Book Title: Mahavira Santvani 05
Author(s): Adhyatmanand Saraswati
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005978/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtavANI graMthAvali (5) bhagavAna mahAvIra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra (Bhagavan Mahavir) mIrA bhaTTa (bhAvanagara) navajIvana prakAzana maMdira amadAvAda-380014 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMthAvalinAM 28 pustakonI kiMmata rU.300 thAya che. graMthAvalino saMpuTa kharIdanArane te rU. 200nA rAhata dare ApavAmAM Avaze. prAptisthAna (1) navajIvana prakAzana maMdira gUjarAta vidyApIThanI pAchaLa, po. navajIvana, amadAvAda-14 (2) navajIvana TrasTa (zAkhA), 130, zAmaLadAsa gAMdhI mArga, muMbaI-400 002 (3) divya jIvana saMgha zivAnaMda Azrama, jodhapura TekarI, zivAnaMda mArga, amadAvAda-15 (4) divya jIvana saMgha zivAnaMda bhavana, rAmajI maMdiranI poLa, sarakArI presa sAme, AnaMdapurA, vaDodarA-390001 (5) divya jIvana saMgha, zizuvihAra, bhAvanagara-364 001 (6) divya jIvana saMgha, mohana oNpTiziyana, AjhAda coka, valasADa-396 001 bAra rUpiyA (c) gujarAta divya jIvana saMdha trIjI AvRtti, prata 3,000, jUna 1999 punarmudraNa, prata 3,000, oNkaTobara 2006 kula prata : 6,000 ISBN 81-7229-237-6 (set) mudraka ane prakAzaka jitendra ThAkorabhAI desAI navajIvana mudraNAlaya, amadAvAda-380 014 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana navajIvana ane divya jIvana saMghanA saMyukta upakrame "saMtavANI graMthAvali no ra8 pustikAono A saMpuTa vAcakonA hAthamAM mUkatAM AnaMda thAya che. sarvadharmasamabhAvanA uddezane dhyAnamAM rAkhI A 'saMtavANI graMthAvali' saMpuTa brahmalIna zrI svAmI zivAnaMdajInI zatAbdI nimitte gujarAta divya jIvana saMgha dvArA taiyAra karavAmAM Avyo hato. te taiyAra karavAmAM aneka mitrono sahakAra maLyo hato. chatAM tenI pAchaLanI ekadhArI mahenata sva. uccharaMgabhAI svAdiyAnI hatI te noMdhavuM joIe. A graMthAvalinI pahelI AvRtti capocapa UpaDI gayA pachI 1985mAM tenuM punarmudraNa karavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu teya pahelI AvRttinI jema ja jhaDapathI vecAI jatAM graMthAvali ghaNAM varasathI upalabdha na hatI. gAMdhIjI prasthApita saMsthAnI badhA dharmonI sAcI samajaNa phelAvavAnI javAbadArI che. vaLI ucca zikSaNamAM have mUlyazikSaNa tathA tulanAtmaka dharmonA zikSaNanuM mahattva vadhatuM jAya che. kendra sarakAranA yojanA paMce mUlyonA zikSaNane protsAhana ApavAnuM samarthana karyuM che. Ane anulakSIne A pustaka saMpuTa sAmAnya vAcako uparAMta ucca zikSaNamAM kArya karatA sahu koIne upayogI thaI paDaze. gujarAta divya jIvana saMghe A graMthAvali A yojanAmAM punarmudraNa mATe sulabha karI te mATe ame temanA AbhArI chIe. "saMtavANI graMthAvali'nA A pustaka saMpuTanA prakAzanathI gAMdhIjInA sarvadharmasamabhAvano saMdezA sarvatra vasatAM gujarAtI kuTuMbomAM prasaraze evI AzA che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navajIvana TrasTanA dastAvejamAM tenA uddezonI pUrti sAru je je pravRttio karavAnuM sUcaveluM che temAM hindamAM vaselI badhI judI judI komo vacce aikyano pracAra karavAnuM sUcavavAmAM AvyuM che. te hetu mATe navajIvane gUjarAta vidyApIThamAM prasthApita karelA anAmata kozamAMthI A "saMtavANI graMthAvali'nuM punarmudraNa jUna 1999bhAM prasiddha karI rAhata dare ApavAmAM AvyuM hatuM. 'saMtavANI graMthAvali'nI mAMga cAlu rahetAM navajIvana taraphathI tenuM A trIjuM punarmudraNa prasiddha karavAmAM AvI rahyuM che. ane tenI kiMmata sAmAnya vAcakane paravaDe tevI rAkhavAmAM AvI che te noMdhavA jevuM che. amane AzA che ke sarvadharmasamabhAvanA pracArArthe thatA A prakAzanane vAcako taraphathI yogya AvakAra maLavAnuM cAlu raheze. tA. 2-10-'06 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 1. parama saumyanI mUrti 2. aitihAsika pAzvabhUmi 3. pUrva parvanI apUrva lIlA 4. vardhamAna mahAvIra bane che 5. svasthAne sthira karatI tapopUta sAdhanA 6. kaivalyaprApti 7. kaivalyaprApti pachInuM prabodhana parva 8. mahAprayANotsava 9. mahAvIra vANI * ke A che 2 - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. parama saumyanI mUrti tame koI sAgaramAM mahAsAgara, parvatamAM mahAparvata, AkAzamAM mahAkAza chupAyelAM joyAM che? jyAre jyAre mahAvIra svAmInI mUrti najara sAme AvIne UbhI rahe che tyAre anubhavAya che ke A dekhAtI sAta phUTa UMcI kAyAnI bhItara anaMta phUTa UMcI eka bIjI kAyA chupAyelI che, jenA cheDA asImatA ane zAsvatIne jaIne aDe che. abhuta che A aMtima tIrthaMkaranuM vyaktitva e che ane chatAMya jANe nathI. potAnI hastIne ogALatA jaI e eTalA badhA nAmazeSa banatA jAya che ke chevaTe upasthita hovA chatAM jANe e anupasthita che. -manA dekhItA rUpanI pAchaLa arUpano mahAsAgara UchaLe che. 'hovuM chatAM nA-hovuM' - jIvananI A addabhuta ghaTanA che, virala ghaTanA che. 2500 varSa pahelAM bhArata dezanA pUrvAcala pradezamAM A pratibhA pragaTI. mahAvIranA jIvananI AjI nAkhanArI skULa ghaTanAo to bahu ochI, gaNIgAMThI che, paNa mahAvIranuM mahAvIratva emanA jIvananI dhULa ghaTanAomAM che enA karatAM anaMta gaNuM vIratva enI bhItara ghaTelI ghaTanAomAM che. nAnapaNathI ja lAge che ke vardhamAna sAce ja vRddhi pAmIne ja pRthvI para utarI AvyA che. jIvananI yAtrA jANe pUrvajIvanamAM ja pUrI thaI gaI che. have AvyA che to jANe kAMIka ApavA, khulle hAthe chUTuM verI devA ! mahAvIra svAmInA vyaktitvamAM mukhya cIja koI dekhAtI hoya to te che samatva. samatvanI pIThikA upara palAMThI vALIne Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra A tIrthaMkara samAdhistha beThA che. emanA A samatvanI kUMcI samAI che emanA syAdvAdamAM, anekAntavAdamAM. 'huM kahuM chuM te ja sAcuM' ema nahIM, 'tame kaho cho kadAca te paNa sAcuM hoya.' A che syAdvAda. 'A paNa sAcuM, te paNa sAcuM' Ama kahIne A mANasa potAnA aMtaramAM viparItono saMgharo kare che. jagatanA dekhAtA tamAma virodhAbhAsone aMtaramAM ogALI daI jIvananuM eka mahAsatya e tAravI lAve che. A che emanI khUbI. emanI sAme have koI virodha nathI. emanA badhA zatruo maTI gayA che, tyAre to e 'arihaMta' gaNAyA che. emane koI duzmana nathI, koI virodha nathI, emane mATe jIvana e saMgharSa nathI ane e saMdharSa hoya, laDAI hoya topaNa mahAvIra e laDAI laDavA nathI AvyA, laDAI jItavA AvyA che. mATe ja e 'jina' che. laDyA sivAya laDAI jItavAnI adbhuta, ati adbhuta sAdhanAprakiyA bhagavAna mahAvIranI vicAradhArAmAM che. bhAratanI bhUmi upara jIvanano A navo abhigama dAkhavIne A mahApuruSe jagata AkhA upara eka mahAna upakAra karyo che. mahAvIra prabhu eTale nitAMta svasthatAnI jANe jIvatIjAgati mUrti ! Atmastha manuSya kevo hoya eno Adarza mahAvIramAM jaDe che. bahirjagatamAM AvavA mATe emane mathavuM paDe che, eTalo emano aMtarvAsa svAbhAvika banI gayo che. AtmacetanAne bhautika cetanAnA stara para e prayatnapUrvaka lAve che. mAnavadehamAM ATalI badhI svasthatA, AtmasthatA zakya che, e saMbhAvanAnI kSitijo A puNya-puruSe kholI batAvI che. satata tANa, taMgadilI ane ajaMpAbharyA AjanA mAnavIya jIvanamAM mahAvIra svAmInI vicAradhArA mAnavajAtane Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aitihAsika pArzvabhUmi dIvAdAMDIrUpa banI zake tema che. AvA dharmavIranI jIvanagAthA zabdomAM keda karI zakAya ja nahIM kAraNa ke emAM je kAMI jJAta hoya te karatAM anekagaNuM kSetra ajJAta ja hoya ! chatAMya kALagaMgAnA kAMThe kheMcAI AvIne je kAMI hAtha lAgI zake tema che, tene mahAtIrtha samajI pavitra thaIe. jaina dharma e mahAvIre sthApelo dharma nathI. mahAvIranA janma pahelAM ja jaina dharma pracalita hato. mahAvIre to jaina dharmanuM navasaMskaraNa karyuM. mahAvIra pahelAMnI jainapraNAlImAM mukhya cAra vrato hatAM - ahiMsA, satya, asteya ane aparigraha. mahAvIra emAM brahmacaryane joDI paMcamahAvrata prabodhe che. A pAMceya mahAvratone jIvanamAM saMkrAMta karI parama saumyane tIre potAnI jIvananaukA lAMgaranAra A paramavIrane koTizaH praNAma ! 2. aitihAsika pArzvabhUmi bhAratamAM I. sa. pUrve sAtamA saikAnA arasAmAM gaMgA nadIne uttara kAMThe licchavIonuM eka pratApI gaNasattAka rAjya astitvamAM AvyuM hatuM. Ajano je bihAra pradeza te vakhate te magadhanA rAjya tarIke oLakhAto. tenI rAjadhAnI vaizAlImAM hatI. enI dakSiNe gaMgA nadI ane uttare himAlaya Avelo hato. A vaizAlI hAlanA paTaNA zaherathI ra7 mAIla uttare AveluM che. Aje ApaNe sau vartamAna saMsadIya lokazAhIne atyAra sudhInI sarvottama rAjyapaddhati tarIke mUlavIe chIe, paraMtu A lokazAhInAM sArabhUta tattvo bhAratanA A prAcIna gaNarAjya -- bha. sa. - 2 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra paddhatimAM jaDI Ave che. bhAratIya saMskRti atiprAcIna hovAne lIdhe jIvananAM judAM judAM kSetronA anubhavomAMthI pasAra thayelA prayogo ApaNe tyAM sAMpaDe che, emAM A gaNarAjyano prayoga paNa che. gaNarAjyamAM vaMzaparaMparAthI cAlyo Avato koI rAjA ja rAjya kare tevuM nahotuM. tamAma rAjyasattA nAgarikonA 'gaNa' eTale ke 'saMgha'nA hAthamAM hatI. e saMghano dareka sabhya 'rAjA' kahevAto. teo saMsthAgAra nAmanA rAjabhavanamAM ekaThA thatA ane rAjyavahIvaTanI ke bIjI sAmAjika-dhArmika bAbato aMge carcAo tema ja nirNayo karatA. A licchavIo vasiSThagotrI sUryavaMzI kSatriyo hatA tathA ikSvAkunA vaMzajo gaNAtA. pahelAM A licchavIo videhonA nAmathI ja oLakhAtA hatA. upaniSada kALamAM viharAja janakanI kIrti cAreya dizAmAM phelAyelI hatI. comerathI vidrano janakanA darabAramAM jJAnacarcAo karatA. enI kathAothI bRhadAraNyakopaniSadano trIjo khaMDa bharAyelo che. A ja videhavaMzanA mAtRkuLamAM 'mahAvIra'no janma thayo. dareka licchavIkumAra jyAre pukhta thato tyAre te potAnA bApanuM pada leto, ane eka khAsa taLAvanA pANIthI teno abhiSeka karavAmAM Avato. judA judA kSetranA vahIvaTa mATe teo samitio racI daI kAryavibhAjana karatA. eka mukhya kArobArI sabhA paNa ATha ke daza sabhyonI rahetI. AvI gaNasattAka paddhatinAM mULa paNa vedomAM sAMpaDe che ane e joI AzcaryamAM DUbI javAya che ke ApaNA purANapuruSoe keTakeTaluM UMDuM, mULagAmI ane vaLI vyApaka ciMtana karyuM che ! Rgveda(10-916)mAM Ave che ke, jevI rIte rAjAo samitimAM ekaThA thAya che, tevI rIte vaidyamAM auSadhio bhegI thAya che.'' A Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aitihAsika pArvabhUmi sUtramAM saMketa sAMpaDe che ke koI ekanA sarvasattAdhIza ekacakrIpaNA heThaLanI hakUmata nahIM, paNa aneka sabhyonI ekatra hakUmata heThaLa vahIvaTa vaidika yugamAM cAlato haze. badhA rAjAonA samUhamAMthI sarvoparI pramukha ke mukhya evo eka aMtima "rAjA" pasaMda karavAmAM Avato ane chevaTano nirNaya tenI pAse raheto. vaizAlInA licchavIonuM A gaNarAjyomAM eka viziSTa sthAna hatuM. vaiizAlImAM janmavAne kAraNe mahAvIra vizAlika' nA nAme paNa oLakhAya che. buddhakAlIna sAhityamAM to A vaizAlImAM sonAnA kaLazavALAM 7,000 gharo, rUpAnA kaLazavALAM 14,000 gharo, ane tAMbAnA kaLazavALAM 21,000 gharono ullekha che. bhagavAna buddhane vaizAlI khUba priya hatuM. jIvananA aMtima parvamAM vaizAlImAthI chellI bhikSA laIne nagara bahAra nIkaLe che tyAre e kahe che : ""AnaMda ! tathAgata vaizAlIne chellI vAra jue che!' bhagavAna mahAvIre paNa potAnA 42 cAturmAsomAMthI bAra jeTalA cAturmAsa vaizAlImAM ja gALyA hatA. vaizAlInA licchavIone anulakSI eka vakhata bhagavAna buddhe kahyuM hatuM: ''bhikSuo ! A licchavIo samRddhi ane riddhisiddhimAM devo samAna che. sonAnAM chatro, sone maDhelI pAlakhIo, sone jaDelA ratho tathA hAthIo sametanA A licchavIone juo. nAnA-moTA-vaceTa evA badhI uMmaranA A licchavIo AbhUSaNothI zaNagArAI raMgIna vastromAM AvI rahyA che. teo vAraMvAra saMmelana kare che, sAthe ja besI vahIvaTa calAve che. je kAyado ghaDyo hoya teno uccheda nathI karatA, pUrvajonI sArI paraMparA nibhAve che. vaDIlone mAnasanmAna, strIonI maryAdA vagere kuLadhama pALe che. he AnaMda, jyAM sudhI licchavIo A badhuM kare che tyAM sudhI temanI unnati ja thaze.'' Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra AvA kuLamAM kSatriyakuMDa gAmanA siddhArtha nAme eka rAjA thai gayA. temane trizalA nAmanAM paTarANI hatAM. te vakhate bhagavAna pArzvanAthano jaina dharma tyAM pracalita hato ane A rAjArANI baMne pArzvanAthanAM anuyAyI bhakta hatAM. mAtA trizalAne garbhAvasthAmAM ja cauda mahAsvapna Ave che, jemAM sapheda hAthI, sapheda baLada, lakSmImAtA, puSpamALA, sUrya, agni vagerenAM darzana thAya che. svapno to sAMketika hoya che, moTe bhAge to svapnamAM AMtarmananI apekSAo ja vyakta thatI hoya che. paraMtu kyAreka bhAvi ghaTanAonA saMketa paNa emAM aMkita thaI jatA hoya che. bIje divase trizalAdevI potAnA patine A svapnanI vAta kare che. mahArAjA tarata ja svapnazAstrIone bolAve che. ane teo sau ekamate potAno mata jAhera kare che : ''rANImAnI kUkhe janmanAra bALaka kAM to digvijayI cakravartI samrATa thaze, kAM mahAna tIrthaMkara thaze. AvanAra saMtAna badhAM zAstrono jANanAra, majabUta bAMdhAvALo, sulakSaNo, tejasvI, sarvaguNasaMpanna, kuLadIpaka haze.'' garbhAvasthA daramiyAna mAtAnA cittamAM zubha saMkalpo paNa UThe che, ''cAre dizAmAM pazupaMkhI mare nahIM evI a-mArI ghoSaNA karAvuM; garIba tathA sAdhusaMto mATe dAnagaMgA vahAvuM, tIrthaMkara prabhunI pUjA karAvuM !'' rAjA paNa potAnI rANInA badhA dohado pUrA karavAnI kALajI letA. 'putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI nahIM paNa' garbhAvAsamAMthI' siddha karatAM hoya tema A kALa daramiyAna rAjyanA judA judA vibhAgomAMthI - bhUgarbhamAMthI dravyabhaMDAro prApta thavA mAMDyA. AthI rAjyanI samRddhimAM vadhAro thayo, kuTuMbanI sthitimAM paNa uttarottara vRddhi thatI gaI eTale rAjArANI bALakanA janma pahelAM ja nakkI kare che ke, ''A bALaka kUkhamAM Avyo tyArathI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva parvanI apUrva lIlA dhanadhAnyanI bAbatamAM satata vRddhi thavAne lIdhe ApaNe samRddha thatAM rahyAM chIe, eTale A bALakanuM nAma ApaNe vardhamAna" rAkhIzuM. tyAre e mAtApitAne A jANa nahotI ke emano kuLadIpaka jagata AkhA vizvadIpa banaze ane mAnavatAnA khajAnAne samRddha karanAra, divyatAnI riddhisiddhimAM vRddhi karanAra, 'vardhamAna siddha thaze. 