________________
૪૮
ભગવાન મહાવીર બિંબિસારનો દીકરો તે મેઘકુમાર,
મહાજ્ઞાની ભગવાન મહાવીર પધારી રહ્યા છે એટલે નગરના લોકોનાં ટોળેટોળાં પ્રભુનાં દર્શન માટે ઊમટે છે. અનેક રાજપુરુષો, યોદ્ધાઓ, કર્મચારીઓ, ઈનામદારો, મુખીઓ, નગરશેઠો, સેનાપતિઓ, બ્રાહ્મણો તથા ગરીબ લોકો સૌ કોઈ સ્વામીનાં દર્શન માટે અધીરા થઈ ગયા છે. કોઈ અસાધારણ તપસ્વી સાધુ રાજધાનીમાં આવ્યો છે, એ વાત ત્યાંના રાજાને કાને પણ પહોંચે છે. તે કાળે સમાજમાં ધર્મનું એટલું વર્ચસ્વ તો હતું કે રાજ્ય કરનારા ધુરંધરો પણ સાધુસંતો પોતાના નગરમાં આવતા રહે અને એમના સત્સંગનો લાભ લોકોને મળતો રહે તેવું ઈચ્છતા. સાધુસંતોને પ્રવાસ તેમ જ નગરનિવાસ દરમિયાન કશી તકલીફ ન પડે તે માટે તેઓ ચીવટ રાખતા. મહાવીર સ્વામીના આગમનના ખબર બિંબિસારના રાજપુત્ર મેઘકુમારને કાને પડે છે. અને લોકોની આટલી ભીડ જોઈ તે પણ સાધુનાં દર્શન માટે આતુર બને છે. ચાર ઘંટવાળા અશ્વરથ પર બેસી તે મહાવીરના ઉતારા પર જાય છે. સાધુ મહારાજને દૂરથી જ જોઈ રથ ઉપરથી ઊતરી પગપાળા જ ભગવાન પાસે જઈ બધાની વચ્ચે બેસે છે. એનું ધ્યાન જાય છે કે શ્રોતાજનોમાં રાજા શ્રેણિક તથા અન્ય કુટુંબીજનો પણ બેઠેલા છે.
મહાવીરની તો જ્ઞાનગંગા વહે છે. જાતજાતનાં દષ્ટાંતો આપી મુખ્ય તત્ત્વને સરળ, સુપાચ્ય કરી લોકોના માનસમાં સ્થિર કરી દે તેવી તેમની સરળ શૈલી હતી. અનેક દાખલા -દલીલો. રોજિંદી ઘરગથ્થુ કહાણીઓ . . . પણ એ બધાને અંતે જે સાર નીકળતો તે જાણે સીધો એમના જીવનવલોણામાંથી ઊતરી આવેલા માખણ સમો સૌને ગળે સીધો ઊતરી જતો. પ્રત્યક્ષ જીવનના આચરણની પીઠિકા ઉપરથી પ્રબોધાયેલો ઉપદેશ સૌને
