Book Title: Ghadvaiya
Author(s): Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006144/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDavaiyA vIrthakara nAmakarmanA (vIzasthAnaka pada pUjA sahita) saipAka 8 sAhityopAsakagvaka pUjya zreviArA zrI harIzauddha bhijIthajI lo Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38a88888888888888888888860 || zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | tatvabodha parIkSA-21 mATe svIkRta pAThyapustaka huM ghaDavaiyA tIrthakara nAma karmanA (vIzasthAnaka pada pUjA sahita) RO8888888888888888888888888888888888888888888888888850% 888888888888phi888888888888888phiRDiphi8i888888888888888889 * lekhaka - saMpAdaka * sAhityopAsaka, pravartaka pUjya munirAja zrI harIzabhadra vijayajI mahArAja 1061. 0 sAthI che paM. harezabhAI eca. jhoTA ja paM. ramezabhAI DI. DuMgANI zrI A.ka. labdhisUrIzvarajI jaina jJAnamaMdira TrasTa dAdara taraphathI pUjaya sAdhu-sAdhvIjI ma.ne bheTa * prakAzaka * zrI navajInava graMthamALA (gArIAdhAra) TrasTa, muMbaI chachachachachachachachachachachachachachara Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prAptisthAna x zrI navajIvana graMthamALA (gArIAdhAra) TrasTa DI-101/2, kukarejA komplekSa, ela. bI. zAstrI mArga, bhAMDupa (ve), muMbaI - 400 078. zrI jaina tattvajJAna vidyApITha tattvajJAna bhavana, 265, nyu ravivAra peTha, goDIjI derAsara sAme, pUnA - 411 002. mukhapRSTha bole che... bha. RSabhadeve saMsArI avasthAmAM luhAra, suthAra, vaNakara ane kuMbhAra e cAra kalAo yugalika jIvone zIkhavADI hatI. kuMbhAra mATInA sahAre ghaDA, dIvI, koDiyA jevA sAdhano banAve, tema saMsArI jIve saMsAra vadhAravAnI ghaNI sAdhanA karI. have saMsAra ghaTADavA mATe yAvat tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA karavA mATe vIzasthAnaka padanI ArAdhanA kare che. 01 AvRtti : pahelI prata : 2,500 aSADha, 2065 jUna 2009 : mudraka : ABC Publication bharata je. citroDA 137, namana plAjhA zopiMga senTara, pahelA mALe, kAMdivalI (ve), muMbaI-6 7. phona H 67415435, mobAIla : 9223319655 2 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavaniQo... kALa' vaNathaMbhyo cAlyo jAya che. keTalAya kALacakra tenI gatimAM pUrA thaI gayA. e daramyAna A jIve anaMtAnaMta janma-maraNa karyA. saMsAracakramAM vividha gatijAtimAM, aDhI dvipamAM, 14 rAjalokamAM avirata pravAsa karyo. eka palakArAmAM 17 |, kSullaka bhava paNa karyA ane 33 sAgaropamanA sukhamaya athavA duHkhamaya AyuSyapaNa bhogavyA. chatAM Azcarya che ke, A jIvane janma-maraNano kaMTALotrAsa-aphasosa-ke Adhi-vyAdhi-upAdhino thAka lAgyo nathI. kuMbhAra ghaNAM ghaDA banAve paNa thAke nahiM. banAvavAnuM baMdha kare nahiM. zAstramAM aMgAramardakano eka prasaMga Ave che. e eka kaThIyAro (gAyone carAvavA laI janAro lAkaDAM toDanAro) hato. bhAtuM khAI e jhADa nIce suto hato tyAre tene eka svapna AvyuM. svapnamAM e khUba tarasyo thayo. pAse rahelA cabu (loTA)nuM pANI eka zvAse e pI gayo chatAM tarasa na chapAI mATe pAsenA maMdiramAM rahela moTAM mATalAnuM pANI paNa gaTagaTAvI gayo. chatAM enI tarasa na chapAI. jaMgalamAM kUvo hato, taLAva hatuM, nadI paNa hatI. e bicAro badhuM ja pANI pI gayo. pANI-pANInI dhUnamAM samudra pAse gayo. khAruM pANI paNa pI gayo. tarasyo bicAro zuM na kare ? jagatamAM jyAM pANI hoya tyAM temaNe mRgajaLanI jema doTa mArI, taLAvanA kinAre bhInI mATI dekhAI, tethI tRSA chIpaze e draSTie mATIne cATavA lAgyo. tyAMja AMkha khUlI gaI, joyuM to e jhADa nIce sUtelo hato. ubho thaI pattharanI zIlA upara besI joyelA svapnano vicAra karavA lAgyo. basa. e ja rIte A jIve anaMtA janma-maraNa karyA. 84 lAkha yonImAM bhaTakyo. pAMca jAti-cha kAyamAM paNa janmI Avyo. chatAM janmano ke saMsAranA paribhramaNano aMta keme na Avyo ? janma-maraNanA pherAthI kaMTALo-trAsa-duHkha keme na thayuM ? A saMsAra dAvAnala che. chatAM temAM rahevAnuM ja gamyuM ? vigere vicArono javAba zodhavA beTho. paNa javAba na maLyo. kaMTALIne anaMtajJAnanA svAmI evA AtmAne pUchavAnuM sAhasa karyuM ke, he jIva ! tAre have aTakavuM che ? Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ubhA rahevuM che ? tArA dIzAhIna pravAsane aTakAvavo-TUMko karavo che ? TUMkamAM tAre tArA zAzvatA sukhamaya ghare rahevA javuM che ? AtmAe mArA vividha jAtinA praznonA javAba ApatAM TUMkamAM eka-be zabdamAM kahyuM, "he manuSyagatinA pravAsI jIvaDA ! ekakSaNa tArAmAM dhyAnanI cinagArI pragaTAva. e prakAzamAM tane *bhavaniveo"thI zarU karI 8 sarvottama sUtro (zabdo) prApta thaze. jenA sahAre pAMca maMtra svarUpa vicAronI bheTa maLaze. pachI mokSamuktinagarI tArA mATe dUra nathI." prathama to AtmAnA javAbanI samaja na paDI paNa "bhavaniveo" zabda upara manana ciMtana karatAM janma maraNa ghaTADavAno rAha jaDI gayo. e rAha eTale darzanajJAna-cAritranI ArAdhanA, e rAha eTale tIrthakara nAmakarmanI nikAcano karavAnI vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA. jenA dvArA bhaviSyamAM tIrthakara thavAya athavA 8 karmano kSaya karI siddha gatine prApta karI mokSe javAya. cAlo ApaNe te tIrthaMkara nAmakarmanA ghaDavaiyAnI mulAkAte jaIe. saMsAramAM jeTalI vyavahArIka rIte eka aMkanI kiMmata che. tethI zUnya (0)mAM dazagaNI kiMmata che. te vAta A graMthanA sApekSavAdathI samajAze tevI AzAe tattvabodhanI parIkSAmAM A pustaka-vicAradhArAne sthAna ApyuM che. tenA lakhANamAM saMbhava che, ke sUkSmatAnA darzana karAvatAM azuddha-zAstra viruddha lakhAyuM, vicArAyuM hoya te mATe vAcaka-abhyAsI vargane sudhArI levA tathA jaNAvavA Agraha che. pustaka prakAzanamAM je je topAsaka sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAe eka yA bIjI rIte sahakAra Apela che. te ja rIte je je pustakono sahAro laI A vizasthAnakanA mahimAne gAyo che, te badhA dhanyavAdane pAtra che. vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karavA pAchaLanI jIva mAtranI bhAvanA pUrNatAne pAme eja maMgaLa kAmanA. 6 1mI saMyamatithi sAgarano upAzraya pATaNa mahA vada-5 pravartaka muni harIzabhadravijaya * bhavanivvao... AbhavamakhaMDA (jaya vIyarAya) * bhave bhave tuha calaNANuM.... bohilAbhoa (jaya vIyarAya) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | zrI jaina tatvajJAna vidyApITha-pUnA dvArA Ayojita tattvabodha parIkSA-21 -: viSaya : | ghaDavaiyA tIrthaMkara nAmakarmanA dhyAnathI vAMco TUMkamAM lakho parIkSA mATe vizeSa jANakArI * bahumAnane pAtra (1) pU. sAdhu-sAdhvIjI (2) zikSaka-zikSikA (3) prauDha varga (4) zrAvaka varga (5) zrAvikA varga * AkarSaka InAmo ke prathama - rU. 1001/- 4 dvitIya - rUA. 901/ * tRtIya - rUA. 801/- * cothuM - rUA. 701/* pAMcamuM - rUA. 601/- * chaThuM - rU. 501/* sAtamuM - rU. 401/- * AThamuM - rU. 301/* navamuM - rUA. 251/- ke dazamuM - rU. 201/ * agyAramuM - rU. 151/* protsAhana InAma bIjA peparamAM 50 % upara mArka meLavanAra badhAne apAze. * parIkSA - 1 pepara ghare beThA - 1 pepara kendra upara - pAsiMga mArka 50%. * praveza phI - rUA. 50/- : pAThyapustaka bheTa. * javAba - uttarapatramAM ja lakhavA. alaga pepara uparanuM lakhANa svIkArAze nahiM. * ghara beThA parIkSAnuM pepara tA. 10-08-2009 sudhImAM ja pracArakane pahoMcADavuM. tArIkha pasAra thaI gayA pachI svIkAravAmAM Avaze nahiM. phAInala parIkSA tA. 13-09-2009 nA roja kendra para, saplImenTrI tA. 20-09-2009 dAdaramAM levAze. * parIkSArthIoe potAnA svahaste ja uttaro lakhavA, bIjA pAse na lakhAvavA. * patra vyavahAranuM saranAmuM : jaina tattvajJAna vidyApITha, phonaH 9820328971 D/102, kukarejA komlekSa, ela. bI. zAstrI mArga, bhAMDupa (vesTa), muMbaI-78. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIkSArthIone khAsa sUcanA : * tA.ka.: nIcenA sUcano dhyAnathI vAMco ane phorma bharo. * pustakamAM Apela phorma ja mAnya raheze. jherokSa phorma svIkArAze nahi. * je nAmathI phorma bharela haze te ja vyakti parIkSA ApI zakaze. bIjA nAme lakhela pepara svIkAravAmAM Avaze nahiM. nAmamAM pheraphAra na karavo. * 15 varSathI uparanI uMmaranA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA, zikSaka-zikSikA baheno koIpaNa vyakti parIkSA ApI zakaze. * banne parIkSA ApI, bIjA peparamAM 50% mArka meLavanAra dareka parIkSArthIne protsAhana InAma tathA abhinaMdana kArDa apAze. * eka pepara lakhanAra parIkSArthIne InAma ApavAmAM Avaze nahiM. * prathama parIkSAnA pepara tA. 10-08-2009 sudhImAM je pracAraka dvArA tame phorma bharyuM hoya tene ja pahoMcADazo. tArIkha vityA pachI pepara svIkAravAmAM Avaze nahiM. phAInala parIkSA kendra upara tA. 13-09-2009, ravivAranA bapore 1.00 thI 4.00 kalAke levAmAM Avaze. vesTarna lAInamAM prAyaH primiyara hAIskUla, jJAnamaMdira roDa, dAdara, pAralA, malADa, borIvalI, bhAyaMdara tathA senTrala lAInamAM ghATakopara, mulunDa, kalyANa kendromAM levAze. saMjogovasAta bAkI rahelA parIkSArthIonI parIkSA tA. 20-09-2009, ravivAranA roja bapore 1-00 thI 4-00 phakta dAdara jJAnamaMdira roDa, primiyara hAIskUlamAM ja raheze. protsAhaka InAma tathA abhinaMdana patra pariNAma jAhera thayAnA 10 divasa sudhImAM ja tamArA pracAraka pAsethI InAmI kArDa ApI meLavI levA. anya sthaLe apAze nahiM. kArDa haze ane bIjA peparamAM 50% mArka meLavela haze to ja InAma ApavAmAM Avaze. InAmanA kArDa bIjA peparamAM parIkSArthIne kendra upara ApavAmAM Avaze. parIkSArthI jo zikSaka-zikSikA hoya to javAba peparamAM khAsa teno ullekha karavo. parIkSArthIe potAnuM nAma-gAma vigere pUrNa lakhavuM. (TUMkamAM na lakhavuM.) * parIkSA saMbaMdhInA aMtima nirNayo Ayojakone svAdhina raheze. * parIkSA tame Apo. bIjAne ApavA mATe khAsa preraNA karo. parIkSArthI mATe praveza phI rU. 50/- pustaka bheTa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tattvabodha parIkSA-21nA mAnavaMtA pracArako opana buka parIkSAnA umedavArI phorma, jeonI pAse meLavyA (bharyA) hoya te pracArakane ja 'ghara beThA parIkSA'nA gharethI lakhelA uttarapatro tA. 10-08-2009 sudhI pahoMcADavA. phona 9821109896 2814 6395 gAma bhAyaMdara 2819 5454 2819 8515 2892 1598 2833 2614 9321218936 2891 8648 2806 5477 2807 0660 borIvalI kAMdivalI malADa goregAma aMdherI (IsTa) pArlA sAMtAkrujha dAdara muMbaI masjida baMdara sAyana ghATakopara bhAMDupa mulunDa kalyANa pUnA nAma paM. ramezabhAI DI. DuMgANI paM. narezabhAI esa. zAha zrI zakarIbena pI. zAha surata jAmanagara zrI cetanAbena pI. zAha zrI jaiminIbena Ara. zAha zrI jyotsanAbena ema. zAha zrI cetanAbena ena. parIkha zrI dilIpabhAI sI. zAha zrI dhIrajabena dozI zrI hiMmatabhAI e. zAha paM. sunilabhAI bI. zAha zrI varSAbena harSadabhAI zAha paM. virendrabhAI Ara. zAha zrI mRdulAbena zAha paM. caMpakalAla pI. mahetA zrI umAbena esa. zAha zrI maMjulAbena DI. gAMdhI zrI mahendrabhAI TolIyA zrI lalitAbena je. zeTha zrI anilabhAI zeTha paM. harezabhAI eca. jhoTA zrI urmilAbena DI. zAha zrI suzilAbena vakhArIA zrI lalItAbena rekhAbena zrI haMsAbena Ara. zAha zrI madhubena ke. zAha zrI caMdanabena ke. zAha DaoN. saMjayabhAI je. zAha zrI nirmalabhAI vI. zAha - paM. jitubhAI je. zAha zrI ravibhAI zAha 2864 9656 2887 9635 2083 8830 2881 9098 3957 7420 2686 2218 2683 2168 9322523754 9820764314 2370 3462 2401 0384 2500 4051 zrI jaina tattvajJAna vidyApITha paM. ajItabhAI pI. zAha zrI bhadrAbena ema. jhaverI zrI mohana vijayajI jaina pAThazALA ....... 2611 8374 2648 0839 2416 1515 2436 1004 2242 3848 - ........ 2569 0169 02512319119 (95-20) 2444 5681 (09860) 381353 (0261) 259 0454 (0288) 267 0805 noMdha : parIkSArthIoe jarUra hoya to vivekapUrvaka sabhya bhASAmAM pracArakane phona karavo. 7 C/0. 9221773551 9892146450 9820328971 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94%%ccha%ccha9%8%9%ccha%9%8%9%9%8 0 % tasma gurave namaH pU. munirAja zrI jitendravijayajI ma.sA. pra.pU. munirAja zrI harIzabhadravijayajI ma.sA. %98888888888EEE88 E8E8A8888888888888888&&SBUS vartamAna gacchAdhipati, ugra tapasvI, zAzvata girirAjanA parama upAsaka sva. pa.pU.A.bha. zrImad vijaya arihaMtasiddhasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI pU. viduSI sAdhvIranA zrI lAvaNyazrIjI ma.nA ziSyA pU. sA. zrI jayaprabhAzrIjI ma.nA ziSyA sA.zrI tattvayazAzrIjI ma., sA.zrI parAgayazAzrIjI ma.nA | upadezathI upakArIne koTIzaH vaMdana pUjya sAdhvIjI pUjya viduSI sAdhvIjI pUjya sAdhvIjI %82888888888BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBUBURUDUB888 che zrI jayaprabhAzrIjI ma. zrI lAvaNyazrIjI ma. zrI caMdrayazAzrIjI ma. 8 ccha %9ccha%ccha%ccha%ccha%ccha%cchaccha%%ccha%ccha%89che. ka Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 989%ccha%ccha8ccha%cchaDi(r)%cchaDiOOO%ccha%i(r)83%ccha6602 | _| | zrI AdinAthAya namaH || pU. sAdhvIjI zrI manoramAzrIjI ma.sA.nA ziSyA TO288888888888888888888888EEEEE8888888888888888829 pU. sAdhvIjI zrI jayalattAzrIjI ma.nA 55 varSanA saMyamI jIvananI anumodanArthe =(c) = zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha mulunDa - IsTa, muMbaI. pU. sA. zrI jyotirdharAzrIjI ma.nI zubha preraNAthI. gchch%%%%%%%%%%%u Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3.888888888 P 113 / / zrI AdinAthAya namaH || pa. pU. viduSI sAdhvIjI zrI priyaMvadAzrIjI ma.sA.nI golDana jyubilI 75 varSanA praveza nimitte bhUrI bhUrI anumodanA zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha mulunDa - IsTa, muMbaI. pU. sA. zrI jyotirdharAzrIjI ma.nI zubha preraNAthI muic H H H H H H H R R R R H R G L G N X 888888888888888888 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. pU. viduSI sAdhvIjI zrI maMjulAzrIjI ma.nA ziSyA De 3888888888888BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBP. parama vinayI, vAtsalyamUrti pa.pU. sAdhvIjI zrI madhukAMtAzrIjI ma.sA. yoganiSTha pa. pU. A. zrI kezarasUri ma.sA. samudAyanA pa.pU. zrI maMjulAzrIjI ma.sA. (mahuvAvALA)nA praziSyA saraLa svabhAvI pa.pU. pUrNayazAzrIjI ma.sA. sAdhvI rAjaratnAzrIjI sAdhvI zrutaratnAzrIjI sAdhvI samyaguratnAzrIjI sAdhvI muktiratnAzrIjI Adi ThANA pAMcanI sametazikharajI tIrthayAtrAnI puNya smRti nimitte OBSEEEEEEEEE888888888X8H8888888888EEE888EA8888 saujanya : zrI zAsana samrATa jaina zve. mUrti. saMgha che mulunDa - vesTa, muMbaI. %cchaa(r)%cchaacha%cchaacha%ccha%ccha%ccha%ccha%9%ccha% CON Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GIGI G F G H G R G G G G G L G L G L G H vartamAna gacchAdhipati sva. pU.A.bha. zrImad vijaya arihaMtasiddhasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI tapasvInI pUjya sAdhvIjI zrI kaMcanazrIjI ma.nA ziSyA-praziSyA viduSI pU. sAdhvIjI zrI lAvaNyazrIjI ma. zrI kArUNyadarzanAzrIjI ma. pU. sAdhvIjI upakArIonA caraNe upakRtonI zraddhAMjali koTI koTI vaMdanA zrI caMpakalAla giradharalAla vorA parivAra amarelI pU. sAdhvIjI zrI kAzmIrAzrIjI ma.nA upadezathI pheksa 39090 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAranI saritA savicAranI sugaMdha satkAryanI bhAvanA phelAvanArane bhAvabharI kSaddhAMjali | sva. kumArapALa suMdaralAla zAha tamai namaH zubhajJAna dhyAna magnAya yoginaH zarmiSThAbena kumArapALa zAha che putra : mihIrakumAra, putravadhU : bhAvizA, tanvI-paMkti parivAra taraphathI bhAvabharI zrutavaMdanA dahisara, muMbaI CO88888888888888888888888888888888888888888888 jJAnI zvAsozvAsamAM kare karmano nAza. jIvanamAM jJAna prApta karavA AzAtanAthI dUra rahevA ArAdhanA karavA zakti maLo. ku. pInA kumArapAla zAha Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ga(r)(r)%ccha%(r)xo%cchanDi(r)(r)%(r)s(r)%ccha%ccha%ccha pATaNa - kanAsApADAnA nivAsI, hAla dAdara pitAzrI mAtuzrI zrI jayaMtilAla maNilAla zAha zrI puSpAbena jayaMtilAla zAha a988888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 | pitAzrIe jIvanamAM sArA upajelA vicArone 150 kAvya paMktimAM malyA ane mAtuzrIe meLavelA jainadarzananA jJAnane pacAvI-vAgoLI anekAneka khapI AtmAone adhyayana karAvavA dvArA jJAnagaMgA vahAvI te mAtA-pitAnA pavitra caraNe bhAvabharI zraddhAMjali. ama jIvuLamAM jJAnuM prakAza pAthare. : putra parivAra : tuSAra - pArmItA - anuja - komala : putrI parivAra : DaoN. smitAbena - DaoN. Indravadana - DaoN. julI - maulika smRti - mahezabhAI - monAlI - jIgara 9%ccha%ccha%cchacchikkaccha3%ccha%icchaccha%iccha%ccha%iccha Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G F G H G R G R R R R G L G H tasmai zrI gurave namaH zrI urmilAbena caMdrakAnta gore jeonI zubha preraNAnA kAraNe... zrI AdIzvara bhagavAnanI pratiSThA karavA maLI. gArIAdhArathI zatruMjaya girinA cha'ripAlita saMghamAM sAthI saMghavI thavAno lAbha maLyo. zatruMjaya tIrthamAM cAturmAsa ka2vAno lAbha maLyo. siddhitapa, mRtyuMjaya tapa karavAnI bhAvanA thaI. evA preraNAdAtAnI puNya smRtimAM ukta aneka dharmakAryo karatA rahevA mATe upakArI guruvaryo AziSa Apajo. \_/\// jaisojanya ja zrI caMdrakAnta jayarAma gore, aMdherI sa G L G L G L G G G G G G H X 388888888888888888888888/03/8938988 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitendrA (khAMDa) rAjasthAna nivAsI, hAla paTela zrI vijayarAja ema. paramAra zrImatI kaMcanabena vi. paramAra 0988 ROHSHSHSHSHSHSH88888888888888888888888888888 pAvana nizrA ja pU. A. zrI vijaya padmasUrIzvarajI ma. pravartaka munizrI harIzabhadravijayajI ma. sAdhvIjI zrI bhavyapazAzrIjI avasara AvA nahiM maLe, tame lAbha savAyA lejo. zAzvata girirAjanI navANuM yAtrA prAraMbha : kArtika suda-pUnama tri-divasIya cha'ripAlIta saMgha prAraMbha : mAgazara vada-13 : putra - putrAdi parivAra : zrImatI nainA dilIpa paramAra - varuNa, monika zrImatI kAjala manoja paramAra - harSa, zikhA zrImatI varSA saMjaya paramAra - yaza, taniza : nivAsa : 2% 257, DaoN. AMbeDakara roDa, 3, uraNavAlA menzana, parela, muMbaI- 12. 9%cchazvachacchazvichacchazvichaccha%ccha%ccha%ccha%cchaacha%) 8&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&888888888888888888888 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % a chntrch%%%%%%% * jinazAsananA prabhAvaka AcArya bhagavaMtonA 36 guNa (1) sUrya jevA tejasvI caMdra jevA saumya sAgara jevA gaMbhIra udyAna jevA manohara dIpaka jevA prakAzaka naiyA jevA tAraka 982888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 DOSEGESESSE 88888888888888888888888888888888888? nadI jevA nirmala gulAba jevA komaLa kamaLa jevA alipta zaMkha jevA nirlepa caMdana jevA zItala tArA jevA ujjavala pRthvI jevA sahiSNu AkAza jevA virATa parvata jevA nizcala vAMsaLI jevA AkarSaka dIvAdAMDI jevA darzaka cakra jevA utpArgabhedaka sva. ku. nehala ramaNikalAla sAvalAnA Atma zreyArthe : sojanya : ramaNikalAla khImajI sAvalA , e-4, zaMkara nivAsa, ploTa naM. 115, zIva (sAyana), muMbaI- 22. a%%%%%%%%%%% urss 1 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38) mmmmmmmm BERG RG RG R GIG H H H X HR & J paMcAcAranA pAlaka AcArya bhagavaMtonA 36 guNa (2) sarovara jevA zAMta siMha jevA parAkramI www.s ghaMTanAdanI jema raNakatA meghanI jema varasatA haMsa jevA vivekI bhAreMDa jevA apramata hAthI jevA masta amRta jevA madhura suvarNa jevA suzobhita cAtaka jevA mokSalakSI paMkhI jevA mukta 1 gAya jevA upakArI kalaza jevA maMgalakArI kalpavRkSa jevA zAtAkA2I gAruDI jevA viSApahArI dhUpa jevA sugaMdhI mahArAjA jevA nyAyI caturvIdha saMghanA sArathI 00 saujanya : zrI vijayabhAI epha. dozI haste : dhIrajabena meghadUta, esa. vI. roDa, borIvalI (vesTa), muMbaI. 9898090990 8888888888888888888888888 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F G H G L G L G G G G G L G L G L G G D G D G F G H G G G G G L G H G H khIvAndI (hAla muMbaI) nivAsI utsAhI dharmaniSTha sva. hIteza ramezabhAI zAha janma : 1986 vargavAsa : 2003 smaraNAMjali mAtuzrI : lalitAbena ramezacaMdra zAha nAnAjI : zrI gaNezamalajI cunIlAla cauhANa nAnIjI : zrI godAvarIbena gaNezamalajI cauhANa : mAmA : pravINa jI. cauhANa - dilIpa jI. cauhANa mAmI : kaMcanabena pravINa cauhANa - mAsI : rekhAbena kizora jaina - kiraNa pravINa jaina zAMtAbena jayaMtIlAla jaina : bhAI-bahena : dharendra bI.mahetA aMkita, maniSa, riSabha, ajIta, jayeza, bhUmikA, maniSA, dipIkA, dizA G D G D G D G D G G G G G G R & R G RE &88&&88888888889 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beMgalora :anumodanA : zrI jaina tatvajJAna vidhApITha (pUnA) bhAMDupa dvArA Ayojita 'zikSaNa-zikSikA zrutajJAna vikAsa varga pravRttimAM udAratAthI zruta bhakti karanAra bhAgyazALIo * zrI maMjulAbena koThArI ja zrI rekhAbena araviMdabhAI turakhIyA kolhApura pravartaka pU. munirAja zrI harIzabhadravijayajI ma.nI zubha preraNAthI. * zrI vijayabhAI epha. dozI amerikA pravartaka pU. munirAja zrI harIzabhadravijayajI ma.nI zubha preraNAthI. ja eka zikSIkAbenanI preraNAthI aneka zrAvako dvArA muMbaI pU. sAdhvIjIzrI parekhAzrIjI ma.nI 51mI dIkSAtithI nimitte gurubhakto taraphathI ja pArtha-vIra pradIpa zAha, mATuMgA tathA eka sahastha mATuMgA. pUjya sAdhu-sAdhvIjI ma.sA.ne ciMtana-manana mATe A pustaka arpaNa karavAmAM Avaze. * lAbhArthI 9 ci. sAnI-milIna zizIrabhAI mAsTara sAyana haste : zrI nalInIbena 9 zrI zaMkhezvara pArzvanAtha gRhamaMdira, dayA nivAsa dAdara haste zrI cetanAbena paTavA 9 zrI AdIzvara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha sonala epArTamenTa, goregAma (IsTa). * parIkSA Ayojana, pAThyapustaka, InAma yojanAnA rU. 2,500/- bharI membara bano. samyajJAnanI - jJAnanA pracAranI anumodanA karo. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaDavaiyA tIrthakara nAmakarmanA opana buka parIkSAnA Ayojana, saMcAlana, InAma vitaraNAdi pravRtti mATe jJAnabhakti karanAra bhAgyazALIo zrutAnurAgI: * zrI kaSabha-darzana jena, ha. ku. bhadrAbena mAnacaMda jhaverI surata DaoN. bAbulAla eca. zAhanA smaraNArthe, ha. zrI Indubena navasArI zrI hukamIcaMdajI copaDA, haste zrI zobhAbena kAMdIvalI * zAzvatagiricAturmAsa- 99 yAtrA nimitte pU. sAdhvIzrI-bhavyapadhAzrIjI ma.nI zubha preraNAthI pAlItANA lAvaNyavihAra cAturmAsa ArAdhako taraphathI pAlItANA pU. sAdhvIjI zrI tattvayazAzrIjI, sA.zrI parAgayazAzrIjInA upadezathI pU.sA.zrI pArekhAzrIjI ma.sA.nA upadezathI gurubhakto taraphathI zruta agmodakaH * zrI kasturabena zAMtilAla gAlA mATuMgA ja zrI rasilAbena guNavaMtalAla mATuMgA zrI ajIta-parAga nAgaDA mATuMgA zrI jyotsanAbena kIrtibhAI salota, ha. : niravakumAra pUnA * zrI vizAkhAbenanA dIkSA nimitte muMbaI * zrI jAgRtibena nilezabhAI kAMdIvalI ja zrI mamatAbena DI. zAha beMglora * sva. sAgara zAha vITAnA smaraNArthe, ha. zrI kacubhAI zAha ghoDanadI ja zrI jayaMtilAla vADIlAla zAha, ha. zrI kAMtAbena vITA * zrI sunItAbena girIzabhAI bAbarIyA, ha. darzanakumAra ghATakopara ja zrI umAbena sunilabhAI zAha goregAma ja zrI surekhAbena rohItabhAI zAha goregAma - zrI bhAratIbena dIvyezabhAI sAMtAkrujha - zrI jazavaMtalAla maganalAla mATuMgA roDa * zrI avanI-sumIra-hetala-sAhila jhaverI vAlakezvara ja zrI gItAbena hemendrabhAI zAha borIvalI 10 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpI" sUtra : darzanavizudhdhi-vinayasaMpannatA-zIlavaSyanaticAro-bhIrNa-jJAnopayogasaMvegau-zakti tasyAga tapAsI saMgha-sAdhu samAdhi-vaiyAvRtyakaraNamaheMdAcArya-bahuzrutapravacanabhakti-rAvazyaka parihAMsi-mArga prabhAvanA pravacana vatsalatvamiti-tIrthakattasya. - zrI tattvArthasUtra 6/23 artha : darzanavizuddhi, vinaya, zIlavratamAM apramAda, vAraMvAra jJAnopayoga ane saMvega. yathAzakti tyAga ane tapa, saMgha ane sAdhuonI samAdhi tathA vaiyAvacca, arihaMta, AcArya, bahuzruta, pravacananI bhakti, Avazyaka aparihANa, mokSamArganI prabhAvanA, pravacana vAtsalya e tIrthaMkara nAmakarmanA Azravo che. gharanI pAse eka ArasapAsanI khANa hatI. aneka varSothI temAMthI kAcA pASANa (sacita) dravya bahAra kADhavAmAM AvatA hatA. tenI upara yogyatA pramANe kArIgaro prakriyA karatA hatA. pattharane ghaDI rUpa ApavuM, mUrti-maMdirAdi banAvavA e kArIgaronuM kAma. pattharanI yogyatA pramANe teno upayoga karavAmAM Avato hato. have e patthara nahiM paNa amUlya vastu, pUjanIya vastu thaI gaI. basa, eja pramANe - anaMtakALathI avyavahAra rAzimAM paDelo AtmA koI eka jIva (AtmA) siddhagatine pAme tyAre tenA upakAranA kAraNe, nimittanA kAraNe vyavahAra rAzimAM Ave. e pachI e jIva sUkSma nigoda, bAdaranigoda, ekendriya, vikalendriya, paMcendriyAdi gatimAM karma anusAra janma-maraNa kare. karma bhogavato jAya ne sagati pAmato jAya. janma-maraNanA A kramane sudhAravA-aTakAvavA mATe (1) vItarAga tIrthakara paramAtmAnuM zAsana (2) bhavipaNuM (3) nirmaLa ArAdhaka bhAva (4) sarva viratipaNuM (dravya-bhAvathI) (5) samyakatva jevA lakSaNa jIvanamAM hovA joIe to ja mokSAbhilASI jIva karmano navo baMdha alpa karI jUnA bAMdhelA karmano kSaya karI saMsAra ghaTADI zake, mokSagati meLavI zake. A AtmAe (jIva) ghaNo kALa mithyAtva avasthAmAM pUrNa karyo. puNyanA udaye sArA nimittanA kAraNe e mArgAnusArIpaNuM pAmyo. tyAra bAda samyakdarzana (samakita) pAmI ardha pudgala parAvartanano kALa ghaTADI zakyo. A pragatine jo 11 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pagathiyuM kahIzuM to dezavirati-sarvavirati dharmane bIjuM pagathiyuM kahevuM paDaze. A pagathiye caDelA e jIvane kiM kartavyam'nI zodha karavA samyagUjJAnano sahAro levo paDaze. A jJAna mokSanuM dvAra batADe che, e dvAra sudhI pahoMcavAno mArga darzAve che. e mArga eTale "samya darzana-jJAna-cAritrANI mokSa mArga." jIvanamAM samyagudarzana maLyA pachI jena dharmanA pAyArUpa cAra prakAranA dharmadAna, zIla, tapa ane bhAvane jIvanamAM utAravA joIe. cikaNA karmano kSaya karavA mATe ane mokSamArganA prarUpaka-zAsananA sthApaka thavA mATe mukhyatve vIza sthAnakanuM trikaraNa zuddhie ArAdhana karavuM joIe. dAna-tyAgadharmathI satkarmabaMdha mATe thAya. zIla-AtmaguNonA vikAsa athavA Adarza guNavAna thavA mATe jyAre tapa e mukhyatve karmakSaya mATe karavAnuM hoya che. A traNe dharmamAM bhAva-anivArya jarUra hovo ja joIe. bhAva e sonAmAM sugaMdha jevuM kAma kare che. apekSAe tapanuM ArAdhana karatAM chae kAyanA jIvone abhayadAna apAya che. uttama prakAre zIlanuM pAlana karavAno cAnsa maLe che ane sabhAvathI zarIra uparanI mamatA tyajI devAya che. kahevAnuM tAtparya eja ke, tapa dharmanI sAthe bAkInA traNe dharmanuM sahelAIthI A jIva ArAdhana karI le che. bIjI eka vAta samajavA jevI che ke, bha.2Sabhadeva, pArzvanAtha, zAMtinAtha ke mahAvIrasavAmIne lakSamAM rAkhI tapa karAya che. eTaluM ja nahiM paNa kalyANaka tapa ke sahastrakuTa jevI mahAna tapasyA paNa anekAneka tIrthakara bhAnA nAmasmaraNathI yukta thAya che. jyAre vizasthAnaka tapa eka evI Adarza bhAvanAthI karavAmAM Ave che ke jenA phaLarUpe *tIrthakara nAmakarmano AtmA baMdha karI dhanya bane che. pote tare ne bIjAne tAravAno mArga ApI jAya che vIza sthAnaka eTale jUdA jUdA 20 padanuM ArAdhana. A dareka pada dvArA tIrthakara nAmakarmano baMdha thAya che. enA mATe ArAdhaka jIve ghaNI sAvadhAnI rAkhavAnI hoya che. vartamAna tIrthakara bhagavAnanuM AlaMbana laI bhAvi mATe evuM paramopakArI padanuM nirmANa ArAdhaka AtmA kare che. snAtra pUjAmAM kahyA pramANe jIvanamAM uttama bhAvano anubhava paNa kare che.' * tijJANa tArayANa. * vizasthAnaka vidhie tapakarI, aisI bhAva dayA dIlamAM dharI, jo hove mujazakti IsI savijIva karuM zAsanarasI. ja potAnuM, kuTuMbanuM ane jagatanuM kalyANa karavAnI bhAvanA dvArA tIrthakara nAmakarma maLe. potAnuM, ane kuTuMbanuM kalyANa karavAnI bhAvanA dvArA gaNadharapaNuM maLe. mAtra potAnuM ja kalyANa karavAnI bhAvanA dvArA siddha thavAya che. 1ra. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthAdhigama sUtranA pahelA ja sUtramAM mokSamArga ratnatrayIno kahyo che. tenA sahAre AtmA pote tare ne bIjAne taravA mATenuM sAdhana darzAvI jAya che. tethI A pustakamAM kramazaH e vIza sthAnakanI anukULatA pramANe sUkSmabuddhithI carcA-vicAraNA karavAmAM AvI che. jo e padanI padamAM rahela gaMbhIratAnI oLakha, kalyANamitranI draSTie thaI jAya to ArAdhakanuM kalyANa alpakALamAM thaI jAya. oLakha-paricaya e khANa che, khANamAMthI ja rana prApta thAya che. bha. RSabhadevanA AtmAe pUrvanA vajanAbha cakrInA bhAvamAM vIzasthAnakanuM ArAdhana karela. bha. mahAvIra svAmInA AtmAe 25mAM naMdanamuninA bhavamAM, 11,80,645 mAsakSamaNanI tapazcaryA karI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA karelI. bha. saMbhanAtha prabhue vimalavAhana rAjAnA bhavamAM caturvidha zrI saMghanI utkRSTa bhAvathI vaiyAvacca ane jIvone samAdhi ApavAnI pravRtti dvArA tIrthakara nAmakarma bAMdhela. zreNika rAjAe bhagavAna mahAvIra svAmInI tana-mana-dhanathI ArAdhanA karI hatI. rAvaNa-maMdodarIe aSTApada tIrtha upara saMgIta nRtya dvArA tanmaya thaI bhakti karI tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM hatuM. AvA anekAneka bhavyAtmAo vIzasthAnakanuM eka yA aneka padanuM AlaMbana laI dhanya banyA hatA. jeNe bhagavAna (tIrthaMkara) thavuM che tene bhAgyavAna thavA ArAdhana karavuM ja paDaze. ArAdhana-sAdhana che. tethI sAdhya prApta thaI zake che. vIzasthAnaka padano ArAdhaka AtmA cauda guNasthAnakanA paNa pagathiyAM caDhato jAya che. pahelA guNasthAnakathI jIvana zuddhino AtmakalyANano mArga zodhe pachI kramazaH dezavirati-sarvavirati sudhI vezabhUSA ane pariNAmomAM pavitratA nirmANa kare pachI zarIra-vastrAdinuM mamatva tyajI Atmazuddhi mATe samaya ane zaktine vApare. paramAMthI svamAM khovAI jAya. nazvaratA-kSaNa bhaMguratAmAM rAcavAnuM bhUlI mAnavamAMthI mahAmAnava, AtmAmAMthI paramAtmadazAno anurAgI thaI jAya. A badhuM siddha karavA zilpIe kuzaLa thavuM paDe, sArA sAdhana vAparavA paDe, mananA maMdiramAM pragatinA toraNa bAMdhavA paDe. dhananA upAsaka nahiM kalAnA upAsaka banavuM paDe. saMsAra samudrane taravo e paNa kalA che. kadAca A jIva tIrthakara nAmakarmano adhikArI ArAdhanA karavA chatAM na bane to tAraka tIrthaMkara paramAtmAno upAsaka-kRpApAtra to avazya bane temAM zaMkA nathI. tenA sahAre mokSa prAptinuM sukha tenAthI dUra nathI. jIvanamAM e apUrva avasara sarva jIvone prApta thAya eja aMtaranI abhilASA. 13. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI praSTi vartamAna yAvizInA tIrthaMkara bhagavAne pUrvanA trIjA bhave karelI vIza sthAnakanI ArAdhanA : kama bhagavAna pUrvabhava gurunuM nAma nimitta 1 zrI traDhaSabhadeva vajanAbha vajasena vIza sthAnaka zrI ajitanAtha vimalavAhana aridamana arihaMtapada 3 zrI saMbhavanAtha vipulavAhana saMbhrAta sAdharmika bhakti zrI abhinaMdana svAmI mahAbala vimalavAhana arihaMta vi 5 zrI sumatinAtha puruSasiMha vinayanaMdana arihaMta vi 6 zrI padhdhabhasvAmI aparAjita pihitAzrava arihaMta vi 7 zrI supArzvanAtha naMdISaNa aridamana arihaMta vi 8 zrI caMdraprabhasvAmI padharAjA yugaMdhara arihaMta vi zrI suvidhinAtha mahApadmarAjA jagadAnaMda arihaMta vi 10 zrI zItalanAtha paSottararAjA astAdha keTalAka sthAnaka 11 zrI zreyAMsanAtha nalinI gulma vajata arihaMta 12 zrI vAsupUjya paSottara vajanAbha arihaMta 13 zrI vimalanAtha pAsena sarvagupta arihaMta 14 zrI anaMtanAtha 5gharatha citraratha arihaMta 15 zrI dharmanAtha draDharatha vimalavAhana arihaMta 16 zrI zAMtinAtha megharatha rAjA dhanaratha 20 sthAnaka 17 zrI kuMthunAtha , siMhAvaha saMvarAcArya arihaMta vi. 18 zrI aranAtha dhanapati sAdhusaMvara arihaMta vi. 19 zrI mallinAtha mahAbala varadharma arihaMta 20 zrI munisuvratasvAmI surazreSTha sunaMda arihaMta 21 zrI naminAtha siddhArtha naMda keTalAka sthAnaka 22 zrI neminAtha zaMkharAjA atizaya arihaMta 2 3 zrI pArzvanAtha suvabAhu dAmodara arihaMta 24 zrI mahAvIsvAmI naMdanamuni poTilAcArya 1,80,645 mAsakSamaNa avasarpIeNImAM navuM tIrthaMkara pada bAMdhanArA kula - 38 puNyAtmA thayA che, temAM bhagavAna mahAvIra prabhunA zAsanamAM 1. zreNika, 2. supArzva, 3. poTTIla, 4. udAI, 5. draDhAyu, 6. zaMkha, 7. zataka, 8. sulasA, 9, revatie tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM hatuM. 14 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAgata covizInA tIrthaMkara utsarpiNIkALamAM thaze.* krama 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 nAma zrI padmanAbha zrI suradeva zrI supArzva zrI svayaMprabha zrI sarvAnubhUti zrI devazruta zrI udayaprabha zrI peDhAla zrI poTTIla zrI zatakIrti zrI munisuvrata zrI amama zrI niSkaSAya zrI niSkulAka zrI nirmama zrI citragupta zrI samAdhi zrI saMvara zrI yazodhara zrI vijaya zrI mallajina zrI devajina zrI anaMtavIrya zrI bhadrajina pUrvabhavano jIva zreNika2AjA supArzva (vIraprabhunA kAkA) udAI (kozikaputra) poTTIla zrAvaka draDhaketu (draDhAyu) kIrti (kArtikano jIva) zaMkha zrAvaka AnaMda zrAvaka sunaMdA zrAvikA zataka zrAvaka devakI (kRSNanI mAtA) zrIkRSNa satyakI vidyAdhara baLadeva (kRSNano bhAI) sulasA zrAvikA rohiNI (baLadevamAtA) revati zrAvikA hAla kayAM che ? pahelI naraka bIjA devalokamAM trIjA devalokamAM cothA devalokamAM bIjA devalokamAM pahelAM devalokamAM bAramAM devalokamAM pahelAM devalokamAM pAMcamAM devalokamAM AThamAM devalokamAM AThamAM devalokamAM trIjI narake pAMcamAM devalokamAM 5 (6) devalokamAM pAMcamAM devalokamAM bIjA devalokamAM bAramAM devalokamAM 8 (12) devalokamAM agnikumAra deva bAramAM devalokamAM zatAlI dvaipAyana RSi kuzika (karka) nArada aMbaDa tApasa amara svAtibuddha * A nAmomAM kadAca mata-matAMtara hoI zake che. * ghaNAM kharA puNyAtmAoe bha.nemanAtha, bhApArzvanAtha, bha.mahAvIra svAmInA zAsanamAM tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA karI hatI. 15 pAMcamAM devalokamAM bAramAM devalokamAM navamAM caiveyake sarvArthasiddha Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 21 28 37 upAdhyAya | | | sAdhu para | 9 | darzana | vIzasthAnaka tapano anukrama tathA anukramaNikA ArAdhaka varNa maMtra (20 mALA) | arihaMta divapAla rAjA | zveta | OM hrIM namo arihaMtANaM siddha hastIpAla rAjA |lAla | OM hrIM namo siddhANaM jinadatta nR5 | jetA DrIM namo pavacaNasa 4 | AcArya puruSottama rAjA pILo | OM hrIM namo AyariyANaM | sthavira pakvotara rAjA zyAma OM hrIM namo therANa mAhendrapAla rAjA nIlo % hanamo uvakjhAyANaM | 44 vIrabhadra kALo| OM hrIM namo loe savvasAhUNaM | 8 | jJAna jayaMta bhUpa ta | OM hrIM namo nANassa harivikrama | ta | OM hrIM namo daMsaNamsa | vinaya dhannAzeTha | zveta | OM hrIM namo vinayasaMpagrasta | cAritra arUNadeva | zveta | OM hrIM namo cArissA brahmacarya | caMdravarmA eta hrIM namo baMbhavayadhAriza | kriyA harivAhanamuni | jeta| 34 hIM namo kiriyANa 14| tapa kanakaketu | | ta | OM hrIM namo tavassa goyama harivAhanarAjA zveta OM hrIM namo goyalsa 16T jinapada jimataketu | zveta | OM hrIM namo jiNAze saMyama |puraMdaramuni zveta OM hrIM namo saMyamasya abhinavajJAna sAgaracaMdra | zveta OM hanamo abhinavanANassa 148 19| zrutatapa ratnacUDa jetaOM hrIM namo suyasta 154 20) * tIrtha meruprabha ta | 34 hanamo tityamsa 160 ( 81 | | | 107 | 117 | ra | 128 136 142 18] * goyama padanuM ArAdhana chaThTha tapathI karavAmAM Ave che. 0saMyama padanuM ArAdhana pauSadhopavAsa dvArA karavAmAM Ave che. * tIrtha padanuM ArAdhana bane to eka tIrthanI yAtrA sahita karavuM. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI arihaMta pada nAmAkRti dravya bhAveH punatastri jagajanam | kSetre kAle ca sarvaspinarNataH samupAsmahe ! arihaMtanA dhyAne arihaMta banI jazo, jinanI bhakti karatAM jina banI jazo. duhA zrI zaMkhezvara pAsajI, sakala jaMtu hitakAra; praNamI padayuga tehanAM, stavana pUjA racuM sAra, 1 bahuvidha tapa japa dAkhiyA, loka lokottara satya; vIzasthAnaka sama ko nahi, sadaguru vade pasatya. 2 arihaMtAdika padataNuM, kAraNa e tapa satya; trikone prabhu pUjIe, bhAvazuM jehavI zakti. 3 nirmala pITha trikopari, sthApI jinavara vIzaH pUjApakaraNa melavI, pUjIye vizvAvIza. 4 eka eka pada varNana karI, pUja paMca prakAra; aDavidha ekavIza jAhiye, sevA sattara udAra. 5 sajala kalaza aDa jAtinA, jinaANA zira dhAra; pUje sthAnaka vIzane, tasa nahi durita pracAra. 6 parama paMca parameSThimAM, paramezvara bhagavAna; cAra nikSepe dhyoIe, namo namo zrI jinabhANa. 7 duhAono artha : sarvajIvonuM hita karanArA zrI zaMkhezvara pArzvanAthanA caraNayugalane vaMdana karIne vIzasthAnakanI stavanArUpa pUjA racuM . 1 laukika ane lokottara zAstromAM aneka prakAranAM tapa-japa batAvelAM che, paraMtu te sarvamAM vIzasthAnakanA tapa samAna bIjo koI prazasta tapa nathI ema saguru kahe che. 2 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtAdika padanI prAptinuM e tapa sAcuM kAraNa che, tethI mana-vacanakAyAthI bhAvapUrvaka potapotAnI zakti pramANe e tapa karavo ane paramAtmAnI pUjA-bhakti karavI. 3 nirmaLa evA traNa pITha (pATalA)nuM uparA upara sthApana karIne tenI upara vIza tIrthaMkaranA biMbanuM sthApana karIe ane pachI pUjAnA tamAma upakaraNo bhegA karI pUrepUrI rIte temanI pUjA karIe. 4 vIzasthAnakamAMthI ekeka padanuM sArI rIte varNana karI, pachI tenI pAMca prakAre, ATha prakAre, ekavIza prakAre ane sattara prakAre udArapaNe pUjA karIe. 5 paramAtmAnI AjJAne mastake dhAraNa karIne prathama ATha jAtinA kaLazo nirmaLa jaLathI bharIe ane pachI kramasara vIze sthAnakane pUjIe. je e pramANe pUjA kare che tenA durita-pApano pracAra thaI zakato nathI arthAt tenA pApano nAza thAya che. 6 zreSTha evA pAMca parameSThimAM bhagavAna arihaMta paramezvara mukhya che. tene nAma-sthApanA-dravya ane bhAvarUpa cAre nikSepovaDe dhyAIe ane jinezvarUpa sUryane vAraMvAra namaskAra karIe. 7 DhALa (AdijiNaMda mayA kare - e dezI) zrI arihaMtapada dhyAIe, cotrIza atizayavaMtA re; pAMtrIza vANIguNe bharyA, bAra, guNe guNavaMtA re. zrI. 1 aDahiya sahasa lakSaNa deche, IMdra asaMkhya kare sevA re; trihuM kALanA jina vAMdavA, deva paMcama mahAdevA re. zrI. 2 paMcakalyANaka- vAsare, tribhuvana thAya udyota re; doSa aDhAra rahita prabhu, taraNatAraNa jaga pota re. zrI. 3 SaTkAya gokuLa pALavA, mahAgopa kahevAya re; dayApaDaha vajaDAvavA, mahAmAhaNa jagatAya re. zrI. 4 bhavodadhi pAra pamADatA, cotho varga dekhAve re; bhAvaniryAmaka bhAviyA, mahAsatthavAha sohAve re. zrI 5 asaMkhya pradeza nirmaLa thayA, chatI paryAya anaMtA re; navanavA jJeyanI vartanA, anaMta anaMtI jANatA re. zrI. 6 piMDa padastha rUpasthamAM, dravya-guNa-paryAye dhyAya re; devapALAdi sukhI thayA, saubhAgyalakSmIpada pAyA re. zrI. 7 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALano artha : zrI arihaMtapadanuM dhyAna karIe, je arihaMto cotrIza atizayavALA che, pAMtrIza vANInA guNavALA che ane bAra guNoe guNavaMta che. 1 jemanA zarIre 1008 uttama lakSaNo che; asaMkhya IMdro jemanI sevA kare che; traNa kALanA-thayelA, thavAnA ane vicaratA prabhune huM vaMdana karuM chuM. jeo paMcama mahAdeva-devAdhideva che. 20 jemanA pAMca kalyANaka vakhate cauda rAjalokamAM sarvatra udyota thAya che, je prabhu aDhAra doSothI rahita che ane taraNatAraNa hovAthI jagatamAM vahANa samAna che. 3 cha kAya jIvorUpa gokula-jIvasamUhane pALanAra hovAthI je mahAgopa kahevAya che ane je jagatAta dayAno paDaha vajaDAvanAra hovAthI mahAmAhaNa kahevAya che. 4 saMsArasamudrano pAra pamADanAra hovAthI je bhAvaniryAmaka kahevAya che ane jagatanA jIvone mokSamArge laI jatA hovAthI mahAsArthavAha kahevAya che. 5 jemanA asaMkhya Atmapradezo nirmaLa thayA che. vaLI nava navA zeyanI anaMtI vartanAne jANanAra hovAthI jemanA pragaTa thayelA anaMta paryAyo kahevAya che. 6 evA arihaMta paramAtmAnuM piMDa, padasta ane rUpastha paNe dravya-guNa-paryAye karI dhyAna karavAthI devapALa vagere sukhI thayA che ane saubhAgyalakSmIpada-mokSapadane pAmyA che. 7 * arihaMtane sadAmorI vaMdanA. vivaraNa : dareka kALa ane kSetramAM arihaMta paramAtmAnI bAbatamAM nAma-AkRti (sthApanA) dravya ane bhAvathI e puruSottamanuM nAmasmaraNa thAya che, karAya che. evA anaMtAnaMta upakArI arihaMta paramAtmAne huM (ame) bhAvathI namaskAra karuM chuM. (karIe chIe.) arihaMta paramAtmAnA jIvanane najara sAme rAkhIzuM to teonuM TUMkamAM varNana karavuM samajAvavuM ghaNuM agharuM che. cotrIza atizayathI yukta e prabhu jema jema karmakSaya ke (1) cakravartI-rAjA-mahArAjAdi naradeva (2) devagatimAM javAne yogya karma jemaNe upArjana karyuM che tevA sadAcaraNIya manuSyo dravyadeva. (3) devagatine prApta thayelA jIvo bhAvava. (4) jeo vartamAnakALe dharmanuM AcarI rahyA che ane yogya AtmAone dharmamArge vALI rahyA che teo dharmadeva ane (5) jemanAmAM stuti karavAne yogya samagra ezvaryAdi tamAma vastuo rahelI che te pAMcamAM mahAdeva-devAdhideva. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatAM jAya tema tema A atizayo teonA mahimA-prabhAvane pUrNatAno anubhava karAve. jJAnanI bAbatamAM paNa e AtmA pUrva janmathI mati-zruta-avadhi e traNajJAna laI Ave. dIkSA-saMyama le tyAre cothuM mana: paryavajJAna prApta kare ane ghAtI karmano kSaya thatAM pAMcamAM pUrNa evA kevaLajJAnanA svAmI bane. A jJAnanA kAraNe teone traNe kALanuM carAcara padArthonuM aMjalivat jJAna hoya. saMsAramAM have koI paNa viSaya teothI ajJAta nathI. mAtra upadezadhArA-prarUpaNAmAM Atma kalyANano ja mArga darzAve. je jJAna ApavAthI pApano baMdha ocho thAya eja mukhya lakSa hoya. TUkamAM AraMbha samAraMbha te pApanuM anumodana karanAra jJAna na batADe. arihaMta paramAtmA jyAre pUrvanuM devagatinuM AyuSya bhogavI-pUrNa karI mAtAnI pavitra kukSIe padhAre te avasare avataranAra AtmA puNyavAna, bhAgyavAna che tenI anubhUti rUpe mAtA gaMbhIra artha sUcaka 14 svapna rAtrInA trIjA prahare spaSTa rIte jUe ane teno svapna pAThaka dvArA phaLAdeza jANI rAjA-prajA AnaMdano anubhava kare. nArakInA jIvo paNa alpa samaya mATe sukhano anubhava kare. sarva sAmAnya rIte saMsArI AtmA putranA janmane "janma' kahe che. jyAre A tIrthaMkarano AtmA hovAthI tene "janma kalyANaka' kahevAya che. AvA kalyANakArI prasaMgo tIrthakaranA AtmAnA "pAMca hoya che. cAra prasaMgo upara pRthvI paranA ja nahiM paNa devagatinA devo paNa vipula saMkhyAmAM bhAga laI prabhunI bhakti karI dhanya bane. tIrthaMkara paramAtmAnI mahAgopa-mahAmAhA-mahAniyamika ane mahAsArthavAha e cAra vizeSaNothI stuti karAya che. arihaMtanA je 12 guNa zAstromAM darzAvyA che. temAM aSTa prAtihArya ane jJAnAtizaya, vacanAtizaya, pUjAtizaya tathA apAyA pagamAtizaya paNa teonA mahimAne vadhAranArA che. Indra mahArAjA to cyavana kalyANakanA avasare Indra sabhAmAM ja zakastava (namutthaNa) zAzvata sUtra dvArA 36 bola (vizeSaNo)thI prabhunA Agamanane vadhAvI stavanA karatA hoya che. A 36 bola tIrthakaranA AtmAno viziSTa prakArano paricaya karAve che. jenA manana-ciMtananididhyAsanathI haLukarmI AtmA tIrthaMkaranA anurAgI thAya che. A rIte guNanuM kirtana-stavana karI bhavI AtmA bhavyatvapaNAne pAme che.* bhakti yoga dvArA darzana zuddhi kare che. * cAra atizaya mULathI, ogaNIza devanAkIdha, karma khappAthI agyAra, cotrIza ema atizayA samavAyAMge prasiddha ja avana, janma, dIkSA, kevaLajJAna, mokSa (nirvANa) * pU. haribhadrasUri ma. lalitavistarA graMthanA sahAre namutthaNanA sUkSmArtha jANI saMyamI banyA. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkarano AtmA jyAM sudhI samakita ke tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA na kare tyAM sudhI ApaNA jevo ja hoya tema kahIzuM to khoTuM nathI. paNa jyAre e bodhibIja-samakita-samyaktvane prApta kare tyAra pachI pragatinA paMthe vicare. tIrthaMkara padanI nikAcanAnA avasare to sarAga saMyama Acare ane jIvamAtrane zAsananA anurAgI banAvuM tevI bhAvadayAne hRdayamaMdiramAM sthApe. ATha karmanA baMdhathI bane teTalo alipta rahe. *caturgatimAM jo bhramaNa karavuM paDe to cAre gatiomAM uccagatijAti-yonImAMja janme. A che e paramAtma dazAne pAmanArA AtmAnI anumodanIya kathA. samakita eTale sudeva-guru-dharma upara aTala zraddhA. sudeva-guru-dharmane hRdaya maMdiramAM padharAvavA jeTalA uttama che, tethI vadhAre gurunA hRdayamAM sthAna pAmavuM duSkara che. bIjA zabdomAM deha ane AtmAnA bhedajJAnane samakita kahevuM yogya che. paramAM svanI samaja e mithyAtva ane svamAM svabuddhi e samakita. A saMsAramAM bhaTakatA jIvo saMsArIonuM zaraNuM levA lalacAya che. paNa svArthathI bharelA saMbaMdhionuM zaraNuM ghaNuM ja nAjuka kAcanA vAsaNa jevuM hoya che. kyAre e tUTI jAya, chUTI jAya, vimukha thaI jAya teno bharoso nahiM. jyAre arihaMta paramAtmAnuM zaraNuM akhaMDa avinAzI che. je je AtmAoe arihaMtanuM zaraNuM lIdhuM che. teno bhava nistAra thayo samajavo. arihaMtanuM zaraNuM samyag jJAnanI vRdhdhi karAve, siddhanuM zaraNuM samyag darzananA sahAre janmamaraNa kApe, sAdhunuM zaraNuM samyag cAritra dvArA pApathI bacAve, dharmanuM zaraNuM samyak tapanAM kAraNe karma rahita kare. dA.ta. pahelA devalokano deva avadhijJAnathI potAnAthI vadhu Rddhi-siddhivALA bIjA devalokanA Indrane jUe che. A vAta jANI IrSAthI e devane apamAnIta karavAnI tenI bhAvanA thaI. tethI potAnI maryAdA oLaMgI e bIjA devalokamAM gayo. tyAM ayogya pravRtti karavA lAgyo. tethI Indre teno paDakAra karI potAnI pAse rahela vaja tenI upara phekyuM. pariNAme DarIne e deva bhAgIne bacavA mATe prayatna kare che. paNa vajra teno pIcho choDatuM nathI. aMte bacavA mATe e prabhuvIranuM zaraNuM le che. A devane prabhunA zaraNe javAthI Indra potAnuM vaja pAchuM khecI le che. A che tIrthaMkara-arihaMtanA zaraNano prabhAva. * bha. mahAvIre 27 bhavamAM manuSya-14, deva-10, naraka-2, tiryaMca-1 ema cAregatimAM bhramaNa karyuM hatuM. chUTakAro. 5 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara-arihaMta paramAtmAnA janma kalyANaka pachI tarata ja 56 diggakumArI sUtikarmAdi karavA AvI jAya thoDI ja vAramAM prabhune saudharma Indra paMcarUpa karI, mAtAnI pAse AjJA laI meruparvata para laI jAya. 64 Indra paNa saparivAra prabhuno janmAbhiSeka karavA meruparvata upara pahoMcI jAya. jo ke temAM nArI preryA, kuLa maryAdA, kutuhalAdinA kAraNo paNa chupAyelA che. chatAM uttama dravya auSadhi-jaLathI yukta prabhuno abhiSeka karI potAnA karma maLane dUra karavA prayatna kare che. tyAra pachI rAjA paNa janmotsava prajA sAthe manAve. tIrthakarano AtmA "savijIvakaruM zAsana rasi' evI bhAva dayAnA sahAre sarvottama evAM vajaRSabhanArA saMghayaNa ne bhogavanArA hoya che. A rIte atUla evA baLanA svAmI thavA chatAM eka kSaNa paNa anya jIvone trividhe duHkha-pIDA ApavAnI bhAvanA keLavatA na hatA. teja rIte rAga-dveSane pUrNapaNe jItyA, vijayI thayA hovAthI teo vItarAga tarIke prasiddhi-siddhi pAmyA. bIjI tarapha potAnI sevA karanArA hajAro kevo hAjarAhajUra hatA chatAM aparAdhI jIvone upasarga karanArA jIvone daMDa karavAnuM IcchavuM nahiM. tIrthaMkara paramAtmAnI bAlya avasthA paNa Adarza hoya. bhogAvalI karma bhogavavAnA bAkI hoya to te paNa mAta-pitAnA AgrahathI lagna kare paNa temAM rAce nahiM. saMsAramAM rahe paNa AnaMda mAne nahiM. satvare sarva viratipaNAne prApta karavAnI jhaMkhanA rAkhe. saMyama levAnA eka varSa pUrve navalokAMtika devo AvI prabhune saMyama levAnI, tIrtha pravartAvavAnI, varSidAna ApavAnI vinaMtI kare. te anusAra prabhu paNa eka varSa sudhI saMvatsarI dAna ApavAnuM zarU kare. saMvatsarI dAnamAM prabhu roja sUryodayathI sUryAsta sudhI 1 karoDa 8 lAkha suvarNa mudrAnuM dAna kare. saudharma Indra paNa bhavyatvanI chApa mATe ahobhAvathI alpa dAnano svIkAra kare. prabhu dAna ApatAM zramita na thAya te mATe zaktino saMcAra paNa kare. dAna levA mATe Avelo yAcaka bhAgya anusAra yAcanA kare te mATe tathA apAyela dAna ochuM-vadhu na thAya te mATe amarendrabalIndra-IzAnendra dhyAna rAkhe. nagaravAsIo dAna levA mATe Ave tethI ughoSaNA paNa kare. dAna lenArane cha mAsa sudhI AdhivyAdhi-upAdhi sparze nahiM. tevuM mahimAvaMta e dAna hoya. kuberanI AjJAthI tiryam jAMbhakadevo nadhaNIyAtuM dhana, chUpAveluM, dATeluM vigere zodhIne varSidAnamAM vAparavA mATe lAvI rAjabhaMDAramAM bharI de. * pArzvanAtha bhagavAne 10 bhava sudhInA upasargane, bhagavAna vIre 12 varSa sudhInA - upasargane samabhAve sahyA hatA. * bha. mallinAtha, bha. nemanAtha bAla-brahmacArI hatA. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara paramAtmA dIna duHkhIne sukhI karavA mATe, aMtarAya dUra karavA mATe dAna levA AvanAra yAcakane gaNIne, tolIne, mApIne ke tapAsI (cakAsI)ne apAya tevuM dhana ApatAM hoya che. koka ja hinabhAgI jIva AvA avasare pramAda karI dAna levA mATe jAya nahiM. dAna ApI arihaMta paramAtmA potAnI bhAvadayAne carama sImA sudhI pahoMcADe. kALakrame saMsArano tyAga karI cAritradharmano svIkAra karI mana:paryavajJAnanA svAmI thayA pachI chadmastha avasthA sudhI prAyaH mauna rahi sAdhanA karI ghAtI karmanI kSaya karI bhAva tIrthakarapadanA svAmI thayA. have sarvaprathama devatAoe samavasaraNanI racanA karI temAM prabhujIne besI dezanA ApavA vinaMtI karI. samavasaraNa traNa gaDhayukta hoya che. prabhu temAM besI caturmukhe arthathI dezanA Ape che. dezanA sAMbhaLavA 12 parSadA yathAyogya sthAne birAje che. te pachI sarva prathama bhavya jIvone saMyamanuM dAna Ape che. saMyamI evA e AtmAo prabhune pradakSiNA ApI sarvaprathama "ki tattva' evo (traNa vakhata) prazra karI samyagujJAna dvArA saMsAranuM svarUpa jANavA puruSArtha kare che. prabhu tripadI - "uppannaIvA, vigameIvA. dhuveIvA" e traNa padathI 1. saMsAramAM dareka vastu utpanna thAya che. 2. yogyatA anusAra rahe che ane 3. chelle nAza thAya che, evo javAba Ape che. prabhunA zrI mukhe javAba sAMbhaLI gaNadharapada pAmelA e AtmAo dvAdazAMgInI racanA kare che. A rIte kevaLajJAna pachI prathama dezanAmAM ja sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMghanI sthApanA tIrthakara bhagavAna kare che. karuNALuM evA arihaMta paramAtmA mAlakoza rAgamAM madhurasvare ardhamAgadhI bhASAmAM dezanA Ape. je sAMbhaLI gaNadharo sUtrasvarUpe e dezanAno saMgraha kare. jenuM bIjuM nAma 45 Agama. A zAstranI upara tyAra pachInA gItArthajJAnI puruSoe avacUrI-TIkA-cUrNi jevA graMtho AgamanI gUDha vANIne samajAvavA lakhyA. prabhu jyAre dezanA Ape tyAre vANInA 35 guNathI yukta hoya. te kAraNe zravaNa karanArA jIvomAM rAga-dveSa-pramAda-arUcI-Adi duSaNo na pragaTe. sadbhAve prabhu amArA jevA pAmara AtmA upara upakAra karI dezanA Ape che evo pUjyabhAva keLave. vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA puNyopArjana mATe nahiM paNa muktinA zAzvata sukhanA adhikArI thavA mATe che. A jIva manuSyagatimAM ke sarvAthasiddha vimAnamAM janmI kalpI na zakAya tevuM laNIka sukha eka vakhata prApta paNa karI le paraMtu tenI pAchaLa janma pachI maraNanI jema sukha pachI duHkha no bhogavaTo paNa karavA taiyAra thavuM * bha. mahAvIra jyAre dAna ApatA hatA tyAre soma brAhmaNa dAna prAptithI vaMchIta rahyo. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe che. jyAre avicaLa-zAzvata-anupama sukha muktimAM ja anaMtakALa sudhI bhogavavA maLe che. tethI nazvara deha dvArA zAzvata sukhanI prApti mATe uttamottama ArAdhanA jIve karavI joIe. evo gUDha saMdeza A ArAdhanAnI pAchaLa navA ArAdhakane prApta thAya che. . arihaMtAdi 20 padano ArAdhaka AtmA bIjA bhave uccakuLa-gotra-kSetrAdimAM janma, pUrvabhave je mahatvAkAMkSA tIrthakara nAmakarma nikAcanAnI sevI hatI, bhAvanA bhAvI hatI tenA phaLarUpe e dhanaghAtI karmono saMpUrNa kSaya karavA udyama kare. kevaLajJAnadarzana prApta karI AtmAnA ATha mukhya guNone pragaTAvI zAzvata sukhano bhoktA bane. kadAcita ArAdhanA karatAM arihaMta pada-tIrthakara pada prApta karavAmAM kAMIka nyUnatA-kacAsa rahI jAya to e AtmA kramazaH AThe karmano kSaya karI mokSa-avazya pAme. karelI ArAdhanA niSphaLa jatI nathI. arihaMta prabhu samavasaraNamAM jyAre birAje tyAre jema dIkSA letAM pUrve "namo siddhANaM' padanuM uccAraNa kare tema samavasaraNamAM "namo tiththassa' padanuM uccAraNa karI jUnAM-cAlu AvatAM tIrtha (caturvidha saMghonI vaMdanA-smaraNa karI navA tIrthanI sthApanA kare. tyAra bAda prasaMge prasaMge gAme gAma vicArI dharmadezanA Ape. prabhu jyAre vicaratA hoya tyAre devatAo prabhunA caraNa nIce 9-9 suvarNakamaLa mUkI prabhunI bhakti kare. sAtho sAtha jJAnAtizaya - traNe lokanA jJAtA. pUjAtizaya - traNe lokamAM pUjya. vacanAtizaya - 35 guNathI yukta sumadhuravANI (upadezadhArA), apAyA pagamAtizaya - teo jyAM vicare tyAM Iti upadrava na thAya. tAraka prabhunI vANI dravyAnuyoga-gaNitAnuMyoga-caraNakaraNAnuMyoga ane kathAnuMyogathI eTale cAra anuyoga sahitanI hoya che. jethI sAmAnya jIva paNa e vANIne samajI-svIkArI le. aMte arihaMta-tIrthakara nAmakarmanI ArAdhanA A avasarpiNI kALanA prathama tIrthakara zrI RSabhadeva bhagavAne ane aMtima tIrthapati zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe pUrvanA trIjA bhave vIzasthAnakanI ArAdhanA uttama prakAre karI hatI. saMbhavanAtha bha. sAdharmika bhakti ane caturvidha saMghanI sevA-suzruSA sahita ArAdhanA karela jyAre bAkInA tIrthaMkara paramAtmAe eka athavA tethI vadhu padanI ekAgratAthI upAsanA karI dhyeya siddha karyuM hatuM. parIkSAmAM pAsa thavA karatAM 90-92-95% mArka meLavavAno vidyArthI udyama kare tema ahiM paNa tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA mATe samajavuM. zreNIkarAjA, rAvaNa, zrIkRSNAdi puNyavAnoe paNa AtmakalyANanI buddhi najara sAme rAkhI vividha prakAranI saMsArI pravRttithI gherAyelA hovA chatAM sva kalyANa Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenAthI thavAnuM hoya te vIzasthAnakAdi padanuM ArAdhana saMkalpapUrvaka draDhatAthI karI manuSya jIvana saphaLa karyuM hatuM. AvuM sva-para upakArI arihaMta-tIrthakara prabhunuM caritra manamAM vasI jAya, samaya ane zaktino sadupayoga karavAnuM saune gamI jAya eja maMgaLa kAmanA. arihaMta padanI ArAdhanA : arihaMta padanI ArAdhanAmAM mukhyatve 12 logassa (kAussagga), 12 svastika, 12 khamAsamaNA ane 20 navakAravALI gaNavAnI hoya che. A uparAMta 2 pratikramaNa, 3 devavaMdana ane "arihaMta prabhunI aSTaprakArI pUjA Adi karavAnI hoya che. kAussagga karatI vakhate arihaMta ceIANaM sUtramAM kahyA pramANe - 1. vaMdana karavAnI bhAvanAthI, 2. pUjA-pUjyabhAva pragaTa karavAnI bhAvanAthI, 3-4. satkAra ane sanmAna dvArA (aMgaracanA dvArA) jIvana arpaNa karavAnI abhilASAthI, 5. bodhIbIja-samyakatvanI prApti arthe ane 6. upasarga-upadrava rahita ArAdhanA karavAnI bhAvanA rAkhavAmAM Ave che. A kAussagga karatI vakhate vizeSa prakAre zraddhA, buddhi, dhIraja, dhAraNA ane vRddhivaMta pariNAmo pragaTAvavAno prayatna karavo joIe. Ama karavAthI arihaMta-tIrthakara paramAtmAnA darzana-vaMdanAdimAM mana joDAI jAya. trikALa darzana, svadravyathI pUjAAdi karavA mana lalacAya. vIza sthAnakamAM tIrthakara pada e pAyo che. pAyo jo nabaLo, zraddhAvihIna hoya to dhArelI pragati na thAya. 20muM pada tethI ja tIrtha" pada ArAdhavAmAM Ave che. kAussagga zuddha karavA 12 AgAra apavAdano paNa svIkAra karAya che. satI sulasAne aMbaDa parivrAjaka dvArA prabhu vire mAtra dharmalAbhano saMdezo kahevaDAvyo. temAM aMbaDa parivrAjake tulasA zrAvikAnA arihaMta-tIrthakara pratyenI bhAvanI-zraddhAnI-samarpaNanI parIkSA karI. chevaTe jyAre e saMdeza tulasA zrAvikAe sAMbhaLyo tyAre tenA rome romamAM AnaMda vyApI gayo. prabhuvIranI karuNA-kRpAthI e gagad thaI. potAnuM jIvana dhanya banI gayuM tevo anubhava karavA lAgI. phaLa svarUpa zraddhA-bhaktithI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA karI. arihaMta-tIrthaMkara paramAtmAnI aMgapUjA-agrapUjA-bhAvapUjA bhaktanA ATha karmane nabaLA banAve che. zubha adhyavasAya dharmadhyAna-zukladhyAnanI zreNI tarapha laI jAya che. tethI kriyA jo jJAnapUrvakanI karavAmAM Ave to te sonAmAM sugaMdha bhaLe tema mokSa sudhI pahoMcADI zake che. * je pratimAjI parikara sahita hoya tene arihaMtanI pratimA kahevAya. 9 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta padanuM ArAdhana karatI vakhate piMDastha-padastha-rUpastha-rUpAtItanI vicAradhArA ArAdhake karavI joIe. eTaluM ja nahiM paNa dravya-guNa-paryAyane paNa mana dvArA sparzavA, vicAravA joIe. jyAM sudhI arihaMtamAM rahela sAmarthyanI pUrNapaNe oLakha na thAya tyAM sudhI arihaMtanuM ArAdhana arihaMta padanI prApti mATe lAyaka na bane. guNa-guNInA saMbaMdhe arihaMta zabdanuM nahi paNa arihaMta padanA svAmI sudhI draSTi pahoMcADavI joIe. to ja pUjyanI pUjA karatAM pUjaka pUjya thAya. alaham - evo akSara (maMtra) che te brahma svarUpa che. parameSThInA vAcaka che. siddhacakrajInuM bIja che. sarva rIte dhyAna karavA lAyaka che. arihaMta-zveta varNadhArI vAtsalyanA anaMta upakAranA bhaMDAra svarUpa che. eTaluM ja nahiM paNa tIrthakara bhagavAnanA lohIno varNa paNa zveta hoya che. eka arihaMtanI ArAdhanAmAM anaMtA arihaMtanI ArAdhanA dvArA puNya chUpAyela che. ane eka arihaMtanI virAdhanAmAM anaMtA arihaMtanI virAdhanA dvArA pApano baMdha thAya che. mATe arihaMta padanuM ArAdhana nirmaLa buddhithI karavuM joIe. ' je devAdhidevanI ApaNe ArAdhanA 20 vakhata tapa-japa-kriyAdi dvArA karIe chIe. teonA zarIra saMbaMdhIno paricaya kavie-prathama jinezvara praNamIe stavanamAM temaja "nirakhyo neminiNaMdane" stavanamAM vihAra saMbaMdhi TUMkA zabdamAM ghaNo gAyo che. "Ikkovi namukkAro e pada paNa tIrthakara-arihaMta paramAtmAne karelo eka bhAvapUrvakano namaskAra saMsAra sAgarathI pAra utAravA samartha che, ema kahyuM che. arihaMtapadano mahAna ArAdhaka - rAjA devapAla : bhagavAna ane bhAgyavAna zabda apekSAe ghaNA najIka saMkaLAyelA kahI zakAya. bhagavAna thavA bhAgyavAna thavuM jarUrI che ane bhAgyavAna ja bhagavAna thavAnI ke najIka javAnI bhAvanA keLavI zake. bhakta-bhAgyavAne sarva prathama dAsatva bhAva keLavavo paDe. pachI tame-ame eka chIe e rIte mitratva bhAvanAne keLavavI paDe. ane chelle svAmItva-soDaham dUra nathI. prabhumaya thavuM azakya nathI ema samajI levuM. devapAlanA jIvanamAM paNa Aja krama ApaNane jovA maLaze. cAlo e nokaramAMthI rAjA ane rAjAmAMthI tIrthakara kevI rIte thayA te caritra ane sAdhanA uparathI joI laIe. acalapura nAme nagarImAM siMharatha rAjA rAjya karato hato tene kanakamAlA ne zIlavatI nAme be rANI hatI. teja rIte manoramA nAme putrI hatI. nagarImAM jinadatta nAme nagarazreSThane tyAM devapAla nAme eka nItimAna nokara nokarI karato hato. * siddhANaM buddhANaM sUtra. 10 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka divasa devapAla gAyone carAvavA mATe jaMgala gayo hato. tyAM muzaLadhAra varasAda paDavAthI jaMgalanI bhekhaDo tUTavA lAgI. acAnaka eka bhekhaDamAM devapAle bhagavAnanI mUrti joI. e ghaNo khuzI thayo eTaluM ja nahiM paNa e mUrtine eka parNakuTImAM padharAvI tenI samakSa roja darzana karyA pachI ja bhojana karavAnI draDha pratijJA karI. banavA kALa thoDA divasa pachI nagarImAM sAta divasanI varasAdanI helI paDI. ghara bahAra javuM paNa muzkela banyuM to pachI mUrtinA darzananI vAta ja kyAM ? Ama sAta divasa devapAle upavAsa karyA. je divase varasAda aTakyo te divase e jaMgalamAM gayo. mUrtine pharIthI vyavasthita bIrAjamAna karI bhagavAnanI bhAvathI pUjA-sevA-dhyAna-stavanA karavA lAgyo. te daramyAna cakezvarI devI pragaTa thaI. AkAzavANI karI ke, he devapAla ! tArI prabhu bhaktithI huM ghaNI tArA upara prasanna thaI chuM. mATe je kAMI joIe te mAMgI le. devanuM darzana koIpaNa divasa niSphaLa jatuM nathI. devapAla to niSkAma buddhithI kharA hRdayathI prabhu bhakti karato hato. tethI mane kAMI paNa joItuM nathI, mAMgavuM nathI. vItarAga prabhunI akhaMDa roja sevA-bhakti karato rahuM evA ja mane AziSa Apo ema cakezvarI devIne kahyuM. cakezvarI devI to devapAla upara khuba prasanna thaelAM. tethI tuM mAge ke na mAge tene matalaba nathI. huM tane A nagarIno thoDA divasamAM rAjA thaIza evA AziSa ApI aMrtadhyAna thaI gayA. devapAla devInA AzIrvAdathI traNa divasamAM rAjA paNa thaI gayo ane nagarajano puNyanI ne karmanI kathA vicAratA thaI gayA. sAmAnya mAnavI rAjA thAya te rAjyanA karmacArI vargane na gamyuM. Aja sudhI jenA upara AjJA-orDara karela tevI vyaktine hAtha joDavA, vinaya sAcavavo e kema game ? maMtrI, zeTha, karmacArI devapAlanI AjJA mAnatA nathI tethI devapAla muMjhAI gayo. cakrezvarI devI pAse jaI rAjA thayo paNa koI AjJA mAnatuM nathI co zuM karuM ? devIe devapAlane lAkaDAMno hAthI banAvI tenA upara besI nagarImAM pharavAnI AjJA karI. devapAle tema karyuM tethI lAkaDAno hAthI devI hAthI thaI nagarImAM pharyo. A joI rAjyanA badhA karmacArI ghabarAI gayA. rAjAnI kSamA mAgI, AjJA pramANe kAma karavA lAgyA. - rAjA thayA pachI devapAle nagarImAM vizALa jinamaMdira sthApI damasAra muninA zubha hAthe pratiSThA paNa karAvI dhanya banyo. devapAle prabhunI je divase pratimA prApta 11 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI te divase dAsatva bhAve bhakti karI. rAjA thayo tyAre mitratva ke jIvanamAM sarva kAMI prabhu che, prabhu sivAya bIjuM badhu nakAmuM che, evI draDha mAnyatA mAnavA lAgyo. ane upakArI damasAra muninI dezanA sAMbhaLI tAraka-uddhAraka vItarAga devAdhideva ja che. teonI amIdraSTi-kRpA-upadeza ja mane paramapada Apaze. saMsAra samudrathI tAraze evA samakitanA raMge raMgAI gayo. AtmA jema jema samajadAra-jJAnavaMta thAya che tema tema tenI sAdhanA uttamottama prakAranI anumodanIya bane che. devapAle paNa 1. piMDastha, 2. padastha, 3. rUpastha, 4. rupAtIta paddhatie niraMjana nirAkAra evo devAdhideva vItarAga prabhunI ArAdhanA zarU karI hRdaya maMdiramAM arihaMta prabhunI sthApanA karI dhanya banyo hato. TUMkamAM kevaLI evA muninA upadeza anusAra arihaMta prabhunI mana-vacanakAyAthI bAhya rIte pUjA karI atyaMtara rIte jApa-dhyAnAdi dvArA sAdhanA-ArAdhanA karI dezaviratimAMthI sarvaviratipaNAne svIkArI arihaMta-tIrthaMkara nAmakarmanA adhikArI banI paraMparAe mokSe jaze. 12 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddha pada duho guNa anaMta nirmaLa thayA. sahaja svarUpa ujAsa; aSTa karmamaLa kSaya karI, bhaye siddha namo tAsa. 1 duhAno artha : jeonAM anaMta guNo nirmaLa thayA che, jeo sahaja svarUpanI ujjavaLatAne pAmelA che, jeo ATha karmarUpa maLano kSaya karI siddhapadane pAmyA che, temane mArA namaskAra thAo. 1 DhALa (guNa rasiyA - e dezI) zrI siddhapada ArAdhiye re, laya kIdhAM aDa karma re; ziva vasiyA. arihaMte paNa mAniyA re, sAdi anaMta sthiti zarmare. ziva. 1 guNa ekatrIza paramatamAre, turiyadazA AsvAda re; evaMbhUtanaye siddha thayA re, guNagaNano AlhAda 2. ziva. 2 suragaNasukha tihuM kALanA re, anaMtaguNAM te kIdha re; anaMtavarge vargita karyA re, to paNa sukha samIdha 2. ziva. 3 baMdha udaya udIraNA re, sattA karma abhAva re; urdhvagati kare siddhajI re, pUrva prayoga sadbhAva 2. ziva. 4 gati pAriNAmika bhAvathI re, baMdhana chedana yoga re; asaMgadiyAbaLe nirmaLo re, siddhagatino udyoga re. ziva. 5 paeraMtara aNapharasatA re, eka samayamAM siddha re; carama tribhAga vizeSathI re, avagAhana ghana kIdhare. ziva. 6 siddhazilAnI upara re, jyotimAM jyoti nivAsa re; hastipALa pare sevatAM re, saubhAgyalakSmI prakAza re. ziva. 7 DhALano artha : jemane ATheya karmono kSaya karyo che ane je zivasthAnamAM vaselA che, tevA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha paramAtmAne namaskAra karIe. arihaMte paNa jemane pUjyapaNe mAnyA che ane jeo sAdi anaMtakALa paryata sukhanA bhogavanArA che. 1 e siddha paramAtmA 31 guNavALA che ane je cothI ujjAgara dazAno AsvAda laI rahyA che, evaMbhUtanayathI siddha thayA che ane jeo guNanA samUhanA AlhAdamAM varte che. 2 sarva devatAonA traNe kALanA sukho ekaThA karIe ane pachI tene anaMtaguNA karIe, anaMta varge vargita karIe to paNa te sukha siddhanA sukha pAse aNumAtra thAya che. arthAt te sukha siddhanA sukha samAna thaI zakatuM nathI. 3 temanA karmono baMdhathI, udayathI, udIraNAthI ane sattAthI pUrNapaNe abhAva thayelo che. teo mokSasthAne jatAM je urdhvagati kare che te pUrva prayogane laIne kare che. 4 gatipariNAma svabhAva hovAthI, karmarUpI baMdhanono cheda thavAthI ane karmarahita nirmaLa thavAthI, asaMgakriyAnA baLathI siddhigatimAM janAra jIvono urdhvagamanano udyoga hoya che. 5 siddha thatA jIvo samayAMtarane tema ja pradezAMtarane pharamyA vinA siddhisthAne pahoMce che ane carama samaye eka tribhAga nyUna be tribhAga 2/3 jeTalI ghanarUpa jIva pradezonI avagaNanA thAya che ane te pramANe ja siddhisthAnamAM upaje che. 6 siddhazilAnI upara rahelA siddho jyotimAM jyoti maLI jAya tema pUrve te sthAne rahelA anaMtA siddhonI avagAhanAmAM maLI jAya che. evA siddha paramAtmAne hastipALanI jema sevavAthI saubhAgyalakSmIno pakAza prApta thAya che. 7 * sukha anaMtu siddhamAM, * siddha bhajo bhagavaMta, * siddhA siddhi mama disatuM (vivaraNa :]. ghAti-aghAti AThe karmano kSaya thayo che. AtmAnA anaMtaguNa nirmaLasvarUpe pragaTa thayA che. evA ajarAmara padane pAmelA siddha paramAtmAne ame bhAvathI namaskAra karIe chIe. janma-maraNarUpa saMsAramAM A jIva-avyavahArarAzimAM anaMtakALathI duHkho sahana karato Avyo che. sukSmanigoda ane bAhara nigodamAM kalpI na zakAya tevA eka zarIra anaMtA jIva. janma karyA. yAvatuM eka palakArAmAM (samaya) 17 1/2 bhava karI pUrva bhave bAMdheluM karma bhogavyuM. chatAM caturgatinA bhramaNano aMta na Avyo. 14 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyanA udaye kALacakranA kAraNe eka jIve bhavabhramaNa aTakAvavA cothA ArAmAM janma laI tIrthakara bhagavaMtanA zAsanamAM siddhagati tarapha gamana karyuM. bIjI tarapha e siddha thaelA jIvanA upakAranA kAraNe nigodano avyavahAra rAzimAM duHkhano anubhava karato eka jIva vyavahAra rAzimAM Avyo. Ama eka AtmA zAzvata sukhano bhoktA banyo jyAre bIjo AtmA zAzvata sukha prApta karavA pravAsI banyo. arihaMta-tIrthaMkara paramAtmA paNa siddha thaelA AtmAone pUjya mAne che. pUrvakALamAM evAja tIrthaMkara paramAtmAnI nizrAmAM teoe vIzasthAnakamAMthI eka ke aneka padanuM uttama rIte ArAdhanA karI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA karI hatI. enA kAraNe e tIrthakara thayA che. siddha ATha guNathI alaMkRta hoya che. siddha gatimAM javA mATe 14 mArgaNAnA 62 bhedamAMthI 10 prakAranA bheda jemanA jIvanamAM hAjara hoya teja AtmA siddha gatine pAme. siddha gati 14 rAjalokanA cheDe aDhI dvIpa pramANa sphaTIka ratna jevI nirmaLa siddhazIlAnI upara (madhyamAM 100 yojana ucAI ane banne cheDe alpAtI alpa jADI) alokAkAzamAM siddha thaelA jIvo zarIranA trIjA bhAge arUpI thaI vase che. (utkRSTapaNe 333 1/3 dhanuSya ane jadhanyarUpe 1 hAtha 8 aMgula pramANa avagAhanA) siddha gatine prApta karanAra jIvane nIcenA niyamo lAgu paDe che. 1. ATha karmano kSaya karelo hovA joIe. 2. sarvavirativAna (dravya-bhavathI) hovA joIe. siddha thavA mATe aDhI dvIpa pramANa bhUmi ane cotho Aro hovo joIe. cAragatimAMthI phakta manuSyagatimAMthI janma lIdhela hovo joIe. 5. siddhagatino alpaparicaya namutyuAM sUtramAM eka gAthAmAM Apela che. siddhagati pAmela jIva jyotamAM jyotanI jema bhaLI jAya. 7. abhavi nahiM paNa bhavipaNuM jIvanamAM hovuM joIe. 8. zuddha samakita AtmA pAmela hovo joIe. 9. siddhagati pAmanAro jIva saMpUrNa zarIramAMthI samazreNithI jAya. 10. 15 prakAre jIvo siddhagati prApta kare. 11. siddhagatimAM javA mATe 15 karmabhUmi ja upayogI thAya che. 12. arihaMta sAkAradeva jyAre siddha nirAkAra deva kahevAya che. 5 M Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhagati prApta karavA mATeno mArga samyagU darzana-jJAna-cAritra che. ema tattvArthAdhigama sUtramAM sUtrakAre kahyuM che. eno artha e ja ke, je jIva samyapUrvaka ratnatrayInI ArAdhanA mana-vacana-kAyAnI zuddhithI kare te zAzvata sukhane pAme. zAstromAM mokSa prAptinA upAya tarIke TUMkamAM nIcenA vicAra ApyA che. 1. karmakSaya mATe tIvratapa karavAthI. 2. mokSa-mukti prApta karavAnI IcchA-bhAvanAM bhAvavAMthI. 3. zuddha siddhAMta sAMbhaLavAthI. 4. zuddha mane navuM jJAna prApta karavAthI. 5. pAMca IndriyonA viSayono tyAga karavAthI. 6. cha kAyAnA jIvonI dayA pALavAthI. 7. bhaNelA jJAnane vAraMvAra yAda karavAthI. 8. deva-gurunI pUjA-bhakti karavAthI. 9. dharma dhyAnamAM samaya vAparavAthI. 10. traNa yoge 9 koTInA zuddha paccakakhANa svIkAravAthI. 1. viSaya-kaSAyonA tyAgathI. 12. dharma jAgaraNa karavAthI vigere. siddhagatinA jIvo 1. jAgRtadazA, 2. svapnadazA, 3. nidrAdazA pUrNa karI cothI-ujAgara dazAno AsvAda (anubhava) laI rahyA che. ghAtI-aghAtI 8 karmano kSayakarI AtmAnA je 8 mULa guNa 1. anaMtajJAna 2. anaMtadarzana 3. avyAbAdha sukha 4. anaMtacAritra 5. akSayasthiti 6. arUpI paNuM 7. aguru laghu ane 8. anaMtavIryano paNa svAbhAvika AnaMda luMTI rahyA che. mokSamAM gayA pachI sadaMtara loka sAthenA saMbaMdhono tyAga ja karI dIdho ema samajavuM. have e jIvo pharIthI cauda rAjalokamAM vasatA saMsArI jIvonA kAMIka ciMtA karavAnI nathI. ke pharI saMsAramAM janmavAnA nathI. tyAMnA anaMta sukhanuM varNana kadAca koI karavA bese to mukhamAM hajAra jIbha hoya ane hRdayamAM kevaLajJAna hoya to paNa e azakya che. sAmAnya paNe saMsArI jIva eka gatimAMthI bIjI gatimAM jugati vakragatithI jAya. jyAre mokSamAM janAro AtmA urdhvagatithI jAya. jyAM sudhI e jIva manuSya gatimAM hoya (chello bhava) tyAre te nirupakramI (anaparvatanIya) AyuSya bhogave. varNa lAla ane guNa 8 hoya che. jyAre siddhapadanI ArAdhanA karato hoya tyAre jinamaMdiramAM bane tyAM sudhI siddhanI avasthAvALI pratimA samakSa pUjA-sevAArAdhanA kare te yogya che. 16 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhanA jIvo mATe jUdA jUdA zabda-artha siddhANaM buddhANaM sUtramAM jovA maLe che. 1. siddha - kRtya kRtya thAya che. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. buddha - trikALajJAnI mahApuruSa, kevaLajJAnI. pAragata - saMsAranA pA2 (cheDA)ne jeo pAmelA che. paraMparAgata - darzana-jJAna-cAritrathI kramazaH mokSa pAmelA. mukta - karmathI mukta. aja2 - jarA-vRddhA avasthAthI mukta. amara - mRtyu pAmavAnA nathI te zAzvata. asaMga - klezAdithI mUkAyelA. paMcaparameSThImAM siddhapada bIjuM che. vIzasthAnakamAM ke navapadamAM paNa siddhapada bIjuM che. paMcaparameSThImAM kaho ke navapada-24 tIrthaMkara Adi sthaLe mukhya pAMca varNa (raMga) jovA maLe che. zvetavarNa vAtsalya zubha bhAvanuM pratika che. lAlavarNa - vazIkaraNa-sthaMbhana mATe kAma Ave che. pILovarNa - suvarNasAthe saMkalAyela che. sthaMbhIta karavAmAM upayogI che. lIlovarNa - kalyANa kAmanA mATe AzIrvAda rUpa che. jyAre zyAmavarNa - zuddhikaraNa mATe prasiddha che. jo ke A pAMca varNano mahimA bIjI rIte paNa jovA maLe che.* - sAmAnya jIvane kaho ke arihaMtane siddhagatimAM sthira thavuM hoya to mAtra AThe karmano kSaya karavAnuM kArya tenA mATe anivArya jarUrI samajAya che. to ja siddhanA AThaguNa pragaTe. AtmAne saMsAramAM bhamAvanAra karma ja che. - keTalAka jIvone zaMkA thAya ke, jo badhA ja jIvo mokSamAM jaze to saMsAra khAlI thaze. paNa navatattva prakaraNamAM e mATe spaSTa lakhyuM che ke, eka nigodano anaMtamo bhAga paNa hajI mokSa pAmyo nathI. eTale anaMtA kALathI jIvo mokSamAM javA chatAM ane bhaviSyamAM paNa eja rIte jAya to paNa saMsAra khAlI thavAno nathI. mokSagamana mATe eka samayamAM eka ja AtmA mokSe jAya. - A saMsAramAM jema cAra varNa (jAti) 1. brAhmaNa, 2. kSatriya, 3. vaizya ane 4. kSudra che. tema tenI pravRtti (karma) paNa jUdI jUdI che. eja rIte 4-gatinA jIvonA svabhAvapaNa jUdA jUdA che. udA-devo-vilAsI che. manuSyo-dayALuM che. tiryaMca * sAdhurUpI kALI bhUmimAM darzanAdi cAranA ujavala bIjako vAvavAthI sadbhAvathI jaLanuM siMcana lIlA aMkuro phuTe. pILAM puSpa ugyA bAda zveta phaLa thAya ane paripakava thatAM raktavarNI bane. accherA rUpe bha. RRSabhadeva sAthe 108 mokSe gayelA. kSatriya - zastra calAve, hiMmatathI samAjarakSA kare. kSudra - nagaranI sAphasaphAI kare, majUrI kare. jJAna prApta kare. + brAhmaNa vaizya - arthataMtra saMbhALe. 17 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvo dayAne pAtra che. jyAre narakanA veravirodhI che. mAtra mokSa siddhagatine pAmelA jIvo karma-kriyAthI mukta che. tethI navA karmano baMdha karatA nathI. amRtanA eka biMdu mAtranA sevanathI tIvra viSano vyAdhi nAza pAme che. tema siddha bhagavaMtanA dhyAnathI jIvonI duSkRtyonI paraMparA nAza pAme che. mATe siddhagatipadanuM ArAdhana logassasUtradhArA, siddhANaM buddhANaM sUtra dvArA roja ciMtana-manananA AdhAre karavuM joIe. uparAMta vidhi-je darzAvI che te paNa 20 mALA 15 logassano kAussagga ane 31 khamAsamaNAM-svastikAdi karavI. A uparAMta pratikramaNa, devavaMdana, paDIlehaNa, siddhapada pUjA (1) karavA prayatna karavAthI ArAdhanA saMpUrNa thAya che. A jIva pUrva prayoga (saMsArI avasthAnA vicAra) ane gati pariNAma (cAre gatinA svabhAva)thI mukta thAya toja baMdanacheda (baMdukamAMthI goLI chUTe tema) ane asaMgapaNuM (tuMbaDu kAdavamAM uge, pANInA saMyoge nirmaLa thAya ane pANInI upara nirmaLa thaI zobhA pAme te rIte)nA udAharaNa najara sAme rAkhI zAzvata sukhano svAmI banavAno prayatna karavo joIe. eka bhavamAM nahi anekAneka bhavomAM karelI sAdhanAja kramazaH mokSanI najIka pahoMcADe che. zrI siddhapada upara hastipAla rAjA kathA : AtmA zAzvato che. zAzvatuM sukha meLavavA mATe e prayatna kare che. e prayatnanuM nAma karmarahita thavuM. aDhI akSaranI A mAyA AtmAne jyAM sudhI vaLagelI che tyAM sudhI mokSa-mukti ke zAzvata sukha dUra dUra che. karma baMdha saMsAra vadhAre che ne dharma saMsAra ghaTADe che. karma jIvane saMsAramAM coTADI rAkhe che jyAre dharma saMsArIne saMsArathI mukta kare che. havAbharela kugo game teTalo uDADo jamIna upara pAcho Avaze. jyAre gesa bharelo phago hAthamAMthI chUTo thaze to uDI jaze. A vAtane samajavA siddhagatie pAmelA hastipAla rAjAnI mulAkAta levI paDe. cAlo emanI mulAkAte. bharatakSetramAM saukatapura nAme nagara che. tyAM hastipAla rAjA rAjya kare che. tene buddhi nidhAna caitra nAme maMtrI hato. rAjyanA kAma mATe e caMpApurI nagarInA bhImarAja pAse gayo saMyoga vazAta bAjumAM zrI vAsupUjya svAmInA darzana karI e jJAnI evA dharmaghoSa munine vaMdana karI dezanA sAMbhaLavA beTho. munie je jIva jIvadayA Adi utkRSTa dharma pALe che teno AtmA pApathI mukta-nirmaLa thAya che. anukrame janma-jarA-maraNa ke Adhi-vyAdhi-upAdhithI chUTo thAya che. anaMta darzana-jJAna-cAritrAdino svAmI banI lokanA agrabhAge siddha bhagavaMto jyAM che tyAM pahoMcI jAya che. sura-asura-manuSyanA kSaNika sukha karatAM 18 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMta guNa sukha tyA che. "arihaMtanA dhyAne arihaMta banI jazo'nI jema siddhanA dhyAnathI jIva traNe lokane pUjya evI mokSa lakSmIne prApta karI leze. AvI guru bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLI maMtrIzvare saMsArane ghaTADavA madadarUpa zrAvakanA bAravrata svIkAryA. kAma patAvI jyAre maMtrI rAjyamAM Avyo tyAre rAjAne muninA samAgamanI ane svIkArelA vratanI dharmacarcA karI. vrata e jIvanane maryAdIta pApano anubaMdha karavA mATe sarvotkRSTa upAya che. evo jAti anubhava paNa kahyo. rAjA-maMtrInI vAta sAMbhaLI harSa pAmyo. hRdaya maMdiramAM muninA darzana karavAnI bhAvanA bhAvavA lAgyo. muni paNa grAmAnuM grAma vihAra karatAM vizALa parivAra sAthe nagarInA upavanamAM padhAryA. rAjA paNa badhAja kArya choDI maMtrIrAjaparivAra sAthe munine vaMdana karavA ADaMbarasahita gayo. vidhipUrvaka vaMdanA karIsukhazAtA pUchI yathAyogya sthAne vinaya pUrvaka beTho. munie Alokane paralokanuM saMsArI ane siddhanA jIvonuM svarUpa prakAzatA kahyuM. bhavyAtmAo ! A saMsAramAM taravA mATenI nAva tenuM nAma dharma che. zrAvako zrAvakadharma dvArA zramaNo zramaNadharma dvArA AtmakalyANa kare che. zrAvakadharma eTale dezaviratidharma ane zramaNadharma eTale sarva viratidharma. jyAM sudhI AtmA saMsAramAM racyo pacyo haze tyAM sudhI e karma kSayanA badale karmano baMdha karyA karaze. zramaNo anivArya kAraNe anicchAe maryAdita rIte A saMsAramAM nirlepa thaI jIvana jIve. tethI e zAzvata sukhanA adhikArI jaldI thAya. dareka jIvane jo janma-maraNa ghaTADavA hoya to sarva virati paNe svIkAravuM paDe. eja siddha gati prApta karavAno saraLa mArga che. muninI vairAgyavAsita dezanAe hastipAla rAjAnuM mana bhava bhramaNa TALavA mATe ArAdhanAnA mArge AgaLa vadhavA taiyAra thayuM. guru pAse siddhapadanuM ArAdhana karavAnuM mArgadarzana meLavyuM. je puNya bhUmimAMthI AtmA siddhagatine pAmyA che te puNyabhUminI sparzanAkaravA "namo siddhANaM' padano jApa karI paramAtmapadanuM dhyAna zarU karyuM. sametazikhara-zatruMjayAdi pAvana bhUminI yAtrA karavA tyAMnA pAvana paramANuthI dhanya banavA e rAjakAja choDI nikaLI paDayA. patitane pAvana karanArI tIrthabhUmi kahevAya che. tIrthabhUminI sparzanAe nRpane saMyamI banavA preraNA ApI. jyAM sudhI maryAdIta saMsAra nahiM thAya tyAM sudhI IcchIta phaLa prApta nahiM thAya e bhAvanAthI maMtrI sAthe rAjAe upakArI guru pAse cAritradharmano ghaNAM ullAsathI svIkAra karyo. have rAjA apramattapaNe jJAna sAdhanA kare che. duSkara tapa tape che. uttama prakAre dhyAna dhare 19 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. Ama e agyAra aMganA jJAtA thayA. potAne maLelA amUlya samayano e sadupayoga karavA lAgyA. sametazikharajI tIrtha jyAM 20 tIrthakara bhagavaMto aneka munionI sAthe aNasaNa karI mokSe sidhAvyA che. e bhUmi upara Atma sAdhanA karavA mATe rAjarSi upakArI gurunI anujJAthI vihAra karI gayA. mArgamAM eka deve AvI upasarga karavAnuM zarU karyuM. sudhA-pipAsA pariSaha karI muninI parIkSA be mahinA sudhI karI. jyAre munine potAnA vratamAM abhigrahamAM acala joyA tyAre deve potAnI mAyA saMharI muni pAse pragaTa thaI kSamA mAgI. rAjarSi hastipAlamuni potAnI tamannA pUrNakaravA sametazikharatIrthanI pAvana bhUmi upara aNasaNa karI azrutakalpamAM deva thayA. devabhavanuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM tIrthaMkara padapAmI upakAra karI aMte mokSe sidhAvaze. sAdhunuM jIvana anya draSTie: siMha jevA parAkramI OM mRga jevA saraLa vAyu jevA nisaMga mAM sUrya jevA tejasvI merU jevA nikala caMdra jevA zItaLa 6 pRthvI jevA sahanazIla sarpa jevA nirAzrayI (ghara vinAnA) pazu jevA asahAya 6 maNI jevA krAMtivALA che sAgara jevA gaMbhIra mAM AkAza jevA nirAlaMbI nadI jevA nirmaLa baLada jevA mahenatuM 6 parvata jevA gaMbhIra agni jevA pavitra 6 bhAraMDapakSI jevA a-matta darpaNa jevA svaccha mA + AtmA = mahAtmA- zuddhAtmA-paramAtmA. OM vRkSanI jema chAyA denArA che bhramara jevA jJAnapIpAsu (bRhat kalpabhASya) Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 zrI pravacana pada duho bhAvAmaya auSadha samI, pravacana amRtavRSTi; tribhuvana jIvane sukhavarI, jaya jaya pravacanadRSTi. 1 duhAno artha : AtmAne lAgela bhAvaroganA nivAraNa mATe auSadha sarakhI pravacanarUpI amRtanI vRSTi che. traNa bhuvanamAM rahelA jIvone sukha karanArI pravacananI dRSTi jaya pAmo, jaya pAmo. 1 DhALa (meM kIno nahiM prabhu bina ora zuM rAga-e dezI) pravacana padane seviye re, jainadarzana saMgha rUpa; arihA paNa name tIrthane re, samavasaraNanA bhUpa. meM kIno sahI pravacana padazuM rAga, meM kIno sahI prava. 1 pravacana bhakti rAgathI re, thayA saMbhava jinarAya; saghaLA dharmakAraja taNA re, ehamAM puNya samAya. meM 2 pApakSetra sAta vAriye re, puNyakSetra sAta ThAma; savAlAkha jinamaMdirA re, jinamaMDita pura grAma. meM. 3 savA koDI jinabiMbane re. bharAve saMpratirAya; jJAnabhaMDAra ekavIza karyA re, kumAranariMda zubhaThAya. meM 4 yathocita cauvita saMghanI re, bharatAdika pare bhakti; dravya bhAvathI Adaro re, yoga avaMcaka zakti. meM. 5 padastha dhyAne karI Atmane re, tanmaya karaNa prakAra; sahajAnaMda vilAsatA re, saubhAgyalakSmIpada dhAra. meM. 6 DhALano artha : je pravacana jainadarzana ane saMgharUpe prasiddha che te pravacanapadanI sevA karIe, samavasaraNanA svAmI evA arihaMta paNa saMghane 'namo titvasa' zabdathI namaskAra kare che. e pravacanapadanI sAthe meM rAga karyo che. 1 21 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanapadanI bhaktinA premathI saMbhavanAtha bhagavAna tIrthaMkara thayA che, bIjI rIte sarva prakAranA dharmakAryothI thatAM puNyano A saMghabhaktimAM samAveza thAya che. 2 sAta pApakSetrane tajI daIe ane sAta puNyakSetranI bhakti karIe. saMpratirAjAe karAvela savA lAkha jinamaMdiro je aneka jinamaMDita nagara ane gAmomAM rahela che tene namaskAra karIe. 3 temaja temaNe bharAvela savAkroDa jinabiMbane namaskAra karI. kumArapALa rAjAe karAvela 21 jJAnabhaMDAro ke je uttama sthAnamAM rahelA che tene namaskAra karIe. 4 bharatacakravartI vagerenI jema zrI caturvidha saMghanI yathocita bhakti karIe. e pramANe sAtakSetranI dravya-bhAvathI bhakti karavAthI yogAvaMcakapaNAnI zakti prApta karIe. 5 padastha dhyAnavaDe AtmAne tanmaya karavAnA prakAravaDe sahajAnaMdapaNAno vilAsa karIe ane saubhAgyalakSmI padane dhAraNa karIe. 6 "arihA paNa name tIrthane re samavasaraNanA bhUpa' vivaraNa : pravacana eTale vItarAga paramAtmAnA upadezane jJAnI puruSo dvArA sAMbhaLavo. A eno vartamAna pracalIta artha thAya. bAkI sUkSma draSTie jaina darzanamAM caturvidha saMgha evo pravacanano artha thAya. evA saMgharUpa tIrthane samavasaraNamAM siMhAsana upara besatA pahelA tIrthaMkara (arihaMta) paramAtmA paNa mAna Ape name. evA parama kalyANakArI pravacana padathI ArAdhaka AtmAe anurAga keLavavo joIe. jaina zAsanamAM (1) Agama pramANa deva-manuSya siddhAMtathI (jJAna) jANe, (2) upamAna pramANa-upamAna eTale dhumADo joI agnine anumAnathI svIkAre. (3) anumAna pramANa-anumAna rUpe gAyane joI pUrve joyelI gAyane gAya tarIke svIkAre ane (4) pratyakSa pramANa-najaro najara jovAthI zaMkA-kuzaMkA karyA vagara svIkAre tema ahIM pravacanane caturvidha saMgha rUpe svIkAravAnuM samajavuM. pravacanano rAga eTale sAdhu-sAdhvI zrAvaka-zrAvIkA rUpe caturvidha saMghanI. vividha rIte sevA bhakti-Adara-bahumAna karavA. trIjA saMbhavanAtha bhagavaMte pUrva bhavamAM caturvidha saMghanI-sAdharmikanI ghaNI ja lAgaNIthI bhakti karI sevA suzruSA karI tIrthaMka25da bAMdhyuM hatuM. sAdharmika eTale sahadharmI - je dharmanI huM mana-vacana-kAyAthI ArAdhanA-upAsanA karuM chuM e pApano kSaya karanArA dharmanA A AtmA ArAdhanA 22 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. mATe tenA bhAvanI vRddhi mATe jIvadayA pramukha dharmanI vRddhi mATe sAdharmikanI sevA bhakti karavI joIe. A avasarpiNI kALamAM sarvaprathama bharata cakravartIe vinItA nagarIthI zAzvatagirI zatruMjaya tIrthano cha'ripAlIta saMgha ghaNAM umaLakAthI, ghaNI udAratAthI kADhyo hato. te dvArA tIrthano mahimA vadhyo eTaluM ja nahiM paNa anya jIvo dharmanA anurAgI-anumodaka banyA. A paraMparA Aje paNa anicchanna paNe cAle che. pravacana dvArA dharmanI prabhAvanA thAya che. saMpratirAjA pUrva bhave nirdhana dramaka bhIkhArI hatA. zramaNa muni pAse khAvAnuM ApavA yAcanA karI, munie gurudeva, Arya suhastisUri ma.ne vinaMtI karavA kahyuM. upakArI AcArya deve saMyamI puruSo (muni)ne maLelo AhAra saMyamI tyAgI tapasvIone ja apAya. mATe bhIkhArIne mumukSu thavA-saMyama levA upadeza Apyo. bhIkhArI 3 divasano bhUkhyo hato tethI gurUnA upadezathI khAvAnI bhAvanAthI saMyama lIdhuM. tyAra bAda pramANathI vadhu bhojana karavAthI azAtA thaI te avasare sAdhuzrAvako dvArA thatI sevA joI saMyamadharmanI anumodanA karI phaLasvarUpa e jIva zubha pariNAme AyuSya pUrNa karI saMmati rAjA banyo. eka divasa pUrva bhavanA upakArI gurunA darzana thayA. gurudevanA upadezathI sAte kSetramAM udAratAthI dhana vAparI jaina dharmano mahimA vadhAryo. A che pravacanatIrthanI ArAdhAnanuM phaLa. tethI ja pApano baMdha karAvanArAne choDI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAvanArA sAta kSetramAM zakti vAparavI joIe. bha. mahAvIra prabhunA zAsanamAM puNiyA zrAvake nItimaya aparigrahI jIvana jIvI tathA caturvidha saMghanI utkRSTa bhAve sevA bhakti karI hatI. vartamAnamAM pravacanano je artha "vItarAganI vANI' evo pracalIta che. te *vANI mATe kahyuM che ke, jinezvara bhAnA mukhamAMthI pasAra thatI vANI sAkarathI paNa vadhu mIThI-madhura che. svargamAM amRta che. drAkSamAM je madhurasa che. zeraDImAM je mIThAza che tenAthI paNa vadhu vANI pUjanIya, AdaraNIya che. sAMbhaLavI game che. tethI zravaNa kartAnI rAga dazA ghaTe che. kaSAyo upazAMta pAme che. pApano kSaya thAya che ane AtmA paramAtmA bane che. samakitanA 67 bolanI sakjhAyamAM pravacananA ATha prakAro varNavI tenA dvArA jinazAsananI prabhAvanA ane AtmAnI nirmaLatAno anubhava upA. yazovijayajI * vANInA - vaikharI, madhyama, pazyantI, parAvANI Adi bhedo che. * jinamukha dIThI vANI mIThI.. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAje nIce mujaba karAvyo che. samakita e mokSa prApti mATe sarvaprathama kAraNa che. (1) (2) vAdI (3) pravacana zrI Agama zAstranA jJAtA - - zrI mallavAdI dharmakathA - zrI naMdiSaNamuni zrI bhadrabAhusvAmI zrI kASThamuni | dhannA aNagAra - zrI vajrasvAmI - (4) nimitta (5) tapasvI (6) vidyA (7) siddha (8) kAvya - - zrI pAdalIptasUri - zrI siddhasenasUri - navakAra mahAmaMtranI ATha saMpadA che. tenuM ArAdhana ArAdhakane ATha siddhi (labdhi) Ape che. temAM eka evI labdhi che ke, jenA kAraNe pravacanakAra zrotAone maMtramugdha karI le. TUMkamAM tIrthaMkara bhagavAnanA vANInA 34 atizayo che. jenA kAraNe vItarAgI prabhue 16 pahora sudhI aMtimadezanA jyAre ApI tyAre badhA bhavyAtmA apramatta bhAve vIra vANInuM zravaNa karatA hatA. tema ahIM paNa vItarAganI vANI ekacitta A labdhinA pratApe zrotAo sAMbhaLe. prabhu jyAre samavasaraNamAM besI dezanA Ape tyAre tiryaMca jIvo rAga-dveSa bhUlI mitrabhAve jAtivera tyajI potapotAnI bhASAmAM samajI letA. dezanA paNa mAlakoza rAgamAM ardhamAgadhi bhASAmAM arthathI pravacana mudrAmAM ApatA hatA. prabhunI dezanA eTale jaina darzananI AtmakalyANanI vAto, teno jeTalo Adara karIe teTalo ocho che. zAstrone jo vaMdanane pUjana sanmAna karatA hoIe to A eja zAstromAM lakhAyela zabdo che. tenuM jeTaluM mAna karIe teTaluM ochuM che. zAstromAM pravacana-padanuM ArAdhanane bhAva auSadhInI amRta vRSTinI ane traNe bhavananA sukha ApanArI upamA ApI che. tenuM je maMtrasvarUpa ArAdhana thAya che temAM (pAMca aNuvratonuM dezathI ane sarvathI) ane dvAdazAMgInuM smaraNa karI maMtroccAra bolI khamAsamaNA apAya che. teno artha eja ke pravacana padano sAdhaka bAravratonA pAlanamAM ane dvAdazAMgInA jJAnano anurAgI thayo samajavo. pravacana eTale saMgha evA arthane jema jema vyApaka rIte vicArIzuM tema tema avanavA vicAro karavAnI taka maLaze. jIvono svabhAvane thoDo yAda karI laIe. je jIvo bhUla-doSa ke pApa kare paNa teno svIkAra na kare te 'ajJa' jyAre teno mAtra svIkAra kare e 'sujJa' jyAre bhUlAdi pApano svIkAra karI, pharI bhUla na thAya tevI kALajI rAkhanArane 'prAjJa' kahIzuM. have je upayogavAna hovAthI bhUla ja na kare tevA 24 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyAtmAone "sarvajJa' kakSAe svIkArIzuM. A uparathI samajI zakAya che ke je mahAvratadhArI yA aNuvratadhArI jIvo che. te pApa-bhUla na thAya te mATe keTalA sajAga hoya, jayaNApUrvaka badhI pravRtti kare. bIjI eka vAta samajavA jevI lAge che ke, jyAM bhavanI gaNatrIno prAraMbha thAya che te AtmA samakitI, jenA jIvanamAM varSanI gaNatrI thatI hoya te (dIkSA)saMyamI. jenA samayathI gaNanA thAya e caudamAM guNasthAnake pahoMcela jIva ane kalAka ke ghaDInI gaNatrI pariNAmanA kAraNe thatI hoya te kSapakazreNIe caDI rahelo jIva che. A ja kAraNe pravacanano vividha rIte artha karI rahyAM chIe. rAjagRhinagarI dharmanagarI hatI, chatAM tyAM rohaNIya nAme eka cora raheto hato. pitAe putra pAsethI aMta samaye vacana lIdhuM ke, prabhuvIrano dharmopadeza nahIM sAMbhaLuM. putra vacana pALavA draDha hato. chatAM anivArya saMjogonA kAraNe sainikothI bacavA jaMgalamAM doDatAM pagamAM kAMTAM bharAyA. kAMTo kADhavA jatAM vIravANI saMbhaLAI. anicchAe sAMbhaLelI e tAraka vANIthI rohaNIya abhayakumAre buddhithI karela pravRttithI bacI gayo. prabhuvIranuM zaraNuM laI dhanya banI gayo. upA.vIravijayajI ma. AyuSya karmanI pUjAmAM eka sthaLe mokSe javA mATenI taiyArI karI cUkelA jIvanI vAta lakhatAM jaNAve che ke, e AtmAnI pAse sAtalava jeTaluM alpa AyuSya ane eka chaThTha tapanuM puNya ochuM paDe che. tethI mokSa na jatAM e sarvArthasiddha vimAnavAsI deva thAya che. AvuM vividha rIte sva-parane upakArI pravacana pada ArAdhakane caturvidha saMghano vinaya karavA prere che. jyAre bIjA vartamAna arthane anusAra AtmAno uddhAra karavA janma maraNa ghaTADavA samatA-zAMti-samAdhine jIvanamAM utAravA vItarAganI vANIne vAraMvAra zravaNa karavAnI bhArapUrvaka preraNA Ape che. jIvanane sudhAranAra ucca sthAne pahoMcADanAra pravacanapada jIvamAtranuM kalyANa pravacanapadanA ArAdhaka - jinadatta zeTha : AhAranA-mukhya 4 bheda che. zAstramAM ja AhAra, loma AhAra ane kavala AhAranA nAmo Ave che. puruSa-32 ane strI-28 kavala jeTalo AhAra (bhojana) kare che. jyAre tiryaMcanI khAvAnI paddhati judI che. eja rIte devatA paNa judI rIte AhAra grahaNa kare che. zAstramAM bhUkhyAne ApI khAvuM, sAdhu puruSone * asaNaM, pANa, khAIma, sAIma. 25 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahorAvI bhakti karI khAvuM, sAdharmikane prItipUrvaka jamADI jamavuM evA vicAro paNa sthaLe sthaLe Ave che. sAdharmikanI bhakti dvArA jinadatta zreSThIe kevI rIte tIrthakara nAma karmano baMdha karela te TUMkamAM joI-vicArI laIe. vasaMtapura nagarImAM jinadAsa nAme vyavahArI rahetA hatA. tene jinadatta nAme suguNIputra hato. putrane caMdrAtanAmanA vidyAdhara sAthe maitrI thavAthI vidyAdhare mitrane bahurUpiNI vidyA ApI. eka divasa banne mitra udyAnamAM kriDA karavA gayA tyAre eka vepArI dhanAvaha zeThanI hariprabhA kanyAnuM citrapaTa lAvyo. kanyA soLe kaLAe khIlelI hatI. rUpa lAvaNya buddhithI e paripUrNa hatI. putre te citrapaTa lakSa dravya ApI kharIdhuM tethI pitA putra vacce vyartha vyayanA kAraNe vAdavivAda thayo. pitAnuM apamAna na thAya tethI putra rAtanA gRhatyAga karI potAnA puNyane bharose nikaLI gayo. pharatAM pharatAM e dhanAvaha sArthavAhanA ghare pahoMcI gayo. sArthavAhe tenuM bhAvabharyuM svAgata karyuM. jinadatta buddhizALI hovAthI sArthavAha tenA upara khuza hatA. dhIre dhIre dharma carcA karatAM jinadatte sArthavAhane dharmanA anurAgI karyo jyAre sArthavAhe potAnI sukanyAne tenI sAthe paraNAvI saMbaMdhamAM vRddhi karIsasarAnA ghare vadhu na rahevAya te samajI avasara joI jinadatte sArthavAha pAsethI rajA laI dAyajAmAM maLela aDhaLaka saMpattine patnI sAthe vidAya lIdhI. pravAsa daramyAna jinadatte cAraNamuninA bhAvathI darzana karyA ane teonI madhuravANInuM zAMtacitte zravaNa karyuM. munie yogya AtmAnANI hitopadezamAM dharmano mahimA, dharmano prabhAva, dharmanI zubha ArAdhanA ane ArAdhaka AtmAonI sAdharmika bhakti mATe upadeza Apyo. tIrthaMkara paramAtmA saMvatsarIdAna dvArA jIva mAtranuM daridra dUra kare che. e dAna je bhavya jIva prApta kare che tenA janma-maraNa ghaTe che. sukha-saMpatti vadhe che. Artaraudra dhyAna krame che. tema puNyavAna AtmAoe paNa sahadharminI vividharIte sevAbhakti-bahumAna karI e jIvone dharmanA vadhu anurAgI karavA joIe. dharmanI vRddhi to ja thAya jyAre tame dharmAnuM-dharmanuM bahumAna karo. upakArI gurudevano upadeza sAMbhaLI jinadatte vividha rIte tyAgI-tapasvI AdinI sevA-vaiyAvacca-bhakti-bahumAna karavAno niyama lIdho, ghare AvI darzana* AcArya, upAdhyAya, tapasvI, navadIkSita, glAna, sthavira, samanojJa, saMgha, kULa, gaNa e daza prakAre. 2 6 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna-cAritra-tapanA ArAdhakone zodhI bhakti karavAnuM zarU karyuM. yogya avasare rAjAe paNa guNavAna evA jinadattane nagarazeThanA padathI vibhUSita karyA. eka divasa guNAnuvAdanI draSTithI IndrasabhAmAM Indre uttama guNIyalanI prasaMzA karI paNa ratnazekhara devane IndranA zrImukhe thatI sAmAnya mAnavInI prasaMzA na ruci. parIkSA karavA zrAvakanuM rUpa karIe jinadatta nagarazreSThI pAse Avyo. zreSThIe ghaNAM ja bhAvathI navA AgaMtuka zrAvakanI umaLakAthI bhakti karI bIjuM kAMI kAma hoya to jaNAvavA vinaMtI karI. parIkSA karavA mATe AvelA deve jinadatta pAse potAnI patnI rIsAI gaI che. tene rAjI karavA mUlyavAna ekAvalI hAranI mAMgaNI karI. je nagarazeThe ghaNAM ja zubha bhAvathI tIjorImAMthI tarata kADhI Apyo. A kAraNe deva zeTha upara ghaNo ja prasanna thayo ane puSpavRSTi karI ciMtAmaNi ratna ApI svasthAne gayo. *ciMtAmaNi ratna manovAMchIta pUraka che. zeTha tenA prabhAve aneka dIna duHkhInA duHkha dUra karavA lAgyA. sAdhune eSaNIya bhakta pAna lAvI ApI vaiyAvacca karavA lAgyA. A rIte potAnuM lIdheluM vrata ghaNI ja udAratAthI pALavA lAgyA. eka divasa cAra jJAnanA dhaNI zrI ratnaprabha gurunA upadezathI vairAgyavAna thaI patnI-parivAra sAthe cAritra aMgikAra karyuM. te bhava ArAdhanA sahita pUrNa karI prathama traiveyake janmI, tyAMthI mahAvideha kSetramAM janmI tIrthaMkara nAmakarma bhogavI nirvANa (mokSa) pAmaze. sAdharmika bhakti eka evI pravacanapada aMtargata pravRtti che jethI ApanAralenAra banne dhanya bane, zAtA pAme. dharmano mahimA vadhArI sarva jIvone zAsananA anurAgI banAve che. tuma sammattalanne ciMtAmaNi kappapAya vahIe. (uvasaggaharaM) 27 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArya pada duho chatrIza chatrIza guNe, yugapradhAna muNiMda; nijamata paramata jANatAM, namo namo te sUriMda. 1 duhAno artha : chatrIza chatrIzI guNoe zobhita, yugapradhAna, munionA IMdra ane svamataparamatanA jANa evA sUrIMdrane namaskAra thAo. 1 DhALa (Avo Avo re sayaNa, bhagavatI sUtrane suNiye-e dezI) sarasatI tribhuvanavAminI devI, siridevI yakSarAyA; maMtrarAja e paMca prasthAne, seve nitya sukhadAyA. bhavi tume vaMdo re, sUrIzvara gaccharAyA. bhavi. 1 traNa kALanA jina vaMdana hoye, maMtrarAja smaraNathI; yugapradhAna sama bhAvAcAraja, paMcAcAra caraNathI. bhavi. 2 paDirUvAdika cauda guNadhArI, zAMti pramukha daza dharma; bAra bhAvanA bhAvi nija Atama, e chatrIza guNavarma. bhavi. 3 ATha pramAda tajI upadeze, vikathA sAta nivAre; cAra zikSA karI jana paDibo, cau anuyoga saMbhAre, bhavi. 4 bAraseM cha-- guNa guNavaMtA, sohama jaMbU mahaMtA; AyariyA dIThe te dIThA, svarUpasamAdhi ullasatA bhavi. 5 yugapradhAna sUri trevIza udaye, do hajAra ne cAra; samayAgama anubhava abhyAsI, thAze jagajana manohAra. bhavi. 6 e pada sevato puruSottama nRpa, jinavarapadavI lahiyA; saubhAgyalakSmI sUri bhAve bhajatAM, bhAvikajIva gahagahiyA. bhavi. 