paNa sUtra ane artha bhaNavAne lAyaka che ema vidvAnoe niSpakSapAtapaNe kahevuM joIe. 1chA gRhiNAM mukhyato dAnaM, zIlAdInyupasarjanAt / tatrA'pi pAtradAnasya, mahimA vacanAtigaH // 18 // dvayeSAM pAtradAnaM syAd , gRhiNAM dharmadhImatAM / saMvigna (Atura) lubdhakajJAtabhAvitAnAM munivraje // 19 // Aye dvayohita dAtRgrahItrorna pare ttH| ArzikAri rUtrALa, samatAnIti gurUputra raho artha-gRhasthone mukhya paNe dAnadharma che, bIjA zIla vigere dharmo gauNapaNe hoya che. te dAnadharmamAM paNa pAtradAna zreSTha che kAraNa eno mahimA vacana agecara che, arthAt ghaNe che18 munio viSe dharmanI buddhivALA be prakAranA gRhasthAne pAtradAna hoya che, arthApAtra denArA be prakAranA hoya che, eka saMvignabhAvita ane bIjA lubdhakadaSTAnta bhAvita 1lA prathamamAM eTale saMvisrabhAvita dAtAranA dAnamAM denAra ane lenAra bannene DitaekAMta-nirjarA ane puNyAnubaMdhI puNya thAya che. jyAre bIjA dAnamAM te nathI. te mATe zrAvakee tamAma sUtre jANavA joIe, arthAt sUtra bhaNavAne adhikAra gRhasthane have joIe, e e vAta yukti saMgata che. rame Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triMzikA kalpanAkalpitaM sarvametad yat paryavakramAt / sAdhoH pAtrasya sUtrANAmuddezAdi prakIrtitam // 21 // satrArthAdhyApane pApaM gRhiNAM sUtrakRjagau / trividheSvapyAgameSu, na cApyeko'sti teSu tu // 22 // | 319 a - -A badhuM uparIkta vAdinuM kathana kalpanA kalpita che, arthAt asatya che. kAraNa-AgamAnA uddeza, samuddeza, anujJA vigere zAstramAM paryAyanA kramathI ceAgya sAdhune uddezI kahela che, zrAvakone uddezIne nahiM // 21 // gRhasthAne sutra bhaNAvavAmAM nizIthasUtramAM sUtrakAra bhagavAne pApa batAvyuM che. A uparathI sUtra bhaNavAnA adhikAra zrAvakAne nathI e spaSTa thAya che, temaja AtmAgama-ana tarAgama-ane ane paraparAgama ema traNa prakAranA AgamAmAMthI eka paNa Agama zrAvakAmAM nathI 5rarA 1 jJAnamAdyaM dayA tasmAdityatra saMyamo yA vinA taM cAphalaM jJAnaM, bhAvArtho'yaM budharmataH // 23 // jJAtvAbhyupetyA karaNaM, 'yato vizaivrataM mataM / sajjAnuM pratimiH pUrva, dArthamajoga nizcayaH // 4 // jIvAjIva sasthAsnU jAnAnaH savatI mataH / nizrayA jJAninaH zuddho, mASatuSasamo muniH // 25 // jIvAjIvau vijAnAno vetti puNyamaghaM ca te / vidvAn bahuvidhA vidyAd, gatIstasmAd vratI bhavet // 26 // pAramparyamida mokSAvasAnaM manasi smaran / gRhyAcAre idaM sUtraM, vidvAn naiva nivezayet // 27 // a-prathama jJAna ane te pachI dayA (vama nALa to cA) e sthaLe dayAnA artha sayama che, eTale saMyama vinAnuM jJAna niraka che. A bhAvArtha jJAnioe mAnyA che ArA prathama hiMsAdi jANavuM pachI tenI pratijJA karavI ane hiMsAdi na karavuM Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 AgamAdhikAra ene jJAnioe vrata mAnyuM che mATe te hiMsAdi saMbaMdhI jJAna vrata lenArAoe prathama karavuM joIe e aDi nizcita-jarUrI che. mArA jIva ajIva trasa sthAvarane jANanArane sadvratI-supratyAkhyAnI mAnavAmAM Avela che. mASatuSa AdinA sarakhA a5jJAnavALA paNa muni jJAninI nizrAthI zuddha che ema samajavuM ropA jIva ane ajIvane jANanAra puNya ane pApane jANe che ane pApane jANanAra aneka prakAranI gatie jANe che ane tethI dhAraNa karanAra thAya che. pAradA AvI rIte mekSasudhInI paraMparAne vicAranAra vidvAna