Book Title: Kortaji Tirth ka Itihas Sachitra
Author(s): Yatindravijay
Publisher: Sankalchand Kisnaji
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034926/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yazovijayajI jaina graMthamALA J - hAAsAheja, lAvanagara. kona : 0278-2425322 3004849 1916 koraTAjI tIrthakA itihAsa. saMpAdaka vyAkhyAnavAcaspatyupAdhyAyamunirAja zrIyatIndravijayajI mahArAja. 796: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat alaaNkaalN aalNgaa alaaN 17872 www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = =E S = = zrI gajendrapravacana-kAryAlaya-sirIpha 1 (c)ERESIDEBE zrI koraTAjI tIrtha kA itihaas| EEEEE (sacitra) saM yo jakavyAkhyAnavAcaspatyupAdhyAyamunirAja zrI yatIndravijayajI mahArAja. prakAza kamunizrI vidyAvijayajI-sAgaravijayajI ke sadupadeza seDhUMmAvata zA0 sAMkalacaMda kisanAjI aura javAnamala rakhavadAsa, hajArImala jorAjI mu0 novI (mAravADa) III mudraka-zAha gulAbacaMda lallubhAi dhI vAnaMda prinTiMga presa-bhAvanagara. M zrI vIra saM0 2456 / na zrI vi0 saM0 1987 IA zrIrAjendrasUri saM0 23 / " / san 1930 isvI. muuly-sdupyog| PREBEASE DESERIES DE EE Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya-nidarzanam -5030 prAgodgAra 0 koraTA jina mandiroM ke bloka 1-16 * laghutIrthavandanA 1 mAravADa deza kI utkarSatA 1-10 2 koraMTanagara kI prAcInatA 10-17 3 prAcIna vIrapratimA-parivartana 17-20 4 vikalAGga mUrti ke liye zAstrAjJA 20-23 5 navIna vIrapratimA 23-26 6 koraTA kI pUrva jAhojalAlI 26-32 7 koraMTagaccha kI utpatti 32-35 8 eka tAMbApatra kA pattA 35-38 9 itara do prAcIna jinamandira 38-41 10 koraTA meM anyamata ke sthAna 41-47 11 prAcIna jinapratimA pragaTa huI 47-46 12 nayA mandira aura pratiSThA 50-58 13 rAjyaparivartana 56-61 14 koraTA kI vartamAna avasthA 62-66 15 koraTAjI tIrtha ke mele 67-70 16 melA netaranevAloM kI yAdI 17 ratnaprabhasUri-paricaya (pariziSTa) 74-67 18 do mandiroM kI prazasti (,,) 68-100 16 koraTAmaMDanastavanAni (,) 101-112 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAgodgAra. bhAratavarSIya pavitra aura pUjanIya jaina tIrthoM ko cAra vibhAga meM vibhakta kiye jA sakate haiM-1 prasiddha, 2 prasiddhapAya, 3 lupta, aura 4 luptaprAya / jo sAre bhAratavarSa meM prakhyAta, jinakI prativarSa AbAlavRddha samI jaina yAtrA karate aura jinako hara hameza smaragA meM lAte haiM-aise siddhAcala, giranAra sammetazikhara, zaMkhezvara, tAraGgA, arbudAcala. aura kezariyAjI Adi tIrtha prasiddha haiM / jo ekadezIya haiM aura dezavizeSa meM hI prAyaH prasiddha hai, sarvatra nahIM, aise-sonAgira, bhAMDavA, rAtAmahAvIra aura koraTAjI Adi tIrtha prasiddhamAya haiN| jinhoM kA kevala nAmazeSa hI suna paDatA hai; parantu unakA kucha bhI aMza dRSTa nahIM hai, aise-dharmacakra. dharmaratha, sahyAdri Adi tIrtha lupta haiM / aura jo patitAvaziSTa haiM, kisIke khaMDehara, kisIke catvara, kisIke maMDapa, kisIke khaMDita zikhara, aura kisI kI bhIte Adi dikhAI detI haiM ve tIrtha lupta-prAya haiM / __prastuta koraTAjI tIrtha prasiddha-pAya mAnA jA sakatA hai / kyoM ki yaha ekadezIya hai aura ise prAyaH bahuta thoDe jaina hI jAnate haiN| koraTAjI tIrtha meM cAra saudhazikharI jinamandira haiM, jinameM tIna prAcIna aura eka nayA hai| nayA mandira apanI banAvaTa aura uccatA meM advitIya hai| jo isa pustaka meM diye hue citra se svayaM mAluma paDa sakatA hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yahA~ saba se prAcIna zrImahAvIra prabhu kA mandira hai, jo mahAvIra-nirvANa se 68 veM varSa meM banA, aura 70 veM varSa meM jisakI pratiSThA pArzvanAtha santAnIya zrIratnaprabhasUrijI ke karakamaloM se huI hai / isase siddha hai ki yaha jinamandira 2400 varSa kA purAnA hai, isake saM0 1252 aura 1728 meM evaM do jIrNoddhAra hue haiM, / isIse yaha apane astitva ko aba taka kAyama rakha cukA hai| _dUsarA mandira zrIRSabhadevajI kA hai, jo maMtrI nAhaDa dvitIya ke kisI kauTumbika kA banavAyA huA hai, isakA bhI jIrNoddhAra vikrama saM0 1621 meM huA hai aisA yahA~ ke eka khaMDita lekha se jAna paDatA hai|| tIsarA mandira zrIzAntinAtha kA hai jisameM isa samaya mUlanAyaka zrIpArzvanAtha virAjamAna haiM jo arvAcIna haiM / isako mantrI nAhaDa (dvitIya) ke putra DhAhala (DhAkalajI) ne vikrama kI 13 vIM zatAbdo ke antya bhAga meM banavAyA hai / yaha Upara ke dvitIya jinAlaya ke pahale banA hai / isakI stambhalatAe~ bAda meM banI haiM aura isakA jIrNoddhAra vikrama kI 17 vIM saddI meM koraTA ke nAgotarA gotI kisI mahAjanane karAyA hai / dasare aura tIsare jinamandiroM kA aba jIrNoddhAra hone kI atyAvazyakatA hai / kyoMki aba ye mandira khaDa-vikhaDa hone lage haiN| yadi inhoM ko sudharAne kA pravandha na kiyA jAyagA to par3a jAne kI saMbhAvanA hai| hama zrImAn jainoM kA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa tarapha lakSya khIMcate aura cetavaNI karate haiM ki ve inakA jIrNoddhAra karAke nijopArjita lakSmI kA lAbha leN| kyoMki ATha naye mandiroM ke banavAne se jitanA lAbha (puNya) hotA hai, usase bhI adhika puNya eka jIrNa mandira ke uddhAra karAne se hotA hai / aisA zAstrakAra maharSI pharamAte haiM, ataeva zrImAnoM ko isa tarapha vizeSa dhyAna denA cAhiye / astu. zrImunisundararacita gurvAvalI se patA lagatA hai ki vikrama saM0 125 meM maMtrI nAhaDa (prathama) ne yahA~ eka mahAvIra-mandira banavAyA thA aura usakI pratiSThA tapAgacchIya zrIvRddhadevamUrijI mahArAjane kI thii| yaha mandira isa samaya koraTAjI meM nahIM hai aura na isake khaMDehara kA hI patA hai| saMbhava hai ki jo isa samaya kedAranAtha ke nAma se pahacAnA jAtA hai vahI prAcIna jamAne meM maMtrI nAhar3a (prathama) kArita mahAvIra-mandira ho / vartamAna meM yaha mandira jainetaroM ke adhikAra meM hai aura isakI banAvaTa jaina zilpakArI kI hai, isIse uparokta anumAna karanA niSphala nahIM haiN| prAcIna jamAne meM koraMTaka nagara meM muhallevAra corAzI jinamandira the aisI kiMvadantI pracalita hai| yaha kiMvadantI sarvathA asatya nahIM hai, kintu isa meM bahuta kucha satyAMza hai / yahA~ kI jamIna se kaI chUTI chavAI sarvAGga sundara jina pratimAe~ nikalatI haiM aura akhaMDita toraNa bhI yatra tatra jamInase milate haiM jo kosTAjI meM aneka mandira hone ke astitva ko siddha karate haiN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agara koI sadgRhastha sarakArI rajA prApta karake, daza bAraha hajAra rupIyA lagA kara isa kasabe kI bhramita jamIna kA khoda-kAma karA DAle to aneka jinapratimA aura unake toraNa milane kI AzA kI jA sakatI hai| AzA rakkhI jAtI hai ki koI sakhI gRhastha isa kArya ko upADa lene ke liye kaTibaddha hogA aura apanI dhArmika vIratA dikhlaavegaa| isa pustaka meM hame jo sAmagrI upalabdha huI, usIke AdhAra para koraTAjI tIrtha kA saMkSipta itihAsa likhA gayA hai| itihAsa kA viSaya ( aGga ) yadyapi sthUla hai, tathApi ise koraTAjI tIrtha kI prAcIna aura arvAcIna vastu-sthiti kA dyotaka aura itihAsa lekhana sAmagrI kA eka sAdhana samajhanA cAhiye / isameM koraTAjI usake jaina aura jainetara sthAnoM kI yathA dRSTa vastu-sthiti sthUla rUpase Alekhita hai jo itihAsa lekhakoM ke liye upayogI aura nahIM se acchI hai| isa pustaka ke prAraMbha meM koraTAjI tIrtha ke cAra jinamandiroM ke, aura mahAvIraprabhu kI prAcIna, tathA arvAcIna donoM mUrtiyoM ke blAka darja kara diye gaye haiM, jo koraTAjI tIrtha kI vAstavika sthiti ke darzaka haiM / sAdhanA'bhAva se bhUminigata, aura nUtana jinAlaya meM sthApita zrIRSabhadeva bhagavAn aura unake donoM bagala ke zrI sambhavanAtha tathA zrI zAntinAtha bhagavAn ke kAusagiye evaM sarvAGga sundara prAcIna bar3I tIna jina pratimAoM ke blAka isameM darja nahIM kiye jA sake, isakA hame www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNa kheda hai| yadi ho sakA to hama isa itihAsa kI abhivarddhita dUsarI AvRtti meM isa truTiko bhI pUrNa kreNge| siddhagiri para dAdA AdinAtha ke darzana karane se darzakoM ko jo Ananda utpanna hotA hai vahI yahA~ kI ina tIna jinapratimAoM ke darzana se hotA hai aura mAlUma par3atA hai ki hama ina pratimAoM ke sammukha kyA baiThe haiM ? mAno ! siddhagirirAja ke hI sammukha baiThe hue haiN| ye pratimAe~ sarvAvayava pUrga, aura chaH chaH phuTa bar3I haiN| inakI pratiSThA vikrama saM0 1143 meM bRhadgacchIya AcArya zrIvijayasiMha mUrijIne kI hai jo ajitadevAcArya ke antevAsI the|| hama saba jainamahAnubhAvoM se nivedana karate haiM ki ve eka martabA isa prabhAvazAlI tIrtha kI bhI yAtrA karake avazya lAbha prApta kareM / goDavADa (mAravADa) kI paMcatIrthI kI yAtrA karanevAle yAtrI isa tIrtha kI yAtrA kA lAbha bar3I AsAnI se le sakate haiN| kyoMki yaha tIrtha unake bIca meM AnevAle eranapurA sTezana se 6 koza pazcima meM hai| sTezana para savArI 1-vikrama saM0664 meM zrInemicandrAcArya ke ziSya zrI udyotanamUrijIne arbudAcala kI taleTo para Aye hue 'TelI' gA~va ke pAsa vaTavRkSa ke nIce sarvadeva ko prAcArya pada diyaa| ataeva zrIsarvadevasarijIne apane gaccha kA nAma bRhadgaccha ( vaDagaccha) kAyama kiyaa| gacchamataprabaMdha, pRSTa 21 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTara, TAMgA, gADI vagairaha saba milatI haiN| koraTAjI meM yAtriyoM ko kisI taraha kI takalIpha nahIM paDatI / yAtriyoM ke yogya sarasAmAna kA prabandha koraTAjI jaina saMgha ke tarapha se kiyA jAtA hai| isa prAcInatama tIrtha ko sarvatra prasiddha karane aura isake prAcIna arvAcIna hAlAtoM ko jAnane ke liye yaha aitihAsika pustaka jodhapura riyAsata ke gA~va novI vAle zrImAn zrAddhavarya ,mAvata zA0 sAMkalacanda kisanAjI aura javAnamala rakhabadAsa,, hajArImala, jorAjIne prakAzita kI hai, ataeva anta meM unako isa tIrthasevA ke liye hArdika dhanyavAda diyA jAtA hai| OM zAntiH zAntiH!!zAntiH!!! vi0 saM0 1987 ) caitra zudi 5 muniyatIndravijaya / zuddhayazuddhipatram pRSTha paMkti azuddha tralokya (vi0 saM0 575) usavaMza trailokya (vi. saM. 595) 31 uesavaMza 81 32 pAra aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.umaragyanbhandar.com 1 zrIratnaprabhAcAryapratiSThita-mahAvIramaMdira.. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / %DDDDD 1 zrI mahAvIra-mandira yaha mandira andAjana 2400 varSa kA purAnA hai| isakI pratiSThA pArzvanAthasantAnIya zrI ratnaprabhasUrIzvarajI mahArAjane zrIvIranirvANa se 70 varSa bAda oziyAjI ke mahAvIra-mandira ke sAtha do rUpa karake eka hI lagna meM kI thii| vikrama kI 13 vIM zatAbdI meM maMtrI nAhaDa ke putra DhAhala(DhAkala)jI kA, aura 17 vIM sadI ke Arambha meM kisI-bIru nAmaka zrAvaka kA; isa prakAra isake do jIrNoddhAra bhI ho cuke haiM / parantu aba yaha mandira khaDa-vikhaDa hone ko AyA hai, isaliye vartamAna meM isakA jIrNoddhAra hone kI atyAvazyakatA hai| zrI koraTAjI-tIrdha / - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m paM0 jayavijayagaNi-pratiSThita -- 2 uttamAGgavikala zrI mahAvIra svAmI kI pratimA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 2 zrI mahAvIraprabhu- pratimApArzvanAthasantAnIya - zrIratnaprabhasUripratiSThita mahAvIra pratimA ke vilopa, yA khaMDita ho jAne se usake sthAna para yaha dUsarI pratimA vikrama saM. 1728 meM paM. jayavijaya gaNine sthApana kI thI, jo isa samaya mahAvIra mandira ke maMDapa ke dahine tarapha eka tAka meM virAjamAna hai / isake donoM kAna Adhe, donoM hAtha aura pairoM ke aMgUThe, bAMye hAtha kA puNacA, tathA ghisI huI nAzikA, ityAdi aMga vikala (khaMDita ) hai aura ve prAyaH sImaTa se cipakAye hue haiM / zrI koTAjI - tIrtha | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad vijayarAjendrasUrIzvara-pratiSThita3 nUtana zrI mahAvIraprabhu-pratimA / www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 nUtana mahAvIra-pratimA paM. jayavijayagaNi-sthApita mahAvIra pratimA uttamAGga vikala hone se use uThA kara, usake sthAna para yaha sarvAGga sundara nUtana zrI mahAvIra bhagavAn kI pratimA saMvat 1959 vaizAkha sudi 15 guruvAra ke dina jainAcArya zrImad vijayarAjendrasUrIzvarajI mahArAjane pratiSThAJjanazalAkA karake sthApana kI hai / aura paM. jayavi. jayagaNi sthApita uttamAGga vikala zrI mahAvIra-pratimA ko prAcIna smRti ke liye maMDapa ke dahine tAka meM kAyama rakkhI hai| zrI koraTAjI-tIrtha / %D0000-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.umaragyanbhandar.com 4 vikrama kI 13 vIM zatAbdI kA banA zrI RSabhadeva maMdira / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI RSabhadeva-mandira dholAgaDha kI DhAlU jamIna para yaha mandira sthita hai, jo vikrama kI 13 vIM zatAbdI meM maMtrI nAhaDa dvitIya ke kisI kuTumbIne banavAyA hai| isa maMdira kA bhI jIrNoddhAra hone kI aba khAsa AvazyakatA hai| isake prAcIna mUlanAyaka khaMDita ho jAne se, unheM isI mandira kI bhamatI meM bhaMDAra ke unake sthAna para saM. 1903 meM utanI hI baDI dUsarI pratimA sthApana kI gaI hai, jisake pratiSThAkAra sAgaragacchIya zrI zAntisAgarasUrijI haiN| % 3D zrI koraTAjI-tIrtha / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.umaragyanbhandar.com | 5 nAhaDa dvitIya ke putra DhAhalajI kA banavAyA zrI zAMtinAtha maMdira. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 zrI zAntinAtha-mandira yaha mandira koraTAjI gA~va meM pazcimo. ttara koNa meM hai aura jIrNa-zIrNa hai| isakI stambha latAoM ke 'OM nADhA' ina ukere hue akSaroM se jAna par3atA hai ki yaha maMtrI nAhaDa dvitIya ke putra DhAhala (DhAkala) jI kA banavAyA huA hai kyoM ki mandira ke pichale bhAga meM paDe hue eka bekAra patthara ke khaMDita lekha se bhI yahI bAta siddha hotI hai / vikrama kI 17 vIM sIkI meM nAgotarA gotrI koraTA ke kisI mahAjanane isakA jIrNoddhAra karAyA thA, aura aba isake jIrNoddhAra hone kI khAsa AvazyakatA hai / isameM isa samaya mUla nAyaka zrI pArzvanAtha haiM, jo saM0 1959 meM virAjamAna kiye gaye haiN| zrI koraTAjI-tIrtha / amin EDDC Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 saudhazikharI nayA zrI RSabhadevAlaya. www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % 3D 6 nUtana RSabhadevAlaya yaha mandira koraTA saMgha ke tarapha se nayA banAyA gayA hai| isakI pratiSThA zrI vijayarAjendrasUrIzvarajI mahArAja ne saM0 1959 meM kI hai| isameM mUlanAyaka zrIRSabhadevajI aura unake donoM tarapha saMbhavanAtha tathA neminAtha kI do kAyotsargastha sarvAGga sundara pratimA sthApita haiM, jo saMvat 1143 kI pratiSThita haiN| ina ke pratiSThAkAra bRhadgacchIya-AcArya zrI vijayasiMhasUrijI haiN| ye tInoM pratimAe~ prAcIna mahAvIra mandira ke koTa kA sudhArA karAte samaya jamIna se saM0 1911 meM pragaTa huI thiiN| yaha mandira inhIM ke liye nayA banA hai| zrI koraTAjI-tIrtha / 00 SCULO 300: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainAcArya prAtaHsmaraNIyazrImadvijayarAjendrasUrIzvarajI mahArAja. www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 zrIvijayarAjendrasUrIzvarajI mhaaraaj| Apa mAravADa deza ke prAcInatIrtha sonAgira, zrIbhA~Davapura aura koraTAjI; ina tInoM tIrtha sthAnoM ke prathamoddhAraka aura unameM hotI huI tIrtha sambandhIAzAtanAoM ko miTA kara unheM samunnata banAnevAle haiN| __ Apa Apane nijopadezoM se janopakAra, kAraka aneka pratiSThAJjanazalAkA kAraka, saMskRta prAkRta tathA bhASA meM andAjana samayopayogI pacAsa grantha-ratnoM ke lekhaka, sanAtana zuddha tristutika-mArga ke punaruddhAraka, aura aDhI sau varSa se jAti bahiSkRta cIrolA gA~va ke jainoM ko jAti meM zAmila karA denevAle prabhAvaka jainAcArya haiN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAnavAcaspatyupAdhyAyamunirAja zrI yatIndravijayajI mahArAja. www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - / 8 munirAja-zrIyatIndravijayajI mahArAja / 1 nAkoDApArzvanAtha, 2 satyabo. dhabhAskara, 3 zrI rAjendrasUrIzvara-jIvanaprabhA, 4 guNAnurAgakulaka-vistRtavive. cana, 5 zrI dhanacandrasUri-saMkSiptajIvanacaritra, 6 jIvabhedanirUpaNa, 7 pItapaTAgraha-mImAMsA, 8 jainarSipaTanirNaya, 9 nikSepanibandha, 10 mohanajIvanAdarza, 11 adhyayanacatuSTaya, 12 kuliGgivadanodgAramImAMsA, 13 caritracatuSTaya, 14-15 yatIndravihAra-digdarzana prathama aura dvitIya bhAga,16 koraTAjI tIrthakA itihAsa aura 17 zrI jinendraguNagAnalaharI; Adi hindI sAhitya ke poSaka tIsa granthoM ke Apa lekhaka haiN| COOOD Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hI arhnmH| zrIkoraTAjI tIrtha kA itihaas| - mAGgalika-laghutIrthavandanA - siddhagiri giranAra AbU zaila-aSTApada sukhakaru, sammetazikhara jinavIsa Iza zobhita jagajayakaru / dhuleva lodrava koraMTa caMpA Adi tIratha je mahI, sneha-sikta trikAlavaMdana aharniza ho tinako sahI 1 upala motI pravAla kaMcana kASTha dhAtuja mRnmayI, mANikya pukharAja vizada-velu ratna hIrA maNimayI / svarga marya pAtAla naga vana jala aru thala meM je rahIM, jineza-pratimAoM ko trikAla vaMdana karuM premeM sahI 2 videhamaMDana vizvadIpaka viharamAna jina tIrthapA, sImaMdharAdi jina vIsa ke munivarajI gaNAdhipA / cauvIsiyA~ jinasUtra madhye bharatAdi ceneM kahIM, una sabhI ko trikAla vaMdana yatIndra kA hovo sahI 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) 1 mAravADadeza kI utkarSatA mAravADa yaha zabda maruvAra kA apabhraMsa hai jisako prAcIna kAla meM marusthAna bhI kahate the / marusthAna se milate julate marudeza, marumaMDala, marudhara, aura mAravADa zabda bhI haiM ! kucha logoM kA anumAna hai ki jaisalamera kA saMskRta nAma mADa ' hai aura vAr3a kI taraha usake cAro tarapha marudeza hone se isako mAravADa kahate haiM / yaha rAjya rAjaputAnA ke pazcimI bhAga meM hai / isake uttara bIkAnera, uttara-pUrva meM jayapura kA zekhAvaTI paraganA, pUrva meM mevAr3arAjya aura ajamera kA meravADA jilA, dakSiNa meM sirohI aura pAlanapura, pazcima meM kaccha kA rana aura tharapAkara jilA aura uttara-pazcima meM jesalamera hai / yaha 24 aMza, 37 kalA aura 27 aMza, 42 kalA uttarAMza, tathA 30 aMza, 4 kalA aura 75 aMza 22 kalA pUrva rekhAMza ke bIca phailA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) huA hai / isakI laMbAI uttara pUrva se dakSiNa pazcima taka 320 mAila aura caur3AI 170 mA. ila hai / isa rAjya kA kSetraphala 35016 varga mAila hai| isameM 160 varga-mIla kA sAMbharajhIla kA hissA bhI zAmila hai| mAravADa meM 21 paragane haiM jinakA kSetraphala 35016 vargamIla hai / inameM AbAda zahara 253, AbAda gA~va 4118 aura kula AbAdI san 1921 kI gaNanAnusAra 18,41642 hai / paraganoM ke nAma ye haiM jasavaMtapurA 1, jAlora 2, jaitAraNa 3, jodha. pura 4, DoDavADA 5 desUrI 6 nAgora 7 pacapadarA 8, paravatasara 9, pAlI 10, phalodI 11, bAlI 12, bIlAr3A 13, mAlAnI 14, meDatA 15, ziva 16, zeragaDha 17, sAMcora 18, sAMbhara 19, sivAnA 20, aura sojata 21; mAravAr3a deza kI vartamAna rAjadhAnI jodhapura hai jo purAnI rAjadhAnI maMDora se 5 mAila dakSiNa hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) isa ko rAThoDa rAjapUta rAva jodhAjIne vikrama saM. 1516 jyeSTa zudi 11 zanivAra ke dina basAyA thaa| mAravADa deza kI bhUmi viziSTa, pavitra aura vIra prasUtA hai| itihAsa ke ramaNIya udyAna meM isa dezane jitanA gaurava pAyA hai, utanA dUsare kisI dezane nahIM pAyA / isa divya bhUmine una samara-vijayI vIra yoddhAoM ko janma diyA thA ki jinhoMne kevala apanI Atma-rakSA hI nahIM kintu deza, samAja, dharma aura aitihAsika pavitra tIrthasthAnoM kI bhI rakSA apane jAna-mAla ko dekara kI thii| dhanasampatti, yazaH gaurava aura janasamRddhi meM bhI yaha deza dUsare dezoM se kabhI kisI prakAra pachAta rahA nahIM hai| bhAratavarSa ke eka kone se dUsare kone taka Aja jo kSatriya jAtiyA~, osavAla, poravADa, aura zrImAla Adi 'jaina jAtiyA~ aura katipaya brAhmaNa jAtiyA~ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) hayAta haiM, unakA Adi utpatti-sthAna yahI pavitra deza hai / itanA hI nahIM balki, apane deza ko choDa kara dUra dUra dezo meM jA vasane para bhI ve jAtiyA~ vahA~ para bhI apane pavitra mAravADadeza kI gaurava-dhajA pharakA rahIM haiM / isa deza kI prAcInatama nagarI zrImAla ( bhInamAla ) meM mahArAjA bhANajI ( bhAnu 1 jainapaTTAvalI kI eka kathA meM likhA hai ki gautamasvAmIne zrImAla nAmaka eka kSatriya rAjA ko pratibodha dekara jaina banAyA, usane apane nAmase nayA nagara vasA kara rAjya kiyA / vahI ' zrImAla ' isa nAmase prakhyAta huA, jisake ratnamAla phUlamAla Adi nAma bhI pAye jAte haiM / 1 zrImAla kA bhIlamAla yA bhinnamAla ( bhInamAla ) nAma vi0 kI 16 vIM sIkI, yA usake bAda ke samaya meM milatA hai / mIyAgA~va meM sthita vAsupUjyapratimA ke vi0 saM0 1546 ke lekha meM zrImAlIjJAti kA uddezI zrAvaka isI bhInamAla kA thA | tapAgacchIya muktisAgara ko upAdhyAya pada mile bAda vi0 saM 1680 meM bhInamAla Aye aisA rAjasAgarasUrinirvANarAsa meM likhA hai / ataeva zrImAla kA varttamAna bhInamAla nAma bhI purAnA jAna par3atA hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) siMhajI ) ke zAsana kAla meM somA 21 kroDa, rAjA 18 kroDa, jogA 14 kroDa, varddhamAna 14 kroDa, narasiMha 12 kroDa, vadA 14 kroDa, zrImalla 7 kroDa, bhUmaca 7 kroDa, sAmaMta 5 kroDa, samadhara 5 kroDa, harakhA 5 kroDa, govarddhana 5 kroDa, sAliga 4 koDa, zivadAsa 3 kroDa, aura noDA 5 kor3a Adi sampattivAle 80 sAhUkAra nivAsa karate the jo prAyaH sabhI jaina the| ina koTIdhvajoM ke alAvA zrImAla meM lakSAdhipatiyoM kI saMkhyA koI kara nahIM sakatA thA, aisA eka jainapaTTAvalI se patA lagatA hai| ___ isa prakAra ke dhanakubera usa samaya kevala zrImAla nagara meM hI nahIM kintu, mAravADa ke satyapura ( sAMcora ), ratnapura, candrAvatI maMDobara, thirapura, hastikuMDI ( hathaMDI), zamIpATI (sevADI), nandagirI (Abu), ArAsaNa (kuMbhAriyA ), jAbAlipura (jAlora), phalabarddhi (phalodI), upakeza-paTTana (osiyA), nanda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pura ( nADola ) aura jesalamera Adi nagaroM meM bhI aise hI dhanakubera hajAroM kI saMkhyA meM rahate the, jinhoMkA smaraNa Aja taka unake kRtakAryoM ke prazasti lekha karA rahe haiN| rANakapura kA trailokya-dIpaka, nADalAI ke mandira, hamIragaDha ke madira, nAkoDA ke mandira aura kAparaDA Adi ke mandiroM ke banavAne vAle isI deza ke dhanakubera the aura una pavitrAtmAoM ko isI dezane janma diyA thaa| zrImahAvIra-nirvANa se 70 varSa bAda pArzvanAthasantAnIya zrIratnaprabhAcAryane isI deza ke upakeza-paTTana meM eka lAkha caurAsI hajAra aura kisI kisI paTTAvalI ke anusAra tIna lAkha caurAsI hajAra kSatriya rAjapUtoM ko pratibodha de kara unakA uaisa-upakeza-osavAla vaMza 1 zrImAla nagara se eka jutthA judA paDakara rAjaputAnA ke madhya-bhAga meM osa yA uesa nagara vasAkara rahA / vahI ' upakezapaTTana' (osiyA ) nAma se prakhyAta huA, aura mosavAla jainoM kA mukhya utpattisthAna kahalAyA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) kAyama kiyA thA / kharataragacchIya zrIjinadattasUrijIne isI deza meM eka lAkha tIsa hajAra kSatriyoM ko upadeza dekara jainI banAyA thaa| saMkhezvaragacchIya zrIudayaprabhasUrijIne isI deza ke zrImAla nagara meM pratibodha dekara hajAroM jainetara kuTumboM ko jainI banAyA thA aura vAdI prabara zrIvRddhadevasUrijIne isI pavitra deza ke koraMTanagara meM tIsa hajAra pAMcasau kuTumboM ko upadeza de karake jainI banAyA thaa| paramAra rAjA nAgabhaTa ( nAhaDadeva )ne isI deza ke satyapura meM mahAvIra tIrtha kI sthApanA karake usakI pratiSThA jajagasUrijI ke kara-kamala se karAI thii| baladrAcAryane isI deza ke hastikuMDI nagara meM vidagdharAja (vigraharAja ) se dAnapatra likhavAyA thA / vAdivetAla zrIzAntyAcArya ne isI deza ke nADola nagara meM municandrasUri ko nyAyazAstra paDhAyA thA aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAnadevasUrijIne isI deza ke nandapura meM laghuzAntistotra kI racanA kI thii| sAhityapracAraka bhI isa deza meM kama nahIM hue| yAkinI mahattarAsUnu zrIharibhadrasUrijIne 1444 grantharatnoM kI abhivRddhi isI deza meM kI thI, municandrasUrijIne upadeza-kandalI nAmaka TIkA isI deza meM banAI thI, pUrNabhadrasUrijIne paJcatantra kI saMzodhita AvRtti kA pracAra isI deza meM kiyA thA aura isI prakAra vAdIdevasUri, pUrNadevasUri, vIrasUri aura candrAcArya Adi samartha AcAryoMne bhI sAhityapracAra sambandhI nija vIratA isI deza meM batAI thii| bhArata prasiddha jesalamera ke jJAnabhaMDAra kA saubhAgya isI dezane pAyA hai| ataeva nirvivAda mAnanA par3atA hai ki bhAratavarSa meM itara dezoM se mAravADa deza kisI vAta meM kabhI pachAta nahIM rhaa| are ! itanA hI kyoM ? vartamAna meM hi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) ndustAna ke siddhAcala, giranAra, sammetazikhara, Abu aura kezariyAnAtha Adi jo parama pavitra tIrtha haiM, unakI sAliyAnA Avaka kA bAraha AnI hissA bhI isI deza ke bhAvuka pUrNa karate haiM aura nija deza meM bhI navIna jinamaMdira, pratiSThA, ujamanA, upadhAna, jJAnasevA Adi sukRta kAryoM ke liye prativarSa hajAroM rupaye kharca karate haiM / astu. 2 koraMTa ( koraTA ) nagara kI prAcInatA-- mAravADa deza meM jisa prakAra apanI prAcInatA kA gaurava dikhAne ke liye zrImAla, satyapura aura osiyA prasiddha hai| usI prakAra mAravADa meM jodhapura-sTeTa kI hakumata kA yaha sadara sthAna hai / isakA kSetraphala 1818 vargamIla aura isakI jana-saMkhyA 72201 manuSyoM kI hai / isakA asalI nAma saMskRta meM ' satyapura' aura prAkRta meM 'saccaura' hai, jo apabhraSTa rUpAntara ' sAMcora' bana gayA hai / yaha sthAna prAcIna aura jainatIrthoM meM se eka hai / jagaciMtAmaNi nAmaka prAcIna caityavaMdana meM 'jayau vIra sacaurI maMDaNa' ina zabdoM se Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) koraMTanagara bhI apanI prAcInatA dikhAne meM kisI prakAra kama nahIM hai| yaha kasabA jodhapura riyAsata ke bAlI paragane meM rAjaputAnA mAlavA relve ke eranapurA sTezana se 12 mAila pazcima meM AbAda hai, jo isa samaya eka choTe gAmar3e ke rUpa meM dekha par3atA hai| isa pavitra sthala kA namaskaraNIya ullekha kiyA gayA hai| AcArya zrIjinaprabhasUrijIne apane ati mahatva ke grantha 'vividhatIrthakalpa' meM satyapurakalpa likha kara isa tIrthakA aura isake saMsthApaka kA saMkSepa meM pUrA itihAsa likhA hai| usase jAna paDatA hai ki vIranirvANa ke bAda 600 varSe zrIjajagarijI ke upadeza se paramAra rAva nAhar3ane yahA~ mavya mandira banavA kara, usameM dhAtumaya mahAvIra pratimA virAjamAna kI / kavivara paM0 dhanapAlane bhI isa prabhAvazAlI tIrtha kA 'satyapura mahAvIra-utsAha' raca kara isako namaskAra kiyA hai| ? yaha goDavADa meM jodhapura-sTeTa kI hukumata kA sadara sthAna hai jo bI. bI. enDa. sI, AI relve ke phAlanA sTezana se 5 mAila dUra hai| isakA kSetraphala 834 varga-mIla, aura janasaMkhyA 66005 manuSyoM kI hai jo san 1921. isvI kI gaNanAnusAra samajhanA cAhiye / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) isake lagate hI eka dhole patthara kI pahADI hai jisake Upara anantarAsa sAMkalAne a. pane rAjya kAla meM pakA kilA banavAyA thA, jo dholAgaDha ke nAma se vikhyAta huA aura aba bhI isI nAmase pahacAnA jAtA hai| yaha kilA isa samaya patitAvaziSTa hai| isake madhya bhAga meM 'varaverajI' mAtA kA sthAna hai jo anantarAma sAMkalA kI adhiSThAyikA devI mAnI jAtI hai| isI ke pAsa eka guphA hai jisameM tInasau AdamI ArAma se baiTha sakate haiN| isake bhItarI kamare meM kisI abadhUta yogI kI dhUnI hai| yahA~ ke adhivAsiyoM kA kahanA hai ki kisI kisI vakta dhUnI meM se apane Apa jalatI huI agni dikhAI detI hai / isa pahADI kA rAstA (car3hAva) bar3A vikaTa aura bhayaMkara hai, isa kAraNa guphA meM na koI rahatA hai aura na koI jAtA hai| isa kasabe ke cAroM ora prAcIna makAnoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13 ) ke khaMDehara par3e haiM, unhoM ke aura katipaya mandira-devaloM ke dekhane se anumAna kiyA jA sakatA hai ki kisI samaya yaha dasa koza ke ghere meM vasA hogaa| isakA pazcima-dakSiNa bhAga jhArolI (mAravAr3a) ke pahAr3a se dabA huA hai aura zeSa tIna bhAga khule hue haiN| _isakI prAcInatA dikhalAnevAle sthAnoM meM, saba se prAcIna mahAvIraprabhu kA saudhazikharI jina-mandira hai jo dholAgaDha-pahADI, yA koraTA gA~va se AdhA mAila dakSiNa meM naharavA nAmaka maidAna meM sthita hai| zrIvIranirvANa se 70 varSa ke bAda isI bhavya maMdira meM vIraprabhu kI pratimA kI pratiSThA huI hai / isa mandira ke cophera pakkA koTa banA huA hai aura usake bhItarI dailAna meM bhUmigRha-bhoyarA-talaghara majabUta baMdhA huA hai, jo prAcIna hai| kalpasUtra kI kalpadrumakalikATIkA ke sthavirAvalI adhikAra meM likhA hai ki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) upakezavaMzagacche zrIratnaprabhasUriH, yena usiyanagare koraMTanagare ca samakAlaM pratiSThA kRtA, rUpadvayakaraNena camatkArazca darzitaH / --upakezavaMzagacchIya zrIratnaprabhAcArya hue jinhoMne osiyA aura koraMTaka (koraTA) nagara meM eka hI lagna meM pratiSTA kI aura do rUpa karake camatkAra dikhlaayaa| ratnaprabhasUri-pUjAmeM likhA hai kimahAvIra-nirvANathI, varSa saptati jAya / zubha koraMTaka tIrthanI, tadA pratiSThA thAya // ?" ratnaprabhasUrIzvare, sthApyuM tIratha eha / pArzvanAtha saMtAnamAM, chaTThA pATe jeha // 2 // vidyAdhara kulanabhamaNi, ratnaprabhasUrIza / eka lagnamAM tIrtha doya, jeha pratiSThA karIza // 3 // osiyA ne koraTA, prAcIna tIrtha gaNAya / yAtrA karatAM bhavijanA, saphala kare nija kAya // 4 // jainadharmaviSayaka-praznottara ke pRSTha 81 meM AtmArAma (vijayAnandasUri) jI likhate haiM ki " eranapurA kI chAvanI se 3 koza ke lagabhaga koraMTa nAmA nagara UjaDa par3A hai jisa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) jago koraTA nAme Aja ke kAla meM gAma vasatA hai / yahA~ bhI zrImahAvIrajI pratimA maMdira kI zrIratnaprabhasUrijI kI pratiSThA karI huI aba vidyamAna kAla meM so mandira khar3A hai| " / ukta lekhoM se isa nirNaya para sthira honA paDatA hai ki