7 DhALano artha : 1. zrI sarasvatI, 2. tribhuvanasvAminI devI, 3. zrIdevI, 4. yakSarAja ane 28 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. maMtrarAja A pAMca prasthAna sevatA ane niraMtara sukhane ApanArA evA gacchanA rAjA sUrIzvarane he bhavyajano ! tame vaMdana karo. 1 maMtrarAja (sUrimaMtra)nA smaraNathI traNe kALanA jinezvarone vaMdana thAya che. bhAvAcArya paMcAcArarUpa cAritrane pALanAra hovAthI yugapradhAna samAna kahevAya che.2 AcArya bhagavaMta pratirUpAdika cauda guNane dhAraNa karanArA, kSamA vagere daza yatidarmane pALanArA ane bAra bhAvanAvaDe potAnA AtmAne bhAvita karanArA e rIte (14+10+12=36) chatrIza guNane dhAraNa karanAra hoya che. 3 ATha prakAranA pramAdane tajIne upadeza ApanArA, sAta prakAranI vikathAne nivAranArA, AkSepiNI Adi cAra prakAranI upadezazailIthI lokone pratibodha karanArA ane cAra anuyogone saMbhAranArA AcArya bhagavaMto hoya che. 4 bArase chatnuM (36 chatrIzI x 36 = 1296) guNe karIne zobhatA evA sudharmAsvAmI ane jaMbUsvAmI vagere thaI gayA che. temane svarUpasamAdhimAM ullAsavALA vartamAna AcAryane jovAthI ja joyA ema mAnavuM. 5 A pAMcamA ArAmAM trevIza udayamAM kula be hajAra ne cAra yugapradhAna AcAryo thavAnA che ke jeo vartamAna AgamanA pUrNa anubhavapUrvaka abhyAsI ane jagatanA jIvonA manane AnaMda ApanArA thaze. 6 A AcAryapadanI sevA karavAthI puruSottama rAjA tIrthaMkarapadavI pAmyA. saubhAgyalakSmIthI yukta evA AcArya bhagavaMtanI bhAvapUrvaka sevA karavAthI bhavyajIvo AnaMdathI gahagahe che. 7 "tIrthaMkara samA AyariyA'' vivaraNa : rUpI-arUpI evA devatattvano vicAra karyA pachI gurUtattvano vIzasthAnakamAM cothA AcArya padanA vicArano prAraMbha thAya che. (1) zAstramAM AcAryanA nIce mujabanA prakAra darzAvyA che. 1. pravarjikAcArya - saMyama, dIkSA, vratoccAra ApanArA 2. uddezAcArya - prathamathI ja sUtrano uddeza kare (kahenArA) 3. vAcanAcArya Agama sUtranI vAcanA-pATha ApanAra 4. digAcArya - sacitta-acitta-mizravastu saMyamArthe levA vA52vAnI anujJA ApanAra. dhanagiri munine sacitta vastu lAvavA gurue AjJA Apela. (vajasvAmi) 29 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. samuddezAnucArya - uddezAcAryanA abhAve te ja zrutano artha bhaNAve, sUtrane sthira karavAnuM kahe ane bIjAne bhaNAvavAnI anujJA ApanAra. 6. AnAcArya - utsarga-apavAdarUpa arthane samajAvanAra, upakArI guru yogya sAdhune sthApanAcArya ane vicAravAnI anujJA Ape. (2) ThANAMga sUtramAM AcAryanI 8 saMpatti nIce mujaba varNavI che. 1. AcArasaMpatti - mahAvratAdinA AcArone pALavAmAM draDha apramatta. 2. zrutasaMpatti - SaDadarzananAjJAtA, bahuzruta, zabdoccAranA pAlanamAM praviNa. 3. zarIra saMpatti - 32 lakSaNavaMta, prabhAvaka, suzobhita, saMghayaNa, tejasvI, svarUpavAna. 4. vacana saMpatti - madhuravacanI, AdeyanAmakarmI, vacana zAstrokta. 5. vayanA (vAcanA) saMpatti - uddezya, samuddezya, vAcanAgrAhaya, priya, zravaNIya. 6. matti saMpatti - zrutajJAna ciMtanAtmaka, avagrahAdi bhedathI yukta buddhi. 7. saMgraha (parIkSA) saMpatti - ziSyasaMpadA, zrAvaka saMpadAmAM vAtsalyAdinA kAraNe prabhAvaka, jJAnI, zAsanapratye bahumAna rAkhanArA. 8. prayogasaMpatti - AtmaparIkSA, kSetra parIkSA, puruSaparIkSA, vastu parIkSAmAM catura. (3) ThANAMga sUtramAM AcAryanA bIjA cAra lakSaNa kahyA che. 1. AmaLA jevA - cUsta ane kaDaka saMyama pALanArA 2. drAkSa jevA - svabhAvathI Rju ane prAjJa 3. khIra jevA - zAsana prabhAvaka, sva paranA guNa poSaka 4. IkSurasajevA - madhu2 upadezaka, janma-maraNano thAka utAranArA. (4) paMciMdiya sUtranA AdhAre AcArya : 5 indriyonA viSayo para kAbU rAkhanArA, 9 brahmacaryanI vADane dhAranAra, 4 kaSAyathI dUra rahenArA, 5 mahAvratone svIkAranArA, 5 AcAra pALanArA, pAMca samiti pALanArA ane 3 gupti dhAranArA, phula-36 guNo. (AvA bIjA 36 prakAro che.) zarUnA 18 jIvanopayogI kahevAya. bAkInA 18 guNavRddhikAraka kahevAya. (5) ArAdhaka sAdhaka : zAstromAM AcAryo padavIdhara thayA pachI jinazAsananI prabhAvanA karavAmAM madadarUpa thAya tethI paMca prasthAnanI nIce mujaba ArAdhanA kare, roja yathAzakti jApa karavAmAM udyamazIla (sUrimaMtrano) hoya che. 30 - Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 1 2 3 pITha 4 5 vidyApITha saubhAgyapITha jApa maMtra/lakSmI pITha gaNIpIThaka yakSa meru pITha divasa 12000 12000 16000 12000 8 12000 25 1 lAkha 16 A ArAdhanA karatI vakhate vizeSa niyamonuM pAlana karavAnuM hoya che. eka yA tethI vadhAre vakhata karI zakAya che. sAdhu jIvanamAM AgamanA joga jyAre ka2vAmAM Ave che tyAre khAsa eka AcArya (joga karelAnI) jarUra paDe che. upa. 2 2 21 14 ra 2 tapasyA AyuM. 3 5 - 1 nivi. 16 7 16 5 17 (6) gaNadhara, zrutakevalI, pUrvadhara, yugapradhAna, gacchAdhipati, Adi badhA ja mahApuruSo eka yA bIjI rIte AcAryapada sAthe saMkaLAyelA che. teo nAmAcArya dravyAcArya, sthApanAcArya bhAvAcArya-4 anuyogamAM paNa suprasiddha che. AcArya padano keTaloka paricaya upara pramANe ApyA pachI have mULa vAta upara najara nAkhIe. AcArya padInuM mULa zarIra (prAraMbha) sAdhu padathI zarU thAya che. te kA2Ne teone 27 guNathI bIrAjamAna paNa kahI zakAya. teo pIta (pILA) varNI hoya che. saMsAramAM suvarNanI sAthe teonI upamA apAya che. suvarNano 1 viSaghAtI, 2 rasAyaNa, 3 mAMgalika, 4 vinIta, paM pradakSiNAvarta, 6 gauravayukta, 7 adAhya ane 8 akATya evA guNa che. tenI tulanAmAM AcAryonA jIvanamAM tevA guNa jovA maLe che. padmaprabhune vAsupUjya bhagavAnanI eja kAraNe (guru-graha) ArAdhanA thAya che. pILo varNa sthaMbhIta ka2vA mATe suprasiddha che. zramaNa je divase saMyama le te pachI kramazaH darzana, jJAna, cAritra, tapamAM vRddhi karatA hoya che. mATe ja 6ThThA guNasthAnakathI kramazaH AgaLa vadhIne 14mA guNasthAnake pahoMce che. zrAvakane sAdhunA mA-bApanI upamA Apela hovAthI teo zramaNonI sevA cAkarI ghaNI ja uttama prakAre karatA hoya che. bIjA zabdamAM saMgha e paccIsamo tIrthaMkara che. Avo prabhAvazALI saMgha vividha rIte jinazAsananI zobhA vadhAranAra hovAthI te paNa tIrthaMkarAdi mATe satkAraNIya che. jaghanya-AhAra dvArA, madhyama-vastra, pAtra dvArA, utkRSTa-putra-putrI vahorAvavA dvArA. 31 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvidha saMghamAM AcAryanA nAme je mahimA gavAya che. temAM dIrghadraSTithI jovA jaIzuM to spaSTa samajAze ke AcArya potAnA nimitte jinazAsananI prabhAvanA vadhumAM vadhu kevI rIte thAya te vicAratA hoya che. saMsAramAM tIrthakarane paNa "guru" (jagaguru-jayavIyarAya, jagaguru-jagaciMtAmaNi, gurujaNapUA-jayavIyarAya) padathI vaMdana karAya che. eTale deva-gurune dharmamAM gurunI ghaNI javAbadArI jinazAsananI zobhA vadhAravA mATe kahI che. AcAryo tIrthakara jevA vANInA 34 atizayavaMta na hoya chatAM vItarAga devAdhidevanI vANIne 1. AkSepaNI - zrotAone AkarSita karanArI, 2. vikSapaNI - bhoga vilAsathI zrotAone mukta karanArI, 3. saMvedanI - narakAdi gationA duHkhothI bhaya pedA karAvanArI ane 4. nivedanI - kAmabhogathI vairAgI-tyAgI pamADanArI karAvanArI hoya che. tethI ja zAMta sudhArasa jevI vANI sau sAMbhaLI dhanya bane che. sAMbhaLyA pachI teo jIvanamAM kAMIka sAdhanA-upAsanA-ArAdhanA-prabhAvanA karIne jAya che. keTalAka mahApuruSoe nIce mujaba jina zAsanane sevA arpaNa karI athavA jIvana dhanya karI gayA che. ja vajasvAmI - AkAzagAminI vidyA dvArA dukALamAMthI sukALavALI mahApura nAmanI nagarImAM saMghane laI gayA. * hemacaMdrAcArya - jIvanamAM 3 karoDa zlokanI racanA karI. ja mAnatuMgasUri - bhakatAmara stotranI racanA dvArA dharma prabhAvanA karI. ja haribhadrasUri - 1444 graMtho (zAstro) lakhyA. - vijayahIrasUri - akabara bAdazAhane pratibodhI jIvadayA premI banAvyo. * svayaMbhavasUri - putranA kalyANa mATe dazavaikAlika sUtranI racanA karI. * vijayasenasUri - yogazAstranI eka gAthAnA 700 artha karyA. * somaprabhasUri - kalyANasAra zlokanA 100 artha karyA. malavAdisUri - eka zlokanA AdhAre 10 hajAra zloka pramANa graMtha lakhyo. ka munisuMdarasUri - 108 kaTorInA AvAjathI zatAvadhAna karyA. * AryarakSitasUri - devatAne nigodanuM sUkSma svarUpa kahI pratibodhyo. municaMdrasUri - zrIpALa-mayaNAne siddhacakrajInuM ArAdhana batAvuM. * siddhasenasUri - vikramarAjAne pratibodhI zatruMjaya tIrthano saMgha kaDhAvyo. ja bappabhaTTasUri - 700 gAthAno svAdhyAya karatA. * vijayasUri - 2000 gAthAno roja svAdhyAya karatA. 32 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * mAnadevasUri ** dharmaghoSasUri * pAdaliptasUri AryasimIta * umAsvAti tattvArthAdhigama sUtra racanA. abhayadevasUri - navAMgI (zAstra) graMtho upara TIkA lakhanAra. AvA anekAneka AcAryo bhaviSyanA saMgha mATe vividha pravRtti karI gayA. - - // - J AcArya pada pachI cha vigaI ane bhaktanI gocarIno tyAga. AcArya pada pachI mAtra juvAranI roTalI vAparI. vidyAdvArA roja pAMcatIrthanI yAtrA karatA. kannA-bennA nadIne sthira karI saMghane sAme pAra laI gayA. AcAryo 1. vedAnta, 2. vaizeSika, 3. nyAya, 4. jaiminIya, 5. sAMkhya, 6. yoga, evA cha darzananA jJAtA hoya che. jaina dharma ekAMtavAdI nathI anekAMtavAdI che. te samajAvavA siddha karavA mATe teomAM cha darzananuM jJAna hoya che. tathA bhaktiyoga kriyAyoga vi.nI jarUrIyAta zrI saMghane pravacanAdi mAdhyama dvArA samajAve che. saMsAramAM manuSyo carmacakSu kahevAya. devo avadhicakSu samajAvA. sajjano viveka cakSuvALA hoya to mahApuruSo-jJAnIo zAstra cakSuvALA hoya che. tethI sarvajJa kathIta e dharmopadeza ApI zake. nitya manana, ciMtana, nididhyAsana teo karatA hoya che. AcArya-upAdhyAya ke sAdhu je koI paMca mahAvratadhArI sarvaviratidhara AtmA hoya teone hitazikSA athavA saMyamIjIvana saMbaMdhI carcA nIcenA Agama graMthomAM upakArI mahAvIra prabhue dharmadezanA dvArA kahI che. dazAzrutaskaMdha - deva-guru saMbaMdhI kalpa-AcAra. bRhat kalpa - saMyamI jIvana ane AcAra. vyavahAra kalpa padanI yogyatA (javAbadArI) zikSA-AcAra. - - jIta kalpa prAyacchittanA 10 prakAra tathA AlocanA mahAnizitha - duSkRtanI niMdA, AlocanA, zuddhikaraNa. dazavaikAlika - manakamunine uddezI zramaNa dharmanA AcAranuM pratipAdana. piNDaniryukti - saMyamIonA kalpa-akalpya evA AhAranI carcA. AcArAMga - saMyamI jIvananA AcAra mATenA vicAra. kalpavasaMtikA - saMyamI rAjakumAro ane devaloka. pulphiyA - svacchaMdI saMyamI jIvana ane 10 devIo. AcAryo ke sAdhuo upadeza ApatI vakhate athavA jApa-sAdhanA karatI vakhate viziSTa prakAranI mudrAno upayoga kare che. mudrA paNa eka vANI-vacananuM kArya kare che. mudrA sAdhakane AsananI jema apramatta rahevA kAma Ave che. mananA bhAva-vicAro 33 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mudrA dvArA jaldI samajAI jAya che. paMcAMga praNipAta mudrA-dvArA jyAre deva-gurujJAnane vaMdana karAya che tyAre moDhethI sUtra, kAyAthI mudrA ane manathI bhAvanA darzana thAya che. dhArmika anuSThAno ke pratikramaNAdimAM paNa mudrAno upayoga thAya che. te hitakArI che. keTalIka mudrAnA nAmo 1. saubhAgyamudrA, 2. surabhimudrA, 3. mahAmudrA, 4. pravacana mudrA, 5. parameSThImudrA, 6. aMjalimudrA, 7. dhenumudrA, 8. matsyamudrA, 9. vaMdana mudrA. mudrA ane zramaNa : AcAryo - pravacana mudrAmAM upadeza Ape. upAdhyAya - anuyoga mudrAmAM jJAna vAcanA Ape. sAdhu - svAdhyAya, jApa, kAussagga mudrAmAM kare. sthApanAcAryajI sthApana mudrAmAM sthApanA thAya. - AcAryo zAsananA sthaMbha kahevAya. jinazAsana upara koI vighna AvyuM hoya AvavAnuM hoya tyAre A AcAryo ja vighnane dUra karavA prayatna karatA hoya che. ane pAMcamA ArAnA aMta sudhI e prayatna karatAM ja raheze. AcAryapadanA ArAdhaka puruSottama rAjA : jagatamAM jIbha ane dAMta e bemAM jIbha bhogave (khAI jAya) ane dAMta bhojanane khAvAlAyaka banAve. tema puNya ane puruSArthanI spardhA thatI jovA maLe che. puNya-bhUtakALamAM nirmANa kareluM che, jyAre puruSArtha vartamAna kALanI puNya bhogavavAnI pravRtti che. tethI ja AcArya padanuM ArAdhana karanAra AtmA AvatI kAle (bhave) sarvottama padano avazya svAmI thAya. puruSottama rAjAe A padanI ArAdhanA kevI rIte karI teno thoDo anubhava karI laIe. padmAvatI nagarImAM puruSottama rAjA nIti niyamathI rAjya karato hato. tene tevoja dharmAnuMrAgI sumatinAme maMtrI rAjyanI zobhA kIrti vadhAravA prayatna karato hato. eka divasa rAja sabhAmAM phuDa-kapaTamAM nipuNa evo kapAlI yogI Avyo. rAjAe yathocita satkAra karI AvavAnuM prayojana pUchyuM. yogIe kahyuM, cha mahinAthI huM eka sAdhanA karuM chuM paNa uttarasAdhaka vinA e siddha thatI nathI. ApanA jevA paropakArI jo mane anumati Ape to mAruM jIvana dhanya thaI jAya. 34 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAe paropakAranI bhAvanAthI uttarasAdhaka thavAnI anumati ApI avasara joI maMtrIe samakita ane mithyAtvI saMbaMdhI dharmanI vAto karI. mithyAmativALA prapaMcI-svArthI ane vijJakartA hoya che. tethI evI vyaktithI aLagA rahevuM paricaya na karavo ema zAstramAM kahyuM che. chatAM ApanI marajI cetIne vicArIne pravRtti karavA vinaMtI. rAjA aMdhArI rAtre yogI sAthe araNyamAM gayA. tyAra bAda yogIe smazAnamAM jhADa upara laTakatuM manuSyanuM zaba lAvavA kahyuM. rAjAe sAhasa karI jhADa upara caDI zabanA baMdhana toDI nIce nAkhyuM. te daramyAna rAjAnI kuLadevIe rAjAne cetavI dIdho. A yogI tane agni kuMDamAM nAkhI suvarNapuruSa banAvavA Icche che. mATe sAvadhAna thaI "OM kAra maMtrAlarano manamAM jApa karaje. jyAre yogInA mastakamAM prakAza jUe tyAre bhUlyA vagara mane yAda karaje. bAkI huM saMbhALI laIza. banavAkALa thayuM paNa evuM. yogI kapaTa karI maMtrajApa karI rAjAne agni kuMDamAM homavA prayatna kare che, paNa saphaLa thato nathI. chevaTe rAjyanI kuLadevIe yogIne agnikuMDamAM nAkhyo. phaLasvarUpa suvarNa puruSa taiyAra thaI gayo. rAjAe devIne kathana mujaba suvarNa puruSano nagarImAM praveza karAvyo. have rAjA suvarNa -puruSanA kAraNe anekAneka dIna-duHkhInA duHkhono nAza udAratAthI kare che. ghaNo kALa vItyA pachI rAjA potAne AvelA svapnanA AdhAre priyaMkA nagarInI padmazrI rAjakanyA sAthe lagna kare che. banne jIvoe dharma dhyAna uttama prakAre karavAmAM mana coTADyuM hatuM. viSaya sukha bhogavatAM puruSasiMha nAme putra thayo. acAnaka rANIne dAhajAra upaDyo. ghaNAM upAya karyA kAma na AvyA. chevaTe rANInuM AyuSya pUrNa thayuM. eka divasa nagarImAM cAra jJAnanA dhaNI zrI devamunizvara padhAryA. rAjA-prajA munivaryazrInI dezanA sAMbhaLavA umaLakAbhera pahoMcI gaI. munizrIe upadezamAM kahyuM, rAga ane dveSa zatru che. rAga eTale saMsAramAM nazvara vastu upara moha karavo pachI bhale e parivAranA membara paNa kema na hoya. tethI janma maraNa vadhe che. koI paNa divasa A rAga dazA jIvanamAM vairAgya pragaTyA vinA ghaTavAnI nathI. vairAgya bhAvanA ja tyAgI banAvaze ne tyAgI ja vItarAga thaze. mATe rAmanI mAtrA ghaTADo. jJAnI bhagavaMtanI vANIe rAjA pratibodha pAmyo. satya samajyo ne putra puruSasiMhane siMhAsana upara besADI guru bhagavaMtanA caraNonI sevA karavA saMyamI thaI gayo. niraticAra cAritra pALI nava pUrvanA jJAnI paNa thayA. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka divasa dharmadhyAna karatAM rAjAne mAtA-pitA A bhavanA parama upakArI bhale kahevAya paNa guru to bhavobhavanA upakArI che. bhavodadhithI pAra utAranArA che. teonI mana-vacana-kAyAthI sevA-vinaya-bhakti karavI ja joIe.* gurubhakti zubha nAmakarma, tIrthaMkara nAmakarmano baMdha karAve che. e kAraNe rAjarSie vividha rIte gurunI bhakti zarU karI. IndrasabhAmAM Indra guNAnurAgI thaI muninI sevA bhAvanAnI khUba anumodanA karI je mithyAdraSTi devane ruci nahIM. manuSyalokamAM AvI muninI gurunI sevA bhAvanAnI niMdA karavA lAgyo. paraMtu muni to gurunI gurupadanI niSkAmabhAve sevA karavAnA anurAgI hatA. tethI devanA vacananI koI asara na thaI. chevaTe kaMTALI potA dvArA thaelI bALaceSTA mATe micchAmI dukkaDuM ApI-khamAvI devaloka gayo. muni paNa aMta samaya najIka Avela jANI aNasaNa svIkArI AyuSyapUrNa | karI azrutakalpamAM deva thayA. tyAMthI mahAvidehakSetramAM tIrthakarapada pAmI zAzvata sukhanA bhoktA banyA. A che guru bhaktino prabhAva ! tanme zrI gurave namaH adhyApakathI 10 guNA upakArI AcArya (pransipAla) AcAryathI 100 guNA upakArI pitA pitAthI 1000 guNA upakArI mAtA mAtAthI 10000 guNA upakArI tyAgI, tapasvI guru guruthI anaMta guNA upakArI vItarAga tIrthakara bhagavAna. * bAhubalIjIe 500 muninI sevA karI hatI. 36 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsthavira puka duho tajI para pariNati ramaNatA, lahe nija bhAva varUpa; sthira karatAM bhavilokane, jaya jaya sthavira anUpa. 1 duhAno artha : para-pariNatimAM ramaNatA tajIne potAnA bhAva-svarUpamAM ramatA ane bhavyajIvone dharmamAM sthira karanArA evA sthavira bhagavaMta jaya pAmo. 1 (tapazuM raMga lAgyo - e dezI) paMcama padane gAIe re, bhAva thivira adhikAra re; laukika mAtapitA kahyA re, lokottara vratadhAra. gujina vaMdo re, zivira mahArAja, durita nikaMdo re. 1 saMyamayoge sIdatA re, bAlagilAnAdi sAdhu re; yathocita sahAya deve karI re, TAle sarva upAdhi. gu. 2 vIza varSa paryAyathI re, sATha varSa vaya huMta re; cothA aMga upara bhaNyA re, zrutathivirA e bhaNata. gu. 3 megha aImattA thira karyA re, trizalAnaMdana deva re; pacAsa sahasa sAdhusAdhavI re, saMbaMdha kahI kAmadeva. gu. 4 ThANage daza thivirA kahyA re, ratnatrayanA nidhAna re; te IhAM prazastabhAve grA re, dravyAdika anumAna. gu. 5 tapa zrata dhIraja dhyAnathI re, dravyaguNa paryAya jJAtA re; varUpamaNa thivirA bhalA re,nahi palitAkura trAtA. gu. 6 e pada sAdhato bhAvathI re, pavottara mahArAya re; tIrthakarapadavI lahI re, saubhAgyalakSmI sukhadAya. gu. 7 DhALano artha : pAMcamA padamAM bhAva sthavirano adhikAra che. laukika sthavira mAtA-pitA vagere vRddhahoya te samajavA ane lokottara sthavira mahAvratone dhAraNa karanAra vRddha muni jANavA. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he guNIjano ! tame sthavira mahArAjane vaMdana karo. ane tamArA durita-pApanuM nikaMdana karo. 1 viramunio saMyamayogamAM sIdAtA evA bALaglAnAdi sAdhuone yathocita sahAya ApavAvaDe temanI sarva upAdhi dUra kare che. 2 viza varSathI uparAMta dIkSAparyAyavALA hoya te paryAyasthavira, sATha varSathI uparAMtanI vayavALA hoya te vayasthavira ane cothuM aMga je samavAyAMga te uparAMta abhyAsavALA hoya te zrutasthavira kahevAya che. 3 trizalAmAtAnA putra mahAvIra paramAtmAe pacAsa hajAra (14 hajAra sAdhu ane 36 hajAra sAdhvI) sAdhu-sAdhvI vacce kAmadeva zrAvakano saMbaMdha kahIne meghakumAra tathA ardhamattA munine sthira karyA che. 4 ThANAMgasUtranA dazamA ThANAmAM daza prakAranA sthaviro kahyA che. te ratnatrayanA nidhAna jevA hoya che. tene ahIMdravyAdikane anumAne prazastabhAve grahaNa karelA che. 5 1 tapasthavira, 2 zrutasthavira, 3 gheryasthavira, 4 dhyAnasthavira, pa dravyasthavira, 6 guNasthavira, 7 paryAyasthavira, 8 jJAnasthavira ane 9 svarUpa ramaNasthavira A nave prakAranA sthaviro sthavirapaNAne yogya che. dazamA mAtra 10 vayasthavira ke jene dhoLA vALa AvelA hoya che te khAsa trAtA-rakSaNakAraka nathI. 6 A sthavirapadanuM bhAvapUrvaka ArAdhanA karavAthI pavottara rAjA tIrthaMkarapadavIne pAmyA che ane sukha ApanAra saubhAgyalakSmIne paNa pAmelA che. 7 (vivaraNa : AMbAnA jhADa upara sarva prathama mora' Ave pachI "kAcI kerI' thAya. te pachI kerI (paripakva-moTuM phaLa) thAya ane tene utArI ghAsa AdimAM saMskArItA karavAmAM Ave tyAre kerI TukaDA ke rasarUpe bhojanamAM pIrasAya. tema sAdhu jIvanamAM sthavira eTale paripakvatAne pAmelA nIce mujabanA 10 guNIyala AtmAonI vAta ThANAMga sUtramAM ApI che. * zrutasthavira - cothA samavAyAMga sUtra sudhInA jJAtA. - paryAyasthavira - 20 ke tethI vadhu varSanA dIkSA paryAyavALA. ka vayauMmara) sthavira - 70 ke tethI vadhu varSanI uMmaravALA. ja tapa sthavira - tapazcaryAdimAM ugra tapasvI hoya. ja lokottara sthavira - mahAvratone dhAraNa karanAra vRddha muni. * kSamA, mAva, Arjava, mukti, tapa, saMvara, satya, zauca, Arkicana, brahmacarya. 38 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja saukika sthavira - mAtA-pitA Adi vRddho te. ja guNa sthavira - bIjAthI guNomAM moTA hoya te. * paryAya vira - dIkSIdi paryAyamAM moTA hoya te. * svarUpa ramaNa sthavira - Atma maraNatAmAM je AgaLa vadhyA hoya te. * ratnatrayI sthavira - darzana-jJAna-cAritramAM moTA hoya te. vyavahArIka bhASAmAM saMsArI vyakti mATe Tharela, pAko ghaDo, gaMbhIra, jJAnane vAgoLanArA, dIrghadraSTA jevo zabda prayoga ApaNe sau karIe chIe. TUMkamAM AvA mAnavI ochAbolA vicArapUrvaka bhaviSyane najara sAme rAkhanArA ke navI ayogya paraMparAno janma na thAya tevI draSTithI jIvana jIvavAnuM mAnanArA kahIzuM. zAstromAM je 10 yatidharmano adhikAra Ave che. te badhAya guNa A mahApuruSanA jIvanamAM sahajatAthI jovA maLe. jenI jIvanacaryA zAstranI sAthe susaMgata hoya te vyaktine ghaNI divALI jonAra pIDha kahIzuM to khoTuM nathI. bhojanamAM maga-tuvera-caNAnI dALanA vaDA thAya che. tenI kathA ghaNI suprasiddha che. jeTalo AnaMda dahIvaDA khAvAmAM khAnArane thAya tethI aneka ghaNuM kaSTa banAvanArane thAya che. tema sAdhu-gaNi-panyAsa upAdhyAya ke AcArya thavA jeTalA sahelA che tethI vadhu agniparIkSAnI jema sthavira thavuM (kahevaDAvavuM) agharuM che. sthavira ochuM bole paNa pramANopeta bole. temanuM vacana svIkAranIya hoya. ghaNAM mahApuruSo AvA sthaviranI prasaMge prasaMge zAsana prabhAvanA mATe salAha abhiprAya letA hoya che. kriyAe karma ane upayoge dharma" A sUtra haMmezAM sthavira najara sAme rAkhe. toja pAtrAnI paDIlaNa karatAM (vakkalaciri), IriyAvahi vidhi karatAM (aImuttAmuni), niravadyasthAne gocarI paraThavatAM (suvratamuni), modakane paraThavavA mATe cUro karatAM (DhaMDhaNa aNagAra), parva divase AhAra karatAM (kuragaDumuni) ke upAzrayano kAjo kADhatAM avadhijJAnanI kakSAe pahoMcanArA muni arthAt sthavira kakSAnA zramaNa ghaNAM ja pariNAme bhavabhIrU hoya. so gaLaNe pANI gALanArA kahevAya. zAstromAM navakArazI karanAra tapasvI 100 varSanA narakanA duHkhothI bace. zuddha sAmAyika karanAra 92,59,25,925 palyopamathI adhika devagatinuM AyuSya bAMdhe athavA lAkha khAMDI sonaiyAnuM dAna ApI je puNya baMdhAya teTaluM eka zuddha sAmAyika karanAra pAme, zAzvata navakAra mahAmaMtranuM sAtaakSaranuM mAtra eka pada smaraNa karanAra 50 sAgaropamanA pApano kSaya kare, vigare je kAMI kahyuM che tenI pAchaLa spaSTa sthavira AtmAno vicAra chUpAyo che. enA vinA kriyA-jApa ke ArAdhanA suvizuddha thavI asaMbhava che. sthavira puruSo mana-vacana-kAyAthI ekAgra 39 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaelA ja haze. ArAdhanAnI dareka kSaNa svanI zodhamAM svanI upAsanAmAM ke svane svanA sthAne pahoMcADavAmAM udyamI hoya. sthavira haMmezAM pote alpajJAnInI kakSAmAM rahe. kevaLajJAna jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI jANavA, samajavA, vidyA prApta karavA e jijJAsA bhAve nAnA-moTAno bheda bhUlavA prayatna kare. (1) satsaMganA kAraNe jIvanamAM hitakArI zikhAmaNa maLe. (2) karmakSaya yA navA karma na baMdhAya tevI pravRtti samajAya. (3) vinaya-namratAno vikAsa thAya. (4) guNInA guNano upAsaka thAya. (5) tyAgI-tapasvInI anumodanA karavAnI bhAvanA thAya. sthavira puruSo sukhanI gaveSanA na kare. sukha aMdaramAM ja che. saMsArInI apekSAe sarvaviratidhara 50 % sudhI. dezavirati dhara 25 TakA mArgAnuMsArI jIva 10 % jyAre covIse kalAka Arta-raudra dhyAnamAM rAkhanAra 1 % paNa sukhI nathI. mokSagAmI jIva zAzvata sukhanA svAmi hovAthI 100 % sukhI thaI zake che. sukha kharI rIte jagatamAM nathI svamAM che. mAnyatA sudhare to sukha jIvanI pAse ja che. IcchA e ja mahA duHkha che. ekakSaNa sthaviranA jIvanamAM jo DokIyuM karIzuM to e jIva ghaNAM gaMbhIra ane draDha vicAradhArAne vaLagelo haze. jema samakitI AtmA sudeva, sugurune sudharmano ja upAsaka sAdhaka hoya kudeva-kuguru kudharmanI sAthe to AbhaDacheDa. abhaDAI na javAya tevo vyavahAra rAkhe. mukhyatve upAsanA evI karavI ke jethI jIvana zuddhinA pagathIye caDe. potAnuM lakSa prApta karavA mATe e bIjAnI salAha na letA zAstravacanano vAstavika artha karavA samajavA prayatna kare. karmanA marmane jeNe jANyo che e AtmA adhavacce aTavAI na jAya. eno AhAra zuddha vicAra zuddha, jJAna zuddha, pravRtti zuddha hoya tethI aghAtI karma jIvananA aMta sudhI sAro sAtha Ape. ghAtakarma DhIlA karavA mATe e prayatnazIla rahe. AthI e sukhanI pAchaLa doDe nahiM paNa sukha enI pAchaLa ATA mAre. thulIbhadrajInuM nAma zAstrakAro 84 covIzI sudhI amara raheze ema brahmacarya vatanA kAraNe kahe che jyAre vaMdana karavA AvI rahela potAnI bahenone pote kevaLajJAnI che te batADavA siMhanuM rUpa dhAraNa karyuM. phaLa svarUpa gurue bAkInI vAcanA arthathI ApavAnI baMdha karI "mAruSa mA tuSa' pada kaMThastha karavA 12 varSa lagADanAra mAsatuSa munie padanA marmane jIvanamAM utAratA kevaLajJAnanI prApti karI. A che vira jIvanI apragaTa sthavirAI. * "bAlAdApi grAhya vacana' 40 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpasUtra - AgamanuM navamuM vyAkhyAna sthavirAvalI upara thoDI jo draSTi pheravIzuM to temAM anekAneka sthavira puruSonA nAmo ne kAmo najare caDyA vinA nahi rahe. AvA vaMdanIya-pUjanIya-sanmAnanIya puruSone koTI koTI vaMdana karavAnuM koNa cUke ? mahApuruSo AcAra pALavA mATe kaDaka-kaThIna hoya jyAre jagatanA kalyANa mATe kamaLa karatAM vadhu komaLa hoya. viranI ATa ATalI yogyatA kyAMthI AvI ? evo koI prazna kare to javAba mATe anubhavI sthaviro pAse javuM paDe. kAraNa, sthavira game te paMcamahAvratadhArIne kahI zakAya. tenA mATe gaNi-panyAsa-upAdhyAya ke AcArya padathI vibhUSita hovA joIe tevo niyama nathI. je mahAvratadhArImAM vAtsalya, paropakArI, asthirane sthira karavAnI bhAvanA yA kAMIka karI chUTavAnI rageragamAM tamannA hoya te AtmA upara jaNAvelA 10 sthaviromAMthI koI paNa 1-2 sthaviranA sthAnane zobhAvI zake che. acAnaka yAda AvyuM. rAme darIyAmAM patthara nAkhyo to te DUbI gayo. jyAre bhakta hanumAne rAmanA nAme patthara nAkhyo to te tarI gayo. tema sthaviranA ArAdhanAno maMtra jenA kaMThamAM goThavAI gayo te bhakta-ArAdhaka saMsAra sAgarane zuM tarI na jAya ? mATe ja sthaviranuM smaraNa sthavira banAve yAvat tIrthaMkara padanA adhikArI banAve. viramAM evI kaI zakti hoya ke jenA kAraNe enA paricayathI badhA dharmamAM sthIra thaI jAya ? sthavira mAM-badhAja mahAvratadhArInI gaNanA Ave. eTale je mahApuruSamAM zabdamAM vAtsalya bharAyuM hoya (udA-saMkalpa-dharmathI lAbha thaze. draSTikRpAnI vRSTi aMjana dvArA thatI hoya, sparzamAM madhyabiMdumAM vAsakSepa dvArA AziSa ane zabdoccAra miththArapAragAhoha) to te puNyavAna jIva AdaranIya bane. A guNa khAsa sthaviramAM vaNAyelo hoya che. aMte sthavira padanA ArAdhanAnA maMtranA zabdo upara jo najara pheravavAmAM Ave to AvA vividha kakSA-guNanA sthavirone huM bhAvathI namaskAra karuM chuM. guNIzuM guNa pUjA e nyAye emanAmAM rahelA guNomAMthI ArAdhaka caturvidha saMghamAMthI game te hoya te guNavAna bane, IcchIta phaLa, tIrthakara nAmakarma yA mokSa prApta kare eja maMgaLa kAmanA. rasthavira padanA ArAdhaka paDyottara rAjA : TIpe TIpe sarovara bharAya, kAMkare kAMkare pALa baMdhAya. tema jIvanamAM guNAnurAgI * tIrthakarano AtmA savijIva karuM zAsana rasikanI bhAvanA bhAve te rIte. 41 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA sadgaNano jIvanamAM saMcaya kare to e paNa zunyamAMthI sarjana karI zake che. mALAnA 1-1 maNakA upara maMtranuM smaraNa karatAM kramazaH 1 mALA ke aneka mALA dvArA dhArelI zaktinI bheTa jApa karanArAne avazya prApta thAya che. sthavirapaNuM jIvanamAM pragaTAvavA rAjA pottare je puruSArtha karyo te thoDo joI laIe. vArANasI nagarIno rAjA pakvottara ghaNo catura hato. tenI rAjasabhAmAM zubhApurI nagarInA jayarAja rAjAnI padminI, kumudinI ane gajapura nagarInA siMharatha rAjAnI bhogavatI ane vizvamavatI ema cAra kanyAnA citro rAjyabhAmAM citrakAra laI Avyo hato. citra joyA pachI pUrvabhavanA RNAnubaMdhanA kAraNe e cAre sAthe rAjAe lagna karyA. cAre kanyAo rAjAne ane parivArane AnaMda pamADatI hatI. eka divasa nagarImAM devaprabha AcArya vipula parivAranI sAthe padhAryA. rAjAprajA gurubhagavaMtanI dezanA sAMbhaLavA AdarapUrvaka gaI. jJAnI guruvarya jema vItarAga paramAtmAnI svadravyathI aSTa prakArI pUjA aSTakarma nivAraNArthe karIe chIe tema gurunI paNa "10 samAcArI sAcavI sevA-suzruSA karavI joIe enAthI A bhava parabhavamAM zatAvedanIya karmano baMdha (udaya) thAya che. upakArI gurudevanI vANI sAMbhaLI rAjAe jijJAsAbhAve pUchyuM ke, mArI cAra rANIne mArA upara ane mane emanA upara prati kema thaI ? teo sagI benonI jema jIvana kema jIve che ? jJAnIo saMsAranI vAtamAM rasa na le paNa A pUrvabhavanA karmanI lIlA che. bhaiAgyavAna ! pUrvabhave tame naMdana nAme zeThanA dAsa hatA. sadbhAgye eka suMdara kamaLapuSpa laI jatA hatA. tyAre cAra kumArikAoe A nAjuka-suMdara-kamaLa anya sthaLe na vAparatAM tenA dvArA vItarAga prabhunI puSpapUjA karavA tamane preraNA karI. tame paNa e mujaba khUba ja bhAvathI prabhunA caraNe puSpa caDAvI apUrva AnaMdano anubhava karyo. tamane preraNA ApanAra benono khUba manathI AbhAra paNa mAnyo. aSTaprakArI pUjA-jaLapUjA-jJAnAvaraNIya, caMdanapUjA-vedanIya, puSpapUjA(zubha)nAmakarma, dhUmapUjA-mohanIya, dIpapUjA-darzanAvaraNIya, akSatapUjA-AyuSya, navedayapUjA-gotrakarma ane phaLapUjA-aMtarAya karma sAthe saMkaLAyela che. tame uttama * IcchAkAra, miththAkAra, tathAkAra, Avazyaka, nadhikI, ApRcchA, pratipRcchA, chaMdanA, nimaMtraNA, upasaMpadA. 4 2. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpapUjA karI zubha nAmakarmathI rAjA thayA. pUjA karavA mATe preraNA karanAra 4 kanyA tamArI rANI thaI. upakArI gurunA vacanathI rAjAne jAtismaraNa jJAna thayuM. satya vastunuM bhAna thayuM. AvatI kAlanA kartavya pUrA karavA vairAgyavAna thaI rANIonI sAthe cAritra aMgikAra karyuM. saMyama lIdhA pachI samyajJAna prApta karavA manane joDI dIdhuM. phaLa svarUpa rAjA-agyAra aMganA jJAtA thayA. eka divasa gurumukhe jJAnanuM ajiraNa abhimAna ane jJAnanI saphaLatA vinaya guNamAM sAMbhaLI. vinaya vinA badhuM nakAmuM samajAyuM. tethI AjIvana sthavirAdino vinaya karavo-bhakti karavI evo rAjAe saMkalpa karyo. kuraguDa muni glAna-tapasvIvRddhanI uttama sevA karI hatI. tema mAre paNa bhakti pahelAM, pachI bhojana-AhAra levo. evo eno nityakrama banI gayo. jagatamAM prasaMzaka ochA ane niMdaka vadhAre jovA maLe che. tema eka samyagadraSTideve rAjarSimuninI sevA guNanI prasaMzAkarI jyAre mithyA draSTi deve niMdA karI chatAM munie banne jIvo pratye samabhAva rAkhyo. jyAre anya zivapaMthI sanyAsI pAse e banne deva zuka-popaTanuM rUpa dhAraNa karI gayA. popaTa mauna rahyo. popaTIe saMnyAsInI niMdA karI je sAMbhaLI saMnyAsI kopAyamAna thaI tene mArI nAkhyo. samyagradraSTi devane have samajAvavAno avasara Avyo. tene mithyAdraSTine samatA-samabhAvamAM rahelA phAyadA jaina muninA jIvana uparathI samajAvyA. aMte banne deva rAjarSimuni dvArA sthaviranI je sevA thAya che tenA guNa gAtA svasthAne gayA. rAjarSimuni paNa sevA karatAM mahAzukra devaloke gayA. tyAMthI mahAvidehamAM tIrthaMkarapada bhogavI mokSe jaze. kahyuM che, sevAnA phaLa haMmezAM mIThAM ja hoya. 43 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAdhyAya pada duho bodha sUma viNa jIvane, na hoya tattva pratIta; bhaNe bhaNAve sUtrane, jaya jaya pAThaka gIta. 1 duhAno artha : sUkSma bodha vinA jIvane tattvanI pratIti-khAtrI thaI zakatI nathI. tethI sUkSma bodha thavA mATe je ziSyone sUtro jaNAve che ane pote paNa bhaNe che. evA siddhAMtamAM gavAyelA pAThaka upAdhyAya mahArAja jayavaMtA varto. 1 DhALA (rasIyAnI dezI) zrI uvajajhAya bahuzruta namo bhAvazuM, aMga-upAMganA jANa, muNAMdA; bhaNe bhaNAve ziSyane hita karI, kare navapallava pahANa, vinIta. zrI. 1 artha sUtra kahevAnA vibhAgathI, sUrIzvara pAThaka sAra, sohatA; bhava trIje avinAzI sukha lahe, yuvarAja pare aNagAra, mahaMtA, zrI. 2 cauda doSa bharyA avinIta ziSyane, kare pannara guNavaMta, viditA; grahaNa Asevana zikSAdAnathI, samaya jANe anekAMta, sujJAnI. zrI. 3 Avazyaka pacavIza zIkhave vAMdaNa, pacavIza kriyAno tyAga, vicArI; pacavIza bhAvanA bhAve mahAvatI, zubha pacavIzI guNarAga, sudhArI. zrI. 4 paya bharyo dakSiNAvarta zaMkha zobhiye, tema naya bhAva pramANe, pravINa haSa gaya vRSabha paMcAnana sArikhA, TALe paravAdI abhimAna, adInA. zrI. 5 vAsudeva naradeva surapati upamA, ravi zazI bhaMDArI rUpa, dIpatA; jaMbU sItanadI meru mahIdharo, svayaMbhU udadhi yaNa bhUpa, bhaNatA. zrI. 6 e sola upamA bahuzrutane kahI, uttarAdhyayane rasALa, jihiMdA; mahIMdrapALa vAcakapada sevato, saubhAgyalakSmI suvizALa, sUradA. zrI. 7 DhALano artha : bahuzruta evA upAdhyAyane bhAvapUrvaka namaskAra thAo. jeo aMga ane 44 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAMgasUtronA jANanArA che. pote bhaNe che ane ziSyone paNa navapallavita kare che. 1 artha ane sUtra kahevAnA vibhAgathI AcArya ane upAdhyAya kahevAya che. arthAt AcArya artha kahe che ane upAdhyAya mULa sUtra bhaNAve che. AcAryarUpa rAjAnI pAse upAdhyAya yuvarAja jevA hoya che ane trIje bhave avinAzI sukha-mokSa meLave che. 2 cauda prakAranA doSathI bharelA avinIta ziSyane paNa jeo paMdara guNavALA kare che. grahaNa ane Asevana e baMne prakAranuM zikSaNa Ape che ane anekAMta siddhAMtane teo jANe che. 3 vAMdaNAnA pacIza Avazyaka ziSyone zIkhave che, tyAga karavA yogya pacIza kriyAno tyAga karAve che, pAMca mahAvratanI pacIza bhAvanAo bhAve che. zubha evA pacavIza guNanA rAgI hoya che. 4 dUdhathI bharelo dakSiNAvarta zaMkha jema zobhe che tema je naya, bhAva ane pramANamAM pravINa hovAthI upAdhyAya mahArAja zobhe che. temaja jeo 1 hAthI, 2 ghoDo, 3 vRSabha ane 4 siMhanI upamAne yogya che. temaja paravAdInA abhimAnane adanapaNe TALanArA che. 5 vaLI e upAdhyAyajIne 5 vAsudeva-naradeva, 6 IMdra, 7 sUrya, 8 caMdra, 9 bhaMDArI (kubera), 10 jaMbUvRkSa, 11 sItA-nadI, 12 meruparvata, 13 svayaMbhUramaNa, 14 samudra, 15 ratna temaja 16 bhUpanI upamAo ghaTI zake che. 6 e soLa upamAo bahuzruta evA upAdhyAyane zrI uttarAdhyayana sUtramAM ghaTAvelI che. e upAdhyAyapadane sevavAthI mahIMdrapALa tIrthakara thayela che ane suvizALa saubhAgyalakSmI pAmyA che. 7 hAthIne maNa, kIDIne kaNa barAbara che. (vivaraNa :] zarIranA kAraNe hAthI ane kIDInA khorAkamAM pharaka che. tema jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamanA kAraNe upAdhyAya ne sAdhunA jJAnamAM eka jJAnI to bIjA jJAnanA sAdhaka che. upAdhyAyanuM kAryakSetra AcAryanA kAryomAM sAtha ApavAnuM ne sAdhunA mATe sAraNA-vAyaNA-coyaNA-paDIcoyaNA dvArA darzana-jJAna-cAritramAM sthira karavAnuM che. bIjA zabdamAM gaccha-samudAyanI saMbhALa rAkhavI e mukhya pravRtti che. upAdhyAyajIne uttarAdhyayana sUtramAM hAthI, ghoDA, RSabha, siMha, vAsudeva, 45 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Indra, sUrya, caMdra, bhaMDArI, jaMbuvRkSa, sItAnadI, meruparvata, svayaMbhUramaNa samudra, ratna, bhUpa vigere 16 upamA ApI che. bIjI rIte yuvarAja tarIke paNa varNavyA che. Adhunika vicAramAM AcAryae jaina zAsananA vyavasthApaka che. jyAre upAdhyAya zikSaNadAtA ane sAdhu e madadakartA anumodaka che. vitarAga paramAtmA jyAre arthathI dezanA Ape e dezanAne ekAgratAthI zravaNa karI gaNadharo sUtramAM AruDha kare. e sUtramAM kaMDArAyelI dezanAnuM rakSaNa vAcanA dvArA upAdhyAyajIo kare. jJAna pipAsu AtmAne e dezanAnuM rasAsvAdana karAve. Ama 2500/2600 varSathI e dezanA dIrghajIvI rahI ane hajI 18000 varSa sudhI paraMparAmAM ziSyane ApavA dvArA surakSita raheze. upAdhyAyajI prabhunI dvAdazAMgI je arthathI zAzvatI che tene zabdathI ziSya-praziSyane ApavA dvArA akhaMDIta rAkhavA prayatna kare. upAdhyAyajI ma. sAhityanA sarjanahAra paNa kahevAya. AjathI 200 250 varSa pahelAM eka kALa hato jyAM najara nAkho tyAM upAdhyAyajI ma. kalamane tADapatranA pAnAM upara kAMIka ne kAMIka AdhyAtmika-nyAyatakadi viSayo para lakhatA ja hoya. je Aje aneka graMthomAM aneka nAmothI suprasiddha che. upAdhyAya ma. to samyagujJAnanA dAnezvarI kahevAya che. vyavahArika jJAna to 15 divasa-mahino ke varSa sudhI Take jyAre A AtmalakSI jJAna to, janmojanma sudhI dIrghakAlIna TakanAruM che. enA adhikArI tarIke pote yathA zakti grahaNa kare ne bIjAne jJAna grahaNa karavA protsAhita kare. paraMparA vadhAranAruM kAma A jJAna dvArA thAya che. gAruDI maMtraNa jevuM saMsAranA rAgAMdha, krodhAMda, mAnAMda dazAne dUra karanAruM A jJAna bhavi jIvone paramopakArI che. paMca parameSThInA cothA pade birAjamAna lIlo (nIlo) raMga adhiSThAtA ghaNAM AtmAone dharmanA lIlAchama bagicAthI prasanna karI de che. roDa upara lIlA kalaranuM signala jema pravAsIne javAnI rajA Ape che. tema A lIlA (nIlA) varNavALA upAdhyAyajI ma. dharmIne dharma maMdiramAM pravezavA, zubha ArAdhanA karavA amUlya taka Ape che. namo uvakjhAyANaM padanuM ArAdhana karavAthI guNIyala puruSonA guNonuM ApaNA jIvanamAM vinIyoga thAya. A vinIyoga eTale upAdhyAya je jJAnanA bhaMDAra che, te jJAna ApaNAmAM vinayanA zubha mAdhyamathI praveze. vAcanAnA be prakAra karavA hoya to eka tattva garbhita vAcanA bIjI dharmakathAgarbhita vAcanA. Ama kahevAnI pAchaLa upAdhyAyajI ziSyane zAstranuM ne vyavahAranuM jJAna Ape ema samajavuM. 46 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharI rIte upAdhyAyajI jJAnanA dhAraka che, poSaka che, rasika che ane vikasAvanArA che. Avo saguNa anya vyaktimAM ocho jovA maLe. teonA samAgamamAM mithyAtvI, ajJAnI ke alpajJAnI eka vakhata AvI jAya to teo vividha yuktiothI e jIvane jAnavara nahiM paNa bhAgyavAna to avazya banAvI de. vartamAna kALamAM AMgaLInA veDhAM upara jUnAM sAkSara evA upAdhyAyajInA nAmo lokajIbhe nIce mujaba caDyA che. teonI kRtio ghaNI AvakAradAyI ane bhaviSyavANI darzAvanArI che. ja kAussagga dhyAnamAM 4-5 kalAkamAM sattarabhedIpUjA banAvanAra. sakalacaMdrajI ja 64 prakArI tathA anya pUjA vigerenA racayitA. vIravijayajI - zrIpALarAjAno rAsa-(apUrNa) banAvanAra. vinayavijayajI saMskRta-prAkRta-gujarAtI sAhitya lakhanAra. - yazovijayajI che aneka stavana pada-bhAvavAhI tAtvIkaracanA karanAra. udayaratnajI zAsana prabhAvanA, akabara bAdazAhanI dharmabhAvanA jALavanAra. zAMticaMdrajI jaMbudvipa prajJaptinA racayitA. - samaya suMdarajI ja 24 tIrthakaranA gUDha arthavALA bhAvavAhI stavana banAvanAra. devacaMdrajI ja upA. meghavijayajI, upA. mAnavijayajI, upA. kalyANavijayajI, upA. kIrtivijayajI, upA. nyAyavijayajI vigere mahApuruSo. upAdhyAyajI ma. ziSyone khAsa vAcanA (jJAna) ApavAnuM, jJAnanI ArAdhanArUpa upakAraka pravRtti karatA hoya che. temAM jJAnadAtA sanmukha ziSya vAMcanA samaye khAsa nIcenI sUcanAone dhyAnamAM rAkhavAnI hoya che. (1) vAcanA sAMbhaLatAM ughavuM nahiM. apramAdI-ruciyAna rahevuM. paraspara vAta na karavI, vikathA na karavI, vAcanAnA viSayane vAgoLavo. (3) mana-vacana-kAyAne gopavI Asana lagAvavuM. kAyAnA 12 doSa nivAravA. vAcanA bahumAnapUrvaka pUjya bhAve kalyANakArI che e draSTie AnaMdapUrvaka sAMbhaLavI. mArA kalyANa mATe karma khapAvavA upayogI che ema mAnavuM. (5) zravaNa karatAM hAtha joDavA, vinaya jALavavo. ekAgratAthI tanmaya thaI zravaNa karavuM. dhAraNA zaktithI dhArI levuM. hakIkatamAM saMsAramAM rasoIyo sAro hoya, rasavaMti rasoI karI hoya, khAnArane bhUkha hoya, prasannatA hoya, to bhojana karyA pachI zarIra sukhAkArI bane. ciMtAthI jo pUche na hInA pazubhiH samAnA. 47 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLato hoya, zarIramAM roga hoya, zAMtithI khAvAnuM samajAyuM na hoya to e bhojana kAMI phaLa na Ape. tema vAcanA-aMge samajavuM. " jJAna prApti mATe zuzruSA-sAMbhaLavAnI IcchA. zravaNa - sAMbhaLavuM. grahaNa - jJAnane grahaNa-svIkAra karavuM. dhAraNa - yAda karavuM. (vAgoLavuM.) uha - tarkathI sthira karavuM (thavuM). apoha - uDANathI sUkSmamAM javuM. artha ane tattvajJAnanA sahAre nizcayAtmaka jJAna meLavavuM. A vAto paNa mahatvanI samajavI. upAdhyAyajI mahArAja pAsethI pAMca vibhAge jJAna meLavavAnI paraMparA che. (1) vAcanA - saMbaMdhI upara thoDA vicAro karyA. tenI sAthe ziSyanI jJAna prAptinI jijJAsA kevI hovI joIe enI paNa carcA karI. have (2) pRcchanA - jJAna lIdhA pachI kAMIka jANavA-samajavAnI jarUra paDe to te aMge samAdhAna vivekathI meLavavuM. (3) parAvartanA - jJAna hRdayamAM (manamAM) sthiratA pAme saMskArIta thAya te mATe pharI yAda karavAnA prayatna karavo te. (4) anuprekSA -sUtra-artha ne najara sAme rAkhI UMDI vicAraNA karI sUtranA mahimAne avadhAravo-tenA zuddha uccAraNa dvArA thatA lAbha (puNya)ne svIkAravA. (5) dharmakathA - samyajJAnathI, sUtrajJAnathI je je jIvone lAbha thayo te dharmakathA dvArA adhyayana kALamAM avasarocIta yAda karavI-kahevI. sAdhune AcAranuM jJAna ApavAnI bhAvanAthI upAdhyAyajI khAsa 22 pariSaha, tene samabhAve jItanArA mahApuruSo, karma ane guNasthAnakane vAcanAmAM prasaMgopAta samajAvatA hoya che. AcAra-e eka sAdhu jIvananuM mahatvanuM aMga che. tethI dhAreluM kArya sAdhu siddha karI zake che. "vANI tevuM vartana'no apragaTa AcAramAM saMdeza chUpAyo che. A rahyA e navatattva-saMvara tattvamAM kahelA 22 pariSaha. krama guNasthAnaka | karmodaya pariSaha (naMbara mujaba nAma samajavA) 1 | 1 thI 13 | azAtAvedanIyanA udayathI | 1,2,3,4,5,9,11,13 16,17, 18 (kula-11) 2 | 1 thI 12 | jJAnAvaraNIyanA (kSayopazama), 20 3. 1 thI 10 | jJAnAvaraNIyano udaya 21. 4 | 1 thI 12 lAbhAMtarAyano udaya 15 51 thI 9 | darzana mohanIyano udaya 22 1 thI 9 | cAritra mohanIyano udaya 6,7,8,10,12,14, 19 (kula-7). 4 IcchAmikhamAM... zrI kRSNa, IriyAvahiya... aImuttA, navakAramaMtra-zrImati. laghuzAMti, uvasaggahara, saMtikara vi. 48 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = | ha che ja 2 nadhikI | kurudatta ! krama nAma | sahana karanAra | ma | nAma sahana karanAra sudhA | hastimitra 12 Akroza arjunamAlI pIpAsA dharmazarmamuni 13 | vadhA saparivAra aMdhaka zIta sAdhucatuSka yAcanA balabhadra uSNa | araha#kamuni alAbha DhaMDhaNa aNagAra daMza zramaNabhadra sAdhu roga kAlavezika acalaka sAmadevarSi tRNasparza bhadramaharSi 7 | arati | ahiMda muni 18 | mala sunaMdazrAddha | strI | sthUlabhadramuni | 19 | satkAra sAdhuzrAddha caryA saMgamAcArya | 20 | prajJA sAgarAcArya kurudatta sutarSi | 21 | ajJAna aMzakaTA pitR muni 11 | zavyA | somadatta somadevarSi | 22. | samyakta | ASADhAcArya - sAdhu jIvanamAM pariSadanI jema 25 kriyAono paNa vicAra avazya jANavA samajavA lAyaka che "kriyA e karma' e kathana anusAra pApa athavA puNyano baMdha A AtmA kSaNe kSaNe kare che. tethI ja 25 pApa baMdhanI (18 pApasthAnakanI jema) kriyA thoDI jANI laIe. (25 kriyAnI vigata 13mAM kriyApadamAM juo.) upAdhyAyajI jema jJAnanA upAsaka tema samakitanA svAmI paNa che ne dAtA paNa che. sAthosAtha samakita cAlyuM na jAya tenI ciMtA karanArA che. bIjA jIvo samakita pAmI jAya tevI zubha bhAvanA bhAvanArA hoya che. samakita bIjAne prApta thAya te mATe zama - zAMti, saMvega - vairAgya, nirveda - saMsAra para kaMTALo, anukaMpA - dayA ane AstikyapaNuM - draDha zraddhA zraddhALu saMghamAM rAkhavA prayatna karatA hoya che. samakitane azuddha karanArA, niMdA, avahelanA, AzAtanAthI dUra rahevA upAdhyAyajI preraNA paNa Ape che. upAdhyAya padanI ArAdhanA karatI vakhate khAsa agiyAra aMga ane bAra upAMgarUpe AgamonA nAmanI maMtrasmaraNa pUrvaka ArAdhanA tathA bahuzruta evA upAdhyAyajInI ArAdhanA karI zrutAnurAgI jIvo sva-paranuM kalyANa karavA mATe nimittarUpa thAo e ja bhAvanA. upAdhyAya padanA ArAdhaka rAjA mahendrapAla : bALakane ucheravA dhAvamAtA. pAThazALAmAM saMskArI jJAna ApavA gurumAtA. janma ApavA mATe janmamAtA. pazune TreniMga ApanAra rIMga mAsTara. saMsAra samudra 49 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravA mATe dharmamAtA. dezavirati-sarvavirati jIvana zAstrokta rIte jIvavA mATe aSTa pravacana mAtA tema ayogya ziSyane yogya banAvanAra upAdhyAya che. guru kyAre prasanna thAya ? ziSya vinaya-viveka sAcave. jIvana samarpaNa kare evA gurune samarpita thaelA mahendrapAlanuM thoDuM caritra joIe. sopArakapaTTaNa nAmanA nagaramAM mahendrapAla rAjA rAjya karato hato. rAjAne eka kalyANamitra jevo zratazIla nAme buddhimAna pradhAna mitra hato. rAjAne mitra ghaNo priya hovAthI avAra navAra tenI sAthe e dharmacarcA kare. paNa potAnI mithyA mAnyatA tyaje nahiM. na chUTake zabdathI svIkAre paNa AcaraNamAM mUke nahi. mitra AzAvAdI hato. eka divasa jarUra asara thaze tema e mAnato hato. eka divasa nagarI bahAra bagIcAmAM mAtaMganI strI paMcama nAdayukta madhura gAna karatI jhADanI nIce beThI hatI. tenA madhura avAjanA kAraNe rAjA tenA upara mohita thayo. mitra zrutazIlane A banAvanI khabara paDatAM teNe rAjAne samajAvyo ke, para-strI mAtA samAna kahevAya. tenI upara kudraSTithI jovuM, manamAM vicAravuM e pApa che. ethI apakIrti thAya che. temanuM bahumAna karIe to kalAnI kadara thaI gaNAze paNa rAjA na samajyo. kalyANamitre upakAranI bhAvanAthI rAjAnuM bhaluM thAya te mATe rAjyanI adhiSThAyikA devInuM ArAdhana smaraNa karyuM. devIe prasanna thaI jyAre pUchyuM, tyAre zrutazIla mitre rAjAnI buddhi nirmaLa karavA samyagujJAna ApavA vinaMtI karI. devIe kahyuM, jyAre rAjA ghaNo pazcAtApa kare tyAre mane yAda karaje ema kahI devI adazya thaI. jatAM jatAM rAjAnA zarIramAM vyAdhino praveza karAvatI gaI. cAra divasathI rAjA vyAdhithI duHkhI thayo hato. vyAdhine dUra karavAnA upAyo anekane pUchaDyA, bAhya upAyo sAMbhaLyA paNa mananuM samAdhAna na thayuM. te daramyAna nagarImAM guNanA nidhi zrISeNamuni padhAryA. gurune vaMdana karavA rAjA-maMtrI-kalyANamitra sAthe gayA. avasara joI rAjAe munine manathI karelA-thaelA pApanI zuddhi kevI rIte thAya ? te vivekapUrvaka pUchyuM. upakArI gurue kahyuM, zuddhi be prakAre thAya che. bAhya-atyaMtara. zarIra malIna thayuM hoya to jalAdikathI athavA auSadhIthI zuddha thAya. te bAhyazuddhi ane jJAnadhyAna-taparUpa prAyazmirAdithI aMtaranI atyaMtara zuddhi thAya." manathI karelA pApanI zuddhi atyaMtara rIte thAya. kAmarAga-sneharAga-draSTirAgathI jenuM mana apavitra * sAmudAyika pApa paNa jyAre thAya tyAre tenuM paNa prAyacchita levuM hitAvaha che. 50 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayuM che te bAhya jaLAdi upacArathI zuddha nahiM thAya. e mATe samyajJAna ne kriyA upAya che. guruno upadeza zravaNa karI aMtara zuddhi mATe kalyANamitra zrutazIla saMyamacAritra laI dhanya banyo. rAjA paNa have vyAdhi dUra karavA vairAgyavAna thavA lAgyo. rAjyanI adhiSThAyika devIe rAjAnuM mana dharmanA sahAre pavitra thatuM joI vyAdhithI tene mukta karyo. avasara joI rAjAe paNa zrutakevaLI saMmatabhadrAcArya pAse zubha bhAve cAritra aMgikAra karyuM. have rAjarSi muni gurunI dezanA vAraMvAra zravaNa karavA lAgyA. te daramyAna gurumukhe vIzasthAnakanI ArAdhanAno mahimA tathA eka yA aneka padanuM uttama koTinuM ArAdhana tIrthaMkara nAmakarma baMdhAvavA mATe nimittarUpa thAya che evuM vacana sAMbhaLyuM. maharSine ArAdhana karavuM ja hatuM temAM A mArgadarzana maLavAthI chaThThA upAdhyAya padanuM bahuzrutanI sevAnuM AjIvana vrata lIdhuM. jJAnInI bahuzrutanI sevA jIvanamAM jJAnAvaraNIya karma kSaya mATe upayogI thaI. have rAjarSi vadhumAM vadhu zubha bhAve sevA karavA lAgyA. sevAthI gurunA kRpApAtra thavAya ane kRpApAtra thavAthI jJAnano kSayopazama vadhAre khulato jAya. Aje rAjarSi glAna sAdhune mATe nirdoSa koLApAkanI zodhamAM gocarI arthe nagaramAM nikaLyA hatA. bIjI tarapha eka deve muninI parIkSA karavA dhanadazeTha zrAvakanuM rUpa karyuM. kapaTI evA dhanadazeThe munine koLApAkanI vinaMtI karI. paNa zeThane animeSa netravAlA (devamAyA) joI rAjarSi gocarI grahaNa karyA vinA pAchA pharyA. tyAra pachI jyAM jyAM rAjarSi jAya tyAM A devamAyA gocarI azuddha karatA. TUMkamAM rAjarSinI sevA bhAvanAnI parIkSA karavA Avela deve muninA zuddha pariNAma jANI, aMte pragaTa thaI muninI stavanA karI svasthAne cAlyo gayo. mahendrapAla munie saMyamI jIvanamAM eka tarapha agyAra aMga sudhInuM adhyayana karyuM jyAre bIjI tarapha bahuzrutanI sevA suzruSA karI. A rIte tIrthaMkara nAmakarma jJAna ane sevAthI puNya bAMdhI e jIva samabhAve AyuSya pUrNa karI navamAM traiveyake devapaNe utpanna thayo. tyAMthI AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM tIrthaMkara svarUpe janmI mokSamAM jaze. teja rIte kalyANamitra zrutazIla paNa e ja tIrthaMkaranA gaNadhara thaI avyAbAdha sukhane pAmaze. 