A (kramaM nApAM) sUtrane gRhasthanA AcAramAM jeDe nahIM. sUtrArthAbhyAmagAribhyazcaturthAdhyayanAvadhi / dazavaikAlikaM deyaM muninA'rthAddhi paJcamam // 28 // sAdhvArA tataH zrAddha zAsthati niNi puna: paroktAnAM vikalpAnAM siddhasAdhanatA tataH // 29 // artha-gRhasthane zrI dazavaikAlikasUtra cAra adhyayana sudhI sAdhue sUtrathI temaja arthathI ApavuM ane pAMcamuM adhyayana arthathI ApavuM paNa sUtrathI nahiM ra8 tethI dazavaikAlikasUtrathI samasta sAdhunA AcArane zrAvake jANaze. e pachIne vAdie karelA badhA vikalpa siddhasAdhana jevA che. eralA cAritrakSita sAdho, samavera praMiAM puna: ' pratimAdi samabhyasya, zrutvA sAdhostakacchrayet // 30 // artha-cAritranI AkAMkSA-abhilASA sAdhune saMbhave che, gRhasthane te abhyAsa karavA yeca je pratimAdi tene sAdhu pAsethI sAMbhaLI aMgIkAra kare. 30 yathAI vA zrutaM zrAddho'dhyeti tatprAkRte kRtiH / naivaM sa sarvasiddhAntapAradRzvatvamarhati // 31 // Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 SatrizikA jinezagIryathAsvaM syAttaddhitaM na ruNaddhi saa| vRSTe'pi puSkarAvarte kumbhe kumbhonmitaM jalam // 32 // jinezadezanA jIvo'stItyAdirna ca sA rhH| notsargAnapavAdAstu, sarvebhyo vadatIzitA // 33 // dAnasya dezanAM zuddhoJchAdyanuzritya zaNvatAM / lubdhaka (Atura) jJAtayogyatvaM syAt zrutAdhItimantarA // 34 // tanvan sthUlAM dayAM kaSTAt , cakSANaH sarvagAM dayAM / kathaM na hAsyatAM yAyAt, tanmuniH zuddhamArgavAka // 35 // pArSadyAn heyamanvAkhyAna, svayaM tdviddhjne| mithyAtvaM vardhayettasmAt, zuddhAcAraM munirvadet // 36 // artha-yathAyogya dazavaikAlisUtra cAra adhyayana sudhI zrAvaka bhaNe che. mATe sUtre prAkRta bhASAmAM racavAmAM AvyA che, AthI te zrAvaka tamAma siddhAMtane pAragAmI arthAt bhaNavAno adhikArI siddha thatuM nathI. 31 jinezvaranI vANu pitAnI yogyatA pramANe grahaNa karelI hoya te te hitane rokanArI thatI nathI, arthAt hitakaranArI thAya che. arthAt gRhastha dazavaikAlikanA cAra adhyayana sudhI ja sUtra bhaNavAne gya che, vadhAre nahi. puSkarAvarta megha varase chatAM ghaDAmAM ghaDA pramANa ja jaLa mAve che 3rA jinezvaranI dezanA jIva che e vigere hoya che ane te dezanA ekAMtamAM hotI nathI. arthAt parSadA samakSa hoya che e vAta kharI paraMtu bhagavaMta badhAne utsarga ane apavAdo kahetA nathI 33 zuddho chAdi bhikSA anusaratI dAnanI dezanA sAMbhaLavAthI sUtranA abhyAsa vagara lumbakadaSTAMtabhAvita temaja saMvignA bhAvita dAtAranI gyapaNAne pAme che. 34 sthUladayAne kaSTa karanAra, e zrAvaka sarvaviratine upadeza ApanAra thAya te e hAMsIne pAtra kema na thAya? arthAt thAya. mATe munija zuddhamArganI vANIvALe heya arthAt upadezaka heya. pApA parSadAmAM beThelA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 AgamAdhikAra purUne heya-tyAjyane tyAgane upadeza karanAra ane pite tyAyane AcaranAra chane viSe mithyAtvane vadhAre che te mATe zuddha AcAranA pAlanakaranAra munija zuddhAcArane kahe 36 itthaM zAstravacaH samAhitadhiyA buvA jinezodita, sadvAcaMyamasAdhitaM zivakaraM zrAddhAH gunnpraaptye| udyacchantu sadA pramAdanicayaM projjhyAdarAt dhIyatAM, sanmArgAdaraNe manazca nikhilAnandAtmasiddhiprade // 37 // artha-A pramANe jinezvara bhagavaMte prarUpita zreSTha munivaree ArAdhita ane kalyANa karanAra evA Agamavacanane zAMtacittathI samajIne he zramaNopAsake ! guNanI zreNInI prApti mATe pramAdone tyajI AdarapUrvaka dharmodyama kare ane saMpUrNa AnaMda rUpa mokSane denAra evA mekSamArgane AcaraNamAM aMtaHkaraNane sthApe. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamastavaH (2) yastIrthapena jagade bhavinAM hitAya, syAdvAdalAJchanamayaH kumtairbaadhyH| paM sUtrato gaNadharA dhRtasaMyamAnA mutyai babandhuranacaM sukhdhaarnnaaye||1|| (vasantatilakA) yeneSTamApuramitA asumanta ADhyA, jJAnAdyanantaguNaratnagaNaiH ziva draak| yasmai natiM vitanute jinarAT sabhAyAM, sarvajJatAmadhigataH surarAjapUjyaH // 2 // vasmAjanA adhigatAH kumatAdhvamUDhAH, zraddhAnabodhacaraNatrayamiddhabhAvAH / tasya prabhAvamasama jagadurgaNezA, " matyAditaH pravarakevalato'pi sAkSAt // 3 // yasmin svarUpamamalaM jagatAM samasta-: - muddezamukhyavidhayo'pi sadA hitaalyaaH| mAnyaH sa taM dharatu tena zivaddhiko'(ra)stu, -.. tasmai namostu sata uccamamo'stu tastha // 4 // kaivalyamastu vimalA rucirastu tatra, ... - mAnyatpadaM mahimabhAgita bhaaptmaarge| kAlAdikaM nigadita vasusaGkhyamadhyaH, zuddhAgamasya vidhaye bhavabhItimedi // 5 // ... artha tIrthapati zrI jinezvara bhagavate jInA upakAra mATe anekAnta svarUpa kumatithI akhAdhya-akATaya e je (Agama) prarUpe che. je (Agama)ne gaNakarabhagavanta mukti mATe saMyamane dhAraNa karanArA evA sAdhue sukhe dhAraNa kare e mATe sUtrathI mat Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 Agamatava nirdoSa-deSarahita rata havA che 1. je (Agama) vaDe ghaNuM jIvo jJAna vigere guNothI yukta thaI jaladI Icchita mekSane pAmyA che. je (Agama)ne sarvajJa ane Indroe pUjanIya evA jinezvara bhagavAna parSadAmAM namaskAra kare che. je 2 che je (Agama)thI kumatanA mArgathI mUDha-meha pAmelA che zuddhabhAvavALA thaI darzana jJAna ane cAritrane pAmyA. je (Agama)nA prabhAvane gaNadhara bhagavaMtee matijJAna vigerethI temaja uttama kevalajJAnathI paNa asama-adhika kahyo che. che ka je (Agama)mAM jagatanuM tamAma zuddha svarUpa ( batAvavAmAM AveluM) raheluM che temaja hamezAM hita karanArI evI uddeza samudeza vigere vidhio paNa (batAvavAmAM AvelI) rahelI che. te (Agama) mAnya che tene dhAraNa kare, te vaDe mokSaddhi prApta thAo, tene namaskAra thAo ! tethI uttama mAnasa thAo! . 4 tenuM saMpUrNapaNe thAo! tene viSe nirmala zraddhA rahe! je AgAmathI bIjI kaI pada adhika prabhAvazAlI jainamArgamAM nathI. jJAnioe zuddha AgamanA vidhi-adhyayana karavA mATe bhavanA bhayane bhedavAmAM pradhAna evA kAla vinaya Adi ATha (AcAro) kahyA che pa matyAdikAn gaNabhRto jaguruktizUnyAn yuktaM girA''gamamihA'sti tato'yamAdayaH / sthApyAn tathaiva caturo'pi ca bodhabhAvAn naivAnuyogamahimApi ca vitta eSAm // 6 // artha-zrI gaNadhara bhagavatee mati Adi cAra jJAnene mUka kahyA che. jyAre Agama-zrutajJAnane amUka bolatuM kahyuM che. ane tevIja rIte e cAre jJAnabhAne sthApya-udeza samudeza Adine aviSaya kahyA che, ane prasiddha je anuga te paNa ene cArajJAneno pravartato nathI phakta kRtajJAnane ja anAyega pravartI che. A uparathI Agama Aya-mahAna che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matagamastava sarvajJatApadamapi pratitAnvito'pi, yatpRSThato nivizatIha