Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ * . 2 4A * * * re' CES *** 3 ) & 2nni , " tmm 66 *eth : 441' * * * os & 6 h +'? * sd x-* * * * mw - - oo oo ' -s-fascinEWS $LLYjte # (6c {vft | | tkaatrnaarkeRssaa 6 | ........... ------ ............XTags:3vg * SufiMgLalji? WgRfunilHUKSu!RASHASRUi_HIS!1fHEYUTHARU'Raalugataneg!Bus_SHERMAL ! UgliHhh
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ IrZsA JA Sentry OM sa zrIvItarAgAya namaH zrIjambUsvAmI caritra | anuvAdaka---- paM0 dIpacadajI varNI, narasiMhapura ni0 thugs- prakAzaka mUlacaMda kisanadAsa kApaDiyA, di. jaina pustakAlaya, caMdAvADI - sUrata. - tRtIvRti ] vIra 60 2453 [ prati 1000 jaina vijaya pri presa- sura meM mUlacaMda nidAu parivA mudrita kiyA / mUlya - cAra Ane | 12:677247deg
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaktavya yaha hastaprApta pustaka kisI saskRta granthake AdhArapara zrI ginadAsa kavine hindI bhASAmeM anuvAdita kI thI mise kaTanI-mur3avArAnivAsI munsI nAthUrAma kI lamecUne san 1902 meM prakAzita kiyA thA, lekina vaha anuvAda eka to chandovaddha thA, dUsare sAdhAraNa vyakti usase sugamatayA lAbhabhI nahIM uThA sakte the| ataH AvazyakatA thI ki isakA eka aisA sarala anuvAda prakAzita ho jise sarvasAdhAraNa acchI taraha par3ha likha leN| isa AvazyakatAko dhyAnameM rakhakara ukta anuvAdakaM AdhArapara paM. dIpacanI varmA narasiMhapura ni* ne yaha anupAda kiyA hai| hama Apake bahuta AbhArI haiM ki jinhoMne yaha anuvAda hameM binA kisI svArthaka kara diyA hai| pustakakI kathA rocaka hai aura janazAoM ke anusAra hai| koI bhI viSaya jainazAstrasa pratikUla nahIM hone pAyA hai| nIti varavakta kAma AsakatI hai vaha kavitAmeM dIgaI hatAki pAThaka use kaMTha tha karake sadAcArI aura vyavahArakugala bana skeN| yaha anuvAda prathamavAra " digambara jaina " ke upahArameM hamArI vargavAsinI bhaginI nAnIvhenake smaraNArtha baoNTA gayA thaa| hapa hai ki samAjane ise emA apanAyA ki hameM isakA dUsarA skaraNa vIra saM. 2 4 43 meM nikAlanA par3AyA aura vaha bhI khatma ho jAnese yaha tItarI AvRtti prakaTa kI jAtI hai| vIra sa. 2453 / mUlacaMda kisanadAna kaardd'iyaa| jyeSTha putrI 7 //
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM namaH siddhebhyaH / zrIjaMbusvAmI - caritra | prathama praNami parameSThi gaNa, praNamoM zArada prAtha / guru nirgrantha namo sadA, bhava bhava sukhadAya // dharma dayA hirade dharU~, saba vidhi maMgalakAra | jaMbUsvAmI - caritakI, karUM vacanikA soreM // atha vacanikA prAraMbha / madhyalokake asaMkhyAta dvIpa aura samudroM ke madhya eka lAkha yojane ke vyAsavAlA thAloke AkAra sadRza gola maMbU nAmakA dvIpa hai | jisake madhya meM nAbhike sadRza zobhA denevAlA eka sudarzana 1 nAmakA parvata pRthvI se 94000 yojana U~cA hai aura dilakI bar3a pRthvI meM 10001 yojanakI hai / isa parvatapara cAra vana haibhadrasAla, naMdana, saumanasa aura pAhuka / ina cAroM vanoM meM cahu~ ora cAra 2 akRtrima - vinA banAye - anAdinidhana jinacaityAlaya haiM, jahaoN para deva, vidyAdhara tathA inhIM kI sahAyatA pAkara anya puNyavAn puruSa darzana, pUjana, dhyAna karake apanA AtmakalyANa karate hai / aMtake pAMDukavanameM cahu~ dina cAra arddhacandrAkAra zilAe~ hai, jinapara indra zrItIrthaMkara devakA janma kalyANake samaya virAjamAna kara 1008 kSIrasAgarake nIrake kalazoMdvArA abhiSeka karatA hai / isa parvata kI talahaTImeM cAroM aura cAra gajadaMta ( hAthoMke daoNtoMke sadRza mAkAravAle) parvata hai, inapara bhI akRtrima caityAlaya hai / 1 yojana=4000 mAtra arthAt 2000 kona.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ___ isa parvatake uttara aura dakSiNameM himavan , mahAhimavan, niSadha, nIla, rukmi aura zikharI aise chaha mahAparvata daNDAkAra pUrvasa pazcima samudra taka Ar3e phaile hue hai, jinake kAraNa jaMbUdvIpake svAbhAvika sAta bhAga ho gaye hai| sudarzanametake AsapAsake denA jo pUrva se pazcima samudra taka do mahAvatoMke madhyama par3A huA hai, nAma videhakSetra hai| yahA~para saidava bosa yakara vidyamAna rahate hai| ginake anAdile ye hI nAma hote Aye hai-sImaMgharai, yugamaMghara, bAhu, subAhu, samatA, svayaMpranu, RSmAnana, antavIrya, saMgprabhu, vizAlakIrti, devara, candrAnana, drabAhu, bhugama, Izvara, nemiprema, vIrapaNa, mahAbhadra, devaveza, ativIrya / yahA~ke manupNake Ayu, nAya, vala, vIyadi sadaiva ithe kAlake manuSyoM ke pramAga hote hai tathA sadaiva isa kSetrase bhIka ko nAmakara mona prApta kara sakatA hai| arthAt nhA~para jAna ko mirana nahIM hai isIse inakA nAma vida kSetra huaa| kato una mahArvatoMke donoM ora bharata, erAvata, hamavat , hari. ska, heNyavat , aise paTUkSetra aura hai| inameMse airAvata uttarakI mera aura bharata nAmakA kSetra dakSigako jora bilakula samudra taTapara hai| ina donoM madhyameM eka eka vaitADya parvatake pahanAne dodo bhAga ho gaye haiM aura mahAparvatAsa do do mahAndo nikala kara uttara dakSiNa sandrameM gAkara milI hai, jisase eka bhAgake tIna tIna bhAna ho gaye haiN| ina sabako milAkara donoM kSetrake chaha mha bhAga hara arthAt cha airAvatake aura cha bharatake ina chaha chaha khaMDAsa atyanta uttara aura dakSiNa bhAgameM samudra se milA huA eka eka
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) mAryakhaMDa hai aura isakI tInoM dizAoM meM pA~ca pA~ca mlecTaDa hai| inhIM AryakhaMDoM meM treTa zalAkAdi uttama puruSoM kI utpatti hotI hai aura inhIM khaToMmeM avasarpiNI, utsarpiNIke upamAnupA yAdi cha' kAkI phirana hotI hai / isa hI bharatakSetra AryakhaMDameM eka magagha nAmakA deza aura rAgRhI nAmakI nagarI haiM / isIke pAsa udayagiri, sonAgiri, khaMDagiri, ratnAgiri aura vipulAcala nAmakI paMca pahAr3iyA~ haiM / ina pahAr3iyoM ke kAraNa yaha sthAna atyanta manogya mAlUma hotA hai / pUrva samaya meM isa nagarI kI zobhA avarNanIya thI / nAnA prakA rake vana, upavana, kube, bAvar3I, tAlAba, nadI Adi se zobhita thI / cAroM ora baDe bar3e uttaMga gaganacuMbI mahala aura Thaura Thaura jinamaMdira aise bana rahe the, mAnoM akRtrima catyAlaya ho hoN| ve maMdira nAna prakAra ke citroMse citrita the -kahIM to svargakI saMpatti dRSTigata honI thI, to kahIM narakakI vedanA dikha rahI thI, kahIM tiyaMcagari duHkhoM kA dRzya dikhAI de rahA thA, to kahIM rogI, viyogI, zokI naranAriyoMkA citra khiMca rahA thA, kahIM bhava-bhogoMse virakta parama digaMbara RSi apanI dhyAna-mudrAmeM mana hue tIna lokakI saMpattiko tRNavat tyAge hue nizcala dhyAnayukta baiThe hue mAlama ho rahe the, kahIM zrIjinendrakI parama vItarAgI mudrAko dekhakara tIvrakrapAyoM bhI 1, mlecchakhaTa use kahate hai jahA~ roga svecchAcArI a--- jJAnarahita hoN| ina sar3oM meM bhI kAlacakI phirana nahIM hai / 2. yaha nagarI vihAra sTezana se anumAna 10 kolapara hai| 35 samaya vilakula ujAr3a ho rahI hai|
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva zAta ho baiThA thaa| arthAt jahA~ saMsAra dazAkA bhale prakAraanu. bhava hotA thA, aise minamaMdira torana patAkAdi kara zobhAyamAna the| aisI aneka zobhAkara saMyukta vaha nagarI thI, jahaoN bhikSuka, bhayavAn va daridrI puruSa to dRSTigocara hI nahIM hote the| yahaoNkA mahAmaMDalezvara rAjanItinipuNa, nyAyI, yazasvI aura mahAbalI rAjA aNika rAjya karatA thaa| jisakI bahutase mukuTabaMdha rAjA AjJA mAnate the| eka samaya jaba ki rAjA zreNika rAnasabhAmeM baiThe the ki usa samaya vanamAlIne Akara chahoM Rtuke phala phUla rAjAko bheMTa karake vinaya kI-bho svAmin / vipulAcala parvatapara aMtima tIrthakara zrImahAvIra jinakA samavasaraNa AyA hai, jisake prabhAvase ye saba RtuoMke phala phUla phala phUla gaye hai| vApI, kuve, tAlAva Adi saba bhara gaye haiN| rAjA yaha samAcAra suna atyAnandita huA aura turaMta ho siMhAsanase utara sAta pair3a calakara prabhukI parokSa vaMdanA ko| pazcAt mukuTako chor3akara zeSa saba vastrAbhUSaNa no usa samaya unake zarIrapara the, utArakara vanamAlIko de diye aura nagarImeM ghoSaNA karAI ki vIra prabhu jinakA samavasaraNa vipulAcala parvatapara AyA hai, isaliye sarva nagarake nara-nArI vaMdanAko calo / ghoSaNAko sunakara purajana bahuta harSita ho svazaktipramANa aSTa dravya le lekara vaMdanAko cle| usa samaya rAjA prajA sahita jAtA huA aisA mAlUma hotA thA mAnoM indra hI senAsahita darzanako AyA ho| jaba ve samavasaraNake , nikaTa pahuMce, taba rathase utara paoNva pyAde calane lge| so prathama hI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) mAnasthamA, jisake dekhanemAtrame mAnI puruSoM kA mAna nAtA rahatA hai, darzanakara samavasaraNameM praveza kiyA aura tIna pradakSiNA dekara namaskAra kara zrIjIko pUrA karake manuSyoMke koTeMmeM jA / aura bahuta prakArase stuti karake vinatI kI-" he nAya! kRpA karake mujhe samArame pAra karanevAle varmA upadeza dImiye" taba prabhukI divyadhvani khirI aura tadanusAra gautamatvAmIne, jo cAra jJAnake dhArI prathama gaNadhara the, kahA,____ he rAnA ! suno. isa anAdinidhana saMsArameM yahIya anAdi ko vaza huA vAvalekI taraha caturgatimeM bhramaNa karake nAnA prakArake janma aura maraNa Adi duHkhIko sahatA hai| yaha jIva mithyA bhramase para vastuoMmeM ApA mAna kara Apako bhUla rahA hai aura apanI alakha saMpatti aura avinAzI mukhakA anubhava na kara indriya viSayoM meM Asakta ho sukhI honA cAhatA hai, parantu jahA~ tRpNArUpI ani prajvalita hai vahA~ bhoga sAmagrIrUpa iMdhanase tRpti kahA~ ? jyoM jyoM yaha viSayabhogakI sAmagrI milatI jAto hai tyoM tyoM viSaya tRSNAkI icchAe~ bahatI hI carI jAtI haiN| pratyeka jIvako itanI tRpNA hai ki tIna lokakI sAmatrI bhI kadAcit mila jAya, to bhI isa jIvake mAzAlI gaDhekA alakhyAtavaoN bhAga bhI na bhare parantu loka to eka, aura jIva anaM. tAnaMta hai, aura pratyeka jIvako isa prakArakI tRpyA va icchA hai so inameM mukhakI icchA karanA, mAno pattharapara kamalakA lagAnA hai / tAtparya yaha-saMsAra duHkhamayI hai, isameM sukha raMcamAtra bhI nahIM hai| jisa prakAra kelAkA sthaMbha nisAra hai, jalako mathanese