51 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAdhu paDa duho syAdvAda guNa pariNamyo, ramatA ramatA saMga; sAdhe zukAnaMdatA, namo namo sAdhu zubhAraMga. 1 duhAno artha : jeone syAdvAdaguNa pariNamyo hoya, samatAnA saMgamAM ramatA hoya ane zuddha AnaMdapaNAne sAdhatA hoya evA sAdhu munirAjane zubha AnaMdapUrvaka namaskAra thAo. 1 (kamannaparIkSA karaNakumAra calyo re - e dezI) munivara tapasI gaSi aNagArajI re, vAcaMyama vatI sAdha; guNa sattAvIze jeha alaMkaryA re, virani sakala upAdhi. bhaviya ! vaMdo re, sAtamuM pada bhaluM re. bhavi. 1 navavidha bhAvaloMca kare saMyamI re, dazamo kezano loca; ogaNatrIza pAsasthA bheda che re, vAre tasa nahi jaga zoca. bhavi. 2 doSa suDatAlIza AhAranA vAratA re, atikramanakare cAra; munine arthe samAre maMdirA re, parihare eha AcAra. bhavi. 3 naranA doSa aDhAra nivArIne re, dIkSA zikSA dIe sAra; puNya pApa pudgala heyarUpatA re, samabhAve mukti saMsAra. bhavi. 4 satya hetu bhavATavI mUkavA re, pharahyuM chaThTha guNaThANa; yoga adhyAtama graMthanI ciMtanA re, kiriyA nANa pahANa, bhavi. 5 pUrava vratavirAdhaka yogathI re, kUTaliMgIpaNuM thAya; daMbhALa jaMjALa savi parihare re, caraNarasika kahevAya. bhavi. 6 koDi sahasa nava sAdhu saMyamI re, aviye gItAratha jeha; virabhadra pare tIrthapati huve re, saubhAgyalakSamI guNAge. bhavi. 7 DhALano artha : munivara, tapasvI, RSi, aNagAra, vAcaMyama, vatI ane sAdhu e badhAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emanAM ja bIjAM nAmo che ane jeo sattAvIzaguNe alaMkRta che, tema ja sAMsArika sarva upAdhithI viramelA che evA sAdhu munirAjonuM sAtamuM pada che. bhavyajano ! tame e suMdara sAtamA sAdhupadane vaMdana karo. 1 e munio nava prakArano (pAMca Indriyono saMyama ane cAra kaSAyano nigraha) bhAvaloca kare che ane dazamo mastaka AdinA kezano loca kare che. 29 pAsatthA AdinA je bhedo che tene vardanArA che, vaLI temane A jagata saMbaMdhI zoka hoto nathI. 2 muni bhagavaMto AhAra saMbaMdhI 47 doSone TALanAra hoya che. cAra prakAranA atikrama vagere karatA nathI ane je makAna munirAja mATe samAravAmAM Ave temAM rahe nahi evo temano AcAra che. 3 aDhAra doSarahita manuSyane dIkSA ane hitopadeza Ape che. tattvadraSTie puNya ne pApa baMnenA pudgalone heyarUpe jANe che, saMsAra ane mokSamAM samabhAve varte che. 4 A saMsArarUpa aTavIne tajI devA mATe satya heturUpa chaThuM guNasthAna jemane AluM che. yoga ane adhyAtma saMbaMdhI graMthonuM jeo ciMtana kare che. kriyA ane jJAna baMnene yathAyogya pradhAnapaNe jeo seve che. 5 - jemaNe pUrvabhavamAM vratanI virAdhanA karI hoya temane ja kuTaliMgapaNuM prApta thAya che tathA uttama munio to sarva prakAranI daMbhALa ane jaMjALano tyAga kare che tethI ja teo cAritranA rasiyA kahevAya che. 6 utkRSTapaNe nava hajAra kroDa saMyamI-sAdhu hoya che te gItArthone stavIe. e padane ArAdhavAthI prANI vIrabhadranI jema tIrthaMkarapada pAme che ane saubhAgyalakSmIrUpa guNanA parasvarUpa bane che. 7 * sAdhanA kare te sAdhu * mauna rahe te muni x zrama kare te zramaNa * tapa kare te tapavI ka tyAga kare te tyAgI. vivaraNa | sAdhu-zramaNa-muni-RSi-mahAtmA-saMyamI-kSamAzramaNa vigere sAdhunA guNa niSpanna nAma che. pAMca mahAvratadhArI 27 guNathI vibhUSita zyAma varNavALA - vaMdanIya-pUjanIya puruSane sAdhu (guru) kahevAya che. gu-aMdhakAra, ru-nivAraNa karanArane guru kahevAya. * prANAtipAta viramaNavrata-81, mRSAvAda viramaNa vrata-36, adattAdAna viramaNavrata-54, maithuna viramaNa vrata-27, parigraha viramaNavrata-54, rAtrIbhojana parimANa vrata-36, kula 288. 53 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhune jJAna prApti mATe sAdhanA karavI paDe che. AgamonuM jJAna nIce mujabanI tapasyA-ArAdhanA kare te pachI ja meLavI zake che. evI jJAnIoe zAstromAM AmanyA (AjJA) batAvI che. navadIkSItane - Avazyaka 6+ra, dazavaikAlika 15+4, mAMDalI 7+1 joga kula 35 divasanA karyA pachI ja vaDIdIkSA ApavAmAM Ave che. tyAra pachI uttarAdhyayana28, AcArAMga-24+26, kalpasUtra-30, naMdI-8, mahAnizItha-52, bhagavati180, ema gaNi pada pUrve 348 divasanA Agama saMbaMdhI yogAvahana vaDIlonI nizrAmAM AcArya (uttarasAdhakonA sahayogathI karavAnA hoya che. (jo ke hajI bIjA paNa Agama sUtra sAthe saMkaLAyelA joga muni kare.) sAdhu gocarI jAya tyAre paNa khAsa grahastha saMbaMdhI-16, sAdhu saMbaMdhi utpAdananA-16, sAdhu+grahastha saMyukta eSaNA saMbaMdhI-10, kula-42 doSarahita AhAra-pANI prApta kare. gAya care tema sAdhu 2-5 gharethI gocarI le. bIjA zabdamAM bhramara phUlane kalAmaNA na thAya tema rasa cUse, tema sAdhu aMtapaMta bhIkSA gocarI le. teja rIte guruvaMdana saMbaMdhi-32 doSathI mukta rahe. gurunI 33 AzAtanA na thAya tenI kALajI rAkhe. A eka sAdhu jIvananI pragatinI rUparekhA che. saMyamI jIvanamAM 17 prakAre saMyama pALavAnuM hoya che. te uparAMta karaNasittarI (kriyAnA) 70 ane caraNasittarI (cAritranA) 70 prakAro pALavA mATeno Agraha rAkhavAno hoya che. sAdhunuM jIvana eka Adarza jIvana kahevAya mATe tenI bhASA (vANI) ghaNI ja upayogavALI hitakArI madhura satya hoya che. sAdhuthI divasabharamAM sAmudAyika rIte je kAMI pApa-doSa lAge te mATe pratikramaNamAM 4 logassano kAussagga (varSa bharamAM kula 1812 logassa) ane varSabharamAM chUTA chUTA 30 upavAsanuM jJAnI bhagavaMte prAyazmitta darzAvyuM che. A uparAMta svataMtra jIvanamAM jJAnadarzana-cAritra ane tapanI virAdhanA karI hoya te mujabanuM *prAyacchita guru pAse vizeSa rIte svIkAravAnuM hoya che. A prAyacchita jaldI pUrNa karavuM paDe. tapaArAdhanA mATe ane karmakSaya pApAya mATe karavAnuM hoya che. sAdhu AtmanirIkSaNa karanArA hoya che. tethI bIjAnI bhUla hoya to paNa jatuM karavA-bhUlI javA prayatna kare. kSamAnA mukhya pAMca vibhAga nIce mujaba thAya. divasa saMbaMdhI - 4x 365 = 1460, pAkSika saMbaMdhI - 21 x 12 = 252, caumAsika saMbaMdhI - 3 4 20 = 60 ane saMvatsarInA 40 lo. kula = 1812. pambinA 21 upavAsa, comAsInA 6 upavAsa ane saMvatsarInA 3 upavAsa = 30 upavAsa. * prAyacchittanA AlocanA, pratikramaNa, mizra, viveka, kAryotsarga, tapa, cheda, mUla ane anavasthApya nAmanA 10 prakAra paNa che. 54 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) upakAra kSamA, (2) apakAra kSamA, (3) vipAka kSamA, (4) vacana kSamA, (5) dharma kSamA, khAsa karI dharmarakSA karmabaMdhathI bacAve che. ane eTalA ja mATe sAdhu divasamAM be vAra pratikramaNanA mAdhyamathI kaSAyo jItavA, bhUlo thaI hoya to teno svIkAra karavA 'kSamA' micchAmI dukkaDaMnI Apa-le karavA prerAya che. sAdhu to vaMdanIya che ja paNa tenA upakaraNa paNa vaMdanIya che. adhika2Na e pApa kAryamAM vaparAya mATe pApa baMdhAve ane upakaraNa e puNya kAryamAM vaparAya mATe pApathI bacAve. A rahyo e upakaraNano alpa paricaya. ogho-rajoharaNa : karma rajane dUra kare. sAdhunuM jIvadayA pALavA mATenuM mukhya upakaraNa (pratika). * kAmaLI : jayaNA-jIvadayA pALavA unanuM baneluM vastra kAmaLI kALanA samaye zarIra upara dhAraNa kare. * saMthAro * sAdhanAno zrama utAravA kare saMthAro. savAre navI bhAvanAthI jAgavA sathavAro. 30472 sAIjhanuM jADuM unanuM vastra. * upakaraNa : sAdhuno veSa zveta vastra. devo jhaMkhanA kare, mAnavo tene namana kare. : zAstra. zAstrano jJAnano khajAno, akSara ka2e sAkSara. * pothI * pAtarAM * pAtra thavA mATe kASTanA pAMtramAM AhAra grahaNa kare-vApare. * dAMDo : traNa daMDathI virAma pAmavA mokSadaMDathI hAthane zobhAve. OM mALA H hAthamAM mALA mukhamAM prabhuno jApa dUra kare saMtApa. jai daMDAsaNa : bhUmi pramArjanA karI bese. rAtre gamaNAgamaNa karavA vApare. (1) A veza dravyathI bhATacAraNe paheryo jyAre maMtrIe sAdhu samajI vaMdana karyA tethI bhATacAraNanA vicAra palaTAyA. dravyamAMthI bhAvaveSa paherI tarI gayA. (2) mAtra khAvA mATe drumaka bhIkhArIe muniveza paheryo paNa eka rAtrImAM saMyama dharmanI anumodanAnA pratApe e saMprati rAjA thayo. (3) najara sAme khITIe TAMgelA oghAne joI naMdISeNa muni karI gaNikAnA vacananA kAraNe saMyamI thayA. (4) lohIthI kharaDAyela muhapattI joI baMdhaka muninA bena-banevI tarI gayA. (5) ogho-muhapattI pAcho ApavA jatAM sAcI samajanA kAraNe meghakumAra tathA aSADhAcArya saMyamamAM sthira thayA. (6) 18000 sAdhune vaMdanA karI 3 narakanA daliko ochA karyA vigere. Avo che cAritranA vezano mahimA. 55 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni jIvana dhyAnAgnithI zuddha-pavitra thAya che. eTaluM ja nahiM 1. pAtrAnI paDIlaheNa karatAM vakkalacirI, 2. modakane paraThAvatAM DhaMDhaNa aNagAra, 3. nUtana munine khamAvatAM caMDarUdrAcArya, 4. kevaLInI AzAtanAno pazcAtApa karatAM caMdanabALAjI, 5. sonInA pariSadane sahana karatAM metArajamuni vigere potAnA AtmAnuM kalyANa karI gayA. mATe ja haMmezAM vairAgyamaya bhAvanA bhAvavI joIe ke, "sasanehI pyArA re, saMya kaba hI mile." muni savArathI sAMja sudhI darzana-jJAna-cAritra-tapanI ArAdhanA karavAmAM pravRttizIla hoya. vaiyAvacca karavAnI taka e zodhatA ja hoya. e mATe zAstramAM 10 AtmA vaiyAvacca karavA mATe yogya che ema kahyuM che. muni e kathana najara sAme haMmezAM rAkhe. vaiyAvacca karavAthI muni jIvana dhanya bane che, pavitra bane che, kRpAne pAtra bane che. e vAta haMmezAM teo manamAM vAgoLatA hoya che. zAstromAM zramaNane bhAravAhaka (vajana upADanAra)nI sarakhAmaNI e mATe karI che ke, (1) muni anaMtakAlIna mithyAtvanuM jIvana badalanArA-tyAganArA che. (majura vajananA kAraNe khabhA badale), (2) samyakatva pAmyA pachI dezavirati jIvana tyajanArA che. (majura thAka, zarIranI zaMkA dUra karavA ubho rahe.), (3) sarvavirati jIvana svIkArI ArAdhanA-sAdhanAmAM nitya AgaLa vadhe (majura dharmazALA-jhADanIce vizrAma le), (4) chaThThA guNasthAnakathI 14mAM guNasthAnaka sudhI pragati karI siddhazIlA upara mokSe jAya. (bhAra tenA mAlikane suprata karI zAMti pAmI sva-ghare jAya.) tyAgI-tapasvI-jJAna-dhyAna-munionI sevA-suzruSA je zubhabhAve kare te AtmA bAhubalIjInI jema bIje bhave baLa prApta kare. munine kalpanIya AhArAdinI bhakti kare to tethI AThe karmanI prakRti gADha hoya to zithIla thAya. karmanI sthiti lAMbI hoya to alpakAlIna thAya. puSyAnubaMdhI puNya bAMdhe. kahevAnuM tAtparya eja ke sevA-suzruSA e apratipAti guNa che. vikAsa pAme. jyAre jJAna-tapa e pratipAti che. teja rIte zarIra dvArA A jIva azubha karma bAMdhe to AtmAne bhogavavA paDe ane mananA zubha pariNAmathI supAtramAM dAnAdi karma kare to AtmAnA janma-maraNa jaldI ghaTe. sAdhu pada eka evuM pada che ke, arihaMta-siddhane sanmAnanIya banAve. AcAryaupAdhyAyadine mAnapAna apAve. arthAt paMca parameSThInA pAMce pada sAdhu (cAritra) padathI saMkaLAyelA che. jyAM najara nAkho tyAM vartamAnamAM ke bhUtakALamAM e sAdhu - AcArya, upAdhyAya, tapasvI, nava dIkSIta, glAna, sthavira, manojJa, saMgha, kula, gaNa. * zAlIbhadra, dhanasAra zreSThI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padanA adhikArI hatA. AvuM sarvopayogI upakArI sAdhu pada 15 karmabhUmimAM sarvatra vijayavaMta raho. sAdhu viratidharma svIkAre te pUrve dAnAdi 4 dharmanuM yathAzakti ArAdhana kare. jyAre e muni thAya tyAre sUkSmabhAve cA2e dharmanuM pAlana kare. tethI kahevAya che ke, zrAvaka savA (1 / ) vasA jIvadayAnuM pAlana kare jyAre sAdhu-16 vasA jIvadayAnuM pAlana karavA Agraha rAkhe. jIvadayA jyAre pALavAnI vAta Ave tyAre jayaNApUrvaka ATha prakAre jIvadayA e pALe. sAdhu saMyama dharmano svIkAra kare tyAre navo janma lIdho kahevAya. ATha pravacana mAtAo temanuM pAlana kare. jyAre daza yatidharma te zramaNanA pitA tulya kahevAya. saMyamI jIvana A janmamAM mukhyatve bALapaNamAM lenAra mATe pUrvabhavanA saMskAra kAraNa bane che. yuvAvasthAmAM vairAgyamaya upadeza zravaNa yA vAMcana nimittarUpa bane ane chelle game te avasthAmAM dIkSA levA asAra saMsAranA khATAM-mIThAM anubhava preraNA ApanAra bane che. sAdhu thavA uMmara ke bIjA prazno naDatA nathI. 'mauna rahe te muni' - mauna zA mATe rahe ? vacana-bhASA vargaNAnA pudgalo kAraNa vagara na vAparavA te mATe mona rahe. manana-ciMtanamAM samayano sadupayoga karavA mATe mona rahe. vicArone paripakva-sthira karavA maunanuM AlaMbana le. zuddha AcAra pALavA dvArA bolyA vagara bIjA jIvone saMyamadharmanI anumodanA karavA bhAvanA thAya tethI mauna rahe. kahyuM paNa che, 'maunam sarvArtha sAdhanaM'. munio aparigrahI hoya, *9 kalpI vihAra karI saMyama yAtrA, tIrtha yAtrA kare, vastrAdinI nitya pratilekhanA kare. malina vastrane alpa jaLanA upayogathI zuddha kare. svAvalaMbI jIvanamAM mAthAnA vALano loca karI kAyakaSTa sahe. ughADe page vicarI jayaNApUrvaka pRthvItalane pAvana kare. azucimaya dravyone yogya bhUmi upara paraThavI sAdhudharmanA AcArane prasaMge prasaMge pALe. A che e Adarza muninA jIvananA AcAra. 'tapa kare te tapasvI' muni bAya-atyaMtara 12 prakAranA tapa karavAnA rasiyA hoya. tIrthaMkara paramAtmA paNa nirvANa samaye tapa karI aNAhArI padanA svAmI thAya che. savAra, sAMja-rAtre paNa muni svAdhyAya-dhyAna-jApAdi tapa vividha prakAre kare. gocarI jAya ane koI kAraNa vazAta gocarI na maLe to tapovRddhi samajI samabhAva keLave ane gocarI maLe to saMyamavRddhinA kAraNe anAsakta rIte AhAra vApare. nizcala(ya) dayA. dravyadayA, bhAvadayA, svadayA, paradayA, svarUpadayA, anubaMdha dayA, vyavahAra dayA, * zeSakALanA 8 mahinAnA 8 vihAra ane eka comAsAnA praveza mATe ema 9 kalpI vihAra. 57 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma maraNano saravALo sAdhanA, "munivara parama dayALa" e kathana anusAra munio sAnukuLa ke pratikuLa yogomAM kaSAyo upara kAbu rAkhanArA hoya che. saMsAra bagADanAra-vadhAranAra karma che ane te mithyAtva-avirati-pramAda-kaSAyayoganA kAraNe thAya che. tethI muni jIvana samatA-parama karuNAmaya hovuM joIe. karuNA-dayA e jainadharmanI mAtA che. dInatAno kSaya eTale dIkSA. A saMsAramAM jeTalA paNa prakAranA bhaya che, te badhA saMyamI jIvanamAM nAza pAme che. pote abhaya bane che ne bIjAne abhaya banAve che. yatidharmAnuraktAnAm yogazAstramAM zrAvakanA vizeSaNamAMnuM A eka vizeSaNa che. zrAvaka sAdhunI bhakti-sevA-upAsanA karavAno anurAgI hoya yAvat sAdhupaNuM svIkAravAnI bhAvanA bhAvavAvALo hoya. abhayakumAra maMtrIe eka divasa ughoSaNA karI je zrAvakadharma (12 vrata) svIkAre tene rajatano Dhagalo ane je sarvavirati dharma (pAMca mahAvrata) svIkAre tene suvarNano Dhagalo ApavAmAM Avaze. A che sAdhu dharmanA anurAganuM udAharaNa. - sAdhu padanI ArAdhanAno maMtra "namo loe savva sAhUNaM' che. A maMtra dvArA A saMsAramAM aDhI dvIpamAM jeTalA paNa sAdhu (pAMceya parameSThI paNa sAdhu prathama thayA pachI ja AgaLa vadhyA) che te sarvene dravya-bhAvathI namaskAra karAya che. teja rIte ArAdhanA 27 khamAsamaNA ApI karAya che. te vakhate je maMtra bolAya che temAM cha kAya pa-1 pAMca mahAvrata, pAMca Indriya pariSaha, traNa 3 yoga Adine yAda karavAmAM Ave che. kahyuM che, jaMgama tIratha muni upakArI. AvI sAdhu padanI je AtmA trividhe ArAdhanA kare te bhavasAgarane tarI javA mATe supAtra bane che. dhanya che e ArAdhakane dhanya che e ArAdhanA ne ! sAdhu jIvananI vAto-saMkhyA (aMka)nI karAmatoH 1. AtmA - AtmAne zAzvata sthAne laI jAya. 2. jIva - saMsArI che. mokSagAmI thavA prayatna kare che. 2aa dvIpamAM ja vidyamAna hoya. 3 gupti dvArA AtmAne zuddha kare. 3 zalyathI jIvana dUra rAkhe. 4 kaSAyathI jIvana mukta rAkhe. 4 dharmano upadeza Ape-pALe. 4 kathA na sAMbhaLe, na kare. mukta rahe. 5 Indriyane vaza kare. 5 AcAra - pALe. 5 mahAvrata svIkAre, pAlana kare. 6 kAyanI jayaNA-rakSA kare. 6 vezyA - 3 pALe 3 tyaje. 7 bhayathI nirbhaya rahe. 7 lakSaNo - bhAvasAdhunA hoya. 7 kSetrane puSTa kare. 58. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 karmathI rahita thavA prayatna kare. 8 madathI abhimAnAdithI dUra rahe. 9 kalpI - vihAra kare. 10 yatidharmane Acare-svIkAre. 8 pravacana mAtAne pALe-Acare. 9 brahmacaryanI navavADa pALe. 9 koTI (prakAra)nA paccakkhANa le. sAdhu padanA uttama ArAdhaka vIrabhadra : ArAdhanAno pratispardhI zabda virAdhanA che. ekanuM phaLa lakSya sudhI pahoMcavuM jyAre bIjInuM phaLa jyAM che tyAMthI pAchA pharavuM. sAdhunA jIvanamAM saMyama siMhanI jema levAnuM ne pALavAnuM zAstramAM kahyuM che. kadAca ziyALanI jema saMyama laI siMhanI jema pAlana kare te dhanyavAdane pAtra che. paraMtu siMhanI jema laI ziyALanI jema DhIlA thaI pAlana karavuM e nakAmuM che. cAlo-vIrabhadre sAdhu padanuM ArAdhana kevI rIte karyuM te joIe. avaMtidezamAM vizAlA nagarImAM RRSabhadAsa zeTha ane vIramatI zeThANI rahetA hatA. temanA ghare vIrabhadra nAme putrano janma thayo. putrane vividha kaLAthI zeThe kuzaLa banAvyo. yogya uMmara thatAM khaMDapattananA sAgaradatta zreSThInI priyadarzanA putrI sAthe putranA lagna karI zreSThIe potAnI javAbadArI pUrNa karI. sasarA-sAgaradattanA AgrahathI jamAI thoDA divasa to sAsare rahyA. paNa eka divasa vIrabhadra jamAIe vicAryuM ke, saMsAramAM bAhubaLe jIve te uttama. bApanA nAme jIve te madhyama. mAtA (mAmA)nI oLakhe jIve te adhama ane sasarAnA gAme-nAme jIve te adhamAdhama. mATe mAre bhAgya ajamAvavA ahIMthI javuM ucita che. ema vicArI sasarAnI rajA laI e siMhaladvIpa pahoMcyo. puNyavAnanA pagale pagale nidhAnanI jema tyAM rUpa parivartanI divya guTIkA prApta thaI eTaluM ja nahiM paNa guTIkAnA prabhAve strIrUpa dhAraNa karI rAjakanyA sAthe prIti bAMdhI. chelle mULa svarUpa pragaTa karyuM tethI ratnAkara rAjAe rAjakanyA anaMgasuMdarInAM lagna paNa vIrabhadra sAthe karyA. vIrabhadre navI patnI ane dAyajAmAM maLela vaibhava laIne svagRhe javA samudramAM pravAsa zarU karyo paNa durbhAgye vahANa bhAMgyuM ne kanyA eka pATIyAnA sahAre bIjA kinAre pahoMcI. vIrabhadra paNa sAtamAM divase ratnapura pahoMcI gayo. acAnaka ratnaprabha vidyAdhare vIrabhadrane Azraya Apyo ne potAnI guNavAna putrI ratnaprabhAne utsavathI paraNAvI. sAthe jamAIne gaganagAmInI ane AbhoginI vidyA bheTa karI. Ama vIrabhadra traNa patnI, vidyA ane Rddhi-siddhino svAmI thayo. samayanA pravAhe vIrabhadranI traNe patnIo acAnaka suvratA sAdhvI pAse uttama prakAranuM jJAna prApta karavA bhegI thaI. sAdhvIjIe brahmacaryanI, eka pativratAnI, jaina 19 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanI zikSA ApI traNene ziyaLa dharmamAM sthira karI. have e traNe svAmInAtha vinAnI hovAthI para puruSane jotI nathI, maLatI nathI, vAta karatI nathI. enA A draDha nizcayanI prasaMzA jyAre rAjasabhAmAM thaI te avasare vIrabhadra vAmananuM rUpa karI tyAM AvI caDyo. rAjAe rAjasabhAmAM e traNe strIonI prasaMzA karI teonI sAthe je vAta ka2ze te mAro paramamitra thaze, rAjyamAnya thaze. avasara joI vAmane rAjAnI e vAta svIkArI. rAjA vi. sAthe vAmana upAzraye gayo. tyAM e kanyAonI sAme rAjAnI AjJAthI eka kathA (potAnA jIvananI) kahevAnI zarU karI. jyAM aDadhI kathA thaI tyAM kathA kahevAnuM baMdha karyuM. tethI e kanyAoe bAkInI kathA pUrNa kahevA vinaMti karI. A rIte daivayoge vIrabhadra potAnI patnIo sAthe rAjAno sanmAnIya thayo. khaMDapattana nagaramAM aDhAramAM zrI aranAtha prabhu vicaratA padhAryA. sAgaradatta zreSThI vIrabhadra jamAI, traNa patnI saha prabhunI dezanA sAMbhaLavA ADaMbara sahita gayA. prabhue rAga-dveSane zatrunI upamA ApI tenAthI bacavA mATe udyama karavA maitrI Adi bhAvanA jIvanamAM utAravA upadeza Apyo. dezanA bAda jijJAsA bhAve zreSThIe potAnA jamAI kayA kAraNe sukha-duHkha pAmyA te zaMkA dUra karavA vinaMtI karI. zreSThInuM samAdhAna karatAM bhagavaMte kahyuM-vIrabhadra pUrvabhave nirdhana chatAM nIti niyamano rAgI jinadAsa nAme zrAvaka hato. eka divasa caudamAM zrI anaMtanAtha bha.ne comAsI tapanA pAraNe uttama bhAvathI zuddhadAna ApI pAraNuM karAvyuM. dAnanA 10 prakAramAMthI teoe dharmadAna ApavAthI devatAoe bAra kroDa sonaiyAni vRSTi sahita ahodAnaM ahodAnaM nI udghoSaNA karI. A rIte e zrAvaka dhanavAna banyo. tyAra pachI supAtre ApelA dAnanI e nitya anumodanA karavA lAgyo. maLelA dhanane sAta kSetramAM udAratAthI vAparavA lAgyo. upakArI bhagavaMtanA zrImukhe pUrvabhave karelI bhaktinI vAta jANI A bhave parivAra sAthe saMyama ane saMyamInI bhakti karavAno nirdhAra karyo. potAnI pAse dravya alpa hoya paNa bhAva mahAna rAkhavAthI (zAlIbhadra) puNyAnubaMdhI puNya thAya. jyAre dravya ApyA pachI anumodanAnAM badale pAchuM levAnI ayogya bhAvanA (mammaNazeTha) karanAra puNyAnubaMdhI pApano baMdha kare. koI jIve bhakti karI hoya pote nirdhArita bhakti karavAnuM bhUlI gayA hoya to tenI anumodanA karavI (jIraNazeTha) evA karaNa-karAvaNa-anumodanAnA uttama vicAro keLavI 500 zreSThIonI sAthe caMdrasAgara guru pAse 300 varSa bAda cAritra aMgikAra karyuM. upakArI gurue dezanAmAM sAdhu ane sAdhunI bhakti aMge vivecana karI 60 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasvIonA mahAsyane varNavyuM. A vAta vIrabhadra munie jANI sAdhunI uttama bhAve sevA-bhakti karavAno abhigraha lIdho. muni roja vaiyAvacca prasannatAthI kare che. te daramyAna mAsakSamaNanA tapasvInI bhakti karavAnI taka maLI. jo ke A tapasvI devAyA hatA ane vArabhadra muninI parIkSA karavA ja teo AvelA. muni tapasvInI bhakti karavA nadI (korI) oLaMgI nagarImAM gayA. paNa pAchA pharatAM nadImAM devamAyAthI pANI AvyuM. tethI muni tapasvInI bhakti karavA mATe na jaI zakyA. manamAM potAnA AtmAnI niMdA karavA lAgyA. AthI deve pragaTa thaI muninI stuti karI. niratIcAra paNe caritra pALI AyuSya pUrNa karI bAramAM acUta kalpamAM deva thayA. tyAthI mahAvideha kSetramAM tIrthakara pada prApta karI aneka jIvopara upakAra karI mokSe padhAraze. caturvidha saMghanI AzAtanA karanAra ArAdhanA karanAra arihaMta bhagavAna gauzAlaka-jamAlI devapAla rAjA siddha bhagavAna abhicakumAra (siddha thaelA pitAnI) hastIpAla rAjA AcArya mahArAja gaMgAcAryanA ziSyo puruSottama rAjA upAdhyAya mahArAja mAhendrapAla rAjA sAdhu mahArAja nAgezrI brAhmaNI vIrabhadra rAjA dharmarUci aNagAra vaDIla sAdhu kuragaDumuni nUtanamuni caMDa rUdrAcArya sAdhvI mahArAja caMdanabALA mRgAvati kSamApanA karI kevaLI zrAvaka gautamasvAmI - AnaMda zrAvaka puNIyo-suvrata zeTha zrAvikA mULA zeThANI-caMdanabALA (vasumati) jayaMti-sulasA zrAvikA saMyamIno parivAra pitA-pairya mAtA-kSamA bhAI-viveka mAsI-mokSanI ruci mitra-paropakAra patnI-samatA putra-vairAgyavAna jJAna patravadha-samyagabuddhi sevaka-pApakSayanI pravRtti putrI-karuNA, dayA krodha-tyAga karajo mAna-bhUlI jajo mAyA-mitrane bhUlAvaze lobha-badhA pApanuM mULa kSamA-svIkArajo Apajo nikhAlasatA-jIvana jIvajo vinaya-haMmezAM karajo dAna-lakSmI ApI AnaMdIta Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAna paTha duho adhyAtama zAne karI, vighaTe bhava bhrama bhItI; satyadharma te jJAna che, namo namo jJAnanI rIti. 1 duhAno artha : adhyAtma saMbaMdhI jJAnathI saMsAranA bhramaNano bhaya nAza pAme che. AtmAno sAco dharma jJAna che. tethI jJAnanI rItine-pravRttine namaskAra thAo. 1 DhALa (araNika munivara cAlyA gocarI - e dezI) jJAnapada bhajIe re jagata suddhakaruM, pAMca ekAvana bheda re; samyajJAna je jinavara bhANiyuM, jaDatA jananI ucchede 2. jJAnapada. 1 bhaNyAbharyuM vivecana paragaDo, bITa nIra jema haMso re; bhAga anaMtamo re akSarano sadA, jApratipAtI prakAzyo 2. jJAnapada, 2 manathI jANe re kuMbhakaraNa vidhi, tehathI kuMbha kema thAze re; jJAna dayAthI re prathama che niyamA, sadasabhAva vikAse re. jJAnapada. 3 kaMcananANuM re locanavaMta lahe, aMdho aMdha pulAya re; ekAMtavAdI re tattva pAme nahIM, syAdvAda rasa samudAya re. jJAnapada. 4 zAna bharyA bharatAdika bhava taryA, jJAna sakaLa guNa mUlare; jJAnI jJAnataNI pariNatithakI, pAme bhavajaLa kUla re. zAnapada. 5 alpAgama jaI ugravihAra kare, vicare udyamavaMta re; upadezamALAmAM kiriyA tehanI, kAyakleza tasa huMta re. jJAnapada. 6 jayaMta bhUpore jJAna ArAdhato, tIrthaMkarapada pAme re; ravi zazI mehapare zAna anaMtaguNI, saubhAgyalakSI hita kAme re. zA. 7 DhALano artha : jagatumAM vAstavika sukhanI utpatti karanAra jJAnapada che. tethI tenI sevA karIe. te jJAna mULabhede pAMca prakAre ane uttarabheda ekAvana prakAre che. zrI jinezvara bhagavaMte kaheluM samyagujJAna manuSyonI jaDatAno-ajJAnadazAno uccheda kare che. 1 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haMsa jema dUdha ane pANIne judA pADe che tema bhakSya abhakSya vagereno viveka jJAnathI ja pragaTa thAya che. A jIvanA saMpUrNa jJAnano anaMtamo bAga apratipAtI kahyo che. arthAt te kadI avarAto ja nathI, sadeva ughADo ja rahe che. 2 je mANasa manathI ghaDo banAvavAnI vidhi na jANato hoya te ghaDo kevI rIte banAvI zake ? dayAthI paNa pahelA jJAnanI jarUra che. sat asat bhAvono prakAza jJAnavaDe ja thAya che. 3 netravALo manuSya sonAnuM nANuM meLavI zake che. aMdha mANasa to eka aMdhanI pAchaLa bIjo, bIjAnI pAchaLa trIjo ema cAlyo jAya che. tevI rIte ekAMtavAdI manuSya tattva pAmI zakato nathI, syAdvAdI-anekAMtavAdI ja jJAnanA rasa saMbadhI samudAyane meLavI zake che. 4 jJAnathI bharelA bharata cakravartI vagere saMsArane tarI gayA che. jJAna e sarvaguNonuM mULa che jJAnI AtmA jJAnanA pariNAmathI saMsArasamudranA kinAre pahocI zake che. 5 alpajJAnI muni ugra vihAra kare, pravRttimAM satata udyamavaMta rahe to paNa upadezamALAmAM tevA alpajJAnInI kriyAne phakta kAyaphaleza rUpa kahI che. 6 jayaMtarAjA jJAnapadanuM ArAdhana karavAthI tIrthaMkarapadane pAmyA che. sUrya, caMdra ne meghanI jema jJAna anaMta guNavALuM che. ane saubhAgyalakSmIne prApta karAvanAra temaja hitakArI che. 7 9 jJAnasya phala virati, 9 paDhamaM jJAna teo dayA che jJAna vinA pazu sArIkhA, jJAna diyAbhyAM mokSa 9 zAyate Iti jJAnam | 9 jJAnAMjana zalAkayA. (vivaraNa : saMsArane samajavA mATe, jIvanA svarUpane jANavA mATe, janmamaraNa ghaTADavA mATe, jo koI sAdhana hoya to te jJAna che. jJAna dIpaka samAna che. trIjuM netra che. corI na zakAya tevuM dhana che. bIjo sUrya che. AMdhaLAnI lAkaDI che. samudra vinAnuM amRta, auSadhi vinAnuM rasAyana ane garaja vinAnuM aizvarya che. jJAnanA mukhyatve mati-zruta-avadhi-mana:paryava ane kevaLajJAna evA pAMca prakAra che. temAM prathama be parokSa che. bAkInA 3 pratyakSa che. . Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna bheda | upasthiti kALa sthiti matijJAna 24 (32), Indriya-manathI thAya. utkRSTathI zrutajJAna 14 (20)| zabdane sAMbhaLavAthI thAya. 66 sAgaropama avadhijJAna kSetranI maryAdAmAM thAya 66 sAgaropama deva-narakane janmathI hoya 66 sAgaropama mana:paryavajJAna 2 mananA bhAvane jenA dvArA deza uNI pUrva jANI zakAya koTI varSa kevaLajJAna | 1 | carAcara padArthanuM saMpUrNa jJAna sAdi anaMtakALa sudhI A saMsAramAM je kAMI padArtho che tene jJAnI puruSoe 3 vibhAgamAM chUTA pADayA che. 1. heya - jANavA lAyaka, 2. joya - tyavA lAyaka, 3. upAdeya - svIkAravA lAyaka che. teja rIte gaNadhara bhagavaMto sarva prathama tIrthaMkara paramAtmAne traNa vakhata vinayapUrvaka prazna pUche - he prabhu! "kiM tattva'. kevaLajJAnI prabhu vartamAna kALa bahuja sUkSma hovAthI prathama kSaNe javAba Ape, upajoIvA - utpanna thAya che. bIjI vakhata javAba Ape, vigameIva - vilIna (nAza) thAya che. jyAre trIjI vakhata javAba Ape, dhuveIvA - amuka samaya sudhI e sthira (kAyama) rahe. A praznottarInA kAraNe gaNadharo dvAdazAMgInI racanA kare che. kevA prazna kevA uttara ane kevuM tenuM pariNAma ! pU. umAsvAti ma. prazamarati graMthamAM zrutajJAnanI sulabhatA jJAnInA saMparkathI (nizrA) ane jJAna prAptinA udyamamAM chUpAI che. ema jaNAvI jJAnane jApa dvArA, khamAsamaNa dvArA, kAryotsarga dvArA jJAnanA bahumAna (pUjana) dvArA, jJAnanI ArAdhanA karavAnI preraNA ApI che. sAmAnya rIte je vastu meLavavI hoya te vastu (jJAna)nA pratye ahobhAva atyaMta jarUra che. jJAnAcAranA ATha aticArano sAra uparanA be padamAM samAI jAya che, samAvI zakAya che. kevaLajJAnI eTale saMpUrNa jJAnI. have teo koI paNa padArthanA dravya-guNaparyAyathI ajJAnI nathI. kevaLajJAnI eTale ja ghAtI karmano kSaya jemaNe karyo che te. have temAM keTalAka AtmA "aMtakRta kevaLI' hoya che eTale ghAtakarma khamAvI kevaLI thaI aMtarmuhUrtamAM* (alpa samayamAM) cAra aghAtI karmano paNa kSaya karI nirvANa pAmI mokSe jAya. (2) bIjA keTalAka AtmAo "sAmAnya kevaLI' hoya che. arthAt * kAle, vinaya, bahumAna, upadhAna, gurune oLavavA nahi, sUtra zuddha bolavA, artha zuddha karavA, sUtra arthane zuddha bhaNavo. * marUdevAmAtA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAtakarma khapAvI kevaLI thaI aMtarmuhUrta karatAM vadhu samaya sudhI A saMsAramAM upadeza ApI aMte cAra ghAtakarmono kSaya karI, AyuSya pUrNa karI zivaramaNI-mokSane pAme. (3) have je AtmAoe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM che te cAraghAtI karmano kSaya karI bhAvajina svarUpe samavasaraNamAM birAjI caturvidha zrI saMghanI, gaNadharAdinI sthApanA karI 35 guNathI zobhatI AyuSya karma jyAM sudhI hoya tyAM sudhI anekAneka vakhata dezanA ApI aMte aNasaNavrata svIkArI mokSe jAya te "tIrthakara kevaLI' samajavA. jo ke traNenuM kevaLajJAna sarakhuM paNa AyuSya karmanA kAraNe A vibhAga sAmAnya buddhivALA jIvone AzrayI darzAvyA che. kevaLajJAna-saMpUrNajJAnanI prApti pUrve e AtmAe cAra ghAtakarmano kSaya karelo hovo joIe. udA. bAhubalIjIne 12 mahinA bAda abhimAna tyajyA pachI ja kevaLajJAna thayuM. marUdevI mAtAne putranA mohano tyAga karyA pachI vairAgyabhAve hAthInI aMbADI upara kevaLajJAna thayuM. gautamasvAmIjIne rAgadazAnA pariNAma vItarAga avasthAmAM palaTAvyA pachI ja kevaLajJAna thayuM. TUMkamAM AtmaguNano ghAta karanAra cAra ghAtakarmano kSaya kevaLajJAna Ape che. upAdhyAya vIravijayajI ma. AyuSyakarma pUjAmAM eka draSTAMta Ape che, ke munine alpa samayamAM ja mokSa prApta thavAnuM hatuM paNa AyuSya karmanA 7 lava jeTalA daliko ochA paDyA jyAre bIjI tarapha eka cha8 tapanuM puNya ochuM paDayuM. tethI e AtmA manuSyagatimAMthI AyuSya pUrNa karI 33 sAgaropamanA AyuSyavALA sarvAthasiddha vimAnamAM devapaNAne pAmyo. tyAnuM AyuSya pUrNa bhogavI bIje bhave manuSya thaI uttama ArAdhana karI mokSe jaze. Aja rIte avadhijJAnanI prAptimAM kAjo kADhI rahelA munie hAsya-mohanIya karma naDyuM. avadhijJAna na thayuM. mAtA rUDhasomAne prasanna karavA AryarakSita putre pUrvanuM jJAna prApta karavA gurunA caraNe jIvana arpaNa karyuM. jJAnanI ArAdhanA jema molanI najIka laI jAya che, tema jJAnanI nAnI-moTI virAdhanA bhavabhramaNa vadhAre che. sthUlabhadrajIe 7 baheno sAthe meLavelA jJAnanuM pradarzana karavA siMhanuM rUpa laI bAlaceSThA karI tethI cAra pUrvanuM artha sahitanuM jJAna teo na pAmyA. varadattakumAre pUrva bhavamAM munione vAcanA ApavAnuM baMdha karyuM tethI temaja zreSThI putrI guNamaMjarIe bALakonA pustako bALI bALakone jJAnathI vaMcIta rAkhyA tethI bIjA bhave banne mUMgA-maMdabuddhivALA rogI thayA. Ano artha eja thayo ke, saMsAra vadhe tevA jJAnanI (mithyAjJAna) kAMI kiMmata nathI. bhavabhramaNa ghaTe tevuM jJAna ja AdaranIya prasaMzanIya che. tenuM bIjuM nAma-samyagUjJAna. je AtmA tenI viziSTa rIte ArAdhanA kare tenA jJAnAvaraNIya karma khape che. tIrthakara 24. 65 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jIva eka gatimAMthI bIjI gatimAM jAya tyAre vyavahArathI khAlI hAthe jAya che. badhA nazvara padArtho ahiM mUkI jAya che. chatAM puNyane pApanI sAthe ja saMjJA paNa laI jAya che. saMjJA e paNa eka jAtanuM jJAna (jANakArI) kahI zakIe. bIjI gatimAM gayA pachI e jIva tyAM khAvA lAge che. bhaya pAme che. maithuna ane parigrahamAM khovAI jAya che. te cAre saMjJAothI bacavA-ghaTADavA mATe khAsa prayatna karavA. zAstrakAro kahe che, to ja jIva zivapaNAne sahelAIthI pAmaze. paDhamaM jJAna taodayA : je karma ajJAnI jIva kroDo varSe paNa khapAvI na zake te karma khapAvavA mATe jJAnIne zvAsozvAsa jeTalo samaya paNa ghaNo kahevAya. jenI pAse jJAna che e jJAnanA kAraNe uttama prakAranI jIvadayA-dayAdharmane pALI zake che. ema dazavaikAlika Agama graMthamAM kahyuM che. jaina dharma syAdvAdane mAne che. tethI saMsAramAM je kAMI rAga-dveSaviSaya-kaSAya thAya che e maitrI Adi bAra bhAvanA bhAve to tenA sahAre ochA thAya yA na thAya. nizcayanaya ane vyavahAranayanI apekSAe paNa jJAna jIvanamAM ghaNuM ja kAma Ave che. nizcayanaya bhUta-bhaviSyakALa sAthe saMkaLAyela AgrahI vicAra che. vyavahAranaya e vartamAnakALa mATe samAdhAna kArI vicAra kare che. samayocitta jJAna emAMthI rasto kADhI Ape che. nizcayanaya khoTo nathI paNa jIve vyavahAranayanI apekSAe pravRtti karavI joIe.* saMsAradAvAnala stutinI trIjI gAthAmAM jJAnano mahimA sArI rIte varNavela che. jJAna samudra sarakhuM agAdha che. (kevaLajJAna saMpUrNa che.) jJAna sarovara jevuM che. (gaNadharonuM zrutajJAna maryAdIta che.) jJAna kuvA-vAvaDI jevuM che. (jJAnavRddha munivaro limiTeDa jJAna dharAve che.) jJAna-khAbociyA jevuM alpa che. (tattvajijJAsunuM jJAna) A upamAo jJAnanA kinArAne samajavA mATe lakhela che. saMsAramAM alpajJAnIne abhimAnanuM, tapasvIne krodhanuM, kriyA-vidhi karanArane paraniMdAnuM ane bhojanane vizucikA (apaco)nuM ajIrNa thAya che. tethI e badhuM niSphaLa kare che. mATe ja jJAna meLavanAre hajI huM alpajJAnI chuM evA vicAra haMmezA rAkhavA joIe. jJAna kriyAbhyAM mokSa manuSya kSaNe kSaNe kriyA-pravRtti kare ja che. pAgala Akho divasa ghAMcInA baLadanI jema nirarthaka bhaTake che. e artha vagaranI kriyA che. jyAre jJAnI vivekapUrvaka samaya-zaktine bacAvI zAMtithI bhAvakriyA kare che. bhAvapUrvakanI pravRtti mokSa najIka laI jAya che. dhyAna paNa eka evI pravRtti che ke, ajJAnI Arta-raudra dhyAna karI navuM * (1) tapa, (2) nirbhayapaNuM, (3) brahmacarya, (4) aparigrahapaNuM. ja nizcayanaya hRdaye dharIjI, pALe je vyavahAra; puNyavaMta prANIyA, pAme bhavano pAra. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa bAMdhe che. jyAre karmanA marmane samajanAra dharma-zukala dhyAna karI vicAro sthira kare che. pApano kSaya karavA mATe dhyAna *agni jevuM kAma kare che. dhAreluM kArya pAra pADavA mATe dhyAna ghaNuM upayogI che. ghaNAM kriyAne jaDa kahe che. paNa hakIkatamAM e kriyAmAM jJAnano-bhAvano abhAva che. karavA khAtara veThakarUpe je koI kriyA thatI hoya tenuM pariNAma zUnya che. upadezamALAmAM kahyuM che ke, alpajJAnI ugra vihAra kare, satata pravRttimAM rahe chatAM tenI kiyA phaLavaMtI nathI. ajJAnI yA navo nizALIyo sarva prathama dravya kriyA kare pachI temAM sonAmAM sugaMdhanI jema bhAvakriyAnA prANa pUre jate divase e kriyA phaLavaMtI avazya bane. (vidyA bAlana paccate.) mRtyu-maraNane paNa saphaLa karavuM hoya to te mATe paNa jJAna ghaNuM upakAraka che. patnI madanarekhAe pati yugabAhune aMta samaye vairAgyanI vAto saMbhaLAvI, sAMtvana ApI (samAdhimaraNa) apAvyuM. jyAre zreNika rAjA aMta samaye ArtadhyAna karI azubha lezyAnA kAraNe narake gayA. teja rIte mammaNa zeTha be baLadomAM Asakta thaI narakagatine pAmyA. kapilAdAsI dAna ApavA chatAM puNya bAMdhI na zakI. jJAna akhUTa khajAno che. mAtra "namo arihaMtANaM' eka padanA paMnyAsa harSakula gaNie kartA-karma-kriyApadanA AdhAre 110 artha karyA che. jo eka padanA ATalA artha thaI zakatA hoya to e pada 50 sAgaropamanA pApano nAza kare temAM navAI nathI. jJAnathI bhaNya-abhakSyano viveka jAge che. A che jJAnanI balihArI. koI paNa AtmA saMyamanA mArge javA taiyAra thAya tyAre mukhya vairAgyamaya dezanA (jJAna) kAma kare che. dezanA duHkhagarbhita, mohagarbhita ane jJAnagarbhita sAMbhaLavA maLe che. bIjI rIte saMvedinI, AkSepiNI, vikSepaNI ane nirvedInI dezanA jJAnIo Ape che. zravaNakartA potAnA karma anusAra e dezanAmRtanuM pAna karI jIvana sudhAre mATe ja jJAnagarbhita dezanA sAMbhaLavA haMmezAM prayatnazIla rahevuM jarUrI che. pUjA ane dezanAmAM tethI ja dezanAne pradhAnatA apAI che. pAMca jJAnamAM kevaLajJAna pAmyA pachI tIrthakara bha. zAsananI sthApanA kare. jyAre dIkSA lIdhA pachI teone mana:paryavajJAna thAya eno artha e ke, kevaLajJAna e zAsananI sthApanA karAve jyAre mana:paryava saMsAra tyAganuM phaLa Ape. zAsananI sthApanA pachI je kalyANakArI upadeza prabhue Apyo e upadezane zrutajJAna kahIzuM to Aja sudhI e (zrutajJAne) prabhunA upadezAmRtane Agama graMtho dvArA jALavyuM * savapAvappaNAsaNo. * cAra dhyAnanA 4-4 kula prakAra 16 che. 67 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phelAvyuM-sAcavyuM che. eTaluM ja nahiM pAMcamA ArAnA aMta sudhI e zrutajJAna ja bhavi jIvone dharmamAM sthira karaze. vIzasthAnakanI ArAdhanamAM eka eka padanI 20X20=400 navakAravALI gaNAya che. kula 400X20=8000 mALA aTale 8 lAkha maMtrano jApa thayo. jApathI mana sthira to jarUra thAya che. sAthosAtha eTalo samaya jIva zubha vicAromAM sthira thAya e vyavahArIka rIte lAbha thayo. AdhyAtmika lAbha ArAdhanAnI pAchaLa, je kharo lAbha tIrthaMkara nAmakarma nikAcanAno che te adbhUta che. tIrthaMkaranI padavI pote tare ne bIjA anekAnekane tAranArI che. Avo jJAnanI ArAdhanA evI karIe, smaraNa evuM karIe jethI bhavano aMta thAya. jIvamAtrano uddhAra karanAra sabhyajJAnane koTIzaH vaMdanA. jJAnaprApti karI dhanya banyA H * pUrvajanma kRta vajasvAmIjIe pAraNAmAM 11 aMga zIkhyA. * pitA vAtsalya kRta - manaka munie dazavaikAlika dvArA AtmakalyANa karyuM. * nimitta kRta - ArdrakumAra dharma pAmyA. * puruSArtha kRta - mAsatuSa muni 12 varSe kevaLI thayA. - * pramAda kRta - bhAnudattamuni 14 pUrvadhara pramAdane vaza thaI jJAna bhUlI gayA. * popaTIyuM jJAna - vismRta thaI jAya, asara na kare. * saMskAra poSaka jJAna - saMskArI banAve, alpakALamAM parIpakva banAve. * jJAnabhaktirUpa - kumArapALa mahArAjAe tADapatranI prApti mATe aThThama karyo. * AryarakSite mAtAne rAjI rAkhavA 10 pUrva bhaNavA gayA. * zravaNa kRta - svAdhyAya sAdhvIjIe karyo ne vajasvAmIne pUrva kaMThastha thayA. * jAtismaraNa kRta - nalinIgulma vimAnanuM adhyayana sAdhu karatA hatA, jyAre e sAMbhaLI avaMti sukumAlane jAtismaraNa jJAna thayuM. jJAnapadanA ArAdhaka zrI nRpa jayaMtadeva : jJAnathI AtmA pavitra thAya che. mana asthira hoya to sthira thAya che. jJAnathI cAritra ane caritra nirmaLa-pavitra thAya che. yAvat avyAbAdha mokSa sukha maLe che. mATe Aryadeza, uttama kuLa, nirogI kAyA meLavyA pachI samyajJAnanI ArAdhanA karo. 68 jayaMtadeva rAjAnuM caritra AvuM ja kAMIka samajAve che. thoDuM te paNa joIjANI-samajI-vicArI laIe. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kauzAMbI nagarI ghaNI prAcIna nagarI che. e puNyanagarImAM jayaMtadeva rAjA rAjya karato hato. eka divasa nityakrama pramANe rAjA parivAra sAthe udyAnamAM kriDA karavA gayo. pAchA vaLatAM teNe mArgamAM suvarNakamaLa upara bIrAjamAna kevaLI yazodevamunine dezanA ApatA joyA. rAjA dharmAnurAgI hato. dharma vadhu samajavA maLaze tethI jJAnI bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLavA besI gayo. dezanA sAMbhaLatAM rAjAe guruvaryane vinayapUrvaka pUchyuM, prabhu ! huM jJAnI ke ajJAnI ? upakArI jJAnI bhagavaMte kahyuM, rAjanu ! A saMsAranA sva-svarupane jeNe jANyo nathI, samajyo nathI. jANyA samajavA chatAM te asAra saMsAramAM, viSaya kaSAyamAM lIna che e jIvane jJAnI kema kahevAya ? Adhi-vyAdhi-upAdhithI gherAyelA saMsArane jovA chatAM temAM ja paDyA rahevAnuM jene pasaMda hoya ene jJAnI kema kahevAya ? jJAnI te che je sva-paranA kalyANanA mArgane apanAve. gurunA amRtamaya vacana zravaNa karI rAjA saMvega pAme che. potAnA putra jayavarmAne rAjArUDha karI kyAre huM A asAra saMsArane choDI saMyama laI dhanya banuM e bhAvanA sAthe nagarImAM jAya che. have rAjAne eka ja raTaNa lAgI che ke, 'kSaNa eka lAkheNI jAya re...' kSaNane saphaLa karavA, gurunA caraNe jIvana arpaNa karavA, zubha ghaDInI rAha jue che. kharekhara e ghaDI AvI ne rAjA saMyamI banyo. saMyamI jIvananA svIkAra pachI saMyamIe jJAnazALAmAM jJAna prApta karavAnuM hoya che. rAjA paNa e paMthe AgaLa vadhyo paNa mohanIya karmanA udayathI zAtAgAravamAM e lubdha banavA lAgyo. zithIla pariNAmI thayo. meLavela jJAna paryApta che. vadhu meLavavAnI jarUra nathI evA vicAravALo thayo. avasara joI gurudeva rAjAne (rAjarSine) kahyuM, nUtanamuni ! pramAdano tyAga karo, Adarza saMyama jIvana jIvavAno anurAga karo. pramAdavaza pUrve paNa pUrvadhara-zrutakevaLI-tyAga munio saMyamI thaI saMsAra vadhAranArA thayA che. A bahumUlya saMyamI jIvana sAdhanA-ArAdhanA mATe che. jJAnano aMta2mAM dIpa jalAvI ajJAnanA aMdhakArane ulecI nAkho. jJAna kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI ochuM ja che. rAjarSi cetI gayA. pramAdane khaMkherI jJAnanI sAdhanAmAM lAgI gayA. A jIvana-AyuSya jJAnanI prApti mATe ochuM paDaze tevuM emane samajAI gayuM. mATe he jIva ! apramatta bhAve gurunA upadezane yathArtha karI le. basa te ja divasathI jJAna cauda pUrvadhara zrI bhAnadattamuni 13 kAThIyAnA kAraNe nake gayA. 69 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta karavA lAgyA. pariNAma sudhArI jJAnanA upayoga dvArA karma na baMdhAya te rIte pravRtti karavA tanmaya thaI gayA. muni to have ghaNAM sAvadha thayA hatA. chatAM teono upayoga keTalo jAgato che, te zodhavA Indra mahArAjA padmInI jevI svarUpavAna soLa zaNagAra sajelI strInuM rUpalaI munivaryazrI pAse pahoMcI gayA. muni tarata jJAnacakSuthI strIne devasvarUpe oLakhI gayA. tethI Indrane temAM saphLatA na maLI. bIjI vakhata brAhmaNanuM rUpa karI muni pAse AvI upakArI gurune pUchyuM, mAruM AyuSya keTaluM che ? javAbamAM nUtana muni devamAyAne pAmI gayA ane kahyuM, "bhUdeva ! tamAruM AyuSya be sAgaropamamAM kAMIka nyUna che.'' IndranI hajI muninA jJAnanI parIkSA karavAnI bhAvanA thaI. tethI pratyakSa thaI, stuti karI nigodanA svarUpane samajAvavA vinaMtI karI. munirAje kahyuM, he sUrezvara ! jIvo eka sAthe utpanna thAya ane sAthe mare. zvAsozvAsa ane AhAra paNa samUhamAM sAthe le tene nigodanA jIvo kahevAya che. caudarAja lokamAM nigodanA asaMkhyAtA goLA che ane ekeka nigodanA goLAmAM anaMtA jIvono samUha che. e jIvo asaMkhyAta AtmapradezavALA hoya che. tathA ekeka Atmapradeze anaMtI karma vargaNA che. e vargaNAmAM anaMtA paramANuo che. hajI AgaLa vicArIe to e ekeka paramANumAM anaMtA guNa paryAya che. bIjI rIte nigodanA jIvo sUkSma ane bAdara che. A rIte vItarAga paramAtmAe nigodanuM varNana karyuM che." munizrInA zrI mukhe nigodanuM svarUpa sAMbhaLI Indra prasanna thayA. tyAMthI muninA guru pAse jaI pUchyuM, "he paramopakArI gurudeva ! nUtanamuni ATalA sUkSma jJAnopayogI che, tethI teo kyuM phaLa pAmaze ?'' gurue kahyuM, he devendra ! e muni tapa-japa-ArAdhanA uparAMta khAsa sUkSma jJAnopayogavAna che. AvI jAgrata jJAnanI sAdhanA hovAthI e tIrthaMkara padane pAmaze. ahIMthI AyuSya pUrNa karI mahAzukra devalokamAM utpanna thaze ane tyAMthI mahAvideha kSetramAM tIrthaMkara pada bhogavI paramapada pAmaze. jayaMtadeva muni (rAjA) mAtra jJAnapadanI utkRSTa ArAdhanAnA ane sUkSmajJAnanA ArAdhaka thaI jema mukti maMdire pahoMcyA, tema anya jIvo paNa karmanI nirjarA jJAnanI ArAdhanA dvArA karI dhanya bane. 70 AryarakSitasUri pAse nigodanuM svarUpa jANI deva saMtoSa pAmyo. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samyaga darzana pada duho lokAlokanA bhAva je, kevalibhASita jeha; satya karI avadhArato, namo namo darzana teha. 1 duhAno artha : zrI kevaLI bhagavaMte je lokAlokanA bhAva je pramANe kahela che, te pramANe ja satya karIne avadhAre kabUla kare tenuM nAma samyagadarzana che, tene mAro namaskAra thAo. 1 DhALa (namo re namo zrI zatruMjaya girivara - e dezI) zrI darzanapada pAme prANI, darzanamohanI dUra re; kevaLI dIThuM te mIThuM mAne, zraddhA sakaLa guNa bhUra re. prabhujI ! sukhakara samakita dIje. 1 vighaTe mithyA pudgala AtamathI, teha ja samakita vasta re; jinapratimA darzana tasa hove, pAmIne samakita dastare. prabhujI. 2 dovidha darzana zAstra bhAkhyuM, dravya bhAva anusAra re; je nija nayaNe dharmane jove, te dravyadarzana dhAra re. prabhujI. 3 jinavaMdana pUjana namanAdika, dharmabIja niradhAra re; yogadaSTisamuccaya mAMhe, eha kahyo adhikAra re, prabhujI. 4 yadyapi abala ache tohI paNa, Ayati hitakara soya re; sijajhaMbhava pare ekathI pAme, bhAvadarzana paNa koya 2. prabhujI. 5 samakita sakaLa dharmano Azraya, ehanA paTu upamAna re; caritra nANa nahi viNA samakita, uttarAdhyayana vakhANa re. prabhujI. 6 darzana viNa kiriyA navi lekhe, biMdu yathA viNa aMka re; dazamAMhe nava aMka abheda che, tema kusaMge nikalaMka . prabhujI. 7. aMtarmuhUrata paNa je jIve, pADuM darzana sAra re; ardhA pudgala pariyaTamAMhe, nizcaya tasa saMsAra re. prabhujI. 8 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatasamakita pUravabadAyuSa, do vinu samakitavaMta re; viNa vaimAnika Ayu na bAMdhe, vizeSAvasyaka kahata re. prabhujI. 9 bheda aneka che darzanakerA, saDasaTha bheda udAra re; sevato harivikrama jina thAye, saubhAgyalakSmI vistAra re. prabhujI. 