3. pUrva parvanI apUrva lIlA Ama mAtApitAnI tema ja lokonA cittamAM paNa maMgaLamaya eMdhANonI utsukatA vyApelI hatI, tevA saMjogomAM caitra suda terasane divase uttarA phAgunI nakSatramAM trizalAmAtAnI kUkhe putrano janma thayo. nAma to nakkI hatuM ja - vardhamAna. putranA janmanI vadhAmaNImAM rAjAe potAnA tAbAnA tamAma kedIone choDI mUkyA. saghaLA devAdAronA devA mApha karI dIdhAM. gharamAM tathA bahAra daza divasano bhAre mahotsava yojAyo. sarvatra AnaMda, gIta, nRtyo tathA nATakonI utsavahelI relAI. sAdhusaMtonuM bahumAna, dIna-hIna-garIbone mahAdAna... A badhuM paNa cAlyuM. vardhamAnane eka moTA bhAI naMdIvardhana tathA bahena sudarzanA hatAM. kuTuMbamAM jaina dharmanA saMskAra hatA, AcAradharma pALavAnI koziza hatI. rAjakuTuMbanAM saMtAnone bhautika suSTi-puSTino prazna to na ja hoya, paNa A kuTuMbamAM to Atmika poSaNa paNa bhArobhAra maLI rahetuM. dharma e koI jaDa kriyAkAMDa to nathI ja, vyaktine nakhazikha badalI nAkhI zakavAnI samarthatA dharAvanAruM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra e paramavijJAna che, e vAtanI ahIM pratIti maLatI. jaina dharmanAM AvAM tyAga ane tapasyA, vrata ane saMkalpovALA saMyamazIla dharmapUrNa vAtAvaraNamAM vardhamAnanuM bALapaNa vadhavA lAgyuM. janmathI ja dehano bAMdho sudaDha, bharAvadAra, Uco ane sarvAMgasuMdara hato. zarIrano varNa tapAvelA suvarNa jevo hato. emanA zarIranA romeromamAMthI zakti jharatI. vIratva jANe e janmathI ja sAthe laIne janmyA hatA. bIka nAmanI cIja sAthe to jANe emane AMkhanIya oLakhANa nahotI. atula parAkramanI preraNA emanA romeromamAMthI jAgatI ane dehanA kaNekaNamAMthI zaktino srota jANe phUTato. bALapaNano ja e prasaMga che. jANIto prasaMga che. potAnA bhAIbaMdho sAthe vaizAlI nagaranI bahAranA udyAnamAM AmalIpIpaLI ramata ramAya che. chokarAo AsapAsanAM jhADa upara saMtAI javA caDhaUtara kare che, tyAM vardhamAna je DALa upara caDyo che, tyAM ja thaDanI AsapAsa vIMTaLAI vaLelo eka lAMbo sApa phUMphADA mArato AgaLa dhape che. bIjAM bALako to gabharAI jaI TapoTapa nIce UtarI nAsatAM nAsatAM kahe che : ""are vardhamAna, lAMbo moTo sApa che. tuM nIce nA Utarato. bane teTalo upara pahoMcI jA. ame koI moTAne teDI lAvIe chIe.' paNa sAme parAkramano avasara hoya ane vIratva myAnamAM baMdha rahe tevuM zakya kyAMthI? vardhamAne kahyuM : "'dosto, gabharAzo nahIM, hamaNAM ja sApane nasADI mUkuM chuM.' chokarAo kAMI bole-kare te pahelAM to vardhamAne pelA phUMphADA mAratA sApane hAthethI ja haLaveka rahIne upADyo ane UMcakIne dUra jhADImAM raMgoLI dIdho. sApa to saDasaDATa jhADInI aMdara adazya thaI gayo. bIjA dostadAro to phATI AMkhe joI ja rahyA, paNa jANe Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva parvanI apUrva lIlA khAsa kazuM na banyuM hoya tema vardhamAne kahyuM : ""cAlo, dAva pUro karIe.' sAta varSanI uMmaranA bALakanI nirbhayatA, vIratA tathA sAhasano A prathama paricaya, je sarvasAdhAraNa karatAM kAMIka savizeSa. A vIratvanI yAtrA mahAvIratva pAmavAnI mahAyAtrAmAM kevI rIte pariName che te sAdhako mATeno saMzodhanano viSaya banI jAya che. vIratva, nIDaratva, sadA sarvadA nirdoSa ja hoya che, tevuM nathI. rAjA kaMsa ke rAvaNa kAMI ochA bahAdura, nIDara ke parAkramI nahotA. vIratA e zakti che. zaktino sadupayoga paNa thaI zake, durupayoga paNa thaI zake. ane zaktinA sadupayoga-durupayoga karanArA sajajano-durjano to A pRthvI para aneka thaI gayA che. paNa mahAvIranI khUbI hoya to e che ke emaNe zaktino sadupayoga nahIM, zaktinuM rUpAMtara karyuM ane vIratA nAmanI zaktine jIvananA eka evA kSetramAM lAvIne mUkI dIdhI, jyAMthI mAnavatA navI chalAMgo bharI UMcI UThI zake. vIratA dAkhavIne mANaso uttama mAnava banI zake che, paNa mahAvIratA dAkhavIne vardhamAne uttamottama mAnavatAno rAha jagatane cIMdhyo. emanA vyaktitvamAM rahelI zaktine emaNe jIvananA vidhAyaka kSetramAM sIMcI ane pariNAme jagatane lAdhyuM eka anupama, akhaMDita vyaktitva, je potAnA mULa svarUpamAM mahAmerunI jema asthira rahI jagata AkhAne vIMTaLAI vaLe tevo jJAnano sAgara phelAvI de che. jaina dharmanuM mahAvIra dvArA thayeluM navasaMskaraNa e AMtarika zaktino skoTa mAtra che. kevaLa zArIrika parAkramonI bAbatamAM ja nahIM, jJAnakSetramAM paNa vardhamAna AvA ja eka AzAspada, tejasvI ane agresara hatA. kahevAya che ke nava varSanI uMmare to emaNe vyAkaraNa zIkhI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra lIdhuM hatuM. emanA guru vyAkaraNa aMge savAlo pUchatA to evA javAbo maLatA je pote paNa eTalI vigate jANatA nA hoya. ziSyane mukhe nIkaLatA uttaro saMkalita karIne gurudeve eka navuM vyAkaraNa racyuM. AvI buddhipratibhA hatI A bALakanI ! gurune thayuM ke AvA bALakane huM zuM zIkhavuM. eTale cAra dIvAlonI zALAmAMthI vardhamAna mukta thAya che. paNa emane mATe to vizva svayaM vidyAlaya ja hatuM. dhIre dhIre jagata enI pAMkhaDIo emanI samakSa kholatuM jatuM hatuM. kSatriya rAjakumAra mATenI zastravidyA ke rAjavidyAmAM samAI jaI samApta thaI jAya tevaDuM nAnakaDuM maryAdita gajuM to A kumAranuM hatuM nahIM. pAchaLathI prabodhelA upadezomAM Ano saMketa jaDI Ave che. jyAre teo kahe che : "prANIonA nAza mATe zastravidyA zIkhavAmAM ke kAmabhogo mATe mAyAdi AcaravAmAM ke saMyamarahita thaI, virabhAve AcaravAmAM AveluM parAkrama saMsAra to prApta karAve che; paNa samaju mANasa to samaje che ke zreSTha puruSoe AcarelA Arya dharmanuM zaraNa laI pApakarmarUpa kAMTAne mULamAMthI kheMcI kADhavA prabaLa puruSArtha karavo e ja sAcuM vIratva che.' jIvanane rUMdhanArAM tattvo tathA jIvanane poSanArAM tattvono viveka A bALakanI jANa pUrvakamANI hoya tevuM lAge che. e to pRthvI para Avyo che jIvanane pUrepUruM khIlavavA. gulAbanA phUlanI eka paNa pAMdaDI adhakhIlI rahe te ene kema poSAya ? jIvanapuSpane eNe khIlavavuM che, ane e khIlavavA ADe je kAMI aMtarAya Ave che te ene mATe pApa che. e sArI peThe jANe che ke mArA jIvananA phUlane pUrNapaNe khIlavavuM haze to sau pahelAM mULane bhUmimAM sthira karavuM paDaze. mULAropaNanI A prakriyA emanA cittataMtramAM bALapaNathI ja zarU thaI gaI hatI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva parvanI apUrva lIlA dhIre dhIre kALa AgaLa Daga bharato jAya che. mAbApane nAnapaNathI ja bALakanA cittamAM pravartatI saMsAra pratyenI udAsIna vRttino vahema AvavA mAMDyo hato. vardhamAnanI sahajavRtti vairAgyapriya hatI. Ama chatAMya jema vIratva, kSamAzIlatA, dayALutA emanAmAM sahaja hatAM, tema nAnapaNathI ja mAtRbhakti paNa eTalI ja utkaTa hatI. taduparAMta cittanI komaLatA ane anAgraha-vRtti paNa eTalAM ja sahaja hatAM. yathAkALe vardhamAna yuvAna thAya che. pUrA sAta hAthanI UMcI kadAvara kAyA che, sonAraMgI tejasvI varNa che, AMkhomAM aMtarano vairAgya jhaLahaLe che, to lalATa para jJAna enAM ajavALAM pAthare che. AvA sohAmaNA, koDIlA, thanaganatA rAjakumArane sagapaNanI kedamAM pUrI laI potIko karI levA koNa utsuka nA hoya ! kuMvara mATe cAre bAjuthI mAgAM Ave che ane mAbApa mUMjhAya che. jaina dharmanA saMskAra baMnenAM citta para che, paNa haiyuM to Akhare mAbApanuM ne? putrane raMgecaMge ThAThamAThathI paraNAvI ghere lADI lAvavAno ane saMsAranI vADI lIlIchama rAkhavAno moha ema sahaja kema chUTe? paraMtu putranAM vyavahAra-vartana ne valaNo cIMdhatAM hatAM ke enA mATe to saMnyAsano paMtha e ja svadharmasvarUpa che. mAbApa sAme dvidhA khaDI thAya che. eka tarapha vAstavikatA che, to bIjI tarapha moha-mAyA-mamatA che. bahAra badhuM yathAvat cAle che, paNa aMtarano saMgrAma satata cAlu rahe che. evAmAM samaravIra nAmanA eka rAjA taraphathI enI rAjakuMvarI yazodAnuM vardhamAna mATe kaheNa Ave che. A vakhate to A kaheNa kuMvaranA kAne nAkhI devA mA adhIrI bane che. mA vyavahAraDAhI che, sIdhuM AkramaNa nathI karatI. vardhamAnanA mitro dvArA puchAve che. mitro to hoze hoze bhAIbaMdhane poMkhavA jAya che paNa tyAre bha.ma. - 3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 bhagavAna mahAvIra vardhamAna emane je kAMI kahe che, te parathI emanA hRdayasAgaranAM UMDANa ApaNA dhyAnamAM Ave che. e kahe che : " "manuSyanuM jIvana to divasa jatAM pILuM thaI kharI paDatA jhADanA pAMdaDA jevuM ane ghAsanI aNI para laTakI rahelA jhAkaLanA TIpA jevuM kSaNika tathA alpajIvI che. vaLI, te aneka AphatothI gherAyeluM che, emAM eka kSaNanoya pramAda kema cAle ? mitro, huM to kyAranoya gRhatyAga karavAno vicAra karyA karuM chuM. paraMtu huM jouM chuM ke mAtAnI mArA para pArAvAra snehamamatA che, tene asahya dhakko na lAge eTale huM DhIla karuM chuM. huM jANuM chuM ke temane mATe A kaSTa sahevuM muzkela che eTale temanA jIvatAM gRhatyAga na karavo evI gAMTha to huM vALI cUkyo chuM. AvI vastusthiti jANyA pachI paNa jo mA mane lagnabaMdhanathI saMsAramAM kAyamano jakaDavA Icche to to temaNe samajavuM joIe ke emaNe mArA mAtRsneha para atyAcAra ja vartAvyo che.'' spaSTa zabdomAM cittanI aDagatA vyakta thAya che. saMdezo mAtApitA pAse pahoMcyo. je vastunI temane UMDe UMDe AzaMkA hatI te ja have to pratyakSa rUpa dhAraNa karI sAme AvI UbhI rahI. paNa mAtApitAnA ciMtanano, kartutvono, AzA-apekSAono eka pravAha hato, to putranA jIvanano paNa eka pravAha hato. A baMne pravAha corAhanA coka para AvIne UbhA hatA. dizA nakkI karavAnI A paLa hatI. aMza mAtrano phera lakSya prAptimAM jojanonuM aMtara vadhArI daI zake. mAtApitA vyavahAraDAhyAM hatAM. moTA bhAganA lokone mApavA kAmamAM lAgatAM kATalAM vaDe putrane paNa jokhItoLI jovAno prayatna karI levA prerAyAM. rAjAe potAnI patnIne kahyuM : "'tamArA upara ene agAdha sneha che. tamane e nA nahIM pADI zake. tame tamAruM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva parvanI apUrva lIlA 13 vajana nAkhI juo.'' ane mAdIkaro moDhAmoDha thAya che. rAsa-duHkha-AMsu-rudana A badhuM to thayuM ja haze, paNa dIkaro pote potAnAmAM vaivAhika jIvananI koI jarUriyAta joto nathI. potAnI jIvanayAtrAmAM sAme cAlIne javA jevuM e koI sTezana ja nathI. akAraNa e keDI zuM kAma kheDavI e ja ene gaLe UtaratuM nathI. tyAre chevaTe mA kahe che : "'bhale tArA khAtara nahIM paNa mArA khAtara tuM paraNa....'' ane mahAvIra hA pADe che. moTA bhAganA kissAomAM mAtAnA duHkhe duHkhI thaI sahAnubhUtipUrvaka apAtI saMmatimAM ApaNane aMtaranA nizcayanuM adhakacarApaNuM, aparipakavatA dekhAya che, paNa mahAvIranuM je uttarajIvana che te jotAM AvuM koI 'adhakacarApaNuM A bAbatamAM paNa kahI devA mATe ApaNuM mana taiyAra thatuM nathI. aMtara jANe sAkha pUre che ke mahAvIranI A 'hA'mAM kAMIka bIjuM che ! mahAmAnavonA jIvananA nirNayomAM kendrasthAne haMmezAM "" ja raheto nathI. mahAvIranA jIvananA A tabakkAnA nirNayamAM kendrasthAnethI potAne haTAvI daI mAnA sukhaduHkhane mUkI anAgrahI vRtti keLavI vardhamAna jANe mAne zaraNe jAya che. mahAvIranI syAdvAda"nI vicArasaraNIe paNa emAM bhAga bhajavyo hoya tevuM lAge che. huM mAnuM chuM te ja aMtima satya zA mATe, mAnI pAse paNa koI satyAMza che, to tene svIkArI levA mATe potAnA Agrahane emaNe moLo karyo hoya. mahAvIra A pRthvI para laDAI laDavA AvyA nathI, laDAI jItavA AvyA che. emanuM samagra jIvana eTaluM badhuM UMDuM ane bhItara jivAyeluM che ke bAhya ghaTanAonA oLA jANe TheTha sudhI pahoMcI zake tema ja nathI. sAmAnya mANasane kAmakrodhanAM vaheNo Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 bhagavAna mahAvIra taLeupara karI mUke tevuM ahIM kazuM ja nathI. ahIMnuM bhItara to svastha che, zAMta che, nisyaMdita che. mA kahI rahI che, ''khera, tAre khAtara nahIM, to mAre khAtara. mAtRRNa cUkavI devAnI A paLa ! karmanAM baMdhanapAza toDavA che, navAM karmo UbhAM nahIM karavAnI Aga hRdayamAM che. 'vivAha' nAmanuM karma jIvanamAM UbhuM karI enAthI alipta rahevAnI kaLA sAUvAnI che. agharuM che, paNa paDakAra sAme AvIne Ubho che. pharI pharI mAne potAnI bhUmikA samajAvI cUkyA che, paNa have pratyakSa 'potAnI bhUmikA' nathI, 'mAnI bhUmikA' che. vardhamAnano vivAha-nirNaya mAnI bhUmi para Ugelo choDa hoya tevuM lAge che. 'tuM jIve che tyAM sudhI saMnyAsa nahI lauM' - AvuM AzvAsana mAne Ape che. ane vardhamAna paraNe che. joke digambarI jaina paMtha to ema ja mAne che ke mahAvIre sIdhA brahmacaryAzramamAMthI ja saMnyAsadIkSA dhAraNa karI, paraMtu zvetAmbara paMtha mujaba mahAvIranA jIvanamAM gRhasthAzrama che. emanAM patnI yazodA vize koI ja mAhitI cAMyathI paNa maLatI nathI, pariNAme jIvananI atyaMta mahattvanI ghaTanA kALagarbhanA peTALamAM daTAyelI ja rahe che. pRthvI paranI keTalIya ghaTanAo vaNabolI, vaNakathI, vaNasuNI mAtra jIvI jaIne kALasamudramAM khovAI jAya che, tema yazodAnI gAthA paNa kALagaMgAmAM vahI gaI che. bAkI mahAvIra svAmInI jIvanayAtrA jANavAne citta jeTaluM utsuka hoya, teTaluM ja yazodAnA aMtaraMgane jANavA-samajavA Atura hoya e svAbhAvika che. bAra-bAra, paMdara-paMdara varSa sudhI eka jIvatAjAgatA soLe kaLAe khIlI rahelA phUlanuM jeNe satata sAnnidhya anubhavyuM hoya, ardhAMganA tarIke jeNe paDakhuM sevyuM hoya tevI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva parvanI apUrva lIlA mahAvIra-patnI yazodAne jANavI to game ja, paNa taduparAMta eka svataMtra ghaTaka tarIke paNa enAM sukhaduHkha, enI lAgaNIo, enAM spaMdanone jANavA-samajavAnuM mana thAya. AvA yogI puruSanuM dAMpatyajIvana saMsArIo mATe moTuM jIvanabhAthuM pUruM pADI zake. paNa hakIkata e che ke vardhamAnanuM vaivAhika jIvana sAgaramAM taratI himazilAnI jema poNA bhAganuM pANImAM DUbeluM che. ApaNane to eka ja tathya sAMpaDe che ke emanA lagnajIvananI vADImAM "priyadarzanA' nAmanI kanyAnuM phUla Uge che. emanA dAMpatyajIvananI phUlavADImAM saMyama, tyAga, samarpaNa, prema, anAgrahItA AvAM aneka phUlo khIlyAM haze. emano A dAMpatyakALa to jIvananI pUrvataiyArIno mahattvano kALa hato. je manuSya aparigrahanI vyAkhyA ja 'nispRhatA' karI che, tenA jIvanane AMgaNe AvIne UbhA rahelA saMbaMdho koI anokhI bhAta pADanArA haze. mahAvIranA dAMpatyajIvana aMgenA keTalAka saMketo pAchaLathI AdezAyelI mahAvIravANImAM jaDI Ave che. samyapha daSTinuM vivaraNa karatAM mahAvIra kahe che ke - keTalAka to viSayonuM sevana karatA hovA chatAM sevana karatA nathI ane koI sevana na karatA hovA chatAM sevana kare che. jevI rIte koI puruSa vivAhadi kAryamAM lAgyo rahyo hovA chatAM paNa e kAryano svAmI nahIM hovAthI kartA nathI gaNAto. Ama, kAmabhoga nathI samabhAva utpanna karatA ane nathI karatA vikRti eTale ke viSamatA. je emanA prati dveSa mane mamatva rAkhe che te emanAmAM vikRtine prApta thAya che' A pratIti anubhavajanya lAge che. jaLakamaLavat raheto A satpaSa samyakatvanA prabhAvathI kaSAya ane viSayothI lapAto Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 bhagavAna mahAvIra nahIM hoya tevuM anumAna thAya che. mahAvIramAM A samatva janmasiddha lAge che. aMdaranI beThaka DAmADoLa hota to emaNe lagna mATe kadApi saMmati ApI nA hoya tevuM lAge che. 4. vardhamAna mahAvIra bane che gRhasthAzrama svIkAryo eTale jIvanamAMthI sAdhanA sarI jAya tevuM to kyAMthI ja hoya ! vardhamAnanI UrdhvagAmI yAtrA cAlu ja che. jIvanamAM je kAMI sAme Ave che tene namratAthI samajavAno prayAsa ane emAM je kAMI satyAMza che, tene svIkAravAnI namratA emanAmAM che. vardhamAne gRhasthAzrama eTale sAMsArika padArthonI zaraNAgati evuM to mAnyuM ja nathI. ahiMsA vagere dhama to sarva kALe badhA ja AzramomAM pALavAnuM vrata che. mUrkha manuSya ja sAMsArika padArtho ane saMbaMdhIone potAnuM zaraNa mAnI teomAM baMdhAI rahe che. te jANato nathI ke aMte to te badhAMne choDI ekalA ja javAnuM che. tathA potAnAM karmonAM viSama pariNAmo bhogavatAM, duHkhathI pIDAI haMmezAM A yonicakramAM bhaTakavuM paDavAnuM che. potAnAM karma potAne bhogavyA vinA chUTako ja nathI. mATe jAgrata thavuM e ja upAya che. jevI rIte IzunAM prAraMbhika aThThAvIsa varSa upara lagabhaga aMdhArapaDado paDelo che, tevo ja aMdhArapaTa mahAvIranA gRhasthajIvana para paNa paDelo che. A paDado UMcakAya che tyAre vardhamAna 28 varSanA bhara yuvAna che, jyAre temanAM mAtApitAnuM avasAna thAya che ane jIvana karavaTa badale che. mAnA dehAMta prasaMge hRdayamAM dATI dIdhelo saMkalpa pharI pAchuM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vardhamAna mahAvIra bane che mAthuM UMcake che. mAnA jIvanakALa daramiyAna dIkSA na levAnI pratijJAmAMthI have te mukata thayA che. ATalAM varSo sudhI saMnyAsAbhimukha patino aMtaraMga paricaya yazodA pAmI gaI hoya eTale enA taraphathI saMmati maLI paNa gaI hoya. je hoya te. paNa mAtApitAnA dehAMta pachI vardhamAna potAnA moTA bhAI naMdIvardhana pAse dIkSA levAnI vAta mUke che. pitAnA mRtyu