vikrama se 400 varSa pUrva, aura vIranirvANa se 70 varSa bAda saba se prathama koraTA meM yahI mahAvIra mandira bnaa| ataeva usa samaya meM yaha nagara apanI samRddhi meM advitIya hogA tabhI yahA~ ratnaprabhasUri jaise samartha AcArya ke hAtha se pratiSThA ( aMjanazalAkA ) huii| AcArya zrIratnaprabhasUrijI vidyAdharakula aura upakezavaMzagaccha meM pArzvanAthasantAnIya zrIsvayaMprabhAcArya ke paTadhara the| ratnaprabhAcArya ke hAtha se pratiSThA hone ke kAraNa se hI koraMTatIrtha kahalAyA aura sarvatra tIrtha tarIke hI prasiddhi meM aayaa| paMDita dhanapAla jo dhArAdhipati mahArAjA bhoja kI sabhA kA ratna thaa| usane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bikrama saMvat 1081 ke AsapAsa 'satyapurIyazrImahAvIrautsAha ' banAyA hai, jo apabhraMsa prAkRta bhASA meM hai| usakI 13 vIM gAthA ke prathama caraNa meM 'koriMTa-sirimAla-dhAraAhaDu-narANau ' isa kaDI se dUsare tIrthoM ke sAtha sAtha koraTA tIrtha kA bhI smaraNa kiyA hai| tapAgacchIya somasundara sUrijI ke samayavartI kavi megha (meha) ne saM0 1499 meM racI tIrthamAlA meM * koraTauM' paM0 zivavijayajI ke ziSya kavi zIlavijayajIne saM. 1446 meM racI tIrthamAlA meM 'vIrakoraTiM mayAlu' aura saM0 1755 ke lagabhaga zrIjJAnavimalasUri racita tIrthamAlA meM ' koraTaiM jIvitasAmI vIra' ina vAkyoM se isa pavitra tIrtha kA smaraNa karake namaskAra kiyA gayA hai| isase jAna paDatA hai ki vikrama kI 11 vIM zatAbdI se 18 vIM zatAbdI taka yahA~ a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat , Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) neka sAdhu, sAdhvI,zrAvaka, tathA zrAvikAe~ yAtrA ke liye Ate the aura yaha sthAna usa samaya meM bhI tIrtha-svarUpa mAnA jAtA thaa| ataeva nirvivAda siddha huA ki yaha sthAna andAjana 2400 varSa kA purAnA hai aura jainoM ke itara tIrthoM ke samAna yaha bhI mAnanIya, pUjanIya aura darzanIya hai| 3 prAcIna vIrapratimA kA parivartana__ AcArya zrIratnaprabhasUri pratiSThita mahAvIra pratimA ke vilopa, yA khaMDita ho jAne se usake sthAna para vikrama saMvat 1728 meM vijayaprabhasUri ke zAsana kAla meM jayavijayagaNi ke upadeza se dUsarI mahAvIra pratimA pIche se sthApana kI gaI, aisA isa maMdira ke maMDapagata eka staMbha para khude hue lekha se patA lagatA hai| vaha lekha isa prakAra hai___"saMvat 1728 varSe zrAvaNasudi 1 dine bhahAraka zrIvijayaprabhasUrIzvararAjye zrIkoraTA nagare Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) paMDita zrI 5 zrI zrI jayavijayagaNinA upadezathI mu0 jetA purAsiMga bhAryA, mu. mahArAyasiMga bhA0, saM0 bIkA, sAMbaradAsa. ko0 udharaNA, mu. jesaMga, sA0 gAMgadAsa. sA. lAdhA, sA0 khImA, sA0 chAMjara, sA0 nArAyaNa, sA0 kacarA pramukha samasta saMga bhelA huine zrImahAvIra pavAsaNa baisAryA che. likhitaM gaNi maNivijaya-kesaravijayena / boharA mahavada suta lAdhA padamA lakhataM. samasta saMghanaI mAMgalikaM bhavati, zubhaM bhavatu." isa lekhokta mahAvIra-pratimA bhI zikhA, kAna, nAsikA, laMchana, parikara, hastAMgulI aura caraNAMguliyoM se khaMDita hai, ataH apUjya hone se usake sthAna para navIna mahAvIra pratimA saM. 1959 vaizAkhasudi pUrNimA ke dina aMjanazalAkA karake mahArAja zrIvijayarAjendrasUrIzvarajIne sthApana kI hai aura prAcIna smRti ke liye paM0 jayavijayagaNi sthApita purAnI mahAvIra pratimA ko maMDapa ke eka tAka meM kAyama rakkhI hai| prazna-aMgavihIna pratimA ko bhI uThA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) kara usake sthAnapara navIna pratimA baiThA denA yaha eka prakAra kI AzAtanA hai ? uttara-yaha AzAtanA nahIM kintu zAstrakAra maharSiyoM kI AjJA aura ziSTAcaraNA kA pAlana karanA hai| jisa pratimA ke darzana-pUjana karanevAloM ko lAbha ke bajAya ulaTA nukazAna pahoMcatA ho vaisI usamAGga vikala pratimA ko uThA kara usake sthAna para sarvAGga-sundara pratimA virAjamAna karane se AzAtanA nahIM hai| inhIM bAtoM kA pUrvApara vi. cAra karake zAstrAjJAoM kA mAna rakhane ke liye jAlora ke sonAgira para paramArhat mahArAjA kumArapAla ke maMdira meM hemacandrAcArya sthApita mukha nayanAdi vikalAGga mahAvIra pratimA ko bha0 vijayadevasUrijI kI AjJAse paM0 jayasAgaragaNine uThA kara, usake sthAna para dUsarI mahAvIra pratimA saM01681 meM sthApana kI aura hemacandrAcArya pratiSThita vikalAGga pratimA ko prAcIna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) smRti ke liye bAhara maMDapa ke tAka meM kAyama rakkhI , jo vahA~ aba taka maMdira ke maMDapa meM hI virAjamAna hai / isI ziSTAcaraNAnusAra zAstrIya AjJAoM kA pAlana karane ke liye zrIvijayarAjendrasUrIzvarajIne koraTA ke vIra mandira meM prAcIna vikalAGga mUrti ko maMDapa meM kAyama rakkhI aura pabbAsaNa para nayI sundara mUrti sthApana kii| yaha kArya AzAtanA kA dyotaka nahIM, kintu zAstrAjJAoM kA pAlaka hai| 4 vikalAGga pratimA ke liye zAstrAjJAbarisasayAno uDDhe, jaM biMba uttamehiM saMThaviyaM / biyalaMguvi pUijA, taM biMba niSphalaM na jo||1|| atra punarayaM vizeSaH-mukhanayananaRgrIvAkaTiprabhRtipradeSu bhagnaM mUlanAyakabimbaM sarvathaiva pUjayi. tumayogyam / AdhAraparikaralAMchanAdipradezeSu tu khaMDitaNapi ttpuujniiymiti| Atmaprabodha 1 prastAva / -uttamAcAryAdi se pratiSThita bimba jo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) sau (100) varSa se Upara kA sthApita ho, vaha yadi vikalAGga ( uttamAMgoM meM khaMDita ) bhI ho to pUjane lAyaka hai kyoMki vaha niSphala nahIM ho sakatA / yahA~ para itanA vizeSa hai ki vaha mUlanAyaka bimba mukha, nayana, nAsikA, grIvA aura kaTi Adi pradezoM meM khaMDita ho to pUjane lAyaka nahIM hai, parantu AghAra, parikara aura lAMchana Adi pradezoM se khaMDita ho to usake pUjane meM harakata ( doSa ) nahIM hai / suhanakkanayaNanAhI, kaDibhaMge mUlanAyagaM cayaha / AharaNavatthaparigara - ciMdhA ohabhaMgi pUjA // 2 // -mukha, nayana, nAsikA, nAbhi aura kaTi Adi pradezoM meM khaMDita mUlanAyaka bimba pUjA ke yogya nahIM hai, yadi vaha uttamAGga zobhita aura AdhAra, vastra, parikara se khaMDita ho to pUjA ke yogya hai ( zrAddhavidhiTIkA ) ina zAstrIya AjJAoM se yaha siddhAnta sthira huA ki - sauvarSa ke Upara kA pratiSTita aura utta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) mAcAryAdikoM se vidhipUrvaka sthApita mUlanAyaka bimba yadi mukhanayanAdi uttamAGgoM se vikala ho to pUjane lAyaka nahIM hai| parantu yadi vaha AdhAra, parikara aura laMchana Adi se vikala ho to pUjane lAyaka hai / kyoM ki vaha niSphala, yA niSkala (adhiSThAyaka zUnya) nahIM hotaa| prazna-uttamAGga vikala pratimA ko yadi sudharA ke pUjI jAya to kyA doSa hai ? uttara-zAstrakAroMne uttamAGga vikala pratimA ko pUjana yogya nahIM kahI aura aisI vikala pratimA ke pUjane ke viSaya meM viveka vilAsa-kArane sApha likhA hai kinakhAGgulISAhunAzAMghINAM bhaGgeSvanukramAt / zatrubhirdezabhaGgazca, bandhakuladhanakSayaH // 3 // -nakha aura aMgulI vihIna pratimA kI pUjA karane se pUjA karanevAloM ko zatruoM se bhaya hotA hai| kara vihIna pratimA ke pUjane se pUjakoM ko kaidakhAne meM par3ane kA bhaya hotA hai / nAsikA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 23 ) vihIna pratimA ke pUjane se kulakSaya aura caraNa vihIna pratimA ke pUjane se dhanakSaya hotA hai| dhAtulepAdijaM bimba, vyaGgaM saMskAramarhati / kASThapASANaniSpannaM, saMskArArha punarnahi // 1 // -sonA, cAMdI Adi dhAtuoM kA aura lepAdi se citrita bimba yadi kisI aGga meM khaMDita ho jAya to vaha sudharAne yogya hai, lekina kASTha tathA pASANa kA banA bimba vikalAGga hone para sudharAne yogya nahIM hai| isa AjJA se niHsandeha siddha ho jAtA hai ki pASANamaya pratimA yadi uttamAGga vikala ho jAya to vaha sudharA kara ke bhI pUjane yogya nahIM ho sktii| astu. 5 navIna vIrapratimA, aura prazasti lekha zrImahAvIrasvAmI kI navInapratimA kI pAlagaThI kI baiThaka para nIce mutAbika lekha khudA huA hai " zrIvikramAtsaMvat 1956 varSe vaizAkhasudi 15 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) pUrNimA tithau guruvAsare marudharAyAM zrIrASTra0vaMzIya mahArAjAdhirAja zrIsaradArasiMhajIrAjye koraTAdhipati lAkhAvata devaDArAja zrIvijayasiMhavartamAne sIyANA vAstavya prAgvATajJAtIya vRddhazAkhAyAM zrAddhapomAjI, tatsutaluMbAjItkana zrImanmahAvIratIrthAdhipabiMba kArApitaM / pratiSTitaM bhAratnasUrIzvara, tatpaTTe kSamAsUri ta. devendrasUri ta0 kalyANasUri ta0 zrIvijayapramodasUri ta0 prabhAvaka zrIvijayarAjendrasUrimahArAjaiH koraTAnagare li0 mohanavijayena, sudharmavR0 tapAgacche / " pratiSThA ke samaya vAcaka zrImohanavijayajI 1 sA~bUjA ( mAravAr3a ) meM janma saM0 1922 bhAdravA vadi 2 guruvAra / jAti rAjagurabrAhmaNa (purohita ), pitAbadIcaMdajI, mAtA lakSmIdevI, aura gRhasthapana kA nAma mohanalAla / jAvarA ( mAlavA ) meM laghudIkSA saM0 1933 mAha sudi 2 guruvAra, aura kuksI (nIsAra) meM bar3I dIkSA saM0 1936 magasira vadi 2 / laghu aura bar3I-dIcA tathA zivagaMja ( rAjaputAnA ) meM saM0 1659 phAguNa sudi 2ko panyAsa padavI ye tInoM zrApako zrIrAjendrasarijI se hI miliiN| rANApura (jhAbuvA) meM upAdhyAyapadavI saM0 1966 poSasudi 8 budhavAra, aura svargavAsa saM0 1977 poSasudi 3 budhavAra kuksI (nImAra ) meM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) racita eka prazasti lekha bhI lagAyA gayA thA, jo 9 AryA chandoM meM hai| prazasti kA matalaba yaha hai ki-'vIranirvANa se 70 varSa bAda ratnaprabhAcAryane vidyAbala se do rUpa karake osiyA aura koraTA meM mahAvIramandira-pratimA kI pratiSThA eka hI lagna meM kI thii| koraTA meM vidyamAna mahAvIra biMba vikalAGga hone se usako uThA kara, usake sthAna para devar3A ThAkura vijayasiMhajI ke samaya meM saM0 1959 vai0 su0 pUrNimA ke dina vRSabhalagna meM aMjanazalAkA karake zrIrAjendrasUrIzvarajIne navIna mahAvIra 1 bharatapura ( rAjaputAnA ) meM janma saM. 1883 poSa sudi 7 guruvAra / pitA-RRSabhadAsajI pArakha / mAtA-kezarIvAI / gRhasthApana kA nAma ratanalAla / udayapura (mevAr3a) meM pAramezvarIdIkSA saM0 1903 vaizAkhasudi 5 zukravAra aura saM0 1606 vaizAkhasudi 3 somavAra ke dina baDI dIcA saha paMnyAsa padavI zrIhemavijayajI mahArAja ke pAsa lii| mAhora ( mAravAr3a) meM saM0 1923 vaizAkhasudi 5 budhavAra ke dina prApako zrIvijayapramodasUrijI mahArAjane prAcArya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) pratimA sthApana kii| koraTA nivAsI mokhA ke putra kastUracaMda jasarAja mUtAne 701) dekara nUtana vIraprabhu kI pratimA virAjamAna kii| haranAtha TekacaMdane 351) dekara mahAvIra mandira para kalaza cddh'aayaa| pomAvA gAMva ke rahanevAle zeTha khUmAjIne 651) dekara dhajA car3hAI, aura kalApurA (zivagaMja) vAle ratanAjI osavAla ke putra hIrA, cenA, navalA tathA kastUracaMdane 281) dekara daMDa cddh'aayaa|" 6 koraTAnagara kI pUrva jAhojalAlI kisI samaya isa nagara meM hajAroM jaina aura jainetara kuTumba nivAsa karate the aura ve dhanasampatti tathA sukhasamRddhi meM bhI (zrIpUjya ) padavI dii| saM0 1925 ASADhavadi 10 budhavAra ke dina jAvarA (mAlavA ) meM mApane kriyoddhAra kiyA aura rAjagar3ha (mAlavA ) meM saM0 1963 poSasudi 6 gurubAra kI rAta ko pATha baje 'OM aham ' kA jApa karate hue bhApa kA nirvANa (svargavAsa) humaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) paripUrNa the| upadezataraMgiNI grantha ke dvitIya taraMga meM likhA hai ki___" ekadA koraMTakapure zrIvRddhadevasUrayo vikramAssaM0 1252 varSe cAturmAsI sthitAH, tatra maMtrI nA. haDolaghubhrAtA sAligastayoH 500 kuTumbAnAzca pratibodhastata Azvinasudi pApanavamyAM tairgurava uktAHprabho! asmAkaM gotradevI caMDikAdhiSThAtR sA mahiSaM mArgayati kiM kariSyate ? gurubhI rAtrau caNDikA pratyakSIkRtyoktA-tvaM pUrvabhave zrIpure dhanasAra vyavahAribadhU zrAvikA paMcamIdine dhautikAni paridhApya bAlaM putraM vaJcayitvA devagRhaM praticalitA / putro dRSTvA niryAntIM tvAM lagno jalpati sma tadavasare mahiSastrastaH, tena pAtito mAritazca tava putraH, putrAA tvamapi mRtA caNDikA jaataa| pUrvabhavavairAnmahiSAnaparAn kiM mArayasi ? dayAM bhaja, zAntA bhava ? sA pAha-bahulakarmA'haM jIpa. vaghaM tyaktuM na shknomi| tarhi maMtrI nAhaDagRhaM tyaja? tayA tathA kRtam / maMtriNA dRDha dharmaraMgeNa 72 jainavihArAH 'nAhar3avasahI' pramukhAH kAritAH koraMTakAdiSu, pratiSThitA zrIdevamUribhiH saM0 1252 varSe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) maMtriNA yAvajjIvaM jinapUjAdyabhigraho gRhItaH bhojanasya prAk / pRSTha 102, mudrita -AcArya vRddhadevasUrijI saM0 1252 meM koraMTakanagara meM caumAse rahe aura maMtrI nAhaDa aura usa ke laghu bhAI sAliga ke pAMca sau kuTumboM ko pratibodha diyA-jainI bnaayaa| unane Azvinasudi 9 ke dina guru se prArthanA kI kiprabho! hamArI kuladevI caMDikA hai, vaha bhaiMse kA balidAna mAMgatI hai to aba hama kyA kareMge? vRddhadevasUrijIne rAtri meM caMDikA ko pratyakSa kara ke kahA ki tuM pUrvabhava meM zrIpura nagara meM dhanasAra seTha kI strI thii| pAMcama ke roja tuM zuddha vastra pahana kara aura apane bAla putra ko phusalA kara darzana karane ko maMdira gii| pIche se bAlaka bhI rotA huA A rahA thA, itane meM khIje hue kisI bhaiMsene bAlaka ko girA diyA, jisase vaha mara gyaa| putra zoka se tUM bhI mara kara caMDikAdevI huii| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 29 ) aba tuM pUrvabhava ke vairase vicAre dUsare bhaiMsoM kA prANa kyoM letI hai ? dayA aura zAnti kA Azraya le / caMDikAne kahA- maiM bahulakarmA hUM, ataH jIva vadha karanA kisI prakAra nahIM choDa sakatI / gurune kahA- yadi aisA hI hai to nAhaDa ke ghara ko chor3a / AcArya ke kahane se maMtrI ko kuTumba ke sahita sadA ke liye chor3a diyA / maMtrIne abhivarddhita bhAva se koraMTa Adi nagaroM meM 'nAhaDavasahi' pramukha 72 jinAlaya banavAye, unakI pratiSThA saMva0 1252 meM zrIbRddhadevasUrijI se karavAI aura maMtrIne bhojana ke pahale jinapUjAdi karane kA abhigraha liyA / isa AkhyAna se sApha jAhira hotA hai ki koraMTanagara meM saM0 1252 meM akele nAhaDa aura sAliga maMtrI ke hI pAMcasau kuTumba rahate the to itara kitane kuTumba nivAsa karate hoMge ? yaha bhI kiM. vadantI pracalita hai ki koraMTaka meM nAhar3a - sAliga ke pahale bhI vRddhadevasUrijIne tIsa hajAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuTumboM ko jainI banAyA thaa| ataeva vikrama kI 13 vIM sadI meM koraTA kI jAhojalAlI bar3I vizAla aura samRddha thI aisA siddha hotA hai| zrImunisundarasUriviracita gurvAvalI meM likhA hai kivRddhastato'bhUt kila devasUriH. zaracchate vikramataH sapAde / koraMTake yo vidhinA pratiSThAM, __ zaGkorvyadhAnnAhaDamantricaitye / / --vikramasaM125meM vRddhadevasUrijI hue, jinhoMne koraMTanagara meM nAhaDamaMtrI kArita mandira kI chAyA-lagna se vidhi pUrvaka pratiSThA kii| vikramasaM1940 kI mudrita jainatattvAdarza kI hindI AvRtti ke pRSTha 570 meM likhA hai ki 'sAmantabhadrasUri' ke pATa para zrIvRddhadevasUri hue, tathA zrImahAvIra se 595 varSa pIche koraMTa nagara meM