10 DhALano artha : darzanamohanIya karma dUra thavAthI prANI samyagudarzana pAme che. te jIva kevaLI bhagavaMte dITheluM ane prarUpeluM mIThuM eTale satya mAne che. zraddhA sarva guNomAM mukhya che he prabhu ! mane sukhakArI evuM A samakita Apo. 1 AtmAne lAgelA mithyAtva mohanIyanAM daLiyAM vinAza pAme tenuM nAma vAstavika samakita che. samakitarUpa phaLane pAmelAne ja jinapratimAnA satyarUpe darzana thAya che. 2 zAstramAM dravya ane bhAva ema be prakAre samakita kahyuM che. je potAnA netrothI dharma-dharmanA sAdhanone juve te dravya darzana kahevAya che. 3 jinavaMdana, pUjana, namana vagere dharmanA bIja che ema nirdhAravuM-jANavuM. yogadaSTisamuccaya nAmanA graMthamAM teno adhikAra kahyo che. 4 jo ke A dravyadarzana nirbaLa gaNAya che, to paNa te AgAmI kALe avazya hitakAraka che. zaThaMbhavabhaTTanI jema evA dravyadarzanathI paNa koI prANI bhAvadarzana pAmI zake che. 5 samakita e sarvadharmanA AzrayasthAna tulya che. tene cha upamA ApI che. samakita vinA vAstavika cAritra ane jJAna hotAM nathI ema zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahela che. 6 - aMka vinA jema biMdu eTale mIMDA lekhe nathI arthAt kiMmata vinAnA che. tema samakita vinAnI kriyA lekhe lAgatI nathI. daza aMkamAM jema navano aMka abheda che (game te aMke navane guNavAmAM Ave chatAM te potAnuM navapaNuM choDato nathI, tema samakitI jIva kusaMgamAM paNa niSkalaMkapaNe rahe che. 7 aMtarmuhurta mAtra paNa je jIva sArabhUta evuM samyak darzana pAme to te jIvano ardhapudgala parAvarta kALathI vadhAre saMsAra nikSe hoto nathI. arthAt teTalA kALamAM te jIva avazya mokSa pAme che. 8 samakita AvIne cAlyuM jAya athavA samakita pAmyA agAu AgAmI bhavanuM AyuSya bAMdheluM hoya to te jIva cAra gatimAMthI je gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya te 72 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatimAM jAya che, zreNIka narake gayA. paNa jo tema na hoya to vaiminika deva sivAya bIjuM AyuSya bAMdhato nathI arthAt manuSya ke tiryaMca samakita avasthAmAM AyuSya bAMdhe to vaimAnikadevanuM ja AyuSya bAMdhe ema vizeSAvazyakamAM kahela che. 9 samakitanA aneka bheda che. temAM mukhyapaNe 67 bheda che. samyagudarzanapadanuM sevana karavAthI harivikrama rAjA tIrthaMkarapada pAmyA che. ane vistAravALI saubhAgya lakSmIne pAmyA che. 10 * darzana vinAnI kriyA, biMdu viNa jima aMka. [vivaraNa :] yogadraSTi samuccaya graMthamAM samyagdarzananA dravya ane bhAva ema be prakAro kahyA che. jinadarzana-pUjana-namanAdi dharma je potAnI buddhithI kare-Acare te dravya darzana. jyAre bhaviSyamAM hitakArI hoya, satya grahaNa karyuM hoya, sAcI samajaNa thaI cUkI hoya, kevalI e je kahyuM te sAcuM ema mAne te bhAva darzana. uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke, samakita e dharmano Azraya che. cAritra ane jJAna vinAnuM darzana lukhkhuM kahIzuM to khoTuM nathI. ekaDA vinAnA mIMDA vyavahAramAM jema nakAmA che tema darzana vinAnI kriyA samajavI. samakitanA bheda aneka che. chatAM mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje jaladI samaja paDe te mATe 12 vibhAgamAM samakitanA 67 bheda varNavyA che. A vAta samajAI jAya eTale jIvanamAMthI miththAmatinA pudgalo khasI jAya. darzana mohanIya karma khapI jAya. AvuM uttama darzana kadAca aMtarmuhUta sudhI paNa pAme to paNa te AtmAno addha pudgala parAvartana kALano saMsAra ocho thaI jAya. pachI mAtra darzana zuddha karatA javuM ne saMsArane ghaTADatA javuM. kevo che samyagadarzanano mahimA. darzana eTale zraddhA, jJAna eTale jANavuM, cAritra eTale AcaravuM ane tapa eTale karavuM Avo TUMko teno artha thAya. samyagu eTale sAcI rIte sArI rIte jyAM sudhI Avo draDha vizvAsa eTale sudevamAM vItarAgI devatattva, sugurumAM tyAgI mahAvratadhArI gurutattva ane sudharmamAM ahiMsAmUlaka dharmatattva mAnavAmAM nahi Ave tyAM sudhI bAkInI kriyA arthahIna samajavI. bhojanamAM mIThuM bahu ja ochuM nakhAyeluM hoya che chatAM tenI kiMmata ghaNI che. mIThA vagaranuM bhojana nirasa yA svAda vinAnuM lAge, kudevamAM devatva jevuM joIe tevuM nathI. kugurumAM paNa evI apekSA rAkhI che tevuM gurupaNuM nathI. kudharmamAM paNa saMsAramAM DUbI rahelAne tAravA uddhArIta karavAnI zakti-anukuLatA nathI. tethI khAsa sudeva, suguru ane sudharmano Agraha samyagudarzI svayaMbhava brAhmaNa sAcudarzana pAmI saMyamI thayA, cothuM paTTadharapada pAmyA. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM rAkhe che. aDaga zraddhAnA kAraNe mahApApI arjuna mALI paNa zAMta thaI gayo hato. jyAre kSAyika samakitanA svAmI zreNike paNa jIvanamAM karmanI lIlA AgaLa koInuM cAlatuM nathI ema mAnI aneka vakhata potAnA samakitane zuddha rAkhavA vicAro zuddha, sthira rAkhyA hatA. aMdha-apaMga ISTa ThAma le'' A eka prAcIna kaDI che. emAM darzana ne jJAnanA sahayogathI AtmA ISTa-IcchIta sthaLa prApta karI zake che, evo mUka saMdeza che. udA. jaMgalamAM be jhADanA oTalA upara be vyakti beThI che. eka aMdha che bIjo apaMga che. bannene jaMgalanI bahAra javuM che, paNa zarIranI khAmInA kAraNe muMjhAyA che. chevaTe apaMge aMdhane kahyuM, ubho thaI huM kahuM tema dhIre dhIre mArI pAse Ava. tArI A kriyAnA kAraNe mArI pAse AvyA pachI huM tArA khabhA upara besI jaIza. pachI ekabIjAnA sahakArathI eTale AMkhethI huM joI tane rasto batADIza te pramANe tuM cAlIza to ApaNe banne jaMgalanI bahAra nikaLI jaIzuM. AnuM ja nAma - "jJAna kriyAbhyAM mokSa." darzananI zuddhi mATe zraddhA-jJAna-AcArane prayatna (kaSTa) jarUra che. guNanI prApti mATe guNInI ArAdhanA karavI ja paDaze. uparanA cAramAMthI eka-be bhUlyA to badhuM nakAmuM samajavuM. darzana-zraddhA-vaphAdArI vinA badhuM nakAmuM thAya che. jema vaidyakIya jJAna vinAno vaidya ke karmAdinA jJAna vinAno manuSya nakAmo che, tema zraddhA vinA badhuM nirarthaka che. A saMsAramAM namaskAra karavA lAyaka paMcaparameSThI ja che, e vAta pahelA samajI levA jevI che. pachI eka bIjA eka bIjAnA pUraka che, e samajAI jaze. arihaMtanA zAsanamAM ja siddhagatinuM jJAna thAya, AraMbha thAya ane eka AtmA siddha thAya te pachI ja bIjo (paMca parameSThIno) AtmA avyavahAramAMthI vyavahAramAM Ave. TUMkamAM darzana e manamAM vasAvavAnuM che ane jJAnane AcAramAM lAvavAnuM che. e bannenI zaktinuM milana AtmakalyANa karAvaze. "tattvArtha zraddhAnuM samyagU darzana" (tasvArtha sUtra) "jiNa paNaoN taoN Ie sammatta sUe bhaNiaM" "samakita dAyaka gurutaNo, paccavarANa na thAya" "eyAI navapayAI....." A zAstrokta vacanono sAra e ja che ke, rana jema svAvalaMbI prakAzamAna che. tema samyagadarzanane pAmelo AtmA kramazaH zAzvata sukhano bhoktA banI zake che. sAyika samyakatva jIvanamAM eka ja vAra Ave che. upazama samakita pAMcavAra jyAre 74 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayopazama samakita *asaMkhya vakhata jIvanamAM Ava-jA kare che. jIvanamAM eka vakhata alpasamaya mATe cAritra na hoya to paNa te AtmA mokSe jaI zake che. kevaLI thaI zake che. paNa jenA jIvanamAM samakita-samyagudarzana nathI e AtmA kevaLI ke mokSagAmI na thAya. samakita e jIvana mahelano pAyo che. samyagdarzanamAM laukika dharmathI sarva prathama bacavuM joIe ane lokottara dharmamAM vasavuM, sthira thaI javuM joIe. jo draSTi sudhare to draSTidoSa dUra thAya. darzananA 8 AcAro aticAranI ATha gAthAmAM nIce mujaba darzAvyA che. AcArane apanAvo to aticAra dUra thaze. darzanAcAranA AcAra : * nissakia - zaMkArahita * uvahUva - guNaprasaMzA * nikaMkhia - kAMkSArahita * sthirikaraNa - sthira karavuM * niyatigicchA - dhRNA na karavI * vacchala - bhakti * amUDha draSTi - mohita na thavuM * prabhAvanA - vistAravuM. darzanAcAranA aticAraH laukika lokottara * devagata - anya deva * devagata - vItarAgI pAse saMsArI yAcanA * gurugata - saMsArI guru + gurugata - tyAgI pAse saMsAravRddhi bhAva * parvagata - hoLI, baLeva vi. dharma * dharmagata - sukhazAMti mATe dharma-tapa. AtmA satya darzananI najIka pahoMcato nathI enuM kAraNa paNa karma ja che. darzanAvaraNIya karmanI 9 prakRti che. tenA mukhya beja vibhAga che. eka darzanAvaraNIya karma jovAnI kriyAmAM avarodha kare che. ane bIjuM pramAda janya karma. maLelI zaktino upayoga karavAmAM roke che. e banne paraspara saMkaLAyelA che. tethI dhAryuM kAma pAra paDatuM nathI. karma siddhAMtamAM kriyamAna, saMcita prArabdha pradezodaya ane rasodaya evA pAMca karma bhogavavAnI anubhava karavAnI paddhati che. keTalAka karma svAbhAvika rIte jogavAI jAya che. jIvane kAMI khabara paNa paDatI nathI. tyAre keTalAka dIrgha kALa ke AjIvana bhogavavA paDe che. ane tethI vartamAna bhavamAM dhAryuM pariNAma AvatuM nathI. darzanAvaraNIya * hIMcako jema uce jAya ne nIce Ave tema. * A uparAMta syAdvAda, vedaka, nisarga, adhigama jevA bIjA bheda paNa che. * motiyAnuM oparezana thAya to jovAnI zakti vikAsa pAme. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmane kAyA sAthe thoDo saMbaMdha che. jo manuSya piMDastha-padastha-rUpastha-rUpAtIta avasthA najara sAme rAkhI pAMce Indriyo dvArA vItarAga devAdhidevanI uttama bhAvathI sevA bhakti kare to beDo pAra thaI jAya. yAda rAkhavuM ke-32 lakSaNavaMtI kAyA vAraMvAra maLatI nathI. ane dharma karavAnA sAdhano nimitto paNa anukuLa vAraMvAra maLatA nathI. samyakatvanI prApti mATe je jIva haLukarmI hoya, pApabhIru hoya, vratapaccakkANa karavAno-svIkAravAno anurAgI hoya, sudeva-gura-dharma pratye draDha mAnyatAzraddhAne rAkhanAro hoya evA jIvane bahumUlya evuM samyagadarzana-samakita prApta thAya. te pachI darzanAvaraNIya karma kSaya karatAM vAra na lAge. zAstromAM tenA anusaMdhAnamAM nIcenA anukULa-pratikULa vicAro ApyA che. | mithyAtvanA pAMca prakAra : (1) abhigrahika - manamAM khoTI pakaDa rAkhanAra, (2) anAbhigrahika - bhedane na jANanAra, (3) abhinivezika - zAstrane mAne paNa svIkAravAmAM uNapa, (4) sAMzayika - zaMkA-kuzaMkAo dareka avasare UbhI kare. (5) AnAbhogika - ajJAna-ajANapaNuM darzAve. AnA kAraNe tArakatattvanI niMdA, avahelanA, AzAtanA jANe-ajANe karyA ja kare. phaLasvarUpa samyakatvarUpI vRkSanA mULamAM agni pragaTAvavA samAna pravRtti thAya che ema samajavuM. jIvanamAM samyagadarzana samakitanI prApti che. te mATenI parIkSA pAMca draSTie nIce mujaba karI zakAya. 1. sama - samabhAva, samatA, krodhano nigraha udA-suvratazeThAdi 2. saMvega - mokSaprApti mATenI bhUkha-ruci udA-abhayakumArAdi 3. nirveda - saMsAra pratye aruci. aNagamo udA-sthUlibhadrAdi. 4. Astikya - deva-guru-dharma pratye AkarSaNa akhUTa zraddhA udA-sulasIzrAvikA 5. anukaMpA - svArtha vinAnI niHsvArthabhAvanI karuNA udA. jagaDuzA uparanI pAMce parIkSA jIvanane navapallavIta kare che. alpakALamAM sAdhavA jevuM ghaNuM sAdhI le che. sugaMdha vinAnA phUlamAM rUpa hovA chatAM e phUlanI jema kiMmata nathI. tema jenA jIvanamAM samyagudarzana nathI, samakita nathI e manuSya hoya to paNa bIjA zabdamAM caitanya vinAnuM zarIra kahI zakAya. zAstromAM bhavanI gaNatrI samakitanI prApti pachI kahI che. te pUrvenA jeTalA paNa janma-maraNa A jIve karyA te nakAmA che. naMda maNiyAra dhanapati hato. prabhuvIra pAse vrata paNa lIdhA paraMtu mithyAtvInA saMgathI miththAmatithI e bhava hArI gayo. deDakAno avatAra pAmyo. sadbhAgya mAtra "mahAvIra' zabda zravaNa karI jAtismaraNa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA pazcAtApa karI tarI gayo. prabhu vIre trIjA bhave kapila rAjaputrane tyAM paNa dharma che ahiM paNa dharma che" evI utsutra prarUpaNA karI to janma-maraNa vadhI gayA. mATe ja samakita pAmyA pachI hArI na javAya tenI vizeSa kALajI rAkhavI atyaMta jarUrI che. jema samyagdarzana maLavuM durlabha che, tema tene sAcavavuM vadhu kaThIna che." kozAvezyAne syulibhadra mahArAje cAturmAsa karI zrAvikA banAvI. e zrAvikAe comAsu karavA padhArelA siMha guphAvAsI munine saMyamamAM sthira ryA. rAjimatijIe paNa rahanemi (dIyara)ne saMyamamAM sthira karyA. sulasA zrAvikAe aMbaDa parivrAjakane jIvanamAM rahelI zraddhAno anubhava karAvyo. AvA aneka AtmAo darzananA AlaMbanathI pote taryA ne bIjA AtmAone paNa tAryA. dareka mahine kRSNapakSa ane zukalapakSa Ave che. chatAM zukalapakSanuM mAna samAjamAM ghaNuM che. tema samakita pUrvInuM jIvana kRSNapakSI aMdhakAramaya che. jyAre samakita prApta karyA pachInuM jIvana zuklapakSI AnaMdadAyI che. pUrNa thavAne yogya che. dhAvamAtA rAjAnA bALakane uchere, vAtsalya Ape chatAM e potAnA bALaka jevuM to nahi ja. tema jJAnIoe saMsArIne kartA bhAvathI nahi paNa sAkSI bhAvathI A saMsAramAM rahevA upadeza Apyo che. tethI karmabaMdha ocho thAya, viSaya-kaSAya ochA baMdhAya. zuddha kAussaga-jema 12 (16) AgAro sAcavI thAya che. tema samakitanA paNa saMkaTanI sAkaLanI jema rAjAbhiyogeNaM, gaNAbhiyogeNe vigere pAMca AgAro dvArA samyakatvanI rakSA karavAnI hoya che. karma udayanA kAraNe naMdiSaNamuni gaNikAne tyAM gocarI gayA. tyAM dharmalAbhanA sthAne arthalAbhane gaNikAe mAgyo. javAbamAM purA 12 varSa teo gaNikAne tyAM rahyA, paNa samyagudarzanamAM pUrNa zraddhA hovAthI roja 10 AtmAne dharma pamADyA pachI ja bhojana karavAnI Teka rAkhI. A rIte 4379 AtmA to bAra varSamAM pratibodha pAmyA. paNa chelle divase 9 pratibodha pAmyA. eka pratibodha na pAmyo tethI gaNikA akaLAI gaI. utAvaLathI kIdhuM, 10mA tame pratibodha pAmI jAo. A veNa sAMbhaLI pote pratibodha pAmI ogho ane muhapatti laI cAlI nikaLyA. jIva jema samyagadarzananA sahAre mokSa sudhI jAya tema jIvanamAM samyagudarzana na hoya to durgati-narakagatino paNa atithI thAya. udA. brahmadatta tathA subhumacakrI rAjyanA lobhanA kAraNe nava vAsudeva, prativAsudeva AraMbha samAraMbhAdi kAraNe. rAtrI bhojana rasapUrvaka karavAnA kAraNe, mammaNa zeTha dhananI ghelachA (Asakti)nA * dhana-meLavavuM, meLavyA pachI sAcavavuM, koI corI na jAya, lUTI na jAya, IrSA karI na jAya vi. dhananI pAchaLa kathA che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNe, taMdulIyo matsya durgAnanAM kAraNe, mahArogI, AraMbha samAraMbha, dharmavimukhAdinA duSaNanA kAraNe narake gayA. ujjainI nagarImAM dhanapAla ane zobhana be bhAI eka rAjapaMDita to bIjA saMyamI jJAnavRddha hatA. jo ke dhanapAlane nAnA bhAIe dIkSA lIdhI e na gamI eTale dveSathI rAjyamAM muninuM Agamana ochuM thAya evuM karyuM. zobhana munine A pravRtti na gamI rageragamAM samyakatva hatuM tethI teo vihAra karatAM ujjainI AvyA. kudaratI moTAbhAI mArgamAM ja maLyA paNa bhAIe munine na oLakhyA. muni zuddhaAcArakriyA karI bhAInA ghare rahyA. dhIre dhIre bhAInA durAgrahane mITAvI dIdho. bhAIne zraddhAvAna banAvyA. zramaNa dharmanA anurAgI karyA. game te samajo. vIzasthAnakanA 1-1 pada jIvananI gADIne durgatimAMthI pAchI vALe che. tIrthakara nAmakarma jevA uttama padanA adhikArI banAve che. yAvatuM mokSamALA paherAvI ajarAmara padane arpe che. ApaNe sau e ja paMthanA pathika banIe zivaramaNIne varIe ne manuSyajanma saphaLa karIe. darzanapadanA ArAdhaka zrI harivikrama rAjA : kAdavamAMthI ja kramazaH nirmaLa kamaLa uge tema saMsArIomAMthI ja pApabhIrU AtmA samakitadhArI thAya. misya khArA samudramAMthI ja zodhIne mIThuM jaLa pIe. tema asAra saMsAramAMthI ja sArabhUta bhavijIva samyakatva pAme. jenA jIvanamAM para padArthanI IcchA ghaTe zuddha tattvanI ruci pragaTe eja durlabha evuM samyagadarzana pAme. jenuM darzana padanAM ArAdhakanuM jJAna pramANabhUta thAya. e jIva dravya bhavathI jIvanamAM cAritra vRkSane rope yAvat mokSa phaLane pAme. tevA Adarza ArAdhaka AtmAharivikramarAjAnuM alpa jIvana nirmaLa ArIsAmAM joI laIe. hastinApura nagarI 3 tIrthakara, 3+3 cakravartInI janmabhUmi suprasiddha hatI. te ja nagarImAM hariSeNa rAjA rAjya karato hato. tene harivikrama nAme guNavAna putra hato. samaya jatAM rAjAe putrane 32 rAjakanyA paraNAvI potAnuM uttara dAyitva pUrNa * durbhAgyavazAta putranA zarIramAM asahya evA ATha rogoe praveza karyo. jema jema rogane dUra karavA rAjA upacAra karAve tema tema roga vadhAre ne vadhAre putrane duHkha Ape. kaMTALI putre nagarInA mAnItA dhanaMjaya yakSanI mAnatA mAnI tenI ArAdhanA zarU karI. acAnaka e gAmamAM kevaLajJAnI tyAgI munirAjanI padharAmaNI thaI. kumAra muninA darzane gayo tyAMja tyAgI guruvaryanA darzana mAtrathI nirogI thayo. kAyA pUrvavat thaI gaI. 78 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra prasanna thaI nitya gurunA darzane javA lAgyo. gurue upadezAmRtamAM kahyuM, he bhAgyavAno ! tame pApa karmathI haMmezAM dUra raho. A jIve je samaye jevA pariNAme karma bAMdhyuM hoya te tevI ja parIsthitimAM karmanuM phaLa Ape che. karmanuM Agamana ane gamana (javuM) badhuM ja sthiti (samaya) pramANe nakkI ja che. koI karmane lAvatuM nathI ke koDhatuM nathI. niyativAda nA dhoraNe e badhuM svAbhAvika thAya che. duHkhamAM ArtadhyAna karavuM eTale duHkhane vadhAravuM. jyAre dharmadhyAna pApa baMdhathI bacAve che. mATe zraddhA rAkho jinapUjA Adi karI jIvana dhanya karo. guruno upadeza sAMbhaLI kumAre potAne asahya rogano pratikAra kema karavo paDyo ? te jaNAvavA vinaMti karI. jJAnI guruvarye kumAranA pUrva bhavane TUMkamAM darzAvatA kahyuM. he rAjaputra ! pUrvabhave paNa tame rAjaputra hatA. paNa vyasanI zikArI anItimaya jIvana jIvanArA hatA. eka divasa tame jaMgalamAM muninI sAthe avyavahAra karyo. munine prANarahita karyA. tamArA AvA kukarmanA kAraNe maMtrI ane prajAe tamone pabhraSTa karyA. have svachaMda rIte bIjI vakhata tame muninA prANa levA tejo lezyAno upayoga karyo. ajJAnatAthI e bhavamAM ane bIjA bhavamAM ghaNA tame pApa bAMdhyA chelle guNasuMdaranA bhavamAM satkarma bAMdhavAnI buddhi jAgI. tethI A bhave rAjaputra thaI samajaNa nA kAraNe Atma-kalyANanI bhAvanA jAgI have temAM sthira thaI samyam darzananI upAsanA karo. upakArI gurunI kalyANakArI vANI sAMbhaLI kumAra samyagdarzanamAM sudevaguru-dharmanI ArAdhanA-upAsanAmAM magna thayA. draDha thayA. eka divasa dhanaMjaya yakSe kumArane pote mAnelI mAnatA pUrNa karavA AjJA karI. paNa have harivikrama e vAta svIkAravA taiyAra nathI. tene yakSane kahyuM. je bIjAne sukha Ape che eja sukhI thAya che. bIjAne duHkha ApavA bhoga caDhAvavAnI pravRtti huM karIza nahi. mArA roga phakata upakArI gurunA darzanathI dUra thayo che. mATe huM kAMI zAstra virodha karIza nahIM. yakSe kumAranI vAta sAMbhaLI kopAyamAna thaI tenA upara jorathI prahAra karyo. pariNAme kumAra bezuddha thayo. zIta upacArathI jyAre sAruM thayuM tyAre pharI bIjIvAra yakSe kumArane mArI nAkhavAnI dhamakI ApI. tyAre paNa kumAre zAMta thaI yakSane ahiMsA dharma svIkAro to huM tamAruM sanmAna karIza evo hitopadeza Apyo. bhAgya yoge yakSa sudharI gayo. kumAranI saddharma uparanI aDaga zraddhAthI e prasanna thaI kAMI paNa kAma hoya to yAda karavA vinaMtI karI sva-sthAne nikaLI gayo. 79 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harivikrama rAjAe have samyagdarzananI zuddhi mATe zikharabaMdhI suMdara jinAlaya banAvI caMdrakAnta maNinI bha. RSabhadevanI pratimA sthApIta karI caMdramuninA upadezathI putrane rAjagAdI upara besADI dIkSA lIdhI. niraticAra paNe cAritra pALatAM dvAdazAMgInA jJAtA thayA. vIza sthAnakanI ArAdhanAmAM khAsa navamAM darzanapadano mahimA sAMbhaLI jAti anubhava karI vividha prakAre draDhatApUrvaka samyagadarzananuM pAlana karavA lAgyA. jIvananA aMta samaye paNa devatAe sArthavAhanuM rUpa dhAraNa karI muninI parIkSA karavA vividha prayatno karyA paNa dareka vakhate e niSphaLa gayo. chevaTe devamAyA saMharI teonA pavitra draDha samyag darzanano mahimA vadhAryo. aMte AyuSya pUrNa karI vijayavimAnamAM deva thayA. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI pUrva videhamAM tIrthakara nAmakarma bhogavI anaMta sukhanA bhoktA banyA. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI vinaya paha duho zaucamULathI mahAguNI, sarva dharmano sAra; guNa anaMtano kaMda e, namo vinaya AcAra. 1 duhAno artha : zaucamULa dharma karatAM paNa mahAguNavAna ane sarvadharmanA sArabhUta temaja anaMtaguNanA mULarUpa evA vinaya AcArane namaskAra thAo. 1 DhALa (mALA kihAM che re - e dezI) vinayapada dazamuM prakAzyuM, paMca bheda sAmAnye re; daviha tera prakAre jANo, bAvana bheda vidhAne re. vinayapada sevo re, arihaMtA jihAM mukhya. vinaya. 1 chAsaTha bheda siddhAMte gAyA, saghaLAM guNano AdhAra re; zamadamAdika guNa savi sAcA, rAcyAM je vinaya vicAra re. vinaya. 2 arihAdikano bhAva prazaste, vidhie vinaya karaMto re; AhArI paNa upavAsataNuM phaLa, niraMtara anusarato re. vinaya. 3 doya hajAra ne bola cihUMtara, devavaMdanavidhi sAro re; cAraze bANuM bola vicArI, guruvaMdana avadhAro re. vinaya. 4 guruvinaye ratnatraya pAme, saMvara tapa nijjaraNA re; karmakSaye kevaLaguNa tehathI, mokSa anaMta sukha varaNA re. vinaya. pa DhALano artha : vinayapada dazamuM kahyuM che. tenA sAmAnye pAMca bheda che. vizeSathI daza bheda, te2 bheda temaja bAvana bheda che evA vinayapadane sevo. jemAM arihaMtano vinaya mukhya che. 1 vinayanA chAsaTha bheda paNa siddhAMtamAM kahyA che. vinaya sarva guNono AdhAra che. zama dama vagere guNo paNa je vinayAcAramAM rAcyA (magna) hoya tenA ja satya gaNAya che. 2 21 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta vagereno prazasta bhAve vidhipUrvaka vinaya karanAra AhAra karavA chatAM paNa haMmezA upavAsanuM phaLa pAme che. 3 devavaMdanavidhinA 2074 uttarabheda (davavaMdana bhASyamAM) kahyA che ane guruvaMdananA 492 bheda (guruvaMdana bhASyamAM) kahyA che te vicArI guruvaMdanane avadhAro-samajo. 4 gurumahArAjano vinaya karavAthI ratnatrayI (darzana-jJAna-cAritra)nI prApti thAya che. tenAthI saMvara thAya, tapathI thatI nirjarA thAya, ghAtakarmano kSaya thavAthI kevaLajJAnarUpa guNanI prApti thAya ane pariNAme vinayavAna mokSamAM anaMta sukhane paNa pAme che. 5 pAMca prakAranA vaMdanamAM bhAvavaMdananI prApti zubha upayogathI thAya che ane arihaMta Adino vinaya karavAthI cetana tatUpa thAya che. 6 dravya tathA bhAva e baMne prakAranA bhayathI vizuddha evA A padane sevavAthI dhannA zeTha zraddhA, jJAna ane tattva ramaNatArUpa bhAvacAritra pAmIne saubhAgyalakSmI vaDe dIpatA thayA che. arthAt tIrthakarapadane pAmyA che. 7 * vinaya dhammo mUla. * vidyA vinayana zobhate. * sarveSAM kalyANAnAM bhAjana vinaya prazamarati. (vivaraNa | prathama gaNadhara zrI gautama svAmInuM nAma jyAre paNa laIzuM tyAre teone anaMta lablinidhAna-vinayaguNanA bhaMDAra ema bolI vaMdana karavAnuM saheje mana thaI jaze. mAna" jema manuSyanuM duSaNa che tema "vinaya' e guNa che. jyAM vinaya che tyAM vidyA avazya nivAsa karavAnI ane to ja samakita AtmAne prApta thAya." uttarAdhyayana sUtramAM vinaya' nAmanuM sarvaprathama 48 zlokavALuM adhyayana che. AkhuM Agama 36 adhyayana 1716 zlokavALuM gadya-padyamAM lakhAyeluM che. prabhu vIranI aMtIma pApa-puNyanA vicArone AvarI letI 16 pahoranI dezanA A Agama sUtramAM guMthAI che tethI tenuM mahatva ghaNuM che. tapa dharmanA khAsa abhyatara bhedamAM vinayadharmane sthAna ApyuM che. guNIno vinaya karavo-rAkhavo-sAcavavo e paNa apragaTa tapa che. tethI jIvanamAM pUjyo pratyenA pUjyabhAvamAM vRddhi thAya che. bIjA zabdamAM pUjyone A rIte jIvana samarpaNa * re jIva ! mAna ne kijIe 82. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. zaraNa levuM-svIkAravuM eTale pUjyonI kRpA-AzIrvAda prApta karavA. vinaya aMgenI vAMdaNA-abyuTTIo sUtramAM paNa sArA zabdomAM carcA karI che. vinaya - tIrthaMkara, siddha, kuLa, gaNa, saMgha, jJAna, jJAnI, dharma, cAritradhara kula-13no karavAmAM Ave che. satsaMga ane vinaya banne rUpiyAnA be pAsAnI jema che. pUjyono satsaMga vinaya guNa vikasAve. vinaya guNInA guNa joI-gAI alpa mAtrAmAM saMskArI jIvanamAM sthira thAya. upadeza dvArA vairAgyamaya vicAro jANI satsaMgamAM vRddhi thAya. kaMbala-saMbala nAmanA vAcharaDA jinadatta zreSThInA saMgathI dharmanA raMgathI raMgAI gayA. tyAgI-tapasvInA paricayathI, vinaya karavAnI, e guNo meLavavAnI bhAvanA saheje jIvanamAM thAya. vyavahAramAM mAtA-pitA-vaDIlano vinaya karI AziSa meLavAya che. dhana prAptinA sAdhanono vinaya (bahumAna) karI nItipUrvakanA dhananuM Agamana IcchAya che. samyajJAnanA pustakanuM bahumAna-pUjana-vaMdana karI jIvanamAM e jJAna prApta thAya te mATe mahatvAkAMkSA sevAya che. eja rIte darzana-cAritra mATe samajavuM. zreNika rAjAe cAMDAla dvArA vidyA prApta karavA prayatna karyo, paNa avinayanA kAraNe vidyA prApta na thaI. jyAre abhayakumAranA sUcanathI vidyA prApta karavA sudhAro karyo, vinaya sAcavyo ke tarata vidyA prApta thaI. ATalo vinayano prabhAva che. gurunI 33 AzAtanAmAM ziSya dvArA thatA avinaya mATe roja vaMdananI vidhi vakhate micchAmI dukkaDaM maMgAya che. kSamA mAMgavAthI, vinaya sAcavavAthI jAgRti Ave che. vinaya e pragatinI nizAnI che. avinaya e ayogya AcAraNanI nizAnI che. mAnavI darpaNamAM mukha jue tyAre potAnI khAmIne zodhe che. khAmInA kAraNe bIjA mazkarI karaze, hasaze e tene gamatuM nathI mATe taiyAra thayA pachI e darpaNamAM jUe paNa darpaNa ja jo khAmIvALo-melo hoya to ? arthAt mAnavI ayogya AcaraNa, avinaya karato hoya to pratibiMba sAruM jovA na maLe. keTalAka svArthathI, matalabathI athavA kartavyanA kAraNe sAmI vyaktino vinaya hAtha joDI, salAma bharI karatA hoya che. paNa A vyavahAra sAmAnya thayo. jJAnIo pUjyabhAve pUjya vyakti yA padano vinaya karavAnuM-sAcavavAnuM kahe che. annadAnathI jema peTa bharAya tema avinayathI AzAtanA avahelanA thAya to vinayathI ArAdhanA ane AcArano sudhAro thAya. gurunA vinayathI saMvara-tapa-nirjarAno lAbha thAya. vinayapadanI ArAdhanAmAM khamAsamaNA ApatI vakhate bAvana bhedanuM jJAna AcArya, upAdhyAya, sthavira, gaNi. 83 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. jo ke vinayanA 5/10/13/16 bhedo paNa thAya che. apragaTa rIte vinaya koNe kono karavo tenuM mArgadarzana khamAsamaNanA maMtramAMthI jANavA maLe che. mukhyatve zraddhA ane tattvaramaNatA vinayanI pAchaLa chUpAyelI bhUmikA che. koIpaNa Avazyaka kriyA vinaya-vivekathI karavI joIe. tethI sarvakALe sarva sthaLe vinayanuM prAdhAnya jovA maLe. jenA jIvanamAM vinaya nathI tyAM viveka paNa nathI ane jyAM viveka nathI tyAM deva-gurunI bhakti paNa phaLa dAI nathI. bhaktimAM je zakti che te bIje kyAMya jovA nahi maLe. ArAdhaka deva ke devI vigerene prasanna karavA mATe tapa-japanI sAthe vinaya hovo joIe, samarpaNa bhAva hovo joIe. vinaya eka jamAnAmAM baheno je vaDIlavarganI lAja kADhatA hatA tenI pAchaLa maryAdA-pUjyabhAva-AmanyA-sthiratA-AziSa-sanmAna-kRpA jevI aneka vAto chUpAI hatI. je vyakti vItarAgano-zAstrano vinaya kare te karma khapAve. guru jaNano viveka kare te dharmabuddhi meLave. jema dhanapati ne dhana joIe tema jJAnathI badhuM ja maLe che. jene jJAnanI bhUkha hoya te sarva kAMI meLavavA bhAgyazALI thAya. yugalika kALanA yugaliyAo pahelA, bIjA ane trIjA ArAmAM 10 jAtinA kalpavRkSa pAse prathama jarUrIAta pramANe ja yAcanA karatAM ane te badhuM mAnapUrvaka teone maLatuM hatuM. paNa jema jema kALa badalAto gayo tema tema mAMgavAnI paddhati paNa badalAtI gaI. pariNAme vinaya-vivekanA abhAve kalpavRkSe badhuM ApavAnuM baMdha karyuM. aMte yugaliyAone potAnA jIvana nirvAha mATe paddhati zodhavI paDI. - vinaya - vi = vizeSapUrvaka, naya = laI jAya. eTale jeno tame vinaya karo te tamane Ape che. mAtra vinayane karatAM ne laI jatAM AvaDavuM joIe. vinayI samajadAra puNyavAna guNavAna hoya che. jenA jIvanamAM avaguNa che te vinaya karavA, namra banavA, jhukI javA taiyAra na thAya. jyAM hoya tyAMthI pAchA phare. pAdaliptasUri 108 auSadhIono pagamAM lepa karI AkAzagAmInI vidyAthI pAMca tIrthanI yAtrA karavA roja jatA hatA. siddhapuruSa nAgArjune A vAta jANyA pachI e lepamAM vaparAtI auSadhI zodhavA prayatna karyo. prayatnathI paramezvara maLe tema 107 oSadhIo tene jaDI gaI. tethI e paNa uDavA to lAgyo paNa paDI jato. aMte eka divasa nAgArjune pU. pAdaliptasUri ma.no vinaya karI 108mI auSadhI jANI lIdhI. A che vinayano prabhAva. zAstramAM eka draSTAMta Ave che. be bhAI che. eka dravyathI rAjya bhogave che, bIjo saMyama pALe che. koI avasare bannenA bhAva palaTAI gayA. je rAjyano bhogI ane nitya AhArI che te upavAsI ane saMyamano abhilASI banyo. bIjo bhAI je saMyamano rAgI hato te rAjyano lobhI thayo sAthe upavAsI ane tapasvI hato te 84 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nitya AhArI thayo. A kathAnI pAchaLa paNa vinaya ane vivekanA siddhAMto ghara karI gayA che. TUMkamAM vinaya e bAhya-abhyatara jIvana sudhAre che. samatA-zAMti-samAdhi Ape che. rAjA mahArAjA jyAre vItarAga paramAtmAnA darzana pUjana karavA jAya tyAre rAjacihnarUpe muguTa, chatra, cAmara, upAnaha (jo DAM) ane zastra A pAMca vastu vinayano abhigama sAcavavA mATe jinamaMdiranI bahAra mUkIne aMdara praveza karatA hatA. tevo niyama che ke caturvidha saMgha paNa jinamaMdiramAM praveza pUrve "nisihi' zabda bole, temAM paNa vinaya-vivekanA paDachAyA jovA maLe che. dAna-zIla-tapa-bhAvAdi dharmanuM pAlana anekAneka AtmA kare che. paNa temAM je bhAvanA-ApavA levAnI paddhati-dharma pratyenI abhiruci-puNyopArjana karavAnI draSTi, dravyanI zuddhi mATe hovI joIe te nathI dekhAtI. te vAta vinaya-vivekanA trAjave toLavAmAM Ave to khabara paDe. nIcenA keTalAka puNyavAno te te dharmanuM uttama prakAra pAlana karI dhanya banyA hatA. dareka kriyAmAM vinaya-viveka dekhAtA hatA. * dAnadharma - zAlIbhadrajI * ziyaLadharma - zulibhadrajI * tapadharma - DhaMDhaNa muni * bhAvadharma - jIraNa zeTha kuragaDu muni x sevAdharma - bAhubalIjI * jJAnasAdhanA - mAsatuSa muni x sAmAyikadharma - puNyAzrAvaka * kSamA ApanAra - udAyana rAjA * prAyazcitta karanAra - aImuttAmuni yAda rAkhavuM, dhana peTa bharAya tyAM sudhI alpa samaya zAMti Apaze. jyAre dharma janmojanma A bhava-parabhavamAM sukha-zAMti-samAdhi Apaze. vidyA ane vinayane sAro meLa che. zAstramAM e mATe cAra pagathiyA darzAvyA che. 1. tadbhava mokSagAmi jIva zuddhamati vAlo che. 2. Asannabhavi jIva yogyamatino svAmI che. 3. durbhavino jIva maMdamatithI jIvana veDaphanAra che. jyAre 4. avino jIva durgatino anurAgI che. je jIva avinIta hoya te (1) AjJA na mAnanAra, (2) aMdarathI zatrutA rAkhanAra, (3) ajJAnI (zikSIta chatAM azikSIta jevo), (4) guruthI dUra vasanAra, (5) mIThAM vacana paNa tene kaDavA lAge, (6) hitazikSA krodha karAve, vigere lakSaNavALo hoya tethI teno A bhava nakAmo jAya pachI bhavabhramaNa kyAMthI sudhare? kerI saMyogathI pAkI thAya. mITho rasa khAvAne lAyaka thAya tema bhavabhramaNa ghaTADavA mATe guru ke kalyANamitranI sAthe vinaya ghaNuM asarakAraka kAma kare che.* * tulasI saMgata saMtakI, kaTe koTI aparAdha. 85 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtAdino prazasta bhAve vinaya karanAra bhojana karI upavAsanuM phaLa pAme. dezavirati dharma ane sarvavirati dharmanA je aNuvrata yA mahAvrato che. tenI prarUpaNA vinaya-viveka dharmanA mATe che. jIvane jeTalI jarUrIAta che tethI vadhu svIkAravI nahiM ane je svIkArelI che tethI ochI vAparavI pApanA baMdhathI aLagA rahevA mATenI bhAvanA vinayanA kAraNe apanAvI zakAya che. to ja aNuvrata ke mahAvratadhArI AtmA kramazaH AgaLa vadhe, karma rahita thaI zake. * guruo pAse pATha-vAcanA jyAre levAya che tyAre je 3 *Adeza mAgavAmAM Ave che tathA jJAna je pAMca paddhatithI levAya che, tenI pAchaLa namratA-vinaya sAcavavAno ja bhAva che. jJAnIoe kama khA, gama khA, nama jA,nI hitazikSA tethI ja ApI che. zarIranI svasthatA manane prasanna rAkhe. mananI nirmaLatA jJAna prApti mATe ghaNI upayogI bane. pazu jema khAdhA pachI vAgoLe che, tema vinaya pada vAgoLavAne vicAravAne ciMtana karavAno saMdeza Ape che. je jIva A saMdezAne mAthe caDhAve che, tenuM kalyANa thAya che. kalyANavAMchu AtmA saMdezAne jIvanamAM utArI dhanya bane. devavaMdana bhASyamAM 2074 ane guruvaMdana bhASyamAM 492 bheda samajavA jevA che. vinayapada ArAdhaka dhanadeva : rAjyamAM koTavAlanuM kAma karatA pitAnA putrane jAtismaraNa jJAna thayuM hatuM. tethI e ochuM bole che. eka divasa pitAe rAtanA cokI karavAnuM kAma putrane sopyuM. putra rAtanA mIThAM avAje pAMca zloka bolato rAunDa mAre che. rAjAe navA AvelA koTavAla putrane bolAvI zloka artha sAthe pUchyo. putre kahyuM, "janma duHkha che, vRddhAvasthA duHkha che, patnI parivAra duHkha che, maraNa paNa duHkha che. mATe he jIva ! jAgato raheje, jAgato raheje." putra rAjAne zloka saMbhaLAvI sIdho gurunA caraNe saMyama levA nikaLI paDyo. tema dhanazeThe vinaya pada AtmasAta kevI rIte karyuM te joIe. kRtikAnagarImAM rAjA jitArI rAjya karato hato. nagarImAM sabhyaSTi evA sudattazreSThIne dhana ane dharaNa nAme be putra hatA. eka ja mAtAnA be saMtAna chatAM karmanA kAraNe dhana guNavAna ne dharaNa nirguNI hato. haMmezAM dharaNa moTA bhAInuM ahita karavAmAM IrSA adekhAInI madada letA. bhAInI pragati tene khuMcatI hatI. 1. vAyaNA saMdisAhuM ? 2. vAyA lezuM ? 3. vAyaNA prasAda karAvazojI ? vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA, dharmakathA. * janma duHkha, jarA duHkha, mRtyu duHkhaM punaH punaH. 86 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka divasa dharaNe dhanane azubha bhAve kahyuM, pitAnI kamANI upara jIvavuM yogya nathI. mATe cAlo paradeza jaI kamANI karI AvIe. zuddha manavALo dhana taiyAra thaI gayo. banne pravAse nikaLyA. mArgamAM dharaNa-dhana vacce hariphAI thaI. dharaNe pUchyuM, sukha dharmathI maLe ke pApathI ? dhane tarata kahyuM ke, A jagatamAM sukha dharmathI ja maLe. chevaTe Ano nirNaya eka ajJAnI gAmaDIyA pAse karAvyo. gAmaDIyo e kharekhara gAmaDIyo ja hato. lAMbo vicAra karyA vagara kahyuM, adharmathI ja sukha maLe. je hAre tenI AMkho kheMcI kADhavI. e zarata anusAra dhane AMkho kheMcI ApI. bhAIne duHkhI karavAnuM kAma pUrNa karI dharaNa ghare pAcho gayo. dhana jaMgalamAM zAMtithI nirAdhArapaNe dharma karavA lAgyo. kudarate vanadevatAe dhanane puNyAtmA jANI upakAranI bhAvanAthI divya aMjanathI tenA netro jevA hatA tevA nirmaLa karyA. sAthe divya aMjana paNa bIjA draSTi vihoNAne draSTi sudhAravA mATe ApyuM. dhana dharmanA prabhAve A rIte sukhI thayo. pharato pharato subhadrapura Avyo. A nagarInI rAjaputrI prabhAvatI prajJAcakSu hatI. rAjAe nagarImAM DhaMDhero pITAvyo hato ke, je vyakti rAjaputrInA netra kholI Ape tene aDadhuM rAjya ane putrI rAjA Apaze. dhane upakAranI bhAvanAthI paDaha jhIlyo. dIvya auSadhI dvArA rAjakanyA dekhatI thaI. rAjA-prajA rAjI thayA. dhana dharmanA prabhAve rAjA banI gayo. dharaNane dharmanA prabhAve dhana rAjA thayo tevA khabara maLavAthI pharIthI e duHkhI thayo. dhanane duHkhI karavA mATe e dhana pAse Avyo. dhana lAgaNIthI bhAIne bheTI paDyo. jyAre dharaNe bhAInA sasarA araviMda rAjAne dhana caMDALa che, tevuM samajAvI mArI nAkhavAno plAna karyo. rAjAe paNa vagara vicAre tapAsa karyA vagara mAravAnuM nakkI karI rAtre jamAIne teDAvyo. kudaratI rIte jamAIne badale dharaNa Avyo ne rastAmAM mArAoe tene mArI nAkhyo. IrSA-adekhAIne azubha phaLa joI dhana have vairAgI thayo. dharmamAM draDha thayo. putrane mAta-pitAne soMpI bhuvanaprabha muni pAse saMyama svIkAryuM. vinayapUrvaka jJAnadhyAna ne tyAgamaya jIvana gurunI nizrAmAM pasAra karavA lAgyo. eka divasa gurue vinayaguNa upara upadeza ApatAM kahyuM, jema cAritra tAranAra che tema vinaya uddhAraka che. vinayanA kAraNe jIvanamAM sarvaguNa vadhe che. vinaya jIvanane vadhu zobhAve che. aSTakarmano kSaya karAvI moze pahoMcADe che. gurunA zrI mukhe vinayano mahimA jANI dhanadeva muni trikaraNa zuddhie vinayane jIvanamAM vaNI lIdho. jenA kAraNe aMte samAdhipUrvaka AyuSya pUrNa karI sahastrAra devaloke gayA. tyAMthI mahAvideha kSetre tIrthakara thaI mokSe jaze. 87 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zrI cAritra (Avazyaka) paha duho ratnatrayI vizu sAdhanA, niSphaLa kahI sadeva; bhAvaraNanuM nidhAna che, jaya jaya saMyama jIva. 1 duhAno artha : ratnatrayInI ArAdhanA vinA badhI sAdhanA haMmezAM niSphaLa kahelI che. bhAvaratnanuM nidhAna saMyamI jIva che. te jaya pAmo, jaya pAmo. 1 DhALa (ajita jiNazuM prItaDI - e dezI) cAritrapada zubha citta vasyuM, jeha saghaLA ho nayano uddhAra; ATha karama caya rikta kare, nirutte ho cAritra udAra. cA. 1 cAritramoha abhAvathI, dezasaMyama ho sarvasaMyama thAya; ATha kapAya miTAvIne, dezavirati ho manamAM ThaharAya. cA. 2 bAra kaSAya manathI maTe; sarvavirati ho pragaTe guNarAzi; dezathI sarvasaMyama viSe, anaMtaguNI ho vizuddhi samAsa. cA. 3 saMyama guNaThANa pharasyA vinA, tattvaramaNatA ho kema nAma kahevAya; gajapAkhara khara navi vahe, ehanI gurutA ho AtamamAM samAya. cA. 4 varSa saMyamanA paryAyamAM, anuttaranAM ho sukha atikrama hoya; zukula zukula pariNAmathI, saMyamathI ho kSaNamAM siddhi joya. cA. 5 sarvasaMvara cAritra lahI, pAme arihA ho sahi muktinuM rAja; anaMtarakAraNa caraNa che, zivapadanuM ho nizcaya munirAja. cA. 6 sattarabheda saMyamataNAM, caraNasittarI ho kahI AgamamAMhi; varuNadeva jinavara thayo, vijayalamI ho pragaTe ucchAhi. cA7 DhALano artha : cAritrapada mArA manamAM vasyuM che. je cAritrapada sarva nayanA uddhArarUpa che. ATha karmanA caya-samUhane je rikta-khAlI kare te cAritra kahevAya che, ema cAritra zabdano nirukatArtha che. 1 * 88 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritramohanIyano kSayopazamarUpa abhAva thavAthI deza saMyama (zrAvakapaNuM) ane sarvasaMyama (munipaNuM) prApta thAya che. ATha kaSAya (4 anaMtAnubaMdhI ane 4 apratyAkhyAnI dUra thavAthI manamAM dezavirati bhAva sthira thAya che. 2 bAra kaSAya (4 anaMtAnubaMdhI, 4 apratyAnI ane 4 pratyAkhyAnI) manamAMthI maTe tyAre guNanA samUharUpa sarvavirati bhAva pragaTe che. dezasaMyama karatAM sarvasaMyamamAM anaMtaguNI vizuddhino samAsa thAya che. 3 saMyamanuM guNasthAna pharasyA vinA tattva2maNatA kaI rIte prApta thaI kahevAya ? hAthInA zaNagArabhUta AbhUSaNa gadheDo vahana karI zake nahi. enI gurutA (zobhA) to zreSTha AtmAmAM ja samAI zake che. 4 eka varSa jeTalA zuddha saMyamanA paryAyathI anuttara vimAnanA devo karatAM paNa vizeSa Atmika sukhanI prApti thAya che. saMyamathI zukla pariNAmanI vRddhi thavAthI kSaNamAM siddhipadane paNa jIva prApta karI zake che. pa arihaMta paNa sarvasaMvarUpa cAritra pAmIne muktinuM rAjya pAme che. nizcayathI zivapadanuM anaMtara (najIkanuM) kAraNa cAritra che ane tene pALanArA munirAja che. 6 saMyamanA mukhya bheda sattara kahyA che. temaja caraNasittarI rUpa (70) bheda paNa AgamamAM kahyA che. A padanuM ArAdhana karavAthI varuNadeva tIrthaMka25davI pAmela che ane temane utsAhapUrvaka vijayalakSmI pragaTI che. 7 *sasanehI pyArA re, saMyama kabahI mile. * jJAnasya phalaM virati. tyajavA jevo saMsAra, levA jevuM saMyama, meLavavA jevo mokSa. vivaraNa cAritrane caritra athavA saMyama-samaya-saMgama zabdamAM najIvA pheraphAra che. chatAM eka bIjA pUraka che. jema ke jenuM cAritra (jIvana) sAruM tenuM cAritra (saMyama) sAruM. AtmA saMyama kyAre le ? jyAre samaya pAkyo hoya, cAritranA aMtarAya tUTyA hoya athavA guruno saMgama yathA samaye thayo hoya. sAdhunuM jIvana sAduM (ADaMbara vinAnuM) hoya che. AvA cAritradhara AtmAnuM kanyA jema sAsare jAya tyAre sagapaNa badalAI jAya tema saMsArI jyAre saMyamI thAya tyAre teno parivAra paNa zAstrIya draSTie nIce mujaba badalAI jAya che. cAritra lIdhA pachI karmakSaya karavAnI taka maLe, namratAdi guNono vikAsa thAya, tyAgI-tapasvI-jJAnIno satsaMga paricaya thAya, vairAgyamAM vRddhi karanArA 89 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimitto maLe. AvI taka saMsArI jIvane saMpUrNa paNe na maLe. cAritra mohanIyano kSayopazama thavAthI zrAvakapaNuM yA sAdhupaNuM prApta thAya. cAritra mATe 1. zraddhA, 2. bhAsana, 3. ramaNatAno krama najara sAme ArAdhake rAkhavo joIe. sarvaprathama cAritra mAruM kalyANa ka2ze tevI zraddhA-vizvAsa janme pachI jenI upara zraddhA thAya temAM chelluM je dhyeya hoya te bhAsavA-dekhAvavA lAge pachI aMtima lakSa sudhI pahoMcavAnI jIvanamAM ramaNatA Ave. zuddha cAritra pALavAnI tAlAvelI lAge. AvA cAritranA be bheda karavA hoya to dezavirati ane sarvavirati thaI zake che. teja rIte A cAritra pravRtti svarUpa ane nivRtti svarUpa paNa kahI zakAya. kAraNa, jIva pahelA pravRtti kare ane pachI saMsArathI nivRtti levA prayatna kare. eka dravya cAritra, bIjuM bhAva cAritra. saMsArI tyAgano anurAga dezaviratinA trIjA zikSAvratane svIkArI zarU kare. zikSAvrata-2 ghaDI (sAmAyika) 16+4=20 ghaDI (desAvagAsi) 4 pahora yA 8 pahora (pauSadha) ane 8 pahora+upavAsa+ekAsaNuM (atithIsaMvibhAga) dvArA sAdhanA zarU kare ane pachI sarvavirati jyAre svIkAre tyAre AjIvana cAritranA paccakkhANa le. dezaviratidhara jIva 8 kaSAya (4 anaMtAnubaMdhI, 4 apratyAkhyAnI) nivAravA mATe prayatna kare. jyAre sarvavirati le tyAre 12 kaSAya (4 anaMtAnubaMdhI, 4 apratyAkhyAnI, 4 pratyAkhyAnI) tyajI zuddha cAritra pALavA Agraha rAkhe. cAritra e navapadamAM 8muM, dharmamAM trIjuM ane vIzasthAnakamAM 11muM pada che. navapadamAM sUkSma draSTie vicArIzuM to temAM 1-2 sAdhya varga che. 3-4-5 sAdhaka varga che ane 6 thI 9 sAdhana varga che. teja rIte prathama 1 thI 5 padanA padI pUjyoe jIvanamAM cAritra pada svIkAryuM hatuM. tethI ja kahevAya che ke, cAritra viNa kalyANa nahi, mokSa-mukti nahi. je AtmAne potAnA aviratimaya jIvana pratye aruci thAya evuM jIvana jIvavuM khUMce e ja zuddha cAritrano anurAgI thaI zake. tIrthaMka2 5ramAtmA samavasaraNamAM birAje tyAre tathA sarvavirati svIkAre tyAre 'namo tirthAsa' kahe tema Indra mahArAjA potAnI sabhAmAM bese tyAre 'virati dharmane praNAma' karIne bese. cenuM kAraNa e ja ke, jIvanamAM sAmAyika pratye anurAga che. viratidharma pratye mAna che. paNa pote manathI ghaNA caMcaLa che. vicAra kare tyAMja vaikriya zarIra dvArA pApanI lIlA anubhavavA besI jAya. mATe devo sAmAyika laI zakatA nathI. kSAyika samakitI AtmA (zreNikarAjA) paNa sAmAyika vrata paccakkhANathI vaMcIta hoya che. navakAramaMtranA-68 akSara che. saMsAradAvA-eka dvibhASI ane joDAkSara vinAnI 90 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (thoya) stuti che. tema viratinA paccakakhANanuM karemi bhaMte sUtra-86 akSaranuM zAzvatuM sUtra che. A akSaronuM uccAraNa karyA pachI zrAvaka 2 ghaDI 6 koTInA paccakhkhANa laI zuddha sAmAyika kare to te AtmA tarata ja 92, 19, 25, 925 palyopamathI adhika devagatinuM AyuSya bAMdhe. takalIpha eja che ke, A AtmA ekacitte, zuddhamane, samabhAve 32 doSarahita dharmadhyAnamAM potAno samaya pUro karato nathI. zAstramAM sAmAyikanA nIce mujaba 8 prakAra varNavyA che. nAma artha uttama ArAdhaka 1. sAmAyika - samatAbhAva rAkhavo. damadamatta rAjA 2. samayika - dayA sahita karavuM. metAryamuni 3. samavAda - rAga-dveSa tyajI vyavasthita bolavuM. kAlakAcArya 4. samAsa - thoDA akSaramAM ja tattvane jANavuM. cilAtIputra 5. saMkSepa - thoDA akSaramAM dvAdazAMgIno artha vicAravo. laukIkAcArya paMDito 6. anavadya - pApa vagaranuM AdaravuM. dharmaruci aNagAra 7. parijJA - tattvanuM jANapaNuM (je sAmAyikamAM hoya). IlAcIkumAra 8. pratyAkhyAna - niSedha karelI vastuno tyAga karavo. teTalIputra eja prakAre sAmAyikanA - samyakatva sAmAyika, zruta sAmAyika, dezavirati sAmAyika (12) ane sarvavirati sAmAyika (5) bheda (cAritra) che. cAritranA jema 17 prakAra (bhada) che tema karaNa sittarI (kriyAtmaka pravRtti)nA 70 ane caraNasittarI (AcaraNAtmaka)nA 70 bheda che. je AtmA 12 mahinA sudhI niraticAra paNe cAritradharmanuM uttamottama pAlana kare te anuttaravAsi devanA sukhane paNa oLaMgI jAya. mAtra mokSanagarI sudhI pahoMcavA mATenA je cAra daravAjA che e ArAdhanAnI sAthe kholavA prayatna karavo paDe. prabhuvIre narakagatithI bacavA zreNika rAjAne paccakhANa, ahiMsA, supAtradAna ane sAmAyika e cAra sAdhano batADelA paNa e jIva kAMI karI na zakyo. TUMkamAM sAmAyika-cAritra narakagatine nivAre che. pU. upA. vIravijayajI mahArAje pUjAmAM kahyuM che ke, "be ghaDI paNa maLo ekAMte' prabhunI sAthe milana thAya to zAzvata-acala sukha sAdhatA vAra nahi lAge. sAmAIya vayajutto sUtramAM "bahuso sAmAIyaM kujjAvAraMvAra sAmAyika karavA joIe ema kahI cAritradharmanI ArAdhanAno mahimA vadhAryo che. pU. kezI gaNadharanA samAgamamAM aMbaDa parivrAjaka Avelo. e tAMtrika hato, sAdhaka hato. gaNadhara * 4 daravAjA : 1. darzana-AMkha dvArA jovuM, 2. jJAna-kAna dvArA jANavuM, 3. cAritra-paga dvArA AcaravuM, 4. tapa-zarIra dvArA karavuM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMte e jIvane dezavirati dharmano anurAgI banAvyo. tenI pAse samyakatvano paNa svIkAra karAvyo. aNuvratanuM aNizuddha pAlana pote ane potAnA 700 anuyAyI (ziSyo) paNa karatA hatA. "raMga lAgyo coLa majIThare' e pUjAnI ukti anusAra sAmAyika-cAritra vratanuM paNa apUrva rIte teoe pAlana karyuM hatuM. cAritra padane Avazyaka pada paNa kahevAya che. tethI TUMkamAM ja Avazyaka upara thoDI vicAraNA karI laIe. sAmAyika, cauvisatyo, vaMdana, pratikramaNa, kAussagna ane paccakhANa enI gaNatrI ja AvazyakamAM Ave che. zrAvake savAre uThIne A chae AvazyakanuM pAlana karavuM joIe. karemibhaMte sUtramAM paNa A AvazyakanA vicAro tattva buddhithI karI zakIzuM. cha AvazyakamAM devatattva, gurutattva ane dharmatattvanI ArAdhanA ArAdhaka kare che. sAmAyika e paNa eka prakAranuM Avazyaka ja che. cha AvazyakanA kalpanA-buddhithI avanavA artha joI laIe. 1 sAmAyika dharmatattva janarala hospiTala cAritrAcAranI zuddhi arthe samabhAvamAM vRddhi 2 causityo devatattva sarjana DaoNkTara darzanAcAranI zuddhi arthe samyagadarzana zuddhi 3 vaMdana gurutattva resiDensiyala DaoNkTara jJAnAdikanI vRddhi arthe nIcagotrano kSaya 4 pratikramaNa dharmatattva eksarasAIjha- sarva AcAra- Azravane roke ' (zuddhikaraNa) aticAranI zuddhi 5 kAusagga dharmatattva ArAma, dhyAnamagna vIryAcAranI zuddhi pApanI AlocanA kare 6 paccakhANa dharmatattva anupAna davA tapAcAranI zuddhi IcchAno nirodha kare. cAritrapadanI kaho ke AvazyakapadanI kaho, ArAdhanA karatI vakhate upakaraNanI AvazyakatA hoya che. adhikaraNa e pApa baMdhAvanAra-vadhAranAra sAdhana che. jyAre upakaraNa pApano kSaya karAvanArA sAdhano che. ghaNAM kharA upakaraNa jIvadayA pALavA mATe unanA banAvavAmAM-vAparavAmAM Ave che. keTalAka upakaraNane joI laIe. (1) ogho (rajoharaNa) caravaLo : sAdhune mATe ogho zrAvakane mATe caravaLo, naMdISeNa muni A oghAnA darzana karI tarI gayA. meghakumAra A oghAne bha. mahAvIra svAmIne pAcho ApavA jatAM tarI gayA. (2) muhapattI (mukhavastrikA) jJAnanI AzAtanAthI bacavA bolatI vakhate mukha AgaLa kapaDAnuM banAvela upakaraNa. muhapattiInI paDIlo karatAM 50-40 bola dvArA jIvanamAM pravezelA azubha tattva saMskAro dUra karavAnI bhAvanA bhAvavAmAM Ave che. aMdhakamuninI muhapattiI joI rAjA-rANI tarI gayA. * juo prakaraNa-7, sAdhu pada. 92 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) kaTAsaNuM (unanuM Asana) jenI upara besIne dharmArAdhanA karAya che. puNiyA zrAvake A kaTAsaNA upara besI zuddha sAmAyika karyA. (4) saMthAroH jenA kAraNe meghakumAra saMyamamAM asthira thayA hatA. prabhuvIre teone sthira karyA. suvA mATe upayogamAM AvatuM unanuM vastra. (5) kAmaLIH siMhaguphAvAsI muni jenA kAraNe saMyama dharma bhUlyA. kozAvezyA (zrAvikA)e sthira karyA. kAmaLI kALamAM jIvanI dayA pALavA mATe vaparAya. (6) navakAravALIH jApa karavAmAM sutarAu dorAnI banAvela mALA je nitya jApa karatAM kAmamAM Ave, maNakA-27/36/108. (7) sAdhuno veSa : devatAo jhaMkhe to paNa na maLe tevo veSa. bhATacAraNe A veSa paherI udAyana maMtrIne dharma saMbhaLAvyo tethI maMtrI samAdhimaraNa pAmyA. bhATacAraNanI bhAvanA badalI bhAvapUrvaka A veza paherI jIvana dhanya karyuM. (8) pAtrA : anaMta lablinidhAna gautamasvAmInA nAme prasiddhi pAmela kASTanA pAtrA. aImuttAmuni-valacirI pAtrAnA kAraNe kevaLajJAnI thayA. (9) sthApanAcAryajI : prabhuvIra pachI prathama pATe birAjelA gaNadhara zrI sudharmA svAmInA nAme dharmakriyA karatI vakhate sthApavAmAM AvatI sthApanA. (navakAra paMciMdiya sUtravALuM pustako (10) pothI (zAstra) : sAmAyikamAM ke sAdhu jIvanamAM samatAno lAbha apAvanAra graMtha. ajJAna tyAre ja dUra thAya jyAre zAstra-graMthonuM vAMcana thAya. vAMcatA ane jJAnane vaMdanA karatAM pAtratA vadhe. (11) dAMDo-daMDAsaNa (mokSadaMDaka) : khAsa kASTanuM baneluM upakaraNa. A upakaraNanuM viziSTa rIte tapa paNa thAya che. mokSanI yAdI apAvanAra dAMDo, ane nizI (rAtrI)e gamaNAgamaNamAM upayogI thAya. upAzrayamAM kAjo kADhavA kAma Ave te daMDAsaNa. (muni upAzrayamAM kAjo kADhatA hatA paNa avadhijJAnanAM kAraNe hasavuM AvyuM ne jJAna khasI gayuM.) ItihAsamAM mahAvIra svAmInA jIvana caritra upara thoDI najara nAkhIzuM to prabhuvIra jyAre trIjA marIcinA bhavamAM hatA, tyAre bha. RSabhadevanA ziSya hovA chatAM karmanI kahAnIe muMjhavI dIdhA. usUtra prarUpaNA dvArA nIca gotrakarmano baMdha thayo ane tridaMDIvezanA kAraNe cAritranA pAlanamAM thoDo sudhAro karavAnI bhAvanA bhAvI. pariNAme kAyAnI mAyAne vaza thaI niMdaDIza teoe svIkAryo. kula3,5,6,8, 10,12,14 ane 16 ema 8 bhava sudhI tridaMDI veza dvArA jIvana pasAra karyuM. 