bAda moTA kuMvara tarIke naMdIvardhanane ja badho kArabhAra saMbhALavAno che, vardhamAnanI to tevI vRtti paNa nathI. chatAMya haju be varSa vadhAre gRhasthajIvanamAM rahevA moTA bhAI Agraha kare che, jethI te daramiyAna mAtApitAnA devalokavAsathI AkhA kuTuMba para paDelo ghA rujhAI jAya ane mahAvIranA gRhatyAgathI paDanAra navo ja kAramo ghA veThavAnI badhAMmAM zakti AvI jAya. ahIM paNa vardhamAnanI nirAgraha vRtti ja pragaTa thAya che. moTA bhAInA Agrahane e vaza thAya che, ane potAnI dIkSAno samaya bIjAM be varSa laMbAve che. AyuSyane kSaNabhaMgura mAnanAro ane vahelI take saMcita karmonAM phaLa tapa dvArA bhogavI laI karmani:zeSa thavA jhaMkhato vairAgyazIla mANasa bIjAnI icchAne ATalI hade AdhIna thaI jAya che te emanA vyakitatvanuM eka anokhuM pAsuM che. aMdaranI beThaka to meru jevI acaLa che, bAhya paristhitimAM vaheNo ke jhaMjhAvAto aMdara sudhI pahoMcavA ja nA de tevI durladhya dIvAlo aMtastalamAM racAI gaI hoya eTale potAnA jIvanapathamAM koI khAsa khalela pahoMcavAnI saMbhAvanA ja nA hoya eTale AvAM samAdhAna karI levAnuM audArya pragaTa thatuM hoya tema bane. vardhamAnanA A valaNamAM AvAM vadhu majabUta vairAgyanAM lakSaNo dekhAya che, taduparAMta emanA "syAdvAda siddhAMtavALI namratAsUcaka bhUmikAnA saMketa paNa jaNAya che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 * bhagavAna mahAvIra paraMtu A be varSa emaNe dIkSita jIvananA pUrvAbhyAsanA aMga tarIke siddha karyA. sAduM jIvana to hatuM ja, have temAM tapasyA umerAI. je pravRttimAM saheja amatho paNa doSa dekhAya to te pravRtti emaNe choDI dIdhI. AhAravihArane vadhu ne vadhu nirdoSa ane ahiMsaka banAvavAnI dizAmAM prayogo AdaryA. sajIva pANI tathA sadoSa AhArano temaNe tyAga karyo. dAnanI puNyagaMgA vahAvI. kahevAya che ke A gALA daramiyAna lAkho sonaiyA, hAthIghoDA, hIrAmANeka badhuM maLIne lagabhaga sADA traNa karoDa sonAmahora jeTaluM dAna thayuM. jaina zAstro mujaba pRthvI paranA loka uparAMta bIjA bAra loka che. brahmalokanI cAre bAjunI dizA- vidizAomAM lokAntita nAmanA devarSio rahe che. jyAre koI bhAvi tIrthakarane gRhatyAga karavAno samaya Ave che, tyAre temanI pAse jaI "bujajhaha ! bujajhaha !' (jAgo ! jAgo !) evo zabdoccAra kare che. kahevAya che ke vardhamAnane paNa AvAM apArthiva sUcanA-saMketa lagAtAra prApta thatAM rahyAM ane emanuM hRdaya bhAvi mahAbhiniSkramaNa mATe vadhu ne vadhu adhIruM thatuM gayuM. chevaTe be varSanI avadhi pUrI thaI ane e prabhAta UgyuM, jyAre bALapaNathI sevelI abhilASAno sUryodaya pragaTyo. vardhamAnane jANanArA sau koI kyAranAya samajI cUkyA hatA ke A to dhanuSamAMthI chUTaluM tIra che, bhale bahArathI e gativihIna lAge, aMdarathI tare potAnI dizA pakaDI ja lIdhI che. lakSya tarapha cAlI nIkaLelI A AMtarika yAtrAnA judA judA mukAmAM emanA jIvanamAM vartAtA hatA, eTaluM ja nahIM, dhyeya tarapha jozabhera dharye jatI gatino pratibiMba emanA caherA para jhIlatuM ja hatuM. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vardhamAna mahAvIra ane che 19 zubha prayANanA aMtima traNa divasa teoe saMpUrNa upavAsa karyAM. vardhamAnanA cittamAM jaina dharma prabodhelI ahiMsAe utkaTapaNe kabajo meLavI lIdho hato, eTale ahiMsAnA anusaMdhAnamAM paNa A upavAsonuM mahattva hatuM. tapasyAno vicAra to temAM hato ja. mAgazara vada dasamanA divase emaNe zItaLa jaLanuM chellechelluM snAna lIdhuM ane uttama sapheda jhINuM vastra dhAraNa karyuM. AbhUSaNo paNa dhAraNa karyAM. jIvanane vadhu ne vadhu ujvala karavA mATeno A prayANa prasaMga hato eTale ene utsavanuM svarUpa saheje prApta thaI gayuM. utsavano utthAna sAthe sahaja saMbaMdha che. je ghaTanA dvArA mana, hRdaya, buddhinI vRttio uttarottara UMce caDavA mathavAnI hoya te ghaTanAne kheladilIpUrvaka UjavI hRdayane UjaLAM karavAnI paraMparA bhAratIya saMskRtimAM che. citta para saMskAra pADavA mATe utsavonuM nirmANa thayuM hoya che. vardhamAnano gRhatyAga e koI nakArAtmaka ghaTanA nathI, emAM to saMnyAsamaya jIvananI dIkSAnI paramovaLa vidhAyakatA paDelI che. jyAre ghara choDavAnI veLA Ave che. tyAre sau svajanonI vidAya laI teo caMdraprabhA nAmanI suMdara sajelI vizALa zibikAmAM pUrva dizA tarapha mukha rAkhI nidvaMdva cittapUrvaka bese che. zibikAmAM jamaNI bAjue eka kulavRddhA strI nAhIdhoI, zuddha vastrAlaMkAra paherI, haMsa jevuM sapheda vastra sAthe laIne beThI che, to DAbI bAjue emanI dhAvamAtA dIkSAnI sAdhanasAmagrI laIne beDI che. pAchaLa eka strI soLe zaNagAra sajI emanA para chatra dharIne beThI. IzAna khUNe eka strI maNijaDita vIMjhaNo laIne beThI. zibikAmAM strIo ja, strIonuM A varNana vAMcI evuM lAge che ke pArivArika gRhastha jIvanamAM nArIzaktinA mAtRtve hRdaya-buddhi- cittane bha.ma. l Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra bharapUra poSaNa ApyuM, have AgaLa upara vizvavyApI mAtRtvano mahAprayoga siddha karavAno che. saMnyAsa e vyApaka mAtRtvanI dIkSA che, A kAMIka saMketa A strI-prAdhAnyavALA rivAjamAM jhilAya che. dIkSAyAtrA vAjategAjate mahAnagarane pAra karI nagara bahAranA udyAna bhaNI AgaLa vadhe che. jema jIvaMta vyaktinAM niranirALAM bhAgya hoya che, tema nagarIonAM paNa niranirALAM bhAgya hoya che. A vaizAlI nagarInA nasIbamAM keTakeTalI lohIbhInI vijayayAtrAo jovAnuM paNa lakhAyuM haze, ane AvI virala divyayAtrA paNa jovAnuM lakhAyuM haze. bhagavAna buddhanA vihAranI paNa e sAkSI che. keTakeTalA yuddhavIro samarAMgaNamAM vaLAvAyA haze to keTakeTalA tapavIro araNyamAM vaLAvAyA haze. udyAnamAM dIkSAvidhi rAkhavAmAM Avyo che. vardhamAna zibikAmAMthI nIce Utare che ane pachI zarIra parathI ekeka AbhUSaNa utArI pelI kulavRddhAnA jhilAyelAM haMsalakSaNA rezamI vastramAM nAkhe che. divasano trIjo prahara che, uttarA phAlganI nakSatra sAthe caMdrano yoga thaI rahyo che te TANe potAnA ja svahaste pAMca pAMca mUThI dADhI-mUcha tathA mAthAnA vALa ukhADI nAkhe che. te keza paNa uttama vastramAM jhIlI levAmAM AvyA ane kSIrasAgaramAM padharAvavAmAM AvyA. tyAra bAda traNa vAra siddhone namaskAra karI potAnI jAte ja mahAvIre paMcamahAvratarUpa cAritra grahaNa karyuM. te kSaNe ja temane janmasiddha traNa jJAna (matijJAna, zrutijJAna ane avadhijJAna e traNe jJAna je temane janmathI ja prApta hatAM.) uparAMta cothuM mana:paryavajJAna prApta thayuM. A jJAna dvArA manuSyalokanI maryAdAmAM AvelAM paMcendriya prANIonA manogata bhAvo jANavAnI siddhi prApta thaI. pelI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 vardhamAna mahAvIra bane che kulavRddhAe tema ja anya kuTuMbIjanoe UbharAtA hRdaye ane khacakAtI vANIe emane AzIrvAda ApyA ke, "lIdhelA vratamAM aDaga raheje, saMkaTo ane muzkelIothI gabharAzo nahIM, tathA evo puruSArtha dAkhavaje ke jethI zIdhra tamAruM lakSa siddha thAya.'' tyAra bAda praNAma karI, emane emanA gaMtavya sthAne javA mATe sAva ekalA chUTA mUkI Akho samudAya potAnA nagaramAM pAcho pharyo. Ama, vaizAlI nagaranA saputra evA vardhamAnanI jiMdagInA trIsa varSanuM pUrva parva enA aMtima caraNe pahoMcyuM ane jIvanasAgaramAM vardhamAne vilopAI jaI "mahAvIra'nAM navajIvananuM prayANa AraMbhAyuM. mitro, svajano, sagAMsaMbaMdhIo, nagarajano ane atyAra sudhInA jIvanamAM atyaMta nikaTastha evAM parivArajanane aMtima vidAya ApI. mahAvIre tyAM ja pratijJA karI ke havethI bAra varSa sudhI huM dehanI ALapaMpALa, sArasaMbhALa ke mohamamatA rAkhyA sivAya, je koI vighno ane saMkaTo AvI paDaze te badhAM nizcala mane sahana karIza. A to thaI dehanI titikSA. mananI titikSA mATe saMkaTo nAkhanAra tarapha samabhAva rAkhavAno saMkalpa paNa karyo. dIkSAgrahaNa samaye mahAvIra svAmInA zarIra upara kevaLa eka ja vastra hatuM. emanI yAtrA zarU thAya che eTalAmAM ja eka garIba vRddha brAhmaNa emanI pAse AvI pahoMcI kahe che ke, "mahArAja, huM to janmathI garIba mANasa chuM. dIkSA vakhate tame asaMkhya garIbone dAna ApIne emanuM daLadara TALI dIdhuM, paNa huM abhAgiyo e TANe ja bahAragAma bhaTakavA cAlI nIkaLelo eTale huM sAva korIkaTa ja rahI gayo chuM. prabhu, kRpA karIne mAruM daLadara pheDo !'' Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 bhagavAna mahAvIra mahAvIra to have sAdhu hatA, paNa emanA deha para hajIyA samRddhinA chellA avazeSa samuM kImatI vastra lapeTAyeluM hatuM. badhAM ja vaLagaNo chUTI cUkyAM hatAM, to A vastranI to zI visAta ? lokalajajA, pratiSThAno eka khyAla - A badhuM emane bAMdhI zake tema nahotuM, dehanA rakSaNa mATe to e nIkaLyA ja nahotA. eTale pelA brAhmaNane kahe che ke, "jo bhAI, huM to have sAdhu chuM. ApI zakAya tevI bhautika cIja koI mArI pAse che nahIM, paNa A vastra che te tane kAma Ave to laI jA.' ema kahIne paherelA vastramAMthI aDadhuM phADIne pelA brAhmaNane ApI de che. pelo brAhmaNa to rAjI thato phATelA vastranA cheDAne kinArI baMdhAvavA taiNanArane tyAM jAya che. tUNanAre kahyuM ke, ''A vastra to khUba kImatI che. Ano bIjo bhAga paNa tane maLI jAya to huM tane e be TukaDAne evI sarasa rIte sAMdhIne eka karI ApuM ke pachI tane e ja uparaNAnA khUba paisA Upajaze. ApaNA baMneno aDadhoaDadha bhAga. bola che kabUla ?'' pelA brAhmaNanA manamAM ghaDabhAMja cAlI. AvuM ja vastra bIje to kyAM zodhavA javuM? pelA sAdhu mahArAja pAse javuM? paNa emanI pAse mAMgavuM paNa kevI rIte ? emane sAva vastrahIna thavAnuM to kema kahevAya ? chatAMya emanI zodha karIne pAchaLa pAchaLa najara nAkhato rahyo. ene AzA hatI ke mahAvIra svAmI to moTe bhAge dhyAnamAM ja DUbelA rahe che. kyAreka vastra sarI paNa paDe. tera mahinA sudhI khaMtapUrvaka eNe mahAvIra pAchaLa cAlyA karyuM. chevaTe e vastra nadIkinAre kAMTAnI jhAMkharImAM bharAI gayuM. sAme cAlIne kazuMka karavuM e to emanI sAdhanAmAM AvatuM ja nahotuM. je chUTI gayuM che teno upayoga have pUro thayo haze tema mAnI laI emaNe A digambarAvasthAno paNa svIkAra karI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasthAne sthira karatI tapobhUta sAdhanA lIdho. pelA brAhmaNe tarata ja bAkIno TukaDo upADI lIdho. tyArathI mahAvIra aMtakALa sudhI vastravihIna sthitimAM ja rahyA. atyAra sudhI e zvetAmbara hatA, have digambara banI gayA. eTale jaina dharmanA paNa pAchaLathI be paMtha paDI gayA. vastra sahita mahAvIranI je upAsanA kare che, te che zvetAmbara, ane je nirvastra mahAvIranI upAsanA kare che, te che digambara. digambara jaina sAdhu ochA hoya che. digambara mahAvIrane 'acelaka' paNa kahe che. vastra na hovA chatAM sakhata TADhamAM paNa teo hAtha lAMbA rAkhIne ja dhyAna karatA. ThaMDIne lIdhe kadI temaNe hAtha bagalamAM ghAlyA nathI. Ama, vastravihIna avasthAmAM TADhatApanA tIvra sparzo emaNe jhIlyA. 5. svasthAne sthira karatI tapomUta sAdhanA paraMparAonA AdhAre AvuM kAMIka samajAya che ke sAdhakone sAdhanAmArganA be prakAra kheDavA paDe che : eka che lokAntika sAdhanA ane bIjI che ekAntika sAdhanA. pahelA prakAranI sAdhanA loko vacce, parivAra vacce sAdhavAnI hoya che, paNa enA dvArA je kAMI sadhAya che te moTe bhAge ekAMgI ane adhUruM hoya che, ene paripUrNa tathA sarvAMgI karavA mATe ekAntika sAdhanA paNa lagabhaga anivArya che. ATalA ja mATe ApaNA prAcIna graMthomAM jaMgalamAM jaIne tapa karavAnI vAta Thera Thera Ave che. sAdhanA ane araNyavAsa jANe abhinna joDakAM che. sAdhakAvasthAmAM bIjAne pIrasI zakAya tevuM sadaMtara nirdoSa jJAna to hajI prApta thayuM hotuM nathI, eTale bIjAne upadeza 23 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 bhagavAna mahAvIra ApavAnI vAta AvatI nathI. hajI to potAnA jIvanane mAM javAnuM che, azuddhione bALavAnI che to kaThora tapa dvArA ekAMta sAdhanA e mATe madadarUpa thatI hoya che. jIvananuM navuM dvAra khUle che ane mahAvIra svAmI pharatA pharatA sAMja paDe te pahelAM kumAra nAmanA gAme pahoMce che. ane gAmanI sIma para ja dhyAna dharavA eka sthAne besI jAya che. thoDI ja vAramAM teo to dhyAnamAM UMDA ne UMDA UtarI jAya che. bahirjagata sAthenuM anusaMdhAna emanuM tUTI jAya che eTalI tallInatA sadhAI gaI che. eTalAmAM eka govALa tyAM AvI pahoMce che. enI sAthe Akho divasa haLa kheMcIne thAkelA pAkelA ane vaLI bhUkhyA baLada paNa hatA. cAro joIne baLado caravA lAge che. pelA govALiyAne to gAmamAM dUdha dohavA javAnuM hatuM. eTale utAvaLamAM hato. baLadone caratA joyA ane paththara para koI mANasane beThelo joyo eTale ""thoDI vAramAM ja pAcho AvuM chuM, A baLadonuM dhyAna rAkhajo'' - kahIne e to cAlato thaI gayo. mahAvIra taraphathI enI vAta sAMbhaLyAno ke saMmatino hoMkAro bhaNAya enI rAha jovAnI jANe ene phurasada ja nathI. thoDI vAramAM baLado to caratA caratA dUra cAlyA gayA. potAnuM kAma paravArI moDethI govALa pAcho pharyo, tyAre AsapAsa eka paNa baLada dekhAyo nahIM ane pelo paththara parano mANasa to hajI paNa tyAM ja paththaranI jema beThelo hato ! ene pUchyuM paNa kharuM, paNa kAMI javAba maLyo nahIM. eTale ene bAgho mAnI laI pote ja baLado zodhavA nIkaLI paDyo. AkhI rAta bhaTakyA pachI khAlI hAthe pharI pAcho e sthAne e AvI pahoMcyo, tyAre teNe potAnA baLadone e ja ThekANe mahAvIra pAse besIne vAgoLatA joyA ane eno mijAja gayo. 'eka to pUchuM chuM, Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasthAne sthira karatI tapopUta sAdhanA 25 eno javAba nathI Apato, AkhI rAta mane bhaTakato karI mUkyo ane mane rakhaDAvI chetarI savAra paDatAM baLada corI jaI raste paDavAnI dAnata dharAve che ?' ane eNe to hAthamAMnI baLadanI rAza havAmAM phaMgoLI sAdhune mAravA ugAmI. pahelA ja divase, cha TaMkanA upavAsInAM pAraNAM Ama cAbukathI thayAM. govALiyo to gussAmAM ja hato, paNa eTalAmAM naMdIvardhana rAjAnA mANaso guptaveze mahAvIranuM dhyAna rAkhavA pharatA hatA, te AvI caDyA, emaNe pelAne dhamakAvIne vAya. ''A to rAjaputra che. eTaluMya tane bhAna na rahyuM !'' pelo to bicAro ghAMghovAMgho thaI gayo. paNa kSamA-saMkalpa sAme AvI UbhelI A pahelI kasoTI hatI. mahAvIra emAM saphaLatApUrvaka pAra Utare che. moTA bhAInA mANaso mahAvIra svAmIne vInave che, " "AvI Aphato pharI na Utare e mATe amane tamArI sAthe rahevA do.'' paNa mahAvIrane gaLe e kema Utare? e to makkama tathA svasthatApUrvaka eka ja vAta kahe che : ''karmakSayanA A mArgamAM bIjA koInI madada kAma AvatI nathI. pUrvakamono kSaya phaLa bhogavIne ja thaI zake. A badhuM sahana karavA to dIkSA laIne huM ekalo nIkaLI cUkyo chuM.'' ane govALiyA sAmuM karuNAbharI najare e jue che. kSamAvRttinuM zIla ja evuM che ke e ubhaya pakSane UMco uThAve che. je kSamA Ape che te kSAta vyakti to UMcI caDhe ja che, paNa jene kSamA apAI che te vyakita paNa UMce caDhe che. kSamA e ahiMsAvRtti vikasAvavA mATenuM amoluM poSaNa che. savAre yAtrA pAchI zarU thAya che. haju to vaizAlInI sarahado paNa oLaMgAI nathI. najIkanA ja morAka nAmanA eka parAmAM AvI pahoce che, jyAM pitA siddhArthanA eka brAhmaNamitrano Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 bhagavAna mahAvIra Azrama che. e tApasa kulapati mahAvIrane oLakhI jAya che ane pAraNAM karavA tathA rAtavAso gALavA potAne tyAM bolAve che. vidAya vakhate pahelo cAturmAsa' potAnA AzramamAM vitAvavA vinave che. emano Agraha joI tathA dhyAnAdi mATe sAnukULa evuM ekAMta sthAna jaI mahAvIra hA pADI AgaLa vadhe che. grISmakALanA prakhara tApamAM tapasvInA cittanI dazA caMdranI zItaLatA AtmasAt karatI jAya che. jJAna sUraja jevuM jhaLahaLatuM che. sahanazIlatAmAM to jANe mA dharatIno bIjo avatAra. samudra samA gaMbhIra ane siMha jevA nirbhaya ! nirAzrayI AkAzamAM UDatA paMkhI jevA svataMtra, taMdramukta ane chatAMya kaSTa pIDAtA saMsArIone hAtha ApavAnI hRdayamAM vyApelI karuNA ! saMnyasta jIvananuM paheluM comAsuM Ave che. jaina dharmamAM comAsAmAM sAdhu eka sthaLe rahI "cAturmAsa vitAve tevI paraMparA che. mahAvIra svAmIne to emanA prathama cAturmAsanA nivAsanuM nimaMtraNa maLeluM ja che, te mujaba teo morAkanA AzramamAM pahoMcI jAya che. kulapati emanI ghAsanI eka jhUMpaDI alAyadI kADhI Ape che. varasAda paDavo zarU thaI gayo hato, paraMtu navuM ghAsa hajI mAthuM UMcakatuM nathI, eTale gAyo ghAsanI zodhamAM jyAMtyAM mAM nAkhatI thaI gayelI. Ane lIdhe AzramavAsIone gAyo ghUsI na jAya te mATe satata dhyAna rAkhavuM paDatuM. paraMtu mahAvIra to bIjA ja koI 'dhyAnamAM gaLADUba hatA. pariNAme gAyo emanI jhUMpaDI sudhI nirvidanapaNe pahoMcI jatI ane pachI pADozIone paNa lAbha ApatI. AthI bIjA tApasI ciDAyA. emaNe kulapatine phariyAda karI. kulapatie saumyatApUrvaka mahAvIrane kAne A vAta nAkhI. mahAvIrane Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasthAne sthira karatI tapopUta sAdhanA 27 emanI vAta samajAI paNa kharI, paraMtu tyAranI emanI sAdhakAvasthA ja evI utkaTa hatI ke e agAdha UMDANamAM ja nivasatA, bahAra AvavA mATe emane mathavuM paDatuM. eTale potAnI A asahAyatA joI chevaTe emaNe Azrama choDI, bAkIno sADA traNa mAsano varSAkALa bIje vitAvavAno nirNaya laI lIdho. paNa A anubhavanA AdhAre satyasaMzodhake potAnA manamAM pAMca gAMTha vALI lIdhI. 