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ / (8) kucha bhI nahIM nikalatA, usI prakAra saMsAra asAra hai| no bhavya jIva sukhake abhilASI haiM ve ise tyAgakara dharmakA sevana kreN| dharma do prakArakA hai- eka sAgAra (gRhasthoM kA) jise aNuvrata yA dezatrata kahate haiN| dUmarA anAgAra (sAdhuoMkA) mise mahAvrata yA sakalavrata bhI kahate hai| pahilA paramparA sacce sukha-mokSakA sAdhana hai| dUsarA sAkSAt mokSakA sAdhana hai|" isa prakAra svAmIne saMkSepase saMsAra dazAkA svarUpa varNana karake do prakArake dharmakA svarUpa varNana kiyaa| inameM eka deva vahAM AyA aura namaskAra kara apanI sabhAmeM gbaitthaa| usakI apUrva kAti dekhakara rAnA zreNika bar3e AzcaryameM hokara pUchane lage-he svAmin ! yaha deva kauna hai ? tava svAmIne kahA-'yaha vidyunmAlI nAma deva hai aura aba isakI Ayu tIna dinakI zeSa raha gaI hai" tava punaH rAjAne pUchA-"he prbho| devoMkI Ayuke jaba chaha mahInA bAkI raha gate hai, tava mAlA murajhA jAtI hai aura jaba isa devakI Ayu kevala tIna hI dinakI raha gaI hai taba bhI isakI kAti anupama hai, so he prabho ! kRpAkara isakA vRttAMta khiye|" taba gautamasvAmInIne isa prakAra kahanA prAraMbha kiyA-"ai rAjan ! suno, isI dezameM vardhamAnapura nAmakA eka sundara nagara hai, jahAMkA rAnAmahIpAla atyanta dharmadhuraMdhara aura nyAyanItinipuNa thA aura jahA~ aneka seTha vAsa karate the| aise uttama nagarameM eka brAhmaNa rahatA yA, jo ki mahAmithyAtvI thA aura logoM ko niraMtara mithyA upadeza dekara vyAha, zrAddhAdi nAnA kodvArA apanI AjIvikA karatA thA usake bhadeva aura bhAvadeva nAmake do putra vidyAmeM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuta hI nipuNa the, paraMtu pitAke anusAra ve bhI mithyAtvase na baca ske| kucha samaya pIche vaha brAhmaNa kAlavA se apane kiye hue mithyAtva kA~kA prerA huA durgatiko calA gayA aura ye donoM hijaputra usI prakAra apanA kAlakSepa karane lge| bhAgyodayase eka dina mahAtapasvI zrIdigaMvara muni nagaraka udyAnameM bihAra karate e aaye| taba dviraputra aura saba nagaraloka munikI vaMdanAko gaye aura vaMdanA kara zrIguruke mukhame dharmopadeza sunA! saba logoMne yathAzAkta vratAdika liye aura vaha dviAputra bhAvadeva bhI bar3A thA saMsArakA svarUpa muna kara viSaya bhogAse virakta ho yaha vicArane lagA ki yaha samaya vIta mAnepara phira hAtha nahIM AyagA, kAla acAnaka hI Akara isa legA aura phira mara vicAra yahaoNke yA hI par3e raha jAyeMge / saMsAramai sapa svArtha ke sage hai| yadi hita koI saMsArameM hai to ye hI zrIgula hai, jo niSprayojana bhavasAgarama dUbate hue hama logoko hastAvalaMbana de kara pAra lagAte haiN| saba vastue bhagabhaMgura hai| jaba hamArA zarIra ho nAgavAna hai to isake sambandhI padArtha avazya hI nAgavAna hai| isaliye avasara pAkara hAthase jAne nahIM denA cAhiye / aisA vicArakara zrIguruke nikaTa minadIlA dhAraNa koI Thoka hai-'zaTha sudharahiM satsaMgati pAI, loha kanaka he pArasa pAI mahAmUDha mithyAtvI bhI satsagake prabhAvase catura vihAna ho jAtA hai| dekho, vaha bhAvadeva brAhmaNakA putra jo paramparAse tIvra mithyAtvI dhA, usanebho zrIguruke mukhase saccA kalyANakArIupadeza sunakara vairAgyako prApta kara ninadIkSA le lii| ve bhAvadeva muni apane guru tayA saMbake
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) sAtha aneka dezoMmeM vihAra karate hue vAraha varSa pazcAt punaH isI vardhamAnapurake udyAnameM aaye| eka dina bhAvadeva munine manameM vicArA ki merA choTA bhAI bhavadeva jo tIvra mithyAtvameM phaMsa rahA hai, use kisI prakAra samajhAnA cAhiye / yaha vicAra kara zrIguruko AnA le nagarame jAkara apane bhAIke makAnameM praveza kiyA / taba inakA choTA bhAI apane bar3e bhAIkA Agamana dekha apanA ghanya janma mAna kara praphullita ho stuti karane lgaa| ThIka hai-"choToko bar3AkI vinaya karanA hI ucita hai| " phira uccAsana dekara kuzala samAcAra puuchaa| ___ tava muni dharmalAbha dekara kahane lage, ki jo puruSa nizadina mina bhagavAnake caraNoM meM Asakta rahatA hai, usake sadaiva hI kuzala rahatI hai| isake pazcAt munivarane sabhAmaMDapa, kaMkaNa, kezariyA vAgA Adi sAmagrI, aura striyoMko maMgala gAna karate dekha kara bhavadevase pUchA-'yaha saba kyA hai ?" taba bhavadevane kahA-Aja rAtriko merA vyAha huA hai isIkA yaha saba utsava hai / taba munirAjane kahA ki yaha to saba karmanaMjAla hai, kiMtu tumheM kucha dharmakA bhI khyAla hai yA nahIM? tavabhavadevane dharmazravaNakara zrImunivarase aNuvrata grahaNa kiye aura munine saMghakI ora vihAra kiyaa| so munivara to nIcI dRSTikara IryApatha sodhate hue dharmadhyAnameM tallIna hue jA rahe haiM aura bhavadeva kevala lokarItike anusAra pIche pIche yaha vicAratA huA bharahA hai ki bar3e bhAI mujhe kava paMche phiranekI AjJA deM aura maiM kaba zIghra hI ghara jAkara apanI nava vivAhitA strIse mil|
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) isa prakAra ve donoM apane 2 dhyAnameM magna nagarase lagabhaga 1 kosa bAhara nikala gaye, paraMtu munirAjane bhavadevako pIche lauTaneko na khaa| bhavadevamanameM vicArane lagA ki eka kosa to A gaye, aba na mAlUma bhAI kitanI dUra jAyeMge? jo mujhe AjJA de dete to maiM ghara calA jaataa| Age jAkara bhI kyA jAne ye mujhe pIche Ane deMge ki nahIM ? ityAdi saMkalpa karate calA jA rahA thaa| munirAja na to ise kahate the ki sAthameM Ao aura na pIche hI jAnekI AjJA dete the| ve to maunAvAlaMbana kiye cale hI jArahe the / ve manameM vicArate the ki yadi bhavadeva guruke pAsa pahu~cakara isa asAra saMsArakA parityAga kara de to acchA ho, kyoMki isakI AtmAne jo mithyAtvakevazavartI hokara azubha karmakA baMdha kiyA hai sojinezvarI tapazcaraNase chUTa jAyeMge aura uttama sukha prApta ho naaygaa| ahA ! bhrAtRsneha isIkA nAma hai ki bhava-samudrameM gote khAte hue apane bhAIko nikAlakara sacce sukha mArgameM lagAnA / saMsArameM aura aise bhAI virale hI hote hai, jo viSaya kaSAyoMse chudd'aaveN| phaMsAnevAle to aneka hai| bhAvadevane maradevake sAtha no saccA prema pragaTa kiyA vaha anukaraNIya hai| isI prakAra apane 2 vicAroM meM nimagna hue ve donoM bhAI nagarase anumAna tIna kosa dUra vanameM jA pahuMce, hA~ zrIguru saMghasahita tiSThe the| donone thayAyogya guruko vinayasaMyukta namaskAra kiyA aura nija nina yogya sthAnameM baiTha gye| taba sapake dUsare muniyoMne pUchA-' yaha dUsarA Apake sAtha kauna hai?" mAvadeva munine uttara diyA-" yaha hamArA choTA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) bhAI hai, jo zrIguruke darzanako AyA hai| yaha guruke prasAdase sacce mArgameM laga jaaygaa| yaha suna saba muni sarAhanA kara kahane lage-'he mune! yaha tumane bahuta hI acchA kiyA jo masAra sAgarameM vahate hueko pAra lgaayaa| aba ise jinezvarI dIkSA lenA cAhiye, tAki karmIko kATakara avicala avinAzI sukha prApta kre|' yaha bAta sunakara bhavadeva vipra vicArane lagA- he vidhAtA! yaha kyA huA ? aba mai kyA kala? jo dokSA le la. to Anako vyAhI strI kyA kahegI ? aura vaha kaise jIvana vyatIta karegI ? loga mujhe kyA kaheMge ? aura jo ghara jAU~ to bhAIkI bAta nAtI hai| ye sAthake muni unakA hAsya kareMge ki inakA bhAI, itanA kAyara hai| ye aise kApuruSako kyoM lAye ? ityaadi| aisA vikalpa karate 2 usane yaha nizcaya kiyA ki isa vakta to bhaisA ye loga kaha vaisA hI kara lUM aura kucheka dina muni hI banakara rahU~ phira jyoM hI koI maukA hAtha lagA ki tyoM hI turata bhAgakara ghara calA jAU~gA, yaha soca minadIkSA le lii| zrIgurune use bhavya jAnakara ki yadyapi abhI isake manameM durdhyAna hai paratu pIche yaha muninAyaka hogA, dIkSA de dii| pazcAt yaha munisaMgha kaI dezoM meM vihAra karatA aura ananta bhavya jIvoMko saMbodhana karatA huA, bAraha varSa pIche phira usI vanameM aayaa| tava bhavadevane manameM yaha vicAra kara ki aba jAkara apanI strIko dekhanA cAhiye, guruko namaskAra kara nagarakI ora cale / so IryApatha sodhate hue minAlayameM pahuMce aura prabhukI vAnA kara baitthe| itanemeM vahA~ eka AryikAko dekh| paraspara ratnatrayakI kuzala
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) pUchakara zrImuni usa AryikAse pUchane lage ki isa nagarameM do brAhmaNaputra rahate the so ve donoM to jinadIkSA lekara vihAra kara gaye the, unamase choTA lar3akA jo turata vyAhakara lAI huI navavadhUko chor3a kara calA gayA thA, so usa vadhUkA kyA hAla huA ? yaha suna vaha AryikA munikA citta caMcala hotA jAnakara bolI- he svAmin ! he dhIravIra Apa apane cittako zAta kiijiye| Apa dhanya hai jo aimA uttama vrata liyaa| yaha kArya kAyara saMsArI puruSoMse nahIM bana sakatA / isa yogya Apa hI ho| ityAdi stuti kara kahane lagI 'nAtha! vaha strI maiM hI huuN| Apake cale jAne ke pIche maine isa strI paryAyako parAdhIna jAnakara isase chUTane ke liye yahA~ ArthikAke vrata liye jaura gharako tur3avAkara usakA canyAlaya karacAyA aura jo kucha zepa dravya thA vaha bhI isI caityAlayameM lagA diyA gayA hai / aba he muninAtha ! Apa ni.zaMka hophara tapazcaraNa kareM / yaha sunakara muni ni zalya ho vanameM gaye aura zrIguruko namaskAra kara saba vRttAta kahA / tava zrIgurune bhavadeva munikI dIkSA chedakara phirase vrata diye / isa prakAra ve donoM bhAI muni ugra tapa karate hue vipulAcala parvatapara Aye aura Ayuke antameM samA dhimaraNa kara sAnatkumAra tIsare svargameM deva hue| vahA~ atula padA dekha avadhijJAnase apanA pUrva bhavakA vRtAta citavana karake vicArA . ki yaha sapatti ninadharmake prabhAvase hI milI hai, aisA jAnakara ce dharmameM tatpara hue| aneka deva devAganAoM sahita aDhAI dvIpa saMbaMdhI tathA sarva akRtrima tathA kRtrima caityAlayoMkI vaMdanA kii|
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) isa prakAra ve deva svargameM sAgaroM paryanta sukha bhoga vahA~se caya,bhAvadevakA jIva aparavideha puMDarIkiNI nagarIma vajradaMta rAjAkI paTTarAnIse sAgaracandra nAmakA putra huA, aura bhavadevakA jIva vItazokapurameM mahApadma cakravartIke yahA~ vanamAlA rAnIke garbhase zivakumAra nAmakA putra humA / so ve donoM niga nina myAnameM vRddhiko prApta hokara aneka prakArakI vidyAoMkA abhyAsa karane lge| eka samaya puMDarIkiNI nagarIke udyAnameM munivarakA Agamana jAnakara sAgaracaMdra rAjaputra vaMdanAko gayA aura zrIguruko nama-skAra kara dharmakA svarUpa pUchA / tava svAmIne muni aura zrAvakake vrata aura saMsArakI kSaNabhaMguratAkA varNana kiyA, tathA sAgaracandrake pUvabhava bhI varNana kiye| yaha sunakara sAgaracadra saMsAra deha bhogoMse virakta ho muni humA aura niratara japa tapa saMyamameM uttarottara adhika tatpara rahane lgaa| vahuta samaya paMcha sAgaracandra muni guru sahita vihAra karake vItazokapura nagarake udyAnameM Aye aura yaha zarIra tapa vratAdikA sAdhana hai so Ayu pramANa sthira rahe aura dharmadhyAnameM kisI taraha zithila na hone pAve, jaise cAkameM tela denese gAr3I beroka calI jAtI hai, isI taraha yaha bho zithila hue binA mokSa nagarake dvAra taka aroka calA jAya, aisA citavana kara udAsIna vRttise nagarameM caryA nimitta prayANa kiyA zrAvakagaNa dvArAprekSaNa kara ho rahe the, so unheM navadhA bhakti sahita par3agAhana kara munako AhAra diyaa| munirAnane 'akSayadAna ho" aisA kaha diyaa| so munidAnake prabhAvase vahaoN paMcAzcarya (ratnavRSTi,puSpavRSTi, gaMdhodakakI vRSTi,maMda sugaMdha pavana aura devaduMdubhi) hue| isase nagarake saba logoM ko Azcarya huA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) aura ve yaha kautuka dekhaneko vahA~ ekatra ho Aye / isI samaya zivakumAra nAma rAjaputra bhI vahAM bAyA aura muniko dekha mohayukta ho vinaya sahita namaskAra kara moha utpanna honekA kAraNa puuchaa| taba use svAmIne pUrva bhavakA vRcAta sunAyA / sunate hI rAjaputrako mUrchA A gii| yaha vRttAta maMtriyoMne jAkara rAjAse kahA aura rAjaputrako upacAra vara saceta kiyA / rAjA rAnI sahita turaMta hI vahA~ Aye, aura putrako ghara le jAne lage / taba zivakumAra bole - " he pitA ! ye bhoga bhujaMgake samAna hai, kSaNabhaMgura