gnnaadhipaanaaN| chadmAvRtAM munirazeSagamo'yamUnaH, kiM lezato'pi mahimAgamabodhabhAjAm // 7 // artha-samavasaraNamAM cAritravata temaja sarvApaNAnuM sthAnasamasta padArthane jANanArA evA kevalI bhagavAna paNa chadamastha evA gaNadhara bhagavaMtanI pAchala bese che. A AgamanA jJAnavALAno zuM ocho mahimA che? arthAt ghaNuM che. je 7. kaivalyabhAgamunitatIparivArayukte, tIrthAdhipe dizati dhrmmnntmaargm| gacchAdhipo'rhadanusArisamagravAkyo, yasmAna taM ka iha nauti sadAgamaM jhaH // 8 // arthatIrthakara bhagavAna kevalajJAnimunivaronA parIvAra sahita hovA chatAM arihaMtadevanA AgamAnusAri vacanavALA gaNadhara bhagavAna mekSamArgarUpa dharmanI dezanA Ape che, te Agamane kayo buddhimAna na stave? arthAt stuti kare ja che 8 vardhazatAmRta yuvAvo nirAccha, gUDhAn vibhidya hRdyodgatasaMzayAzca / sarvajJamAmanuta AgamalabdhabodhaM, - vAraMvata AjamavAghamare 1 atha (indrabhUtijI) sarvajJa paNa vagara (prabhunA) udAravacanane sAMbhaLI gUDha-sUma evA hRdayanA saMzane bhedI-dUra karI (pUrvajanmamAM) AgamathI baMdha pAmelA evA munIMdra (mahAvIradeva)ne sarvajJa mAnavA lAgyA hatA AthI AgamavANIne huM stavuM chuM. huM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 samAgamatava zIlAnvito'pi na labheta padaM takadyat : sUtraM dadhad vimalamAtmapadAnusRtyai / jatA ja dAbuta jAdhiruM, get nA ghAmamaNuM na mu tukag6 20 || artha_zIlavata cAritravaMta te padane pAmate nathI svapadanI prApti mATe sUtra Agamane dhAraNa karanAre je padane muni pAme che. jema AMkha vagarane gamana karanAra prANI kaSTa pAme che. jyAre dekhanAra nathI pAmate tema AgamarUpI cakSu vinAnA duHkha. pAme che. jyAre AgamacakSuvALA anaMtasukha pAme che. te e Agamane huM kema na stavuM? arthAt stavuM chuM. 10 thAyacchANanAta vitha tAjAM , - heyAdyarthanirUpaNaikanipuNo jainAgamo maugbhyht| zrotavyo mananIya Atmani nididhyAsyaH sadA dAyako, muktaH samprati so'stu bhItiharaNAnandaprado dehinAm // 11 // . ( zastravirita) artha-jyAM sudhI arihaMta prabhunuM zAsana vaMtu che tyAM sudhI samasta heya upAdaya Adi vastune jaNAvanAra ane ajJAnatAne haranAra evuM jinAgama je haMmezA sarvene zravaNa karavA gya che, manana karavA gya che, ene artha AtmA sAthe otapreta karavA egya che. te jinAgama ane mukti ApanAra ane hAlamAM bhava bhayanuM haraNa karanAra ane AnaMda ApanAra thAo ! che 11 che. tigAmosA-vArthanAnA bhUmidara gAmatA: pUrNa Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zani zAha ka ka TIdAra amArAM prakAzano zrI AgamAddhAraka saMgraha 1 tAttvika praznottara (anuvAda sAthe) bhA. 1 kiM. 9-0- che 2 upAMgAdi viSayAnukramAdi 4- 8-9 3 parvadezanA (vyA. sa.) pa- 0-0 = 4 zrI sthAnAMga sUtra (vyA. sa.) bhA. 1 5- 0-e 5 prazamarati ane saMbaMdhakArikA (vyA. sA.) pa- 06 laghusiddhaprabhA vyAkaraNa saladhutama nAmoSama 2- 4-7 7 thAka prakaraNa (vyA. sa.) bhA. 1 8 zrI AgamIya sUktAvalyAdi 9 zrI prajJApanA sUtram (hAri. TIkA) bhA. 2 10 upadeza ratnAkara (mULa tathA bhAvArtha) : 5- 7 11 navapada mAhAsya (vyA. saM.) 0-12- che 12 ta vika praznottarANi (saMskRtama ) ka 13 ArAdhanA mArga che 14 paDazaka prakaraNa (vyA, saM'.) umA. bIje 2-12-0 prApti sthAna :jenAnda pustakAlaya gepIparA, surata = = - , che ke jethI mahilA -