1. je sthAne koIne aNagamo thAya tyAM kadI paNa nA rahevuM. 2. jyAM rahevuM tyAM sadA dhyAnamagna ja rahevuM, ane tethI jagyA paNa tene anukULa ja zodhavI. 3. tyAM paNa prAyaH maunAvasthAmAM ja rahevuM. 4. karapAtre bhojana karavuM ane 5. gRhasthanI khuzAmata karavI nahIM. e ja gAmane pAdare TekarA para zUlapANi yakSanuM eka maMdira hatuM. mahAvIre tyAM vAso karavA devA gAmalokone vInavyA. lokoe jaNAvyuM ke e maMdiramAM rAtrivAsa to zuM, sAyaMkALa pachI koI tyAM rahI zakatuM ja nathI. pUjArI sudhdhAM rAte gAmamAM pAcho phare che, mATe tamane bIjuM sthAna ApIe. paNa mahAvIra to nirbhayatAnI mUrti emanI ahiMsA koI Darapoka kAyara mANasanI to ahiMsA nathI. sAme AvI UbhelA paDakArathI e kema dUra rahI zake? emaNe to e maMdiramAM ja vAso karavAno nirNaya karyo. daMtakathA to evI che ke gAmalokonI bedarakArIne lIdhe akALe marI gayelo eka baLada rAkSasa thaIne saune bhayabhIta karI satAvato hato. game te hoya, sUkSma jagatanA badhA ja jIva kAMI sAttvika ke daivI to nathI hotA, temAM AsurI tattvo paNa bha.ma. -5 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra viharatAM hoya ja che. paraMtu mahAvIrane to saghaLAM duSTa tattvone saMkramI pele pAra javuM hatuM, eTale aTakavAno koI prazna ja nahoto. sAMja Utare che, rAtanA oLA nIce pRthvI para Utare che ane mahAvIra to dhyAna-sAgaramAM tadAkAra thaI jAya che. dhIre dhIre rAta jAmatI jAya che, aMdhakAra vadhu ne vadhu ghaTTa thato jAya che, nIrava ekAnta che. svAbhAvika che ke mANasanuM citta AvA saMjogomAM prathama bhayanI lAgaNI anubhave. ekAkI ekalatAno prathama pratyAghAta che - bhaya ! kRSNamUrti A manodazAne Fear of Freedom paNa kahe che. sAva ekalo ane nitAMta nirdhanya hoya che tyAre ghaDIbhara to mAnavI aMtariyALa sAva ekalo hoya tevI stabdha nirAdhAratA anubhave che ane enA pariNAme e bhayabhIta paNa thAya che. potAnA ekAkIpaNAno A Dara e ja kadAca bhayono paNa bhaya, bhayabhairava haze, kone khabara ? paNa je koI bhaya mahAvIra svAmI sAme e rAtre khaDo thayo, chevaTe temaNe enA para vijaya meLavyo ane bhayamukta thayA. A bhayamuktinI kUkhe eka anokho AtmavizvAsa paNa pedA thayo, jeNe sAdhakanA aMtarane jIvananA navA paMthanuM AkarSaNa aneka gaNuM vadhArI mUkyuM. 6. kevalyaprApti kAyA sAthe chAyA pAchaLa pAchaLa cAlI AvatI hoya che tema sAdhanAnI pAchaLa pAchaLa keTalIka siddhio paNa cAlI AvatI hoya che. mahAvIramAM paNa AvI siddhio hatI ja. jema ke, trikALa jJAna. manuSyanI traNeya kALa emanI sAme khullo thaI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 kevalyaprApti jato. jemanuM citta uttarottara vadhu ne vadhu zuddha, niSkalaka thatuM jatuM haze, temanA cittano paDado bhUtabhaviSyanI ghaTanAo jhIlI le te svAbhAvika paNa lAge che. paheluM comAsuM pUruM thayuM ane parivrAjakanI yAtrA pharI zarU thaI. eka gAmanA pAdaramAM bahAra jhADImAM vAsa karyo. e ja gAmamAM acchedaka nAmano eka maMtrataMtra jANanAro adhakacaro pAkhaMDI lokone chetarI potAnI jALamAM phasAvato hato. mahAvIranA dhyAnamAM A AvI gayuM hatuM. jogAnujoga koIka govALiyAnA dhyAnamAM AvI gayuM hatuM ke mahAvIra svAmI trikALa jJAnI che. camatkAranI vAtone vahevaDAvavAmAM to vijJAna paNa pAchuM paDe ! loko to bhAtabhAtanI bheTasogAdo laIne mahAvIranAM darzane umaTI paDyA. lokonI bhaktinAM pUra mahAvIra tarapha vaLatAM joI pelo acchedaka akaLAyo. mahAvIrane khoTA pADI phajeto karavAnuM nakkI karI ghAsanuM eka taNakhaluM laIne e to mahAvIra pAse pahoMcyo. lokonI ThaTha to vIMTaLAyelI hatI ja. acchedake pUchyuM : "bolo mahArAja, A tRNa mArAthI toDI zakAze ke nahIM ?'' enA manamAM hatuM ke mahArAja je kAMI kaheze tethI UlaTuM huM karIza, eTale ApoApa juThA paDaze ! paristhiti nAjuka hatI. paNa mahAvIre kahyuM ke tArAthI A taNakhaluM nahIM chedI zakAya. pelo to utsAhamAM AvI jaI ghaDIkamAM taNakhaluM toDIne be kaTakA karavA gayo, tyAM akasmAtuM pelA taNakhalAnI tINI dhArathI enI AMgaLIo ja kapAI gaI. loko enI phajetI para hasavA lAgyA ane e nIcuM moM karI bhAgI chUTyo. mahAvIre lokone AvA bhrAmaka camatkAromAM vizvAsa na rAkhavA samajAvI achaMdakanI corI, durAcArapaNAnI vAto paNa Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 bhagavAna mahAvIra karI. gAmalokono bhrama bhAMge che. kazI mahenata karyA vagara jhANuM meLavI levAnI dAnatamAMthI AvA camatkAro pratye AkarSaNa thatuM hoya che. hRdayane cokhkhuM karavAnI koI khevanA emAM hotI nathI. paNa dareka mANasa potapotAnA stare jIvato hoya che. cAtrA to AgaLa dhapatI ja jAya che. divaso upara divaso umerAtA jAya che ane sAdhunI sAdhutA para sAdhanAnA saMpuTa caDhatA ja jAya che. A sAdhaka to che jIvanazodhaka. jIvananAM sanAtana satyone vadhu ne vadhu AtmasAt karavA tenI yAtrA cAle che. dharma eno prANa che. ene mATe A dharma potAnA prAkRta svarUpanuM sadaMtara rUpAMtara karanAruM parama vijJAna che. e dharma ene sAdhavo che, je ene potAnA mULa svarUpamAM sthira karI de. prAkRtamAMthI saMskRtinI ghATIomAMthI pasAra thaI chevaTe mULa sudhI pahoMcADavAnI yAtrAnA sAdhanarUpe mahAvIrane "tapa" nAmanI prakriyA AvI maLI che. mahAvIra svAmI mATe tapazcaryA e jIvanavikAsanI mukhya prakriyA che. jema dharatInuM gurutvAkarSaNa che, tema mATInA banelA A dehanuM paNa gurutvAkarSaNa hoya che, je prANane prakRtithI upara UThavA detuM nathI. A zArIrika maryAdAne lAMdhI javA mATe, dehanA gurutvAkarSaNanI A pakaDamAMthI chUTI javA mATenuM eka ja sAdhana che, ane te che tapa. A tapanuM paheluM sUtra che. zarIra sAthenuM tAdAtmaya choDavuM. "huM A deha nathI' evI AtmapratIti. A thayuM niSedhaka sUtra. tyAra pachI Ave che, vidhAyaka sUtra "huM chuM AtmA'. deha sAthenuM tAdAo toDI, AtmA sAthenuM tAdAmya sAdhavAnI bevaDI prakriyAmAM mahAvIre tapane atyaMta upayogI sAdhana gaNAvyuM che. eTale ja mahAvIra svAmInI sAdhanA eTale popUta sAdhanA. emano sAdhanAkALa tapazcaryAnI parAkASThAo ullaMghI jAya che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti 31 upavAsonI to koI gaNanA ja na thaI zake. keTalA divasa emaNe AhAra lIdho eno ja hisAba kadAca sahelo thaI paDe. rAtonI rAtonAM jAgaraNa. temAMya dehane ArAma apAIne karAtAM jAgaraNa nahIM, AkhI rAta amuka dizAmAM UbhA rahI satata sAvadhAnIpUrvaka mULa svarUpamAM sthira thavuM. mahAvIranuM jAgavuM te ujAgaro nahIM paNa jAgaraNa siddha thatuM, kAraNa ke A jAgRtimAM emanuM mULa svarUpa jAgI UThatuM. AvI jAgRtino kALa vadhu ne vadhu TakI rahe te mATeno emano puruSArtha hato. ane A badhuM sIdhuM saraLa saDasaDATa pAra UtarI gayuM tevuM to kyAMthI ja bane ? tRSNAnAM baMdhana, apekSA-AkAMkSAonAM baMdhana. vAsanAnAM paDaLo chedavAnAM hatAM. ekeka baMdhana- cheda tyAga-tapasyAnI AkarI tAvaNI karAvI jatuM. emanA nizcayo ja evA AkarA hatA ke je cAre bAju kasoTI ja kasoTInI vADo UbhI karI detA. bIjA koInI sahAya levI nahIM, vaLI sAme je kAMI upasargo, vidano AvI paDe temAMthI UgaravAno prayatna nA karavo. je thAya te thavA devuM. temAM potAnI kevaLa upasthiti, koI ja dakhalagIrI nahIM. naryo sAkSIbhAva. dhIre dhIre sAkSIbhAva paNa nahIM, pote jANe kazuM che ja nahIM, sAva gerahAjara. adbhuta che emanI A AkhI prakriyA. A prakriyA niSedhAtmaka, palAyanavAdI ke bhAgeDuvRttine poSaka tevI niSkriya prakriyA nathI. atyaMta jIvana bharyuM che. A prakriyAmAM. prANa enA samagra caitanya sAthe dhabakI UThe che. tapasyAne AkarI tAvaNIe caDAvavA vaLI eka navo prayoga mahAvIra Adare che. atyAra sudhI to pitAnA oLakhItA lokonA pradezomAM e vicaryA. have koI sAva ajANI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 bhagavAna mahAvIra bhomakAmAM UtarI paDavAnI preraNA thaI ane e mujaba lADha pradezamAM AvyA. A bhUmimAM emane apAra yAtanA sahevI paDI. halakI jAtanI zayyA ane Asanono upayoga karavo paDyo. khAvAnuM paNa lakhuM maLatuM, kUtarAM haMmezAM karaDatAM ane mAMsanA locA bahAra kADhatAM. kyAreka koka samabhAvI vyakti kUtarAne hAMkI paNa kADhatI; to vaLI koIka pASANa hRdayI sisakArIne karaDavA paNa preratuM. koIka vAra bhAgoLe pahoMcI jaI gAmaloka emane bhagADI mUkatuM, to vaLI koIka vAra emanA zarIra para caDI jaI mAMsa paNa kApI letA. koIka vAra UMcethI nIce paTakatA, to vaLI AsanethI gabaDAvI detA. Ama, yAtanA jANe kaDIbaddha thaIne sAdhunA dehane agnisnAna karAvavA AvI. paNa sAcA suvarNanI jema A agnisnAnamAMthI paNa mahAvIra svAmI pAra UtaryA. mahApratimA nAmanA tapamAM to eka paththara upara zarIrane thoDuM namAvI, hAtha DhIMcaNa sudhI laMbAvI najarane koI nirjIva padArtha para apalaka sthira karavAnI hoya che. AkhI rAta A rIte pasAra karavAnI hoya che. mahAvIranuM A tapa atyaMta kaSTadAyaka thayuM. acAnaka vaMToLiyo UpaDyo eTale dhULanA goTegoTA UmaTI AvyA ane AMkhomAM e dhULe zuM jhaMjhAvAta phelAvyo haze te to prabhu ja jANe ! e vaMToLiyo zamyo nA zamyo tyAM tINA mukhavALI moTI moTI pAra vagaranI kIDIonI hAranI hAra tyAM UbharANI ane mahAvIranA AkhA zarIra para pharI vaLI, zarIra kocI kADhyuM. kIDIono trAsa cAlu hato tyAM maccharonuM ToLuM AvI pahoMcyuM. dehanA romeromamAMthI lohI kheMcAyuM. A badhuM ochuM paDatuM hoya tema jema jema rAta vItatI gaI tema tema nIrava jaMgalamAMthI vIMchI, noLiyA, uMdara, sApa vagere AvI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti 33 pahoMcIne mahAvIra svAmInA deha parathI mAMsa-lohInI mijabAnI mANatA rahyA. Ama chatAMya A bhayAnaka kALarAtri daramiyAna thayelAM tamAma kaSTone aDagatApUrvaka mahAvIre sahI lIdhAM. A tapa pachI to e ja krUra tathA bhayaMkara pradezamAM mahAvIra cha mahinAnA upavAsa sAthe pharatA rahyA. vAlukAgrAme jatAM to DhIMcaNa sudhI paga kheMcI jAya tevo retIno lAMbo paTa oLaMgavo paDyo. rastAmAM pAMcaso coronI ToLakIe lUMTavAnuM kazuM maLyuM nahIM eTale "mAmA-mAmA' kahI temanI bhAre ThekaDI tathA krUra cheDatI karI. vaLI pharI vAra vaizAlI AvI pahoMce che. A emano agiyAramo cAturmAsa che. pahelA jinadatta nAmano nagarazeTha have nasIbanuM pAMdaDuM pharI javAthI garIba thaI gayo hato. loko ene have 'jIrNazreSThI' kahetA. te khUba dayALu hato. paNa have je navo nagarazeTha hato, te khUba abhimAnI ane tuMDamijAjI hato. tenA UgatA sUraja sAmuM joI loko ene "abhinava zreSThI' kahetA.. jIrNazreSThIe maMdiramAM mahAvIra svAmIne joyA. potAne ghera bhikSA levA A sAdhu Ave evI emane jhaMkhanA thaI, paraMtu A vakhate mahAvIra svAmIe cAra mAsanA upavAsanuM vrata lIdhuM hatuM, eTale cAra mAsanA upavAsanAM pAraNAM potAne ghera karavAnuM nimaMtraNa ApI ghera taiyArI karavA gayo. paraMtu mahAvIrano to niyama hato ke koInuM nimaMtraNa svIkArIne tene ghera bhikSA levA na javuM. je ghara sAme AvIne UbhuM rahe tyAMthI je maLe te svIkArI levuM. cAra mAsanA upavAsa pachI bhikSA mATe mahAvIra svAmI bahAra nIkaLe che, to sau pahelAM pelA abhinava zreSThInuM ghara ja bhaTakAI paDe che. mahAvIra svAmI to nispRhatApUrvaka bhikSA mAge che, to pelA zeTha Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 bhagavAna mahAvIra tucchakArathI potAnI dAsIne kahe che ke, "Ane kAMIka ApIne vidAya kara.'' dAsI to lAkaDAnI pAlImAM aDadanA bAkaLA lAvIne Ape che. Ama kyAMka devone paNa durlabha tevAM mAnapAna to kyAMka vaLI kUtarAnAMya na thatAM hoya tevAM haDahaDatAM apamAna thatAM rahe che. paraMtu AmAMnuM kazuM ja emane aDatuM nathI. prazaMsAnA bola je rIte emanA kAnamAM pravezyA vagara ja sarI paDe che, e ja rIte gALAgALI paNa aMdara pravezI zakatI nathI. A to badhI ekadama bahirjagatanI cIja. e je jagatamAM rahetA te to A badhAthI khUba dUra, khUba UMDuM, khUba bhItara hatuM. deha para thatAM kaSTo paritAponA saMdezA eTaluM lAMbuM aMtara kApIne aMdara pahoMcI zake evuM emanuM gajuM nahotuM. mahAvIramAM "pratikAra' nahIMvat che, mahadaMze 'svIkAra'nI bhUmikAmAM ja e ramamANa che. rastA upara cAlatI vakhate emanI najara sAme ja rahetI. puruSanI laMbAI jeTalA upara daSTi rAkhI, ADuMavaLuM joyA sivAya cAlatA. moTA bhAge aMtarmukha ja rahetA. koI bolAve to nAchUTake TUMko javAba vALatA. "huM bhikSu chuM' - eTalI ja oLakhANa ApatA. nagna sAdhune joI chokarAo pIcho karatA ane bUmo pADatA pADatA mAra paNa mAratA. koI vAra ujjaDa gharomAM, verAna bagIcAomAM to kyAreka luhAranI koDhomAM ke parALanA DhagalA vacce rahetA. rAte pUrI UMgha kadI letA nahIM. jyAM bIjA lokono paNa utA hoya tyAM kadI koInI sAthe haLatA bhaLatA nahIM. koI praNAma kare to tenA tarapha paNa najara karatA nahIM. haMmezAM emanI samadaSTi rahetI. paththara ke phUlanI varSA emanA zarIra mATe bhale bhinna hoI zake, bAkI emanA cittamAMthI e bhedanI bhIMta bhAMgI cUkI hatI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti 35 khAnapAnanuM mApa barAbara samajatA hatA. rasomAM kadI lalacAtA nahIM. bhAta, sAthavo ane khIcaDI lUkhA khAI letA. ATha mahinA sudhI to traNa ja vastu para nabhAveluM. mahinA mahinA sudhI pANI vagara vitAvatA. peTa haMmezAM UNuM ja rAkhatA. kadI davA letA nahIM. potAnI sAdhanAmAM eTalA badhA tallIna rahetA ke koIe kadI emane bagAsuM khAtA, AMkha coLatA ke zarIrane khaMjavALatA joyA nahotA. kathAkAra emanI tapasyAnA sthaLa AMkaDA ApatAM jaNAve che ke A bAra varSanA gALA daramiyAna emaNe chamAsI upavAsa eka vAra, chamAsI UNA pAMca divasano upavAsa eka vAra, cAramAsI upavAsa nava, traNamAsI upavAsa be, aDhI mAsI upavAsa be, bemAsI upavAsa che, doDhamAsI upavAsa be, mAsika upavAsa bAra, pAkSika upavAsa botera, sarvatobhadra pratimA vrata daza divasanuM eka, mahAbhadra pratimA vrata cAra divasanuM eka. ATha TakanA upavAsa bAra; cha TaMkanA upavAsa 229. bhadrA pratimA vrata be divasanuM eka vAra. pAraNAM 350. kula bAra varSa, cha mAsa ane paMdara divasa. A jotAM pUrepUrAM bAra varSa sudhI AhAranI bAbatamAM to aDadhA-pUrA upavAsa jevuM ja rahyuM che. mahAvIra svAmInA sAdhanApathamAM upavAsanuM jeTaluM vaividhya che, teTaluM ja vaividhya upavAsanAM pAraNAM aMgenuM paNa jovA maLe che. mukhya to potAne vadhu ne vadhu kaSTa kevI rIte paDe, upavAsano cheDo paNa vadhu ne vadhu kevI rIte laMbAto jAya e hetuthI pAraNAMnA paNa judA judA saMkalpo levAtA. dazamA cAturmAsa pachInI vihArayAtrAmAM kauzAMbImAM eka vAra mahAvIre lagabhaga azakya evo eka nirNaya karyo. koI satI ane suMdara Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 bhagavAna mahAvIra rAjakumArI dAsIpaNAne pAmI hoya, tenA pagamAM loDhAnI beDI nAMkhelI hoya; tenuM mAthuM boDeluM hoya, te bhUkhI ane vaLI raDatI hoya; eno eka paga uMbarAmAM ane bIjo bahAra rAkhIne sUpaDAne eka khUNethI aDadanA bAkaLA mane bhikSAmAM Ape, tyAre ja huM pAraNAM karIza, nahIMtara bhUkhyo rahIza.' have ATalA badhA saMjogo eka ja sthaLe ane eka ja kALe kema bheLA thAya? ane tapozreSThanI ugra tapasyA laMbAya che. vaLI AvA nirNayo to manomana thAya, e kAMI jAhera to hoya nahIM eTale muzkelIno cheDo hAtha ja na Ave. dararoja bhikSA samaye ghereghera pharavAnuM cAle. UMcanIcanA bheda to emane kayAMthI hoya ? AkhuM nagara khUMdI vaLe, paNa bhikSA lIdhA vinA ja pAchA pharavAnuM thAya. Ama karatAM karatAM cAra mahinA vItI gayA. mahAvIra pratye bhaktibhAva dharAvanArA gRhastho kalpanA karI karIne judI judI bhikSA dharatA rahyA, paNa koI rIte emanI zarato pAra paDatI nahotI ane tapanI pUrNAhuti thatI nahotI. A nagarano rAjA zatAnika ane rANI mRgAvatI. mRgAvatInI bahenane caMpAnagarInA rAjA sAthe paraNAvelI. zatAnike eka vAra caMpAnagarI para caDhAI karI, rAjyane khedAnamedAna karI mUkayuM. nAsabhAgamAM rANI eka UMTavALAnA hAthamAM AvI paDI, enI kharAba dAnatavartI jaI rANIe AtmahatyA vahorI lIdhI. enA dAkhalAthI samajI jaI UMTavALAe enI kuMvarI vasumatI kauzAMbImAM dhanavAha nAmanA zeThane vecI dIdhI. vasumatIe potAnAM mULa nAma tathA kuLa chupAvI rAkhyAM. zeThe enA zItaLa vyaktitvathI prasanna thaI enuM nAma 'caMdanA' rAkhyuM. dhIme dhIme caMdanA yuvAvasthAmAM AvI. mUlA zeThANI yuvAna caMdanAnA soLe kaLAe khIlatA jatA rUpathI ciMtAmAM paDI. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti evAmAM eka divasa unALAnA tApamAM zeTha dukAnethI ghera AvyA, tyAre bIjo koI sevaka hAjara nA hovAthI zeTha upara pitRbhAva rAkhatI caMdanA nIcI namIne zeThanA paga dhovA mAMDI. paga dhotA dhotAM tenA vALanI eka laTa nIce pANImAM palaLavA lAgI, tethI zeThe sahaja bhAve te laTa UMcakI pAchI mAthAmAM gUMthI lIdhI. gokhamAM beThelI zeThANIe A vyavahAra parathI tAravyuM ke yauvana enI lIlA phelAvI rahyuM che. e ja kSaNe eNe makkama nirdhAra karyo. zeTha bahAra gayA eTale caMdanAne sArI peThe mAra marAvI enA keza muMDAvI tathA tenA pagamAM loDhAnI beDIo nakhAvIne makAnanA eka dUranA oraDAmAM pUrI dIdhI. nokaracAkarone paNa eNe kaDaka sUcanA ApI dIdhI ke zeThanA kAne caMdanA aMge eka akSara paNa pharakavo nA joIe. becAra divasa to zeThanI AgrahabharI pUchaparacha chatAM kazo tAga nA maLyo. chevaTe mRtyune Are pahoMcelI eka vRddha dAsIe badho bhaMDo phoDI nAkhyo. zeThe bAraNuM kholIne joyuM to caMdanA hRdayadrAvaka sthitimAM bhoMya upara paDelI hatI. zeTha jaladI jaladI kAMIka khAvAnuM levA rasoDAmAM gayA, to utAvaLamAM eka sUpaDAmAM paDelA aDadanA bAkaLA hAtha lAgyA te upADI lAvyA. caMdananA hAthamAM sUpaDuM soMpI te beDI toDAvavA luhArane tyAM UpaDyA. * barAbara te ja vakhate mahAvIra svAmI 'fmakSa sehI' kahIne sAme UbhA rahyA. caMdanA atyaMta rAjI thaI UbhI thaI. paNa beDI bAMdhelI hovAne lIdhe eka paga uMbarA bAra ane eka aMdara ema UbhI rahI sAdhune sUpaDAnA aDada dhaya . mahAvIra svAmIe joyuM ke badhI zarato pUrI thAya che, potAnuM pAtra sAme dhare che Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 bhagavAna mahAvIra tyAM dhyAnamAM Ave che ke yuvatInI AMkhamAM AMsu nathI. potAnuM pAtra pAchuM kheMcI laI pAchA pharatA sAdhune joI duHkhathI caMdanAnuM haiyuM bharAI Ave che. ane enI AMkho AMsuthI chalakAI UThe che. badhI ja zarato pUrI thAya che ane ekaso paMcotera divasanA upavAsanAM apUrva pAraNAM thAya che. AvAM apUrva pAraNAMnI jAherAta paNa thAya ja. mugAvatI rANI to sagapaNe paNa mahAvIra svAmInA mAmAnI dIkarI ema bahena thAya. eTale Akho rAjaparivAra tyAM AvI pahoMce che. pUchaparachanuM pUMchaDuM AgaLa vadhatuM vadhatuM saune AzcaryamAM DubADI de che ke A caMdanA to rANI mRgAvatInI sagI bhANeja, rAjA dadhivAhenI rAjakanyA vasumatI pote! AgaLa upara ja caMdanAne bhagavAne dIkSA ApI 'pravartinI'nuM pada ApyuM. kAcA kaleza e jANe jainaAcArano eka paryAya thaI paDyo che. paNa kAyA-kaleza e sAmethI notaravAnI cIja nathI, e vicAranI pAchaLa mahAvIranuM eka mahattvanuM dRSTibiMdu hatuM. emanI dRSTie kAyA-klezano artha e hato ke je kAMI paristhiti sAme UbhI thAya, teno svIkAra karavo. UbhI thayelI paristhitithI bhAgavuM nahIM ke e paristhitino sAmano paNa nA karavo. mahAvIranA vicAranuM kendrabiMdu ja che svIkAra. saMpUrNa svIkAra, nahIM ke pratikAra. - svIkRti jIvanamAM ane cittamAM saMmati pedA kare che ane saMmatine pariNAme sahayoganI prakriyA zarU thaI jAya che, pariNAme pIDA e pIDA nathI rahetI. koI paNa cIjano asvIkAra e pote ja eka zULa thaIne vedanA UbhI kare che. jyAre svIkRti du:khanA duH khatvane kSINa karI nAkhavAmAM khUba moTo bhAga bhajave che. mahAvIra jIvananA A pAyAnA satyane Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti 39 pAmI gayA hatA eTale emanA vyavahAramAM ApaNe pratikAra ochAmAM ocho joIe chIe. emanI bAra varSanI dIrtha tapasyA e AvAM agaNita kaSTa-svIkArano bhaMDAra ja che. have to bAramuM varSa paNa pUruM thavA AvyuM che. vihAra karatA karatA mahAvIraM SamAni nAmanA gAmamAM AvI pahoMce che. gAma bahAra ja koI eka sthAna zodhI dhyAnamAM lIna thaI jAya che. pharI pAcho pahelA jevo ja eka prasaMga sarjAya che. gAmano eka govALa AsapAsanA jaMgalamAM potAnAM Dhora carAvato hato. mahAvIrane tyAM beThelA joI kahe che, ""mAre gAmamAM gAyo dohavA javuM che, tame mArAM Dhora sAcavajo.'' mahAvIra to aMtastha che. baLado to jotajotAmAM jhADIomAM adazya thaI jAya che. tyAM pelo govALiyo pAcho Ave che. potAnA baLadone na jotAM sAdhu mahArAjane pUche che. paNa dhyAnastha mahAvIra sudhI kazuM pahoMcatuM ja nathI. AthI pelo govALa ciDAI jAya che ane tAre kAna che ke bAkorAM ? ema kahIne be zULo lAvIne sAdhu mahArAjanA beya kAnamAM khosI de che. koI e zULane kheMcI kADhI nA zake eTale enA bahAra dekhAtA bhAga bhAMgI nAkhI e raste paDe che. mahAvIra svAmI A pIDAno paNa svIkAra karI sahI le che. samaya thatAM bhikSA mATe mahAvIra nagaramAM jAya che. siddhArtha nAmano eka vANiyo emanuM tejasvI mukha joI potAne tyAM bhikSArthe laI jAya che. e ja vakhate ene ghera kharaka nAmanA eka vaidya beThA hoya che. mahAvIrano cahero joIne emanA dhyAnamAM AvI jAya che ke sAdhunA dehamAM kyAMka asahya pIDA che. tapAse che to kAnamAM bhayaMkara zULo ! aMdaranA ghA joI siddhArtha kaMpI UThe che ane vaidyane prabhunI pIDA dUra karavA vinave che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra mahAvIra to bhikSA laI pAchA upavanamAM AvI dhyAnamAM besI jAya che. paNa AvA sahanazIla tapasvInuM kheMcANa pelA be sajjanone tyAM laI Ave che. vaidya pAse zULa kADhavAnI sAdhanasAmagrI che. be cIpiyA vaDe baLapUrvaka kAnamAMthI zULa kADhavA e jora kare che. ekIsAthe baMne zULo kAnanA gabhArAmAMthI bahAra kheMcAI Ave che, paraMtu enI sAthe lohInI gAMTho paNa kheMcAI Ave che. A vakhatanI A asahya pIDAne lIdhe mahAvIranA mukhamAMthI kAramI cIsa nIkaLI paDe che. dharatImAtA jeTalI sahiSNutA dharAvanAra vyaktinI sahanazIlatA jyAre koIka sImAe pahoMce che tyAre vedanA pote ja koI pIDAthI pIDAtI 40 hoya tevuM lAge che. saMbhava che ke A cIsa e pIDAnI cIsa paNa hoya ! kAraNa ke pRthvI paranA atyaMta karuNAvAna tathA kSamAzIla hRdayavALA puruSanA aMtaramAMthI nIkaLI paDelI e cIsa hatI. bhaviSyamAM A ja sthAna 'mahAbhairava' nAmathI oLakhAvA lAgyuM ane badhI vAta jANI AzcaryamUDha thayelA gAmalokoe e sthaLe devAlaya UbhuM karyuM. bAra varSanI dIrgha tapasyAnuM zikhara banIne sAme AveluM kaSTa mahAvIre sahI lIdhuM ane jANe bAkI rahI gayelAM karmabaMdhano tUTI paDyAM. have to bAra bAra varSanAM vahANAM vItI gayAM che. apApA vibhAganA zRMbhika nAmanA gAme pahoMcI, nadInA uttara bhAgamAM eka zAlavRkSa nIce mahAvIra UMcAM DhIMcaNa ane nIcuM mAthuM rAkhI godohAsane ubhaDaka beThA che ane dhyAnamAM tallIna che. madhyAhnano sUraja tapI rahyo che. cha TaMkanA nirjaLA upavAsa thaI cUkayA che. vaizAkha suda dazamano divasa che ane caMdrano uttarA phAlgunI nakSatra sAtheno yoga sadhAyo hato. citta jANe naryA zuddha nItaryA jaLanuM jharaNuM banI gayuM che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti 41 pariNAme e nitAMta nispaMdita che, jANe cokhkhuM nIrava nirabhra tarala AkAza ! mahAdIpanI niSkapa jhaLahaLatI tejazikhA ! avicaLa mahAmerunI jema mahAvIra nizcala beThA che, aMtastalanAM tamAma AvaraNo bhedIne aMtaratamAM jANe koI chelle baMdhana paNa tUTI jatuM hoya tema divasanA cothA pahore jANe koI apArthiva pradezano sparza thAya che ane jaina paribhASA mujaba mahAvIrane kevaLajJAna' lAve che. zAstrakAronA zabdomAM A kevaLajJAna nirvANarUpa, saMpUrNa, pratipUrNa, avyAhata, nirAvaraNa, anaMta ane sarvottama hoya che. jaina vicAra anusAra AtmA upara jo kazAnuM baMdhana hoya to te kamanuM ja che. tene kAraNe ja AtmAnI vividha zaktio rUMdhAI rahe che. cetanAzaktino vikAsa na thAya to AtmazaktinuM bhAna thatuM nathI. eTale A badhAM kamanuM AvaraNa dUra karI mULa sthiti prApta karavI e ja tIrthakara mahApuruSonuM lakSya hoya che. jyAM sudhI kamanuM kUMDuM aMtarAtmAnI jyoti upara DhaMkAyeluM rahe che, tyAM sudhI kevaLajJAna rUpI jyota DhaMkAyelI rahe che. A kamone mohanIya, AvaraNIya tathA aMtarAya kamoMmAM vaheMcI AtmaghAtI kama tarIke oLakhAvyAM che. sAdhake be prakAranI sAdhanA karavAnI rahe che. baMdhAyelAM kama ukheDI nAkhavAM ane navAM kamoM UbhAM na thavA devAM. baMne sAdhanA mATe judI judI prakriyA paNa jaina dharme sUcavI che. baMdhAyelAM kama mATe jaina dharme tapane atyaMta mahattvanuM gayuM che. tapa, dhyAna ane ahiMsA A traNa tattvo karmamuktinA mahattvanA dIpasthaMbho che. jIvananuM lakSya sadhAya che ane have to sAdhanAe paNa potAnI khAssI majala kApI nAMkhI che ane sAdhakane vadhu ne vadhu parizuddha karatI gaI che. ajJAna, krodha, bhaya, mAna, lobha, mAyA, rati, Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 bhagavAna mahAvIra arati, nidrA, zoka, asatya, caurya, matsara, bhaya, hiMsA, premAsakti, kriIDAsakti, paraniMdA jevA aDhAra doSo sadaMtara nirmULa thAya che ane mahAvIra "arihaMta' eTale ke mAnavavikAsanA mULabhUta zatru rUpa doSone haNanArA siddha thAya che. have mahAvIra sAdhaka - chatmastha maTI arihaMta, kevalI, sarvajJa tathA sarvabhAvadarzI thAya che. vyaktigata sAdhanAnA uccatama bindue pahoMcI je kAMI prApta karyuM tene lokomAM vaheMcavAnI preraNA thavI e paNa sAdhanAno ja eka bhAga che. manuSyamAtranI A kamabakhtI che ke e lAbha-alAbha, sukhaduHkha baMnene vaheMcavA jhaMkhe che. dhIre dhIre mahAvIranA cittanI gati paNa have upadeza dvArA lokazikSaNa tarapha vaLatI jAya che. A sAdhunA caherA paranI paramojavala kAMti joIne loko paNa temanA pratye khecAya che. sAdhu nagaramAM padhAre eTale dharmajijJAsuo ToLe vaLe ja. mahAvIra svAmI pAse paNa loko AvavA mAMDyA. eTale have mahAvIrane paNa preraNA thAya che ke atyAra sudhInI dIrgha sAdhanAne pariNAme gAMTha je kAMI baMdhAyuM che te lokomAM vahecuM ane e dhamapadeza ApavAnuM zarU kare che. paraMtu A zuM? sAme beThelA bhAvika zrotAjano upara A dharmopadezanI jANe kazI ja asara thatI nathI. lokonA pallAmAM kazuM ja paDatuM nathI. tIrthaMkara thaI cUkelA puruSe Apelo upadeza Ama nirarthaka jAya e bhAre Azcaryajanaka kahevAya. paNa prabhunI lIlA apAra che! saMbhava che ke e sonAne vadhu tapAvI zuddha, parizuddha so TacanuM sonuM siddha karavA mAgato hoya ! A prasaMgamAM lokonI manovRtti paNa pragaTa thAya che ke teo tapa, tyAga ke cittazuddhine namatA nathI, camatkAra ane siddhine ja name che. potAno prathama upadeza Ama niSphaLa thayelo joI potAno Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalyaprApti 43 mArga koI jIvane saMsArasAgara taravAmAM kAma Avaze ke nahIM evI zaMkA emanA cittamAM jAge che. AnA karatAM ekAMtavAsa sAro evuM paNa kadAca emanA cittamAM jAgyuM hoya, paNa Ama thoDA sAzaMka thaI apApA nagarImAM pAchA phare che. e vakhate tyAM somila nAmanA dhanADhya brAhmaNe yajJakarma mATe agiyAra vidvAna dvijone nimaMtryA hatA. mahAvIra svAmI pAse ATalA badhA lokone jatA joI temAMnA iMdrabhUti nAmanA eka brAhmaNane A sAdhune cakAsavAnuM mana thayuM. potAnA pAMDityaprabhAvathI mahAvIrane mAta karavAnA irAdAthI potAnA ziSyavRMda sAthe e AvI pahoMcyo. paNa mahAvIranI zAMta, jJAnagaMbhIra ane tejasvI mukhamudrA joI thoDo chobhIlo paDI gayo. temAM ene jotAveta mahAvIre kahyuM: ''padhAro indrabhUti !'' eTale to e sAva digmUDha thaI gayo. paNa vaLI ahame mAthuM UMcakayuM ke mAruM nAma to sarvatra phelAyeluM che eTale oLakhatA paNa hoya. mArA manamAM je mukhya saMzaya che tene pakaDI pADe to emanI mahattA svIkAruM. tyAM mahAvIra bolyA, ''he brAhmaNa ! tArA hRdayamAM jIva che ke nahIM e bAbata saMzaya che paNa huM tane kahuM chuM ke jIva che ja. citta, caitanya, vijJAna, saMjJA Adi lakSaNothI te pratyakSa jANI zakAya che. te jo na hoya to puNya-pApanuM pAtra ja kyAM rahe?'' ane gautama indrabhUti abhibhUta thaIne mahAvIranA caraNa pakaDI le che, ''prabhu ! mAruM zaraNuM svIkAro. AjathI tame ja mArA guru !'' . pachI to bAkInA badhA brAhmaNo mahAvIrane mAta karavA kamara kasI AvatA gayA ane aMte emanuM zaraNuM svIkAratA gayA. agiyAre brAhmaNo sAtheno chinnasaMzayI saMvAda khUba majAno che. jIvananA mULabhUta praznonI carcA temAM AvarI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 bhagavAna mahAvIra levAI che. eka rIte mahAvIra svAmIno jJAnaprApti pachIno A pahelo upadeza che. sAthosAtha mULabhUta upadeza paNa che. sadbhAgye A prathama upadeza zabdazaH saMgharAyelo Aje paNa hAthavago che. mahAvIra svAmI pArzvanAthanI jaina paraMparAmAM UcharyAM hatA. pArzvaparaMparA caturyAmI hatI. ahiMsA, satya, asteya ane aparigraha A cAra mahAvrata enA mukhya sthaMbha hatA. potAnI sAdhanA, AtmaciMtana tema ja anubhavone AdhAre mahAvIrane jaNAyuM ke A mahAvratomAM saMyamane sthAna ApavuM paNa jarUrI che. emaNe to tyAM sudhI kahyuM ke 'saMvamo hanu dhammo' saMyama e ja dharma che. Ama, jaina dharmamAM brahmacaryanuM mUlya dAkhala thayuM. - - saMyamanA mUlya uparAMta AcAra dharmamAM emaNe eka navA AcArane umeryo te che pratikramaNano AcAra. sAdhanApathamAM A pratikramaNanI prakriyA atyaMta mahattvanI prakriyA che. bhItaranI mULabhUta cetanAmAM sthira thavA mATe bahigatamAM phelAyelI cetanAne bhItara tarapha vALavAnI prakriyA te che pratikramaNa, AkramaNa to ApaNe Dagale ne pagale karIe chIe, A mahAvijJAnI jIvanano eka navo AyAma kholI ApatAM kahe che ke comera phelAyelI cetanAnuM moDhuM badalo, ene aMdara vALo ane dhyAnamAM sthira thAo. mahAvIra pAse AvIne jo koI mahAvIrathI bilakula viparIta vAta kare topaNa e kahetA ke e paNa sAco hoI zake. mahAvIrano 'ja' vAda nathI, 'paNa' vAda che. huM ja sAco ema nahIM, paraMtu huM paNa sAco hoI zakuM, tame paNa sAcA hoI zako. satya vyApaka cIja che, ene mAnavInI sImita dRSTimAM bAMdhI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalyaprApti pachInuM prabodhanaparva 45 laI zakAya nahIM. A ja mahAvIranI khUbI che. emanA AvA abhigamane lIdhe emanAmAM sarvasaMgrahakatA dekhAya che. mahAvIrane Agraha karavAmAM rasa nathI, saMgraha karavAmAM rasa che. saMgharo sthULa cIjono nahIM, saMgraha satyono. tAruM satya, mAruM satya, enuM aneka satyo maLIne paNa, zeSa satya rahI jaze. mATe khullA rahevuM. 