nAhaDa nAmA maMtrIne mandira bnvaayaa|' ina donoM ullekhoM se jAna par3atA hai ki upadezataraMgiNI meM likhita vRddhadevasUri aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI nAhar3a jude haiM kyoMki upadezataraMgiNIkArane inakA samaya 1252 batalAyA hai aura Upara ke ullekhoM meM vi0saM 125 (vIrasaM575) batAyA hai, jo donoM ke pRthaktva kA dyotaka hai| isake nirNaya kA bhAra hama pAThakoM ke Upara hI chor3a dete haiN| aphasosa hai ki eka dina jisa koraTA kI janasamRddhi kA kolAhala vistRta AkAza ko bhI gaMjita karatA thaa|vhaaN Aja utane kauoM kA bhI kalarava sunAI nahIM detaa| isako kAla karAla kI kuTila-gati nahIM to aura kyA kahanA cAhiye? eka kavine ThIka hI likhA hai kije mahAn vIronI vasudhA para hAka hatI, phUMke jenI pahADa phATe kuca te karI gyaa| lohakoTa jevI jenI pharatI ajita senA, tenA hAtha hAthI dUta devanA harI gayA // vijayapatAkA mahimaMDale uDAvI jeo, hema hIrA mANikanA bhaMDAra bharI gyaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) bagIcA phuArA moTA mahela banAvyA paNa, thoDo kAla vasI temAM Akhara marI gayA // jenI jhalakATa joi AMkho jhaMkhavAi jAya, bhIte jenI raMga bhAMta bhAMtanA caDhyA rahyA / maNimaya sonAnA siMhAsano vichAvyA jemAM, paDadA galIcA ghaNA kImatI jaDyA rahyA // nArIo nAjuka mahAmarda jyAM nivAsa kare, savAra pAlA jenI sadA cokImA aDyA rhyaa| jemAM salI na saMcare ke paMkhI na praveza kare, evA mahelonA khAlI khaMDera paDyA rahyA // 7 koraMTakagaccha kI utpatti jisa samaya koraMTanagara paripUrNa jAhojalAla (samRddha) thA, usa samaya meM isa nagara ke nAma se zrI koraMTaka nAma kA eka gaccha bhI nikalA thaa| isa gaccha ke mUla utpAdaka AcArya kanakaprabhasU. rijI mAne jAte haiM, jo usavaMza sthApaka AcArya zrIratnaprabhasUrizvarajI ke choTe guru bhAI the| ataeva yaha gaccha bhI vIranirvANa se 70 varSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33 ) ke bAda Asa pAsa ke samaya meM nikalA mAlUma paDatA hai / isa gaccha meM aneka vidvAn samartha AcArya hue haiM, aisA delavADA-AbU, pAlanapura, mUMgathAlA Adi gA~voM meM sthApita jina pratimAoM ke pratiSThA lekhoM se siddha hotA hai| AbU delavADe para vimalavasahi ke mukhya mandira meM do kAyotsargastha mUrtiyA~ maMDapa meM sthApana kI huI haiN| unake Asana para likhA hai ki saM0 1408 varSe vaizAkhamAse zuklapakSe 5 paMcamyAM tithau gurudine zrIkoraMTakagacche zrInannAcAryasaMtAne mahaM0 kaurA bhAryA, mahaM0 nAkau suta mahaM0 pethaDa, mahaM0 madana, mahaM0 pUrNasiMha, bhAryA pUrNasiri, mahaM0 dUdA, mahaM0 dhAMdhala, mahaM0 dhAralade, mahaM0 cApaladevI putra morasiMha, hApA, UNasiMha, jANA, nIchA, bhaginI vA0 vIrI, bhAgineya hAlhA pramukha sva kuTuMbazreyase ma0 dhAMdhukena zrIyugAdidevaprasAde jinayugalaM kAritaM pratiSTitaM zrIkakasUribhiH / -saM0 1408 vai0 su0 5 guruvAra ke dina koraMTaMkagacchIya nannAcArya kI santati meM mahaM0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34) dhAMdhukane apane kuTumbazreyortha AdinAtha ke maMdira meM jinayugala karAye aura unakI pratiSThA kakasUrijIne kI / dhAMdhuka kA vaMza vRkSa zrInannAcAryasantAne maMtrI dhAMdhuka bhaginI vIrI . mahaM0 kaurA hAnhA (strI nAkau) peDa madana pUrNasiMha (1 strI pUrNazrI) (2 cApaladevI) / dhAMdhala dhAralade putrI morasiMha, hApA, UNasiMha, jANA, nIchA. katipaya jinapratimAoM ke prazastilekhoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 35 ) se jAna paDatA hai ki isa gaccha meM koraMTatapAgaccha nAmakI eka zAkhA bhI pragaTa huI thI aura yaha gaccha apanI zAkhA ke sahita vikrama kI 17, yA 18 vIM zatAbdI taka hayAta thA / vartamAna meM isa gaccha kA astitva nahIM jAna pddtaa| 8 eka tAMbA-patra kA patA.. yahA~ ke vRddha logoM kA kahanA hai ki saMvat 1601 ke AsapAsa jaba iMgaliyA mareThA mAravADa ko lUTane ke liye AyA, taba vaha koraTA se eka tA~bA patra aura eka kAlikA kI prAcIna mUrti le gyaa| parantu isa samaya yaha tA~bA-patra anUpalabdha (milanA kaThina) hai| yahA~ ke nivAsI pratApajI jaina gRhastha ke ghara ke copar3oM meM isa nagara ke viSaya meM 14 kakAra isa prakAra milate haiM ki 1 kaNayApura, 2 kanakadhara rAjA, 3 kanaiyA kumara, 4 kanakAvatI rANI, 5 kanakezvara mUtA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 36 ) 6 kAlikAdevI, 7 kedAranAtha, 8 kAMbI vAva, 9 kakuA talAva, 10 kalara vAva, 19 kedAriyA brAhmaNa, 12 kanakAvalI vezyA, 13 kRSNamaMdira, aura 14 kezariyAnAtha / ina 14 kakAroM meM se isa samaya 1 kAlikAdevI, 2 kA~bI vAva, 3 kedAranAtha, 4 kakuA talAva, 5 kalara vAva, 6 kRSNamaMdira aura 7 kezariyAnAtha; ye 7 kakAra yahA~ maujUda haiM / kRSNa - maMdira brahmapurI, yA koraTA gA~va ke bIca meM, kAlikA mAtA aura kakuA tAlAva gA~va se lagate ho dakSiNa meM haiM, kA~bIvAba aura kedAranAtha koraTA se pUrva-dakSiNa koNa meM AdhA mAila dUra hai, kalaravAva dholAgaDha aura bAMmaNerA ke bIca haiM jo luptaprAya haiM / kezariyAnAtha kA mandira to isa samaya yahA~ para nahIM hai, lekina kezariyAnAtha kI purAnI sarvAGga sundara pratimA: navIna jina-mandira meM virAjamAna hai / yahA~ eka yaha bhI kiMvadantI pracalita hai www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 37 ) ki koraTA meM jaba AnandacokalA kA rAjya thA, taba usake mahAmAtya nAhaDane kAlikAdevala, kedAranAtha kA mandira, khetalAdevala, mahAdevadevala aura kA~bIvAva; ye pAMca sthAna bhogyabhUmi ke sahita zrImahAvIraprabhu kI sevA meM arpaNa kara diye the| lekina vartamAna meM kAMbI vAva ke sivAya dUsarA koI sthAna mahAvIraprabhu ke adhikAra meM nahIM hai| upadezataraMgiNI grantha ke lekhAnusAra mahAmAtya nAhaDa kA samaya saM0 1252 ke Asa pAsa hai| ataH usa samaya meM yahA~ kA rAjA AnandacokalA hogaa| usa samaya meM jainoM kI prabalatA, aura jainetaroM kI nirbalatA ho cukI thii| isI vajaha se nirbala jainetaroM ke sthAna mahAvIraprabhu ko samarpaNa karanA paDe / yahA~ ke katipaya jainetara sthAnoM ke astitva se anumAna bhI kiyA jA sakatA hai ki vikrama kI 13, yA 14 vIM zatAbdI taka koraTA meM jainetaroM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 38 ) kI jAhojalAlI acchI thii| kitane eka dhvaMsAvaziSTa zilAlekhoM se yaha bhI patA calatA hai ki 14, yA 15 vIM sIkI meM yahA~ jaina aura jainetara aneka bhAvuka yAtrA karane ko Ate the| 6 itara do prAcIna jaina maMdira 1 dholAgaDha kI DhAlU jamIna para eka bhavya zikharavAlA jinAlaya banA huA hai, jo vikrama kI 13 vIM sadI meM nAhaDa ke kisI kuTumbI kA banavAyA jAna paDatA hai| isameM hAtha, paira aura gale se khaMDita AdinAthajI kI mUrti mUlanAyaka tarIke birAjamAna thI, isase usa khaMDita mUrti ko isakI bhamatI meM bhaMDAra kara, usake sthAna para dUsarI mUrti utanI hI baDI sthApana kara dI gaI hai| jisakI pAlagaTI ke nIce likhA hai ki___ "saMvat 1903 zAke 1768 pravarttamAne mAghazuklapaMcamyAM bhRgau koraTAmahAjanasamastazreyo'rtha zrIRSabhajinaviMbaM kA0, devasUragacche, zrIzAMtisAgarasUribhiH pra0 saagrgcche|" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 39 ) -devasUragacchIya koraTAgA~va ke samasta mahAjanoM ke zreya ke liye zrIRSabhadevajI ke bimba kI pratiSThA sAgaragacchIya zrIzAntisAgarasUrijIne saM01903 mAghasudi 5 maMgalavAra ke dina kii| isake mUlanAyakajI ke donoM tarapha do do phaTa bar3I AdinAtha aura zAntinAtha tathA bAhya maMDapa meM tIna phaTa bar3I zAntinAtha kI mUrtiyA~ sthApita haiM, jo navIna haiN| ___2 dUsarA saudhazikharI jinAlaya gA~va meM uttara-pazcima koNa meM hai, yaha kaba kisane banAyA isakA patA nhiiN| parantu anumAna se jAna paDatA hai ki Upara varNita RSabhadeva maMdira se purAnA hai| isakI navacokI ke bAMye tarapha ke eka stambha para 'OMnADhA' akSara ukere hue haiN| isakA matalaba jAna par3atA hai ki-maMtrI nAhar3a ke DhAkalajI nAmaka putrane yaha mandira banavAyA ho| yaha usa samaya koraTA jainasaMgha meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) mukhya hogA isIse usake nAmake sAtha maMgalasUcaka OM lagAyA gayA hai| saMbhava hai yahA~ ke saba se prAcIna mahAvIra-mandira kA jIrNoddhAra bhI nAhaDaputra-DhAkalajIne karAyA ho / kyoMki usameM bhI 'OMnADhA' yaha akSara ukere hue pAye jAte haiN| isakA uddhAra vikrama kI 17 vIM sIkI meM koraTA ke nAgotarAgotrI kisI mahAjanane karAyA hai aura usake bAda bhI samaya samaya para isake kucha aMzoM kA uddhAra hotA hI rahA hai| isakI naucokI kI staMbhalatAoM ke do staMbhoM para vinA miti sAla ke do lekha cAra cAra lakIroM meM nIce mutAbika ukere hue haiM__ " 1 zrIyazazcaMdropAdhyAyaziSyaiH zrIpadmacandropAdhyAyairnijajananI sUrI zreyortha staMbhalatA kaaritaa|" " 2 zrIkakudAcAryaziSyeNa bha0 sthUlabhadreNa nijajananI cehaNI zreyortha staMbhalatA prdttaa|" peztara isa ke mUlanAyaka zrIzAntinAtha the, jo uttamAMgoM(gale Adi) se khaMDita the| unako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41 ) mandira kI bhamatI meM bhaMDAra kara, unake sthAna para dUsare pArzvanAthajI pIche se sthApana kiye gaye haiM / inake donoM bagala meM zAntinAtha aura bAhya maMDapa meM dUsarI cAra pratimAe~ virAjamAna haiM, jo sabhI navIna haiM aura una para prAyaH eka hI kisma ke lekha haiN| una meM se eka pratimA kA lekha nIce mutAbika hai "saMvata 1655 phAlgunavadi5 vAMkalI vAstavya prA. vR0 sAjasAputra dhanAbhA- gaMgA tena biMbaMkAritaM, pra0 kR0 bha0 zrIrAjendrasUribhiH,pra0 kA. jasarUpajItAbhyAM Ahore sudharma vR0 tapagaNe / .' -Ahoranagara meM mUtA jasarUpa jItA kArita aMjanazalAkA mahotsava meM saM01955 phA0va05 ke dina vAMkalIgA~va kI rahanevAlI jasA suta dhanA poravADa kI strI gaMgAne yaha biMba karAyA aura saudharmabRhattapAgacchIya vijayarAjendrasUrijIne isakI aMjanazalAkA kii| 10 koraTA meM anyamata ke prAcIna sthAna 1--dholAgaDha kI pahADI se lagate . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 42 ) koraTA se pazcima-dakSiNa koNa meM kAlikAdevI kA devala hai, jo vikramAditya ke pitA rAjA gandharvasena kA banavAyA mAnA jAtA hai| anantarAma sAMkalA ke bAda koraTA meM mokala. siMha nAmakA eka rAjA ho gayA hai| usane kAlikAdevI kI mUrti kA pratyakSa camatkAra dekha kara usakI kAyamI pUjA ke liye, usake pUjArI ko 500 vIghA jamIna bheTa kI thI, jo aba taka usIke vaMzajoM ke kabje meM haiN| koraTA ke logoM kA kahanA hai ki prAcIna kAlikAdevI kI mUrti musalmAnI hamaloM meM yavanoM kA sparza ho jAne se risA kara jhArolI ke pahADa meM calI gii| usa ko yahA~ lAne ke liye aneka upAya kiye gaye, para vaha vApisa nahIM AI / taba usIke Adeza se usakI bahina cAmuMDA ke sahita usake sthAna para kAlikA kI dUsarI mUrti sthApana kI gaI, jo aba taka yahIM sthApita hai aura yaha saM01336 magasirasudi7 ke dina kI pratiSThita hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 53 ) 2--kAlikAdevala ke sAmane bAhara ke maidAna meM eka patitAvaziSTa mahAdeva kA devala hai / isameM sthApita pArvatI kI khaMDita mUrti kI baiThaka para likhA hai ki saMvat 1335 vaizAkhasudi 12 some pra0 jagavarasUnuprati0 mahArANA zrIudayasiMha sapatnI prati0 sarUjaladevI, tayA kAritA prAsAdapItAMgamUrtiH / zrIsAdhayatA zubhaM bhvtu| -saM0 1335 vai0 su0 12 somavAra ke dina prati0 jagavara ke putra prati0 zrIudayasiMha mahArANA kI dUsarI rANI sarUjaladevIne yaha zaMkara kA devala aura pArvatI kI mUrti karAI, zrI ko sAdhana karate hue, kalyANa kAraka ho / 3-kAlikAdevala se AdhA mAila dakSiNa meM bAmaNerA ( brahmapurI) gA~va hai| isameM eka lakSmInArAyaNa kA zikharavAlA mandira hai, jo vi0 13 vIM sIkI kA banA huA hai / isameM kAle pASANa kI khaDe AkAra kI do hAtha var3I sAMvalAjI kI mUrti baiThI huI hai aura isIke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 44 ) sAmane maMDapa meM vIrAsana garuDa kI mUrtti hai, jo saM0 1319 vaizAkhasudi 15 ke dina isameM baiThAI gaI hai / 4 - lakSmInArAyaNa ke mandira se dakSiNa meM sUryamaMdira hai jisako saM0 1226 mAghasudi 9 zukravAra ke dina mahArAjA sAmanta siMha ke samaya meM jisapAla ke putra udayasiMhane banavAyA hai / isake maMDapa tIna staMbhoM para ke lekhoM se patA calatA hai ki vi0 saM0 1248 meM sUryamaMdira kA AraMbha huA, aura saM0 1256 meM yaha banake taiyAra huA / isa samaya yaha jIrNazIrNa avasthA meM paDA hai aura isameM mUrtti vagairaha kucha bhI nahIM hai / 5 - sUrya maMdira se pUrva meM 100 kadama ke andAjana kedAranAtha kA maMdira hai, jo sundara zikharavAlA hai / isakI banAvaTa bilakula jaina zilpakArI kI hai aura isameM aba bhI katipaya jainacihna dikhAI dete haiM / isake nIce ke bhAga meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) majabUta talaghara-bhoyarA hai aura Upara ke bhAga meM jainapratimAoM ke baiThane sadRza sundara pavvAsana banA huA hai| kahA jAtA hai ki isake vArasAkha meM jainapratimA thI, jo tor3akara gaNezAkAra banA dI gaI hai / katipaya vRddha logoM kA yaha bhI kahanA hai ki prAcIna samaya meM yahA~ dhAtumaya jinapratimAe~ virAjamAna thIM, parantu jainoM kA bala kama hone se jainetaroMne jinapra. timAoM ko galA kara, usakA nAgaphaNasahita zaMkara banA DAlA, jo isa samaya talakara meM sthApita hai| kucha bhI ho yaha mandira niHsandeha jainoM kA hI hai| isakA zikharavAlA bhAga tAlAbaMda rahatA hai aura vaha prAyaH khola ke kisI ko batAyA nahIM jaataa| 6-koraTA gA~va meM eka zikharabaddha cAramujA kA maMdira hai / isameM do phuTa bar3I khaDe AkAra kI raNachoDajI (kRSNa) kI mUrti sthApita hai / isakI baiThaka ke nIce likhA hai ki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 46 ) " saMvat 1241 varSe jyeSTha sudi 15 gurau dine zrIraNachoDajI prasAdAtsUtra0 maMDanasuta hAjA, putra tejasI putra kalA kArApite zrIkoraTAna gare / 39 -- saM0 1241 jeThasudi 15 guruvAra ke dina sUtradhAra ( salAvaTa - kaDiyA ) maMDana putra hAjA, tatputra tejasI ke putra kalAne yaha maMdira aura raNachor3a kI mUrtti karAI koraTAnagara meM / " 7 - inake alAvA ' bokIvAva ' jisakA jala khArA hai, tathA nadI ke bIca meM 'alAvaTA' kuMDa jisakA jala mIThA aura halakA hai apane prAcIna gaurava ko aba taka smaraNa karA rahe haiM / ye jalAzaya sadaiva sajIvana rahate haiM aura vAriza na hone para bhI inakA jala kabhI khUTatA nahIM hai / 8- isI prakAra khetalAdevala aura bAgesara mahAdevadevala bhI yahA~ kI prAcInatA kA smaraNa karAnevAle haiM / vAgesara kA devala koraTA se pUrva meM 3 mAila ke phAsale jabA~I nadI ke bAMye kinAre para hai aura khetalAdevala koraTA gA~va Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) meM hI hai| yahA~ dUsare bhI itane prAcIna sthAna haiM ki jinhoM kA prAcIna hAla jAnanA bhUlabhulaiyA kA khela ho rahA hai| 11 prAcIna jinapratimAe~ pragaTa huI saba se prAcIna mahAvIra-mandira ke koTa kA sammArakAma karAte hue bA~ye tarapha kI jamIna ke eka dhaure ko toDane se usake do hAtha nIce saM01911 jeThasuddhi ke dina bAdAmI raMga kI 5 phuTa bar3I AdinAtha bhagavAn kI padmAsanastha, aura utane hI bar3e saMbhavanAtha tathA zAntinAtha ke do kAusagiye (khaDe AkAra kI mUrti) evaM tIna pratimAe~ nikalI thIM, jo sarvAGgasundara haiM / donoM kAusagiyoM ke Asana para eka hI matalaba kA nIce mutAbika lekha khudA huA hai-- " savat 1143 vaizAkhasudi 2 bRhaspatidine zrIvIranAthadevasya Avako rAmAjarUkaH kArayAmAsa, sahyevaM devI manAtu zrIajitadevAkhyasUriziSyeNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) sUriNA zrImadvijayasiMhena jinayugmaM pratiSThitaM bRhadgacche / " ___ --vi0saM01143 vaizAkhasudira guruvAra ke dina mahAvIradeva ke zrAvaka rAmA jarUkane ye jinayugala karAye,tathA devI manAtune unako sthApana kiye aura bRhadgacchIya ajitadevAcArya ke ziSya AcArya vijayasiMhasUrijIne unakI pratiSThA kii| isI prakAra mahAvIramandira ke pIche 20 kadama para 'naharavA' nAmaka sthAna kI jamIna khodate samaya saM01974 meM akhaMDita toraNa aura dhAtumaya choTI jinapratimAe~ nikalI thiiN| samaya samaya para koraTA kasabe kI Asa pAsa kI jamIna se aba taka koI 50 jinamUrtiyA~ upalabdha huI haiM / ye sabhI mUrtiyA~ gA~vavAle navIna jinAlaya meM rakkhI huI haiN| ye sabhI dhAtumaya mUrtiyA~ sa01201 se 1534 taka kI pratiSThita haiM aura unake pratiSThAkAra devasUri, zAMtisUri, jajagasUri Adi jude jude AcArya haiN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19) yahA~ ke jaina aura jainetara logoM kA kahanA hai ki-yadi vIsa paccIsa hajAra rupayA lagA kara koraTA kasabe ke Asa pAsa kI jamIna kA khoda kAma karAyA jAya, to aneka purAnI jinamUrtiyA~ nikalane kI saMbhAvanA hai / - jisa samaya do kAusagiyoM ke sahita bhagavAn zrI RSabhadevajI kI pratimA pragaTa huI thI, usa samaya unake darzanoM ke liye aneka gA~voM ke bhAvuka upasthita hue the| kezara kI Avaka andAjana 1352 // -) // rupayoM kI huI thii| bAda meM sarvAnumata se tInoM mUrtiyA~ koraTA ke prAcIna upAzraya meM sthApana kI gaI thiiN| andAjana caudaha varSa taka ye upAzraya meM rahI, parantu upAzrayaM kA jaba sudhAra kAma jArI huA, taba tInoM pratimA dUsare makAna kI koTharI meM patharAI gii| isa 'makAna meM bhI ye mUrtiyA~ cautIsa varSa paryanta pUjAtI rahI hai ..... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) 12 atiramaNIya nayA mandira aura pratiSThA bhUminirgata ukta pratimAoM ko virAjamAna karane ke liye eka acchA nayA mandira banavAne kA vicAra yahA~ ke saMghane kiyA aura tadanusAra sarvAnumata se koraTA kasabe ke pUrva kinAre para zuddha jamIna kA paTTA karAke vikasaM01925 meM mandira kI nIma (pAyA) kA muharta kiyaa| bAda meM barAbara kAma jArI rahane se andAjana vIsa varSa meM maMDapa ke sahita maMdira kA vizAla zikhara taiyAra ho gyaa| aba saMgha kA vicAra huA ki prathama pratiSThA karA lI jAya, zeSa kAma phira hotA rahegA / parantu ' zreyAMsi bahu vighnAni' isa niyama ke anusAra saMgha meM pArasparika kalaha ke kAraNa tar3abaMdhI ho gaI, isa se pratiSTA sabandhI vicAra yoMhI par3A raha gyaa| isI arase meM jainAcArya zrImadvijayarAjendrasUrIzvarajI mahArAja apanI ziSyamaMDalI aura katipaya bhAvukoM ke sahita koraTAjI tIrtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) kI yAtrA karane ke liye padhAre / AcArya mahArAja ke padhArane se koraTA-saMghane Anandita hokara unakA acchA svAgata kiyaa| AcAryazrI kI mAGgalika dharmadezanA se sabhI saMgha ke hRdaya komala bana gaye aura unake hRdaya meM apane Apa yaha bhAvanA ho uThI ki " apane ko yaha samaya svarNamaya milA hai, aura aise samaya AcArya kA yoga vAra vAra milanA durlabha hai / ataH aisA suavasara milane para yadi koI lAbha kAraka kArya kara liyA jAya to acchA hai|" isa prakAra kI svaccha manobhAvanA ke udbhava hote hI pArasparika kalaha ko bhUla kara pratiSThA viSayaka vicAra karane ko saba saMgha bhojana jImane ke pazcAt ikaTThA huaa| kucha dera taka ghaTa-bhaMjana kiye bAda, sabhI isa vicAra para sthira hue ki " yadi acchA muhUrta A jAya to pratiSThA kArya ko kiyA jAya, yadi isI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 52 ) muhUrtta meM kucha navIna mUrttiyA~ jayapura se maMgA kara, unakI aMjanazalAkA bhI karA lI jAya to acchA hai / " basa apane sthira nirNaya ke bAda saMghane AcArya mahArAja ke pAsa Akara arja kI ki guruvara ! prAcIna pratimAe~ kaI varSo se adhara baiThI huI haiM aura kacce makAna ke kAraNa una para dhUlA, pAnI girane se AzAtanA bhI bahuta hotI hai / idhara navIna maMdira bhI bana ke taiyAra ho gayA hai / ataeva saba saMgha kI marajI hai ki- pratiSThA aura aMjanazalAkA kA sAtha hI acchA muhUrtta mukararra kariye / " 66 : AcAryazrIne pharamAyA ki-" ? yaha to saba ThIka hai parantu saba se pahale saMgha ko paTTI kA vaimanasya miTAne kA prayatna karanA cAhiye, kyoM ki vaha isa mauke para na miTegA to pratiSThA: utsava meM jo AnaMda AnA cAhiye vaha ''nahIM' A sakegA / ataeva prathama paTTI ke gA~voM meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 53 ) se do do, cAra cAra mukhiyA~oM ko bulA kara yahA~ bhele karo / pratiSThAMjanazalAkA kA muharta bhI unake samakSa meM nizcita ho jaaygaa|" / AcAryazrI kI AjJAnusAra saMgha ke kAyama kiye hue AdamI usI vakhta paTTI ke gA~voM meM bulAne ko gaye ki vinA vilamba eka hI dina meM saba gA~voM ke dodo, cAra cAra mukhiyA koraTA meM hAjira ho gye| AcArya mahArAja ke ijalAsa meM jAjama haI aura AcAryazrI ke upadeza se saba ekamata ho gye| basa AcArya mahArAjane -- saM01959 vai0 su0 pUrNimA ke dina pratiSTA aura aMjanazalAkA karane kA muhUrta nakkI kiyaa|' : zIghra hI sammilita saMghane eka kameTI niyata karake, usake.mArphata bambaI aura ahamadAvAda se pratiSThAMjanazalAkA aura maMDapa yogya sarasAmAna mNgvaayaa.| mudrita AmaMtraNa-patrikAe~ bhI deza paradeza meM sarvatra bheja diiN| svarga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) vimAna ke samAna zuzobhita maMDapa taiyAra karAyA aura jayapura se andAjana 300 navIna jinamUrtiyA~ maMgavAIM / pratiSThotsava meM Agata darzakoM ke jAna-mAla ke saMrakSaNa kA kAphI prabandha kiyA gyaa| saba taiyArI hone bAda vaizAkhazudi 5 se vidhi vidhAna bar3I sAvadhAnatA se AcAryazrIne karAnA zurU kiyaa| isIke daramiyAna vai0 su0 11 ke dina rAtri ko katipaya dharmadveSiyoM kI uskeraNI se eka dharmAndha yatine maMDapa ke Upara sulagatA huA eka palItA pheMkA / isa kAraNa logoM meM mahAn kolAhala maca gyaa|kuch sabhya logoMne AcArya mahArAja ko yaha hAla sUcita kiyaa| AcAryazrIne pharamAyA ki-"koI phika mata karo, maMDapa ko aMzamAtra harakata pahoMcanevAlI nahIM haiM / jo khoTA cAhegA usIkA khoTA hogA / jAo palItA vApisa lauTa gayA aura vaha pheMkanevAle ke pIche lagA hai|" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) saca muca hI logoMne jA kara dekhA, to maMDapa meM pUrvavat Ananda ho rahA hai aura vaha palItA uchala uchala kara pheMkanevAle kuTila yatiko jAnamAla ke khatare meM DAla rahA hai| Akhira lAcAra ho kara usa pheMkanevAle yatine AcArya mahArAja ke pAsa mAphI mAMgI, taba kahIM usa palIte se yati kA chuTakArA huA / isa pratyakSa camatkAra ko dekha kara loga Azcarya nimagna hue aura jaya jayAravoM se AcArya mahArAja ko dhanyavAda dene lge| astu. isa prakAra AnandotsAha pUrvaka saM01959 vaizAkhasudi pUrNimA guruvAra ke dina vRSabhalagna meM navIna mandira kI pratiSThA karake usameM do kAusagiyoM ke sahita zrIRSabhadevasvAmI kI prAcIna mUrti ko jainAcArya zrImadvijayarAjendrasUrIzvarajI mahArAjane sthApana karAI, aura 300 nUtana jinapratimAoM kI aMjanazalAkA kii| pratiSThotsava ke antima dina meM koraTA ke ThAkura zrIvijayasiMhajI ko AcArya mahArAjane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza dekara, yAtriyoM ke subhIte ke liye navIna mandira ke sAmane kI jamIna kA paTTA karAke, koraTAsaMgha ko dilaayaa| saMghane usa sthAna para vizAla dharmazAlA banavAI hai, jo maujUda hai aura usameM karIbana hajAra yAtrI Thahara sakate haiN| isa mandira ke maMDapa meM dahine tarapha kI bhIta para tIna phuTa bar3A aura eka phuTa caur3A eka prazasti lekha lagA huA hai, jo 18 saMskRta AryA chaMdoM meM hai aura usako mohanavijayavAcakane banAyA hai| usameM likhA hai ki mAravADadezAdhipa siradArasiMha rAThaur3a ke rAjya meM eranapurAror3a se 6 koza dUra koraMTakapurI (koraMTAgA~va) hai| isakI surakSA vijayasiMhajI ThAkura karate haiM, jo devaDA saradAra haiN| kaNayApura, kolApura, koraMTakapura; ye isa kasabe ke prAcIna nAma haiN| upadezataraMgiNI Adi graMthoM se jAna par3atA hai ki-vRddhadevasUrijIne yahA~ saM01252 kA cAturmAsa karake nAhaDamaMtrI(dvitIya) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57 ) ke choTe bhAI sAliga ke 500 kuTumboM ko jainI banAyA thaa| maMtrI sAligane koraMTaka Adi nagaroM meM nAhaDavasahi pramukha 72 jinamaMdira banavA ke, unakI pratiSThA vRddhadevasUrijI ke hAtha se karavAI thii| koraTA ke samIpa bAMbheNarA kI pahAr3I ke nIce vIraprabhu kA prAcIna maMdira hai| usake koTake vAmabhAga kI jamIna khodate hue saM0 1911 jeThasudi8 ke dina zAntinAtha aura saMbhavanAtha ke kAusagiyA sahita RSabhadevajI kI ati manohara pratimA pragaTa huI 1-8 ina prAcIna pratimAoM ko virAjamAna karane ke liyekoraTA-saMghane sundara zikharavAlA maMdira bnvaayaa| isakI pratiSTA saudharmabRhattapAmacchIya-zrIvijayarAjendrasUrIzvarajI mahArAjane saM0 1959 vaizAkhasudi 15guruvAra ke dina vRSabhalagna meM kI, aura usI samaya katipaya nUtana jina pratimAoM kI bhI aMjanazalAkA kI 9-12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) jogApurAvAle dalA sUratiMgane 851 ) dekara, nUtana mUrtiyoM para apanA nAma rakhavAyA / pomAvAvAle haTTA dIpA aura moTA AidAnane 651) dekara, prAcIna RSabhadevajI kI pratimA sthApana kii| harajIvAle pUnamacaMda dAnA pannAne 1251) dekara, svarNa-kalaza, tathA 625) dekara svarNadaMDa cddh'aayaa| pomAvAvAle navalADhUMgAne 1301) dekara, dhajA AropaNa kii| vannA-rAjA navA-varadA bhUtA, bhagA dhUDA pIthANI aura hakamA sarajamalane vai0sa015ko navakArasI kI. vai0 su014 ko bhagA sUratiMga osavAlane navakArasI kI, aura koraTA-saMghane aSTAhnikA utsava tathA vai0 su013 ko navakArasI kI; 13-18 1 koraTAjI se dakSiNa meM do koza sirohI sTeTa kA gA~va / 2 koraTAjI se pUrvottarakoNa meM koraTA jAgIra kA gAva / 3 jodhapura sTeTa kI jAlora hukumata kA acchA mAbAda kasabA jisameM zvetAmbara jainoM ke tInasau ghara haiM aura jo koraTAjI se pazcima meM 7 koza hai| 4-5 koraTA ke rahanevAle sadgRhastha / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) 13 rAjya parivartana koraTA jAgIra para prAcIna kAla meM kisa kisa rAjA kA adhikAra rahA ? yaha batalAnA lekhinI se bAhara hai| parantu prApta sAmagrI se jAna paDatA hai ki-kucha zatAbdiyoM ke pahale isa jAgIra para bhInamAla ke rAjAoM kA adhikAra rahA / vikrama kI 9vIM sIkI meM bhInamAla para raNahastIvatsarAja kA rAja thA, lekina una ke vaMzajoM kA itihAsa prakAza meM nahIM aayaa| saM01239 meM jayaMtasiMha kA, saM01262 se 1274 taka udayasiMha kA, saM01333-34 meM cAritradeva kA, aura saM0 1339 se 1345 taka sAmaMtasiMha kA bhInamAla para rAjya thaa| saMbhava hai ki ina rAjAoM kA bhI koraTA jAgira para rAjya rahA hogaa| bAda meM candrAvatI aura AbU ke paramAra rAjAoM kA, usake bAda aNahilavADA (pATaNa) ke cAvaDA aura solaMkiyoM kA bAda meM nADola tathA jAlora ke sonagarA cauhAnoM kA koraTA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgIra para adhikAra rahA / saM0 1653 meM yaha jAgIra sirohI ke. devaDA cauhAnoM aura usake bAda AMbera tathA mevAr3a ke. mahArANAoM ke adhikAra meM calI gaI ! __ saM01813 se 1819 ke daramiyAna mahArANA udayapura ko maharabAnI se koraTA jAgIra pAMca gA~voM ke sAtha vAMkalI ke ThAkura jUMjArasiMha ke putra rAmasiMha ko milii| goDavADa paraganA jaba jodhapura (mAravADa) ke tarapha AyA taba jodhapura ke mahArAjA vijayasiMhajIne saM0 1831 jeThavAdi 12 ke paravAne se ThAkura rAmasiMha ko koraTA 1 bAMbhaNerA 2, poiNA 3, nAravI 4. pomAvA 5, jAkoDA aura vAgAra, ina 7 gA~voM kI sanaMda kara dI, jisase rAmasiMha ke tarapha apane vaMTa kI vAMkalI gA~va kI jAgIra aura koraTA paTTe kI jAgIra rahI, jo aba taka usIke vaMzajoM ke adhikAra meM hai| koraTA ke vartamAna ThAkura chaganasiMhajI haiN| unakA baMzavRkSa nIce mutAbika hai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat viTThaladAsajI cUMjArasiMhalIH 1. samasiMha, hindusiMha, hAthIsiMha, hemarAja, zivasiMha, zArdUlasiMha, rAyasiMha. ra kIratasiMha, zerasiMha * bhUpata siMha, pranArasiMha, zazvadAna, bokhasiMhaH / www.umaragyanbhandar.com zArdalasiMha, lAlasiMha, jodhasiMha, sabalasiMha, kanyANasiMha, lakSamaNasiMha I. vijayasiMha, samarthasiMha, umedasiMha, jasavaMtasiMha / kAnasiMha, zivanAthasiMha, thAnasiMha raNajItasiMha : mohanasiMha, catarasiMha pasiMha, padamasiMha Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 62 ) 14 koraTA kI vartamAna avasthA bAla, yuvA aura jarA avasthA kA cakra jisa prakAra manuSyoM para ghUmatA rahatA hai, usI prakAra saMsAra ke sabhI padArthoM para usakA cakra bhramaNa kiye vinA nahIM rhtaa| AryoM kA pUrva itihAsa, roma Adi balavAn rAjyoM kA itihAsa aura aMgrejI prajA kA itihAsa dekhoge to patA lagegA ki unnati aura avanati kA cakra barAbara ghUmatA hI rahA hai| isIse mAnA jAtA hai ki jisa sAMsArika padArtha kI eka dina unnati hai, usake liye avanati ke dina bhI najIka hI samajhanA caahiye| ____ isI kudaratI niyamAnusAra jo koraMTaka nagara eka dina apanI jana, dhana aura sukha samRddhi se sAre bhAratavarSa ko cakita karatA thA, aura nija samRddhi ke liye logoM ko lAlAyita banAtA thA, vahI koraMTaka Aja asabhyatA, ajJAna aura nirdhanatA kA kendra bana gayA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itanA hI nahIM kintu, jAna-mAla ke saMrakSaNa kA bhaya paidA karanevAle bhIla aura mINAoM kA sthAna bana gayA hai| isa samaya koraTAjI meM na koI sabhya manuSya hai aura na sabhya banane kA koI sAdhana hai / eka kavi mahAzayane ThIka hI kahA hai kikahe rahA hai AsmAM yaha, saba samAM kucha bhI nhiiN| yaha camana dhoke kI TaTTI, ke sivA kucha bhI nhiiN| // Tera // toDa DAre joDa sAre, bAMdha kara baMde kaphana / gora kI bagalI meM cita hai, pahelavAM kucha bhI nahIM // kahe0 // 1 // jinake maheloM meM hajAroM, raMga ke phAnUsa the| jhAr3a unake kabra para haiM, aura nizAM kucha bhI nahIM // kahe // 2 // takhtavAloM kA patA, dete haiM takhte mora ke| khoja lagatA hai yahIM taka, vAda jahA~ kucha bhI . nhiiN| kahe0 // 3 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64 ) ur3a gaye takhte sulemAM, kaTa gaye pariyoM ke pr| gara kisIne cAra dina, bAMdhI havA kucha bhI - nahIM // khe0||4|| kahate haiM duniyAM meM hotA, hai haraeka duHkhakA ilaaj| hai vayAM darade judAI kI, davA kucha bhI nhiiN| // kahe0 // 5 // jinake DaMke kI sadA se, gUMjate ve aalmaaN| makabaroM dama vakhuda hai, hUM jahA~ kucha bhI nahIM / // kahe0 // 6 // jisa koraMTaka nagara kI janasaMkhyA karane kA sAhasa suraguru bhI nahIM kara sakatA thA, vahA~ kI janasaMkhyA Aja bAlakoM kI aMguliyoM para ginI jAne lAyaka dekhI jA rahI hai, yaha kisa sahRdaya manuSya ko udAsIna nahIM banA sakatI astu / koraTA ('koraMTaka nagara) kI vartamAna janasaMkhyA jAti vAra nIce mutAbika hai, jo 1986 jeThavadi 14 (-san 1929 tA06 jUna); ko khuda vahA~ jAkara hamane karAI thI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSa strIyA~ 122 113 13 15 14 10 35 23 15 14 ghara jAti 67 osavAla jaina (vIsA) 16 devaDA saradAra 8 sonAra 1 paMcolI 8 gomatIvAra (brAhmaNa) 6 sutAra 19 mAru kuMbhAra 8 purohita (brAhmaNa) 2 luhAra 2 gharabArI bAvA 21 bhATa 4 mAlI 22 rAjapUta 1 bhIla 8 baMDA kuMbhAra 17 saragaDA 6 DholI 56 37 8 4 39 34 19 13 36 40 14 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (66) 3 nAI 2 sAdha 1 musalmAna-chIpA 23 rabArI (bharavADa) 18 DheDoM kA bhATa 1 isAI 15 darogA 3 rAvala-brAhmaNa 2 telI (ghAMcI) 2 baMdArA 1 suMArA 1 dhobI 5 garalA 33 meghavAla (bAMbhI) 91 meNA 1 bhaMgI ( mahatara) or 20 mrrrr . 