________________
૧. પરમ સૌમ્યની મૂર્તિ
તમે કોઈ સાગરમાં મહાસાગર, પર્વતમાં મહાપર્વત, આકાશમાં મહાકાશ છુપાયેલાં જોયાં છે? જ્યારે જ્યારે મહાવીર સ્વામીની મૂર્તિ નજર સામે આવીને ઊભી રહે છે ત્યારે અનુભવાય છે કે આ દેખાતી સાત ફૂટ ઊંચી કાયાની ભીતર અનંત ફૂટ ઊંચી એક બીજી કાયા છુપાયેલી છે, જેના છેડા અસીમતા અને શાસ્વતીને જઈને અડે છે. અભુત છે આ અંતિમ તીર્થંકરનું વ્યક્તિત્વ એ છે અને છતાંય જાણે નથી. પોતાની હસ્તીને ઓગાળતા જઈ એ એટલા બધા નામશેષ બનતા જાય છે કે છેવટે ઉપસ્થિત હોવા છતાં જાણે એ અનુપસ્થિત છે. -મના દેખીતા રૂપની પાછળ અરૂપનો મહાસાગર ઊછળે છે.
‘હોવું છતાં ના-હોવું' - જીવનની આ અદ્દભુત ઘટના છે, વિરલ ઘટના છે. ૨૫૦૦ વર્ષ પહેલાં ભારત દેશના પૂર્વાચલ પ્રદેશમાં આ પ્રતિભા પ્રગટી. મહાવીરના જીવનની આજી નાખનારી સ્કૂળ ઘટનાઓ તો બહુ ઓછી, ગણીગાંઠી છે, પણ મહાવીરનું મહાવીરત્વ એમના જીવનની ધૂળ ઘટનાઓમાં છે એના કરતાં અનંત ગણું વીરત્વ એની ભીતર ઘટેલી ઘટનાઓમાં છે. નાનપણથી જ લાગે છે કે વર્ધમાન સાચે જ વૃદ્ધિ પામીને જ પૃથ્વી પર ઉતરી આવ્યા છે. જીવનની યાત્રા જાણે પૂર્વજીવનમાં જ પૂરી થઈ ગઈ છે. હવે આવ્યા છે તો જાણે કાંઈક આપવા, ખુલ્લે હાથે છૂટું વેરી દેવા !
મહાવીર સ્વામીના વ્યક્તિત્વમાં મુખ્ય ચીજ કોઈ દેખાતી હોય તો તે છે સમત્વ. સમત્વની પીઠિકા ઉપર પલાંઠી વાળીને