'syAt' eTale 'AvuM ja che' evI ekAntika haTha nahIM, paraMtu 'kadAca evuM paNa hoya' Avo samanvaya sAdhanAra siddhAMta. satya. mahAvIranA A syAdvAdamAM virodha ke saMgharSa nahIMvat thaI jAya che. e sAgarapeTA banI jAya che, jemAM paraspara virodhI vAto paNa ekasAthe rahI zake che. mahAvIrano A vicAra e emanI ananya deNagI che. ahiMsAno vicAra to bhAratIya paraMparAmAM agAu paNa jovA maLe che, paraMtu mahAvIra svAmInI A vAta ajoDa che. 7. kaivalyaprApti pachInuM prabodhanaparva mahAvIra have tIrthaMkara tarIke oLakhAvA lAgyA che. jaina dharma sAmAnya kaivalyajJAnI ane tIrthaMkara vacce bheda kare che. tIrthaMkarane temanAM pUrvakarmane baLe keTalAka 'atizayo' prApta thAya che. 'atizaya' eTale guNanI parAkASThA. A temanI pUrvanI puNyaprakRtinuM phaLa che. 'labdhi' nAme oLakhAtI siddhio to koI paNa prakAranA tapa karanArane maLe che, jemAM roga maTADavAnI zakti, pAMca iMdriyanA viSaya game te eka indriyathI bhogavavAnI zakti, dUra dUranAM sthaLo sudhI jhaTa jaI pahoMcavAnI zakti, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 bhagavAna mahAvIra AkAza-jaLa upara agni-vAyu-jhAkaLa vagerenuM avalaMbana karI javA-AvavAnI zakti, sAmAne bALI nAkhavAnI ke tevI zaktine zAMta karavAnI zakti, zarIrane nAnuM-moTuM ke halakuM-bhAre karavAnI zakti ke vazIkaraNa-aMtardhAna vagerenI zakti. tIrthakarane A labdhi karatAM kyAMya caDhI jAya tevA ADatrIsa atizayo prApta thAya che. e badhAmAM vigate javuM aprastuta che. ApaNI daSTie to mukhya cIja che cittazuddhi. zuddhine pariNAme je siddha thAya te ja amUlI siddhi. zuddhi ane prabhutAne gADha saMbaMdha che. kahevAyuM ja che ke cleanliness is next to Godliness. A zuddhi, svacchatA kevaLa bAhya nathI. aMtarbAhya baMne prakAranI svacchatA, zuddhatA cittane prabhutA bhaNI dorI jAya che. tIrthaMkarano sthULa artha thAya che tIrthane racanAro. jIvana saritAne ovAre potAnA jIvananuM je mahAtIrtha racI Ape te tIrthakara * AzcaryanI bAbata lAge che ke mahAvIrane prathama upadezamAM ja 11 brAhmaNo ziSyarUpe prApta thAya che. A uparAMta caMdanA tathA bIjI strIone paNa mahAvIra dIkSA Ape che. buddha ane mahAvIrano A eka dekhIto pharaka che. mahAvIra svAmIe prAraMbhathI ja strIone dIkSA ApI hatI, jyAre bhagavAna buddhano paTTaziSya AnaMda eka strIne bhikSusaMghamAM laI Ave che, tyAre buddha kahe che ke AnaMda, tuM eka moTuM jokhama uThAvI rahyo che. * *AvuM mahAtIrtha pachI anekonI malinatA dhovAnuM ane jIvanamAM ajavALAM pAtharavAnI zakti ApanAruM pavitra tIrthadhAma banI jAya. jaina dharmamAM AvA ra4 tIrthaMkaro thaI gayA. prathama tIrthaMkara trASabhadeva to hiMdu paraMparAnA paNa avatArI puruSa manAya che. mahAvIra svAmIne carama tIrthakara - aMtima tIrthakara tarIke svIkAravAmAM Ave che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalyaprApti pachInuM prabodhanaparva saMbhava che ke jaina dharmanI strIone dIkSA ApavAnI praNAlInAM kAMIka mAThAM pariNAmomAMthI samAjane pasAra thavuM paDyuM hoya. A uparAMta, je strI-puruSo saMsAratyAga na karatAM zraddhApUrvaka mahAvIranuM zaraNa svIkAre teno zrAvaka ke zrAvikA varga sthApyo. temanI sevAmAM anukULa gRhastha varga paNa raheto. jemane mATe pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata nakkI karyAM. Ama dharmopadeza karatAM karatAM, judI judI kakSAnA sAdhakavargane judI judI rIte madada pahoMcADatA mahAvIra prabhu rAjagRha cAturmAsa nivAsa mATe AvI pahoMce che. A nivAsa daramiyAna aneka loko dIkSA grahaNa kare che, jemAM tyAMnA pATavIkuMvara meghakumAra tathA rAjaputra naMdiNanI ghaTanA noMdhanIya che. 47 - rAjAnA A arasAmAM eTale I. pU. chaThThA saikAmAM magadhamAM biMbisAra nAmano eka pratApI rAjA thaI gayo. A rAjA buddhamahAvIrano samakAlIna hato. enA vize aneka kiMvadaMtIo cAle che. kahe che ke eka vakhate kuzAgranagaramAM vAraMvAra Aga lAgavAnA banAvo thavA mAMDyA eTale kaMTALIne rAjAe ghoSaNA karAvI ke jenA gharamAMthI Aga zarU thaze, tene nagaramAMthI bahAra kADhI mUkavAmAM Avaze. have thayuM evuM ke eka vakhata rasoiyAnI bedarakArIthI rANInA mahelamAM ja Aga zarU thaI. eTale rAjAe potAnA putrone jaNAvyuM ke je kumAra A mahelamAMthI je cIja upADI jaze te tenI thaze. bIjA rAjakumAro potapotAne managamatI kImatI cIjo upADIne bhAgavA lAgyA tyAre A kuMvare rAjAonA digvijayamAM maMgaLarUpa jayacihna manAtuM bhaMbhAvAdya upADyuM. rAjA enI pasaMdagI joI khuza thayo ane te vakhatathI enuM zreNika nAma badalAI bhaMbhAsAra paDyuM, jenA parathI biMbisAra thayuM. A Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 bhagavAna mahAvIra biMbisArano dIkaro te meghakumAra, mahAjJAnI bhagavAna mahAvIra padhArI rahyA che eTale nagaranA lokonAM ToLeToLAM prabhunAM darzana mATe UmaTe che. aneka rAjapuruSo, yoddhAo, karmacArIo, InAmadAro, mukhIo, nagarazeTho, senApatio, brAhmaNo tathA garIba loko sau koI svAmInAM darzana mATe adhIrA thaI gayA che. koI asAdhAraNa tapasvI sAdhu rAjadhAnImAM Avyo che, e vAta tyAMnA rAjAne kAne paNa pahoMce che. te kALe samAjamAM dharmanuM eTaluM varcasva to hatuM ke rAjya karanArA dhuraMdharo paNa sAdhusaMto potAnA nagaramAM AvatA rahe ane emanA satsaMgano lAbha lokone maLato rahe tevuM IcchatA. sAdhusaMtone pravAsa tema ja nagaranivAsa daramiyAna kazI takalIpha na paDe te mATe teo cIvaTa rAkhatA. mahAvIra svAmInA AgamananA khabara biMbisAranA rAjaputra meghakumArane kAne paDe che. ane lokonI ATalI bhIDa joI te paNa sAdhunAM darzana mATe Atura bane che. cAra ghaMTavALA azvaratha para besI te mahAvIranA utArA para jAya che. sAdhu mahArAjane dUrathI ja joI ratha uparathI UtarI pagapALA ja bhagavAna pAse jaI badhAnI vacce bese che. enuM dhyAna jAya che ke zrotAjanomAM rAjA zreNika tathA anya kuTuMbIjano paNa beThelA che. mahAvIranI to jJAnagaMgA vahe che. jAtajAtanAM daSTAMto ApI mukhya tattvane saraLa, supAcya karI lokonA mAnasamAM sthira karI de tevI temanI saraLa zailI hatI. aneka dAkhalA -dalIlo. rojiMdI gharagaththu kahANIo . . . paNa e badhAne aMte je sAra nIkaLato te jANe sIdho emanA jIvanavaloNAmAMthI UtarI AvelA mAkhaNa samo saune gaLe sIdho UtarI jato. pratyakSa jIvananA AcaraNanI pIThikA uparathI prabodhAyelo upadeza saune Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti pachInuM prabodhanaparva sparzI jato. rAjakumAra to maMtramugdha thaI tRSAturane zItaLa jaLa maLyAno anubhava karato rahyo. vyAkhyAna pUruM thatAM ja mahAvIra pAse jaIne bolyo, ""bhagavAna, tame je kahyuM te mane gaLe UtarI gayuM che. huM e rIte puruSArtha karavA IcchuM chuM. te mATe ApanuM sAnnidhya IcchuM chuM. huM mArAM mAtApitAnI saMmati laIne AvI pahoMcuM chuM.'' ''tane jema sukha thAya tema tuM kara'' - bhagavAne javAba Apyo. meghakumAra to vAvAjhoDAnI jema rAjamahele pahoMcI mAtApitAne praNAma karI bolyo, " "Aje meM bhagavAna mahAvIranI vANI sAMbhaLI. mane te khUba ja gamI gaI.'' vAha ! vAha ! dhanya che tuM jethI tane dharmamAM zraddhA thaI !'' mAbApe khuza thatAM kahyuM. "mane mahAvIra prabhunA upadeza pramANe vartavAnI ane temanA sAnnidhyamAM rahevAnI prabaLa IcchA jAgI che. te mATe mane anumati Apo.' ane jANe vIjaLI paDI. ghaDI pahelAMnI khuzI duHkhanA dariyAmAM palaTAI gaI. rAjamAtA to mUrSita thaIne jamIna upara DhaLI paDI. aneka prasaMgomAM banyuM che tema A mAtA paNa putranA saMnyAsanA samAcAre jANe dharatIkaMpa anubhave che. jenI cittavRSTi samakSa saMnyAsanuM aizvarya khUlyuM nathI, te aNadhAryo AghAta anubhave che. potAnA putrane judI judI rIte samajAvI jue che. sAmasAmo vAda-prativAda thAya che, paNa meghakumAra aDaga rahe che. chevaTe hAthamAMthI bAjI jatI rahetI joI mA eka bIjo ja pAso nAkhI jue che. "kuMvara, tAre javuM hoya to jA, paNa mane eka vAra tane rAjArUpe jovA IcchA che. teTalI mAgaNI tuM pUrI karato jA.'' Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 bhagavAna mahAvIra bhale'' - kahIne meghakumAre to saMmati ApI. rAjA biMbisAre paNa A vAtane tarata ja vadhAvI lIdhI. putrano rAjyAbhiSeka karI dharma tarapha vaLI javAnI enA hRdayanI paNa lagana hatI. bhAre ThAThamATha ane dhAmadhUmathI meghakumArano rAjyAbhiSeka thAya che ane putrane kahe che, ""tAro vijaya thAo! samasta magadha rAjyanuM Adhipatya tuM kAyama mATe bhogavato, rAjA bharatanI jema rAjya kara ane saMsAramAM ja rahe.'' che paraMtu meghakumAranI yojanA to kAMIka judI ja hatI. rAjA thayA pachI sau pahelo hukama eNe choDyo ke, ""bajAramAM jaIne jaina sAdhu rAkhe che tevuM rajoharaNa ane pAtra laI Avo tathA mArA keza kApavA hajAma bolAvo.'' koI rIte nahIM hArelA putranA keza mAtAe rananA dAbaDAmAM saMtADI dIdhA. pachI putrane vidhipUrvaka mahAvIra AgaLa dIkSA apAvI. mahAvIre paNa eno svIkAra karyo. gaLagaLI thatI mAe chelluM vAkya uccAryuM, "beTA A mArgamAM puruSArtha karaje, leza paNa pramAda na karIza. tArA dAkhalAthI ame paNa A mArge vicArIe evuM thajo.' saMsArI saMbaMdhIo pAchA pharyA. have meghakumAranuM navajIvana AraMbhAyuM. sAdhusamudAyanA utArAmAM ja rAtavAso karavAno hato. sUtI vakhate meghakumAranuM sthAna cheka chelle jhAMpA pAse AvyuM. AkhI rAta laghuzaMkA ke zauca mATe koI ne koI jatuMAvatuM rahyuM ane emanA paga ke hAthanI Theso meghakumArane vAgatI rahI; vaLI avarajavarane lIdhe dhULa paNa UDatI rahI. navuM sthAna, navo veza-pariveza. . . meghakumAra AkhI rAta maTakuM sudhdhAM mAMDI zakyo nahIM. ""je sAdhuo huM rAjamahelamAM hato, tyAre mAruM sanmAna Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti pachInuM prabodhana parva - 51 karatA, te ja have huM sAdhu thayo eTale mane Thebe caDAve che? AvI dIkSA mane na pAlavesavAra paDatAM ja huM to bhagavAnanI rajA laI mAre ghera pAcho cAlyo jaIza.'' savAre mahArAja pAse pahoMcyo tyAM ja mahAvIra bolyA, "megha ! AkhI rAta tuM sUto lAgato nathI. satata avarajavara thatI rahe eTale evuM ja thAya, paNa tethI kAMI tAre mUMjhAvAnuM ke kheda karavAnuM kAraNa nathI.'' Ama kahIne mahAvIra svAmIe pUrvajanmonI judI judI yonimAM dAkhavelAM baLa, vIrya, puruSArtha, viveka, samabhAva tathA sahanazaktinuM varNana karI samajAvyuM ke, ""e janmomAM te ATaluM karI batAvyuM ane have saheja amathI avarajavara ke dhULa UDavAthI te ATalo badho vyAkuLa thaI jAya, e tane zobhe kharuM?'' ane meghakumAranuM citta pAchuM zAMta thaI gayuM. enA AkhA zarIramAM romAMca thayo. bhagavAnane page paDI jaI bolyo, "he prabhu ! AjathI mAruM A zarIra badhA ja saMtazramaNonI sevAmAM samarpa chuM.'' Avo ja bIjo rasaprada kisso kumAra naMdiSeNano che. e meghakumArano nAno bhAI hato. moTA bhAInI pAchaLa pAchaLa eNe paNa pitA pAse sAdhu thavAnI rajA mAgI. badhAe ene utAvaLa nA karavA samajAvyo, paNa "tapathI huM mArA svabhAvane jItI laIza" evo haThAgraha sevI chevaTe e sAdhu thayo. paNa jitendriyatA evI hAthavagI thoDI ja che ! thoDA ja vakhatamAM tumula saMgharSa Ubho thayo. A duzmano koI bahAranA dumane nahotA. jAta sAthenI A laDAI hatI. tenAmAM vAraMvAra bhoganI vAsanA prabaLa thaI UThatI. te vakhate te vadhAre ne vadhAre upavAsa vagere karI dehane daMDavAno prayatna karato. keTalIka vAra to Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 bhagavAna mahAvIra nirAza thaI te ApaghAta vahoravA paNa taiyAra thaI jato. eka vakhate cha TaMkanA upavAsanAM pAraNAM mATe bhikSA mAgato e eka gharanA AMgaNe jaI Ubho ane vidhi pramANe bolyo, "dharmalAbha !'' aMdarathI eka strI hasatI hasatI AvIne bolI, ""mahArAja, amAre vezyAone to arthalAbha ghaNo, dharmalAbhanI zI jarUra ?'' AthI naMdiSaNa munine gusso Avyo. potAnA tapanA baLathI ratnono Dhagalo karatAM gussAmAM bolyo, ''le A arthalAbha paNa !'' pelI strI to ratnono jhaLahaLATa joI AbhI ja thaI gaI. eNe have dhyAnapUrvaka mahArAja sAme joyuM. janma rAjakumAra ane vaLI have tapanuM teja bhaLyuM hatuM, eTale e to enA svarUpa upara vArI gaI. tarata ja munino hAtha pakaDI gharamAM kheMcI jatI bolI, ""nAtha ! tame dharmalAbha ane arthalAbha to karAvyo, paraMtu have to huM tamArI pAse bhogalAbha paNa icchuM . jo tame nA pADazo to mArA prANa tamArA caraNamAM tajI daIza, enI khAtarI rAkhaje.'' Aga ane tela sAthe ! bhaDako thAya ja. vAsanA bhaDakI UThI ane mananI sAthe chetarapiMDI zarU thaI - ""ahIM rahIne paNa roja ochAmAM ochA daza jaNane dhamapadezathI samajAvI dIkSA mATe bhagavAna pAse mokalIza, tyAra bAda ja jamIza.'' lAMbA samaya sudhI A krama cAlyo. eka vakhate rasoI taiyAra thaI javAthI aMdarathI uparAchAparI kaheNa AvatAM rahyAM, paraMtu Aje haju sudhI koI dasamo mANasa dIkSA mATe taiyAra thato nahoto. sAme UbhelA sonIne ghaNo samajAvyo, paNa e Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti pachInuM prabodhanaparva 53 saMsAratyAga karavA taiyAra ja nahoto thato. chevaTe vezyA pote tyAM hAjara thaI gaI ane naMdiSeNane jamavA mATe Agraha karatI rahI. naMdiSaNa bolyo, "paNa dasamo koI taiyAra thAya tyAre huM jamuM ne ?'' tyAre premapUrvaka hasIne pelI strI bolI, ''tyAre e dasamA tame ja thAo ne !'' tejIne Takoro ghaNo ! naMdiSeNa coMkI UThyo. A te mAro kevo dharmabodha? huM pote gharamAM vasuM, bhogo bhogavuM ane bIjAne gRhatyAga mATe kahuM? ane hAyavoya karIne chAtI phATa raDatI gaNikAne choDI te pAcho mahAvIra pAse pahoMcI gayo, prAyazcittapUrvaka pharI dIkSA grahaNa karI ane mRtyuparyata potAnA vratamAM AMca AvavA na dIdhI. mahAvIra pAse strIo paNa dIkSA letI, temAM rAjakuLanI strIo paNa hatI. kauzAMbInI rAjakanyA jayaMtInA mahAvIra svAmI sAthenA saMvAda parathI khyAla Ave che ke te vakhatanI bhAratIya nArI tattvajJAnanA viSayamAM keTaluM jANatI-samajatI hatI ane jIvananA satyane pAmavA keTaluM jhaMkhatI hatI. bhagavAna sAthenI praznottarIthI AtmasamAdhAna meLavI chevaTe te pravrajyA svIkAre che ane ghaNAM varSo sudhI potAnA sAthvI padane zobhAve mahAvIra svAmInI A dharmayAtrA daramiyAna magadhamAM yuddha thaI rAjyakrAMti thAya che. zreNikano rAjyakALa lAMbo cAlavAthI adhIra thaI enA putra kUNike ene kedamAM purAvI rAjya chInavI lIdhuM. A kUNikano vaizAlInA rAjA ceTaka sAthe nAnakaDI tuccha vAtamAM jhaghaDo thAya che, pariNAme e vaizAlI para caDAI kare che. A mahAbhayaMkara yuddhamAM kUNikanA daze bhAIo marAya che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra bhagavatIsUtramAM mahAvIranA mukhe ja jaNAvavAmAM AvyuM che ke e saMgrAmamAM kula 96 lAkha loko marAyA. je yugamAM ahiMsAnA mUlyano ATalo mahAna sUtradhAra thaI gayo, te ja yugamAM AvAM bhayaMkara yuddho paNa khelAtAM rahyAM e nasIbanI balihArI che. spaSTa che ke dharma e jANe jIvanano koI alAyado khaMDa hoya tema ekAMgI tattva tarIke svIkArAto. dharme rAjakAraNamAM ke vyApArakAraNamAM praveza karavo joIe e vAta hajI AvI nahotI. ahiMsAnuM mUlya paNa vyaktigata jIvanamAM hatuM, sAmAjika jIvanamAM to hiMsA, spardhA ja pracalita hatAM. saMnyAsadIkSA lIdhA pachInuM teramuM comAsuM beThuM, tyAre bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA potAnA mULa vatana tarapha AvatA jAya che. have to temanAM laukika mAtA-pitA sadehe rahyAM nathI. moTA