haiN| maiM aba ghara na jAU~gA, kintu mahAtrata lekara yahA~ hI guruke nikaTa svAtmAnubhava karU~gA / " tatra rAjA bole- 'putra ! abhI tumhArI bAlyAvasthA haiM, komala zarIra hai, jinadIkSA atidurdhara haiM, isaliye kucheka dina rAjya kara hamAre manorathoMko pUrNa kro| pIche avasara pAkara vrata lenA / yaha avasthA tapa karanekI nahIM hai / ityAdi nAnA prakAra rAjAne samajhAyA paraMtu jaba dekhA ki kumAra mAnate ho nahIM taba lAcAra ho kahane lage putra ! yadi tumheM aisA hI karanA hai, to munidrata na lekara kSullaka ke hI vrata lo aura yadi aisA na karoge to maiM prANatyAga karU~gA / taba zivakumArane mAtA pitAke vacanAnusAra zulaka ke vrata liye / gharameM hI rahakara causaTha hajAra varSa taka kevala bhAta aura pAnIkA AhAra kara niratara dharmadhyAnameM kAla vyatIta kiyA aura sAgaracandra muni yahA~se vihAra karake umra tapa karate hue samAdhimaraNakara brahmottara chaTaveM sva meM deva hue aura zivakumAra kSullaka bhI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasara pAsamAdhimaraNakara usI brahmottara svargama deva hue aura pUrvatapake prabhAvase nAnA prakAra sukha bhogane lge| so he rAnan ! yaha vidyunmAlI deva pUrva tapanyAke prabhAvase aisA adbhuta kAMtivAn huA hai|" taba rAnA zreNikane vinayayukta ho pUchA-'he prabho / inakA vizeSa hAla sunAnA cAhatA hU so kRpA kara kho| taba svAmI bole 'aga dezameM caMpApurI nAmakI eka nagarI hai, vahA~ sUrasena nAmakA seTha rahatA thaa| usake atirUpavatI cAra miyA~ thiiN| eka samaya kisI pUrva pApake udayame seThako vAyuroga ho gayA jisase vaha vAvalekI taraha bakane aura triyoMko nAnA prakArase kaSTa dene lgaa| yahA~taka ki usane cAroM striyoM ke nAka, kAna bhI kATa DAle isase ve atidakhita hokara vAsupUjyanvAmI ke caityAlayameM jAkara mAthikA ho gaI aura samAdhimaraNa karake isa ho chaThaveM svarga meM cAroM devI huI hai| so jaMbUsvAmI, vidyutcara aura ye deviyoM yahA~se caya sAtha hI dIkSA levNgii|" isakA vizeSa varNana isa prakAra hai so suno-"hastinApurake rAnA duradandake zivakumArakA jIva chaThaveM svargase cayakara vidyutacara nAmakA putra huA, so mahAbalavAn, pratApI aura sarva vidyAoM meM nipuNa huaa| yahA~ taka ki usane corI bhI sIkha lI so prathana hI usane rAmabhaMDAra curAneko praveza kiyA hI thA ki use koTavAlane pakar3a kara rAgake sanmukha upasthita kara diyaa| rAjA putrakI yaha dazA dekha bahuta dukhI hue aura kahane lage-"he bAlaka! tU yaha saba rAjabhaDArale, paratu corI karanA chor3a de kyoMki icchita vastu
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) prApta honepara koI corI nahIM karatA / paraMtu vidyutacarane eka na maanii| rogIko kupathya ho malA mAlUma hotA hai, paMche cAhe prANa hI kyoM na cale gAveM / nidAna rAma atyanta khedita ho kahane lage-"jo tuma yaha duSTa satya nahIM chor3oge to kisI na kisI dina avazya hI tumhAre prANa jAyage aura bahuta dukha utthaaoge|" taba vidyutacara bolA-"pitAnI ! mujhase yaha kRtya nahIM chuuttegaa| maiM to coga karake rAva rAjyako lUTa laTa kara khAjagA athavA ApalA rAjya chor3a videzameM calA jAU~ / ' yaha suna rAmAne lAcAra ho dezase nikala jAnekI AnA de do| satya hai nyArI puruSoMkA yahI dharma hai ki cAhe apanA putra ho va pitA athanA kaisA hI snehI kyo na ho, usako aparAdha karanepara avazya hI yogya daNDa dete hai-pakSapAta kadApi nahIM krte| - vidyutacara rAjaputra vahAM se nikalakara kaI dinoMmeM rAmagRhI AyA aura kamalA vezyAke yahA~ rahane lgaa| vahaoN vaha saba nagarase corI kara 2 ke vezyAkA gha bharane aura isa taraha kAloya karane lgaa| isI rAmagRhI nagarImeM ahaMdAsa nAmakA seTa thA, usake ninamatI. nAmakI mahA gIlavatI strI tho / so yaha vidyutvega deva jisakI tIna dinako Ayu zeSa raha gaI hai vargase cayakara usake putra hogA aura tapa karake bhava la toDa svAramAtubhUtirUpa saccA mukha prApta kregaa| gautamatvAmI ke mukhase yaha kathana ho hI rahA thA ki eka yajJa vahA~ gadagada ho nAcane lagA taba gAnA aMNikane vismita hokara
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) pUchA - "he svAmin ! yaha yakSa kyoM nAcatA hai ?" svAmIne uttara diyA ki - " arhadAsakA sahodara bhAI rudradAsa thA, so mahA kurUpa, vyasanAsakta thA / eka dina vaha apanA saba dhana juA meM hAra gayA tatra udhAra lekara khelA, aura jaba vaha bhI hAra gayA. aura gharameM bho kucha na rahA taba udhAra liyA huA RNa de kahA~se ? nidAna sAthake khilAr3I dUsare juAriyoMne, ginase usane Rga liyA thA use bA~dhakara bahuta hI mArA, yahA~taka ki use besudha kara diyA / jaba yaha khabara arhadAsako milI to turaMta hI usane rudradAsako khATapara rakhAkara ghara bhagAyA aura atima vedanA jAnakara sanyAsa maraNa karAyA / so yaha usa dAsakA jIva sanyAsake yogase yakSa huA ha aura aba apane vaMzame mokSagAmI puruSakI utpatti sunakara harpita ho nAca rahA hai / " yaha vRttAMta gautamasvAmI ke mukhase sunakara sabhA nanoMko bhatyAnanda huA aura arhAsa tathA unakI seThAnIke to AnandakA pAra ho nahIM rhaa| jaise bhikSukako kuberakI saMpatti pAnase hotA hai, usI prakAra sarva nagara meM Ananda hI Ananda bhara gayA / gharoghara maMgala gana hone lagA / eka dina seThAnI jinanatI zayanagRha meM sukhanaMda le rahI thI ki usI samaya vaha vidyutavega deva brahmottara vargase cayakara seThAnIke garbhameM AyA / seThAnIne yaha zubha svapna pichalI rAtrameM dekhA aura Ane patile ukta svamakA phala pUchA / ThIka hai - "satI striyA~ lAbha alAbha jo kucha bhI ho, saccA hAla apane pati se ho kahatI hai " taba leTane svAmI ke -
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) mukhase sune hue vRttAMtako smaraNakara tathA nimittazAstradvArA svapnakA phala vicAra kara kahA___"priye ! tumhAre garmase trailokyatilaka mokSagAmI putra hogaa| yaha sunakara savako atiharSa huA aura samaya jAte hue bhI kucha mAlUma na huaa| pUrNa dasa mAsa bIta jAnepara aIdAsa seThake ghara putraratnako prApti huI, gharoghara maMgala gAna hone lage, yAcakoMko icchita dAna diyA gayA aura svajana muhRda ityAdi puruSoMkA bhI yathAyogya sanmAna kiyA gyaa| yaha bAlaka dina pratidina aisA bar3hane lagA, mAnoM candramA apanI sampUrNa kalAoM sahita vistArako prApta ho rahA ho| jyotiSiyoMne lagna vicArakara zubha nAma 'jaMbUsvAmI' rkhaa| inakA aisA anupamarUpa thA ki jise dekhakara nagaravAsI rAjA pranA sabake cittako Ananda hotA thaa| nava svAmI dasa varSake hue, taba vastrAbhUpaga dhAraNakara apane saMgake bAlakoMmeM khelate hue aise mAlUma hote the mAnoM tArAgaNoMmeM candra hI hai| nagarake loga dhanya dhanya kahakara AzIrvAda dete the| nahaoNmisa rAstAse svAmI nikala jAte, vahIMpara lAkhoM AdamiyoMkI bhIr3a ho jAtI thii| yahA~ taka ki nara-nArI apane Avazyaka kAmoMko bhI vismaraNa kara jAte the| eka dina rAjA krIDA nimitta banameM gaye the aura saba purajana bhI AnaMdameM mana the ki acAnaka rAjAkA paTTavadha hAthI chUTa gayA aura nagarameM jahA~ tahA~ aisA ghora upadrava karane lagA mAno pralaya kAla hI bhA gayA ho| nara-nArI atyaMta bhayabhIta ho pukArane lge| vATa aura hATa saba baMda ho gye| kAI bhI nikala
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) nahIM sakatA thaa| yaha khabara rAnAtaka pahuMcI aura vahaoNse bar3e ra yoddhA bhI A gaye, parantu kucha phala na huaa| isI samaya svAmI jaMbUkumAra apane mitroM sahita kahIM jA rahe the ki hAthI sUDa uThAkara inakI tarapha AyA, mAnoM vaha sUMr3a uThAkara svAmIko namaskAra hI karatA thaa| yaha dekha sAthI to saba Darakara bhAga gaye, paratu svAmI usa hAthIkI ceSTA dekhakara ha~se / nagarake loga to hAya hAya karake pukA. rane lage ki aba kyA jAneM yaha hAthI isa vAlakako chor3egA yA nahIM? doDiyo 2 bacAiyo 2 ityAdi kahakara cillAne lage paraMtu svAmIne kiMcit bhI bhaya na kiyA, aura hAthIke sammukha A kapar3eko ameTha kara jorase hAthIko mArA ki vaha hAthI cIsa mAra bhAgane lgaa| taba svAmIne use pUMcha pakar3ake roka liyA aura usapara caDhakara sAta vAra yahA~ vahaoN khUba daudd'aayaa| nagarake loga va rAnA yaha kautuka dekha harSa aura Azcaryayukta hogye| svAmIko hAthIpara baiThe hue ghara Aye dekha mAtA pitA jhaTa se godameM le mukha cUmame aura kleyA lene lage tathA nicharAvala kara pUchA-'putra ! aise komala pallavasamAna hAthoMse tumane kisa taraha aise madonmatta hAthIko pakar3a liyA ? svAmIne vinayapUrvaka uttara diyA-"pitAjI ! Apake caraNoke prasAdase ho, pakar3A hai| ThIka hai " bar3e bar3AI nA kareM; kareM apUrava kAma / hIrA mukhase nA kahe; lAkha hamAro daam"|| itanemeM svAmIko bulAneke liye rAjadUta AyA aura bar3e sa naganasahita rAjya darabAra meM le gyaa| svAmIko darabArameM Ate dekha sabhAganoMne uTakara namaskAra kiyA aura rAnAne bhI uThakara agavAnI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) kI, tathA ardha siMhAsanapara baitthaayaa| pazcAt bahuta prItisahita bAtacIta honeke bAda rAnAne kahA-"kumAra ! maiM cAhatA hU~ ki Apa nityaprati daravArameM AyA kareM," taba svAmIne vaha svIkAra kiyaa| pazcAt rAjAne chatra, camara,stha, pAlakI Adi dekara inheM vidA kiyaa| eka dina ahaMdAsa seTha apane gharameM sukhAsanapara baiThe the ki bahuta dravyavAn cAra seTha Akara vinatI kara kahane lage-"he sAhu hamAre ghara cAra ati hI rUpavatI aura guNavatI kanyAe~ haiM, so hama Apake ciraMjIva jaMvRkumArako denA cAhate hai, AzA hai ki Apa yaha tuccha bheTa svIkAra kiimiyegaa| taya arhadAsa seTha Agantuka seThoMko Adara sahita baiThAkara apanI priyA jinamatIke pAsa nA sava vRttAMta kahane lge| so sunakara seThAnI atiharSita ho volI-"svAmin ! yaha vyavahAra ucita hI hai; avazya hI karanA cAhiye / isa prakAra pati-patnIne sammatipUrvaka zubha muhUrtameM sagAI (vAgdAna) kara dI aura utsAha mnaayaa| svAmI niyamAnusAra nitya rAjadaravArameM jAne lge| eka dina aMgakITa nAma parvatakA rahanevAlA gaganagati nAma vidyAdhara sabhAmeM Akara kahane lagA-"he narapAla ! isI magakITa parvatapara keralapura nAma nagara hai / vahA~ rAnA mRgAka ko ki merA vahanoI sukhase rAjya karatA hai, usake maMju nAmako eka kanya hai so eka dina rAnAne munise pUchA-putrIkA vara kauna hogA? taba munivarane kahAki "rAjagRhakiA rAjA zreNika hogaa| yaha sunakara rAjAne vaha kanyA Apako denA nizcaya kiyA kintu jaba yaha khabara