93 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tridaMDI vezanI svIkRti - 1. traNadaMDa sahita chuM mATe tridaMDI cihna, 2. mastaka upara coTalI, 3. aNuvratadhArI, 4. caMdanAdi vilepanathI suvAsita, 5. moha sahita chatradhArI, 6. pagamAM pAvaDI, 7. bhagavA vastradhArI, 8. parimita jaLathI snAna, 9. hAthamAM jApa karavA mATe mALA. karmavijJAnamAM mohanIya karmanA 28 bheda che. temAM phakata cAritra mohanIyanA 25 bheda thAya. A 25mAM 16 kaSAyanA ane 9 nokaSAyanA. kaSAyanA mATe dareka jIva eka yA bIjI rIte ochA ke vadhu mAtrAmAM krodha-mAna-mAyA-lobha kare ja che. have rahyA 9 nokaSAya. A nave nava bheda sAnukULa upasarga yA karma baMdhAvanArA che. cAritradhara AtmA athavA saMsArI jIva moha pAmI A karma bAMdhe che. vyavahArathI hAsya-rati-arati-bhaya-zoka-durgaMchA-puruSaveda-strIveda-napuMsakaveda sAva nakAmA lAge paNa tenA pariNAma ghaNAM du:khadAyI hoya che. zAstramAM kahyuM che - akkhANarasaNI, kammANa mohaNI, vayANa tahameva baMbhavayaM guttINa manattINa, cauro drukSmaNa jiyanti / / IndriyomAM rasanendriya, karmamAM mohanIya, vratamAM brahmacarya vrata ane guptimAM managupti e cAra jItavA durlabha che. cAlo, puruSArtha karI cAritranA jIvanane saphaLa karIe. cAritra padanA ArAdhaka arUNadeva : saMsAra taravA mATe guNasthAnakanA cauda pagathiyAM caDhavA paDe che. anaMtakALathI A jIva aneka gati-jAtimAM jyAre janme tyAre prAyaH mithyAtvanA pahelA pagathiye hoya che. pachI uttarAdhyayana sUtramAM kahyA mujaba durlabha evA manuSya janmane pAme che. tyAra pachI paNa 1. manuSyapaNuM, 2. vItarAganI vANInuM zravaNa, 3. e vacana upara zraddhA ane chelle, 4. saMyama-cAritramAM puruSArtha-svIkAra kare to 84 lAkhanA pherAno aMta Ave. aMta mATe tyAga joIe. tyAganI bhAvanA draDha pALavA cAritra joIe. arUNadeve cAritrapadanuM ArAdhana karI tIrthaMkara nAma karma kevI rIte bAMdhyu te joIe. maNimaMdira nagarInA maNizekhara rAjAno arUNadeva nAme putra hato. nAmanI jema devIrUpadhArI puNyavAna ne kalAvAna hovAthI e sarvatra AvakAra pAmato. eka divasa udyAnamAM krIDA karavA gayo. eka rUpavAna strI hIMDoLe hiMcatI joI yovana vayanA kAraNe enA rUpanuM e pAna kare te daramyAna koI vidyAdhare kumAra ane tenA 94 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrane AkAzamArge upADI araNyamAM mUkyA. kumAre Ama acAnaka sthaLAMtara karanAra vidyAdhara sAthe yuddha karI tene parAsta karyo. araNyamAM pharatA kumAre lakSmIdevInA maMdira pAse eka rUdana karatI bALA ane vRkSapara uMdhe mastake bAMdhela puruSane joyA. tapAsa karatA bALAe kahyuM, e vidyAdharano svAmI che, tene baMdhanathI mukta karo. kumAre lakSmIdevIne prArthanA karI. devI prasanna thavAthI vidyAdharane mukta karavA vinaMti karI. arUNadeve vidyAdharane mukta karyo. vidyAdhare baMdhana mukta thavAthI abhayadAna ApanAra kumArane prajJapti Adi 10 vidyAo ApI. have kumAra vidyAnA baLe araNyamAM nirbhayapaNe vicare che. pharatAM pharatAM zAMtinAtha bhAnuM maMdira jotAM tyAM jaI anukULatA pramANe bhAvathI puSpAdi pUjA karI. te avasare tyAM koI devIe AkAzavANI karI, he kumAra ! zAMtidevI kanyAnA ane vidyAdharonA tame svAmI thAo. thoDA ja divasomAM devInA vacana anusAra kumAranA zAMtidevI sAthe lagna thayA ne vidyAdharono e svAmI paNa thayo. puNyavAnanA pagale pagale nidhAnanI jema have kumAra-patnI-mitrAdi parivAra sAthe traddhi-siddhipUrvaka potAnA ghare pAcho Avyo. mAtA-pitA-prajA yuvarAjane joI harSaghelA thayA. have kumAre jayaMtasvAmI cAraNa muninA satsaMgathI samakitano svIkAra karI dharmamaya, ArAdhanAmaya, tyAgamaya jIvana jIvavAnuM nakkI karyuM. kudaratI rIte pitA maNizekhara rAjarSinA darzanathI arUNadevane jAtismaraNa jJAna thayuM. temAM pUrvabhavanA upakAramaya caritra-jIvana joyuM. muktipurI nagarImAM pUrvabhave kumAra vaidyarAja hato. tene eka tapasvI munirAjane sujhatuM auSadha ApI sevA karI munie paNa yogya AtmA jANI pApa-puNyanI vyAkhyA samajAvI. bIjI rIte vaidya bhArekarmI hovAthI ArtadhyAnathI marIne 500 vAnarIono svAmI thayo. araNyamAM pharatAM pharI eja munine joI jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI muninI pUrva janmanI jema jaMgalamAMthI auSadhIo zodhI teno yogya upacAra karI munine zalyarahita karyA. munie tiryajIva hovA chatAM e paNa manuSyanI bhASA samajaze ema vicArI upadeza ApI vratadhArI banAvyo. pUrvabhavanI apUrNa ArAdhanA vartamAna bhave bhAvathI sAmAyikAdi vrata svIkArI 3 divasa anazana karI, ArAdhanA karI vAnaramAMthI rAjaputra thayo che. have A bhavamAM paNa uttama koTInI ArAdhanA-vrata svIkArAdi karI dhanya thA. vAraMvAra uttamakuLa, jainadharma, dharmavAsita mAta-pitA vigere maLatA nathI. mATe manuSya janmane have saphaLa kara. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhava ane vartamAna bhavane barAbara meLavI araNakumAre putrane rAjagAdI ApI zrI prabhAcArya pAse sarvavirati vrata-saMyama lIdhuM. apramatta bhAve gurunI nizrAmAM jJAnadhyAna karatAM dvAdazAMgInA jJAtA thayA. guru mukhethI muni jIvana sAdhanA mATenuM che. te jANyA bAda vIzasthAnakamAMthI cAritra padanI ArAdhanA karavA mana vALI lIdhuM. pote cAritravAna che ane uttama prakAre cAritrapadanI japa-tapa-dhyAnasAdhanA dvArA jo ArAdhanA karavAmAM Ave to bhAvanA saphaLa thAya evA zubha AzayathI prayatna zarU karyA. sAmAyika AvazyakathI saMyama nirmaLa thAya. cauvIsatyo AvazyakathI samakita zuddha thAya, vaMdana AvazyakathI gurujananI prIti-bhakti prApta thAya, pratikramaNa AvazyakathI Atmagaha thAya, kAusagga AvazyakathI cAritranA aticAra-aMtarAya dUra thAya ane paccakhANa AvazyakathI tapanI-karmanI vizuddhi thAya. TUMkamAM A che Avazyaka divasane-jIvanane-pavitra kare che. ane bIjI rIte cAritrapadanuM uttamottama ArAdhana karavA taka Ape che. arUNadeva rAjarSi kevI cAritranI ArAdhanA kare che. tenI parIkSA lAgalagATa anukULa-pratikULa upasarga dvArA lakSmI devIe cha mahinA sudhI karI. dareka kSaNe muni zuddha pariNAmavALA joI devIe pratyakSa thaI kSamA mAMgI. stuti karatAM kahyuM, he muni ! saMsAramAM dravyAvazyakanuM ArAdhana karanArA ghaNAM che. paNa ApanA jevA bhAvAvazyakanA ArAdhaka viralA ja che. Apane huM vaMdana karuM chuM. arUNadevamuni aMte anasana karI bAramA devalokamAM utpanna thayA. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI, eNvI mahAvideha kSetramAM tIrthaMkarapada pAmI janma-jarA-maraNanA duHkhono kSaya karI zAzvata sukhane pAmaze. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI brahmacarya pada duho jinapratimA jinamaMdirAM, kaMcananAM kare jeha; brahmavratathI bahu phaLa laDe, namo namo ziyala sudeha. 1 duhAno artha : zrI jinapratimA ane zrI jinamaMdira kaMcananA karAve tenA phala karatAM paNa brahmacaryathI vadhAre phaLanI prApti thAya che. evA ziyaLavaMtanA uttama dehane namaskAra thAo. 1 DhALa - (kayuM jANuM kayuM banI AvahI - A dezI) brahmacaryapada pUjIe, vratamAM mukuTa samAna ho vinIta; ziyaLa surataru rAkhavA, kahI navavADa bhagavAna ho vinIta. namo namo baMbhavayadhAriNuM. 1 kRta kArita anumati taje, divya audArika kAma ho vinIta; trikaraNayoge e parihare, bheda aDhAra guNadhAma ho vinIta. namo. 2 daza avasthA kAmanI, trevIza viSaya harata ho vinIta; aDhAra sahasa zIlAMgarathe, beThA muni vicarata ho vinIta. namo. 3 dravyathI cAra dArA taje, bhAve parapariNati tyAga ho vinIta; daza samAhiThANa sevatAM, trIza akhaMbha nAma yAga ho vinIta. namo. 4 dIye dAna sovana koDInuM, kaMcanacaitya karAya ho vinIta; tehathI brahmavrata dhAratAM, agAita puNya samudAya ho vinIta. namo. 5 corAzI sahasa munidAnanuM gRhasthabhaktiphaLa joya ho vinIta; kriyAguNaThANe muni vaDA, bhAvatulya nahi koya ho vinIta. namo. 6 dazame aMge vakhANIyo, caMdravarmA narIMda ho vinIta; tema ArAdhI prabhutA varSo, saubhAgyalakSmI sUrIMda ho vinIta. namo. 7 DhALano artha : sarva vratomAM mukuTa samAna evA brahmAcaryapadanI pUjA karIe. ziyaLarUpI 97 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpavRkSanI rakSA karavA mATe bhagavAne nava vADo kahI che. te vinIta AtmA ! brahmavratadhArIne namaskAra karo. 1 divya (vekriya) ane dArika ema be prakAranA kAma bhogane kUta. kArita ane anumati e traNa prakAre trikaraNa (mana-vacana-kAyAnA) yogathI parihare-tyAga kare. e rIte enA guNanA dhAmarUpa aDhAra (2*3=643=18) bhedo thAya che. 2 brahmavratadhArI jIva kAmanI daza avasthA ane pAMca iMdriyonA trevIza viSayo (8 sparza, pa rasa, 2 gaMdha, 5 varNa ane sacitta-acitta ne mizra ema traNa jAtanA zabdo jANIne tene dUra kare. aDhAra hajAra zIlAMgarUpa rathamAM besIne muni mahArAjA vicare. 3 brahmavratadhArI dravyathI cAra prakAranI (kumArikA, kubhAMganA, vidhavA ane vezyA) strIone taje ane bhAvathI parapariNatino tyAga kare, daza samAdhisthAnane seve ane trIza prakAranA abrahmano tyAga kare. 4 karoDo soneyAnuM dAna Ape ane sonAnuM caitya karAve tenA karatAM paNa brahmavrata dhAraNa karavAthI agaNita puNyanA samUhanI prApti thAya che. 5 corAzI hajAra munine dAna devAnuM phaLa eka gRhastha dazAmAM rahelA brahmacArI strI-puruSa (vijayazeTha ane vijayArANI)nI bhakti karavAthI prApta thavAnuM zrI jinezvare kahela che. kriyA-saMbaMdhI guNaThANAmAM muni moTA kahevAya che paNa bhAvatulya bIjuM koI gaNAtuM nathI. 6 dazamAM (praznavyAkaraNa nAmanA) aMgamAM A brahmacaryano mahimA vakhANyo che. A padanuM ArAdhana karavAthI caMdravarmA nAmanA rAjA prabhutA-tIrthakarapadane pAmyA che ane saubhAgya-lakSmIrUpa surendrapaNAnI prApti temane thaI che. 7 * namo namo baMbhavayadhAriNaM. * e vrata jagamAM dIvo mere pyAre. (vivaraNa | svAmIvAtsalya (sAdharmika bhakti) sarva dharmamAM jema zreSTha kahyuM che. tema aNuvrata ke mahAvratamAM brahmacarya mugaTa samAna AdaranIya sanmAnanIya che. A jagatamAM saMsAra jo vadhato hoya narakagatinA kalpanAtIta duHkha anubhava karavA paDatA hoya to tenuM mukhya kAraNa abrahmanuM sevana che. zAstramAM brahmacArI AtmAnI surakSA mATe jIvanane pharatI nava vADa bAMdhavAnI svIkAravAnI kahI che. A vADa enA lIdhelA vratane akhaMDIta suvizuddha rAkhe che. vimala kevalIne eka bhakta vinaMti karI ke,84 hajAra sAdhuonI athavA 10 hajAra 98 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakonI mATe vividha rIte bhakti karavI che. kRpA karI mane lAbha Apo. upakArI A prasaMga kapIla kevaLInA nAme paNa prasiddha che. jJAnI bhagavaMte zrAvakanI bhakti karavAnI bhAvanAne AvakArI sAthosAtha ATalAbadhA sAdhu-zrAvakonI bhakti karavA karatAM (AraMbha-samAraMbhanA pApathI bacavuM hoya to) tamo Adarza rIte brahmacaryavratanuM suvizuddha pAlana karatAM evA vijayazeTha-vijayA zeThANInI jo bhakti karazo to mahAna lAbha thaze. zrAvake gurunA mArgadarzana mujaba puNyAtmAne zodhI bhakti karavA prayatna zarU karyo. savAyo lAbha lIdho. kacchamAM jaI vijayazeTha-zeThANIne zodhI sAdharmika bhakti karI. kahevAya che ke, cakravartI pAse Rddhi-siddhimAM 14 ratnanI aMdara eka paMcakalyANI azva-ghoDo hoya che. tenI pAse khAsa brahmacaryanuM pAlana karAvavAmAM Ave che. tethI e azvano mahimA akhaMDita rahe che. AyuSyapUrNa karI 8mA devaloke e avatAra pAme che. devagatinA devo 4 prakAranA bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa, vaimAnika hoya che. temAM khAsa karIne 1 thI 12 devalokamAM vasanArA vaimAnika devo nIcenI paddhatithI khAsa brahmacaryanuM pAlana kare che tema kahIzuM to khoTuM nathI. 1-2 devalokanA jIvo manuSyanI jema kAyAthI bhoga bhogave. 3-4 devalokanA jIvo mAtra devInA zarIrane sparza karI AnaMda pAme. 5-devalokanA jIvo mAtra devInA rUpane joI AnaMda pAme. 7-8 devalokanA jIvo mAtra devInA zabdane sAMbhaLI AnaMda pAme. 9-10 devalokanA jIvo mAtra devInA ciMtvanathI AnaMda pAme. 11-12 devalokanA jIvo devIone najare jue paNa nahiM. zAstramAM 9 kaiveyaka ane pAMca anuttaravAsI padavIdhara viziSTa prakAranI sUrimaMtranI paMcaprasthAnanI jyAre ArAdhanA kare tyAre strIno paDachAyo paNa na jUe. A viziSTa prakAranI ArAdhanA jinazAsananI prabhAvanA mATenI zaktinI upAsanA rUpe kare. vyavahAramAM (1) hajAro rANI hovA chatAM rAvaNe sItAnuM haraNa karyuM. (2) maNiratha rAjAe madanarekhAnA kAraNe yugabAhunuM khUna karyuM. (3) sarasvati sAdhIne gadaMbhIla rAjAe aMtaHpuramAM rAkhI (4) prajApati rAjAe putrI sAthe lagna karyuM. (5) caMdrazekhara rAjAe paraNIta benane potAnI saukya banAvI. (6) madhurAjAe kanakaprabha rAjAnI patnI-IndramAlAne patnI banAvI. (7) caMDapradyota rAjAe rUpavAna dAsInuM haraNa karI paTTarANI banAvI. (8) potAnA rUpanA kAraNathI bIjA lalacAI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jatA jIvone bacAvavA sAdhvI thaI kalISTa tapa karI kadarUpa thayA. anasana paNa karyuM chatAM karme duHkhI karI. (9) aparigRhItA urvazIdevImAM Asakta thaela mitrane jyortimAlI deve (gautamasvAmIno jIva) sthira karyo. (10) nava nArada ekaja ziyaLa vratanA kAraNe mokSe gayA. AvA anekAneka prasaMgo rAgadazAnA kAraNe viSayonA kAraNe jIvo IcchAe anicchAe abrahmano anubhava kare che. tethI janma-maraNa vadhe che. mATe ja svadArAsaMtoSavrata dezaviratidhara zrAvakoe levuM ne zuddhatAthI pAlana karavuM joIe. zarIramAM AhArathI rasa, rasathI lohI, lohIthI mAMsa, mAMsathI carabI carabIthI hADakAM, hADakAMthI majjA ane majjAthI vIrya athavA zukra bane che. A sAta dhAtuthI banatuM vIrya abrahmanA sevanathI nAza thAya che. dareka dhAtune bIjA dhAtumAM rUpAMtara thavA sAta-sAta divasa lAge che. eTale vIrya banatA 49 divasa lAge. jyAre mAtra eka vakhata abrahmanuM sevana karanAra 2 thI 9 lAkha samUrchima paMcendriya jIvonI hiMsA karanAra kahevAya che. abrahmanA kAraNe zarIra ghasAya, akALe roga-vRddhAvasthA yA nabaLAI paNa Ave. aMtarAya karmanA prabheda vIryAntarAya sAthe brahmacaryano ghaNo najIkano saMbaMdha che. tethI brahmanA sevananA kAraNe karmano baMdha thAya che. jeno vistRta adhikAra uttarAdhyayana, praznavyAkaraNa, jJAnasAra, dazavaikAlika, bhagavatijI, upadezaprAsAda, sUtrakRtAMga, saMbodhisattarI jevA aneka graMthomAM maLe che. brahmacaryanA pAlanamAM draDha evA AcArya bappabhaTTasUri, sItA, kalAvatI, dopadI, subhadrA, suvratazeTha jevA aneka AtmAoe duHkhadAI upasargo sahayA hatA. tethI devatA paNa AvI AkarSAI gayA hatA. zAstramAM zuddha brahmacaryanI sevana mATe ati bhojanathI dUra rahevAnI salAha ApI che. arthAt bhojana viSaya-vikArone poSaNa Ape che. kusthAna, kusaMga, kusAhitya darzana-vAMcana mana vacana kAyAne bagADe che. TUMkamAM guNanI vRddhi kare te mATe vicAronI zuddhi joIe. kAmavAsanA puruSa karatAM strIone AThagaNI jAgrata hoya che. ane dIrghakALe te zAMta thAya che. A eka hiMsA-(anubaMdha hiMsA) che ke je mojazokha yA IcchAnA kAraNe thAya che. heturUpa hiMsA-rasoI vepAra AdimAM thAya. svarUpa hiMsA-dharma kAryAdimAM jayaNApUrvaka pravRtti karavAthI thAya che. jyAre uparanI anubaMdha hiMsA vinA kAraNe saMsAra vadhAranArI janma-maraNa karAvanArI che. mATe brahmacaryanuM mana-vacanakAyAthI pAlana karavA Agraha rAkhavo joIe. veda-puruSaveda, strIveda, napuMsakaveda evA vedanA 3 prakAra che. AtmA 100 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ molamAM tyAre ja jAya jyAre A vedanI viTaMbaNA dUra kare. brahmacaryanA zuddha pAlanamAM A vedanuM paNa avAMtara rIte mahatva darzAvavAmAM kahevAmAM AvyuM che. maMtranI phaLazrutI brahmacaryanI pavitratA upara chUpAI che. draupadI satI vikaTa saMyogomAM phasAI gaI hatI. tarata mahAsatIe ekAgratAthI namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa zarU karyuM. pariNAme saudharmendranuM vimAna aTakI gayuM. jJAnathI Indra kAraNa zodhyuM, senApati dvArA saMkaTa dUra karAvyuM. pachI ja vimAna AgaLa gayuM. brahmacaryane sthAne bIjo eka zabda brahmateja vaparAya che. mAMDavagaDhanA rAjA jayasiMhano dharmaniSTha-vizvAsapAtra pethaDa maMtrIe bharayuvAnImAM (32 varSanI vaye) brahmacarya vratano svIkAra karyo. eka vakhata rANI lIlAvatInI dAsI maMtrInA ghare AvelI. vAtavAtamAM kahyuM rANIsAhebane tAva Ave che. ghaNA upacAra karyA jato nathI. tyAre maMtrIzvaranA patnIe maMtrInA pUjAnA vastra ApIne kahyuM, kapaDuM oDhADajo, tAva cAlyo jaze. ane brahmatejanA kAraNe ema ja thayuM. rAjAno raNaraMga hAthI jyAre tophAne caDyo tyAre paNa A vacce ja tene zAMta karyo. janama janamanI abrahmanI khINamAM paDela AtmA sadguruonA zubha AzIrvAdathI brahmacaryanI zikhara upara AruDha thAya che. e AtmA dAnadharma vaDe parigrahanI saMjJAne nirmaLa kare che. nabaLI-dabAvI de che. dAna eTale tyAga karavo. je tyAgano mArga apanAve tene saMgraha karavo game ja nahi. zIla-maithuna-saMjJAnI sAme laDavuM paDe. anAdinI A kAmazaktivAlI saMjJA viziSTa prayatna karyA vinA vaza thAya ja nahiM. tapa-AhArasaMjJAne pAtaLI pADe che. jyAre bhAvadharmanuM samyagujJAna ciMtana saMsAra yAtrAne mokSayAtrAmAM pheravI de. A badhu niSThAno aMza jIvanamAM Ave to zakya che. akhiyanameM avikArA' e kavinI kalpanA brahmacaryanI sAdhanAmAM ghaNI jarUra che. jyAM vikAra che tyAM patana che. jyAM avikAra che tyAM utthAna che. mArI AMkhomAM evuM aMjana karI do, evI bhakti bharI do jethI huM avikArI banuM. ItihAsa kahe che ke sItAjIe rAvaNane spaSTa zabdomAM kahyuM hatuM ke, 3/ hAthanI maryAdA rekhAnI aMdara bhUle cUke AvatA nahi. je paLe e maryAdAnI rekhA oLaMgazo te kSaNe sItA nahIM paNa sItAnuM kalevara (maDadu) tamone jovA maLaze. TUMkamAM maryAdA-brahmacaryanuM rakSaNa karavA rAmabANa upAya che. jyAre rAvaNa sItAjIne upADI jAya che. tyAre pote kyA mArge gayA tenI sAkSI tarIke sItAjI kAnanA kaMDala mArgamAM nAkhatAM gayAM. rAmacaMdrajInA hAthamAM e kuMDala AvyA. lakSmaNajIne pUchayuM, A kuMDala konA che ? lakSmaNajIe javAba Apyo, 101 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAbhIzrI kevA kuMDala paheratA hatA tenI mane khabara nathI, paNa bhAbhIzrInA page roja praNAma karyA che tethI jhAMjhara kevA paheratAM hatAM tenI mane khabara che. kahevAno artha eja ke, draSTidoSa ja mAnavIne patananI pagadaMDIe caDAve che. brahmacarya ane Indriya paraspara zatru paNa che ne mitra paNa che. Indriya jenA upara (manuSya) rAjya kare tene nabaLo-pAyamAla karI nAkhe ane eja Indriya upara je (manuSya) rAjya kare te badhuM ja meLavI zake che. hAthIne pakaDavA mATe hAthaNInuM vizALa citra jaMgalamAM rAkhavAmAM Ave ne tenI pAse khADo karI najIvuM ghAsa bichAvavAmAM Ave to e hAthI kAmAMdha jevo thaI hAthINI sAthe gela karavA, AnaMda karavA citranI pAse jAya ne tyAM khADAmAM phasAI jAya. AvA baLavAna hAthInI pAse dhAryuM kAma karAvavA mahAvata paNa te vakhate madadarUpa thato nathI. rAjA bhartuharI jyAre rANI piMgalAmAM Asakta hatA. tyAre rANInA strInA zabda-rUpa-rasa-gaMdha-sparzanI vAto zRMgArazataka graMthamAM ghaNI lakhI. paNa jyAre amara phaLanA kAraNe strInA caritrano rAjAne anubhava thayo. tyAre eja rAjAe vairAgyazataka lakhyuM. temAM brahmacaryanA saMbaMdhI zlokamAM lakhyuM. bhIkSAmAM satvahIna nIrasa bhojana maLe to AnaMda mAnanArA, suvA mATe pattharavAlI kharabacaDI jamIna maLe to paNa calAvI lenArA, zarIrane DhAMkavA mATe melAMghelAM-apUrA-jIrNavastra paherI jaMgalamAM vicaranArA evA muni-bAvA-phakIrane paNa Indriyajanya viSayo zAMtithI samAdhimAM lIna thavA detA nathI. kharekhara, viSayo ! tame viSa jevA cho. saMsAramAM gRhasthAzrama, vRddhAzrama, vAnaprasthAzrama, saMnyAsAzramamAM nivAsa karavo sahelo che. paNa brahmacaryAzramamAM mana-vacana-kAyAnI zuddhithI rahevuM duSkaramAM paNa duSkara che. mATe ja saMbhUtivijayajI gurudeva kozAvezyAne tyAM cAturmAsa karI AvelA syulibhadrajIne duSkara-duSkara-duSkara tame kArya karyuM te mATe dhanyavAda ApyA. bAvIza pariSadamAM strI e eka anukULa pariSaha che. tene jItavo ghaNo duSkara che. brahmacaryavratadhArI jIvane kAmanI-10 avasthA ane pAMca IndriyonI 23 viSayone jANI levA ane dUra rahevA prayatna karavo paDe che. AjanA jamAnAmAM viDIyo kemerA dvArA eka nahiM aneka sthaLa upara cekIMga karavuM vyavahArathI zakya che paNa samyagUjJAna dvArA jIvanI pariNati upara dhyAna rAkhavuM, zuddha pariNatinuM pramANapatra ApavuM agharuM che. je AtmA brahma eTale AtmA ane carya eTale zubha bhAve vicare tene brahmacarya kahevAya. cha'ripAlIta tIrthabhUminI sparzanA karavA mATe nikaLelA saMghanA zrAvaka-zrAvikAne teja kAraNe teTalA samaya mATe 102 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacArI kahevAya che. saMsAranI yAtrA janma-maraNa vadhAranArI che. jyAre tIrthabhUminI sparzanA karavA mATe nikaLelo yAtrAsaMgha janma-maraNa ghaTADanAra, pApano kSaya karanAra che. dharmanA viratimaya anuSThAnamAM paNa tethI brahmacaryanuM pAlana karavAnuM kahyuM che. kalpasUtramAM kumAranaMdI-nAgila zrAvakano eka prasaMga Ave che. kumAranaMdI 500 kanyA (patnI)no svAmI che. mRtyu pachI teno janma hAsA-mahAsA nimnazreNInI devInA pati tarIke thavAno che. chatAM devIo tene jaldI baLI maravA, hAsAprahAsAno svAmI thavAnuM niyANuM karavA prere che. kumAranaMdIne kalyANamitra-nAgila zrAvaka ghaNuM samajAve che. 500 kanyAnuM jIvana na bagADavA prere che paNa badhuM patthara upara pANI ! baLIne-niyANuM karI mare che. tenI pAchaLa mAtra strIlaMpaTapaNuMabrahmapaNuM ja kAraNa che. tethI ja mahApuruSoe gAyuM che, "ziyaLa samo vatako nahiM." hasya sAruM vrata dhAraNaM ca deha-zarIra maLyuM che to tenI kharI sArthakatA vratasvIkAravAmAM che. ekathI cAra IndriyavALA tIryaca, naraka ane devagatinA 70 lAkha yonimAM janmelA jIvone deha maLyo che. paNa deha dvArA sukRtya karI saphaLa karavAnI draSTi-bhAvanA-anukULatA teone maLI nathI. manuSya deha dvArA tapa-japa-ArAdhanA karI zake che. upasarga Ave to prasanna bhAve sahana karI zake che. tethI brahmacaryanuM A deha dvArA pAlana karI levuM eja kalyANano mArga che. yogazAstramAM sAdhunI zuddhavata pAlana mATenI pa-bhAvanA kahI che. 1 zuddhanirdoSa vastInI jayaNA. 2. rAgamaya kathAno tyAga. 3. pUrvAnubhUta smaraNa tyAga. 4 strInA aMgopAMga jovA-vibhUSAno tyAga ane 5. pauSTIka vigaI yukta AhArano tyAga. A bhAvanAo mahAvratadhArIne jAgRta rAkhe che. jIvanamAM mahAbhAgye je vrata levA bhagiratha puruSArtha karyo tenuM suvizuddha pAlana karavA A bhAvanAo ati Avazyaka che. vairAgyane vadhAravA, vratane svIkAra karavA, anityAdi bAra bhAvanAo jo najara sAme rAkhavAmAM Ave to saMsAramAM jIvavAnI ane nAnI nAnI vAto dvArA kaSAyone vaza thavAnI Teva sudharI jAya. manuSyagatimAM ke devagatimAM maLeluM sukha duHkhamAM parivartIta na thAya te mATe A bhAvanAo bacAve che. zarIra thoDAM varSo mATe bhADe lIdhuM che. jo A vAta samajamAM AvI jAya to nizcita sAdhavAnuM sAdhI levAya. TUMkamAM sAdo veza, sAdI vANI ane sArA vicAro jIvanamAM ghaNAM jarUrI che. dharmaratna prakaraNa graMthamAM saMsArano paricaya karAvatA racayitA mahApuruSe kahyuM che ke, saMsAra 1. duHkharUpa che, 2. duHkhadAI phaLa ApanAra che, 3. duHkhano anubaMdhaka che, 4. viMTabaNA-ApattirUpa che, 5. sAra vagarano asAra che. A vAta jANyA 103 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajyA-vicAryA pachI bhAvazrAvaka brahmacarya svIkAravA-pALavA vilaMba na kare. "kSaNa eka lAkheNI jAya re' A vAta dhyAnamAM rAkhI maLelA durlabha janmane saphaLa kare. bhIDa vageremAM (1) vijAtIya sAmAnya sparza, (2) svapnadoSa, (3) zArIrika vyAdhinA kAraNe sevA levI paDe to tenI jayaNA rAkhavAmAM Ave che. zrAvakanA aticAramAM khAsa-brahmacaryanI bAbatamAM grahita-agrahita beno sAthe asabhya vyavahAra na karavA bhArapUrvaka kahevAmAM Avela che. tenA badale benone uMmaranA AdhAre mAtA-bena-putrI tarIke mAnavI-svIkAravI zobhAspada che. brahmacarya saMbaMdhI pAMca aticAra darzAvavAmAM AvyA che. (1) apirigrahItA gamana (2) Itvara parigrahitA gamana (3) anaMgakriDA (4) paravivAha karaNa ane (5) tIvra kAmAbhilASA mukhyatve abrahmanuM sevana svArthanA kAraNe, bAhya prema-lAgaNIne kAraNe, viSayone Adhina hovAnA kAraNe thAya tema kahI zakAya. A dUSaNathI bacavA mATe jIvananI zuddha AcaraNAno svIkAra Avazyaka che. brahmacaryanI zuddhi sAcavavA 10 samAdhinA sthAnane sAcave-svIkAre-jALave e ja zobhAspada che. munio 18,000 zIlAMgarathanA dhAraka hoya che. tethI lIdheluM vrata aNizuddha pALI zake che. ajitazAMti stavamAM be bhagavAnanI vividha rIte stavanA karI che. e stava upara pU. abhayadevasUri tenA arthane hAvabhAvapUrvaka varNave che. deva-devI kaI rIte prabhubhakti kare che te zrRMgAra rasathI kahe che. te vAta rAjaputrI madanamaMjarIe sAMbhaLI ane sUrinI rAgI thaI. rAjaputrIne ziSyanA rAgamAMthI mukta karavA ane vairAgyarasathI bhIMjAvI devA guru jinezvarasUrie arthane vairAgyarasa dvArA dviarthI karavA ziSyane AjJA karI. pariNAme abhayadevasUri ane rAjaputrI banne vairAgyavAna thayA ane zuddha brahmacArI thayA. brahmacaryanA pAlana vakhate khAsa sAdhake AhAra upara kaMTrola rAkhavo joIe. cha vigaImAMthI ochAmAM ochI vigaInuM sevana, taLeluM, mIThAInuM alpamAtrAmAM sevana, khAdheluM pacI gayA pachI ja bhojana karavAnI bhAvanA vi.nA kAraNe brahmacarya zuddha pALI zakAya. teja rIte rAganA kAraNe, viSayanA kAraNe je ApaghAta-mRtyu pAme che te duSaNa paNa brahmacaryanA pAlanathI TaLI jAya che. kahevAnuM tAtparya eja ke, vyavahArIka, laukika ke AdhyAtmika rIte brahmacArInuM jIvana Adarzamaya hoya che. brahmacarya vratapadanA ArAdhaka caMdravarmA rAjavI : zarIra dArika ane vaikriya Adi pulonuM bane che. tenI vadhu mAvajata karanArane vadhAre parAdhIna banavuM paDe che. pApano anurAga vadhAre che. anubhavIoe kahyuM che : 104 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka mauna kaleza-kaMkazathI bacAve, bolako saMsAra vadhAre. * jJAna ajJAnakaTathI bacAve, pramAdI jIvana bagADe. ja dhyAna pApavicArothI aTakAve, ciMtA zarIra rogI kare. * mamatA bhayathI bacAve, ughato janma-maraNa bagADe. mATe ja caMdravarmA rAjAe nazvara evA zarIra dvArA zuM sAruM karyuM te tapAsI laIe. mAkaMdapurI nagaramAM caMdrava rAjA rAjya karato hato. rANI caMdrAvatI rAjAnI dharmabhAvanAmAM vRddhi karatI hatI. eka divasa rAjA nagarImAM padhArelA cAra jJAnanA dhaNI cakrezvara AcAryano dharmopadeza sAMbhaLavA udyAnamAM jato hato. mArgamAM be rUpavAna tejasvI yuvAnamunine kAusagga dhyAne ubhelA joI teone bhAvapUrvaka vaMdanA karI. rAjAe guru pAse AvI vaMdanA karI pUchyuM, he kRpAnidhi ! mane mArgamAM maLelA be sukamAra dehavALA munie zA mATe cAritradharma svIkAryo ? zA mATe dhyAnamAM AruDha thayA ? kRpA karI mArI jijJAsA pUrNa karo. atyAre to e kAcI umaravALA che. jJAnI gurue rAjAnI jijJAsA pUrNa karatAM kahyuM, rAjana ! A saMsAramAM pApano bApa lobha che. teno pitA rAga che ane pitAmaha moha che. ane e ja utpattinuM sthAna che. mATe e banne munino bhUtakALa ne teonA vairAgyanA kAraNa mATe kahuM chuM. pahelA muni pUrva avasthAmAM madanazreSThI hatA. teone paraspara kaleza karanArI caMDA-pracaMDA nAme be patnI hatI. kalezanA kAraNe gharamAM azAMti hatI. lakSmI paNa rIsAI gaI hatI. banne patnIo maMtravAdI hovAthI zreSThIne kAMI sukha nahotuM. eka divasa zreSThI kIdhA vagara dezAMtara cAlyA gayA. keTalAka divase kAzIpurImAM dhanADhaya evA bhAnuzeThane tyAM pahoMcyA. bhAnuzeThane kuLadevIe svapnamAM putrI vidyulattAne madanazreSThInI sAthe paraNAvavA kahyuM hatuM te anusAra moTI AzAe vidyulattA sAthe vivAha karyo. paNa banne patnI karatAM trIjI patnI vadhAre maMtra-taMtrane jANanArI nIkaLI. Ama, zreSThInuM jIvana strI saMganA lobhe ghaNuM duHkhI thayuM. bIjA muni pUrva avasthAmAM dhanadeva nAme hatA. teoe paNa eka strI para bIjI strA karI mana zAMta thaze ema mAnyuM. paNa bAhya draSTie divase zAMta rahelI banne patnIo rAtanA gharanI bahAra jaIne kAMIka ayogya kArya karatI. zaMkAzIla dhanadeve jyAre e najaro najara joyuM tyAre tenuM mana zamazamI gayuM. te daramyAna zrImati nAme trIjI patnI karI. traNanuM tikhaDa thavAthI ane e traNe patnIo maMtravAdI hovAthI 105 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanadevanuM jIvana ApattithI gherAI gayuM. na zAMtithI rahevAya na zAMtithI jIvAya. kudaratI rIte dhanadeva zeTha ane madanazreSThI nagarInI bahAra zrI RSabhadeva prAsAdamAM prabhunA darzana karatAM bhegA thayA. derAsaranI bahAra nIkaLI oTalA upara sAmasAmA ciMtAgrastha avasthAmAM beThA. thoDIvAramAM jyAre paraspara aupacArika vAto thaI tyAre pota-potAnI vitaka kathAo paraspara karIne bannee potAnA manane halakuM karyuM. dhanadeva ane madanazreSThIne have arasaparasa strIonA lobhanA kAraNe duHkhI thayA te vAta samajAI gaI. banne saMsArathI vairAgyavAna thayA ane dezanA sAMbhaLI gurunI nizrAmAM cAritra svIkArI dhanya banyA. rAjana ! tame je be muni joyA enI ja A strIonA kAraNe utpanna thaelI duHkhadAI kathA che. caMdravarmA rAjA be muninA jIvana parivartananI ane cakrezvara AcArya gurudevanI vairAgya vAto zravaNa karI pratibodha pAmyo ane putrane rAjagAdI ApI saMyamanA mArge cAlI nikaLyA. saMyama eTale cAritra. cAritra eTale pAMca mahAvratonuM uttama prakAre pAlana. mahAvratomAM paNa brahmacaryavratanuM suvizuddha ArAdhana. A rIte caMdravarmA rAjA mahAvratanI ArAdhanamAM, jJAnanI sAdhanAmAM tallina thayA che. trika2Nayoge emAM kSati-khAmI na Ave tenI kALajI rAkhe che. gurue vIzasthAnakano mahimA je varNavyo, temAM askhalIta brahmacarya pada dvArA AtmasAdhanA karI rahyA che. A rIte ucca bhAve eka bhavamAM aneka bhavone sudhAravAnI taka jhaDapI lIdhI. 'karaNa-ka2AvaNa-anumodana sarIkhA phaLa pAve' e paddhatie devagatimAM rAjarSi muninI Indra dvArA prasaMzA sAMbhaLI vijayadeva, muninI parIkSA karavA Avyo. apsarAnuM vRdgha ubhuM karI nATyAraMbha cAlu karyo. aneka rIte muninA manane dUSita karavA prayatna karyA paNa saphaLatA na maLI. chevaTe deva prasanna thaI muninI stavanA karI. zIlanA prabhAvathI jinapada pAmanArA munino mahimA vadhAryo. caMdravarmA muni AyuSya pUrNa karI brahmalokamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI mahAvidehamAM puSkalAvatI vijayamAM puDarIkINI nagarImAM tIrthaMkara pada pAmI akSaya padanA svAmI thaze. trika2Nayoge vaMdana ho e munine ! 106 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zrI kriyA (zubhadhyAna) pada duho Atmabodha viNa je kiyA, te to bALaka cAla; tattvArathathI dhAriye, namo kriyA suvizALa. 1 duhAno artha : Atmabodha vagaranI je kriyA che te to bALakanI cAla jevI che. tattvArtha Adi graMthothI Atmabodha dhArIe ane atyaMta vizALa evA kriyApadane namaskAra karIe. 1 DhALa (suNa bahenI piluDo paradezI- e dezI) dhyAna kriyA manamAM ANIe, gharmazukla dhyAthIje re; ArodranAM kAraNa kiriyA, pacavIzane vArI re, dhyAnakiyA bhajo nizadina prANI. 1 kaMcanakAMti parameSThIrUpe, lokAloka pramANe re; sarva zAMtikara bhALa ThekANe, dhyAvo praNava guNakhANa re. dhyAna. 2 tera kiyAThANa tera kAThiyA tajI, karaNasittarI bhajIe re; yoga aDadiki samyakatva kariyA, Atama sukhakara jajIe re. dhyAna. 3 pahelI caudiDhi jJAnAdhAre, ratnatrayAdhAre cAra re; aDa karmakSaye upazame vicitrA, oghadaSTi bahu prakAre che. dhyAna. 4 viSa garala hInAdika vAro, taheta amRta dhAro re; prIti bhakti vacana asaMge, zubha pariNati sudhAro re. dhyAna. 5 aMtarAtattva viSaya pratite, e jJAna kiriyA sAcI re; ahiyAvAdI kuNapakSIo, zukalapakSIo diyAvAdI re. dhyAna 6 azubha dhyAnaThANa tresaTha vAdI, dhyAnazataka mana dhArI re; harivahana tIrthakara huo, saubhAgyalakSmI diladhArI re. dhyAna. 7 DhALano artha : dhyAnakriyA manamAM dhAraNa karIe. dharmadhyAna ane zukladhyAna bAIe. ArtadhyAna 107 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane raudradhyAnanA kAraNabhUta pacIza kriyAone dUra karIe. he prANI ! tame rAtri divasa dhyAnakriyAne bhajo. 1 jemanuM svarUpa lokAlokamAM vistAra pAmeluM che evA suvarNanI kAMtimaya paMcaparameSThirUpa-OMkArane sarva zAMtine karanAra bhAlasthaLe (kapALane ThekANe) sthApana karI guNanA sthAnarUpa tenuM dhyAna karIe. 2 tera kriyAnA sthAnako ane tera kAThIyAone tajIne karaNa-sittarInA 70 bhedone sevIe. yoganI ATha dRSTi temaja AtmAne sukhakara evI samyaktvapUrvakanI saMyamanI kriyAne pUjIe-tenuM sevana karIe. 3 ATha dRSTimAM pahelI cAra dRSTimAM jJAnanI mukhyatA hovAthI te jJAnAdhAre kahelI che ane bIjI cAra dRSTi darzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatrayane AdhAre kahelI che. ATha karmanA kSaya tathA upazamathI tenA vicitra bhedo thAya che ane oghadraSTi to ghaNAM prakAranI kahelI che. 4 viSa, garala ane hIna vagere anuSThanone choDI tadvetu ane amRta anuSThAnane dhAraNa karo temaja prIti, bhakti, vaMcana ane asaMga A cAra prakAranA anuSThAna AcarIne zubha pariNAmane sudhAro. 5 aMtaHkaraNamAM tattvabhUta viSayanI pratIti thAya tyAre e jJAnakriyA sAcI jANavI. bAkI je akriyAvAdI che te kriyAne niSphaLa mAnIne tajI devAnuM kahenArA che, te kRSNapAkSika che ane kriyAvAdI che te kriyA karavAnuM kahe che te zukalapAkSika che. 6 azubhadhyAnanA 63 sthAnako che, tene dhyAnazatakamAM vAMcI, manamAM dhArI tene choDI devAM. A padanA ArAdhanathI harivAhana rAjA hRdayamAM saubhAgyalakSmIne dhAraNa karI tIrthaMkara thayA che. 7 * jJAnasya phalaM virati jJAna kriyAbhyAM mokSaH * kriyAe karma. vivaraNa : saMsAramAM jaDa ane cetana be vibhAga che. jaDa sthira che. eka ja sthaLe paDyuM raheze. sudhAro-vadhAro kAMI karI nahi zake. jyAre cetana eka sthaLethI bIjA sthaLe sthaLAMtara karI zake. sudhAro-vadhAro karI zake, jaDamAM paNa jAgRti lAvI zake. bIjA zabdamAM jIvonA jema be prakAra trasa ane sthAvara che. tema jaDa-cetana samajo. mana-eka sthaLe, sthira nathI rahetuM eTale te caMcaLa che. tenI caMcaLatA koIpaNa prakAranA nimittane AdhIna che. nimitta eja kriyA-pravRtti karAvanAruM tattva che. zAstramAM kriyA anekAneka paddhatinI batAvI che, tenA nIce mujaba bheda che. 108 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 2. 3. 4. arthakriyA - jenI jarUrata hoya ane karavI paDe te. anarthakriyA - jenI jarUrata na hoya chatAM karyA karIe te. hiMsAkriyA - pApanA AraMbha-samAraMbhavALI kriyA. akasmAt kriyA IryApathikI kriyA - gamaNAgamaNanI pravRtti. IriyApathikI Adi 25 kriyA nIce mujaba che : acAnaka ja ekadama thaI jAya te. 5. 6. 7. - kAyikI kriyA : jayaNA, upayoga ke pramArjana karyA vinA kAyA dvArA thatI pravRtti. (bALako bagIcAmAM vanaspati u52 2me che.) adhikarAikI kriyA : jIva vinAzaka navA zastrone banAvavA athavA jUnA zastrone sudhAravA-joDavA. prAdeSikI kriyA : jIva ke ajIva ura dveSa karavo, mAravuM-toDavuM. pAritApanikI kriyA : potAne athavA bIjAne paritApa-duHkha thAya tema karavuM. prANAtipAtikI kriyA H koIpaNa jIvanI hiMsA karavI. AraMbhikI kriyA : 7 kAryano AraMbha samAraMbha karavo. pArigrahika kriyA : pazu, dhana, dhAnyAdinA saMgraha (mArApaNAnA bhAva) saMbaMdhI. 8. mAyApratyayikI kriyA : mAyA, chaLakapaTa dvArA bIjAne chetaravuM. 9. mithyAdarzana pratyayikI kriyA : arihaMta paramAtmAnA vacana upara azraddhA rAkhavI. 10. apratyAkhyAnikI kriyA : vrata-paccakkhANa na karavAthI. 11. draSTikI krIyA H gamatA-aNagamatA padArtho para rAga-dveSavALI draSTI karavAthI. 12. spaSTikI kriyA H rAgabhAvathI bALaka vigere jaDa-cetana padArthane sparza karavAthI. 13. prAtityakI kriyA : bIjAnI riddhi-siddhinA kAraNe rAga-dveSa karavAthI. 14. sAmatopanipAtikI kriyA : potAnI riddhi-siddhi jovA Avela loko pAsethI prazaMsA sAMbhaLI rAjI thavAthI tathA ghI, tela vigerenA pAtra ughADA rAkhatAM, temAM trasa jIvonA AvAgamanathI athavA nATaka Adi dekhADavAthI. 15. nezastrakI kriyA : rAjA vigerenI AjJAthI bIjA pAse zastra vi. karAvavAthI. 16. svAhastikI kriyA : ApaghAta karavAthI ke bIjAne hAtha ke anya sAdhana dvArA mAravAthI. 17. AjJApanikI kriyA : AjJA karI pApa-vyApArAdi kAryo karAvavAthI. 109 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. vidArazikI kriyA H jIva ke ajIva vastu (phoTo-mUrti)ne phADavA-bhAMgavAthI ke koI upara kalaMka lagADavAthI, apazabda bolavAthI. 19. anAbhogika kriyA H upayoga rahita zUnya citte kriyA-kArya karavAthI. 20. anavAMkSapratyayikI kriyA H paranA hitano vicAra karyA vinA Aloka-paraloka viruddha pravRtti karavAthI. 21. prAyogika kriyA H mana, vacana, kAyAnA azubha vyApAro dvArA thatI kriyA. 22. sAmudAnikI kriyA H samUhamAM maLIne (manoraMjanAdi sthaLe) hiMsAdi karavAthI. 23. premikI kriyA : prema (rAga) karavAthI yA tevA vacano bolavAthI, pravRtti karavAthI. 24. aSikI kriyA : dveSa (krodha) karavAthI yA bIjAne dveSa utpanna thAya tevI pravRtti ka2vAthI. 25. IrSApathikI kriyA : mArgamAM gamaNAgamaNa karavA mAtrathI arthAt mAtra yoganA nimittavALI kriyA. TUMkamAM dharmArAdhanAnI sAthe saMkaLAyelI jApa-dhyAna-vidhi-tapa-Asana-mudrA je kAMI kriyAo che te mana-vacana-kAyAnI ekAgratAthI karAya to sanmArga poSaka bane. tera kAThIyAone tyajIne kriyA karIe to janma maraNa ghaTADe karma baMdhana toDe pragatinA paMthe joDe. paraMtu jo kriyA unmArga poSaka bIjAnuM ahita karavA mATe, duHkhI thAya te mATe, pragati-vikAsa rUMdhAya te mATe karavAmAM Ave to te paNa apekSAe, kriyA ja kahevAya mAtra tenA mIThAM phaLanA badale khATAM phaLa cAkhavA paDe. azuddhaavidhivAlI kahevAya. dharma-zukla zubhadhyAnavALI kriyA kahevAya jyAre ArTarodradhyAna e azubha kriyA che. ghaNAM mANaso kuLa-varNa-jAti anusAra kriyA karanArA jovA maLe che. brAhmaNa-jJAna prApta kare karAve kSatriya-zastra calAve, hiMmata rAkhe, vaizya-vyApArAdi artha taMtrane saMbhALe, kSudra-ghara, zerI, nagara sApha rAkhe. A varNa mATe manuSyanA zarIranA je 4 vibhAga che te kramazaH kAma kare che. 1. mastaka, 2. chAtI, 3. peTa (surakSita rAkhe) 4 paganI nIceno bhAga. teja rIte vANI mATe kahevAya che ke, jevI vANI, tevuM vartana hoya che. vANInA paNa 4 vibhAga karI zakAya. tenA nAma AjJAkArI, vidheyAtmaka, AjIjIkArI ane abhimAnakArI che. - zAstromAM kahyuM che ke, karmAnusArI buddhi eTale jevA jenA karma hoya tevA prakAranI te buddhi vApare athavA tevuM ja tene game. koI bALakane zarIra vijJAnanI jo buddhi hoya to te DaoNkTara ja thAya, tene sI.e. thavuM asthAne lAge. jene saMyamI thavuM 110 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya tene saMsAramAM racyA-pacyA rahevuM nirarthaka lAge. A paNa eka kriyAnA kAraNe ja jIvanamAM parivartana thAya che. dharmakriyA karatI vakhate khAsa sAta prakAranI aMga, vastra, mana, kSetra (bhUmi), upakaraNa, nyAyI dravya, vidhi zuddhi jALavavI joIe. kriyA-gaNitarUpe paNa karavAmAM Ave che. bhadrabAhu ane varAhamIhIra banne bhAI, bannee dIkSA lIdhI hatI. jyotiSavidyAmAM bhaviSyaphaLa kahevAmAM banne praviNa banyA paNa nAnakaDA nimittathI eka dIkSAmAM sthira thayA ne bIjA varAhamIhIra paMDita tarIke jIvana jIvavA lAgyA. jyotiSavidyAnA kAraNe rAjAnA mAnItA thayA. kudaratane karavuM 1-2 nimittathI moTAbhAI sAthe IrSA-adekhAI-zarU thaI. eka divasa rAjAnA ghare putra janmyo. badhA zatAyurbhavanA AziSa ApavA, bheTamAM ApavA rAjAnA ghare gayA paNa jaina samAja taraphathI sAdhu taraphathI koI AziSa ApavA na gayuM. tethI rAjAnI sAme varAhamIhIre jaina samAjanI niMdA karI kahyuM, tamArA ghare putra janmo paNa koI khuzAlI manAvavA na AvyuM. A vAta bhadrabAhujIne khabara paDI. saMgha dvArA rAjAne TUMkA samAcAra ApyA. amone putra janmyAno AnaMda che. paNa 8mA divase bilADInA kAraNe mRtyu pAmaze. mATe 100 varSanA thAo evuM asatya bolavA kema avAya ? rAjA muMjhAI gayo. rAjyamAMnI badhI ja bilADI pAMjarAmAM pUrAvI dIdhI chatAM - putra bilADInA kASThacitranA kAraNe marI gayo. Aja rIte bIjI vakhata varAhamihIranI bhaviSyavANI khoTI paDI. pariNAme rAjA muni pratye pUjya bhAvavALA thayA. A che jyotiSanA gaNitanI kriyAnI sAcI-khoTI bhaviSyavANI. adhUrA jJAnI chalakAI jAya te AnuM nAma. tIrthakara bha.mahAvIranA nirvANa avasare paNa Indra mahArAje prabhune thoDuM AyuSya laMbAvavA vinaMtI karI. je samaye AyuSya pUrNa thaze te samaye bhasma graha prabhunA zAsanane nukasAna karaze, nabaLuM pADaze. chatAM prabhuvIre e avasare je thavAnuM che te thaze, koI mithyA karanAra nathI. ema kahI kriyA dvArA sudhAro na karyo. kriyA haMmezAM pavitra bhAvanAthI upayoga pUrvaka jo karavAmAM Ave to te avazya phaLe che. (1) navalAkha japatA naraka nivAre, (2) eka navakArasI paccakmANa 100 varSanA narakagatinA duHkho nabaLAM kare. teja rIte (3) eka zuddha sAmAyika lAkha khAMDI suvarNadAnathI vadhu puNya baMdhAve ema je kahyuM che. te badhuM kyAre ? trikaraNayoge vidhipUrvaka e ArAdhanA thAya to kriyA-viSa, garalA, hIna anuSThAnane choDI jo tahetu, amRta pramANenI karavAmAM Ave to tethI prIti-bhakti-vacanaasaMga e cAranA sahAre zubha pariNAma nizcita prApta thAya. zAlIbhadra pUrva bhave eka vATakI khIra vahorAvI hatI. naravIre (kumArapALe) pAMca koDInA phUlathI utkRSTa bhAve 111 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjA karI che. dravya bhale alpa paNa kriyA bhAvavALI mATe prasaMzanIya-anumodanIya thAya e nizcita che. - kriyate Iti kriyA je karavAmAM Ave tenuM nAma kriyA, mAtra karatI vakhate AtmA-mana zubha pariNAmavALA che ke nahiM eja jovAnuM. te kAraNathI kriyAne bIjI rIte zukla dhyAnamAM joInTa karavAmAM Avela che. dhyAna-4 prakAranA che. tenA paNa valI bIjA prakAra karIzuM. to dhyAnanA 16 prakAra thaI jaze. dhyAnanA sahAre aMtima kSaNe A jIva cAre gatinuM parIbhramaNa nakkI kare che. tethI ekaluM dhyAna ja nahi paNa tenA sAthIo paNa kAMIka navA-jUnI kare che. karavA prerAya che. janma vakhate jema nakSatra-rAzI vi. uparathI bhaviSya bhAkhavAmAM Ave che. tema jevI gati tevI mati mujaba jIva te gatimAM janme che. ArtadhyAna - viSayonA anurAgathI thAya che. ja raudradhyAna - hiMsAdinA anurAgathI thAya che. dharmadhyAna - samAdi 10 prakAranA dharmanA AcaraNathI thAya. ka zukaladhyAna - zokane dUra karanAra, rAgane puSTa na karanAra eTale rAga vinAnuM dhyAna. jema dhyAna nAmanI kriyA vizasthAnakanA ArAdhanAmAM saMkaLAyelI che. tethI sAruM-kharAba janma-maraNanuM phaLa mAnavIne anubhavavuM paDe che. tema dhyAnanI sAthe lezyA paNa sakriya hoya che ane te paNa sadgati-durgatinI dAtAra che. lecchA mukhya - 2, avAMtara-247=6 prakAranI che. kRSNa-nIla-kApota A traNa lezyA aprazasta che. tenA kAraNe jIvane durgatimAM javuM paDe che. te vakhatanA adhyavasAya tenA ayogya-azubha hoya varNa-rUparasa gaMdha-sparza paNa nImna koTInA hoya. tejo-pA-zukla A traNa lezyA prazasta kakSAnI hoya. adhyavasAya-pariNAmanI dhArA kramazaH zuddha thatI jAya. varNa-rUpa-rasa-gaMdha ane sparza paNa sArA kramazaH thatA hoya. AdhyAtmika jagatamAM dhyAnane cha kuMDalI (Sacakra)mAM vistArela che. Aje avAMtara rIte jene meDiTezana yA yoga evA nAmathI oLakhAvI zakAya. jene (zAsana) darzanamAM mUlAdhAra-svAdhiSThAna-maNipura-anAhata-vizuddha-AjJA evA che cakrano adhikAra Ave che. dareka cakranA ochA-vadhu ArA hoya. sthaLa-raMga-mULAkSara(bIjAkSara) adhiSThIta bhagavAna-yakSiNI-sAdhanAno uddeza-phaLa vidyAdevI vigere 9 vicAro temAM saMkaLAyelA che. je haThayogI hoya, sAdhaka hoya te A cha cakramAMthI 11 2 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ochAmAM ochA chellA be cakrane jAgrata kare. jo ke A badhI prakriyA zarIra sAthe saMkaLAyelI che. A dhyAna apragaTa ane adrazya hovAthI kriyAtmaka-pravRttimaya chatAM anubhavagamya che. AtmAnI anaMta zaktino eka yA bIjI rIte anubhava thAya che. A cakrane navagraha sAthe paNa keTalAka sAMkaLI le che. tethI (8-1) vAra sAthe enI sAdhanAno vicAra karIzuM to je graha anukULa hoya te grahane tevAre nizcita cakrane najara sAme rAkhI sAdhanA zarU karavAmAM Ave to dhAryA karatAM jaladI phaLe. TUMkamAM kriyA-dhyAna ke vezyA Atmazuddhi tarapha laI jAya che. bhAlasthaLa-kapALe paMca parameSThIrUpa 3OMkAranuM jo dhyAna thAya to tethI sAdhakane siddhi prApta thAya che. vyAkaraNamAM kartA, karma ane kriyApadanA prayoga karavA paDe che. to ja vAkyano arthabodha thAya. eka zabdane 21 pratyayo jo lagADavAmAM Ave to eka mULa zabdanA 21 artha buddhithI niyamonA AdhAre thAya. tema kriyA karatI vakhate manathI karo tyAre pavitratA, vacanathI karo tyAre vANImAM madhuratA ane kAyAthI karo tyAre dharmakriyAnA samaye caravaLo-muhapattI-daMDAsaNa ane saMsArI kriyA karo tyAre AMkhethI jayaNA ane hAthamAM puMjaNI hoya to samajavuM A kriyA nirarthaka nahiM sArthaka che. *jJAnI puruSoe joI joIne cAlavA, jarUra paDatuM ja priya bolavA, nakAmA dravya phektAM jamIna upara jIvajaMtu nathI ne te jovA, besavA-uThavA mUkavAmAM pUjavApramArjanA karavA, ApavA-levAmAM upayoga rAkhavAnuM bhArapUrvaka kahyuM che. tethI jIvananI dareka kriyAmAM jIvadayA-jayaNAnA darzana thaze. e uparAMta manane gopavI rAkhavuM. vacana para breka-kaMTrola rAkhavo, kAyAne sabhyavyakti vApare te rIte vAparavAnuM darzAvyuM che. tamane thaze ke A badhI saMsArInI paMcAta jJAnIone karavAnI zI jarUra ? paNa jIvana janmyA te divasathI baMdhanamaya-viratimaya-upayogavALuM jIvavAnuM hoya che. pramAdI mAnavI e bhUlI na jAya te mATe yAda ApavA upakArI puruSo upakArArthe A saMsArIne dIvAdAMDI rUpa kahe-batADe-samajAvela che. posAtI upadhAna maMDapamAM ke bhojanagRhamAM ekAsaNuM-AyaMbila karavA jAya tyAre posAtI maMgaLakArI-kalyANakArI jayaNA che te vAta yAda karAvavA sarva prathama jayaNA maMgaLa' bole. sAdhu dharmathI lAbha thaze evo dharmalAbhano saMdeza saMbhaLAve jyAre posAtI potAne vAparavAnA upakaraNa-sAdhananI paDIlehaNa kare. A eka evI kriyA che jemAM savArathI sAMja sudhI pApa na lAge tevA kArya karatA rahevAnuM jJAna viratidharane apAya che. * pAMca samiti, traNa gupti. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AraMbha-samAraMbha pApapoSaka pravRtti che. temAMthI nivRtti levA, bacavA jJAnI bhagavaMtoe 14 niyama, 12 vrata, 5 mahAvrata ane zrAvakanI 10 paDiyA, che Avazyaka jevI pravRtti-kriyA batADI che. je AtmA A kriyAno anurAga jIvanamAM kare tene bahu ciMtA karavAnI apekSAe jarUra nathI. aDhAre pApasthAnakathI, 15 karmAdAnathI e alipta thavA-rahevAmAM AnaMda mAne. - gharamAM keTalI-kevI-keTalA dravyanI rasoI karavI e je dharmapatnI hoya te samajI vicArI zarU kare. kAma karatI vakhate dharmakriyA-ArAdhanAne paNa najara sAme rAkhe. jyAre vyApArI kyo nirdoSa dhaMdho kahevAya ? kyo vyApAra karavAthI mana-hAtha kALA nahiM thAya. nyAya-niti-dharma zemAM sacavAze e badho vicAra karI AgaLa vadhe. TUMkamAM kriyA dvArA ja badhA pApa-puNyanA kArya thAya che. temAMthI bacavAno eka ja upAya, jarUrIAta ghaTADo. kriyAne adattAdAna viramaNa vratanI sAthe saMkaLAvavAmAM Ave to trIjA vratanA jANe-ajANe aticAra lAge che. temAMthI mukta thaI zakAya. A vratanA pAlana vakhate 1. svAmI adatta-mAlikanI saMmati vinA te vastu vAparavI, 2. jIva adatta-jIvavAsI vastu jIvanI rajA-anumati vinA vAparavI, 3. tIrthakara adatta-prabhue upadezadhArAmAM je vastunAM niSedha karyo che. te vastu vAparavI, 4.guru adatta-gurunI AjJA vinA te vastune vAparavI. tAtparya eja ke rajA levAnI paNa kriyA na karo to pApa lAge. e vAta nizcita che ke, rajA vinA koIpaNa vastu levAya-vaparAya nahi ane rajA levI, anumati levI e kriyA che. evI kriyA na karI eja khAmI samajavI. | kriyA-zubhadhyAnanuM ArAdhana eTalA mATe jJAnI puruSoe prarUpyuM che ke, A pravRtti-kArya karanAra ArAdhanArane kramazaH mokSa maMdire pahoMcADe che. cikaNA karmano kSaya karAvI zake che kriyA dareka kSetre sthaLe AtmAne bacAve che. AvuM kriyA pada saunuM kalyANa karo. ATha draSTimAM pahelI cAra draSTimAM jJAnanI mukhyatA batADI che. jyAre bAkInI cAramAM ratnatrayInA AdhAre kahI che. game te kaho paNa temAM kriyA dhyAnane AvakAravAmAM Avela che. dharmAstikAyAdi cha dravyAmAM pAMca dravya kriyA-parivartanasthAnAMtara kare che. jyAre adharmAsthikAya sthira rahevA mATe sahAyarUpa bane che. eka vAta nizcita che ke, kriyA e eka evI zakti che ke pApIne tAre che, mokSa pahoMcADe che, IcchIta kArya siddha karI Ape che. AvA kriyA dharmane agaNita abhinaMdana. zrI kriyApada (zubhadhyAna)nA ArAdhaka harivahana rAjA : koI ciMtake kahyuM che, gurunI mUrtinuM dhyAna dharo, gurunA caraNonI pUjA karo, 114 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurue svAbhAvika rIte uccArela vAkya-zabdane maMtra svarUpa svIkAro to gurunI kRpAthI mokSa prApti thavI azakya nathI. mAtra je kAMI tame karo (kriyA) te zubha dhyAna-Azaya-bhAvanAthI karo. jIvanane saphaLa ka2vuM che ? bhavanA pherA ghaTADavA che ? to rivAhana rAjAnI mulAkAta lo. temanA caritrane najara sAme rAkho, tamAro beDo pAra. saMketapura nagarImAM nyAyI harivAhana rAjA rAjya karato hato. teno nAnobhAI meghavAhana yuvarAja bhAInA dareka kAryamAM, dareka AjJAmAM vinayapUrvaka sAtha-sahakAra Apato hato. mAtra pharaka eTalo ja ke, rAjA dharmakAryamAM pramAdI ne yuvarAja dharmakAryamAM utsAhI. eka divasa nagarImAM cAra jJAnanA dhaNI zrI zIlabhadra AcArya samavasaryA. yuvarAja, rAja parivAra ane prajA sAthe gurune dvAdazAvarta vaMdanA karI dezanA sAMbhaLavA beThA. te daramyAna bhAgyanA udaye-bhavitavyatAnA kAraNe harivAhana rAjA paNa pharatAM pharatAM udyAnamAM AvI caDyA. vinayapUrvaka gurune vaMdanA karI e paNa dezanA sAMbhaLavA beThA. karUNAnA sAgara guruvarye upadeza ApatAM kahyuM, he bhavyAtmAo ! manuSyajanma, AryakSetra, (deza) uttamakuLa, nirogI deha, dharmI mAtA-pitA, najIkamAM deva-gurunI sAmagrI, samyag buddhi vagere A jIvane mahAbhAgye maLe che. AvI anukULa sAmagrI pAmIne je dharmane viSe Adara karato nathI te pAchaLathI pastAya che. je dharmamAM udyama kare che te kramazaH ISTa vastunI prApti kare che. A saMbaMdhamAM be gaNikAnuM draSTAMta sAMbhaLavA jevuM che. rAjagRhI nagarImAM magadhasenA ane magadhasuMdarI nAme sarva kalAmAM nipuNa evI gaNikA (vezyA) hatI. eka divasa banne gaNikA rAja darabAramAM pahoMcI gaI. teone rAjA taraphathI potAnI kalA batADIne InAma-meLavavAnI bhAvanA hatI. nAma paNa vadhaze ne dAma paNa maLaze. madanasenAe sarva prathama potAnI kalA batADavAnI zarUAta karI paNa te svabhAve pramAdI-nIrutsAhI hovAthI jevo rAjA-prajAmAM AnaMda thavo joIe tevo na thayo. jyAre magadhasuMdarIe jevo rAja darabAramAM praveza karyo tarata rAjA-prajA rAjI rAjI thaI gayA. nRtya zarU karatAM pahelAM badhAnuM abhivAdana karyuM. prabhunuM smaraNa karI maMgaLa karyuM. Aje eNe zarIrane vajanarahita karavAnI sAdhanA dvArA kareNanA puSpamAM soya parovI tenA upara nRtya karyuM. A eka viziSTa sAdhanA hatI. tethI dhyAnamUlaM gurumUrti, pUjAmUlaM gurupadaM, maMtramUlaM guruvAkya, mobhamUlaM gurukRpAH. 