bhAI naMdIvardhana hayAta che, ane hayAta che bhagavAnanI putrI priyadarzanA ane jamAI jamAli. yazodA vize to kyAMya eka akSara sudhdhAM jANavA maLato nathI. kSatriyakuMDamAM bhagavAna padhAre che tyAre samagra rAjakuLa prabhunAM darzane AvI pahoMce che. emano dharmopadeza sAMbhaLyA bAda jAli dIkSA levA tatpara thaI UThe che. mAtApitAnI saMmati levA jAya che, tyAre mA-dIkarA vacce suMdara saMvAda thAya che. nATakAnI emanI saMmati laI bhagavAna pAse pravrajyA le che. prabhunI kanyA priyadarzanA paNa bIjI eka hajAra strIo sAthe dIkSA le che. dIkSA lIdhA pachI ghaNAM varSo sudhI tyAga, tapasyA, vicaraNa tathA upadeza-yAtrAo karyA pachI jamAline tapanI AtyaMtikatA aMge zaMkA pedA thAya che ane navo saMpradAya Ubho kare che. mahAvIra svAmInA ziSyomAM rAjAmahArAjAo, rAjaputro, 54 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 kevalyaprApti pachInuM prabodhana parva rAjaputrIo, rANIo uparAMta zreSThI-mahAtyothI mAMDIne sAmAnya kahevAya tevA loko paNa sAmela hatA. eka vakhate eka kaThiyArAne dIkSA levAnI preraNA thAya che. saMnyAsa e to vRtti che, temAM keTaluM choDavuM tenuM mahattva nathI, potAnI pAse je kAMI che te badhuM tajI devAnI vRtti thavI enuM mahattva che. koI rAjA rAjapATa choDI de ane koI bhikhArI enI laMgoTI choDI de to saMnyAsa dharmamAM A baMne tyAganuM mUlya samAna che. paraMtu sAdhAraNa janamAnasa tyAgavRtti sAthe dhanasaMpatti, mAlamilakatane jeDI de che. eTale dIkSA lIdhA pachI pelo kaThiyAro bhikSA mAgavA nIkaLato to enA pUrvArdhane jANatA loko ene ToNo mAratA, ""mahenatamajUrI karavI paDatI hatI eTale ja A maphatanuM khAvA dIkSA lIdhI che ne ?'' AthI, kaMTALIne pelo kaThiyAro bahAragAma cAlyA javAnuM kahevA lAgyo. tyAMnA rAjAnA dhyAnamAM A vAta AvI. e marmajJa hato. tarata ja teNe rAjyabhaMDAramAMthI traNa karoDa ratnono Dhagalo rAjamArga para karAvyo ane DhaMDhero piTAvI lokone bhegA karyA pachI ghoSaNA karI ke, "je puruSa sacitta jaLa, agni ane strIne sarvathA tyAga kare tene huM A Dhagalo ApI daIza.'' tyAre loko vicAravA lAgyA ke je dhana vaDe khAnapAna vagere bhogavilAsa ane strIrUpI ratno bhogavavAnAM na hoya te dhana meLavIne zuM karavAnuM?'' tyAre abhayakumAra lokone maheNuM mArI sAna ThekANe lAvavA kahe che ke, ""khAnapAna tema ja strIrUpI traNa ratnone tame A dhananA DhagalA karatAM vadhAre kImatI samajI saMgharI rAkhavA Iccho cho, te traNa ratnane Thokara mAranAra A kaThiyArAnA tyAganI tamane kazI kadara kema nathI thatI? tame ene khAvA mATe sAdhu thayo che ema kahI nido cho zA mATe ?'' - lokone tarata Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 bhagavAna mahAvIra ja potAnI bhUla samajAya che. jamAlie je rIte judo phAMTo karyo e ja rIte gozAlaka nAmanA eka ziSya "AjIvika siddhAMta' sAme dharI navo saMpradAya zarU karyo. jinapada prApta karyA pachInA paribhramaNamAM gozAlakanA siddhAMtanuM khaMDana karI AjIvikopAsakone temanA mArgamAMthI choDAvI potAnA mArgamAM lAve che. A siddhAMtanuM saLaMga nirUpaNa karato eka paNa graMtha Aje prApya nathI. je kAMI ullekho maLe che te jaina tathA bauddhonA graMthomAM maLe che. gozAlaka ghaNAM varSo pahelAM mahAvIrane maLyo hato. tyAra pachI TheTha have maLe che. e ghaTanA A mujaba che : dIkSA lIdhA pachInuM bIjuM comAsuM beThuM hoya che. rAjagRha najIkanA nAlaMdA nAmanA upanagaramAM koI vaNakaranA DelAmAM mahAvIra svAmIno utAro che. A sthaLe emane eka evA puruSanI sobata thAya che, je emanI mahAvIratAne sArI peThe haMphAve che. te paNa eka sAdhu che. ekadaMDI saMpradAyano gozAlaka nAmano e navosavo sAdhu hato. A cAturmAsa daramiyAna mahAvIranA mahinA-mahinAnA lAMbA upavAsono ane pAraNAM vakhate maLatI vipula bhikSAthI kheMcAIne gozAlaka mahAvIrano ziSya thavA lalacAyo evuM paNa kahevAya che. hajI eNe aMtima nirNaya lIdho nahoto. eTalAmAM beeka vAra mahAvIra je kAMI bhAkhe che te sAcuM paDe che eTale gozAlakano nirNaya pAko thAya che ane enuM tathA mahAvIranuM sahajIvana zarU thAya che. A sahajIvana daramiyAna mahAvIranI aneka siddhiothI gozAlaka aMjAto rahe che ane dhIre dhIre pote paNa tapa karIne ghaNI siddhio prApta kare che. paraMtu mahAvIranA sAdhanAmArgamAM tapa tathA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti pachInuM prabodhanaparva pa7 titikSAnI atyadhikatA na sahana thatAM chevaTe mahAvIrathI te judo paDe che. e baMne vaccenA matabhedamAM javuM ahIM aprastuta che. tyAra bAda soLa varSa pachI baMnenI pAchI mulAkAta zrAvastImAM thAya che. te daramiyAna, gozAlaka paNa jinapada dhAraNa karI AjIvika siddhAMtane upadezato pharato hoya che ane jina, kevalI, arihaMta, sarvajJa vagere vizeSaNothI khyAtanAma thayo hoya che. mahAvIra zrAvastImAM Ave che tyAre gozAlaka paNa tyAM ja hoya che. eka vakhate bhikSArthe AvelA mahAvIranA ziSya AnaMda munine gozAlaka kahe che ke, "tArA dharmAcAryane kaheje ke mArI badaboI karIne mane chaMcheDazo to mArA tapanA teja vaDe huM temane bALIne bhasma karIza.' A sAMbhaLI bhayabhIta AnaMda jhaTapaTa potAnA utAre AvI gurune vAta karI pUche che ke, ''zuM gozAlaka tamane bALI zake ?'' potAnA tapanA teja vaDe gozAlaka game tene bhasma karI nAkhavA samartha che, e vAta sAcI che. paNa mane e bALIne bhasma nA karI zake, kAraNa ke kSamAnA baLane lIdhe arihaMta bhagavaMtonuM baLa anaMtagaNuM hoya che. temane dAruNa duHkha pahoMcADI zake, paNa mArI nA zake.'' ATalI vAtacIta thAya che eTalAmAM to gozAlaka potAnA ziSya parivAra sAthe AvI caDhe che ane svayaM bhagavAna sAthe vAdavivAdamAM Utare che. mahAvIranA bIjA ziSyo gozAlakane rokavA jAya che to tapanA tejathI eka ja prahAre bALIne bhasma karI nAkhe che. te vakhate mahAvIra tene vAravA jAya che, to temanA vadha mATe tejalezyA kADhe che. paNa e mahAvIrane kazI AMca pahoMcADI zakatI nathI balake gozAlakanA ja zarIramAM pAchI dAkhala thAya che. AthI chaMcheDAI kahe che, "tuM cha mahinAnA aMte Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 bhagavAna mahAvIra pittajvaranA dAhanI pIDAthI maraNa pAmIza.'' ""nA, gozAlaka, cha mahinA pachI nahIM, soLa varSa sudhI tIrthaMkarapaNe vicaryA bAda huM mRtyu pAmIza, paNa tuM pote ja tArA tejathI parAbhava pAmI sAta rAtrIne aMte mRtyune varIza.'' zAMtithI mahAvIra svAmI bole che. jaina kathA kahe che ke sAta rAta pUrI thatAM, gozAlaka maraNa pAme che. A bAju mahAvIrane paNa pittajvarano dAha upaDe che. lokone thAya che ke gozAlakanA kahyA pramANe mahAvIra mRtyu pAmaze. te ja arasAmAM mahAvIranA pUrvakALanA jamAI jamAli paNa moTI saMkhyAnA anuyAyIone laIne mahAvIrathI chUTA paDe che. AthI, cAre tarapha aphavA phelAI jAya che ke mahAvIra svAmI pote maravA paDyA che ane temano saMgha veraNacheraNa thaI jAya che. paraMtu bhaviSya bhAkhyA mujaba mahAvIra pharI sAjA thaI jAya che ane vaLI pAchA vihArayAtrA zarU kare che. be tapasvI sAdhu vacce thayelA A vAdavivAdane lIdhe lokomAM cAlatI vAto sAMbhaLI bhagavAnanA eka ziSyane khUba ja AghAta lAge che, ene samajAvatAM mahAvIra pharI kahe che ke, "huM hamaNAM kAMI maravAno chuM nahIM. haju to huM bIjAM soLa varSa jIvavAno chuM. mATe tuM meTrika nagaramAM rahetI revatI nAmanI gRhiNIne tyAM jA. teNe mArA mATe rAMdhIne bhojana taiyAra karyuM che. tene kaheje ke mArA mATe taiyAra thayeluM bhojana nahIM, paNa tenA potAnA mATe je bhojana eNe banAvyuM che te tane Ape. tuM e mArA mATe laI Ava.'' mahAvIre e bhojana lIdhuM pachI pelo pIDAkArI roga zAMta thato gayo. dhIre dhIre gumAvelI zakti paNa pAchI AvatI gaI ane cAturmAsa pachI vihAyAtrA pAchI krama mujaba cAlu thaI gaI. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. mahAprayANotsava trIsa trIsa varSanAM vahANAM vItatAM jAya che, sUrajanA sAtatyapUrvaka dharmayAtrA niraMtara cAlyA kare che. AkAzamAMthI megha varase tema jIvananA arka samo dhamapadeza karyA kare che, dIkSAo levAtI rahe che, carcAo thatI rahe che ane vAyumaMDaLamAM tapasyAmUlaka jIvanazailIno eka adbhuta saMcAra sarvatra phelAyelo jovA maLe che. trIsa varSanI bhara yuvAna vaye thayelA gRhatyAga para have to ekatALIsa varSanAM comAsAM vahI cAlyAM che, dharmavihAra rAjagRhanI AsapAsanA pradezomAM karI bhagavAna navI varSARtune vadhAvavA pAvApurI tarapha AvI pahoMce che. te kALe pAvApurImAM hastipAla nAmano rAjA che. rAjyanA adhikArIo mATenA eka makAnamAM bhagavAnano utAro che ane nita sevA nita kIrtanaocchava svarUpa upadezadhArA satata vahe che. bahAranA gRhastho, zrAvako sAthe to dinabhara jJAna-carcAo cAlatI, paNa moDI rAta sudhI potAnA ziSyone jIvananuM mogheruM bhAthuM baMdhAvavuM cAlu rahetuM. keTakeTalA prazno, saMdeho ane e saunA samAdhAnakAraka pratyuttara ! ziSyo sAthenI e praznottarImAM jIvananuM paMcAmRta jharatuM. have to ziSyo paNa sArI peThe taiyAra thaI gayA hatA. zrAvastI nagaranA pravAsa vakhate emanA paTTaziSya gautamane pArzvanAthanI paraMparAnA kezIkumAra zramaNa sAthe dharmAlApa thAya che te mahattvano che. pArzvanAtha tathA mahAvIra A baMne tIrthakaro hovA chatAM baMnenA siddhAMtamAM je kAMI sUkSma bheda che tenI A pramANabhUta carcA lekhAya che. vaLI, A carcA vivAdane khAtara ke ekabIjAne * pa8 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra utArI pADavA khAtara haragija thaI nathI, eTale vicAra grahaNa karavAnI muktatA baMne pakSe che. pArzvanAthe cAra mahAsUtra kahyAM, mahAvare emAM brahmacaryano pAMcamo siddhAMta zuM kAma umeyara vaLI acalaka, vArahita rahevAno mahAvIrano siddhAMta ane AMtara tathA uttarIya vastra paheravAnI chUTavALo pArzvano AcAravidhi kevo, A be carcAnA mukhya viSaya hatA. pArzvanAtha paraMparAne vaDIla gaNI vivekI gautama kezIkumAranA sthAne jAya che. carcA daramiyAna gautama suMdara khulAso kare che ke, ''dharmatatvano nirNaya prajJA vaDe ja zakya che. pArzvanAthanA samayanA munio "ju jaDa" eTale ke saraLa paNa jaDa hatA. eTale teo dharma pALI to zakatA, paNa e dharmanA siddhAMto samajavA temane mATe muzkela hatA. have mahAvIranA vakhatanA munio "vakra jaDa' hatA, eTale dharmanA siddhAMto to teo samajI letA, paraMtu emane mATe dharma pALavo muzkela hato eTale A baMnene pAMca mahAvrato spaSTa karIne darzAvavAM paDyAM. pArzvanAthanA upadeza pachInA vacagALAnA 22 tIrthaMkaronA samayanA munio saraLa tema ja buddhimAna hatA, tethI temane brahmacaryavrata juduM pADIne kahevAnI jarUra rahI nahIM.' digambaratA aMge kahyuM, "pAramArthika rIte to jJAna, darzana ane cAritrya A traNa ja mokSanAM sAcAM sAdhana che, je bAbatamAM baMne tIrthakara ekamata che. bAkInAM bAhya veSapariveSa to potAnA saMyamanirvAhamAM tathA siddhAMta pAlanamAM jAgRti rahe eTaluM ja tenuM mahattva che.'' kezIkamArane A saMvAdathI samAdhAna thAya che ane pAMca mahAvratavALI paraMparAno e zraddhApUrvaka aMgIkAra paNa kare che. mahAvIra svAmInA batrIsamAM comAsA daramiyAna Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAprayANotsava 61 pArzvanAthanI paraMparAnA gAMgeya zramaNa sAthenI paNa suMdara praznottarI che. emAM to mahAvIre pote javAbo ApyA che. gAMgeya e carcA daramiyAna pUche che, ''he bhagavan! A badhuM Apa svayaM jANo cho ke asvayaM jANo cho? - sAMbhaLyA sivAya A pramANe jANo cho ke sAMbhaLIne jANo cho?'' - A tyAre mahAvIra javAba Ape che ke, ''he gAMgeya ! A badhuM huM svayaM jANuM chuM. sAMbhaLIne ke koInuM uchInuM udhAra nathI jANato. kevaLajJAnI sarva kALanA sarvabhAva jANe che. tene anaMta jJAna ane anaMta darzana che. tenA jJAnadarzanane koI jAtanuM AvaraNa nathI. '' varSo upara varSo vIte che. dharmopadeza cAle che, dIkSAo levAtI rahe che, judAM judAM sthaLe cAturmAsa thatA rahe che. daramiyAna gautama svAmIno khUba vikAsa thAya che. temanI pAse paNa aneka loko dIkSA le che. ghaNI vAra to evuM thatuM ke hamaNAM ja je lokone gautame dIkSA ApI hoya, temane zubha bhAvanAthI kevaLajJAna prApta thaI jAya, jyAre gautamane potAne haju kevaLajJAna thayuM nahotuM. AthI, emane bhAre du: kha thatuM. pUrvajanmonuM kayuM karma naDI rahyuM che e emane samajAtuM nahIM. kadI kadI to sAva nirAza paNa thaI jatA ke A bhavamAM huM siddha ja nahIM thAuM ke zuM? mahAvIra svAmI ziSyanA cittamAM cAlatA A tumula saMgrAmathI ajANyA to kema ja hoya? eka vakhate kahe che, ''gautama ghaNA lAMbA kALathI tuM mArI sevA kare che. tuM mane ja anusare che ane mane ja anukULa thaIne varte che. gautama ! turatanA devabhavamAM ane turatanA manuSyabhavamAM tArI sAthe mAro saMbaMdha che. vadhAre to zuM paNa zarIrano nAza thayA pachI ApaNe baMne sarakhA, eka prayojanavALA tathA vizeSatA ane bhedarahita siddha thaIzuM.' Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 bhagavAna mahAvIra ane gautamanuM hRdaya Thare che ane vaLI pAcho e dharmapravartananA kAmamAM DUbI jAya che. bhagavAnanAM chellAM cha varSa vaizAlI, kozala, mithilA, aMgadeza, rAjagRha, nAlaMdA vagere pradezomAM vItyAM. rAjagRhanuM patAvI cAturmAsa mATe mahAvIra pAvApurI pahoMce che. pRthvI parano A temano aMtima cAturmAsa che. kaThaNa taposAdhanA ane sUrajanA sAtatyapUrvaka cAlatI dharmayAtrAne pariNAme zarIra sArI peThe ghasAyuM paNa che. pAvApurInA hastipAla rAjAnA kArakunonI kacerImAM emano nivAsa che. aMtima samaya AvI pahoMcyo che, enI jANa emane to hoya ja ne ! upadezadhArA pravege vahetI rahe che ane kSaNokSaNa jIvana aMtima ghaDI tarapha AgaLa vadhI rahyuM che. dehane nabhAvavA pUrato AhAra levAto teya have to sadaMtara baMdha karI dIdho. jIvananI saMdhyAnA viramatA raMgomAM paNa upavAse enI pIMchI pheravI. have to pratikSaNa upavAsa hato. be divasanA upavAsa thayA hatA ane rAta AgaLa vadhI rahI hatI. lAgatuM hatuM ke prANa chUTavAnI ghaDI have najIka AvI rahI che. badhA ziSyo bhagavAnane gherI vaLI UbhA hatA. kevaLa paTTaziSya gautama tyAM hAjara nahoto. gautamane guru mATe atyadhika mamatA hatI. mamatAnI A parAkASThAne bhedIne te kevaLajJAna sudhI pahoMcI zakato nahoto, A tathya guru samakSa khUlyuM nA hoya tevuM to kema bane? guru yogya ghaDInI rAha jotA hatA. potAnA jIvananI aMtima ghaDI A saMkrAMti mATe emane yogya ghaDI lAgI ane emaNe gautamane najIkanA gAmamAM devazarmA nAmanA brAhmaNane upadeza ApavA mokalI dIdho. saMbhava che ke kevaLajJAna ADe AvatA mamatAnA aMtima baMdhanane chedavA ja emaNe A pagaluM bharyuM hoya ! Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAprayANotsava dehanAM baMdhana chUTI javAnI kSaNa najIka ne najIka AvatI gaI ane bhagavAne beThA thaI paryakAsana lIdhuM. dhIre dhIre vANI-kAyAmananA sthaLa tema ja sUkSma anubaMdhone rUMdhI, chevaTe chedI nAkhyA. Ama, dhyAna-samAdhinI sarvottama kakSAe pahoMcI sarva karmabaMdha toDI nAkhyAM. karmabaMdhanano chello taMtu tUTyo ane A bAju chello svAsa heTho beTho ! jIvanalIlA saMkelAI gaI. sUraja AthamI gayo. jainazAstranA sUtrakAra noMdhe che ke, ""badhI graMthione pAra karI gayelA te prabhune have pharI janma tema ja maraNa pAmavApaNuM rahyuM nathI.'' jIvananI kSaNekSaNa pradIpta agninI tejazikhA banIne janmajanmAMtaranAM kamone bALatI rahI ane sAthosAtha bIjAnAM paNa karmabaMdhana tUTe te mATe ajavALAM pAtharatI rahI. jyAM sudhI pRthvI upara eka paNa mANasa jvasato haze, tyAM sudhI mahAvIra prabhue vahAvelI jJAnagaMgA mAnavayAtrAnA UdhvarohaNa mATe pAtheyarUpa banI raheze. gautamane bhagavAnanA mahAnirvANanA samAcAra pAchA pharatAM rastAmAM ja maLe che ane e to bhAMgIne Dhagalo thaI jAya che. chevaTanI ghaDIe ja prabhue mane dUra karI dIdho ? zvAsoztAsanI jema satata chAtIe vaLagADelo rAkhyo. mane satata AsvAsana ApyA karyuM ke, "he gautama, siddhimAM paNa ApaNe baMne sAthe ja rahIzuM'' te mahAprabhu mane Ama athavATe mUkIne cAlyA gayA ? hajI to mane kevaLajJAna paNa prApta thayuM nathI. je emanI hAjarImAM mane na lAdhyuM tenI AzA have zI rAkhavAnI ?'' Ama, hRdayamAM vAvAjhoDuM UThyuM. eka bAju aphasosa, valavalATa to bIjI bAju zraddhA vAraMvAra mAthuM UMcakatI paDaghA pADatI hatI ke, ''siddhimAM ApaNe baMne sAthe rahIzuM'' bhagavAna khoTuM, mithyAvacana to bole ja nahIM, emanAM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra vacana to amogha vacana, lakSyasiddha vacana ! ane enA hRdayanuM A tumula tophAna ja enA AsaktinAM baMdhano cheThavA nimitta banyuM. ekAeka emanA cittamAM ajavALuM thayuM. ""mahAvIra bhagavAna upara ja badhuM choDI daI, huM sAva nizcita thaI badho puruSArtha choDIne besI gayo hato. mArA mATe kevaLajJAna' sAdhya nahotuM rahyuM, "prabhu pote ja' sAdhya thaI gayA hatA. kevaLajJAna mATe meM kadI kamara kasI ja nahotI. A bAbata tarapha bhagavAne emanA jIvatAM dhyAna doryuM hota to kadAca mamatvanA aMdhApAmAM e huM nA samajI zakata. eTale prabhue potAnA mRtyunI aMtima kSaNe mane dUra rAkhI jIvananA A mahAsatyane samajAvyuM che !'' vicAronA mahAsagAramAM khovAI gayelA gautamanA aMtara parano Asaktino chevaTano karmabaMdha khasI jAya che ane te ja kSaNe emane kevaLajJAna prApta thAya che. kevaLajJAna prApta thayA pachI to jJAnIno je vihAra te ja gautamano vihAra banyo. mahAvIra svAmInA vicAratattvane sarvatra phelAvatA bAra bAra varSa sudhI teo pharyA. ane aMte rAjagRha nagaramAM eka mAsanA anazana karI saMthArA-paddhatithI dehatyAga karyo. Aso vada amAsa eTale ke dIpAvalIno dina. e bhagavAnano mahAprayANa dina che. te rAte emaNe dhULa jIvananI lIlA saMkelI kevaLa prakAzanI kAyAmAM kAyArahita praveza karyo. eka rIte joIe to mahAvIra pUrNavirAma paNa che ane bIjI rIte joIe to teo AraMbhanAya AraMbha evA prAraMbha che. eka mahAna saMskRtinA teo aMtima tIrthakara gaNAya che. jaina vicAra ane paraMparAno kALa ochAmAM ocho daza lAkha varSa jUno che, ATalA dIrgha kALa, suDI jaina vicArano mahAsAgara hiloLA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAprayANotsava 65 mArato rahyo ane e mahAsAgaranA UMcAMmAM UMcAM UThelAM mojAM svarUpe mahAvIra svAmIno AvirbhAva thAya che. mahAvIra prabhunA gayA pachI paNa emaNe Apelo dharmasaMdeza, emane jaDeluM jIvanasatya-amara mAnavajIvanane navI dizA ApI zake tevuM samartha paNa che. ane mahAvIre kadI koI bhagavAnane jANyo nathI, emane to rasa hato samAM. e satnI sattAne jANavI, samajavI ane emAM ja sthira thavuM, saMllIna thavuM. A satnI sattAno bharoso e jIvanano moTo bharoso che, pAyAno bharoso che. mahAvIra svAmInA cAritryanI kendravartI koI cIja hoya to te che A sat parano bharoso. A bharosAmAMthI janme che svIkAra. Aje zuM vyaktigata jIvanamAM ke zuM sAmAjika jIvanamAM, mAnavamAtra Aje valakhAM mAre che, taraphaDI rahyo che. ene joIe che kAMIka ane e phAMphAM mAre che bIje kyAMka. mahAvIra prabhue prabodhelo dharmasaMdeza ane anubhavelo satyavizvAsa jo lokomAM rajamAtra paNa Utare to kaLiyuga palakamAM satayuga thaI jAya. mahAvIra svAmInI vicAradhArA eka vaijJAnika vicAradhArA che, taduparAMta mAnavatAne eka DagaluM upara caDhAve tevI mAnanIya vicAradhArA che. mAnavasamAja jo samaju hoya, zANo hoya to enA eka pitAe vArasAmAM ApelI A vicAradhArAne 'saMgharSa nahIM, paNa svIkAra' sAmAjika jIvanamAM pArasparikatAmAM utAravAno puruSArtha karavo joIe. paMtha navo che, nirALo che, vaNakheDAyelo che, paNa eTale ja emAM sauMdarya che, puruSArtha che, sAhasa che, vIratA che ane kadAca prakAza paNa che. je prayoge mahAvIra svAmInA vyaktigata jIvanamAM prANa pUryo, teja bharyuM, muktinI dizAo kholI ApI, te zuM sAmAjika jIvanane ujALavAmAM pAchuM paDaze ? Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra muktinI abhilASA hoya, svAtaMtryanI jhaMkhanA hoya, svarAjyanI abhIpsA hoya to mahAvIra svAmIne yAda karyuM ja chUTako che ! 66 9. mahAvIra vANI dharma sarvazreSTha maMgaLa che. e dharma cheH ahiMsA, saMyama ane tapa. je mANasanuM mana A dharmamAM sadA joDAyeluM rahe che, tene devatA paNa namaskAra kare che. * * badhA jIvonI sAthe saMyamathI vyavahAra rAkhavo enuM nAma ahiMsA che. e badhAM sukhonI ApanArI che. * saMgraha karavo e aMdara rahelA lobhano ja phaNago che. tethI huM mAnuM chuM ke je sAdhu maryAdA viruddha koI paNa vastuno saMgraha kare te gRhastha che, sAdhu nathI. * zAMtithI krodhane mAro; namratAthI abhimAnane jIto; saraLatAthI mAyAno nAza karo ane saMtoSathI lobhane kAbUmAM lAvo. jevI rIte dorI parovelI soya paDI gayA pachI khovAI jatI nathI evI rIte sasUtra eTale ke zAstrajJAnayukta jIva saMsAramAM hovA chatAM nAza pAmato nathI. * * * Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra vANI 67 cAritryasaMpannanuM alpamAM alpa jJAna paNa ghaNuM kahevAya ane cAritryavihInanuM ghaNuM zrutajJAna paNa niSphaLa che. azubhanI nivRtti ane zubhamAM pravRtti vyavahAra e cAritrya che. * * * eka tarapha samyakRtvano lAbha ane bIjI tarapha trailokyano lAbha thato hoya to trailokyanA lAbhathI samyagdarzanano lAbha zreSTha che. * * samyaktva vinAnI vyakti hajAro karoDo varSa sudhI rUDI rIte ugra tapa kare topaNa bodhi prApta karatI nathI. * * * * ratnatrayamAM samyagdarzana ja zreSTha che ane Ane ja mokSarUpI mahAvRkSanuM mULa kahevAmAM AvyuM che. * * vyavahAranayathI jIvAdi tattvomAM zraddhA rAkhavI ene jinadeve samyaktva kahyuM che. nizcayanayathI to AtmA ja samyagdarzana che. dharma vagerenI zraddhAne samyagdarzana kahe che. * * * * cAritrya vinAnuM jJAna, samyagdarzana vinAnuM munipaNuM ane saMyama vinAnuM tapazcaraNa nirarthaka che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha - A che pAMca mahAvrata. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra ahiMsA tamAma AzramonuM hRdaya, tamAma zAstronuM rahasya tathA tamAma vrato ane guNono piMDabhUta sAra che. sarva jIvo jIvavA mAge che, maravA nahIM. eTalA mATe prANavadhane bhayAnaka jANI. nigraMtha ene vaje che, choDa che. tame potAne mATe je IcchatA ho te bIjAne mATe paNa iccho . ane je tamArA potAne mATe na IcchatA ho e bIjA mATe paNa na Iccho. A ja jinazAsana tIrthakarono upadeza che. A kAmabhoga kSaNabhara sukha ane dIrghakALa duHkha ApanArA che, jhAjhuM duHkha ane thoDuM sukha denArA che, saMsArathI chUTavAmAM bAdhaka che ane ananI khANa che. khUba zodhavA chatAM keLanA jhADamAM jema koI sArabhUta vastu dekhAtI nathI tema, barAbara tema, iMdriyonA viSayomAM paNa kazuM sukha dekhavAmAM nathI AvatuM. khUjalIne rogI khaMbhALe tyAre duHkhane paNa sukha mAne che. barAbara e pramANe mahAtura manuSya kAmajanita duHkhane sukha mAne che. aLaziyuM jevI rIte mukha ane zarIra - baMne vaDe mATI saMcaya kare che tevI rIte vRddha manuSya rAga ane dveSa baMne vaDe karmamaLano saMcaya kare che. rAga ane dveSa karmanAM bIja che. karma mohathI utpanna thAya che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra vANI e janma-maraNanuM mULa che. janma-maraNane duHkhanAM mULa kahevAmAM AvyAM che. rAga vagerenI anutpatti ahiMsA che. ane enI utpatti hiMsA che. hiMsA karavAnA vicArathI ja karmabaMdha thAya che. bhale pachI koI jIva mare ke na mare. mATe pramAda che tyAM nitya hiMsA A pAMca kAraNone lIdhe zikSA prApta thatI nathI. 1. abhimAna, 2. krodha, 3. pramAda, 4. roga ane 5. ALasa. uttama kSamA, uttama mArdava, uttama Arjava, uttama satya, uttama zauca, uttama saMyama, uttama tapa, uttama tyAga, uttama AkiMcanya tathA uttama brahmacarya A daza prakArano dharma che. kula, rU5, jAti, jJAna, tapa, zruta ane zIlano je zramaNa jarA jeTalo paNa garva nathI karato te teno mArdava dharma kahevAya. * je kuTila vicAra, kuTila kArya ke kuTila vANI bolato nathI, ane potAnA doSo chupAvato nathI teno e Arjavadharma kahevAya. satyamAM tapa, saMyama ane bAkInA tamAma guNo vase che. A saMsAramAM jIvane nIcenI cAra vastuo prApta thavI ati dularbha che : (1) manuSyapaNuM (2) saddharmanuM zravaNa (3) zraddhA ane (4) saMyamamAM puruSArtha. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra manuSyanuM jIvana, divasa jatAM pILuM thaI kharI paDatA jhADanA pAna jevuM ane dAbhanI aNI upara laTakI rahelA jhAkaLanA TIpA jevuM kSaNika tathA alpajIvI che, vaLI te aneka vighnothI gherAyeluM che. mATe he gautama ! eka kSaNa paNa pramAda na kara, ane pUrve ekaThAM karelAM karmone khaMkherI nAkha ! * 70 * kAmaguNo ja saMsAranA pherA che, saMsAranAM mULa sthAno che. paNa kAmo pUrNa thavAM azakya che kAraNa ke mANasanuM jIvana alpa che. kAmakAmI manuSyanA zokano kadI aMta nathI, kAraNa ke te cALaNImAM pANI bharavAno prayatna kare che. ajJAnI manuSya ja viSayasukhonI pAchaLa paDI aneka prakAranI yoniomAM janmamaraNanA pherA pharato haNAyA kare che. * jeo kAmabhogane jItI zake che teo ja temanAthI para vastune prApta karI zake che. potAnAM karmo bhogavyA vinA koIno chUTako ja nathI ane darekane tenAM karmo anusAra ja dazA prApta thAya che. mATe jAgrata thAo ! vartamAnakALa e ja ekamAtra taka che. mATe AtmakalyANa mATe tIvratAthI kamara kaso. * * * vivekI puruSa aratine vaza thato nathI; tema ja ratine paNa vaza thato nathI. te kyAMya rAga nathI karato. priya ane apriya zabdo ane sparzo sahana karato te vivekI, jIvitanI tRSNAthI nirveda pAme che. * dharmane jJAnI puruSo pAsethI samajIne saMgharI na rAkhavo. paraMtu prApta thayelA managamatA suMdara bhogapadArthomAM vairAgya pAmI lokapravAhane anusaravAnuM choDI devuM. meM joyuM che ane sAMbhaLyuM che Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra vANI ke saMsAramAM Asakta thaI viSayomAM khUMpI rahenArA manuSyo pharI pharIne janma pAme che. tevA pramAdIone joIne buddhimAna puruSe haMmezAM sAvadhAna, apramatta tathA prayatnazIla rahI parAkrama karavuM joIe. pharI vAra janma nahIM pAmanAra vIra puruSono mArga kaThaNa che. mAMsa ane lohIne sUkavI nAkho ! mumukSue sau prathama jJAnI puruSanuM zaraNa svIkAravuM ane haMmezA temanA sAnidhyamAM ja rahI, temaNe batAvelA mArgane anusaravuM. zraddhAvAna, vinayazIla, medhAvI, apramatta, vairAgyavAna, satyavakatA, saMyamI, tapasvI ane gurunI kRpA tathA AjJAno vAMchuka evo mumukSu ziSya guru pAsethI jJAna prApta karavA tathA bIjAone paNa doravA zaktimAna thAya che. mAna, pramAda, krodha, roga ane ALasa - A pAMca kAraNothI sAcuM zikSaNa prApta thatuM nathI. A 14 doSovALo muni avinIta kahevAya che, ane te nirvANa pAmI zakato nathI. vAraMvAra gusse thavuM, jhaTa krodha zamavo nahIM, tiraskAra karavo, zAstrajJAnanuM abhimAna, para doSanAM gUMthaNAM cUMthavAM, priya mitranuM paNa pAchaLathI bhUMDuM bolavuM, mitradroha, koI paNa bAbatamAM jhaTa sogaMda khAvA, lobha, ahaMkAra, IndriyavivazatA, ekalapeTo ane sauno aNagamato. he bhAI, tArI jAta sAthe ja yuddha kara ! bahAra yuddha karavAthI zuM? enA jevI yuddhane yogya bIjI vastu maLavI durlabha che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra vIratA be prakAranI kahevAya che. keTalAka karmane vIrya kahe che; jyAre keTalAka akarmane vIrya kahe che. pramAda e karma che ane apramAda e akarma che. je je pravRttio pramAdayukta arthAt satya dharmathI vimukha che, te badhI karmarUpa che, tethI tyAjya che. je je pravRttio pramAdarahita arthAt saddharmAnusAra che, te akarma, ane te karavA yogya che. 72 pratyeka prANInI zAMtino vicAra karIne tathA tene barAbara samajIne huM kahuM chuM ke badhAM bhUtaprANIone pIDA, azAMti ke bhaya e duHkharUpa che. mATe medhAvI puruSe temanI hiMsA na karavI ke na karAvavI. saMsAranuM saMpUrNa svarUpa samajI, sthAvarajaMgama prANIonA kalyANa mATe hajAronI vacce dharmopadeza karanAra ekAMta ja sAdhI rahyo che. kAraNa ke tenI AMtaravRtti samAna ja hoya che. jo koI zramaNa pote kSAMta, dAMta, jitendriya tathA vANInA guNadoSa jANanAro hoya, to dharmopadeza ApavA mAtrathI tene kazo doSa lAgato nathI. jitendriya puruSa cha jIva vargo, hiMsA, jUTha, corI, parigraha, strI, mAna ane mAyAnA tyAgarUpI yajJa kare che. pAMca mahAvratothI barAbara surakSita thaI te mahAyajJa kare che. A yajJano agni tapa che; jIva e agnisthAna che, mana-vANI-kAyAnA yogo te RcAo che, zarIra e agni saLagAvavAnuM sAdhana che, tathA karma e lAkaDAM che. Avo saMyama, yoga ane zAMtirUpI homa huM karuM chuM dharma e mAruM jaLAzaya che. brahmacarya e mAruM zAMtitIrtha che. temAM nAhIne nirmaLa, vizuddha tathA zAMta banI huM melano tyAga Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra vANI karuM chuM. mAtra mAthuM mUMDAvAthI zramaNa thavAya nahIM, mAtra OMkArathI brAhmaNa thavAya nahIM, mAtra araNyavAsathI muni thavAya nahIM ane mAtra dAbhanAM vastrathI tApasa thavAya nahIM. paNa samatAthI zramaNa, brAhmacaryathI brAhmaNa, jJAnathI muni ane tapathI tApasa thavAya. karmathI ja mANasa brAhmaNa, kSatriya, vaizya ke zUdra hoya che. zreSTha guNovALA tathA sarvakamaoNthI rahita evA brAhmaNo ja potAno ke bIjAno uddhAra karavA samartha che. parigrahane kAraNe jIva hiMsA kare che, asatya bole che, corI kare che, maithuna seve che ane atyadhika Asakti kare che. je parigrahanI vRddhino tyAga kare che te ja parigrahane tyAgI zake che. jenI pAse parigraha nathI e munie mArganuM darzana karyuM che. parigraha be prakArano cheH AtyaMtara ane bAhya. AtyaMtaramAM 1. mithyAtva, 2. strIveda, 3. puruSaveda, 4. napuMsakaveda, pa. hAsya, 6. rati, 7. arati, 8. zoka, 9, bhaya, 10, jugupsA, 11. krodha, 12. mAna, 13. mAyA, 14. lobha. bAhyamAM 1. khetara, 2. makAna, 3. dhanadhAnya, 4. vastra, 5. vAsaNa, 6, dAsadAsI, 7. pazu, 8, vAhana, 9. zayyA, 10. Asana. jevI rIte hAthIne kAbUmAM lAvavA mATe aMkuza ane nagaranI rakSA mATe khAI che, tevI rIte Indriya-nivAraNa mATe parigrahano tyAga che. parigraha-tyAgathI iMdriyo kAbUmAM Ave che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 bhagavAna mahAvIra bhagavAna mahAvIre parigrahane parigraha nathI kahyo. e maharSie mUrchAne parigraha kahyo che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmata 2 - o 0 9- 00 0 0 0 12-0 0 0 16- 00 16-00 18- 00 9- 00 9-00 '0 0 0 % 9- 0 0 0 0 0 'o saMtavANI graMthAvalI - 2006 1. jagadaguru zrI Adi zaMkarAcArya 2. zrIrAmakRSNa paramahaMsa 3. svAmI vivekAnaMda 4. zrI zrImA AnaMdamayI mA 5. bhagavAna mahAvIra 6. mahAtmA gAMdhIjI 7. Izu khrista 8. maharSi vinobA bhAve 9. hajarata mahaMmada payagaMbara 10. bhagavAna gautama buddha 11. svAmI sahajAnaMda 12. azo jarathuSTra 13. guru nAnakadeva 14. saMta kabIra 15. mahAprabhu zrIvallabhAcArya 16. zrI svAmI rAmadAsa (kananagaDha - kerAlA) 17. maharSi dayAnaMda 18. zrImad rAjacaMdra 19. sAdhu vAsavANI 20. pUjya zrImoTA 21. zrI ramaNa maharSi 22. maharSi araviMda 23. zrI raNachoDadAsajI mahArAja 24. zrI raMga avadhUta 25. zrI punita mahArAja 26. svAmI muktAnaMda 27. svAmI zivAnaMda sarasvatI (hRSIkeza) 28. svAmI cidAnaMda sarasvatI 10 - 0 0 0 10 - 00 10 - 00 - 9-00 10 - 00 ' 0i-0 0 0 . ' 9- 00 10-00 12 - 00 10-00 ' 1000 9- 00 9- 00 La La 12 - 00 12-00 300 - 00 A graMthAvalinAM 28 pustakonI kiMmata rU.300 thAya che. graMthAvalino saMpuTa kharIdanArane te rU.200nA rAhata dare ApavAmAM Avaze. rU.200 (seTanI) ISBN 81-7229-237-6 (set)