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) rAjA ratnacUlako lagI, taba usane rAjA mRgAMkake pAsa dUta bhejA, ki tumhArI kanyA maMju, jo apanI kuzala cAhate ho to mujhe, do| rAjA dUtake vacana suna ciMtAtura huA aura krodha kara dUtase kahA ki jAkara apane svAmIse kaha de ki kanyA to rAmA zreNikako de cukA so aba dUsareko nahIM dI jA sakatI hai| taba itane poche Akara saba hAla rAjA ratnacUlase khaa| ava ratnacUlane Akara kera. lapura ghera liyA hai aura ApakI maoNga leneko davAva DAla rahA hai| nagarameM bahuta hI vighna kara rahA hai, isaliye mahArAja ! apane zvasurakI sahAyatAko clo|" yaha bAta sunakara rAga zreNika vicArane lage, kyA karanA cAhiye ? jo jAtA hU~ to vaha vidyAdhara aura mai bhUmigocarI hU~ aura mArga bhI viSama hai, kisa prakAra pAra par3egI ? aura nahIM jAtA to maoNga, jo ki eka garIvakI bhI koI nahIM le sakatA hai, jAtI hai yaha bar3I lajjA tathA kAyarapanakI bAta hai / isa prakAra ducitte ho rAjA ciMtAtura ho rahe the ki vaha vidyAdhara phira kahane lagA-"he rAmn ! vaha ratnacUla bahuta hI parAkramI aura balavAn hai, senA bhI bahuta sAtha hai, sivAya isake vaha vidyAdhara hai ! rAstA ati hI viSama hai / bhUbhigocarI vahA~para jA nahIM sakatA hai|" yaha sunakara svAmI jaMvUkumAra bole "are mUrkha ! tU kyA vacana bola rahA hai ? sabhAke madhya ratnacUlakI prazaMsA karake rAjA zreNikako choTA batA rahA hai| kAma par3e vinA he anAna ! tUne kaise jAna liyA ki rAjA zroNikakI gamya nahIM hai| cupa raho, aise vacana phira samAmeM na khnaa|"
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) taba vidyAdhara kahane lagA-" he kumAra ! tuma abhI bAlaka ho / yuddha ke viSaya meM nahIM samajhate. isaliye zIghratA karanA ucita nahI hai / vyartha kheda mata karo / " yaha sunakara svAmIne kahA - " anikA eka kaNa to kASThake samUhako kSaNabhara meM hI bhasma kara detA hai, siMhakA bAlaka hI kSaNamAtrameM madonmatta hAthIkA kuMbhasthala vihAra DAlatA hai| dekho lagAma aura aMkuza to choTe 2 hI hote hai paraMtu ghor3e aura hAthIko vaza kara lete hai / rAmacaMdra, lakSmaNa bhUmigocarI hI the, so rAvaNa pratihariko jItakara sItAko le Aye aura laMkA vana kI isase re vidyAdhara ! choTI vastuko hIna na samajhanA " / aisA vidyAghara se kaha rAnAke prati prArthanA kI- he nAtha ! yaha koI kaThina kArya nahIM hai| AjJA ho to maiM jAkara anyAyIkA mada cUrNakara usa kanyA - ko le dd AU rAjAne svAmIkI bAta sunakara prasanna ho ku~varako bIr3A de diyA aura vidyAgharase kahA-" ku~varako kuzalapUrvaka le jAo / " vidyAdhara ne saharSa svIkAra kiyA ! svAmIne vahA~se ghara A apane mAtA pitAkI AjJA lekara prayANa kiyA so thor3I hI dera meM vidyAdhara ke sAtha vimAnadvArA keralapura meM pahu~ce aura vahA~kA saba vRttAMta pUchanepara mAlUma huA ki mRgAMka to kilemeM Darake mAre baiTha rahe hai aura cahu~ ora ratnaculakA dala phaila rahA hai / yaha hAla suna svAmI dUtakA bheSa ghara ratnacUlakI senAmeM gaye aura bhalIbhA~ti dekhakara DyoDhIpara phueNce| dvArapAlase kahArAjAko khabara karo ki rAjA mRgAkakA dUta AyA hai aura Apase
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) vyAhake sambandhama kucha kahanA cAhatA hai| bArapAlane rAjAse jAkara vinaya kI aura zIghra hI svAmIko andara le gyaa| svAmIne andara jAkara rAgako namaskAra nahIM kiyA aura yoM hI khar3e ho gye| rAjAne yaha DhiThAI dekhakara kahA- are amAna ! tujhe dUta kisa murkha banAyA hai ? tujhe dRtakA vyavahAra to kucha bhI mAlUma nahIM haiN| tUne Akara niyamAnusAra namaskAra kyoM nahIM kiyA ?" yaha vacana sunakara svAmIne thor3A moTAra kahA-"jo rAjA anIti karatA hai use namaskAra kaisA ?" rAjA bole-"are bAlaka! tujhe kyA havA laga gaI hai bhalA, kaha to sahI maine kyA anIti kI hai ? vAlaka jAnakara maiM to tujhase kucha kahatA nahIM hU, parantu tU ulaTA hanahIko dApa detA hai|" tava kumArane ha~sakara kahA ki "Apako apanI anIti nahIM dIkhatI hai ? ThIka hai-"apane mAthecA tilaka sIdhA hai yA Ter3hA, yaha vinA darpaNa apaneko dRSTi nahIM pdd'taa|" suniye, ApakI yaha anIti hai ki "jAsa maoNga sohI bare deza deza yaha rIti / bhoNika maoNga na tuma cahoM, vahI tu mhaa-aniiti||" isaliye ai vidyAdhara-rAjan ! isa khoTI haThako chor3a nina dezameM jAo aura sukhase rAjya kro| dekho, pahile rAvaNa, kIcaka vagairaha no anItivAn paratriya laMpaTI rAjA hue haiM, ve isa bhavameM bhI duHkha aura apakIrti saha kara narakAdi kugatiko prApta hue haiN| isaliye yaha haTha acchA nahIM hai| yaha suna rAnA krodha kara bolA-"lar3akapana mata kr| abhI tujhe mere
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25 ) parAkramakI khabara nahIM hai / binA vicAre DhITha ho bAteM karatA hai / Aja hI mai mRgAkako bA~dhakara usakI putrIse pANigrahaNa kruuNgaa|" taba svAmIne uttara diyA- " are rAjan ! aba bhI tuma ceta bAtho / jAnakara viSa khAnA acchA nahIM hai| dekho, kAga bhI AkAzameM ur3atA hai paraMtu cANake lagate hI prANa kho baiThatA hai / isase vo tuma apanI kuzala cAhate ho, to isa durAzAko chor3akara zreNika rAjAke pApta jA apanI kSamma mAgo, nahIM to tumhArI bhalAI nahIM hai / " aisI DhIThapane kI vAtoM se ratnacuse rahA nahIM gayA, aura krodha kara volA - " isane prathama to merI vinaya nahIM ko aura phira sAmane niMdA karatA hai / abhI bAhara le jAkara ise mAra DAlo / " yaha AjJA hote hI subhaTa roga kumArako lekara bAhara Aye / yaha dekha darzakagaNa hAya hAya karane lage ki kyA Aja yaha sudara bAlaka mArA jAyagA ? paraMtu kyA kareM ? rAma - AjJA zirodhArya hai| ThIka hI hai " palita jAnavara bhAryA naukara paeNdhuA soya / pArAdhIna itane raheM; raMca na sukha ina hoya || " naukarako mAlikakI hA~ meM hA~ karanA par3atI haiM / svAmI bhale hI anyAya kare, paratu ne karako to use nyAya hI batAnA par3atA hai| naukarI aura nakAra se to vaira hI rahatA hai / yathArthameM pApake udaya se hI yaha nIcAtinIca kRtya naukarI karanI par3atI hai / saMsArameM kucha bhI sukha hai to svAdhInatAmeM / so vaha svAdhInatA saMsAriyoM ko kahA~ ? vaha to una parama puruSako hI mavassara hai ki jo tRNavat isa
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) saMsArako tyAgakara sacce svAdhIna atIndriya sukhoMkA anubhava kara rahe hai| yathArthameM ve hI dhanya haiM ! naukara bhI isa prakAra parAdhInatAkI niMdA karate hue kumArako le cle| / jaba mRtyu kSetrameM le jAkara unhoMne svAmIke Upara zastra-prahAra kiyA, taba svAmIne vajradaNDase, jo inake karameM thA apanA bacAva kara, usIse phira unheM lauTakara mArA / daza vIsa subhaTa to yahaoN vahA~ gadako taraha luDhaka gye| phira to kyA thA ! svAmIne mAnoM siharUpa hI dhAraNa kara liyA ho, isa prakAra lar3ane lge| isa kAraNa saMpUrNa sainA svAmIke Upara ekadama TUTa par3I, so kitane hI to kumArake muSTiprahArase hI prANatyAga kara gaye, kitaneka ghAyala hue, kitane hI bhAgakara pIche ratnacUlake pAsa gaye aura kahane lage ki yaha rahI ApakI naukarI, jIte baceMge to bahuta kamA khaoNyage, isa prakAra koI kucha aura koI kucha kahate the| tAtparya ki bAtakI bAtameM svAmI ne ATha hamAra sainAko titara bitara kara diyaa| taba rAjA ratnacUla, svAmIkA atula parAkrama aura apanI senAko durdazA dekhakara svayaM svAmIke sanmukha aayaa| udharase gaganagati vidyAdhara jo svAmIko le AyA thA, A gayA aura apanA vimAna svAmIko de diyA tathA aura kitane hI divya zastra lAkara diye| donoM meM dhamasAna yuddha hone lgaa| eka tarapha to svAmI akele aura dUsarI tarapha sava sainyasahita rAjA ratnacUla lar3ane lge| yaha kautuka rAjA mRgAMkake dUtoMne, jo gar3hake uparase dekha rahe the jAkara saba hAla mRgAMkase kahA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) "he rAjan ! nahIM mAlama eka kauna ativaladhArI puruSa, bho devoM se bhI na jItA jAya, mahArUpavAna, tejasvI, alpavayaska subhaTa kahA~se AyA hai, jo rAjA ratnacUlakI ATha hajAra senAko tahasa nahasa kara usake sAmane lar3a rahA hai / eka ora to vaha vIra akelA hai, aura dUsarI ora ratnacUla apane sampUrNa sainyasahita hai| kyA gane yaha anIti dekha koI deva hI AyA hai, yA rAga zreNikane sahAyatArtha kisIko bhenA hai" yaha samAcAra sunakara rAjA mRgAMkane bhI zIghra hI apane senya sahita yuddha kSetrako prayANa kiyA aura dekhate hI AzcaryavaMta hokara svAmIse prArthanA kI- he nAthaApa to ratnacUlakA sAmanA kareM aura sanyako meM dekhatA hai| yahaoN ratnacUlane mRgAkakI senA Ate dekhI, so vismayavAn ho pUchA-"are maMtrI ! yaha kisakI senA ArahI hai ?" maMtrIne uttara diyA-"mahArAna! yaha rAjA mRgAka sahAya pAkara sainya sahita A rahA hai|" isajhe pazcAt senA paraspara bar3e Avegase bhir3a gaI aura ghamasAna yuddha hone lgaa| hArthAse hAthI, ghor3ese ghoDe, pyAdese pyAde lar3ane lage, rathoMse ratha juTane lage, vIroMko joza bar3hane lagA aura kAyaroMke hRdaya phaTane lage / isa prakAra nItipUrvaka yuddha hone lgaa| svAmI bhI ratnacUlake sammukha yuddha karane lage / so thor3I derameM ratnacUlakA ratha tor3a bhUmipara girA diyA aura jyoM hI ratna cUla uTha kara dUsare sthapara car3hanevAle the ki svAmIne Akara jorase muSTi-prahAra kiyA sise vaha ararara' kara bhUmipara gira gyaa| taba kumArane usakI chAtIpara lAta dekara donoM hAtha vaoNdhakara
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28 ratnadhUlako khar3A kiyA / vasa, phira kyA thA ! ratnacUlako badhA dekha usakI saba senA idhara udhara bhAgane lgii| svAmIna sabako dilAzA dekara zAMta kiyA aura abhayavacana k| jaba rAjA mRgAkane ye jItake samAcAra sune, to unamAni turaMta hI Akara svAmIko namaskAra kara vinayapUrvaka kahA-"he nAtha! Apake hI prasAdase Aja merI yaha vipatti dUra huI / Ana mera Apake ho pratApasa zubha uvva huaa| dhanya hai ApakA sAima aura parAkrama!' isa prakAra rAnA stuti karane lage aura 'jaya jaya' dhvani cAroM tarapha hone lgii| duMdubhi vAje banane lge| puSpavRSTi hone lgii| yahaoN to yaha khuzI ho rahI thI, vahaoN svAmI kucha aura hI vicAra kara rahathe, ki DAya! hAya ! natra eka hI javi mArane kA bahuta pApa hai, phira to maine Aja agaNita jIva mAra DAle / vahaoNpara vidyAdhara inakI prazaMsA kara rahe the| itanema gaganagati ratnacUlakI ora iMgita karake vole-" dekho, Ama nRgAMkane tumako jIta liyA ki nahIM? yaha sunakara hI ratnalako koSa AyA aura belA " rAva mRgAMka syAla sama meM gaja sama tara agr| siharUpa ravAmI bhaye, jIte subhaTa samagra / / " tava mRgAka kopa kara kahane lagA-manameM kucha raha gaI ho to aba sahI, A jaao| taba ratnacUla svAmIse prArthanA kara kahane lagA-"nAtha ! kRpA kara thor3I derake liye mujhe chor3a dImiye, ise abhI isakA majA cakhA dR? yaha suna svAmIne use chor3a diyaa| phira una donoMmeM puna yuddha humA / aMtameM ratnacUlane nAgapaoNsa DAla rAjA mRgAMkako bA~dha liyA aura gharako lejAne lgaa|
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaha hAla dekhakara svAmI bole-"are duSTa ! tU mere dekhate hue ise kahA~ liye nAtA hai ? chor3a chor3a aura bho apanI kuzalatA cAhe to mRgAkako namaskAra kara " yaha sunakara ratnacUla apane pUrva baMdhanakI sudha bhUla krodhita ho svAmIke sammukha yuddhake liye AyA / ThIka hai "honahAra miTatI nahIM, lAkha karo kina koya / karI udaya Ave jiso, taisI buddhI hoya // " isase puna. vora saMgrAma hone lgaa| nidAna thoDI derahImeM svAmIne ratnacalako phirase baoNdha liyA, taba puSpavRSTi hone lagI, devadumi yAne banane lge| mRgAMkakI senAmeM harpa aura ratnacUlakI senAme zoka phaila gayA / svAmIne rAjA ratnabulako bhAgatI huI mayamIta senAko DhADhama diyaa| pazcAt rAga mRnAMkane svAmI sahita hAthIpara ArUDha hokara nagarameM praveza kiyaa| usa samaya rAjA mRgaka svAmIke Upara chana kiye aura cAra borate hue cale jAte the| magara acchI taraha sajAyA gayA thA aura gharoghara AnaMdabadhAI huii| isa samayakI zobhAkA varNana nahIM ho sakatA hai| nAriyoMke samUhake samUha jahA~ tahA maMgala kalA liye khar3e the| eka to jItakA harSa aura dUsare svAmIke apUrva darzanakA lAbha, phira bhalA khuzIkA kyA pAra thaa| loga apane apane bhAgyakI sarAhanA karate the-" aho anya bhAgya ' Ana hameM aise mahAn puruSakA darzana huA / ahA dhAya hai inako mAtA! nisane aimA tejasvI putra paidA kiyA aura dhanya haiM inake pitA ! jinane inheM lAr3a pyArase paalaa| dhanya hai ve guru ! ninane yaha apUrva