115 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA-prajAe uttama pAritoSika ApyuM. A uparathI siddha thAya che ke, ISTa kAryonI siddhi deva-gurunI kRpAthI ane pramAdarahita kriyA-pravRtti karavAthI maLe che. mATe he bhavyajano ! pramAdane tyajI dharmane viSe udyama karo. dharma karmano kSaya karaze. rAjA harivAhana gurunA upadezane potAnA jIvana sAthe sarakhAvavA lAgyo. pramAda-upekSA-ALasanA kAraNe keTaluM gumAvyuM e zodhavA lAgyA. emane samajAI gayuM ke, puNyathI rAjAnI padavI to maLI paNa zAstranI paddhatithI jo kAMI paNa zubha kArya-kriyA karIza nahiM to AvatI kAla 'rAjezvarI te narakezvarI' e kathana anusAra narake javuM paDaze. evuM ciMtana karI yuvarAja meghavAhanane rAjagAdI upara besADI parivAra sAthe upakArI guruvaryanI pAse jaI bhAgavati dIkSA aMgikAra karI. rAjArSi-have apramatta bhAve AtmakalyANa karavA doSa rahita zuddha kriyA karavA lAgyA. jJAna sAdhanAmAM potAno amUlya samaya vAparavA lAgyA. pariNAme dvAdazAMgInuM adhyayana alpa samayamAM saMyamanI uttama ArAdhanA sAthe karI cUkyA. roja guru mukhe dezanA sAMbhaLavAnI paNa pravRtti cAlu ja rAkhI. eka divasa guru mukhe vIzasthAnaka saMbaMdhI ArAdhanA, tenA dvArA prApta thatI tIrthaMkara nAmakarmanI lokottara lakSmIpadavInI prApti ne paraMparAe zAzvata sukhanI vAto sAMbhaLI rAjarSie vIzasthAnakanA te2mA zubhadhyAna (kriyA) padanuM draDhatAthI ArAdhana zarU karyuM. pramAdarahita, niSkaSAyapaNe, sthira cittathI, niraMtara mauna ane pratimA dhAraNa karavA sAthe zubhadhyAnamAM ArUDha thayA. dhyAnanI kriyA paNa ekAgrathI karavA lAgyA. koI sthaLe doSa lAgI na jAya, AzAtanA thaI na jAya tenI kALajI rAkhavA lAgyA. rAjarSinI ArAdhanAnI suvAsa zakrendranI rAjasabhAmAM paNa prasarI zakrendre teonI kriyA-dhyAnanI prasaMzA anumodanA zubha Azaye karI anya devone anumodanA karavA preraNA ApI. anumodanAne sthAne zaMkA-niMdA karanArAono A jagatamAM toTo nathI. tema Indra dvArA thaelI prasaMzAne eka agramahiSI zaMkAnI najare joI tarata rAjarSinI parIkSA karavA pote aneka devIo-vikurtI tyA pahoMcI gaI. ghaNAM nATyAraMbha karI netrabANathI viMdhavA, calita karavA prayatna karyA paNa jyAre tenuM kAMI ja cAlyuM nahI, hAra svIkAravAno avasara Avyo tyAre muninI prasaMzA karI kSamA mAgI svasthAne pahoMcI gaI. harivAhana muni nirmaLa dhyAna-kriyAnA prabhAve jinanAmakarma bAMdhI sanatakumAra devalokamAM padhAryA tyAM nuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM tIrthaMkara padane zobhatI pravRtti karI sukhanA svAmI thaze. kriyAdharmanI jaya ho. dhyAnanI prarUpaNAnI jaya ho ! 116 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI tapada karma apAve cIkaNAM, bhAvamaMgaLa tapa jANA, ' pacAsa labdhi upaje, jaya jaya ta5 guNAbANa. 1 duhAno artha : cIkaNA karmone je khapAve che (AtmAthI judA pADe che) te tapane bhAvamaMgaLarUpa tame jANo. tapanA prabhAve pacAsa labdhio utpanna thAya che. evo guNanI khANarUpa tapa jayavaMto vartA. 1 kALa (alagI rahene, rahene alagI rahene - e dezI) tapapadane rUjIje ho prANI ! tapapadane pUchaje. sarva maMgaLamAM paheluM maMgaLa, karma nikAcita TALe; zamA sahita je AhAra nirIhatA, Atamati nihALe ho prANI. tapa. 1 te bhava mukti jANe jinavara, traNa cau zAne niyamA; to e tapa AcaraNa na mUke, anaMtaguNo tapa mahimA ho prANI. tA. 2 pITha ane mahApITha munIzvara, pUravabhava mallinano; sAdhvI lakhamaNa tapanavi phaLIyuM, daMbhagayo nahimanano ho prANI tapa. 3 agyAra lAkha ne eMzI hajAra, pAMcaze pAMca dina uza; naMdanaSie mAsakhamaNa karI, kIdhAM kAma saMpannA ho prANI. tapa. 4 tapa tapiyA guNAratna saMvatsara, baMdhaka zamAnA dariyA cauda hajAra sAdhumAM adhikA, dhannA tapaguNa bhariyA ho prANI. tapa. 5 paDuM bhaMda bAhira tapanA prakAzayA, abhyatara bheda; bAra bhede tapa tapatAM nirmaLa, saphaLa aneka umeda ho prANI. tA. kanakaketu eka padane ArAdhI, sAdhI AtamakAja; cIrthaMkarapada anubhava uttama, saubhAgyalamI mahArAja ho prANI. tapa. 7 DhALano artha : he prANI ! tApadanI pUjA karo. tapa e sarva maMgaLamAM paheluM maMgaLa che. 117 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikAcita karmone paNa je TALI zake che. kSamA sahita AhAra upara IcchArahitapaNuM te tapa kahevAya che. evA prakArano tapa karavAthI Atmatraddhine prANI joI zake che, pragaTa karI zake che. 1 jinezvaro traNa athavA cAra jJAnathI te bhave ja potAnI mukti che ema cokkasa jANe che, to paNa tapanI AcaraNA mUkatA nathI. kAraNa ke tapano mahimA anaMtaguNo che. 2 pITha ane mahApITha munIzvara tathA mallinAtha prabhuno pUrva bhavano jIva ane lakSmaNA sAdhI emane tapa karavA chatAM phaLIbhUta thayo nahi. kAraNa ke, temanA manamAMthI daMbha gayo na hato. daMpUrvaka tapa karavAmAM Ave to te phaLIbhUta thAya nahIM. 3 naMdanaSi (zrI mahAvIra paramAtmAno jIva 25mA bhavamAM naMdanaRSi hatA) e 1180500 mAsakhamaNa karyA, jemAM mAtra pAMca divasa ochA hatA. A pramANe temaNe tapa karIne potAnA karmono kSaya karavArUpa kAma saMpUrNapaNe karyuM. 4 kSamAsamudra evA khaMdhakamunie guNaratna saMvatsara nAme tapa karyo. dhannA aNagAra (dhannA kAkaMdI) ke je tapaguNathI bharelA hatA temane vIra paramAtmAe coda hajAra muniomAM zreSTha kahyA hatA. 5 bAhyatapanA cha bheda che ane atyaMtara tapanA cha bheda che. ema bera bhede tapa karavAthI prANInI aneka prakAranI IcchAo saphaLa thAya che. 6 kanakaketu rAjAe padane ArAdhI, AtmAnuM kArya sAdhI uttama evA tIrthakara padane anubhavI saubhAgyalakSmI-mokSalakSmInA mahArAja thayA che. 7 * tapa karIe samatA rAkhI ghaTamAM. * IcchAnirodha tapa * kevala nirjarArUpAya tapa * sajajhAya samo tavo natyi. vivaraNa : saMsAramAM nizcayanaya ane vyavahAranaya ema be nayane jaina dharma mAnya rAkhe che. apekSAe nizcayanaya jJAnanA AdhAre cAle jyAre vyavahAranaya jJAnakriyAnA zubhabhAve cAle che. jIva jJAnanA sahakArathI prANavAna kriyA tapAdi kare to ghaNI saphaLatAne anubhave. cikaNA karma khapAvavA mATe uttamamAM uttama sAdhana tapa che. tethI ja kahyuM che ke, "tapasA nirjarA ca." tapa saMbaMdhi 6 bAhya ane 6 atyaMtara ema 12 prakAra zAstramAM nIce mujaba kahyA che. bAhyatAnuM sevana karavAthI atyaMtara tapane puSTi maLe che. 118 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bheda bAhyatapa : 4 1 anasana : cAra prakAranA AhArano thoDA athavA ghaNA samaya sudhIno tyAga. caMDakauzika 6 5 kAyakaleza : kAussaggAdimAM kAyAnI upara sthIratA-kaMTrola rAkhavo. meghakumAra 6 saMlInatA : viSayavAsanA rokavI. aMgopAMga saMkocavA. sthulIbhadra. bheda atyaMtara tapa : 10 :: 1 prAyacchita H lAgelA doSanI guru pAse AlocanA levI. aImuttA vinaya : darzana-jJAna-cAritrano Adara-vinaya karavo. gautamasvAmI 7 2 10 3 vaiyAvacca : deva-gurunI vividha prakAre sva dravyathI AhArAdithI bhakti karavI. subAhu (bAhubalI) 5 2 uNodarI : bhojananA 28 thI 32 kavalathI ochuM khAvuM. damadaMtamuni 3 vRttisaMkSepa : dravya-kSetrAdithI khAvA-pIvA aMge niyamana. munisuMdarasUri rasatyAga : dUdha, dahi, ghI, tela, kaDA ane goLa e cha vigaI uparanI Asaktino tyAga. strIratna suMdarI 4 4 16 4 svAdhyAya : vAcanA-pRcchanA-parAvartanA-anupekSA-dharmakathA rUpa pAMca prakArano abhyAsa karavo. manakamuni 5 dhyAna : 4 prakAranA dhyAnamAMthI zubha (zukala) dhyAna karavuM. prasannacaMdra 6 utsarga : (kAussagga) karmakSaya mATe kAussagga karavo. anAthImuni uparanA bAra prakAramAM mukhyatve bAhya rIte dekhAtA 6 tapa apekSAe sahelA che. jyAre bAkInA 6 mananA zubha pariNAma dvArA draDhatAthI karavAnA hoya che. banneno sumeLa jIvana saMskArIne mokSagAmI banAve. A uparAMta upavAsa Adi tapa darzanajJAna-cAritranI ArAdhanA karavAnA uddezyathI karma khapAvavA mATe karAya che. A jIva AhArAdi cAra saMjJAno anaMta kALathI gulAma thayo che. je divase tapa kare te divase eTalo AhAra saMjJA upara vijaya meLavyo ema samajavuM. kyAreka upavAsamAM paNa pAraNAdikanI ciMtA karI e kAraNe paNa aticAra lAge. paccakkhANa bhASyamAM navakArazIthI aTThama sudhInA paccakkhANano adhikAra khUba spaSTa rIte Ave che. temAM 1. anAgata, 2. atikrAnta, 3. koTisahita, 4. niyaMtrita, 5. anAgAra, 6. sAgAra, 7. niravazeSa, 8. piramAkRta, 9. AhAra saMjJA, bhaya saMjJA, maithuna saMjJA, parigraha saMjJA 119 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMketika, 10. addhA, evA 10 prakAra darzAvyA che. have navamAM sAMketika paccakkhANanA ATha peTA bheda che. sAmAnya rIte navakArasInA paccakkhANamAM 4 (bhAMgA) vicAra Ave che. tyAra pachInA paccakkhANamAM tethI vadhu Ave. teja rIte nIce mujaba paccakkhANa pAratI vakhate paNa ArAdhakane mArgadarzana ApavAmAM Avela che. 1 phAsiaM 2 pAliaM 3 sohiaM 4 tIriaM 5 kITTIaM - - - - paccakkhANa (no samaya) pUrNa thayuM che. te vicAravuM. satata karelA paccakkhANa saMbaMdhinI jAgRti upayoga. guru mahArAja - sAdharmikanI bhakti karyAbAda vAparavuM. paccakkhANa tAranArI ArAdhanA che. ema samajI paccakkhANa AvyA bAda 10/15 mInITa pachI vAparavuM. karelA paccakkhANano AnaMda anubhavavo, dhanya ghaDI Aja zakti gopAvyA vinA meM tapa karyuM. 6 ArAhiyaM - vidhipUrvaka paccakkhANanI ArAdhanA karI. koIpaNa nAnuM moTuM paccakkhANa karatAM pUrve te jJaparikSAnuM karuM chuM ke pratyAkhyAna parIkSAnuM te zodhI levuM joIe. jJaparIkSA dvArA pApo kaI rIte baMdhAya te jANavuM ane pratyAkhyAna parIkSA dvArA pApo baMdhAtA aTakAvavAno prayatna karavo, niyama levo, paccakkhANa ka2vuM. uddeza jo samajAya to tethI jIvanamAM ghaNA parIvartana-phAyadA thAya. lAMdhaNa rUpe athavA niyANArUpe karavAmAM AvatuM tapa nirarthaka che. kadAca navA pApano tethI baMdha paNa thaI zake. keTalAka tapa ArtadhyAna-rIsAmaNakaSAya jevA kAraNe jIva karavA prerAya che, te badhA anarthakArI che. navatattvamAM Azrava-saMvara-nirjarA ane baMdha e cAranI rajuAta karI che. chatAM e badhA eka apekSAe eka bIjAnA virodhI che. karmane AvavAnA dvArane Azrava kahevAya che. AvI rahelA karmane rokavA aTakAvavAnuM kAma saMvarUpe tapAdi dvArA thAya che. bAMdhelA karma udayamAM AvatA hoya to tevA karmane kSamAdi dvArA satkAravA samabhAve sahI levA te-nirjarA. have je navA karmano baMdha thAya che. tenuM kAraNa mithyAtva-avirati-pramAda che. te na vadhe pUrvanA AzravAdithI ochA thAya te mATe karma khapAvavA karmanI nirjarA karavA tapa sarvottama sAdhana che. AzravAdi 4nA kula - 42+57+12+4+9=115 bheda che. tapa bAMdhelA karma khapAvavA mATe zuddha bhAve karavAnuM hoya che. jo bhAva azuddha to tapa azuddha, tethI jIvane vadhAre bhamavuM paDaze. mATe ja 'tapa karIe samatA rAkhI ghaTa'mAM ema kahevAmAM AvyuM che. 120 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvI lakSmaNAe guru pAse mAyA karI pApanuM prAyazmina mAgyuM. guru badhuM samajI gayA, chatAM gaMbhIra thaI prAyazmitta ApyuM. gurunA kathana anusAra e badhuM ja prAyazmitta sAdhvIjIe pUrNa paNa karyuM paraMtu mAyA sahita e badhuM karyuM tethI jIvananI zuddhi je rIte thavI joIe te rIte na thaI.* zAstramAM kahyuM che ke, mAyAzalya niyANa zalya ane mithyAtvazalya rahita tapadharmanuM ArAdhana karo. manadaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDathI AtmA vAraMvAra daMDAya che. tene jo bacAvavo hoya to managupti, vacanagupti ane kAyaguptine gopavI navA karma bAMdhatA aTakAvo. tapamAM AyaMbila eka kalyANakArI-maMgaLakArI tapa che. AvuM bIjA koI dharmamAM tapa batADavuM nathI. vaijJAnikoe zarIra svAthya mATe lakhuM khAvuM sarvottama upAya kahyo che. cha vigaI zarIrane bagADe che. vicArakoe upavAsane potAnuM ghara, AyaMbila e mitranuM ghara ane ekAsaNuM vigaImaya bhojanane zatrunuM ghara kahyuM che. karma vijJAnamAM karma bAMdhavAnA kramamAM sRSTa, baddha, nidhatta ane nikAcItanA 4 pagathiyAM kahyA che. nikAcIta karma paNa A tapa dharmanA kAraNe DhIlA thaI zake che, khapI zake che. saMsAramAM arihaMta-siddha-sAdhu-kevalI prarUpIta dharma e cAra parama maMgaLa che. ane e cAre tapa-nI sAdhanA karelI che. eTale sarva maMgaLamAM tapa paheluM maMgaLa che. nikAcIta karmono kSaya karavA mATe tapa rAmabANa upAya che. eja rIte 48 (50) labdhinI prApti paNa tapathI ja ArAdhakane thAya che. je koI paNa labdhidhara mahApuruSo thayA che te sarvee tapanuM zaraNuM lIdhuM che, ema kahI zakAya. bAhya-atyaMtara tapa sAdhanA mATe rAjamArga che. tapano vistArathI artha karIzuM to saMsArI je kAMI dhana kamAvA puruSArtha kare che te paNa zuM ta5 (mahenata) nathI? vidyArthI parIkSAmAM 85-90 TakkA mArka meLavavA divasa rAta ujAgarA kare che. sAruM pariNAma meLave che. te paNa zuM tapa nathI ? eka vAta nizcita che ke, A tapa karma khapAvavA ke dharma ArAdhanAnI buddhithI karyA nathI. ATalI ja mahenata zuddha tapa karavA pAchaLa kare to ? tIrthakara thavA mATe jema vizasthAnakanI uttama prakAranI ArAdhanA tapamAM chUpAI che. tema tIrthakara thayA pachI paNa ghAtakarma khapAvavA mATe ane chelle nirvANa pada prApta karavA mATe paNa vItarAga prabhu aNasana sahita tapa karatA hoya che. eno artha eja ke, zAzvata evuM tapa pada zAzvata AtmAne zAzvatAsthAne pahoMcADavA samartha che. tethI ja tapanuM ArAdhana karavA prabhue upadeza Apyo. sAdhya ne sAdhananI apekSAe sAdhana-tapa che. sAdhaka-jIva che, sAdhya-mokSa prApti che. * mallikumArI (tIrthakara) brAhmI, suMdarIe paNa pUrva bhave mAyAsahita tapa karela. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapano udaya na hovAthI kuraguDu munie jIvanamAM tapa karavA ghaNI bhAvanA bhAvI paNa tapanA aMtarAyanA tathA AhAra saMjJAnA kAraNe e karI na zakyA. chatAM atyaMta2 tapamAM vinaya-guNanA kAraNe e AhAra karatAM kevaLI thayA. dhanya che, anAsakta bhAve AhAra karanAra jIvane ! bha. RSabhadevane yAda karo. 400 zvAsozvAsa jeTalA samayano baLadanA jIvane khAvAmAM aMtarAya karyo. phaLa svarUpa 400 divasa zuddha gocarI na maLI. je khape che te koI ApatA nathI ane je khapatuM nathI e arpaNa karavA jIvo prayatna kare che. A bAMdhelo aMtarAya 400 divase jAtismaraNa jJAnanA prabhAve rAjaputra zreyAMsakumAre pUrNa karyo. tethI ja Adezvara bha.ne prathama rAjA, prathama muni, prathama bhIkSAcara ane prathama tIrthaMkara kahevAya che. tapane saMghayaNa sAthe paNa thoDo saMbaMdha che. tethI eka varSa sudhInA nirjala upavAsa bha.RRSabhadevanA zAsanamAM 9 mahinA sudhInA nirjala upavAsa 22 tIrthaMkara prabhunA zAsanamAM ane prabhu vIranA zAsanamAM cha mahinAnA upavAsa vadhAremAM vadhAre karavAnI vItarAga prabhunA zAsanamAM AjJA che. samakitanA 67 bolamAM jinazAsananA 8 prabhAvakonuM varNana Ave che. temAM paNa pAMcamAM prabhAvaka tarIke tapasvIone yAda karavAmAM AvyA che. durlabha samakitanI prApti durlabha evA nimittathI ja thAya ane eja samakitI tapasvIo tapa dvArA zAsananI khUba prabhAvanA karavA bhAgyazALI bane che. ItihAsanI DAyarImAM suvarNAkSare anekAneka tapasvIonA nAmo ane tapanI noMdha Ave che. je vAMcI anumodanA ka2vAnI A jIvane taka maLe che. eka akrama jevI tapazcaryA (1) zrutadevatAne tathA (2) kSetradevatAne vividha prakAre prasanna karavA mATe, (3) cakravatine cha khaMDa jItavA mATe (13 vakhata), (4) sarvaviratI dharmanI ArAdhakanA mATe, (5) bha. vIranuM aDhamatapa dvArA caMdanabALAe pAraNuM karAvyuM mATe, (6) vArSika AlocanArUpe parvAdhirAja paryuSaNa mahAparvamAM, (7) poSa dazamanA divase pArzvanAtha bha.nI ArAdhanA nimitte, teja rIte (8) akhaMDa AyaMbila tapanA kAraNe dvArIkA nagarI 12 varSa sudhI bALI na zakAI, vigere. tapa e vighnahara ane mahAmaMgaLakArI che. prAyacchitta aMgata jema levAmAM Ave che. tema sAmudAyika rIte-21 pakSInA-21 upa. traNa comAsInA 342=6 upavAsa ane paryuSaNA nimitte 3 kula-30 upavAsa eka varSamAM ka2vA joIe. teja rIte eka varSamAM kula-1812 logassano kAussagga prAyacchita rUpe karAya che. (36544=1460, 12421=252, 2043=60, 40x1=40 ema kula 1812) 122 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa: bhava AlocanA rUpe, jJAna-darzana-cAritranI virAdhanA saMbaMdhi prAyacchitta rUpe, devasiya prAyazmitta rUpe, ratnatrayInI zubha ArAdhanA rUpe, vinaya-vivekasaMskAranI abhivRddhi rUpe (bAhya-atyaMtara) ema aneka prakAre jIve karavAnA hoya che. temAM buddhizALI ArAdhaka AtmA prAyazmitta rUpe je AlocanA AvelI hoya te sarva prathama pUrI karavA prayatna kare che. kadAca AlocanA pUrNa karyA vagara AyuSya pUrNa thAya athavA zArIrika pratikuLatA UbhI thAya to e devuM mAthA para rahI jAya. ratnatrayInI ArAdhanA bIjI rIte paNa thaI zake che. zAstrakAroe parama upakAra karI divasa daramyAna je sAmuhika pApano baMdha karyo hoya te mATe vyaktigata rIte paNa AlocanA-prAyazmitta darzAvela che. ane tethI ja roja karmakSaya nimitte 10/20 loggassano kAussagga muddasi-gaMThasi jevA paccakkANa karI TIpe TIpe prAyazmittanuM sarovara khAlI karavAnuM kahyuM che. ghaNAMnI evI mAnyatA che ke, tapa karavAthI zarIranuM vajana ghaTe che. pAraNAM pachI hospiTala ke DaoNkTaranI sevA levI paDe che. tapa dekhAdekhIthI athavA lobhathI thAya che. paNa hakIkatamAM A badhI ajJAnatA bharI mAnyatA che. kharI rIte tapa karanAra pAraNAmAM viveka rAkhe to kAMIja takalIpha thatI nathI. ulaTuM zarIra nirogI-svasthaphurtivALuM bane che. eka vAta eTalI ja sAcI che ke, nAmakarma ane vedanIya karma jevuM bAMdheluM hoya tevuM ja udayakALa anubhavavuM paDe che. satI damayaMtijIe AyaMbila tapa dvArA ArAdhanA karI tIrthakara nAmakarma bAMdhela. bharata cakravartInuM strIratna satIsuMdarIe 60 hajAra varSa sudhI sarvavirati prApta karavA mATe khAsa AyaMbilanI tapasyA karela. je aMte bharata cakravartIe cAritra levAnI rajA ApI te kAraNe phaLI. tapa: (1) vIrya (zakti) chUpAvI karo, viyatarAya karma baMdhAze. (2) sukhazIlatAthI karo azAtAvedanIya karma baMdhAze. (3) pramAda-ALasathI karo cAritra mohanIya karma baMdhAze. (4) deha-zarIranI mUrchAthI karo parigrahanuM pApa lAgaze. ane (5) zakti-sAmagrI-sAnukULatA chatAM na karo to mAyA karI kahevAze. mATe ja tapa niSkAma buddhithI niyANuM karyA vagara karmakSaya mATe karavuM zreyaskara che. tapasvI kyAre tapasvI kahevAya ? jyAre teNe na khAvAnA paccakakhANa samayanI dhAraNAthI karyA hoya tyAre. A jIva 4 prakArano AhAra, azana-pAnakhAdima-svAdima grahaNa kare che. bIjA zabdamAM lomaAhAra, ojaAhAra ane kavalaAhAra paNa zAstramAM kahyo che. cAra gatinA jIvomAM devagatinA jIvone AyuSya ghaNuM hoya paNa te AhAra manuSyanI jema divasamAM aneka vakhata karatA nathI. 123 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-2-3 ArAnA yugalika jIvono AhAra alpAtI alpa mAtrAmAM hoya che. mAtra manuSya ja jo maryAdita kavalaAhAra kare to te tapasvI thaI zake. anyathA durgatinA dvAro enA mATe khullAM ja che. munio saMyama lIdhA pachI mukhyatve jJAnanI ArAdhanA tapa-japa-kriyAdhyAnAdi dvArA karavAnA anurAgI hoya. sAmAnya rIte nAnA-moTA 27 AgamonA teone yogAvahana-joga (tapa) karavAnA hoya che. ATalI dIrgha ArAdhanA karavAthI Agamo vAMcavAnuM mukhya puNyakArya teo karI zake. khAsakarI tapasyA 1. A lokArthe na kare. 2. paralokArthe na kare. 3. yaza kIrti vadhAravA mATe na kare. 4. mAtra cikaNA karmono kSaya karavA ane jJAnanI ArAdhanA karavA mATe zAstrokta vidhi pramANe karatA hoya che. jJAnAmRta bhojana tethI kahevAya che. ghaNAM puNyAtmA vardhamAna tapanI 100 oLI pUrNa karavAnA kinAre Ave che. tyAre A dIrgha tapa teone ochA dravya, managamatAM dravyano tyAga ane pharasANathI dUra rahevAnI bhAvanA arpe che. zubha yoga, zubha upayoga, samAdhi ane samatA jIvanamAM teo vaNI le che. pachI e tapa karuM chuM evA vicAranA sthAne zarIrane bhADuM ApuM chuM, evuM vicArI tapa kare. je AtmA upavAsa jevuM nAnuM tapa karI na zake tevA AtmAone mATe 1upavAsa, 2-AyaMbila, 3-nivi, 4-ekAsaNA, 8-biyAsaNA, chevaTe 2000 gAthAno svAdhyAya karI tapa pUrNa karavA mATe jJAnIonI AjJA che. so jIvo yathAzakti tapa karI dhanya bane, eja mukhya uddeza che. tapa mukhyatve manobaLa ane kAyabaLathI thAya che. jIvanamAM samayanI takanI avasaranI jayAM sudhI kiMmata na samajAya tyAM sudhI A saMsArano rasiyo jIva kAMIja sAdhI-samajI-meLavI na zake. tethI nIcenA cAra vicArano hisAba samaju AtmAe karI levo joIe. (1) nukasAnakArI - A bhavamAM bhaya-abhakSya, peca-apeya, khAdya-akhAdya khAI durgatinA dvAre javA samaya veDaphlo. (2) nakAmI - pANIne valovA jevuM, niyamo lAbha na thAya tevuM karma-kArya karyA karyuM. jiMdagI nakAmI veDaphI. (3) jarUrI - jJAnIno samAgama karI A kAyA dvArA zuM karavA jevuM che. te jANavAno udyama karavo jarUrI che. (4) upayogI - A jIvanamAM pAMce Indriyone yogya rIte vAparavA je prayatna kare che tenA janma-maraNanA pherA TaLe che. 124 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe ja tanano taMburo besuro thAya, te pahelAM Atma ciMtananuM saMgIta vagADI lo. tapapada zrI kanakaketu rAjA kathA : saMsAramAM saMjJApradhAna jIvo (hita-ahitano vicAra hoto nathI.) prajJApradhAna jIvo-(Aloka-paralokanA hitano vicAra karanArA) ane AjJA pradhAna jIvo-(vItarAganI AjJAne mahatva ApanArA) hoya che. temAMthI prathama prakAranA jIvo tapa dharmanuM je rIte ArAdhana karavuM joIe te rIte karatA nathI. tethI jIvana hArI jAya che. jyAre trIjA naMbaranA jIvo AjJAne zirodhArya karI dhanya bane che. mATe ja kanakaketuM rAjAe tapadharmanI ArAdhanA kaI rIte karI jIvana saphaLa karyuM te joIe. kAMpilyapura nagarIno vizvabhara rAjA ane kanakAvalI rANI ghaNAM varSe putra ratnane prApta karI AnaMdIta thayAM hatAM. yogya samaye rAjaputra-kanaketune rAjArANIe kalAcArya pAse sarva kaLAmAM praviNa banAvavA mokalyo paNa putra mohanIya karmanA kAraNe dharmathI vimukha thavA lAgyo tethI rAjA-rANI manamAM duHkha anubhavatA hatA. eka divasa nagarI bahAra udyAnamAM zruta kevalI zAMtisUri parivAra sAthe padhAryA. jJAnIgurunI sevA suzruSA karavI teonI pAse dharmanuM zravaNa karavuM e prAcIna praNAlIkA hatI. te mujaba rAjA pAMca abhigama sAcavI pradakSiNApUrvaka vaMdana karI dezanA sAMbhaLavA yogya Asane beThA. putra paNa pitAnI sAthe beTho. dareka pitAmAM putranuM kalyANa thAya tevI bhAvanA chUpAyelI hoya che. tethI dezanA daramyAna rAjAe vinaya pUrvaka guru mahArAjane pUchyuM, prabho ! mAro putra dharma pAmaze ke vRthA janma gumAvaze ? upakArI guruvarye rAjAnA mananuM samAdhAna karatAM kahyuM, bhAgyazALI putra mATe vRthA ciMtA na karo. puNyanA yoge je rIte e rAjakuLamAM janmyo che, teja rIte zubhakarmano jyAre udaya Avaze tyAre e dharma pAmaze. chatAM puruSArtha avasare ka2vo joIe. koI paNa AtmA bhavitavyatAnA yoge dravya-kSetra-kALa-bhAvanI sAmagrI samayasa2 maLyA pachI ja dharmAnuMrAgI thAya che. e mATe traNa munionuM draSTAMta kevaLI bha. dvArA sAMbhaLeluM tamane kahuM chuM. ekadA traNe munioe kevalI bha.ne pUchyuM, ame kyAre mokSamAM jaIzuM ? javAbamAM kevaLI bhagavaMte kahyuM, tame Aja bhavamAM sarvakarmano kSaya karI mokSamAM jazo. kevaLajJAnInuM vacana koI divasa mithyA thanAra nathI. evI draDha zraddhA hovA 125 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM e traNe munio pravajyA tyajI gRhasthI banyA. saMsAranA viSaya sukha bhogavavA lAgyA. paraMtu alpakALamAM ja bhogAvalI karma kSINa thayuM tyAre bhogathI virakata paNa banyA. pote AcarelA kukarmanI kharA hRdayapUrvaka niMdA karavA lAgyA. sadbhAgyanA yoge pharIthI guru pAse jaI pApane AlovI cAritradharmano svIkAra karyo. jema 14mA guNasthAnake caDhI rahelo AtmA 11mA guNasthAnakane oLaMgavA jatAM mohanIyanA kAraNe cheka nIce paDI jAya paNa cetI javAthI jaldI e guNa sthAnakanuM Arohana kare tema A traNe muni zukaladhyAna rUpI agnithI sarva karma maLane bALI-kSaya karI kevaLa lakSmIne pAmyA. tema tamAro yuvarAja putra paNa karma kSINa thaye Aja bhavamAM mokSe jaze. e AtmA paNa haLukarmI che. karmanI lIlAne sAMbhaLI, vizvabhara rAjAe kanakaketune rAjagAdI upara sthApI ullAsathI utsavapUrvaka cAritra grahaNa karyuM. bAhya-atyaMtara tapa duSkara rIte karI nirmaLa dharmadhyAnathI alpa samayamAM kliSTa karmano kSaya karI kevaLajJAnane pAmyA. kanakaketu rAjA thayA bAda viSaya sukha bhogave che ne rAjyane nItimaya saMbhALe che. acAnaka eka divasa rAjAnA zarIre dAhajavara utpanna thayo. vyAdhie rAjAnA badhA sukha harI lIdhA. divasa rAta badhAne ekaja ciMtA thaI vyAdhi kyAre maTaze ? kyAre rAjA zAtA pAmaze ? rAtrIno samaya hato. madhyarAtrIe rAjA ardhajAgRta avasthAmAM hatA. tevAmAM koI eka vyakti saMskRta zloka madhura rIte bolato hato. te sAMbhaLI rAjA svastha thaI zlokanA arthanuM ciMtvana karavA lAgyo. zloka Avo hato : sukhAya sarva kaMtunAM, prAyaH sarvAH pravRttayaH | na dharmeNa vinA saukhya, dharmaSAraMbhavanA / artha: ghaNuM karI sarva jIvo sukha mATe pravRtti kare che. paraMtu sukha dharma vinA maLatuM nathI ane te dharma AraMbha-samAraMbha tyajavAthI thAya che. TUMkamAM, sukhArthI puruSoe dharmamAM tatpara rahevuM, udyamazIla rahevuM. rAjAe AkhI rAtrI ciMtana-mananamAM pasAra karI. sukha zAMtino, AtmakalyANano mArga koI upakArI mane kahI rahyA che. have mAre puruSArtha karavo ja paDaze. mATe nirNaya karyo ke, jo mAro vyAdhi dUra thaze to huM paNa Adhi-vyAdhi-upAdhi tyajI zAzvata sukha prApta karavA savAre ja saMyama grahaNa karIza.* * anAthImuni paNa Aja rIte saMyamI thayA. 126 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpa-bhAvanA-puruSArthamAM ja siddhi chUpAI che. rAjAnI vedanA tarata dUra thavA lAgI. savAra thatAM ja saMkalpa mujaba rAjA tarata ja rAjyanI vyavasthA karI pU. zAMtisUri ma.nA zaraNe pahoMcI gayA. janma-maraNa ghaTADanArI bhAgavata dIkSA laI dhanya banyA. jJAnI bhagavaMte hitazikSA ApatAM rAjAne kahyuM, saMsAra ghaTADavo hoya to janma-maraNa ghaTADo. janma-maraNa ghaTADavA hoya to kaSAyone ghaTADo. tenA mATe uttama prakAre jJAna-darzana-cAritranuM ArAdhana tapanA mAdhyamathI karo. vIzasthAnaka e tIrthaMka25da dAtAra che. tenuM ArAdhana kAryanI siddhi apAvaze. kanakaketu rAjA have jAgrata thaI gayA hatA. teNe guru pAse AjIvana cotha bhaktathI vadhu tapa ane pAraNe AyaMbila ArAdhana savidhie karI dharmamAM sthira thayA. ghora tapasyAnA kAraNe kanakaketu munie paNa khaMdhakaRSinI jema kAyAne gALI nAkhI. nitya ugra ArAdhanA karavAmAM AgaLa vadhavA lAgyA. gocarI paNa doSarahita vahoravA jatA hatA. muninI zraddhA ane bhaktinI parIkSA karavA varUNa nAme Indrano lokapAla deva Avyo. vividha rIte gocarI azuddha karavA prayatno karyA. paNa samabhAve tapanA anurAgI muni saheja paNa calAyamAna na thayA. cha-cha mahinAnA upasarga pachI munie pAraNuM dhanaMjaya zreSThIne tyAM nirdoSa gocarI lAvI karyuM. varUNadeve paNa muninI prasaMzA karI mahimA vadhAryo. kanakaketu muni tapa pada dharmanI utkRSTa ArAdhana karI AyuSya pUrNa karI cothA devalokamAM sukhanA svAmI thayA. tyAthI mahAvideha kSetramAM jinapada pAmI cidAnaMda padane prApta karaze. 127 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zrI gautama (Ana) pada 15. duho chaTha chaTha tapa kare pAraNuM, unANI guNAdhAma; e samaya zubhapAtra ko nahi, namo namo goyamaravAma. 1 duhAno artha : chaThTha chaThTha tapanuM pAraNuM karanAra, cAra jJAnane dhAraNa karanAra, guNanA ghara evA gautamasvAmI samAna bIjuM koI zubha pAtra nathI. evA gautamasvAmIne namaskAra thAo. 1 DhALa (dAdAjA mohe darzana dIje ho - e dezI) dAna supAtre dIje ho bhaviyA ! dAna supAtre dIje; labdhi aThAvIza zAnI goyama, uttama pAtra kahIe. ho bhaviyA. 1 muhUrtamAM caudapUrava raciyAM, tripadI vIrathI pAmI; caudaze bAvana gaNAdhara vAMdyA, e pada aMtarajAmI. ho bhaviyA. 2 gaNezagaNapati mahAmaMgalapada, goyamaviNanavidu; sahasa kamaladala sovana paMkaja, beThA sura nara pU. ho bhaviyA. 3 kSINamohI muni ratnapAtra sama, bIja kaMcanasama pAtra; rajatanAM zAvaka samakitatraMbA, avirati loha maDhI pattA. ho bhaviyA. 4 mithyAtvI sahasathI eka aNuvatI, aNuvatI sahasathI sAdhu sAdhu sahasathI gaNadhara jinavara, adhika TALe upAdhI. ho bhaviyA. 5 pAMsadAna dazadAnamAM moTAM, abhaya supAtra viditA; ehathI harivahana huo jinavara, saubhAglasmI guNagItA. ho bha. 6 DhALano artha : bhavyajIva ! supAtre dAna ApIe. aDhAvIza labdhinA dhAraka, cAra jJAnI evA zrI gautamasvAmIne uttama pAtra kahIe. 1 eka muhUrtamAM jemaNe vIra paramAtmA pAsethI tripadI (upannaI vA, vigaI 128 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA, dhuveI vA) pAmIne caudapUrvanI racanA karI evA zrI gautamasvAmIne vAMdavAthI covIze prabhunA caudase bAvana gaNadharane vAMdyA ema samajavuM. 2 gaNeza, gaNapati ke mahAmaMgaLapada zrI gautamasvAmI vinA anya nathI. sahastra patravALA suvarNa kamaLa para beThelA zrI gautamasvAmIne he devo ane manuSyo ! tame pUjo. 3 kSINamohI (12-13-14 guNasthAnake rahelA) muni ratnanA pAtra samAna jANavA. bIjA munione suvarNapAtra samAna jANavA. zrAvakane rUpAnA pAtra samAna jANavA. bIjA avirati mithyAdraSTi vagerene lohanA ane mATInA pAtra samAna jANavA. 4 eka hajAra mithyAtvI karatAM eka aNuvratadhArI zrAvaka, eka hajAra aNuvatI karatAM eka sAdhu, eka hajAra sAdhu karatAM eka gaNadhara ane hajAra gaNadhara karatAM eka jinezvarane adhika adhika upAdhinA TALanArA kahyA che. 5 daza prakAranA dAna kahyAM che, temAM pAMca prakAranAM dAna moTAM kahyAM che. temAM paNa abhayadAna ane supAtradAna e be dAna prasiddha gaNAya che. e dAna devAthI harivahana rAjA jinavara thayela che. saubhAgyalakSmIsUri temanA guNa gAya che. 6 * anaMta lakvinidhAna zrI gautama svAmIne namaH 'vivaraNa : goyama-gautama-IndrabhUti-anaMta labdhi nidhAna jevA aneka nAma lokajIbhe caDelA vinayavaMta zrI gautama svAmIne koTIzaH vaMdana. vartamAna kALamAM gautamapadanuM ArAdhana ArAdhako chaThThanI tapasyA karIne pUrNa kare che. prazna eTalo ja che ke, bha. RSabhadevanA zAsana kALamAM gautamapada zAzvatuM na hovAthI teo kevI rIte ArAdhanA karatA haze ? vAta vicAravA jevI che. tethI paraMparAgata je jANyuM-vAMcyuM tenA AdhAre A pada viSe lakhAya che. sarva prathama gautama padane "dAnapada' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. "dAna dIyate ItidAna" e nyAye je apAya-ApavAmAM Ave te dAna. zAstramAM dAnanA pAMca bheda batADyA che. *abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, kIrtidAna ucitadAna. A dAnanI pAchaLa sAmI vyaktinA pratye karuNA, vAtsalya kalyANAdi karavAnI bhAvanA che. ane teja kAraNe tIrthaMkara paramAtmA jyAre tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA * gaNeza, gaNapati. * saMgrahadAna, kAyadAna, lajjAdAna, gauravadAna, adharmadAna, kariSyatidAna kutadAna jevA dAnanA nAmo ThANAMga sUtramAM che. 129 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare tyAre manamAM 'savi jIva karuM zAsana rasi' e bhAvadayA ciMtave sAthe saMvatsara sudhI dAna Ape. gautamasvAmI ma. cAra jJAnanA dhaNI evA anaMtalabdhi nidhAna hatA. chaThThanA pAraNe chaThTha karanArA hatA. vinayaguNanA bhaMDAra hatA. prabhuvIra pratye prazasta rAgavALA hatA, gaNadhara hovAthI eka muhUrtamAM tripadIne sAMbhaLI cauda pUrva racanA karI hatI. je je puNyavAnone saMyama-dIkSAnuM teo dAna ApatAM prAyaH te sarva jIvo kevaLajJAnanI labdhine pAmatA. pote 1500 tApasone dIkSA ApyA bAda akSiNa mahAnasa labdhinA kAraNe khIrathI pAraNA karAvyA e 1500 paNa kevaLI thaI gayA. apramatta hovAthI jamIna upara palAThIvALI saMyama bAda beThA paNa nathI. saMyama lIdhA pUrve abhimAna hatuM ke, mArA jevo A jagatamAM koI vidvAna nathI. paNa prabhuvIre teoe pUchyA vagara kevaLajJAnanA kAraNe mananI zaMkAnuM samAdhAna karyuM te divasathI teo vinamra-vinIta thaI gayA. prasaMge prasaMge teo potAnI athavA anya jIvonI zaMkAnuM samAdhAna prabhune prazna pUchI meLavatA. A rIte vivAhapaNattI (bhagavatI) Agama sUtramAM prabhune 36000 prazno teoe pUchyA ane prabhue e sarvanA javAbo ApI prajAne samyajJAnI banAvI. dAnano artha tyAga paNa thAya. eTale tIrthaMka2 nAmakarmanI nikAcanA utkRSTa tyAgabhAvanA vinA na thAya. tyAga eTale saMsArano-saMsAranA nazvara padArthono. je padArthomAM Aja sudhI mArApaNuM rAkhela che. te padArthono tyAga karavAthI A jIva aparigrahI bane. jenAthI karma baMdhAya che tenAthI mukta thAya. dhana e evuM parigraha che jenAthI jIva vinA kAraNe kaSAyo karI bese che. gautamasvAmI gaNadhara hatA. dareka tIrthaMkara bhagavAnanA ochA-vadhu saMkhyAmAM gaNadhara hoya. gaNa (samudAya)ne dhAraNa karanArA-saMbhALanArA gaNadhara kahevAya. 24 tIrthaMkara bha.nA kula-1452 gaNadhara hatA, je mokSagAmI hatA. zAstramAM kahyuM che ke, 1 hajAra mithyAtvI karatAM eka aNuvratadhArI zrAvaka ucca. 1 hajAra aNuvrata dhAraka karatAM eka zramaNa sAdhu uttama. 1 hajA2 sAdhu karatAM 1 gaNadhara pUjanIya. eka hajA2 gaNadhara karatAM 1 jinezvara deva che. tIrthaMkaro jIvamAtranI anekAneka upAdhione upadezanA mAdhyamathI TALanArA kahyA che. gaNadharo-280 labdhinA dhAraka hoya che. nAmakarmanA udayathI te sarva rIte pUjya-AdaraNIya-vaMdanIya zubhanAmakarmI hoya che. pAMca mahAvratano svIkArI uttama prakAre pALavAthI 1. saMpUrNa suMdara zarIradhArI (devagati)ya 2. sumadhura AdaraNIya * 48 labdhi paNa che. 130 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacana uccAranAra, 3. nyAyasaMpanna sukha-vaibhavanA svAmI, 4. Indriya sazakta, saMpUrNa guNa niSpanna, 5. mana rAga-dveSa-kaSAya rahita hoya che. A bhave ke AgAmI bhave sAnukULa saMyogovALA dharmavAsita mAta-pitAnA gRhe janma thAya. A badhI A jIvane sAnukULatA maLe che. tenuM mukhya kAraNa vratanuM, saMyamI jIvananuM nirdoSa jIvana, tenA kAraNe chae jIva nikAyanA jIvone e pUjyo abhayadAna Ape che. dAna ApanAra pAtra bhAvavAhI hoya. (zarIrAdinI kAMI khoDa-uNapa na hoya) lenAra jIvana jarUrIAta hoya, ApyA pachI harSanA AMsu Ave, romarAjI vikase, bahumAna sabhAvathI dAna Ape. dAna ApavA taka maLI tenI anumodanA kare ane madhuravANIno vyavahAra kare to ApeluM dAna puNyAnubaMdhI puNya baMdhAve. dAnamAM jo kAMI khAmI hoya to dhAreluM puNya baMdhAya nahiM. dAnathI je dhanaprApti Adi lAbha thavAno hoya, thayo hoya te navA pApano paNa baMdha karAve to te azakya nathI.* tIrthaMkara paramAtmAnA pavitra hAthe saMvatsarI dAna lenAra AtmA cha mahinA sudhI roga-zokathI mukta thAya che. dharmanA 4 pAyAmAM dAnane prathama sthAna bahu ja samajadArIthI apAyuM che. ziyaLa dharmamAM, tapa dharmamAM ke bhAva dharmamAM dAnanI chAyA jovA maLe che. enA kAraNe tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA je zubha vicAra-bhAvathI thAya che te anya rIte azakya che. gautamapadanI sAthe dAna thoDuM saMkalita thayuM have gaNadharane paNa jo saMkalita karIe to ? kAraNa gautama eTale gautamasvAmI ane gautamasvAmI eTale gaNadhara. dareka tIrthakaranA labdhisaMpanna gaNadhara hoya ja. eka gaNadharane ArAdhavAthI sarva gaNadharanI ArAdhanA thAya che. tIrthaMkara paramAtmA eka pahora dezanA ApI pachI devajIMdAmAM padhAre. tyAre gaNadharo pAdapITha upara besI dezanA Ape. "tIrthakara samA AyarIyA" e ukti anusAra gaNadharonuM mahatva jinazAsanamAM ghaNuM che. e sarva gaNadharo nAmakarmanA 103 bhedamAM zubha nAmakarmanA je bhAMgA che, tenA apragaTa rIte adhikArI che. tethI gaNadhara padanuM ArAdhana A rIte gautamapadanI sAthe avAMtara karavAmAM anukULatA che. gautamapadanA 12 khamAsamaNAmAM chello maMtra 24 tIrthakaranA, gaNadharanA nAme bolAya che. Ano artha e ke vartamAna zAsanapati bha. mahAvIranA prathama gaNadharane vartamAnamAM mukhyatA apAI. bAkI badhA 1452 gaNadharonuM ArAdhana tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA mATe mAnya-yogya che. zAlibhadrajI. * mammaNa zeTha. 131 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautamasvAmI ane bha. mahAvIra svAmI vaccenA jIvana prasaMgo : ja kapila ! tyAM paNa dharma che, ahiM paNa che. * tripRSTha vAsudevanA rathanA sArathI tarIke. * samaya goyama mA pamAe. ja AnaMdane micchAmI dukkaDa ApI Avo. ja devazarmAne pratibodha karI Avo. * hAlika kheDUtane pratibodha karI Avo. ja mRgAloDhIyAne karmanI gatirUpe joI Avo. goyama ! e to merI ammA (mAtA) ja aSTApada tIrthanI sva-labdhithI jAtrA karo. ja tIrthakara nahi maMkhalI putra gozALo che. * prazna : go-jAsA ? uttara : mahA-sAsA. ja tamane jIva vize zaMkA che. * vIra gaNadhara tapa, divasa-16 ja marIcinA bhavamAM kapila tarIke tridaMDI. * hiMduka gAmamAM kezI gaNadhara sAthe milana. ja aImuttAnI vinaMtIthI gocarI mATe javuM. gautamasvAmInA jIvanamAM ahaMkAra jJAnanuM hatuM. rAga tiryaMcagatimAM siMhane sAMtvana ApavA karela. prabhunA nirvANa vakhate vilApa karelo. sAmAnya rIte A durNa durgati apAve paNa prabhu vIranA AlaMbana-nimittathI sAruM phaLa ApanAra thayuM. aMguThAmAM amRtanuM AsvAdana hatuM.* evI e puNya puruSanI 3ra lakSaNavaMtI kAyA hatI. gI-gAya, kAmadhenu. ta-tarU (vRkSa) kalpatarU ane ma-maNi ciMtAmaNi (ratna) A rIte kAmadhenu-kalpavRkSa tathA ciMtAmaNi ratnathI paNa adhika mahimA gautamanAmamAM chUpAyo che. divALInA (kArataka su. 1) mahAmaMgaLakArI zubha divase prabhAte gautamasvAmIno rAsa vAMcavA-sAMbhaLavAnI Aje paNa paraMparA che. Ama gautamasvAmInA kevaLajJAna nimitte jApa karavA dvArA ArAdhanA paNa thAya che. prAyaH tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA jema pUrvanA trIjA bhave tIrthakarano AtmA kare che. tema gaNadhara nAmakarmanI paNa nikAcanA pUrvanA bhavamAM e AtmA kare che (tevuM jANavA-sAMbhaLavA maLyuM che.) * aMguThe amRta vase, labdhitaNAM bhaMDAra 132 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A uparathI gaNadhara pada ane gaNadharano AtmA keTalo upakAraka che te vicArI samajI zakAya che. tethI gautamasvAmInA kevaLajJAna divase kalyANaka tarIke nahiM paNa mahotsava tarIke ArAdhanA thAya che.' covIza tIrthakaramAM be tIrthakara bha. gautama gautravALA che. tethI gautamasvAmI paNa gautama gautravALA hovAthI e gautamagotranI padarUpe ArAdhanA vasthAnakanI aMdara thatI hoya to paNa apekSAe vicAravAlAyaka che. game te vicAro paNa gautamapadanuM ArAdhana ArAdhakane tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA karavA madadarUpa che. e samajavA jevI vAta che. guNInA guNa gAvAthI jo guNavAna thavAtuM hoya to vyaktigata rIte A padanI ArAdhanA vyaktinA guNa jIvanamAM jarUra Ave-praveze e nizcita che. zramaNo gocarI levA jAya tyAre paNa guru gautamanA nAmasmaraNane gharI jAya. tethI gaucarI zuddha ane upayogI prApta thAya tevo anubhavIno anubhava kahe che. pUrva kALamAM copaDA pUjananA prasaMge dhakSmajIvo copaDAmAM gautamasvAmInI labdhi hojo evA maMtra svarUpa akSaro lakhIne maMgaLAcaraNa kare che. sAdhuo je pAtramAM AhAra lAve, kare che. te pAtrAnuM nAma paNa gautamasvAmInA pAtrA tarIke prasiddha che. duHkha ane bhayathI gherAyelA A saMsAramAM sukhanuM koI sthAna nathI. kema ke, dravyamAM agni ane corano bhaya che, bhogamAM rogano bhaya che, jaya-vijayamAM zatruno bhaya jyAre mAnamAM laghutA (apamAna)no bhaya, yauvanamAM jarA-vRddhAvasthAno ane aMte jarAmAM yamarAja-mRtyuno bhaya che. tethI abhayadAna bhaya vinAnuM che ane te dAnanuM je koI paNa AtmA ArAdhana karaze te bhavasAgara pAra utaravA tIrthaMkara nAmakarma bAMdhaze. gautama (supAtra dAna) pada harivahana rAjA kathA : pAtra-supAtra-kupAtra ke apAtra evA pAtratAnA (yogyatAno) vibhAgo jovA maLe che. keTalAka bAhya rIte AkarSaka-AvakArya lAge che to keTalAka atyaMtara rIte. ThANAMga sUtramAM zramaNa yA AcAryanA cAra prakAra varNavyA che. 1. AmaLA jevA - padArtha kAThaNa-svAdamAM tUrA. tema zramaNa paNa cUstane kaDaka hoya. 2. dvArA jevA - padArtha narama ne sevavAthI sukhAkArI tema zramaNa svabhAvathI tra jU ane prANa. - puMDarikavAmInA nirvANanI paNa caitra suda-puname smRti tAjI karAya che. : ja 179 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. bIra jevA - dravya zarIrapoSaka kahevAya. zramaNa-zAsana prabhAvaka sva paranA guNane poSaka. 4. Izurasa jevA - svAdamAM madhura. pariNAme zrama-thAka utAre tema vaMdanIya zramaNo madhura-zAMta upadezaka ApI janma-maraNano thAka utAranAra. gautama gaNadharapada paNa evA ja sarvottama guNavALuM che. enA ArAdhakasAdhakane paNa guNavAna banAve. cAlo tyAre A padanA ArAdhaka rAjA harivahananA aMtarane tapAsIe. bharatakSetramAM saMskRtino jyAM vAsa che. evA kaliMgadezanA kaMcanapura nagaramAM harivahana rAjA rAjya karato hato. tene viraMcI nAme pradhAna hato. pradhAna dharmanI rucivALo hovAthI munisuvratasvAmIno suMdara prAsAda banAvI roja darzana-pUjana karavA jato. eka divasa maMtrI sAthe rAjA paNa prabhudarzana karavA AvyA. derAsaranI joDe dhanezvara zreSThInA ghare vAjA vAgata hatA. tethI rAjAe maMtrIne pUchayuM tyAre maMtrIe putranA janmotsava nimitte vAjA vAge che, tema kahyuM. acAnaka bIje divase paNa rAjA darzana karavA AvyA tyAre dhanezvara zreSThInA ghare vilApa thato hato. te aMge pUchatA maMtrIe janmeluM bALaka marI gayo tethI vilApa thAya che, tema kahyuM. rAjA AthI eka divasa sakha bIjA divase vilApa jANI verAgI thayA. kSaNika saMsAranA sukhanI anubhUti thaI tethI ghare AvI putrane rAjagAdI ApI zrI dhanezvarasUrinI nizrAmAM bhAgavatI dIkSA aMgikAra karI dhanya banyA. saMyamI jIvana suvizAdha pALatAM dhIre dhIre dvAdazAMgInA jJAtA thayA. eka divasa AcArya bhagavaMte vIzasthAnaka tapa, tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA aMtargata gocarI-pANInI bhakti vaDe sAdhu saMvibhAga karanAra kramazaH mokSano adhikArI thaI zake che te mujabanI dezanA ApI. harivahana munino AtmA sAdhu sevAmAM, bhakti karavAmAM utsAhIta thayo ne abhigraha paNa lIdho ke, mAre AjathI niraMtara *tyAgI-tapasvI-jJAnI munionI annapAnAdi vaDe saMvibhAga (avazeSa vadhe te vAparavuM.) karyA pachI ja vAparavuM. AvA abhigrahanA kAraNe e nitya munionI sevA-suzruSA karavAmAM marana thaI gayA. je divase koI kAraNasara sevA karavAno cAnsa na maLe to teo nArAja thatAM. sArA kAmanI haMmezAM parIkSA thAya. so vighna Ave tema eka divase Indra * vaiyAvacca karavA yogya 10 AtmA (zramaNa) 134 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhAmAM sukRtanI anumodanAnI draSTie muninI sevA guNanI prasaMzA karI je suvela nAmanA devane atizayoktI bharI lAgI. tethI manuSyalokamAM muninI parIkSA karavA e Avyo. kRza dehavALA muninuM rUpa vikavyuM. tarata harivAhana munie utsAhathI muninI kALajIpUrvaka sevA bhakti karI AnaMda anubhavyo. Aje mAro divasa saphaLa thayo tema e mAnavA lAgyA. te daramyAna e mAyAvI deve muninA zarIramAM dAha utpanna karyo. tenA nivAraNa mATe vAparavA yogya uttama auSadhi munioe AvI paNa bIjA sAdhunI bhakti-saMvibhAga karyA vinA na vaparAya tevuM vrata hovAthI teo vyAdhi vadhe to te samabhAve svIkAravA taiyAra thayA. chevaTe deve pragaTa thaI muninI kSamA mAgI, vrata pAlananI draDhatAnI prasaMzA karI. harivahana muni A rIte sevA suzruSA karI cAritranI nirmaLa ArAdhanA dvArA accatakalpamAM deva thayA, tyAMthI mahAvidehamAM tIrthakara nAmakarma bhogavI paraMparAe avyAbAdha sukhane pAmyA. 135 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jina (3yAvacca) pada duho doSa aDhAre thaya gayA, upanyA jasa guNa aMga; vaiyAvacca karIe mudA, namo namo jinapada saMga. 1 duhAno artha : jemanA aDhAre doSa nAza pAmyA che, sarva upamA ane sarva guNa jemanA aMgamAM samAI zake che evA jinapadanI harSa vaDe vaiyAvacca karIe. e jinapadanA saMgI kevaLajJAnIne namaskAra karIe. 1 , DhALa (cauda lokake pAra kahAve - e dezI) jinapada jagamAM javuM jANo, varUpamaNa suvilAsI, soLa kaSAya jIte te jinajI, guNagaNa anaMta ujasI; jinapada japiye jinapada bhajIe, jinapada ati sukhadAyI. jipanada.1 zrata ohi manaparyava jinajI, chaumalyA vItarAgI; kevaLI jinane vacana agocara, mahimA jina vaDabhAgI. jinapada. 2 jinavara sUri vAcaka sAdhu, bAla thivira gilANI, tapasI caitya zramaNa saMgha kerI, vaiyAvacca gukhANI. jinapada. 3 guNIjanadazanuM vaiyAvacca kIje, sahumAM jinavara mukhya; vaiyAvacca guNa akhaDivAI, jina Agama hita zikhya. jinapada. 4 nIca gotra bAMdhe nahi kabahu, kare ucca gotrano baMdha; gADha karmabaMdha zithila hove, uttarAdhyayane prabaMdha. jinapada. 5 manazudhdha e padane ArAdhI, jinabhUtake jina hove; vijaya saubhAgyalakSmI sUri saMpada, paramAnaMdapada jove. jinapada. 