209 182 921 829 1750 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) 15 koTarAjI tIrtha ke mele_yahA~ ke zrIsaMghane isa tIrtha kI samunnati ke liye prativarSa do mele kAyama kiye haiM, jo saMvat 1970 kI kArtika pUrNimA se barAbara cAlu haiM / prathama melA kArtika suda 15 aura dvitIya melA caitra sudi 15 kA bharAtA hai| pratimelA meM 3000 se 10,000 hajAra yAtrI taka ekatrita hote haiM / haraeka melA para vIsa roja pahile melA nimaMtraNane vAle sadgRhasthoM ke tarapha se chapI huI AmaMtraNa-patrikAe~ deza paradeza meM sarvatra bhejI jAtI haiM / AmaMtraNapatrikAoM kI nakala nIce likhe anusAra hai zrIhanamaH / zrIkoraTAjI tIrtha kA melA nimitte zrIsaMgha-AmaMtraNapatrikA / zrIsiddhArthamahIpasUnutanayAtkhAzvAGkite vatsare, yadratnaprabhasUritaH kuvalaye khyAti praamiiyussi| rAjete bhuvanAdhipo jinavarau vIrarSabhau yatra tat, zrIkoraMTakatIrthamatra jayatAtmodabhUtamAhAtmya yuk|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 68 ) svasti zrIsakalamaGgalamANamaNyAkarAnnikhilajinAdhIzvaracaraNasarojAn praNamya samastAnandAlaye tatra zrI.... 'nagare muktisaudhasaraNivItarAgakaragatA''jJAsamupAsaka zAzvatazivazamaikA'bandhyanibandhanasamyaktvamUladvAdazavratasamArAdhakadevagurubhaktikAraka puNyaprabhAvaka suzrAddhasadguNagaNAlaMkRta samastazrIzramaNopAsaka zrIsaMghacaraNAn prati seThajIzA'.. yogya zrIkoraTAjI tIrtha seli0 zA............. gA~va...........'vAle kA savinaya praNAma saha namra vijJApana vaaNcnaajii| vi. atra zrIdevaguru dharma kI kRpA se kuzala maMgala hai, Apake vahA~ bhI kuzala maMgala cAhate haiM ! vi0 vi0 yaha ki zrIkoraTAjI kA tIrtha bar3A prAcIna aura prabhAvika hai| isa tIrtha meM kaI prAcIna mandira haiN| zrIRSabhadevajI kI pratimA, paramAtmA zrImahAvIraprabhu kA mandira jisakI pratiSThA mahAvIraparamAtmA ke nirvANa se Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 veM varSa meM pArzvanAtha santAnIya zrImAn ratnaprabhasUrIzvarajIne vidyAbala se osiyAjI tIrtha ke sAtha eka hI lagna meM kI thI, yaha mandira gA~va se pAva koza kI dUrI para hai, aura bhI do mandira haiM / ye saba mandira prAcIna haiN| ____ isa tIrtha kI yAtrA kA melA hamArI tarapha se ....sudi 15.......... 'vAra kA mukarara kiyA gayA hai aura sAdharmika vAtsalya (navakArasI) bhI hamAre tarapha se usa dina hogaa|aap zrIsaMgha ko hamArI Agraha pUrvaka savinaya namra prArthanA hai ki Apa saha kuTumba sAdharmika bhAIyoM ke parivAra sahita mele meM padhAra kara, yAtrA kA lAbha leveM aura samyaktva kI nirmalatA ke hetu paramAtmadarzana kA lAbha uThAveM aura zAsana prabhAvanA kI vRddhi kreN| saMvat 16 li. zrIsaMghacaraNasevakamitI......."sudi 15 / zA. bAra.... ....... ........"vAle kA praNAma vAcanA. noTa--jo mahAzaya relamArga se AveMge Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) unako sTezana eranapurA nikaTa paDatA hai, vahA~ se koraTAjI 12 mAila hai| savArI ghoDAgAr3I, TAMgA, moTara, vagere saba milatI hai| 16 melA notaranevAle sadgRhasthoM kI mayakharca ke ullekhanIya yAdI500) sA0 dalIcaMda bAgAjI, zivagaMjavAlA, saM0 1970 kA0 su0 15. 1000) sA0 pUnamacaMda vannAjI, bhAruMdAvAlA, saM0 1971 kA0 su0 15. 1500) sA0 sAMkalacaMda babhUtamala, koraTAjI vAlA, saM0 1972 kA0 su0 15. 3200) sA0 banecaMda pomAjI, bhandara (sirohI) vAlA, saM0 1973 kA0 su0 15. 5000) sA0kisanAjI rAyacaMdajI, khivANadI vAlA saM0 1975 cai0 su0 15. 4000) sA0 khemAjI dhUlAjI,zivagaMja,(sirohI) __vAlA saM0 1975 kA0 su015. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5) 4000) sA0 hAMsA dIpAjI, koraTAjIvAlA, saM0 1977 kA0 su. 15, 6000) sA0 rAyacaMda rUpacaMda khImAjI, kozi lAvavAlA, saM0 1978 cai0 su0 15. 3100) sA0 nathAjI kerAjI,poSAliyA,(sirohI) vAlA saM0 1978 kA0 su0 15. 5000) sA0 savAjI manarUpajI, jhArolIvAlA, saM0 1979 cai0 su0 15. 4500) sA0 ratanAjI rAjAjI, poSAliyA vAlA saM0 1979 kA0 su0 15. 6000) sA0 perAja phUlAjI, jogApurA (sirohI) vAlA, saM0 1980 cai0 su0 15. 5000) sA0 DUMgAjI okhAjI, poSAliyAvAlA, saM0 1980 kA0 su0 15. 6000) sA0 vanecaMda mAlAjI, pAlar3IvAlA, saM0 1981 cai0 su0 15. 1000) sA0 cunnIlAla vIsAjI, thAMvalAMvAlA, saM0 1981 kA0 su0 15. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 72 ) 6000) sA0 kisanAjI kesarImala, pAdaralI vAlA, saM0 1982 kA0 su0 15. 4000) sA0 sAMkalacaMda kisanAjI, novIvAlA, saM0 1983 caiH su0 15. 1700) sA0 pUnamacaMda hindujI, zivagaMjavAlA, saM0 1983 kA0 su0 15 bhAtA. 2000) sA0 devarAja narasiMgajI, lAsavAlA, saM0 1984 kA0 su. 15. 6000) sA0 camanAjI nopAjI, pAlar3I,(sirohI) vAlA, saM0 1985 cai0 su0 15. 2000) sA. khUmAjI kesarImala, lAsavAlA, saM0 1985 kA0 su0 15 bhAtA. 4000) sA0 phojamala vanecaMdajI, khivANadI vAlA, saM0 1986 kA0 su0 15. upasaMhAra jisa prakAra siddhAcala, sammetazikhara, giranAra, AbU, kezariyAnAtha aura gor3avAr3apaMcatIrthI Adi tIrtha pavitra aura pUjanIya haiM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 73 ) usI prakAra koraTAjI tIrtha bhI pavitra, pUjanIya aura prAcIna hai| aise pavitra tIrthoM kI yAtrA karane se AtmA pavitra, zAnta, tathA niSkarma banatI haiN| zAstrakAra bhI kahate haiM ki-tIrthayAtrA se AtmA ko pavitra banAo, kyoMki tIrthoM meM bhramaNa karane se saMsAra kA bhramaNa miTatA hai, tIrthamArga kI raja zarIra para lagane se karmarUpa raja dUra hotI hai aura tIrthoM kA saM. rakSaNa karane se sadA zAzvata sukha kI prApti hotI hai / zubhamiti / zrIsaudharmabRhattapogacchanandanavanodyAnavihAri-sUripuGgavakalikAlasarvajJakanpa-jagatpUjya-zrImadvijayarAjendrasUrIzvarapadapaGkajasevAhevAka-vyAkhyAnavAcaspatyupAdhyAya-muniyatIndravijaya-saGkalita:'zrI koraTAjI tIrtha kA itihAsa' nAmako nivandhaH samAptaH / saM0 1987 caitra sudi 13. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa nambara 1 zrIkoTAjI tIrtha ke saMsthApaka zrI ratnaprabhasUrijI mahArAja kA paricaya - -- teisaveM tIrthaGkara bhagavAn zrIpArzvanAtha svAmI ke ziSya zrIzubhadatta gaNadhara the| unake ziSya zrI kezIsvAmI hue jo gaNadhara (AcArya - padArUDha ) aura pradezIrAjA ke pratibodhaka guru the / unake ziSya zrIsvayamprabhasUrijI avanItala ko pavitra karate hue ekadA samaya zrImAla ( bhInamAla ) nagara ke bAhyodyAna meM mAsakalpa rahe / isI samaya vaitADhyaparvata kA rahanevAlA maNiratna nAmakA prakhyAta vidyAdhara rAjA, AThaveM dvIpa ke aanagiri parvata para zAzvata jinacaityoM ko vandana karane ke liye eka lAkha vimAnoM ke 1 ukeza gacchIya paTTAvalI meM zubhadatta ke pATa para ' haridatta ' unake pATa para 'Aryasamudra' aura unake pATa para ' kezIgaNadhara ' likhe haiM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) sAtha AkAza-mArga se isI tarapha hokara nikalA, nIce pAMcasau munimaMDala sahita svayamprabhAcArya ko dekha kara, rAjA maNiratna saparivAra nIce utarA aura vandanA karake dharmopadeza sunane kI icchA se AcArya ke sammukha baiThA / AcArya mahArAjane saMsAra se virakta honevAlI isa prakAra kI dharmadezanA dI ki jise sunate hI maNiratna pAramezvarI dIkSA lene ko taiyAra ho gayA, aura zIghra hI apane putra ko rAjyAsana para baiThA kara, pAMcasau vidyAdharoM ke sAtha svayamprabhAcArya ke pAsa dIkSA le lii| kramazaH gItArtha ho jAne para svayamprabhAcAryane maNiratna ko AcArya padavI dekara usakA nAma zrIratnaprabhasUrijI kAyama kiyaa| bAda meM zrIratnaprabhasUrijI pAMcasau munimaMDala ke parivAra se vicarate hue, Ukezanagara meM padhAre, yahA~ ke logoMne ApakI kucha bhI paricaryA (sevA) nahIM kii| Apake isa apamAna ko dekha kara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 76 ) zAsanadevIne zAsanonnati karane kA mAnasika vicAra kiyaa| isI arase meM isa nagara ke rahanevAle UhaDa nAmaka seThane zrIkRSNa kA anupama mandira banavAnA zurU kiyaa| zAsanadevIne usameM baiThAne ke liye zrImahAvIrasvAmI kI pratimA UhaDa kI gau ke dUdha se banAnA zurU kii| seTha kI gAya sAyaMkAla meM gauoM ke Tole se judI par3a kara, lAvaNyaida-parvata meM nitya apanA dUdha choDa AtI thI, seThane dUdha ke abhAva kA kAraNa govAla se pUchA / govAlane sAvadhAnI se nigAha karake usakA sArA hAla seTha ko pratyakSa dikhalAyA / UhaDane brAhmaNoM ko bulA kara pUchA; unhoMne usakA bhinna bhinna rUpa se samAdhAna kiyA, parantu seTha ko usake vAstavika kAraNa kA patA nahIM lgaa| bhAgyavaza ratnaprabhAcArya dUsarI vAra vihAra karate hue Ukezanagara meM mAsakalpa rahe / UhaDa prAcArya ke pAsa gayA, aura vandanA pUrvaka du. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 77 ) gghA'bhAva kA kAraNa pUchane lgaa| AcAryane kahA isakA asalI uttara tumako kala mila jAyagA, aisA suna kara seTha apane ghara aayaa| AcAryane zAsanadevI ko bulAI, usane pratyakSa hokara kahA ki seTha kI gau ke dUdha se maiM mahAvIraprabhu kI pratimA taiyAra kara rahI hUM aura vaha chaH mahIne meM taiyAra hogI, seTha jo kRSNa kA devAlaya banavA rahA hai usameM mUla nAyaka tarIke yahI pratimA virAjamAna hogii| AcAryane kahA-acchA ! tuM yaha bAta svayaM apane mukha se UhaDa ke sAmane pragaTa karake jaanaa| tadanantara zAsanadevI AcArya kI AjJA se Uhar3a ke ghara jAkara rAtri ke samaya pratyakSa rUpa se usake sAmane saba hAla yathArtha pragaTa karake adRzya ho gii| prAtaHkAla meM UhaDane AcArya ke pAsa jAkara devI kathita saba hakIgata khii| AcAryane pharamAyA-seTha ! devIne jo kucha kahA, vaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 78 ) niHsandeha satya samajhanA caahiye| seThane kahAsvAmin ! maharabAnI karake Apa sAtha meM padhAro so usa pratimA ko bAhara nikAlI jAya ? AcArya ne kahA-seTha ! yadyapi pratimA pUrNa ho cukI hai tathApi zaradaRtu ke sAta dina gaye bAda acche muhUrta meM usako nikAla kara lAnA ThIka hai / seThane kahA-ApakA pharamAnA zirodhArya hai, parantu Apa pUjya, samartha aura AcArya haiM, ataeva ApakA vacana aura Adeza hI zubha muharta hai| isaliye zIghra hI merI prArthanA ko dhyAna meM lekara kAryarUpa meM pariNata karanA caahiye| yaha bAta suna kara AcArya mahArAja jahA~ para bhagavAn mahAvIra kI pratimA thI, vahA~ para seTha ke sAtha gye| AcArya ke pharamAne mutAbika seThane svarNayava se svastika kara aura puSpoM se pUjA kara, usa sthAna kI jamIna ko khoda kara sarvAvayava pUrNa mahAvIra pratimA ko bAhara nikaalii| bAda meM seTha sanmAna pUrvaka usa pratimA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko svakArita kRSNa-devAlaya meM le gayA aura usakI pratiSThA ke liye AcArya se muhUrta pUchA / AcArya mahArAjane sarvadoSa rahita mAghamAsa kI sudi 5 guruvAra ke dina dhanalagna meM brAhma muharta kAyama kiyA / AcArya kI AjJAnusAra UhaDane pratiSThA aura saMghapUjA ke yogya sabhI sAmagrI ekatrita karanA zurU kii| isI samaya meM koraMTaka nagara se saMgha kI vinatI lekara katipaya zrAvaka ratnaprabhasUrijI kI sevA meM upasthita hue / unhoMne vaMdanA ke sAtha kahA ki-svAmin ! koraMTaka meM saMgha ke tarapha se sundara jinAlaya banavAyA gayA hai, usa meM zrImahAvIraprabhu kI pratimA virAjamAna karane ke liye taiyAra hai| ataeva acchA maharca dIjiye aura isa kArya ko karAne ke liye Apa vahA~ padhAriye aisI saMgha kI arja hai| saMgha kI arja ko dhyAna meM lekara aura muhUrta dekha kara AcArya mahArAjane pharamAyA ki-mhaanubhaavo| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8. ) jisa dina aura lagna meM yahA~ kI pratiSThA kA muhUrta hai, vahI koraMTaka ke mandira kI bhI prati ThA kA muhUrta hai, ataeva yahA~ kA kArya chor3a kara merA vahA~ jAnA nahIM bana sktaa| yaha suna kara saMgha ke tarapha se Aye hue zrAvaka bahuta cintA nimagna hue| una para karuNA lA. kara Akhira ratnaprabhasUrijIne una zrAvakoM ko kahA ki-tuma jaldI jAo, pratiSThA ke yogya sabhI sAmagrI taiyAra kara rakhane ko saMgha se kaha denA / maiM yahA~ kI pratiSThA kA kArya siddha kara ke AkAzamArga se A kara, isI lagna meM koraMTaka ke mandira-pratimA kI pratiSThA kara dNgaa| saMgha ke bheje hue zrAvaka prasanna ho aura vandana karake zIghra hI koraMTaka pahuMce / una ke kahe anusAra pratiSThA kI saba sAmagrI taiyAra kI / idhara Ukezanagara meM mahAvIra-pratimA kI sthApanA karake, AkAzamArga se zIghra hI koraM 1 kisI kisI jainapaTTAvalI Adi meM mUlarUpa se Ukezanagara meM aura vaikriyarUpa se koraMTanagara meM pratiSThA kI aisA likhA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 81 ) Tanagara meM mahAvIra mandira - pratimA kI pratiSThA usI lagna meM karake, vApisa Ukezanagara A kara ratnaprabhAcAryane pratiSThA kA avaziSTa vidhAna bhI pUrNa kiyA / isa prakAra mahArAja zrIratnaprabhaH sUrijIne Ukezanagara Ara koraMTakanagara meM zrI mahAvIranirvANa se 70 varSa bAda mahAvIra mandira pratimA kI pratiSThA eka hI lagna meM kii| zrIratnaprabhasUrijI mahArAjane Ukezanagara meM apane upadezabala se seTha UhaDa Adi aThAraha hajAra mahAjana kuTumboM ko pratibodha dekara jainI banAyA / ekadA samaya AcAryane svapratibodhita zrAvakoM ko kahA ki devI caNDikA aneka prANiyoM kA ghAta karanevAlI hai ataH isa pApinI devI kA pUjana tuma na karo / zrAvakoMne kahA - svAmin ! yaha devI camatkAriNI hai, yadi isakA pUjana na kiyA jAya to hamAre kuTumba kA nAza kara degI / AcAryane kahAtuma loga ghabarAo mata, tumhArI rakSA meM karUM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 82) mA, lekina Aja se usa kI pUjA karanA choDa do / zrAvakoMne gurumahArAja ke kahane se caMDikA kI pUjA karanA choDa dii| isase vaha AcArya mahArAja ke Upara atyanta kupita huI aura AcArya para lAMga dekhane lgii| eka dina AcArya ratnaprabhasUrijI saMdhyA ke samaya dhyAna rahita avasthA meM baiThe hue the, devIne lAma pAkara una ke netroM meM pIDAzurU kii| AcAryane apane jJAnavala se daivImAyAjAna kara caNDikA ko maMtroM se isa prakAra khAlI ki vaha mAre pIDA ke jora se rotI huI bolane lagI kisvAmin ! maratI hUM, merI rakSA karo, mujhe kRta aparAdha kI kSamA do, AyaMde se maiM aisA a. parAdha kabhI nahIM karUMgI / AcAryane kahA ki