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) vidyA sikhaaii| dhanya hai vaha bhUmi jahA~ ye paga rakhate haiN| ve vastrAbhUSaNa pavitra hogaye, jinheM svAmIne pahira liye ve nadI-nAle dhanya haiM, nhA~ svAmo jalakrIDA karate hai / " . isa prakAra nagarake nara nArI sarAhanA karate, aura AzIrvAda -dekara svAmI ke Upara puSpavarSA karate the| isa prakAra svAmI nagarajanoMko harSAyamAna karate aura unake dvArA sanmAna pAte tathA sabako yathocita puraskAra dete hue cale jA rahe the, mAnoM devoM ke madhya indra hI jA rahA hai| inake anupama rUpako dekhakara nara nArI atyanta vihvala ho jaatii| koI strI vAlakako dUdha pyAtI thIM so svAmIke AnekI khavara suna ekadama daur3a par3I, vAlaka pRthvIpara jA par3A, usakI unako kucha bhI sudha na rhii| kitanI aMgana de rahIM thIM, so eka hI oNkhameM oNjane pAI thI, ki savArIkI AvAja sunakara aMjanakI DibbI hAthameM liye aura eka agulI meM zyAma anana lagAye yoM hI daur3a aaii| koI patiko paroza rahI thIM so hAthameM karachI riye hue hI daravAjese vAhira calI aaii| koI vastra badala rahI thI so AdhA vana pahire use saMbhAlatI huI aagii| koI ghara vuhAra rahI thIM so buhArI liye hI calI aaii| koI: pAnI bharane jA rahI thIM so rAstemeM hI aTaka rahI / jo pAnI bhara rahI thI, so kuemeM ghar3A DAle hue yoM hI khar3I raha gii| jo puruSa dUkAnoM meM baiThe hue rokar3a gina rahe the, so svAmIko dekha ekadama uThakara khar3e ho gayesaba rokar3a bikhara gaI, para unheM kucha bhI dhyAna nahIM rhaa| jo tola rahe the so aise vihvala ho gaye ki ATeke badale bATa grAhakoke
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (31) pallameM DAlane lage aura kuchakA kucha tola dene lge| tAtparya ki usa samaya nara nAriyoMkA kucha vicitra hAla thaa| koI kahatA deva hai to koI kahatA kAmadeva hai, aisI hAlata ho rahI thii| jaba kumAra rAjabhavana ke nikaTa pahuMce, to ratnalako chor3adiyA aura uttama vastrAbhUSaNa pahinAkara bole-"rAn ! mujhe kSamA karo, maiMne Akara yahA~ Apa logoMko bahuta dukha diyaa|" svAmIkI yaha bAta sunakara ratnacUla vinaya sahita kahane lagA-nAya! Apa to kSamAghara haiM, kahA~ taka prazasA karU~? merA dhanya bhAgya hai, jo Apa jaise puruSottamake darzana mujha bhAgyahInako hue Apake prabhAvase mai durAcArase baca gyaa| bahuta kyA kahU~! Apa hI mujhe kugatimeM giranese rokanevAle hai| isaliye nAtha! aba mujhe vizeSa lajjita na kiijiye|" ralacUlake aise dIna bacana sunakara svAmIne miSTa zabdoMmeM use satoSa diyA / rAjA mRgAMkakI rAnI svAmIke Agamanake zubha samAcAra sunakara mgala kalaza le sammukha AI aura rAjA mRgAMkakI putrI maMjula vastrAbhU NoM sahita Akara ku~varake Uparase nicharAvala karane lgii| isa taraha jaba svAmI ranavAsameM padhAre, taba rAnIne dahI agurImeM lekara svAmIko tilaka kiyA aura gadagda hokara stuti karane lagI- he nAtha ' merA yaha suhAga Ana tumhIMne bacAyA haiM / ApahIke pratApase patike puna. darzana hue haiM, Apake jaisA hitaiSI hamArA aura koI bhInahIM hai| dhanya hai ApakI paropakAratA aura sAhasako ki deza chor3akara yahaoN pdhaare"| isa prakAra bahuta hI upakAra maanaa| svAmIne bhI yathAyogya miSTa vacanose uttara diyaa| pazyAt baTarasayuta vividha prakArake bhojana taiyAra
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) kiye gaye, so svAmI jImakara zayanAgArameM zayana karane cale gye| isa prakAra eka dina rAjA mRgAMkake yahA~ ve rahe, phira dUsare dina kahane lage-" merI icchA hai ki aba mai rAjagRhI jAU~" svAmIke aise vacana kisako acche lagate ? ve saba hAtha joDakara vele-"he nAtha! Apa kucha dina to aura hama dInoMke yahA~ tthhreN| a.pake rahanese hama logoMko parama zAti milatI hai| pazcAt ApakI icchApramANa jo AjJA hogI so hI kreNge| haoN! Aja eka dUtake dvArA saba kuzala samAcAra rAmagRhI bhene dete haiM, tAki Apake mAtA pitA aura rAnA prajA savako zAti mile|" svAmIne yaha bAta svIkAra kI / rAjA mRgAMkane turaMta suvuddha nAma dUtako vula kara kahA-'dUta! tuma rAmagRtI jAo aura vahA~ ke rAjA zreNika tathA svAmAMke pitA arhadAsa zreSThI aura mAtA jinamatIse yahaoNka saba kuzala samAcAra kaho aura kahanA ki daza dina pache svAmI bhI padhAreMge" yaha kahakara unake yagya svazakti pramANa bheTa banAbhUSaNa Adi bhI bhene| rAta ratnacUla yaha sunakara bole-" he rAjan ! jaisI Apako sutA, vaisI ho vaha aba merI bhI sutA hai so mere aura Apake yahA~ jo jo sAra vastue~ meM so saba unhoMkI hai| aisA donoM rAnAoMne vicAra kara bahutase vidyAdhara sevakoMko vulavAyA aura unake hAtha bahutasI saMpatti dekara vidA kiyaa| ve vidyAdhara svAmIkI AjJA pAkara zIghra hI vAkI taraha AkAza mArgase eka kSaNa mAtrameM rAmagRhI A .ye, aura rAnA zreNikake sammukha namaskAra kara alpa bheMTa jo lAye the so arpaNa karake kevalapurakI jIta aura svA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 33 ) moke Agamana ke samAcAra kaha sunaaye| rAjA yaha sunakara atiprasanna hue aura turaMta hI ye samAcAra aura vaha bheTakI sAmagrI zreSThI arhadAsa ke pAsa bheA / seTha aura seThAnI ati hI prasanna ho una Agantuka vidyAdharoMse pUchane lage ki - 'Apa logoMne hamako kaise pahicAna liyA ?" " tava nabhacara kara jora kara kahI suno hama va.ta / vizva-vibhUSaNa tuma rAnaya; jagata bhaye vikhyAta ||" Thoka hI hai - sUryake Upara cAhe hajAroM hI vAdala kyoM na A jAya~ tathApi use lopa nahIM kara sakate hai / he mAtApitAmI / Apake putra, kula nahIM, deza nahIM, paraMtu vizvake bhUSaNa haiM, phira malA, Apako kauna na pahacAnegA ! jisa dizA se sUryakA udaya hotA hai, use aisA kauna ajAna hogA jo na jAne ? arthAt saba hI jAnate haiM / 2 yaha vArtA sunakara saba purajana tathA ve cAroM seTha, jinhoMne svAmI ko apanI kanyA denA svIkAra kiyA thA so bahuta Anandita hue aura saba loga kumArake AnekI ghar3I ghar3I ginane lage ki kaba hama loga svAmIkA darzana kareM ? samaya to aroka calA hI jAtA hai| keralapura meM to daga dina daga ghar3Ike samAna nikala gaye paraMtu rAjagRhImeM daza dina daza varSase bhI adhika prata hue aura bar3I kaThinatA se pUre hue| sAM ThIka hai 2 66 jAta na jAnA jAta hai; mukhameM sAgara kALa | eka palaka bhI nA kare; duHkha viyogameM hAla || divasa nagara rAjagRhI; aru keralapura mA~hi /
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ utake jAta na jAna hI; yahA~ suvItata nAMhi // vastu jagata saba ekasI; kahI gurU batalAya / rAga dveSa vaza lakha pare; bhalI burI adhikAya / / " isa prakAra kucha dina rahakara eka dina svAmIke manameM saMsArake caritrase atyanta udAsInatA huI, jisase unheM saba vastue~ ADaMbara rUpa dikhAI dene lgiiN| so ve yaha vicAra kara ki aba niyata dina pUre ho gaye, aba zIghra hI ghara pahu~cakara icchita kArya karU~gAbhinadIkSA dharU~gA, jAnekA vicAra kara rahe the| vahA~ vidyAdhara yaha vicAra kara ki yadi svAmI kucha dina aura nivAsa kareM to acchA ho, aneka prakAra rAga raMga karate the tAki dinoMkI ginatI hI yAda na Ave / ThIka hai " apanI apanI garajako; isa jagameM nara soy| kahA kahA karatA nahIM; garaja vAvarI hoya // " parantu svAmI kaba bhUlanevAle the ? unakI ta. avasthA hI aura ho rahI thii| " svAmI mana vairAgya ati nabhacara mana baha rNg| avasara banA vicitra yahA kera verako saMga / / " / unako to ye saba rAgaraMga halAhala viSa aura tIkSNa zastrase bhI bhayaMkara dIkha rahe the so unhoMne rAjA mRgAMkako bulAkara mahA ki Apake kathanAnusAra avadhi pUrNa ho gaI, aba hamako vidA koniye aura ratnacUlase kahA ki Apa bhI aba apane nagarako padhAreM aura prajAke sukha dukhakI khavara la tathA mujhapara kSanA kreN| ye vacana sunakara donoM rAjA kahane lage
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (31) " AjJA sunata kumArakI; vole dvaya khaganAtha / rAjagRhI taka hama ubhaya; cAla hai tumhare sAtha ||" taba svAmIne kahA- jo calanA hai to aba vilaMba na kIjiye zIghra hI calanA cAhiye, kyoMki samaya anamola hai / jAte hue jAnA nahIM jAtA aura gayA huA phira pIche nahIM milatA hai isaliye uttama puruSoM ko cAhiye ki jo kucha kArya karanA ho, zIghra hI kara liyA kareM / svAmIkI AjJApramANa ve donoM vidyAvara rAjA apane apane ranavAsa sahita yogya bheMTa tathA putrIko sAtha lekara AkAza mArga se kSaNabhara meM rAjagRhI Aye / rAjA zreNika tathA purajana loga svAmIkA Agamana sunakara agavAnIko Aye aura sabane paraspara bheMTa milApa kiyA / paraspara 'juhAru' kahake kuzala samAcAra pUche / sabane milakara nagarameM praveza kiyA / ahA "nirakhata ku~vara savahi harSAye, manahu aMba phira locana pAye / " sabase pahile ve rAjamahala meM Aye, to rAjA zreNikane unako arddha siMhAsana para baiThAyA tathA aura sabako bhI yayAyogya sthAna de sanmAnita kiyA, kuzalakSema pU~chI, bAda rAjA svAmIkI namra vacanoMse stuti karane lage "he kumAra ! Apake prabhAdase hamako alabhya vastukI prApti huI | dhanya hai Apako ki jo kArya agamya thA use bhI Apane sugama kara diyA / " taba svAmIne bhI ziSTAcAra pUrvaka yathocita uttara diyA aura phira rAmAse saba khagarAjAoM kA, jo Aye the, paricaya kraayaa| sabhI paraspara 'juhAru' kahake prIti sahita mile,
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36) aura svAmIkA upakAra mAnane lage ki opahIke prabhAvase hama saba mile haiM, ityAdi prazaMsA yogya vacana kaheM / phira rAnA zreNikakA vyAha rAjA mRgAMkakI putrIke sAtha bahuta hI Anandase huaa| svAmI udAsInarUpase ghara meM rahane lage aura avasara vicArane lage ki kaba vaha samaya Ave java ki maiM jinadIkSA lekara isa saMsArake jhagar3eko mittaauuN| kucha dina taka saba loga rahe aura phira mAjJA lekara apane 2 nivAsasthAnoko padhAra gaye / rAnA zreNika bhI niHzaMka hokara sukhase kAla vyatIta karane lge| isa prakAra kucha dina bIte / eka dina rAnA sabhAmeM baiThe the ki vanapAlane vAkara vinatI kI "he nAtha ! isa nagarake sabhIpa eka mahAmuninAtha padhAre haiM, jisase vanakI zobhA atizaya ho rahI hai| sarpa aura naulA, mUsA aura bilAva, siMha aura aga Adi jAtivirodhI jIva bho paraspara maitrI bhAvase nikaTa baiThe haiN|" yaha samAcAra suna rAmAne vanapAlako vahuta dravya dekara saMtopita kiyA aura maba purajana sahita kumAraka. lekara munikI baMdanAko cale / java nikaTa pahu~ce, tava vAhanase utarakara paoNva pyAde sanmukha jAkara sASTAMga namaskAra kiyA / munine 'dharmavRddhi' dI aura sabako dharmakA svarUpa samajhAyA taba svAmIne gurukI stutikara namIbhUta ho pUchA-" he nAtha ! mere bhavAtara kho|" so ve avadhijJAnI muni javUsvAmIke bhavAMtara kahane lge| svAmIko bhavAtara sunakara atyanta vairAgya huaa| Theka hai