tujhe aisA karane kA kAraNa kyA thA ?, devIne mAphI mAMgate hue kahA-prabho! Apane mere se. vakoM se merI pUjA banda karAke unakI rakSA kI, isase mujhe krodha A gyaa| AcAryane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83) kahA-khaira! aba tuM kyA cAhatI hai ?, devIne kahA-mere ko kaDaDA maDaDA ( mAMsa) priya hai ataeva vahI cAhatI huuN| - AcAryane kahA-yadi hamAre kahe mutAbika tuM karegI to tujhe abhISTa milegaa| devIne kahA-yadi mere ko abhISTa mila jAyagA to hameza maiM ApakI AjJA kA pAlana karUMgI, yaha maiM zapatha pUrvaka kahatI hUM / gurUne kahA-devI ! tuM apane vacana para sthira rahanA, hama tere ko kaDaDA maDaDA kA anukaraNa deMge usImeM tuM Ananda mAna lenaa| devI tathAstu kaha kara antardhAna (adRzya) ho gii| ekadA saba zrAvakoM ko ekatrita karake ratnaprabhAcAryane pharamAyA ki-Apa loga caNDikA kI pUjA ke liye apane apane ghara se suMvAlI, pUDI, Adi pakavAna aura kapUra, kastUrI, agara, Adi sugandhI cIjeM jAtivanta vividha puSpoM ke sAtha lekara upAzraya meM Ao, yahA~ se usa devI ke mandirameM pUjA karane ko cleNge|guru Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 84 ) AjJA ke anusAra sabhI sAmagrI taiyAra kara ke zrAvaka upAzraya meM upasthita hue| AcArya mahArAja sasAmagrIka zrAvakoM ke sahita caNDikA ke devala meM gaye aura AcAryane pakavAnoM ko kaDaDa maDaDa (kaTake) karake devI ko kahAhe devI! tuM terA icchita balI-dAna le| devIne pratyakSa hokara kahA ki-kaDaDa maDaDa yaha nahIM, dUsarI vastu hai, vaha laao| AcAryane kahAbholI ! isa meM tuma hama ko kucha lenA denA nahIM hai, mAMsa bhakSaka to rAkSasa hI ho sakate haiM, deva to nitya sudhApAna karate haiM, ataeva aba tuM dayAdharma kA Azraya le aura hiMsAjanaka pravRtti kA tyAga kara, yahI vAstavika aura ubhayaloka hitakara abhISTa samajhanA caahiye| ... ina madhura aura pAramArthika vacanoM se pratibodha pAkara devIne hiMsAmaya bali-dAna lene kA tyAga kiyA aura AcArya se kahA-svAmin ! Aja se maiM ApakI sevikA hUM, kArya paDane para Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) mujhe bhI smaraNa karake dhArmika lAbha dene kI kRpA karanA, aura zrAvakoM ke dvArA puSpa tathA naivedya se sAdharmikA tarIke merI pUjA kraanaa| AcArya mahArAjane bhI bhAvI samaya kA vicAra karake devI kA vacana svIkAra kiyaa| isa prakAra ratnaprabhAcArya ke Tapadeza se caNDikA devIne pApa ko choDa kara dayAdharma aMgIkAra kiyA, jisa se vaha sarvatra saJcikA (satyakA) ke nAma se prasiddha huii| zrImahAvIranirvANa se bAvanaveM varSa meM ratnaprabha AcAryapadArUDha hue / usake bAda 18 veM varSa meM Ukeza-nagara aura koraMTaka nagara ke mahAvIra mandira-pratimA kI ekahI lagna meM pratiSThA kii| zrIratnaprabhasUrijI mahArAjane savAlAkha kSatriyoM aura aThAraha hajAra jainetara mahAjana kuTumboM ko pratibodha dekara jainI bnaayaa| anta meM nirdoSa cAritra pAlana kara, aura caurAzI varSa kA Ayu bhoga karake ve svargavAsI hue| nAbhinandanoddhArapravandha, 2 prastAva, zloka 136-22 / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthAntaroM meM likhA milatA hai ki zrImAla ( bhInamAla ) nagara meM rAjA bhImasena paramAra rAjya karatA thA, usake upaladeva, AsapAla aura Asala ye tIna laDake the| upaladeva apane do maMtriyoM ko sAtha le kara, uttara dIzA kI tarapha cala nikalA / usa samaya dillI ( dehalI) meM sAdhu nAmaka rAjA rAjya karatA thA / upaladeva, usa rAjA ko milA aura usako eka nayA nagara AbAda karane kI apanI icchA drshaaii| dillIpati ke AdezAnusAra usa rAjakumAra ( upaladeva ) ne osiyA nAma kI nagarI bsaaii| rAjA kI usa meM sarvaprakAra se sahAyatA, evaM anukUlatA thI, isa vAste idhara udhara ke loga Akara vahA~ basane lge| thoDe hI arase meM vahA~ cAra lAkha manupyoM kI AbAdI ho gaI, jisameM savA lAkha rAjapUta bhI the| - isa avasara meM Abu parvata para prAcArya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 87 ) zrIratnaprabhasUrijIne 500 ziSyoM ke sAtha cAturmAsa kiyA / yaha ratnaprabhasUri pArzvanAthasantAnIya kezIkumAra nAmA gaNadhara ke praziSya aura caudaha pUrvadhara ( zrutakevalI ) the, tathA niraMtara mahIne mahIne pAraNA kiyA karate the / cAturmAsa pUrNa hone ke bAda AcArya mahArAja jaba gujarAta kI tarpha ko vihAra karane lage, taba unake tapa saMyama se prasanna hokara bhaktibhAva pUrvaka ambikAdevIne prArthanA kI kiprabho ! Apa yadi mAravADa deza meM vicareM, to aneka bhavyAtmAoM ko sulabhabodhitA aura dayAdharma kI prApti hovegI / isa bAta ko sunakara sUrijI mahArAjane apane jJAna meM jaba upayoga diyA, taba unako mAravADa kI tarapha vihAra karane meM adhika lAbha mAlUma huA / isa vAste unhoMne 500 ziSyoM ko to gujarAta kI tarapha ravAnA kiyA aura Apane eka hI zipya ko sAtha lekara mA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (88) ravADa kI tarapha prayANa kiyaa| grAmAnugrAma pAdavihAra se vicarate hue Apa osiyA nagarI meM Aye, grAma ke nikaTa kisI sthAna meM raha kara Apane mAsakSamaNa kI tapasyA zuru kii| ziSya apanI bhikSA ke liye pratidina phiratA hai parantu vahA~ ke loga prAyaH aise haiM ki-jaina sAdhu kauna ? unako bhikSA dene meM kyA phala ? isa bAta ko vaha kucha samajhate hI nhiiN| ziSyane kaI dinoM taka to jyoM tyoM calA liyA, parantu Akhira jaba koI bhI upAya zarIra nirvAha kA nahIM dekha paDA, taba usane guru-mahArAja ke caraNoM meM nivedana kiyA ki-prabho! Apa to meru zailasama gaMbhIra haiM parantu mere jaise niHsatva ke nirvAha yogya yaha kSetra nahIM hai| yahA~ sAdhu ke vyavahAra ko koI nahIM jAnatA, zuddha AhAra sarvathA nahIM milatA, aura AhAra vinA zarIra nahIM raha sakatA / aba jaisI ApazrI kI AjJA ho vaisA kiyA jaay| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 89 ) .. yaha bAta suna kara guru-mahArAjane socA ki isa saMyamI sAdhu ko anya kSetra meM lejAne se isa kA AtmA sthira ho jaavegaa| yaha soca kara guru-mahArAja vihAra karane ko taiyAra hue / taba saccAyamAtA jo ki una rAjapUtoM kI kuladevI thI usane manameM vicAra kiyA ki aise tapasvI, vizuddha saMyamI aura jJAna ke sAgara, munirAja merI vastI meM se bhUkhe cale jAveMge to mere jaisA adhama AtmA aura kisakA hogA ?, lokokti bhI hai kiapUjyA yatra pUjyante, pUjyAnAJca vyatikramaH / bhavanti tatra zrINyeva, durbhikSaM maraNaM bhayam // 1 // devIne AcArya ke pAsa Akara, vahA~ Thaharane kA Agraha kiyA, aura kahA-yahA~ Apako mahAn lAbha hogaa| sUrijIne kahA-sAdhu sarvatra samabhAva hai, tathApi anna ke vinA zarIra, aura zarIra ke binA dharma nahIM raha sktaa| devIne kahA-isa prakAra nirAza hone kI jarUrata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahIM / Apa apane labdhibala se isa prajA ko dharma kI zikSA deM, Apa caudaha pUrvadhara jJAna ke sAgara haiM / itane dina taka mujhako Apa jaise supAtra muniyoM ke guNoM kA paricaya nahIM thA, Aja Apake sadguNoM ko jAna kara Apa ke dharmopadezoM ko sunanA cAhatI hUM / devI kI isa prArthanA se zAsanazRGgAra sUrijIne devI ko dayAdharma kA mahatva smjhaayaa| devI ko dayAdharma kI prApti huI aura arihantadeva ke vacanoM kI usake manameM paripakka AsthA ho gii| devI kI usa bhAvanAne itanA prauDha bala pakaDA kiusakI prArthanA AcArya ko mAnanI hI pdd'ii| sUrijIne gA~va meM se ruI kI eka pUnI maMgAI aura usakA sAMpa banA kara usako hukma diyA ki 'jaise dayAdharma kI vRddhi ho vaisA prayatna tuma kro|' ___ aba vaha sAMpa vahA~ se AkAza ke rAste ur3A aura sabhA meM baiThe hue rAjakumAra ko Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 91 ) kATa kara AkAza meM uDa gayA, sabhA meM hA hA kAra maca gayA / rAjAne viSavaidya, maMtra, auSadhi, jogI, brAhmaNa, viSApahArI - maNi, pramukha aneka upAya karAye parantu unase aMzamAtra bhI phAyadA nahIM huA / Akhira saba hatAza aura nirAza ho gaye / saba loga zokAkula hote hue rAjA kI AjJA pA kara rAjakumAra ke zarIra ko agnisaMskAra ke liye preta-bhavana para le gaye / itane meM guru- mahArAja kI AjJA se calene vahA~ jA kara saba ko rokA, aura kahA ki- ' hamAre guru- mahArAja kA pharamAna hai ki laDakA hamako binA dikhAye jalAyA na jAve ' isa bAta ko suna kara rAjA upaladeva ke mana meM kucha AzA ke aMkUra phirase pragaTa hue / vaha saba loga vahA~ se cala kara sUrijI ke pAsa pahuMce, aura unake caraNoM meM paDakara rote hue chAcArI se bole- prabho ! hama nirAdhAroM ko AdhAra mAtra yaha eka laDakA hai / Apa dayAlu, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA sAgara sabhI jagajIva-vatsala hai, hama sevakoM ko putra kI bhikSA dekara sukhI kareM, hama Apa ke isa upakAra ko kabhI na bhUleMge, aura hamArI tamAma prajA bhI yAvaccandradivAkara Apake upakAra ko nahIM bhuulegii| AcArya mahArAjane kahA-tuma ghabarAo mata, laDakA jItA hai| basa, kahanA hI kyA thA ? laDake kA jInA sunate hI rAjA prajA saba khuza ho gaye / rAjAne gurucaraNoM meM sIsa namA kara kahA-prabho ! merA laDakA jItA rahegA to maiM yAvajIva taka ApakA RNI hokara ApakI AjJA meM rahUMgA, Apa mujhe jaise pharamAyeMge vaisA hI kruuNgaa| AcArya mahArAjane apane yoga-bala se usa sAMpa ko bulAyA aura Adeza diyA ki-'tuma apane viSa ko cUMsa lo' itanA Adeza pAte hI sAMpane kumAra ke zarIra meM se jahara cUMsa liyaa| kumAra nirAbAdha uThake baiTha gayA aura lAcArI se pitA ko pUchane lagA ki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 93 ) ye saba loga yahA~ kyoM ikaTe hue haiM ?, rAjAne harSa ke AMsu varSAte hue putra ko sArA hAla sunAyA, aura kahA-beTA! ina mahAyogIzvara ke prauDha prabhAva se Aja terA punarjanma huA hai isaliye sakuTumba apane saba ina mahApuruSa ke RNI haiN| gurumahArAja kA mahA atizaya dekha, unako sAkSAt Izvara kA avatAra mAna kara unake caraNoM meM par3e aura prArthanA karane lage ki strAmin ! Apa hamArA rAjya bhaMDAra sarvasva lekara hamako kRtArtha kareM / AcArya bole-hamane to rAjya kI lAlasA se yaha kAma nahIM kiyA, agara hame rAjya kI icchA hotI to apane pitA kA rAjya hI kyoM choDate ? isa vAste svarga mokSa kA denevAlA, akSaya sukha kA denevAlA, aura sarva jIvoM ko Ananda kA denevAlA, sarvajJa arihaMta paramAtmA kA kahA vinayamUla dharma grahaNa kro| rAjAne prArthanA kI ki-prabho! Apa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( > mere sarva prakAra se upakArI haiN| dharma karma kA svarUpa maiM kucha nahIM jAnatA, Apa jaise pharamAveMge vaisA maiM avazya aMgIkAra karUMgA / sUrijI jAnate the ki ' yathA rAjA tathA prajA ' rAjA dharmI ho to prajA bhI dharmI hotI hai / yaha soca kara AcArya mahArAjane satrA lAkha rAjapUtoM ke sahita rAjA ko jainadharma kA upAsaka banAyA aura unakA osavAla nAmakA vaMza sthApana kiyA / rAjAne carama tIrthaMGkara bhagavAn zrImahAvIrasvAmI kA mandira banavA kara sUrijI mahArAja ke hAtha se usa mandira kI pratiSThA karavAI | prAcIna itihAsoM se patA calatA hai ki mAravADa rAjyAntargata koraTAjI gA~va ke zrI saMghane bhI zrImahAvIrasvAmI kA mandira banavAyA aura ratnaprabhasUrijI ko usa mandira kI pratiSThA kA muhUrtta pUchA tathA ati Agraha se prArthanA kI ki usa mauke para ApazrI ko jarUra hI padhAranA cAhiye, ApazrI ke hAtha se hI hama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThA karavAya~ge / AcArya mahArAjane unako muharca diyA, parantu usI muhUrta para osiyAjI meM pratiSThA karAne kA vacana Apa rAjA ko de cuke the / isa vAste Atmalabdhi se do rUpa banA kara eka hI dina, eka hI muhUrta meM Apane donoM jagaha kI pratiSThA krvaaii| ___ prAcu jainamaMdiroM ke nirmAtA pRSTha 2-4 Uesa yA osavaMza ke mUla saMsthApaka yahI ratnaprabhasUrijI the, inhoMne osavaMza kI sthApanA mahAvIranirvANa se 70 varSa bAda Ukeza (vartamAna oziyA) nagara meM kI thii| Adhunika katipaya kulaguru kahA karate haiM ki ratnaprabhAcAryane bIye bAdIse (222) meM osavAla banAye yaha kathana kapola-kalpita hai, isameM satyAMza bilakula nahIM hai / jainapaTTAvalI aura jainagranthoM meM osavaMza sthApanA kA samaya mahAparanirvANa se 70 varSa bAda hI likhA milatA hai jo vAstavika mAlUma hotA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (96) vikrama saM01471 ke hastalikhita eka prAcIna -patra meM likhA hai ki_ 'vikrama se 400 varSa pUrva zrIratnaprabhasUrijIne zrImAla ke rAjA zrIpuMja ke maMtrI UhaDa aura Udhara ko sakuTumba pratibodha dekara unakA ozavaMza aura 18 gotra sthApana kiye, tathA AozayA aura koraMTaka nagara meM mahAvIraprabhu ke mandira-pratimA kI pratiSThA do rUpa karake eka hI lagna meM kii|' ___yahI Azaya nAbhinandanoddhAraprabandha kArane bhI darzAyA hai, ataeva niHsaMdeha siddha hai ki ozavaMza ke mUla saMsthApaka AcArya ratnaprabhasUrIzvarajI hI the jinhoMkA itihAsa Upara darja hai| raviprabhasUri, varddhamAnasUri, jinezvarasUri, jinavallabhasUri, jinadattasUri, jinacandrasUri, paprasUri aura jayazekharasUri Adi samarthAcAyone bhI jude jude gA~va aura nagaroM meM aneka rAjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 97 ) aura kSatriyasaradAroM ko pratibodha dekara, unheM ozavAla banAye haiM / parantu ve ozavaMza ke sthApaka nahIM kahe jA sakate, kintu unheM ozavaMza ke navapallavita karanevAle samajhane caahiye| saMsthApaka kA saubhAgya to pArzvanAthasantAnIya vidyAdharakulotpanna mahArAja zrIratnaprabhasUrI. zvarajI ko hI milA hai| -muniyatIndravijaya / zrI AdinAtha stutiHahaM zrI AdinAtho jagatajanapatiHjJAnamUrtiH cidAtmA, devendrAdiprapUjyo vividhasukhakaro lokakartA ca hartA / karmANAM dharmarAjo munigaNamanasi sthairyatA prAptamAnaH, so me svAmI zamIzo haratu kalimalaM koraTastho jinezaH 1 -shriibhuupendrsuuri| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa naMbara 2 zrIkoraTAmaMDana-mahAvIrajI ke mandira kA prazasti-lekha vIranirvANasaptativarSA pArzvanAthasantAnIyaH / vidyAdharakulajAto vidyayA ratnaprabhAcAryaH // 1 // dvidhA kRtAtmA lagne caikasmin koraNTa prosiyAyAma / vIrasvAmipratimAmatiSThipaditi papratheti prAcInam // 2 // devaDAThakkuravijayasiMhe koraMTasthavIrajIrNabimbam / utthApya rAghazukne nidhizarazazivarSe pUrNimA gurau // 3 // susthiravRSabhe lagne tasya saudharmabRhattapogacchIyaH / zrImadvijayarAjendrasUriH pratiSThAjanazalAkA cakre // 4 // koraMTakavAmi-mRtA-mokhAsutakastUracandayazarAjI / datvodadhizatamekaM, zrImahAvIrapratimAmAtaSThipatAm // 5 // hrnaathsutssttekcndrstcaitykopri|| kalazAropaNaM cakre, bhUbANaguNadAyakA pomAvApuravAsI, haranAthAtmajaH khumAjI shresstthii| pRthvIzararasamudrAM, pradAya dhvajAropayAmAsa // 7 // prosavAlaratanasutA hiircennvlkstuurcndraaH| zazivamukaradA daMDamatiSThipan kalApurA''vAsAH // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjendrasariziSyavAcakamohanavijayAbhidho dhIraH / lilekha prazastimenAM, gurupadakamaladhyAnazubhaMyuH // 6 // zrIkoraTAmaMDana-RSabhadevajI ke mandira kA prazasti-lekhamarudharezarASTrakUTavaMzIyazrIsiradArasiMharAjye / eranapurAroDataH, krozaSa vilasati koraMTapurI // 1 // avati purametaddevaDAvaMzIyaThakuro vijayasiMhaH / kaNayApura kolApura koraMTaka nAmabhiH khyAtam // 2 // upadezataraGgiNIgranthAderavalokanAt / vatsare dviSu yugmendau, zrIvRddhadevamarirAT // 3 // sthittAtra caturmAsI, nAhaDamantrisAligAvupadizya / sAkaM kuTumbavagaistAvetAvavIbhavajainau // 4 // atha nAhaDamantrI koraMTakAdiSu dvisaptati caityAni / nirmApya tatpratiSThAmacIkaracchIvRddhadevasariyA // 5 // koraNTakAtisamIpasthe, zAlate brahmapurI nagarI / tatsamayA girinicairasti mahAvIraprAcInacaityam // 6 // etatprAkAravAmabhAge pRthvIkhananasamaye / vidhuzazinavavarSe, jyeSTha zukra'STamI tithyAm // 7 // zrIRSabhadevasvAmidIvyanmatiH prAdurAsIt / kAyotsargadhyAnasthitazAntisusambhavAmyAM sAkam // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) . etattiSThApayiSuH saharSa koraTAnivAsI saGghaH / saudhazikharamatiramyamacIkaranmandiraM tatra // 6 // shriisaudhrmbRhttpogcchiiyvijyraajendrmuurinnaa| navazaranidhizazivarSe. vaizAkhazuklapUrNimA guruvAre // 10 // pratiSThAmacIkarata, lagne mahAmahena vRSabhe sthire / / itara kiyajinavimbAJjanazalAkA kAritA tena // 11 // bhUrasavasumitadAyI, jogApurAvAsidalAsuratiMgaH / tasminnavajinabimbe, nAmajATetamakArayatsvIyam // 12 // pomAvAvAsihaTTAdIpAmoTAsutA''idAnAkhyau / SaTzatamekottarapaJcAzaddatvA mUrtimatiSThipatAm // 13 // harajInivAsipUnamacandadAnApannAH svarNakalazam / dvAdazazatakapazcAzaddatvA samAropayAmAsuH // 14 // datvA SaTzatakaM paJcaviMzatyuttaramapyatha / sthApayAzcakrire daMDameta eva mudAM tadA // 15 // pomAvApuravAsI, navalaDUMgA saikatrayodazazatam / dattvA ramyapatAkA''ropaNaM kRtavAnatibhaktyA // 16 // vanArAjAnavAvaradAbhUtAbhagAdhUDApIthANI / hakamAsUrajamallAvaizAkhapUrNimAyAM svaamivaatslym||17|| vaizAkhasitakAmatithyogAsUrasiMga osavAlaH / cakrivAnavakArasImakarodApAtikamahaM zrIsaGghaH // 18 // kRtiriyaM mohanavijayopAdhyAyasyati / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa naMbara 3 zrIkoraTAmaMDanajina-stavanAni / jalAnI rAha prAdijiNanda arajI suNojI kAI, muja mananI mahAmuja mananI mahArAja // prA0 / Tera // nija guNa Atama mAharAjI kAI, huM bhUnyo viSayane, huM bhUnyo viSayane saMgahive tuma caraNe prAtriyojI / hive tuma caraNe AviyojI kAMI, nijaguNa dAkho, nija guNa dAkho rNg|| zrA0 // 1 // niraguNa jANI navi choDiyejI kAMI, tuma ko dIna. tuma cho dInadayAla-sAMco viruda sNbhaaliiyejii| sAMco viruda saMmAlIyejI kAMI, muja pIDA do, muja pIDA do TAla // prA0 // 2 // tuhija zatrujaya adhipati jI kAMI, tuhija dhuleve, tuhija dhuleve svAma-tuhija AbU gaDha dhaNI jI / tuhija AbugaDha dhaNIjI kAI, tuhija koraTe, tuhija koraTe dhAma !! bhA0 // 3 // darisaNa duralabha tAharojI kAI, te to muja para, te to muja paratIta-piNa cAritranI sNpdaajii| piNa cAritranI saMpadAjI kAMha, dIjiye suvihita, dIjiye suvihita nIta // mA0 // 4 // saMvata rasa paNa nava zazijI kAi, mRgasiravadinI, mRgasiravadinI bIja-sUrirAjendre vNdiyaajii| mUrirAjendre vaMdiyAjI kAi, pAmI anubhava, pAmI anubhava bIja // prA0 // 5 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (102) hIDAnI rAhamAdijinanda prabhu arajI lIje, zivaramaNI sukha dIje re| zubha najara karI sAhiba mujane, darisaNa vegA dIje re 1 sAhiba pyAro re, sAhiba pyAro mujane tAro, bhavajala pAra utAro re sAhiba0 // Tera / / pAMce AThe mujane pIDyo, naraka nigoda nacAyo re| kAla anaMtA kumati saMge, janama maraNa dukha pAyo re sA0 2 moharAyano maMtrI maliyo, cora saMghAte bhaliyo re| tRSNA taruNI ANI melI, kAmakIcaDa mAhe raliyore sA03 tera vAvIsa teMtIse TAlI, sattAvana chaTakAyA re / dasa corAsI dUra karIne, nAbhInaMdana dhyAyA re // saa0|||| koraTA nagara meM RSabhajinezvara, bheTyA mana zudha bhAve re / sUrivijayarAjendra kRpAthI, pramodaruci dila dhyAve re ||saa05 mAdIzvara avatArI jinavara, koraTAdhipa jayakArI re / sAtizaya jina mudrA darasita, bhAvaroga apahArI re // 1 // bhavadukhahArI re, bhavadukhahArI zivasukhakArI, jIvajIvana AdhArI re. bhvdukhhaa0|| Tera // siddhAcala AbU ke maMDana, adbhuta mahimA dhArI re / sura nara kinnara vAsudevA, karate sevA tumhArI re // bh0||2|| karuNAvatsala ! karuNA kIje, dIje pada aNahArI re / nAtha niraMjana zaraNe rAkho, sevaka bhaje gujArI re ||bh0||3|| www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) veda vasu nidhi bhUmi varSe, magasira tIja ujArI re| sedariyA se saMgha samAje, bhAvI deva juhArI re // bh0||4|| vidyA sAgara vizva divAkara, vivekAkara nistArI re / sUrIzvararAjendra tuM sAco,muniyatIndra hitakArI re ||bh0||5 mahetAnIre zuM mahI mola. e rAha--- jinavarajIre AdinAtha jayakArI, sakala saMghane hitakArI, AdinAtha jayakArI / / Tera / munka munka meM nAmanA bhArI re, __sau yAtrI Ave dila dhArI re / nizadina guNa gAve nara nArI re, nara nArI re mAvanA bhAve sArI. prA. 1 rAja rAjezvara paya vaMde re, vAsava paNa sura vaMde re / jaya jaya bolata AnaMde re, __ AnaMde re bhAvastavana vistArI. zrA0 2 zrInAbhirAya kula caMdA re, mAtA morAdevInA naMdA re / yazadhArI teja AnaMdA re, mAnaMdA re zivaramaNI bharatArI. mA0 3 tI tAlathI vaghAvo jivaMdA re, kApe hRdayamaMla dukha phaMdA re / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA0 4 prA05 ( 104) dragana mAno ke araviMdA re, __ araviMdA re suMdara chavi pyArI. vizada puSpa laIne Avo re, jaine prabhujIpe racAvo re / jaya jayAravathI vadhAvo re, vadhAyo re suMdara bhAva jagArI. yaza sukha tehathI malaze re, __ karmakalaMka nahIM pharase re / jIta nagarA nita ghurase re, ghuraze re mananI mojAM sArI. vizvapati tuma caraNe re, Avyo chu sevA nita karaNe re / dhyAnamAM lai lIjo zaraNe re, zaraNe re vidyAvijaya sukhakArI prA06 prA0 7 rAha kabAlIprabhu zrInAbhi ke naMdana, karo muja karma nikaMdana / sadA zivasAya ke maMDana. karo muja karma nikaMdana // 1 // ghaNo krodhI ghaNo lobhI, ghaNo mAnI thayo hu~ to| viSayI ne lAlacI pUro, karo muja karma nikaMdana // 2 // mati thaI bhraSTa jo mArI, dharI nA sevanA taarii| bhamyo kudevane dhArI, karo muja karma nikaMdana // 3 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.5) jayA na Apane kadIye, grahI nA ApanI mANA / smarNa prabhu leza nA kIg, karo muja karma nikaMdana // 4 // have prabhu pAsaro tAro, nahIM koI sAhya krnaaro| tuMhI mama prANa prAdhAro, karo muja karma nikaMdana // 5 // sadA huM dhyAna tava dharato, tamone leza nA paravA / dayA prabhu dilameM lAkara, karA muja karma nikaMdana // 6 // tapobala teja guNa dhArI, muniyatIndra manohArI / viveka guNa prApavA bhArI, karo muja karma nikaMdana // 7 // bhekhare utAro rAjA bharatarI e rAhatAra prabhu aa tuja bAlane, tAro kRpA nidhAna jI / umeda dharI huM Aviyo, karavA darza sujAna jI / / tA0 1 // saMsAra aTavI mamatA thakAM, dekhyA duHkha anaMta jI / kUDa kapaTa ati prAdaryA, na kIdho saMga bhavaMta jii||taa0 2 / / pUrva punyanA jogathI, pAmyo manuSya avatAra jii| zaraNa graho have Apano, karazo bhava nistAra jii||taa03|| morAdevI suta naMdalo, nAbhIke kula bhANa jii| yunanA dharma nivArane, pAmyA pada niravANa jI // tA0 4 // RSabha RSama raTato thako, Ayo tuja daravAra jii| mahera karI prabhu bAlane, kIjo bhavajala pAra jI // taa05|| sarirAjendra paya vaMdatAM, pAve avicala dhAma jI / yatIndraguru supasAyathI, vivekavijaya guNa grAmajI / / tA06 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (106 ) sAla chIyAsI atimalo, kRSNapakSa ravIvAra jI / tithI ekAdazI sohatI, bheTyA koraMTe susAra jI / / taa07|| __ mAtA morAdevInA naMda0 e rAhamaiM tore darape AyojI, zivapuravAsI svAmI tero darzana pAyo jI / maiM tore0 // Tera // koraTAmaMDana cho dukhakaMdana, bhayabhaMjana bhagavAna / zAMta mUrti prabhu tArI nirakhI, huo mana gulatAna // maiN01|| dhanuSa pAMcasau sovanakAyA; ujjvala teja apAra / vinItAnagarIno tuM rAjA, nAbhInanda kumAra // maiM // 2 // mArudevI kuMkhe ho jAyA, nAbhIrAya kulacaMda / darzana terA punye pAyo, kATo bhavanA phaMda . // maiM0 // 3 // mAthe mukuTa kAne kuMDala, jhalahala zobhA sAra / bAhe bAjubaMda ratnajaDita che, aMgI ajaba apAra // maiN||4|| sarvadevamA deva tuM sAMco, paDacA pUraNa hAra / aura devane navi huM jAcuM, Ayo tuma darabAra // maiM // 5 // vibhu varadAtA juga vikhyAtA, sAMco siddha svarUpa / zItala zazisama mukhanI kAMti, cidAnaMda anUpa ||maiN // 6 // sUrivijayarAjendra pasAye, jaya jayakAra varatAya / yatIndramunino caraNopAsaka, nemacaMda guNa gAya // maiN0||7|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (107) bhekhare utAro rAjA bharatarI0 e rAhamaroso vIra ! ika tAharo, jagadIza jagabhAna jI / kRpA karI prabhu dAsape, lIjo arja dila mAna jI / bha. 1 trizalAdevI atilADalo, siddhAratha tuja tAta jii| jaya ho sadA vIra prApanI, jaya jaya trilokI nAtha jI / / ma0 2 abhigraha karI ati Akaro, tArI caMdanavAla jI / dhanya vIra vibhu Apane, dhanya dhanya munipAla jI || bha0 3 sthApanA karI caturvidha saMghanI, tAryA kaI naranAra jI / upasargoM duSkara veThIne, pAmyA pada zrIkAra jI // bha0 4 rasa vasu nidhi candra meM, bheTyA tuja caraNasaroja jI / yatIndra muni paya vaMdine, vivekavijaya guNa moja jii|bh05 cAlo sakala mila siddhagiri jAnA, e rAhakoraTA tIratha kA dhyAna lagAnA; pUrva upArjita pApa bhagAnA / mUrti manohara mahAvIra maMdira, mana vaca kAya se prabhu guNa gAnA ko0 1 atiprAcIna jainamata maMDana, khaMDana numpaka najIra dikhAnA / mUrtipUjA yaha zAstra siddha hai, sabUta adbhuta yaha sabako sikhAnA ko0 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko 3 ko0 4 (108) vIranirvANa se sittara varSe, ratnaprabhasUri the jaga bhAnA / vaikriyalabdhe kiye pratiSThita, __ tIratha donoM prasiddha kahAnA proziyA nagarI koraMTa pura vara, donoM nagara bhuvi pragaTa pahacAnA / cAroM maMdira suMdara zobhita, anubhava yaza nita jinamata jAnA RSabha RSabha prabhu pArzva jiNindA, jagadAnandA sukha vilasAnA / vRddhadevasUri sthApana kartA, bhaviyaNa bhAva se bhakti bajAnA saudharmatapagaccha gagana divAkara, vijayarAjendrasUri ati balavAnA / isI nagara meM kiye pratiSThA, punaruddhAra ye dila meM lAnA prAyaH sarva se adhika prAcInA, darzana karane ko nita nita jAnA / sarva kuzala kalyANa ke dAtA, pUjana karake pApa pulAnA saMkta rasa siddhi nidhi indu varSe, zukla poSa kI navamI bhAnA / ko 5 ko0 6 ko. 7 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .(109) yatIndra racita tIrtha itihAsa meM, nemi gAyanapada pragaTa chapAnA ko0 8 khyAla kI rAha meMkoraTe darasana karavAne, manameM lAgyo adhika umAho bhavajala taravAne ko0 / / Tera / / bhaMjanazalAkA occhatra suNiyo, mukti varavAne, sura nara sArA Ave dekhavA, saba duHkha haravAne. ko 1 dina ekAdazI darzana kInA, saphala janma saaro| AdIzvara adbhuta dekhatA, mana mohyo mAro. ko0 2 tribhuvana nAyaka keI tariyA, aThe virAjo Apa / mAMgyAne manavaMchita deve, guno karo saba mApha. ko. 3 dhanya ghaDI dhana bhAgya hamArA, prabhudarzana paayaa| keI kAlarA punya puravalA, Aja udaya prAyA. ko0 4 cita ghAnyo rAjendrasari, guNI gItAratha mottaa| vividha prakAre vidhi karAve, bhAMge saci toTA. ko0 5 iNa velA meM zrocchava kInA, zrIsaMghane shaabaas| lAkha lAkhane lherAMvarate, vasavA zivapura vAsa. ko0 6 mAhorathI teDAvI TolI, teDyA tribhuvanadAsa / bahuvidha vAlako guru guNa gAve, ramaNika gUMthe rAsa. ko07 'saMvata aTThAvanarI sAle, varatyA maMgala caar| . umeda karI mAdIzvara dhyAne, jiNaghara jaya jayakAra.ko08 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 110) vasaMta cAla, caMdA prabhujI se0 e rAhaAja AnaMda apAra re, prabhu bheTe magana meM / bheTe magana meM dekhe magana meM, Aja Tera. atiprAcIna jina tIrtha kahAve, nAma koraMTa udAra re prabhu prathama maMdira zrIvIra virAje, trizalAnandana jayakAra re prabhu0 RSabhajinezvara maMdira vIje, trIje pArzva sukhakAra re prabhu0 nUtana maMdira cothe mAMhe, vaMdo nAbhi-kumAra re prabhu. yatIndra muni paya--sevaka vidyA, yAtrA karI jaga sAra re prabhu dhanya divasa ghaDI vAra re, prabhu dekhe magane meM / dekhe magana meM pekhe cimana meM // dh0|| Tera // prayama yogI jina dharmagharAghava, RSabha RSabha jayakAra re.pra.1 samaNe bhagavaM mahAvIra kahAve, zAsanapati siNagAra re pra02 vAmAnaMdana jaga jayakArI, pArasa pArasa dhAra re pra03 caitya manohara koraMTa mAMhI, zobhe jina jaga sAra re pra. 4 vAcaka yatIndrapaya sevAkArI, vidyAvijaya zubhakAra repra.5 mAtA morAdevI0 e rAhajaya jaya nAbhIjI ke naMda, koraTA nagara meM Apa virAjo, darzana ke sukhakaMda // Tera // marati manohara tArI svAmI, dekhata mana harasAya / darzanase mAnada humA jaise, bheTyA siddhAMgari rAya j01|| pUraNazazi sama mukhaDo sohe, ardhacanda sama bhAla / darzana kara manaDo lobhAyo, kApo bhava jaMjAla // j02|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 191 ) suMdara pratimA zvetavarSa kI, UMcI ke phuTa pAMca / khaDI mUrati zAMti saMbhava, phuTa cha sAdA pAMca ||j.3|| kaSAya maMgala nidhi zazi varSe, bheTyA dInadayAla / magasiravada tRtIyA kI yAtrA, kInI thaI ujamAla // j04|| sedariyA saMgha huA ravAnA, sAtha guDA samudAya / kuMdanamala ko darzana miliyA, guruyatIndra pasAya // j0|| nadI namunA ke tIra0 e rAhajagatAraka jinarAja acho tume jagapatI, muja hivaDAno hAra tuMhI tribhuvanapatI / bhASaka bhAsanarUpa tiNe jANo chatI, to paNa bAlaka vola vInavU tuja pratI // 1 // vara mahilA dhana mAla chAya rahyo mohanI, lAgI tRSNA lAra azubha zubha lohanI / jo niryAmaka zreSTha iSTa ke to bhaNI, tAro dIna-dayAla ! dayA karI mo bhaNI // 2 // bRTho ama ghara bhAja, amIrasa mehalo, nayaNe nirakhyo nAha, saMbhArI nehalo / anubhava rUpa svarUpa prabhune aTakanyAM, te muha mAgyo Aja sakhI pAzA DhanyAM // 3 // sAvarAja mahArAja malaga jaine vasyA, muja mana paMkaja mahala chadajJa thaine dhasyA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 112) jo huve sajana vidUra tohI pAse base, kihAM sAyara kihAM canda dekhI mana ullase // 4 // piNa nirAgIsuM rAga karI zyuM kIjiye / jala jala mare re pataMga dIpaka na ptiijiye| tiNa marAgIsuM rAga karatA sohIlo, piNa vItarAgI rAga nivAhaNa dohIlo / / 5 / / pekhyo pratirUpa ke paratikha tuja bhaNI, mohanI putrano neha te jANo jgdhnnii| sakalakalA ghaTa mAhI ke pragaTI tuja ache, neha kalA niravAha ke paragaTa nAtha che||6|| jehane jehasuM rAga te piNa tehasu mile, AMbAkero svAda niMboliye kima Tale / je ramyA jAyane phUla se bAula kima game, je jhIlyA gaMgAnIra chillara kaho kima game 1 // 7 // caraNa kamala jinarAjasuM lAgI prItaDI, avara saMsArI deva na dhyAvaM eka ghaDI / koraTe vIrajiNaMda digida sama pekhiyo, timira anAdi mithyAtva sahajathI meTIyo // 8 // ugaNIso igatIsa varasa zubha mAsa meM, caitra amAvasa divasa bheTyo hullAsa meM / mUrirAjendra mahArAja hRdayathI thApajyo, dhanamuni caraNasaroja sadA moya rAkhajyo // 9 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cazohi. alcohle llegro Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com