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 37 ) 46 pahilehise jo virakta the, tApara muna bhavasAra / phera dharma upadeza suna, aba ko rokanahAra ? || " svAmI turaMta hI kahane lage (( 'he nAtha ! maiMne isa thor3e se hI jIvanameM ghora karmo kA caMca kiyA hai / yayArthameM yaha saMsAra marusthila samAna asAra hai aura Apa kalpavRkSake samAna sukhadAtA hai, anAdi kAla se mohanIMda meM soye hue jIvoMko jagAnevAle hai, sacce karuNAsAgara haiN| mujhe apanA sevaka banAiye aura dIkSA dekara pAra utAriye / " svAmI ke aise vacana sunakara munivara bole - " vatsa ! abhI tumheM dIkSA deMge / " guruke ye 66 tuma ghara jAo, pIche AnA, tatra vacana sunakara rAjA harSita hue aura sarAhanA karane lagedhanya dhanya guru rAya tuma, savadIko mukha daina / paramavivekI samaya lakha, kahe ucita ye vaina ||" aura uThakara guruko namaskAra kiyA, vidA hue aura svAmIkA hAtha pakar3akara sAtha hI rathameM baiThAkara nagarako le cle| yadyapi svAmIko nagara meM jAnA acchA nahIM lagatA thA paraMtu guru* noMkI AjJA lopanA bhI Ucita nahIM hai, aisA samajhakara nagarakI ora prayANa kiyA / Thoka hai " " cAhe mana bhAve nahIM, tahAeN gurujanakI sIkha / kabahuM bhUla nahiM lopiya, lopeM mAMge bhIkha // svAmIko ghara Aye dekha mAtA pitA bahuta sukho hue, aura snehapUrvaka kahane lage - "putra 1 uTho, mahaloMmeM padhAro, ye mogopabhogakI sAmagriyA~ taiyAra haiM so bhogo, tathA hama logoMke netroMko
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) tRpta kro| Apako AnaMdita dekhakara hI hama logoMko Ananda hotA hai / so ThIka hai"krIDA karata vAla lakha soI,mAtu pitA mana atisukha hoii|" tava saMsArase parADamukha svAmI apane mAtA pitAke ina snehayukta vacanoMko sunakara bole-"he pitA ! ye indriyabhoga to hamane anAdi kAlase bhoge haiN| jaba hama iMdrAdike vibhavako bhI bhogakara tRpta nahIM hue, taba isa kSudra AyuvAle manuSya bhavameM kyA tRpta hoge? isameM to vaha apUrva kAma karanA cAhiye jo ki na tiryaMca, na nArakI aura na deva hI kara sakate hai| indriya viSaya to cAroM hI gatiyoM meM prApta ho sakate hai, paraMtu atIndriya sukhakI prAptikA sAdhana sivAya isa manuSya paryAyake anya kisI bhI paryAyameM nahIM ho sakA hai| isaliye he pitA ! aba mujhe zIghra hI usa akhaMr3a, avinAzI, cirasthAyI, sacA, Atmika sukha prApta karanekI (jina dIkSA lenekI) AjJA dIjiye, kyoMki prathama to isa kAlameM Ayu hI bahuta thor3I hai, aura usameMse bhI bahutasA bhAga calA gayA hai aura zeSa bhI pala ghar3I dina pakSa Rtu karake nikalatA calA jA rahA hai| aura gayA huA samaya phira nahIM AtA hai isaliye aba vilamba karanA ucita nahIM hai| AjJA dIjiye, mai Aja hI dIkSA luuNgaa|" yadyapi svAmIke ye vacana atyanta hitarUpa the aura svAmIko to kyA saMsArI jIvoMko saMsArake baMdhanase nikAlanevAle the, paraMtu mohavaza ye mAtA pitAke hRdayameM tIrakA kAma kara gaye / so ThIka hai"lakha na parata hita anAhata koI, jAke udaya moha ati hoii||"
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 39 ) ve svAmIse kahane lage - "putra ! aise bacana kyoM kaha rahe ho ? jaise aMbeko lakar3IkA sahArA hotA hai, vaise hI hama logoM ko ApakA sahArA hai / yaha bAlya avasthA hai| abhI ApakA zarIra tapa karane yogya nahIM hai| kucha dina bhoga karake pazcAt yoga lIjiye / yadyapi svajana aura purajana jo loga isa khabara ko sunakara Aye the, so sabhI nAnA prakArase svAmIko samajhAne aura viSayoMmeM phaeNsAMnakI ceSTA karate the tathApi kumArake cittapara koI kucha bhI asara nahI DAla sakatA thA / ThIka hai " anubhava ke abhyAsase, racyo jo Atama raMga / kahu tAko trailokameM, kauna kara sake bhaMga ! " jaba arhadAsa seThane dekhA ki svAmI kisI prakAra bhI nahIM mAnate, taba unhoMne una cAroM seThoMko, jo apanI kanyAyeM svAmI ko vyAhanA cAhate the, ye samAcAra bheje| una logoMne ye samAcAra sunakara aura atyanta vyAkula hokara apanI 2 putriyoko bulAkara kahA - 'e putriyo ! jaMbUkumAra to virakta hue hai aura Aja hI dIkSA lenA cAhate haiM isaliye aba jo huA so huA, hama loga tumhAre liye aura koI uttama rUpadAn vara sogha lAveMge / " taba ve kamyAyeM apane pitAoM ke isa kutsita vAkyako sunakara bolIM- pitA ! isa bhavameM hamare patI, hoge jabrUsvAmi / 66 aura sakala nara Apa rAma, mAno vaca abhirAma / " isaliye aba Apa punaH ye vacana mueNhase na bole / bar3e puruSoMkI kulIna kanyAyeM ina zabdoMko suna nahIM sakatI hai / prANa jAne se bhI atyanta duHkhadAyaka, ghRNita, lajjAnanaka ye apa
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) zabda, he pitAjI ! Apako kahanA ucita nahIM haiN| kyA kulavatI kanyAyeM kabhI svapnameM bhI aisA kara saktI haiM ki eka puruSake sAtha jaba unakA sambandha nizcita hogayA ho aura jaba unhoMne use apane manase vyAhanekA saMkalpa kara liyA ho, to phira ve kisI dUsare se apane punarvivAha saMbandhakI bAta ko bhI kAnase suneM ? kyA Apane rAjamatI Adi satiyoMkA caritra nahIM sunA hai ? isaliye aura kalpanAko cher3a daMtriye aura isI samaya jambUsvAmI ke pAsa jAkara unase ye vacana le Aiye ki Apa Amato hamArI kanyAoM se vyAhna kareM aura kala prAtaHkAla dIkSA le leM / isameM hama loga apane 2 karmakI parIkSA kareMgI / jo hamAre udayameM sukha yA dukha AnevAlA hai use kauna roka sakatA hai ? basa, aba yahI aMtima upAya hai ! Apa jAyeM, dera na kareM / yadyapi ye seTha loga kanyAoM ke isa kathana se saMtuSTa nahIM the, paraMtu kareM hI kyA ? kucha vaza nahIM rhaa| ve nirutara ho svAmIke pAsa Aye aura AdyopAta saba vRttAMta kahakara vinatI kI - ' he nAtha ! aba hama logoMko yahI bhikSA milanA cAhiye ki Aja to hamArI kanyAoM ko vyAhiye aura Apa prabhAva dIkSA lIjiye | svAmIko yadyapi kSaNa kSaNa bhArI ho rahA thA, tathApi seThoM ko atyanta namra aura dukhita dekha svAmIne aisA karanA kabUla kiyA aura usI samaya varAva lekara vyAhako cale / so una kanyAoMko vyAha kara zAmake pahile hI vidA karAkara lauTa Aye / gRhavyavahAra jo the, so hue / jaba eka pahara rAtri bIta gaI taba dAsIne sejyA ( bichaunA ) taiyAra kI aura svAmI bhI yathAyogya svananoMse vidA lekara palaeNgapara jA leTe !
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (41) cAroM striyA~ bhI salAha kara vahA~ gaI aura apanI 2 caturAIse svAmIkA mana caMcala karane aura strIcaritra phailAne lgii| so cAroM se prathama hI pannAzrIne apanA jAla phailAnA Arambha kiyaa| vaha kahane lagI-"e prItama ! jo Apa mere kahaneko na mAnoge to maiM apanI sakhiyoM meM isa taraha kahU~gI ki merA pati mahAmUrkha hai / merI tarapha dekhatA hI nahIM hai ! vai zRgArarasako vilakula nahIM jAnatA hai, na hAsyarasa hI usameM hai| kalA caturAI to samajhatA hI nahIM hai, aura kokazAstrakA tonAma hI usane nahIM sunA hai| nAyakAmeda to vaicArA kyA samajhe arI bahano! uTho, inake manahIkI sahI / tapa kara lo, calo daldIse, jisameM svarga mila jaay| dekho to inakI vAdi kahaoN gaI hai ki sarovara (indriya viSaya) kA chor3akara osakI bUMda (svarga) kI AzA karate haiN| malA, jo godako chor3akara garbhakI Asa kare, usake sivAya aura mUrkha kasA hotA hai ? taba tInoM bolIM-"vahina ! tU kaI jasA taba punaH padmazrI kahane lagI-"kisI grAmameM eka kRSika kAchI rahatA thA, so usake ghara eka kamAU putra aura strI thI / kAla pAkara strI mara gaI / taba usa kAchIne aura vyAha kiyaa| jaba vaha naI kAchina AI, to patise prasanna na huI / patine kAraNa pUchA, to kahA ki-"tuma apane lar3akeko mAra DAlo to maiM prasanna hoU~gI kyoMki nava mere udarase cAlaka hogA tava yaha use dAsake samAna samajhegA aura bahuta duHkha degA, ityAdi / "
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 41 ) taba kAchIne kahA - "pyArI ! jo use mai mArU~, to rAjA daMDa de, svanana aura jAtike paMca mujhe bAhara kara deM, isaliye yaha adhama kArya maiM kaise karUM ?" taba strI volI - " maiM tumako upAya batAtI hU~ so karo ki savere Apa do ila lekara khetameM jAnA aura unameM se eka hala putrako de kara Age kara denA aura marakhAhA baila apane halameM lagA kara Apa pIche pIche hala calAnA aura A~kha bacAkara vailako DhIlA kara denA so vaha jA kara use sIMga mAra degA / bapsa, pIchese Apa use mArane laganA aura cillA denA, ki daur3iyo 2 balane mere lar3akeko mAra DAlA / isa prakAra kArya ho jAyagA aura koI na jAna sakegA / taba vaha kAmAMdha kAchI isa bAtapara rAjI huA, paraMtu yaha saba bAta kisI taraha usake putrane suna lo / java saverA huA to kALAne lar3akeko AjJA dI ki hala lekara kheta jotane cala / lar3akene vaisA hIM kiyA / jaba vaha hala lekara khetameM gayA to dhAnakA jo phUlA phalA huA kheta thA usImeM vaha hala pherane lagA / itane meM kAchI AyA aura kroSa kara kahane lagA- 'are mUrkha ! tUne yaha kyA kiyA ki cAra mahIne kI kamAI kho dii| lar3akA bolA- 'pitAjI ! isameM kyA dhAna hogA ? aba jota kara gehU~ canA boleMge, so vaizAkhameM khAnA / " taba kAchI bolA- 'beTA! tU atyanta mUrkha hai / hAlakA pakA huA kheta to maTTI meM milAtA hai aura AgekI AzA karatA hai / Age kyA jAne kyA ho ? ' yaha suna beTA bolA- " 1
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAjI!Thaka hai, phira mujhe mAra kara Apako putra hogA yA nahIM, yA kaisA hogA, isakA Apane kyA bhare sA kara liyA hai ?" yaha suna kAchI lajita huA aura donoM milakara ghara gaye isaliye svAnin ! prasanna hoo| kyoM ha~sI karAte ho? isa prakAra padmazno kva apanI caturAI kara cukI, taba svA. mIne kahA-"e sundarI ! suno, mahA nadIka vaTapara koI hAthI marA par3A thaa| use bahutase kaue nauca ra kara khA rahe the| acAnaka lahara Anese vaha mRtaka kalevara pAnIpara vahane lagA so bahutase kaue to ur3a gaye paraMtu eka atizaya lobhI ke A use khAtA huA usIke sAtha vahane lgaa| isI prakAra yaha daza bAraha koza taka nikala gayA itanemeM eka bar3A magara nikalA aura usa kalevarako nigala gyaa| taba vaha lobhI kA ur3A aura cAhA ki kahIM nikala jAU~, para jAve kahA~ ? cAroM ora to pAnI hI pAnI bhara rahA thaa| vaha bahuta ivara uvara bhaTakA para kahIM jAna skaa| nidAna lAcAra ho usI nadIke pravAhameM girakara vaha vaha gyaa| so yadi vaha kauA adhika lobha na karake dUsare ke oMke samAna ur3a gayA hotA to isa taraha prANa kyoM khotA ? __" vAyasa jo tRSNA karI, vUr3o sAgara maaNh| mo bUr3atako kAdi hai, so tuma dehu vatAya / / " yaha kathA suna padmazrI niruttara huI / taba kanakadhI-dusarI strI kahane lago-"he nAtha ! suno, eka pahAr3apara kAI bandara rahatA thA so eka samaya acAnaka pA~va cUka nAnese nIce pattharapara girakara mara gayA aura karma saMyogase vidyAghara huaa| eka dina usane munike
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (41) pAsa mAkara apane bhavAMtara pUrcha / munine usake pUrvabhavakA vRttAMta kaha diyA jise sunakara vaha vidyAdhara ghara gayA aura strIse saba hAla sunAkara kahane lagA ki meM eka bAra pahAiparase girA so baMdarase manuSya huA aura aba jo girUMgA to deva houuNgaa| lIne bahuta samajhAyA, para vaha mUrkha na samajhA aura haTha kara parvatase gira pdd'aa| " svaga haTakara girise girA, bandara huA nidAna / tyoM svAmI haTha karata ho, Age duHkha nidAna // " "he nAtha ! haTha bhalI nahIM hai, prasanna hoo|" tava svAmI bole-"suno ! viMdhyAcala parvatapara eka bandara rahatA thA vaha bar3A kAmI thA so apane saba sAthiyoMko mArakara akelA viSayAsakta ho vanameM rahane lagA | go kucha santAna hotI thI, use bhIvaha turata hI mAra DAlatA thA / eka vAra kisI vandarIse eka bandara utpanna ho gayA aura usakI khavara bUDhe candarako na hone paaii| nidAna vaha bandara javAna huA aura yaha kAmI vandara bUDhA humA aura isakI indriyA~ zithila ho gaI so kisI samaya ve donoM bandara ApasameM lar3a gaye / vaha vRddhabandara hAra kara bhAgA aura pyAsa laganese pAnI pAneko dala dalameM ghusA so kIcameM phaMsakara vahIM mara gayA / so e sundarI !"kapi tRSNA kara bhogakI, pAyo duHkha yakasya / meM cahu~ gati jaba Dravi hoM, kAr3hana ko samaratha // " yaha kathA sunakara jaba kanakanI niruttara huI, taba vinayazrI tIsarI strI kahane lagI- "he svAmin ! suniye, kisI prAmameM eka lakar3ahArA rahatA thA jisane Atizaya parizrama karake
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ dina dinabhara bhUkhA marake eka aMgUThI vanavAI aura use yaha socakara jamInameM gAr3a do ki yaha vipattimeM kAma AyagI / eka dinakI bAta hai ki koI vaTohI jisake pAsa kucha dravya thA, paradeza jAte samaya aise hI vicArase apanA dravya TasI galameM gADha kara calA gyaa| use isa lakar3ahArene dekhakara khodA to bahuta dravya milA so prasanna hokara apanI aMgUThI bhI usIke sAtha gAr3ha dii| use gAr3ate hue kisI aura hI baTohIne dekha liyA aura vaha dravya vahA~se ukhAr3akara le gyaa| jaba lakar3ahArA vahA~ AyA to bhUmi khudI huI dekhI aura dravya na pAyA, so hAya hAya karane aura pachatAne lagA ki vaha lakSmI gaI so gaI paratu merI gaoNThakI aMgUThI bho sAtha le gii| so ThIka hai"jo nara vaha tRSNA kare, caure parakA vitta / so kho veTeM Apano, sAyahi parake vitta // " ima prakAra ke svAmin ! "paripUraNa dhana hota bhI, bhoge duHkha apAra / tisa sama nAtha na kIjiye, karU~ dinaya hitkaar|" yaha vArtA sunakara svAmI vole-" sundarI ! suno, kisI bhayAnaka vanameM eka vaTohI calA jA rahA thA, use hAthIne dekhA ara vaha usake pIche lagA so bhAgate 2 eka kueke kinAre jhAr3a dekha usakI naDa pakar3a kara kuemeM laTaka rahA / usa kueke nIce talI meM eka amagara mu~ha khole baiThA thA / vAlameM cAroM ora cAra sA~pa phaga uThAye hue phusakArate the| usakI jar3ako sapheda aura
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ( 46 ) kAle do raMga cUhe kATa rahe the / jhAr3apara madhumakkhiyoMkA chAtA laga rahA thA so hAthIne Akara jhAr3ako halAyA aura makkhiyA~ ur3a kara usa Toha ke zarIra se cipaTa gii| itane meM zahadakI eka bU~da usa baTohoke mu~hameM par3a gaI, vaha use bar3e premase saba duHkha bhUlakara cATane lgaa| itanemeM eka vidyAdhara AyA aura samajhAkara kahane lagA- he bandhu ! yadi tU kaI to maiM tujhe isa duHkhakUpa se nikAla lU~ | taba baTohI bolA-'mitra! bAta to bhalI hai, parantu eka bU~da aura A jAne do phira maiM tumhAre sAtha calU~gA' aisA kaha vaha phira Uparako bU~dakI ora dekhane lagA / yahA~ vidyAdhara bhI apane mArga calA gayA / vahA~ cUhoMne jar3a kATa DAlI, isase vaha baTohI bAta kI bAta meM anagarake mukhameM jA pdd'aa| isaliye ai sundarI / / paMthI indriya viSaya vaza, ajagara sukha gayo soya / maiM ju pahU~ bhavakUpameM, to kAr3hegA koya || bhava vana, paMthI jIva, gaja; kAla, sarpa gati jAna / kuA gotra, mAkhI svajana, AyU jar3a pahicAna // nigoda ajagara hai mahA, ghora duHkhakI khAna / viSaya svAda madhu bU~da jyoM, sevata jIva ajJAna || samyak ratnatraya sahita, saMvara kareM nidAna | vinayazrI ! ima jAniyo, soI puruSa pradhAna || " yaha kathA suna vinayazrI niruttara huI tava cauthI strI rUpazrI kahane lagI- 'svAmin ! Apane hamArI tInoM bahinoMko Thaga liyA / aba mujhe Tago taba ApakI caturAI hai| isa prakAra garvayukta ho kahane lagI-'he nAtha! suno eka vAra jaba bahuta pAnI varasA to bila vagera: meM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) bhI pAnI bhara gayA so eka vilavAsI nIva duHkhI hokara nikala bhAgA / use dekhakara eka sAMpa poche lgaa| jaba vaha jIva vilameM ghusA, to sAtha hI vaha sAMpa bhI ghusA aura jAte hI usa jIvako apanA bhakSya banAyA, paraMtu itanese usa sAMpakI tRSNA na miTI, taba vaha idhara udhara aura jAnavaroMkI khoja karane lagA ki acAnaka vahAM eka naulA mila gayA usane sAMpako pakar3a kara usake Tukar3e Tukar3e kara DAle, so he svAmin ! "nAga lobha atizaya kiyo, khoye apane prANa / tAteM haTa svAmI tano, tuma ho dayA nidhAna // tava svAmI yaha vArtA suna kahane lage-"e suMdarI ! kisI vanameM eka bahuta bhUkhA gIdar3a phiratA thaa| eka dina vaha usa nagarake samIpa kisI mare hue bailake sar3e kalevarako dekhakara makSaNa karane lagA / java khAtera saverA hogayA aura nagara ke loka saba vAhara nikale, to bhI vaha lobhI gAMdar3a tRpNAvaza vahIM baiThA khAtA raa| nagaravAsiyoM ne nava usa vahA dekhA to unhoMne turata nAkara use pakar3a liyA aura kisIne usakI pUMcha kATa lI, kisIne kAna kATa liye, kisIne dAta ukhAr3a liye aura java ina logoMne use chor3A to kuttoMne usakA pIchA kiyA aura cIyara kara use mAra DAlA / yadi vaha gIdar3a apanI mUkhake anusAra khA karake kahIM bhAga gayA hotA aura tRpNA na karatA to apane prANa avazya bacA sakatA thA, so ai sundarI ! "jaise vaha gIdar3a mubo, tRSNAvaza nirdhAra / - taise mujha bhava jaladhise, kona utAre pAra / /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 48 ) isa prakAra svAmIko apanI cAra striyoMko niruttara karate 20 saverA hogayA / saba loga uTha kara apane kAmameM lagane lage / svAmI kI mAtAko rAta meM nidrA nahIM AI / ve ciMtAtura baiThI thIM, itane meM daravAjeke nikaTa eka corako khar3A dekhaa| mAtAne pUchA"ai bhAI ! tU kauna hai aura kisa hetu yahAM AyA hai ?" taba cora bolA - " he mAtA ! mai cora hUM aura Apake ghara se bahuta dravya kaI cAra curA le gayA huuN| merA nAma vidyutacara hai| maiM rAjaputra hU parantu bAlyAvasthAse mujhameM corIkI kuTeva par3a gaI hai isaliye deza chor3akara yahAM AyA hUM / " taba mAtA apanA khajAnA dikhAkara velI - ' he bhAI! ye saba dhana sampatti ratnarAzi hai, isameMse jitanA cAhe le jA / " cora ne kahA - ' e mAtA ! tU kSaNeka gharameM jAtI hai aura kSaNeka AMgana meM AtI hai tathA isataraha bilakula niSTaha hokara dravya ke jAnekI AjJA detI hai so isakA kyA kAraNa hai ?" taba mAtAne kahA - "bhAI ! abhI prAtaHkAla merA putra dIkSA le jAyagA aura usakI ye cAroM striyAM jo samajhA rahI haiM abhI kala hI vyAha kara AI hai / putra Aja dIkSA legA taba isa dravyako kauna bhogegA ? so tU bhalA AyA / aba ise tU le jA, yaha bhArarUpa hI hai / maiM isI ciMtAmeM bAhara jAtI hUM aura bhItara AtI hU, kahIM bhI caina nahIM par3atA hai / " 1 cora bolA- "mAtA ! mujhe aba dhanakI icchA nahIM hai, Apa apane putrase merI bheMTa karA do| maiM unheM vanameM jAnese
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (61) vicara rahe hai isaliya jAnabUjhakara aise bhayaMkara sthAnameM rahanA vuddhimAnoMko ucita nahIM hai / samaya pAkara vyartha kho denA ucita nhiiN| sacce mAtA pitA va gurumana ve hI hai, jo apanI santAnako ucca sthAnapara dekhakara khuzI hote hai aura jo unheM phaMsAkara kugatimeM pahu~cAte haiM ve hitU nahIM, unheM zatru kahanA cAhiye / isaliye he guru jano! Apa logoMkA kartavya hai ki aba mujhe aura adhika isa viSayameM lAcAra na kareM aura na merA yaha amUlya samaya vyartha gmaa| jaba vidyutacarane ye bacana sune aura dekhA ki aba samajhAnA vyartha hai, arthatkucha sAra nahIM nikalegA,taba apanA paricaya de kahane lagA "svAmI ! mai Apase bahuta jhUTha velA ! maiM hastinApurake rAjA duradvandakA putra huuN| bAlyAvasthAse corI sIkhA, so pitAne dezase nikAla diyA, taba bahuta dezoMmeM jAgara corI ke aura vezyAke yahAM detA rahA / Aja bhI corIke nimitta yahAM AyA thA parantu yaha kautuka dekhakara corI karanA bhUla gayA ara aba atizaya virakta huA huuN| bar3e puruSa jisa mAse caleM, usI mArgase calanA zreSTha hai| aba he svAmin ! Apase eka bhacana mAMgatA hU~ so dIjiye ki mujha dInako bhI apanA caraNasevaka banA lonyei arthAt sAtha le cliye|" taba svAmIne yaha svIkAra kiyA aura turaMta hI uThakara khar3e hogye| yaha dekha saba loga vilakhata vadana hue, parantu citrAma sarIkha raha gaye kucha muMhase zabda nahIM nikalatA thA / sabake manameM yahI laga rahI thI, ki kuvara gharahImeM raheM aura dIkSA na leN| nagara bharameM kSobha hogayA, saba loga rAmA pranA daur3a aaye|
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (..) yoM to saMsArameM aura bahutase loga haiM, so kauna kise samAne jAtA hai ? paraMtu tuma hamAre gharake lar3ake ho so guru janoMkA kahanA mAnanA hI ucita hai / dekho, jo bahuta tRSNA karatA hai vaha avazya duHkha pAtA hai| suno, eka kathA kahatA hUM ki kisI jaMgala meM eka UTa caraneke liye gayA thA so kueke nikaTake eka vRkSakI pattI toDa tor3a kara khAne lgaa| khAte khAte jyoM hI pattI toDaneko UparakI ora muMha kiyA ki acAnaka Aiparase madhuke chattamese madhukI bUda Akara girI, somIThA mIThA svAda acchA lagA, taba aura bhI icchuka hokara Uparako dekhane lagA aura nava bahuta samaya taka bUda na bAI, to muMha Uparako bar3hAyA, para chacA UMcA honese muha vahAM taka na pahucA / taba Uparako uchAka mArI aura uchalate hI kuemeM jA girA aura vahIpara tar3apha tar3apha kara mara gyaa| isaliye he vAla! tRSNA parabhavakA tajo, bhogo mukha bharapUra / vartamAna tana Agavata, dekheM so nara kUra / / tana dhana yauvana suhada jana, ghara mundara vara nAra / aisA sukha phira nahiM mile, vara koTi upacAra // " taba svAmIne kahA- 'mAmA! suno, eka kathA karatA hUM ki eka seTha paradeza jArahA thaa| rAhameM pyAsa lago, so vaha Atura hokara eka vRkSake nIce jA baitthaa| vahAMpara use coroMne gherA aura usakA saba dhana lUTa liyA so prathama to pyAsa aura phira dhana luTa gayA, use duHkha dUnA huaa| vaha vahAM udAsa ho par3arahA aura kisI prakAra nidrA A gaI so so gyaa| usane svapnameM eka nirmala la kA bharA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) gaMbhIra samudra dekhA, so turaMta pAnI pIneke liye jIbha calAne lagA / itane meM nIMda khulI to vahA kucha bhI na dekhA taba vihvala ho idhara udhara bhaTakane lagA, parantu pAnI na milanese aura bhI duHkhI hogayA / so ai mAmA ! ye svapna ke samAna indriya moga haiM, inameM sukha kahA~ ? isa prakAra svAmIne aura bhI aneka prakAra kathA kahakara saMsArakI asAratA varNana kI / " 2 tatra mAmA kahane lage - 'he nAtha ! kyoM hama logoM ko duHkhita karate ho ? zAta citta hokara ghara rho| aisA kahakara apanI pagar3I utArakara kumArake sanmukha rakha dI aura mastaka jhukAkara namra ho kahane lagA, - tumako tumhArI mAtAkI kasama hai / are ! mere AnekI lAja to rakha lInyei / mAtA pitAdi gurujanoM ke vacanAnuara calanA yahI kulInoMkA kartavya hai, parantu yahAM to vahI dazA tho " jyoM cikane ghaTa Upare, nIra bU~da na rahAya / tyo svAmIkA acala mana, koI na sakata calAya // " so jaba bahuta samaya hogayA aura saverA huA, tatra svAmIne kahA - he svajana vargo ! pattharapara kamala, jalameM mAkhana aura bAlU meM svajanavargo jaise tela pAne kI icchA karanA vyartha hai, usI prakAra aba vItarAgake raMge hue puruSako rAgI banAnA asaMbhava hai| ye tIna lokoMkI vastue~ mujhe tRgake samAna tuccha dikha rahI haiM aura viSayabhoga kAle nAga 'samAna bhayakara mAlUma hote haiN| ye rAgarUpa vacana viSaile tIra ke samAna lagate haiN| ghara kArAgArake sadRza hai / strI kaThina hI hai| saMsAra bar3A bhArI bhayAnaka vana hai| usameM svArthI jIva siMha vyAghrAdike sadRza
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) vicara rahe haiM isayi jAnabUjhakara makaranyAna rakhanAda nAnaka ucita nahIM hai| samaya pAnA vyartha denA ucita nhiiN| sacce mAtA jiva gulAna ve hI haiM. kokanI santAna una sthAnavara dera buzI hai. haiM aura unheM vinara kurga Tene pahuMcAte haiN| hindU nahIM, unheM truhanA caI ige he guru jno ! kara logekA kartavya hai ki mujhe aura na isa vigne lacara nareM aura na negavhajanya skAvyartha gmaa| stra vidyutAne ye vacana ne aura deganija manjhanA vyartha hai, na kucha sAra nahIM nikalegAvasAnapariyade Rne mA___ vAnI ne bhArale huna chala meM invanaHpugne rAla duhandannA putra hai| kalyAvako gahanA ne ginAne dezale nikAla diyA natra huna jamakara cIka aura vezyale yahAM detA rahA / bhAna mI canine nimita vahAM AyA za parantu yaha duka dekhakara cerI karanA nUla gayA aura lava maMtimaya virala huA hai. vaha daminI , sI nAgama jalanA zreTa hai| satra he vanan : apara mana bana mAMgatA hU~ modaniye ki nujhadena bhI karanA cANasevaka banA kendi cyAn maya le baliye." va bAnIne yaha cAra bhiyA jaitula ho uThakara khar3e hogaya ! yaha dekha sva laMga dilatata dadana hue, parantu citrAna mata raha gaye-kucha nuhale kada nahIM nikalanA thaa| sabake manama yahI laga rahI yo, ki kuvara vAhIma mheM aura diishnle| nagara narameM koma hogayA, stra loga rAga pranA daur3a jaaye|
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (53) naranAriyoMkI apAra bhIr3a ho gaI, loga nAnAtarahake vicAroMkI kalpanA karane lge| koI kahate-aho dhanya hai yaha kumAra ko viSayase muMha moDa saMsArase nAtA tor3a jA rahA hai| koI kahatemAI kumArakA zarIra to keleka jhADa sarIkhA komala hai aura yaha minezvarI dIkSA khaDgakI dhAra hai, kisa prakAra sahana hogI ? kAI mAtAkI dazA dekha kahate the "eka prata janmo rI mAya / ghara mUno kara tapako jAya // " ityAdi manake anusAra bolate the, parantu svAmIkA dhyAna to banama munike caraNakamaloM meM laga rahA thaa| saba loga kyA karate aura kahate haiM, isa ora kucha bhI dhyAna nahIM thA ! jaba svAmIka prayANa karanekA nizcaya hI ho gayA tava rAnAne glajar3ita pAlakI maMgAI aura svAmIko snAna karAkara kezara candanAdi sugandhita padAthoMse vilepana kiyA tathA pATambarAdi uttamottama vastra aura sarva AbhUSaNa pahirAye / ahA! isa samya svAmIke garIrakI kAMti kaisI apUrva thI ki sUrya mI bharamA jAtA thaa| rAjAne svAmIko pAlakIpara car3hAkara eka ora Apa svayaM lage, dUsarI jora seTha laga gy| isa prakArase pAlakI lekara vanako cle| Age Age bAne vanate hue jA rahe the| isI samaya mAtAne jAkara ye samAcAra bahuoMse kaha diye, so ve sunate hI mUrchita huI / java sakhiyoMne gItopacAra kara mUrchA dUra kI, taba ve cAroM apanI sudha bhUlakara giratI paDatI daur3I aura svAmIkI pAlakAMke cAroM pAye cAroMne pakar3akara kahA-.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98) "suno prabho ! guNa khAna, kIno bahuta mulAhajo / aba hama tajeM suprANa, jo Ageko cAla ho // " yaha sunakara aura una striyoMkI yaha dazA dekhakara svAmIne pAlakI ThaharA dI aura dayAlu citta ho amRta vacanoM se samajhAne lage - " e sundariyo ! vicAro ! yaha jagat kyA hai aura kisake pitA putra hai ? kisakI mAtA aura kisakI strI ? yaha to saba anAdi karmI saMtati hai / aneka janmoM meM anekAneka sambandha hue haiM, jinakA kucha bhI pArAvAra nahIM hai / maiMne mohavaza isa saMsAra meM anAdikAla se anekavAra janma maraNa kiyA parantu kisImeM bacAnekI sAmarthya nahIM huI / aba yaha acchA samaya hai ki jisameM ina cAra gatikI ber3I chUTa sakatI hai| aba vighna mata karo / mohavaza apanA aura hamArA bigAr3a mata karo calo tuma bhI guruke pAsa calakara isa parAdhIna paryAyase chUTakara svAdhIna sukha pAne kA upAya pUcho " / + yaha sunakara mAtA aura cAroM striyoMkA citta phira gayA aura pAlakI chor3a dii| ve saba calate calate jisa vanameM sudharmasvAmo tapa kara rahe the pahuMce, aura binaya sahita sASTAMga namaskAra kara baiThe / muninAthane ' dharmavRddhi ' dI / taba svAmIne hAtha jor3akara prArthanA kI- " he nAtha ! isa agama athAha ataTa sasArase pAra utAriye / taba guru bole - " he kumAra ! aba tuma bheSako chor3a do /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (51) yaha suna svAmIne mudita mana hokara turanta hI vastrAdi AbhUSaNa utAra diye aura apane komala karoMse kezoMko ghAsakI taraha ukhAr3a DAle, aura guruke sanmukha namra bhUta ho vratoMkI yAcanA ko| parama dayAlu, karma-zatruoMse chur3AnevAle gurumI kumArako dIkSA dekara muniyoMke AcArakA vyaurA samajhAne lage, so, sanakara svAmIkI mAtA binamatI aura cAroM striyAM bhI bhavabhogase virakta huI aura pAMcoMne guruke samIpa AryikAke vrata liye / vidyutacarane bhI usI samaya samasta parigrahakA tyAga kara munivrata liyA aura nagarake naranAriyoMne zakyanusAra munivrata tathA zrAvakavata liye / phira rAnA tathA anyAnya gRhastha apane sthAnako gye| jambUsvAmI tapazcaraNa karane lge| maba upavAsa pUrNa huA taba gurukI AjJA lekara nagarakI ora bhikSAke artha pdhaare| so nagarake naranArI dekhaneko utthe| koI kahate, arI sakhI / yaha cahI bAlaka hai, no rAjAkA paTTabaddha hAthI chUTA thA so pakar3a lAyA thaa| koI kahe, yaha vahIM kumAra hai, jo ratnacUlako bAMdhakara mRgAMkako chur3Akara usakI putrI zreNika rAnAko paraNavAI thii| koI kahe, yaha vahI kuMvara hai jisane vyAhake dUsare hI dina devA. ganA samAna cAroM strI tyAga kara dI thii| parantu svAmI to nIcI dRSTi kiye jUr3A pramANa bhUmi zodhate hue cale jArahe the, so minadAsa seThane par3agAha kara navadhA bhakti sahita AhAra diyaa| taka svAmIne 'akSayanidhi' kaha diyA, so devoMne vahAM paMcAzcarya kiye| isaprakAra ve AhAra lekara vanameM gaye aura dinoMdina upara tapakarane lage, so zukladhyAnake prabhAvase kevalajJAna prApta huaa|
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) mahA ! vaha dina (jyeSTha sudI 7) kaisA hI uttama thA ki kaMbUsvAmIko kevalajJAna huoM, aura suvasvAmIko nirvANapada prApta huA! dhanya haiM ve jIva jinako aisA avasara dekhaneko mila ! phira svAmIne kaIeka dina vihArakara aneka bhavya jIvoMko pratibodha kiyA, aura svarga narakAdi cAroM gatiyoke duHkha-sukha tathA muni zrAvakake vrata, tatvakA ravarUpa, heya jJeya upAdeya AdikA svarUpa bhale prakAra samajhAyA aura vihAra karate 2 mathurA nagarI Aye, so vahAMke udyAnameM zeSa aghaat| karma nAza kara paramapadako prApta hue / aIdAsa seTha sanyAsa maraNa kara chaThaveM svarga deva hue / nina* mato seThAnI bhI strI liMga chedakara usI ravargameM deva hue| cAroM padmanI Adi striyoMne bho tapake prabhAvase strI liMga chedakara usI brahmocara svargameM deva paryAya pAI / vidyutacara nAmake mahAtapasva' munirAya vihAra karate karate mathurAke vanameM Aye, so eka vanadevI Akara bolI-"hesvAmin ! isa vanameM eka dAnava rahatA hai so bar3A duSTa ravabhAvI hai, aura jo koI yahAM rahatA hai use rAtriko Akara saparivAra ghara dukha detA hai isaliye he svAmin / Apa rupAkara yahAse anya kSetrameM dhyAna ghreN| taba svAmI vidyutacara kahane lage ki jo Darale kAyara hai, una muniye kA siivRti guNa, (sise tapa vratakI rakSA hotI hai| naSTa honAtA hai aura syAravRttile ve tapase bhraSTa ho nIca gatiko pAte hai| Aja to hamAre pratijJA hai so hama yahI dhyAna kareMge, bohonahAra hogI so hogI, aisA kaha yoga dhyAna dharA / jaba AdhI rAta vIu gaI, taba - vaha dAnava AyA aura ghora upasarga karane lagA | nAnA prakArake rUpa
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57) gharadharakara DarAne lgaa| isa samaya svAmIne ghora upasarga jAnakara sanyAsa dhAraNa kiyA / nidAna jaba vaha dAnava thaka gayA aura svAmIko na calA sakA, taba apano mAyA saMkocakara svAmIka pAsa kSamA mAMgakara calA gyaa| nava saverA huA to nagara naranArI samAcAra sunakara dekhaneko Aye aura mastaka jhukAkara stuti kI paraMtu svAmI to meruke samAna acala dhyAnameM mauna sahita tiSThe raheM / isa prakAra ve vidyutacara mahAmunirAya bAraha varSa taka tapazcaraNa kara aMtameM samAdhimaraNa kara sarvArthasiddhimeM ahamindra hue| vahAMse caya manuSya janma le zivapurako jAveMge / aura bhI jina muniyoMne jaisA 2 tapa kiyA usI prakAra uttama gatiko prApta hue / so isa prakAra ve brAhmaNake putra mahAmithyAtvI jina dharmake prabhAvase mAkSa aura sarvArthamiddhiko prApta hue / dekho, bhavadeva ! choTA bhAI bar3e bhAIkA mAna rakhane ke liye aura ve seThakI cAroM striyAM jo patike vAvale hojAnese aura patike dvArA nAka kAna Adi AMgopAMga chidanese dukhita ho AryikA ho gaI thIM so bhI isa jina dharmake prabhAvase bhavadeva to sarvArthasiddhi aura ve cAroM striyAM chaThaveM svargama strIliMga chedakara deva huii| aura bar3e bhAI bhAvadeva bUsvAmI hokara mokSa gaye / dekho, jinhoMne bhaya, lajmA va mAnavaza bhI dharma aMgI. kAra kiyA thA ve bhI narasurake uttama sukha bhogakara sadatiko prApta hue, to jo bhavya nIva sacce manase vrata pAleM aura bhAvanA bhAve unheM kyoM na uttama gati prApta ho ? arthAt avazya hI ho /
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) isaliye he bhavya jIvo ! svapara pahicAna kara isa dharmako dhAro aura svapara kalyANa kro| isa prakAra yaha puNyotpAdaka kathA pUrNa huii| jo bhavya jIva mana vacana kAya kara par3heM, suneM va sunA, unake azubha karmokA kSaya ho / OM zAMtiH! zAtiH! ! zAMti !!! jambUsvAmI carita jo, paDhe sune mana lAya / mana vAMchita sukha bhogake, anukrama zivapura jAya // saMskRtase bhASA karI, dharmabuddhi minadAsa / lamecU" nAthUrAma puni, chaMdabaddha kI tAsa / kisanadAsa suta mUlacaMda, karI preraNA sAra / jaMbUsvAmI caritakI, karI vacanikA sAra / / tava tinake Adezale, bhASA sarala vicAra / laghumati nAthUgama suna, dIpacaMda paravAra // jagata rAga aru dveSa vaza, cahu~ gati bhrama sadIya / pAve samyaka ratna jo, kATe karma atIva // gata saMvat nirmANako, mahAvIra jinarAya / ekama zrAvaNa zukla ko, karI pUrNa hoya // aMtima hai ika prArthanA, suno sudhI naranAra / jo hita cAho to karo, svAdhyAya paracAra // samAna EiRS
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
_