6 DhALano artha : zrI jinapada jagatamAM jAcuM-pragaTa che, tene jANo. e padane dhAraNa karanArA Atma svarUpamAM ramaNatA karanArA suvilAsI hoya che. jeo soLa kaSAyane jIte, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAthI dUra kare te jinakevaLI thAya che. AvA jinapadane vAraMvAra japIe ane bhajIe. kAraNa ke te pada ati sukhadAyI che. 1 zrutajJAnI (caudapUrva) jina kahevAya, avadhijJAnI jina kahevAya; mana:paryajJAnI jina kahevAya, vItarAga paramAtmA chaMbasthapaNAmAM hoya tyAre dravya jina kahevAya, sAmAnya kevaLI paNa jina kahevAya. A jinapada moTA saubhAgyavALuM che, teno mahimA vacanane agocara che. 2 . jinezvara, sUri, upAdhyAya, sAdhu, bALamuni, sthavira (vRddhamuni), glAna muni, tapasvI, caitya ane zramaNa saMgha emanI vaiyAvacca guNanI khANarUpa che. 3 e daza guNijananI vaiyAvacca karIe. e badhAmAM jinezvara mukhya che. vaiyAvacca guNa apratipAtI che. ema jinAgamamAM hitazilArUpe kahela che. 4 vaiyAvacca karanAra AtmA nIcagotra kyAre paNa bAMdhato nathI ugagotrano ja baMdha kare che. teno je karmabaMdha gADha hoya che te zithila thAya che ema zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahela che. 5 mananI zuddhithI e padanuM ArAdhana karI zrI jimUtaketurAjA tIrthaMkara padavI pAmyA che. ane vijaya-saubhAgyarUpa lakSmI ane sUripaNAnI saMpadA pAmI paramAnaMda padane joI zakyA che. 6 * jina tere caraNakI zaraNa grahu. vivaraNa : rAgAdi aMtarazatrune jeoe saMpUrNa rIte jItyA che te jina tIrthakara bhagavAne pUrvanA trIjA bhave vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karI tIrthakara nAmakarma bAMdhela hovAthI janmathI nirvANa sudhInA pAMce kalyANakomAM dikumArIkAo Indro-devomanuSyo-vigere pota potAnA bhakti sevA karavAnA prasaMge manuSyalokamAM AvI tIrthakara bhagavaMtanI bhakti karI dhanya bane che. aSTa prAtihArya prabhunA kevaLajJAna pachI vihArAdi prasaMge roja sevAmAM hAjara rahe che. 34 atizayo ane vANInA 35 atizayo dvArA vItarAga paramAtmAno mahimA vadhAre che. tIrthakaranA prabaLa puNyodayanA kAraNe hajAro deva-devio nitya hAjara rahe che.* tIrthakara bhagavAna kevaLajJAna pAmyA pachI samavasaraNamAM besI caturmukhe dezanA Ape. je sAMbhaLavA traNagatinA jIvo bAra parSadAmAM yogya sthAne bese. A parSadAmAM jina-kevaLI paNa besI paramopakArI prabhunI dezanA sAMbhaLatA hoya che. - prathama jinezvara praNamIe stavanamAM jenI vistRta vigata che. 137 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eno artha eja ke tIrthaMkara ane jina Ama jovA jAo to ghAtIkarmanA kSayanI apekSAe sarakhA ja che. mAtra tIrthaMka2 gaNadhara padathI vibhUSita kare. sAdhu-sAdhvIzrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMgha svarUpa prabhunA sthApelA zAsanamAM ratnatrayInI ArAdhanA karI jIvana dhanya kare. prabhunA atizayanA kAraNe jIvamAtra pota potAnA rAga-dveSanA svabhAva bhUlI prabhunI amRtamaya vANI sAMbhaLe ne samajI paNa le. jina-sAmAnya kevaLI hovA chatAM kSetranI sparzanA hoya to ja vihAra kare ane jarUra hoya to samayocitta dezanA 'kamala' upara besI Ape. mukhyatve aghAtI karma (AyuSya) jyAM sudhI saMpUrNa khapyA nathI tyAM sudhI e mokSagAmI mokSa na jAya. vaiyAvacca-sevA-bhakti karavA yogya zAstramAM daza nAma mukhyatve kahyA che. temAM paNa jinanI sevA mukhyatve karavAnuM kahyuM che. vaiyAvacca e guNanI khANa che. vaiyAvacca karanAro AtmA nIca gotrakarmano baMdha karanAra hoto nathI. sAmAnya kevaLI AtmA paNa 18 doSarahita sarva upamAne guNathI alaMkRta hovAthI saubhAgyazALI ane mahimAvaMta che. jinanA zAstromAM 4 prakAranA nAmo jovA maLe che. (1) zrutajina - caudapUrvanA jJAtA mahAmuni, (2) avadhijina - nirmaLa (trIjA jJAnanA svAmI) avadhijJAnIo, (3) mana:paryava jina - (cauthA jJAnanA svAmI) mananA paryAyane vizeSa prakAre jonArA, (4) kevali jina - (pAMce jJAnanA svAmI) lokAlokanA sarva jIvonA sarva padArthone traNe kALanA bhAvone jANanArA. kevalijina-tIrthaMkara bhagavAnane pahelA samaye kevaLadarzana thAya ane bIjA samaye kevaLajJAna thAya. tyAra pachI samavasaraNanI devo racanA kare. temAM birAjI bAra parSadA sAme prathama dezanA caturmukhe Ape. A dezanA sAMbhaLavA mukhya gaNadharo pAdapITha pAse bese. jyAre bIjA sAmAnya kevaLI pUrva dizA-agni khUNAmAM birAje. dezanA sAMbhaLanArane potapotAnI bhASAmAM samajAI jAya tevI atizayayukta hoya. jina-sAmAnya kevaLI eTale arihaMta paramAtmAnA upadezathI je je bhavi jIvoe ratnatrayInI uttama prakAre ArAdhanA karI, ghAti karmono kSaya karI, kevaLajJAnAdika AtmaRRddhi pragaTa karela che te badhAno samAveza temAM thAya che. ekanI trividha pUjAArAdhanA karo to badhAnI ArAdhanA thAya che. eTale eka dIvo so dIvAne pragaTAve. AvA uttamottama padanI je jIvo ArAdhanA kare che te tIrthaMka2 nAmakarma avazya upArjana kare. jina padanI ArAdhanA 20 viharamAna tIrthaMka2 5ramAtmAne najara sAme rAkhI jina, sUri, vAcaka, sAdhu, bAla, sthavira, glAna, tapasvI caitya ane saMgha. 138 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teone khamAsamaNA ApI eTalA mATe karAya che, ke e 20 viharamAna bhagavaMto ApaNane vartamAna tIrthakara hovAthI bhAvanA pUrNa karavA sAmarthya-manobaLa akhUTa Ape. A rIte je AtmAoe A padanI sAdhanA karI Atma ramaNatA prApta karI che. te satvare potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI mokSe jAya temAM kAMI zaMkA rAkhavA jevuM nathI. jinapada eTale bIjI rIte sAmAnya kevaLI evA vaMdanIya AtmAo je hAle bhaviSyamAM siddhagatine pAmavAnA che. tevAnI vaiyAvacca karavI e ArAdhaka sAmAnya zrAvakanuM kartavya che. tethI A jinapadanuM bIjuM nAma "vaiyAvacca pada paNa che. sAdhanA kare te sAdhya pAme ema je vaiyAvacca kare te jina padano ArAdhaka hovAthI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanAnA kAraNe jina-arihaMta-tIrthakara avazya thAya, yAvat mokSa paNa jAya. jinavacana dvArA anya jIvo para prasaMgocita vicAro ApI jIvanamAM parivartana karI dharmamAM sthira karI zake. jyAre kAyA dvArA jina vividha rIte gAme gAma vicarI sva-paranI sAdhanA karI zake che. AvA saMyamI jIvanane sthApanAdi cAra nipA dvArA jANavuM. sUkSma buddhie sAta nayanA sahAre oLakhavuM. tripadI ane saptabhaMgIthI jIvanamAM dhArI levuM. heyajoya-ane upAdeyanA AdhAre manana ciMtana karavuM. yAvatuM sAmAyikane navadvAra vaDe vicAra karavAmAM Avaze. to jIvanamAM viratino anurAga pedA thaze kramazaH sarva viratimaya jIvana svIkArAtA vAra nahi lAge. jinapadanA ArAdhaka rAjA jimUtaketunI kathA : tapanA abhiMtara prakAramAM vaiyAvacca eka prakAra che. enAthI karmano kSaya, guNInI pUjA ane dharmArAdhanAnI vRddhi thAya-thaI zake che. vaiyAvacca, zArIrikaArthika-mAnasika mana-vacana-kAyAthI thAya che. jethI sAmI vyakti dharmamAM sthira thAya e nizcita che. vaiyAvacca karanArAomAM jimUtaketu rAjAe vaiyAvacca kevI karI hatI te thoDI joI laIe. jaMbudvIpanA dakSiNa bharatamAM puSpapura nagaramAM jayaketu rAjA jayamALA rANI ane jimUtaketu yuvarAjano saMsAra AnaMdathI vyatita thato hato. rAjAnI kIrti nyAyathI, rANInI kIrti dharma ArAdhanAthI ane putranI zobhA utkRSTa buddhi zaryAdi kAraNe sarvatra pasarI hatI. 139 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jimUtaketu yuvarAjanI kIrti sAMbhaLI ratnasthala nagaranA surasena rAjAe potAnI putrI yazomatinA mATe svayaMvara maMDapamAM padhAravA khAsa AmaMtraNa mokalyuM. yuvarAja jimUtaketu paNa aMgarakSako sAthe AmaMtraNane mAna ApI ratnasthala nagarI tarapha nikaLyo. acAnaka siddhapuranagara pAse kumArane mUrchA AvI, aMgarakSakoe tarata upacAra karyA. tevAmAM bahuzruta pU. zrI akalaMkadeva AcArya parivAra sAthe padhAryA. temanA AzIrvAdathI kumAra mUccharahita thaI svastha thayo. upakArI AcArya devazrInI kRpAthI kumArane nirogIpaNuM maLyuM. tethI e gurudevazrIne vaMdanA-sukhazAtA pUchI dezanA sAMbhaLavA beTho. thoDIvAre kumAre mUccha AvavAnuM ane nivAraNa ApanI kRpAthI kema thayuM ? te vinayapUrvaka pUchavuM. - guruvarya kumAranI zaMkAnuM samAdhAna karatAM kahyuM, paripattana nagaramAM garviSTha ane krodhI evA durvAsA nAme zithIla yati rahetA hatA. eka divasa vihAra karatAM sAthenA bALaglAna muni tuSAtura thaelA joI moTA guruvarye durvinIya evA durvAsA munine nirdoSa pANI lAvavA AjJA karI. tethI e muni ghaNA krodhI thayA. asabhya vacana bolavA lAgyA. maryAdA oLaMgavAnA kAraNe raudradhyAnamAM AyuSya pUrNa karI narake gayA. vinA kAraNe munionI niMdA ane dveSa karavAthI narakagatinI tIvra vedanA bhogavI aneka lullaka janma-maraNa karyA. kALakrame manuSya gatimAM janma thayo. sadbhAgya munipaNuM svIkArI mAsopavAsa tapa karI sukhanI vAMchAthI niyANuM bAMdhI AyuSya pUrNa karI tuM ahIM rAjakumAra thayo. jUnAM karmane bhogavatAM je bAkI hatuM te karma Aje mUccha pAmI udayamAM AvyuM. vartamAnamAM muni pratye pUjya bhAva-vaMdana-Adara karavAthI have e karmano kSaya thayo che. gurumukhe potAnA pUrvabhavane sAMbhaLI kumArane jAtismaraNazAna thayuM. jIvananI sAcI rAha jANavAthI kumAre vairAgyapAmI cAritra dharmano svIkAra karyo potAnA bhAvI patideve cAritra lIdhuM e jANI rAjaputrI yazomatie paNa cAritrano svIkAra karI patinA mArge prayANa karyuM. rAjarSi munino AtmA have sAdhanAmAM sthira thayo, jJAna-dhyAnamAM AgaLa vadhyo. alpa samayamAM ja agyAra aMganA jJAtA thayA. roja gurunI nizrAmAM besI jJAnamAM vRddhi karatA. eka divasa gurue vIzasthAnakano mahimA varNavyo. anya padanI sAthe 16mA vaiyAvacca jinapadanI ArAdhanA upakAra bane che, tema samajAvyuM. je sAMbhaLI rAjarSie vividha prakAranI vaiyAvacca karavAnuM draDhatAthI zarU karyuM. 14o Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devagatimAM somanAmanA devane Indra dvArA rAjarSinI vaiyAvaccanI prasaMzA sAMbhaLI zaMkA thaI. satyanI parIkSA ka2vA eNe vividha rIte munine muMjhavyA, sevA karavAmAM vighna karyuM. kaSAyathI kaTu vacana uccAryA. chatAM rAjarSi khedarahita citte glAnanI vaiyAvacca karavA na maLI teno pazcAtApa karavA lAgyA. muninA zuddha bhAva jANI deva devamAyA saMharI pragaTa thayo. khamAvI stuti karI sva-sthAnake gayo. jimmUtaketu muni jinapadanuM zuddha bhAve vaiyAvacca dvArA ArAdhana karI, tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA karI, niraticAra cAritranuM pAlana karI, anasana vrata svIkArI kramazaH vijaya vimAnamAM deva thayA. tyAMthI kaccha vijayamAM tIrthaMkara thaI mokSa pAmaze. 141 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI saMyama pada duho zuddhAtama guNameM rame, tajI iMdriya AzaMsa; thira samAdhi saMtoSamAM, jaya jaya saMyama vaMza. 1 duhAno artha : Indriyo saMbaMdhI AzaMsA tajI daIne je zuddha evA AtmaguNomAM ramaNatA kare che. samAdhi ane saMtoSamAM je sthira rahe che te saMyamavaMza-saMyamavALA jayavaMtA varto. 1 DhALa (kuMvara gabhAro najare dekhatAjI - e dezI) samAdhi guNamaya cAritrapada bhaluM jI, sattaramuM sukhakAra re; viza asamAdhi doSa nivArIne jI, upanyo guNa saMtoSa zrIkAra re, namo namo saMyamapadane munivarajI. na.mo. 1 anukaMpA dAnAdikanI je kare , te kahIye dravya samAdhi re; sAraNAdika kahI dharmamAM sthira kare che, te lahiye bhAvasamAdhire. namo. 2 vrata zrAvakanAM bAra bhede kahyA , muninAM mahAvrata paMca re; sattara e dravyabhAvathI jANIne jI, yathocita kare saMyamasaMcare. namo. 3 cAra nikSepa sAta naye karI che, kAraNa pAMca saMbhAra re; tripadI sAte bhAMge karI dhArIye jI, yAdika trika avadhAra re. namo. 4 cAra pramANe paDu dravya karI jI, navatatve dila lAva re; sAmAyika nava dhAre vicArIye jI, ema SaDuM Avazyaka bhAva re. namo. 5 cAra sAmAyika AgamamAM kahyAM che, sarvavirati aviruddha re; pAMca bheda che saMyamadharmanA jI, nirmaLa pariNAme savi zuddha 2. namo. 6 samAdhivara gaNadharajI jAciyo jI, covIza jinane karI praNAma re; puraMdara tIrthakara thayA ehathI jI, saubhAgyalakSamI guNadhAma re. namo. 7 DhALano artha : samAdhi guNarUpa sattaramuM cAritrapada atyaMta sukhAkArI kahela che. vIza 142 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asamAdhinA doSane nivAravAthI uttama saMtoSaguNa utpanna thAya che. evA saMyamapada temaja tenA dhAraka munivarone namaskAra thAo. 1 dIna vagere no upara je anukaMpA karavI te dravya samAdhi che. ane sAraNA-vAraNAdika vaDe jIvane dharmamAM sthira karavo te bhAvasamAdhi kahevAya che. 2 zrAvakanA bAra vrata kahyAM che ane muninAM pAMca mahAvrata kahyAM che. e sattara bhedone dravyabhAvathI samajI yathocittapaNe saMyamano saMcaya karavo. 3 e saMyamane cAra nikSepA (nAma-sthApanA-dravya-bhAva) vaDe, sAta naya (negamAdi) vaDe jANavuM. pAMca kAraNo saMbhAravA-vicAravA ane tripadI (utpAda-vyaya-dhrauvya)thI temaja sAta bhAMgA (syAd ati vagere)thI dhArI levuM. zeyAdika (haya-zeya-upAdeya) trikathI paNa teno vicAra karavo. 4 cAra pramANa, padravya temaja navatattvano paNa hRdayamAM vicAra karavo. sAmAyikano nava dvAra vaDe vicAra karavo. emaja cha Avazyaka vicAravA. 5 AgamamAM cAra prakAranA sAmAyika (zruta sAmAyika, samyakta sAmAyika, dezavirati sAmAyika ane sarvavirati sAmAyika) kahyAM che. sarvaviratipaNuM tethI aviruddha che. saMyama dharmanA mukhya pAMca bheda (sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasaMparAya ne yathAkhyAta) che. nirmaLa pariNAma vaDe te badhA bhedo zuddha hoya che. 6 gaNadhara mahArAje covIza jinezvarone praNAma karIne zreSTha samAdhi ja mAgI che. A padanuM ArAdhana karavAthI puraMdararAjA tIrthakara thayA che ane saubhAgyalakSmIrUpa guNanA dhAma thayA che. 7 * lAgyo ane saMyamano raMga lAgyo. vivaraNa :) saMgama eTale be vastu bhegI thavI jyAre saMyama eTale Atma kalyANanI buddhithI pApamaya pravRttiono arthAt saMsArano tyAga karavo. samaya eTale jIvananI amUlya taka ane saMyama eTale Adarza jIvana jIvavA mATe mana upara kAbu. avirati eTale pApa bAMdhavA karavA mATenuM vizALa pleTaphorma jyAre viratino artha nIti niyamomaya Adarza jIvana jIvavAnI bhAvanA. cAritrane dIkSA arthamAM svIkArIzuM to sAdhujIvana samajAze. jyAre saMyama e saMsArI jIvanamAM svacchaMdIpaNuM ghara karI na jAya e mATenA niyamo. khAvuM jarUrI che, paNa alpapApa lAge tevuM khAvuM. jovuM anivArya che. paNa mana apavitra na thAya tevuM 143 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jovuM. bhogavavuM che paNa te jIvana bagaDI na jAya. jIvana jIvavAnI draSTi badalI nA jAya tevuM bhogavo. saMyama zabdane zrAvakanA jIvana sAthe jo joInTa karIzuM to zrAvaka je sAmAyika, desAvagAti, pauSadha, atithI saMvibhAgI vrata dvArA Adarza jIvana jIvavAnI TreniMga le che te AvakArane pAtra che. A zikSAvrata dvArA upadhAna, pratikramaNa, paDilaheNa, devavaMdanAdi je dharmakriyA zuddha sUtrocAra pUrvaka mudrAone sAcavI che te anivArya jarUrI samajAze. zrAvaka tapadharmanI je kAMI pravRtti-sAdhanA kare che. te badhu Aja vibhAgamAM sAMkaLI devAze. upakArI upakaraNa paNa saMyama-nA ArAdhaka zrAvakane AzIrvAda samAna thAya che. saMyama-cAritranI pratijJA zAzvata evA karemibhaMte sUtra dvArA 6 yA 9 bhAMgethI levAya che. temAM paNa niyama-samayanI mukhya vicAraNA che. sAdhanA mATe samayanI sAthe samabhAva-samatAnI vadhu AvazyakatA hoya che. ekAgra citte zAMtipUrvaka jo sAdhanA karavAmAM Ave to A sAdhanA jIvananuM parivartana karI de. toja A jIva dharmadhyAna-zukladhyAnano rasiyo thAya. eka zuddha sAmAyikanI upAsanA karavAmAM Ave to te AtmA 1. sAdhunA jIvanano anubhava kare. 2. Atmazuddhi mATe jApa-dhyAna ciMtana-manana jevI sAdhanA kare. 3. puNyabaMdhanA kAraNe saubhAgyanI prApti thaze. 4 divasa daramyAna eka Avazyaka kriyAnuM pAlana. 5. Atmadarzanano cAnsa maLe. 6. dravya-kSetra-kALa-bhAvathI je svataMtra jIvanamAM pApano baMdha thavAnI zakyatA tenAthI chUTakAro. (7) mananA-10 vacananA-10 ane kAyAnA 12 doSa (kula-32) dvArA sAmAyika jo azuddha virAdhanAmaya thAya che. tenAthI vizeSa-lAbha thavo joIe te na thAya. bha.mahAvIrasvAmIne RjuvAlikA nadInA kinAre kevaLajJAna thayuM. tyArabAda devono AcAra-bhakti che, ke-samavasaraNanI racanA karI temAM prabhujIne birAjamAna thaI prathama dezanA ApavA vinaMtI karavAmAM Ave che. prabhu dezanA alpa samaya ApI paraMtu te kSetramAM te vakhate cAritra lenArAnA pariNAma koInA na thayA tethI vItarAgI prabhu tyAthI vihAra karI apApApurI padhAryA tyAM pharI samavasaraNanI racanAthI IndrabhUti Adi prabhu sAthe vAda karavA AvyA paNa samAdhAna thavAthI prabhuvIranA prathama ziSya thaI dhanya banyA. TUMkamAM kevaLajJAna pachI saMghanI sthApanA pUrve eka AtmA paNa dIkSA lenAro nikaLe to ja vItarAgI prabhu caturvidha zrI saMghanI sthApanA kare. A che saMyama-cAritrano mahimA. * cAra zikSAvrata. 144 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAramAM roDa upara lAla, pILo, lIlA signala hoya che. sAIkala skuTararIkSA-moTara-khaTAro ke plenamAM calAvanAra pAse brekanI sagavaDatA hoya che. polIsa ke homagArDa potAnA hAtha uMcA-nIcA karI vahANane AvavA-ubhA rahevAno saMkata Ape che. laDAI vigeremAM phalega-jhaMDA dvArA mUka sUcanA apAya che. A badhAnI pAchaLa saMyama (kaMTrola) rAkho nahiM to ekasIDanTa-ApaghAta ke tevI koI nAnImoTI IjA thaze. jo vyavahAramAM saMmaya-(kaMTrola)nuM ATalI badhI kiMmata hoya to dharmamAM jIvanamAM keTalI hovI joIe ? sAmAyikAdi cAritra-saMyamanI upAsanA samAdhi-zAMti-sukha mATe che. sukha bIjAne prApta thAo e bhAvanA athavA bIjAnI upara dayA karuNA karavI te dravya samAdhi* jyAre jIvamAtrane zAsananA dharmanA rAgI banAvavA dharmanA paMthe vALavA te bhAvasamAdhi. bhAvasamAdhi bhavane sudhAre. cAritra saMyama lenAra AtmAmAM pAtratA yogyatA joIe. (1) bha. mahAvIre gautama gaNadharane hAlika kheDUtane pratibodhavA molAvela. gaNadhara bha. kheDUtane pratibodhI dIkSA paNa ApI. paraMtu bha. mahAvIrane joI kheDUta bhAgI gayo. kAraNa pUrva janmanuM ve2/karmanuM kAraNa. (2) bha. mahAvIre nadISeNa rAjaputrane dIkSAno udaya nathI, thoDA samaya pachI lejo ema kahyuM chatAM naMdISeNe dIkSA lIdhI ne gaNikAnA ghare 10 varSa rahevuM paNa paDyuM. (3) saMpratirAjAe pUrva bhave khAvA mATe dIkSA lIdhI hatI. bIjA bhave agaNita jinamaMdira-mUrti bharAvI paNa cAritra na laI zakyA. (4) bha. mahAvIranA AtmA marIcie bha. RSabhadeva pAse saMyama lIdhuM paNa kAyAnI mAyAnA kAraNe saMvegI dIkSA choDI tridaMDIpaNuM karmanA kAraNe svIkArI janma-maraNa vadhAryA. dIvasa rAta ArAdhaka AtmAe najara sAme saMyama-cAritra-bAdhA jevuM rAkhavuM joIe. bAdhA eTale tyAga karavo. e paNa arihaMta-siddha-sAdhu-deva ane AtmAnI sAkSIe saMkalpa-(bAdhA) karAya che. roja cha Avazyaka pravRtti karavI joIe. ane 14 niyamo svIkA2vA joIe. yathA zakti tapa-paccakkhANa levA joIe. A niyamo paNa saMyamamAM AgaLa vadhAre dharmamAM sthira kare che. prAcIna kALamAM jinakalpI ane sthavirakalpI be zramaNa paraMparA (prakAra) hatI. jinezvara jevA AcAra pALe te jinakalpI ane sthavironA darzAvelA AcArane pALanArA sthavirakalpI. te uparAMta karapAtrI ane nirvastrI evI jinakalpI paraMparA che. A badhA saMyama-cAritramAM draDha hoya ane nagarI bahAra ja udyAnamAM nivAsa karanArA hoya jethI AcAra-vicAramAM sulabhatA rahe. * savi jIva karuM zAsana rasi esi bhAva dayA dIlamAM visa. 145 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka kALamAM sAdhuone "Arya', "sthavira', 'rAjarSi', "zrutakevaLI", "yugapuruSa' Adi vizeSaNothI oLakhAvavAmAM AvatA. e uparAMta gotra ane kuLa paNa nAma sAthe joInTa karavAmAM AvatuM. jyAre Aje anya zabdothI sanmAnanIya karAya che. game te ho paNa eka vAta nicchita che ke, tyAgI-tapasvI-vaMdanIya pUjyone koTIzaH vaMdanA. zrI saMyamapada saMbaMdhi zrI puraMdara rAjAnI kathA : samaya jema badalAto jAya tema jIvana jIvavAnI paddhati paNa badalAtI jAya che. jUnA jamAnAmAM mAnavI zarIrarUpI mazInane vyavasthita kAma karatuM rAkhavA kAyakaSTadhyAna-yoga-kAussaggAdi sAdhanA karato tethI annanaLI, zvAsanaLI zuddha hatI. jyAM zarIranI aMdaramAM zuddhi hoya pachI hurti-taMdurastI tenA hAthamAM che. zarIra saMbaMdhi koI prazna muMjhavaNa na kare, Ano bIjo artha saMyama jIvana. yAda rAkho, zarIrane-manane-sabaMdhane bagADanAra ApaNe ja chIe. tene sudhAravAnuM kArya puraMdara rAjAe kevuM karyuM te jANavuM jarUrI che. vArANasI nagarImAM vijayasena rAjAne padmamAlA ane mAlatI be rANI hatI. padmAvatI rANIthI svarUpavAna puraMdaranAme kumAra thayo. rUpa-yauvana ane buddhinA kAraNe te sarvatra sanmAnIta thayo. eka vakhata kumAra araNyamAM ekalo kriDA karato hato. tyAre muninA darzanathI e AnaMdIta thayo. kriyA choDI munine vaMdanA karI teo pAse dharmacarcA karavA lAgyo. munie parastrI tyAga ane saMyama mATe upadeza Apyo. kumArane e vAta pasaMda paDI tethI vratano svIkAra karI uttama prakAre tenuM pAlana karavA lAgyo. acAnaka mAlatI rANI je sAvakI mAtA hatI tenuM mana kumAranA rUpalAvaNyanA kAraNe khecAI gayuM. zarama choDIne ayogya mAgaNI paNa karI, kumAra muMjhAI gayo. mahAmuzkelIe tyAMthI e mukta thayo paNa aparamAtAe kapaDAM phADI avAja karI tenA upara khoTA AkSepa karyA. rAjAe paNa lAMbo vicAra karyA vagara putrane dezanikAlanI sajA karI. kumAra tyAMthI araNya tarapha nikaLI gayo. tyAM pallI patinI sAthe yuddha thayuM temAM e vijayI thayo. AgaLa jatAM naMdIpuramAM bha. AdinAthanA darzana karI bahAra nikaLatA eka divya puruSano meLApa thayo. teNe prasanna thaI kumArane vidyAdhiSThAyikA devInI AjJAthI gailokya svAminI vidyA ApI. savidhi sAdhanA karavAnI preraNA paNa ApI phaLa svarUpa kumAra sarva Apatti-vinamAMthI pAra utaryo. 146 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka divasa maMtrI-kumAra vAtacita karatA hatA. te daramyAna rAjamahelamAMthI rAjakumArInuM koI vidyAdhare apaharaNa karyuM. tethI rAjA ghaNo duHkhI thayo. kumAre sAta divasamAM kanyA zodhI lAvavAnuM bIDuM jhaDapyuM ane vidyAnA prabhAve kumAra kanyAne laI Avyo. AthI rAjAe rAjaputrInA lagna rAjakumAra sAthe karyA. have kumAra rAjavaibhava sukhapUrvaka bhogavavA lAgyo. tyAM pitA-vijayasena rAjAno putra kumAra upara Avyo ne satvare nagarImAM AvI javA mATe Agraha karyo. kumAre paNa pitAnI AjJA zirodhArya mAnI nagarI tarapha patnI, rAcarasilA sAthe prayANa karyuM. nagarImAM AvyA pachI rAjyanI vyavasthA barAbara karI putra jayaMtano rAjyAbhiSeka karI potAnA pitA vinayasene muni pAse bhAgavati dIkSA aMgikAra karI. have puraMdara munie viSaya kaSAyone jItavA ane dharmasAdhanAmaya jIvana jIvavA prayatna zarU karyo. upakArI gurudeva ziSyano uddhAra thAya te bhAvanAthI roja vIzasthAnakanI ArAdhanA tathA ArAdhanA karanAranI vAto karavA lAgyA. phaLasvarUpa puraMdara muninuM mana saMyamapada sAthe munionI bhakti vaiyAvacca karavAno nirNaya karyo. sArA kAmamAM so vinanI jema zAzvagiri-siddhagirinA cha'ripAlita saMghamAM sevA-suzruSAnA kAryamAM Indra vijJa karavA lAgyA. saMghanI vyavasthA athavastha thaI. saMghanA AgevAnoe have zuM karavuM ? te mATe malayaprabha AcArya bhAne pUchyuM, teoe puraMdara munine vinaMti karo tamAro upadrava dUra karaze. munie labdhinA prabhAve upadrava dUra karyo. dharmazAsananI A rIte prabhAvanA thaI. Indra dave upadrava karavAnuM baMdha karI kSamA mAgI. muni dvArA thatI saMghavAtsalyanI pravRttinI anumodanA karI svasthAne cAlI gayA. rAjArSi munie A rIte AjIvana ambalIta sevA-ArAdhanA karI mahAzukra devalokamAM deva thayA. tyAMthI mahAvidehamAM tIrthaMkara nAmakarmane bhogavI kramazaH baMdhanamAMthI mukti padane prApta karaze. 14 9. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI abhinava jJAnapada duho jJAnavRkSa sevo bhavika, cAritra samakita mULa; ajara amarapada phaLa laho, jinavara padavI phUla. 1 duhAno artha : cAritra ane samakitanA mULabhUta jJAnavRkSane he bhavyo ! tame sevo. tenI sevA ka2vAthI aja2-amarapada-mokSapadanI prApti thAya che ane jinezvaranI padavIrUpa puSpanI prApti thAya che. 1 zALa (koI lo parvata dhuMdhalo re - e dezI) abhinava zAna bhaNo mudA re lAla, mUkI pramAda vibhAva re, huM vArI lAla, buddhinA ATha guNa dhAriye re lAla, ATha doSano abhAva re, huM vArI lAla. praNamo pada aDhAramuM re lAla. huM. 1 dezArAdhaka kiriyA kaDI re lAla, sarvArAdhaka jJAna re. chuM. muhUrtAdika kiriyA kare re lAla, niraMtara anubhava zAna re.. huM. 2 jJAnarahita kiriyA kare re lAla, kiriyA rahita je jJAna re; chuM. aMtara khajuA ravi jisyo re lAla, SoDazakanI e vANa re. huM. 3 chaTTha akramAdi tapa karI re lAla, ajJAnI je zuddha re; huM. tehathI anaMtaguNI zuddhatA re lAla, jJAnI pragaTapaNe la re. huM. 4 rAce na jUTha kiriyA karI re lAla, jJAnavaMta juvo yukti re; chuM. jUTha sAca AtamajJAnathI re lAla, parakhe nija nija vyakti re. huM. 5 pAMca bheda che jJAnanA 2e lAla, teha ArAdha jeha re; huM. sAgaracaMdra pare prabhu huve re lAla, saubhAgyalakSmI guNageha re. huM 6 DhALano artha : he bhavyAtmA ! pramAda ane vibhAvadazAno tyAga karI tame harSapUrvaka navA navA jJAnano abhyAsa karo. abhyAsa ka2vAthI buddhinA ATha guNone meLavAya che. 148 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha doSano abhAva thAya che. A pramANe aDhAramAM padane pramANa karo. 1 zAstramAM kriyAne dezArAdhaka kahI che ane jJAnane sarvArAdhaka kahela che. kriyA to mAtra muhUrta Adi kALa pramANe thAya che. jyAre anubhavajJAna to niraMtara thaI zake che. 2 jJAnarahita kriyAmAM ane kriyArahita jJAnamAM khadyota ane sUrya jeTaluM aMtara che ema SoDazaka graMthamAM kaheluM che. eTale ke jJAna mukhya che. 3 chaThTha-aDhamAdi tapa karavA vaDe karIne ajJAnI jeTalI Atmazuddhi meLave che te karatAM anaMtaguNI zuddhi jJAnI pragaTapaNe meLave che. 4 jJAnavaMta AtmA jUThI kriyA karIne rAcato nathI, e yuktithI paNa samajI zakAya che. satya ane asatyanI parIkSA prANI AtmajJAnathI ja kare che ane potapotAnI vyaktigata parIkSA paNa jJAnathI ja thaI zake che. 5 jJAnanA mukhya pAMca bheda che, tene je prANI ArAdhe che te sAgaracaMdranI jema prabhu-tIrthakara thAya che ane saubhAgyalakSmIrUpa guNanA bhAjana bane che. 6 * sUtra artha tatva karI saddhahuM * kAne mAtre Agalo ocho bhaNyo, gayo. vivaraNa | bhojanamAM pAkI rasoI ane kAcI rasoI thAya che, pIrasAya che. pAkI rasoI viziSTa prasaMge ane alpamAtrAmAM e vAparIe to paNa peTa bharAI jAya. tema jJAnapada ane abhinava jJAnapadane apanAvanAra paristhiti che. sAmAnya rIte ArAdhaka AtmA chaTTa-aTTama Adi tapa karIne karmano kSaya kare che. jyAre samyagUjJAnanuM amRtamaya bhojana karanAra jJAnI anaMtaguNI Atmazuddhi jJAnanA baLathI kare che. tethI ja kahyuM che, jJAnI zvAsozvAsamAM kare karmano kSaya. tapaalpazuddhi, jJAna-anaMta zuddhi. apUrvajJAna grahaNa karavAthI moTI nirjarA to thAya te uparAMta samyagdarzana paNa nirmaLa thavAthI tattvano bodha thAya che. jJAnavaDe 14 rAjalokamAM rahelA sUkSma ane bAdara jIvonI paristhiti-bhAvone jANI zakAya che. mATe jJAnanI abhiruci rAkhanAra jIve samyagujJAna vadhumAM vadhu prApta karavuM joIe. jJAnanuM AThamuM pada A pUrve ArAdhyuM pachI pharI abhinava jJAnapadanuM ArAdhana zA mATe ? kadAca zaMkA thAya to sarvaprathama jJAnanI vyAkhyA, bheda, AtmA sAthe AvaraNAdinI carcA karI. have e jJAna zAbdIka nahi paNa tAttvIka tattvathI bhareluM, 149 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-arkAdithI yukta vicAravA taka maLI. meLavelA jJAnane vadhu nirmaLa karavAmAM Ave to tethI AtmAnA anaMtaguNanA svAmI jaldI thavAya. jJAna e nitya prApta karavA lAyaka pravRtti che. AThamA jJAnapada dvArA pAMca Indriya ane tenA viSayonI samaja prApta karavA tenI ArAdhanA karavA prayatna karyo. have e akSararUpI samaja prApta karavA tenI ArAdhanA karavA prayatna karyo. have e akSararUpI jJAnane vyAkaraNanA nayanA darzananA sahAre padArtharUpe je 45 Agama Adi jJAnanuM gaNadhara bhagavaMte nirmANa karyuM che te jJAnane tenA marmane oLakhAvavA-samajavAno prayatna karavAno che. zAstramAM deza ArAdhaka kriyA, sarva ArAdhaka jJAna" ane kahyuM che. sUtra-artha-niryukti-bhAgya-cUrNi-avacUri-TIkA jevA vividha viSayonuM apUrva prayatna karI grahaNa karavuM te abhinava jJAnapada. bIjI rIte AgamajJAnanA zabda zabdane oLakhavA prayatna karavo. tenA gUDha kathanane jANavA puruSArtha karavo te zabdone navakAramaMtra, uvasaggahara, laghuzAMti vigere maMtrasvarUpa svIkArI tenA dvArA Atmonnati karavI. karmakSaya karI jJAnotarAyAdi toDavA, dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, kathAnuyoganA sahAre jJAnane 14 rAjalokane sparzavAnuM saubhAgya prApta thAya che. keTalAka bhAgyazALIoe abhinavano artha navina jJAna karavAno prayatna karyo che. nyAyagraMthanI sAme navya nyAyanuM vidvAnoe nirmANa karyuM che. tema buddhi, jJAnane vikasAvavA AnaMda prApta karavA padArthanA mULa sudhI javA A abhinava jJAnano artha karavo yogya che. jema AtmAnI anaMta zakti che. tema e zaktino anubhava e zaktino paricaya AgamajJAnanA zabda zabdamAM chUpAyo che. teja kAraNothI Agamane sAmAnya alpajJAnIne vAMcavA zAstrakAroe niSedha karyo che. - sIe, bIe ke enjiniyaranA jUnAM-navA pustakone vAMcavA mATe adhikAra) tenA abhyAsI vidyArthI ja lAyaka kahevAya. vAMcyA pachI samajavAnI teonI pAse ja zakti yogyatA hoya teja rIte Agama ane AgamanuM vAMcananA vicAro saMkucita nahi paNa dIrghadraSTithI pAtratA keLavavA mATenA surakSIta rAkhyA che. paiso paisAne kheMce, kAma kAmane karAve tema jJAna navA jJAnane apanAveApe-samajAve. temAM zraddhAnuM bIja mukhya hovuM joIe. sAthosAtha jJAtA puruSa (jJAnI)nI kRpA meLavavAnI jijJAsA joIe. ghaNI vakhata pUrva bhavamAM prApta kareluM jJAna A bhavamAM smRtimAM samajaNamAM apUrNa hoya to pUrNa karAvavAmAM kAma Ave che. 150 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsamAM suvarNAkSare AvA keTalAka jJAnInA ane utkRSTa prApta karelanirmANa karela jJAnanA nAmo jovA maLe che. * rAjAno dadate saukhyam 8 lAkha artha maho. samayasuMdara gaNi * namo durvAdarAgAdi zloka 700 artha zrI vijayasenasUri ja 3'|, karoDa zloka aneka viSaya zrI hemacaMdrAcArya ka 1444 graMtho aneka viSaya zrI haribhadrasUri * namo arihaMtANa-pada 110 artha paM. harSakulagaNi * aneka graMtho aneka viSayo upA. yazovijayajI * nava aMga-Agama TIkA graMtha zrI abhayadevasUri * kammapayaDI karma-paricaya zrI zivazarmasUri ja dvAdazAra nayacakra --- --- -- zrI malavAdIsUri AvA anekAneka graMtho-zAstromAM jJAnano sAgara jijJAsu mATe lakhAyelo surakSIta che. zAstra-Agamo-graMthone vAMcavA-jovA-sAMbhaLavAthI paNa (pUrvabhavanI ArAdhanAnA kAraNe) kalyANa thaI zake che. vartamAnamAM mAtra nimitta maLavuM joIe. A AtmA nimittavAsI che eTale nimitta e jIvonI Atmasiddhi pragati mATe anivArya upakAraka che. kyAreka abhimAna yA bIjA kAraNe jJAna potAnI pragatimAM avarodha karanAra paNa bane che. * aImuttAmuni, caMDarUdrAcArya, IlAcIkumAra vigere (pApanA) pazcAtApanA kAraNe kevaLI thayA. * bhATacAraNa udAyana maMtrIne darzana ApavA ane dharma saMbhaLAvavA gayA, savicArathI tarI gayA. * zrI harIbhadrasUrie vicArothI karela pApanA prAyazmitta rUpe 1444 graMtho lakhyA. * AryarakSitasUri pAse nigodanuM svarUpa sAMbhaLI deva saMtoSa pAmyA. * nalinI gulma vimAnanA adhikAranuM adhyayana sAdhu karatA hatA, je sAMbhaLI avaMti sukumAlane jAtismaraNa jJAna thayuM. * agyAra aMgano svAdhyAya sAdhvIjI karatA hatA je pAraNAmAM vajasvAmIe sAMbhaLyuM ane temane kaMThastha thaI gayuM. * bhAnudatta muni 14 pUrvadhara chatAM pramAda-ALasanA kAraNe nigodamAM gayA. 151 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * mAtA rUDhasomAne rAjI karavA AryarakSite (putra) pUrvanuM jJAna levA gurunA caraNo svIkArI lIdhA. * syulibhadrajIe roja 7-vAcanA laI pUrvanA jJAtA thavA prayatna karyo paNa jJAnanA abhimAnanA kAraNe chelle arthathI vAcanA na pAmyA. abhinava jJAnapada - sAgaracaMdra kathA : jJAnano anubhava vyavahAramAM mukha dvArA bolAtA zabdocAra ane mana dvArA vicAravAmAM AvatI kalpanA. apazabda-gALo-khoTAM vacana-apamAnIta zabda paNa jJAnanI vikRta avasthA che. jyAre hitakArI-mIThAM-satya vacana bolavA saMskArI bhASA che. ekanA kAraNe manuSya samAjathI alipta thAya jyAre bIjAnA kAraNe manuSya bhegA maLe. jIvanamAM sAgaracaMdrajIe abhinava jJAna dvArA tIrthakara nAmakarma mATe kyo abhigama-mArga apanAvyo te tenA ja caritra uparathI joIe. bharatakSetramAM malayapura rAjyano amRtacaMdra nAme rAjA hato. caMdra jevI zItaLa caMdrakaLA nAme tenI patnI hatI. samaya jatAM guNa niSpanna sAgaracaMdra nAme putra thayo. putra 32 lakSaNavaMta buddhizALI hovAthI nagarImAM tenI prasaMzA thavA lAgI. eka divasa koI paMDite yuvarAjane eka zloka lakhI Apyo. jeno artha - "jema prArthanA vagara duHkha Ave che, tema prArthanA vagara sukha paNa Ave che. TUMkamAM sukha-duHkha mAgyuM maLatuM nathI. e mATe puNya ane khAsa puruSArtha paNa joIe. A zloka kaMThastha AtmasAta karI kumAra tenuM nitya smaraNa karavA lAgyo. eka divasa kumAra lIlodyAnamAM krIDA karato hato. tyAM koI pUrva bhavanA verI devatAe kumArane upADI darIyAmAM pheMkI dIdho. bhAgyayoge samudramAM pATIyuM maLyuM jenA sahAre e sAtamA divase amaradvIpa pahoMcyo ghaNAM divasathI bhUkhyo hovAthI AmraphaLa khAtAM e zlokanuM smaraNa karavA lAgyo tyAMja eka strI jhADanI DALI upara phAso khAI AtmahatyA karavAnI pravRtti karI rahI hatI. paropakArI kumAra tarata tyAM jaI AvuM ayogya kArya na karavA samajAvavA lAgyo. duHkhane dUra karavA potAnI zakti vAparavAnI madada karavAnI taiyArI paNa batADI. kanyAe duHkhanuM kAraNa kahetA AsuM pADI kahyuM, sAgaracaMdra nAmanA kumAra sAthe mAre karavA hatA paNa tenA na maLavAthI A pagaluM laI rahI chuM. te daramyAna eka vidyAdhare bhuvanabhAnuM rAjAnI hemamAlA kanyAno paricaya Apyo. sAthe amitateja vidyAdhare sAgaracaMdrano paricaya Apyo. phaLa svarUpa bannenA lagna thayA. "ati sukha, ati duHkha' e nyAye pUrva bhavanA verI deve sAgaracaMdranuM haraNa 15ra Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI aneka rIte duHkhI thAya evA sthaLe pheMkI dIdho paNa patthara upara na paDatAM kumAra sarovaramAM paDyo. tyAMthI bahAra nikaLI e jaMgalamAM praveze che tyAM eka pratimA dhArI cAraNamuninA darzana thayA. vaMdana karI teonI pAse dharmopadeza sAMbhaLavA beTho. muninI dezanAe kumArane mukti mArgano pathika banAvyo. kumAra have dharmane mAnavA-samajavA AgaLa jato hato tyAM bhuvanakAMtA kanyA sAthe ane tyAra pachI gorI-tArA-bhadrA-jayA-ane raMbhA ema pAMca bIjI suzikSIta kanyA sAthe gAndharva vivAha karI che patnI sAthe potAnA nagara tarapha cAlyo. mAtapitAe AdarapUrvaka putranI patnIo sahita praveza karAvyo. tyAM samAcAra AvyA ke, bhuvanAvabodha nAme kevaLI nagarI bahAra padhAryA che. tarata pitA-putra-parivAra sAthe kevaLInA darzana-vaMdana karavA AdarapUrvaka jaI jJAnInI dezanA sAMbhaLI.. avasara joI rAjAe putranuM vAraMvAra haraNa thavuM, duHkha paDavuM, patnIo maLavI tenuM kAraNa jijJAsAbhAve gurune pUchavuM. upakArI guruvarye kumAranA pUrvabhavanuM ane rAga-dveSa-mohanA kAraNe be bhAIo vaccenA matamatAMtara, tApasI dIkSA, saMyamI dIkSA vigere kAraNe A badhuM thayuM che. chelle moTAbhAIe munino ghAta karyo. tyAMthI muni dazamAM prANata devalokamAM deva thayA. devabhavanuM AyuSya purNa karI sAgaracaMdrakumAra thayA. jyAre moTAbhAI agnikumAra deva thayA. vera bhAvanA kAraNe kumArane moTAbhAI duHkha-kaSTa Ape che. mAtra zuddha cAritranA kAraNe puNya prabhAve sukha bhogave che. guruvaryanI dharmadezanAnAM kAraNe kumArane jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrva bhavanI vera-virodhanI vAtoe vairAgya thayuM. phaLasvarUpa ATha rANI sahita kumAre zuddha adhyavasAyathI bhagavatI dIkSA aMgikAra karI. jJAnano kSayopakSama uttama prakArano hovAthI agyAra aMganuM jJAna tarata avagata karyuM. prasaMgopAta gurue tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA-vIzasthAnaka tapamAM abhinava jJAnapadanI ArAdhanA karavA preraNA ApI. ArAdhanA karavA puNyano udaya hovo joIe tema munie uttama prakAre ArAdhanA zarU karI. to hemAMgada nAmanA deve temAM aMtarAya karavA parIkSA karavA duHsAhasa karyuM. chatAM muni DagyA nahi, pramAdano sAtha lIdho nahiM. aMte munino mahimA karI kSamA mAMgI deva sva-sthAne pahoMcI gayo. rAjarSimuni bamaNA umaMge jJAna-darzana-cAritranI ArAdhanA karI vijaya vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM tIrthaMkara nAmakarma bhogavI mokSe gayA. 153 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 zrI zrutapaha vaktA zrotA yogathI, zruta anubhavarasa pIna; dhyAtA dhyeyanI ekatA, jaya jaya zruta sukhalIna. 1 duhAno artha : yogya vaktA ane yogya zrotAno yoga maLe to zrutajJAnanA anubhavano rasa puSTa thAya che. bAtA ane dhyeyanI ekatA thAya che. evA zruta saMbaMdhI sukhamAM lIna thayelA jayavaMtA varto. 1 DhALa (avinAzInI sejaDIe raMga lAgyo morI sajanIjI - e dezI) zrutapada namIye bhAve bhaviyA, zrata che jagata AdhArajI; duHSamarajanI samaye sAco, RtadIpaka vyavahAra zrutapadanamIyejI. 1 batrIza doSarahita prabhu Agama, ATha guNa karI bharIyuMjI; arthathI arihaMtajIe prakAzya, sUtrathI gaNadhare raciyuM. zrutapada. 2 gaNadhara pratyekabuddha guMthuM, zrutakevalI dazapUrvajI; sUtra rAjA sama artha pradhAna che, anuyoga cAranI uva. zrutapada, 3 jeTalA akSara zrutanA bhaNAve, teTalAM varSa hajArajI; svarganAM sukha anaMtA vilase, pAme bhavajaLa pAra. zrutapada, 4 kevaLathI vAcakatA mATe, che sucanANa samathajI; zrutajJAnI zrutajJAne jANe, kevaLI jema payatva. zrutapada. 5 kALa vinaya pramukha che aDavidha, sUtre jJAnAcArajI; zrutajJAnIno vinaya na seve, to thAye aticAra. zrutapada. 6 cauda bhede zruta vIza maMda che, sUtra pIstAlIza bhedejI; ratnacUDa ArAdhato arihA, saubhAgyalakSI sukha veda. zrutapada. 6 DhALano artha : he bhavyajano ! tame zrutapadane bhAvapUrvaka namaskAra karo. zruta e jagatano Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAra che. A duHSama kALarUpa rAtrInA samaye zrutarUpa dIpakano vyavahAra upayoga sAco che. 1 zrI jinezvara prabhunuM Agama batrIza doSarahita che ane ATha guNothI bhareluM che. e Agama arthathI zrI arihaMta paramAtmAe prakAreluM che ane sUtrathI gaNadharoe racela che. 2 gaNadhara bhagavaMte, pratyekabuddha munie, zrutakevaLI (cauda pUrvadhArI)e temaja dazapUrvIe je raceluM hoya te sUtra kahevAya che. sUtra rAjAsama gaNAya che ane artha pradhAnasama gaNAya che. te sUtra cAra anuyogathI pRthvI samAna che. temAMthI cAra anuyoganI utpatti thAya che. 3 zrutanA jeTalA akSara bhaNAve teTalA hajAra varSanuM devanuM AyuSya bhaNAvanAra bhogave, pariNAme anaMtA svarganAM sukha bhogavI bhavasamudrano pAra pAme che. 4 kevaLajJAna karatAM paNa vAcakapaNAne mATe zrutajJAna samartha che. zrutajJAnI zrutajJAna dvArA kevaLajJAnanI jema padArthone-padArthonA bhAvone jANI zake che. 5 kALa, vinaya vagere ATha prakAre jJAnAcAra sUtramAM kahela che. zrutajJAnIno vinaya na kare to te saMbaMdhI aticAra lAge che. 6 zrutanA cauda bheda temaja vIza bheda paNa che. sUtranA 45 AgamarUpa 45 bheda che. zrutapadanuM ArAdhana karavAthI ratnacaMDa tIrthaMkarapada pAmela che ane saubhAgyalakSmInA sukhane-mokSane bhAgavanAra thAya che. 7 vivaraNa : zratano artha apekSAe zAstra thaze. zAstra pApane nivAranAra bhava bhramana maTADanAra auSadha che. zAstra (vAMcana-manana-ciMtana) navA puNyabaMdhanuM kAraNa che. zAstra kevaLa-sarvagatucakSu che ane zAstra sarva arthane sAdhI ApanAra che. dharma-artha-kAma ane mokSa. A cAramAM dharma ane mokSa paramopakAraka che. jyAre artha (dhana) ane kAma sAcA arthamAM janma-maraNa azAMti vadhAranAra che. A tattva samajavA mATe zAstranuM zaraNuM levuM paDe. zrutapadanuM ArAdhana-aMtargata 11 aMga je gaNadhara bhagavaMte racelA che teno pAra pAmavo durlabha che. A uparAMta bAramuM aMga-je gaNikapiTTaka kahevAya che te gaNadhara bha. sivAya koI jANI-samajI samajAvI zakatA nathI. A bAramAM aMgamAM 14 pUrva Ave che. teno sAmAnya paricaya nIce mujaba che. 155 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) utpAdapUrvaH 1 karoDa pada pramANa che. 1 hAthI jeTalI zAhIthI lakhAya. viSaya - sarva dravyonA utpAda, vyaya, dhovyapaNAnuM svarUpa. (2) AgrAyaNI pUrvaH 16 lAkha pada pramANa. 2 hAthI jeTalI zAhIthI lakhAya. viSaya - sarva prakAranI bIjanI kula saMkhyA. (3) vIryapravAda pUrva H 70 lAkha pada pramANa. 4 hAthI jeTalI zAhIthI lakhAya. viSaya - vIrya je bala-prayatna teno artha ane vIryavaMtanuM svarUpa. astinAstipravAda pUrvaH 60 lAkha pada pramANa. 8 hAthI jeTalI zAhIthI lakhAya. viSaya - astittvasti svabhAvarUpa saptabhaMgI ane syAdvAdanuM svarUpa. jJAnapravAda pUrvaH eka uNA kroDa pada pramANa. 16 hAthI jeTalI zAhIthI lakhAya. viSaya - matijJAna vigere pAMca jJAnanuM svarUpa. satyapravAda pUrvaH eka karoDa ne cha pada pramANa. 32 hAthI jeTalI zAhIthI lakhAya. viSaya - satyAdi bhASAnuM svarUpa ane bhASya-bhASaka, vAcya-vAcakanuM svarUpa. (7) AtmapravAda pUrvaH chavvIsa karoDa pada, 64 hAthI pramANe zAhIthI lakhAya. viSaya - Atma dravyanuM kartutva, bhophtatva, vyApakatva, nitya, anityAdi svarUpa kaheluM che. (8) karmapravAda pUrvaH eka koDane 80 lAkha pada. 128 hAthI pramANe zAhIthI lakhAya. viSaya - AThe karmanA baMdha-udaya-udIraNA-sattA vigerenuM svarUpa. (9). paccakakhANa pravAda pUrva : 84 lAkha paDa. 256 hAthI pramANa zAhIthI lakhAya. viSaya - sarva prakAranA paccakakhANonuM svarUpa, dravya, bhAva, nizcaya, vyavahArathI batAveluM che. tenI upAdeya pramukha sarva zailI. . (10) vidyApravAda pUrva H eka kroDa dazahajAra pada. 512 hAthI pramANe zAhIthI lakhAya. viSaya - guru-laghu-aMguSTha-ane tenA nAme vidyAonuM temaja rohiNI pramukha 500 mahAvidyAonuM svarUpa. (11) kalyANa pravAda pUrva H chavvIsa karoDa pada. 1024 hAthI pramANa zAhIthI lakhAya. viSaya - sarva jyotiSazAstranuM svarUpa, tresaTha zalAkA puruSonuM svarUpa, cAra prakAranA devonuM svarUpa ane puNyanA phalanuM svarUpa. (12) prANAvaya pUrva : eka karaDa pa6 lAkha pada pramANa. 2048 hAthI pramANa zAhIthI lakhAya. viSaya - AyurvedanI 8 prakAranI cikItsA, prANa, apAna, 156 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAnAdi vAyunuM svarUpa, paMca mahAbhUtanuM svarUpa, prANAyamAdi yoganuM svarUpa. (13) kriyAvizAla pUrva : navakroDa pada. 4096 hAthI pramANe zAhIthI lakhAya. viSaya - chaMdazAstra zabdazAstra, vyAkaraNa, sarva zilpa, sarva jAtinI kalA, sarva guNa je tAtvika upAdhirUpa che tenuM svarUpa. (14) lokabiMdusAra pUrva H 12 karoDa 50 lAkha pada, 8192 hAthI pramANa zAhIthI lakhAya. viSaya - cha ArA, vigere kAlanuM svarUpa, aSTa vyavahAra vidhi. sarva vastunA parikarma ane niHzeSa zruta saMpadAthI bharapura. TUMkamAM A cauda pUrva 16383 pramANa zAhIthI je lakhAya teTaluM vistRta che. zAstramAM eka pada-1,63,46,807.80 akSara pramANa kahyuM che. agyAra aMgasUtramAM 3,68,42,000 pado che. jyAre bAramAM aMgamAM kula 83 karoDa 16 lAkhane 5 pada . A cauda pUrvathI cAra gaNo adhikAra draSTivAdanA bIjA bhAgamAM che. A kRtajaladhi mATe saMsAra dAvAnala stuti (thoya)nI trIjI gAthAmAM buddhigamya vAto lakhI che. cAra anuyoga ane 7 mUla naya 700 uttarabheda vigerenuM svarUpa batAvela che. samaro maMtra bhalo navakAra gItanI pahelIja lITImAM "e che 14 pUrvano sAra ema kahI gADha jJAnAvaraNI karmanA udaye jo koIjJAnI 14 pUrvanA jJAnane bhUlI jAya-vismRta thaI jAya to tevA jIvane mATe khAsa navakAra maMtra tAraNahAra che. 14 pUrvano sAra 68 akSaramAM jeTalA pApano kSaya karavA samartha bane che. sUtra-ne rAjAnI ane arthane padhAnanI upamA tethI ja ApI che. vidyAguru jeTalA akSara abhyAsIne yogya svarUpe zrutajJAnanA bhaNAve teTalA hajAra varSanuM devagatinuM e AtmA AyuSyano baMdha kare. ATalo mahimA A zrutajJAnano tenA jJAtAno ane tenA khapI AtmAno che. zrutajJAna-11 aMga, 12 upAMga, 10 pannA, 6 chedasUtra, 4 mULasUtra, 1 caraNasittari, 1 karaNasittarI zrI zrutapada upara ratnacUDanI kathA : - kumArapALa rAjAe aThThamatapa-japa karI kSetra devatAne prasanakarI zAstro lakhavA tADapatra upakArI guruvaryane ApyA. kevaLInA vacanathI pahelA devalokanA hemaprabhu deve patthara upara namaskAra mahAmaMtrane lakhyo jyAre vAMdarAnA bhavamAM e devane akSaro joI jAtismaraNa thayuM. tenA kAraNe buddhi jAgI. pharIthI dharma zarU karyo 157 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bha. muni suvratasvAmI 60 gAuno ugra vihAra karI azvane pratibodhavA bhragukaccha (bharUca) padhAryA. A che zrutajJAnanI bhakti-karavAnI zaktithI Atma kalyANa karavAnI paddhati. ratnacUDa rAjAe paNa kAMIka AvIja jJAnanI bhakti karI hatI-cAlo e paNa joI laIe. bharatakSetramAM tAmraliptanagaramAM ranazekhara rAjA rAjya karato hato. tene ratnacUDanAme pUtra hato jyAre sumati nAme maMtrI hato. eka divasa ratnacUtra potAnA mitra madana ane gaja sAthe udyAnamAM birAjamAna siMhasura nAmanA AcAryazrInI pAse dharmopadeza zravaNa karavA beTho. gurumahArAje bhAgya-puNya-pApa-karma saMbaMdhi teone yogya upadeza Apyo je sAMbhaLI bhAgyano anubhava karavA rAjaputra mitronI sAthe dezAvara nikaLI gayo. pharatAM pharatAM suvarNapura nagaramAM maMtrI putre zlokanI pAdapUrti karI rAjA pAse InAma meLavyuM jyAre kaMcanapuramAM paMcadivya rAjaputrano rAjyAbhiSeka karI rAjA banAvyo. ratnazekhara rAjAne putra rAjA thayo te jANI AnaMda thayo potAnA putrane mAnapUrvaka bolAvI rAjya soMpI pote saMyama grahyuM. eka samaye rAjya sabhAmAM koI mithyAdraSTi paMDIta Avyo. tene rAjasabhAmAM jinokta tattvanI avahelanA karI. rAjA thoDuM tattva jANato hato paNa paMDita sAthe vAda vivAda na karatAM avasaranI rAha joto hato. sadbhAgya udyAnamAM amaracaMdra kevaLInuM Agamana thayuM. rAjA parivAra sAthe vaMdana karavA dezanA sAMbhaLavA gayo. te vakhate mithyAdraSTi paMDitane paNa rAjAe AmaMtraNa ApI bolAvyo jethI jJAnI se jJAnI mile kare tattva kI bAta' jinokta darzananI e jIvane badhI prajAne jJAna thAya. dharmanI prabhAvanA thAya. upakArI guru lokopayogI sahelI sArI ne suMdara bhASAmAM dezanA ApatA hoya che. je upadezadhArA A bAla vRddha sarvajIvo grahaNa karI zake tevI bhASAmAM arthathI ApatA hatA. tattvajJAna eka vakhata AtmAne ruci gayuM pachI te jIvamAM samajazakti paNa AvI jAya che. tiryaMca jIvonI koI nizcita bhASA nathI paNa jo e jIvone keLavavAmAM Ave to tamArI bhASA e jANI, samajI zake che. tenAmAM zravaNazakti ne samajazakti che. upakArInAM upadezathI-sahavAsathI mithyAdraSTi paMDita paNa satyano upAsaka banyo. rAjA-prajA badhA ja zrutabhakti dravya bhAvathI uttama prakAre karavA lAgyA. zruta jJAna pratye pUjyabhAva pragaTa thavA lAgyo. 158 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutajJAne rAjAmAM vairAgyanA aMkurA vikasIta karyA. vairAgyamAM draDha thatAM pUtrono rAjyAbhiSeka karI rAjAe mahotsava sahita tAraka bhAgavati dIkSA aMgikAra karI. je jJAne rAjAne rAjarSi banAvyA e jJAnane rAjA have AtmasAta kare che. phaLasvarUpa agyAra aMganA e jJAtA thayA. zrutajJAnanA upAsakonI anukuLa annapAna bhakti dvArA vaiyAvacca paNa karavA lAgyA. nirmaLa rIte darzana-jJAna cAritranI ArAdhanA karatAM dazamAM prANata devalokamAM deva thayA. tyAthI mahAvidehakSetramAM janmI tIrthakara nAmakarma bhogavI paramapadanA bhoktA banA. 159 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrI tIrthapada duho. tIrathayAtrA prabhAva che, zAsana unnati kAja; paramAnaMda vilAsatAM, jaya jaya tIrtha jahAja. 1 duhAno artha : zAsananI unnati mATe tIrthayAtrA prabhAvazALI che. paramAnaMdanA vilAsane ApanAra che. mATe tIrtharUpI jahAja jayavaMta vartA. 1 ALa (girUA re guNa tuma taNAM - e dezI) zrI tIrathapada pUche guNIjana, jethI tariye te tIratha re; arihaMta gaNadhara niyamA tIratha, cauvi saMgha mahAtIratha re. zrI tIrapada. 1 laukika aDasaTha tIrthane tajiye, lokottarane bhajIye re; lokottara dravyabhAva be bhede, sthAvara jaMgama jajiye re. zrI. 2 puMDarIkAdika pAMce tIratha, caityanA pAMca prakAra re; thAvara tIratha eha bhaNIne, tIrthayAtrA manohAra re. zrI. 3 viharamAna vIza jaMgama tIratha, be koDI kevaLI sAtha re; vicaratA duHkha dohaga TALe, jaMgama tIratha nAtha re. zrI. 4 saMgha caturvidha jaMgama tIratha, zAsanane zobhAve re; aDatAlIza guNa guNavaMtA, tIrthapati name bhAve . zrI. 5 tIrathapada dhyAvo guNagAvo, paMcaraMgI rayaNa melAvo re; thALa bharI bharI tIrtha vadhAvo, guNa anaMta dila lAvo re. zrI. 6. meruprabha paramezvara juo, eha tIrathane prabhAve re; viyajasaubhAgyalamIsUrI saMpada, parama mahodaya pAve re. zrI. 7. DhALano artha : he guNIjano ! tame zrI tIrthapadanI pUjA karo. jenAthI A saMsArarUpI samudra 160 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarI javAya te tIrtha kahevAya che. arihaMta ane gaNadhara nizcayathI tIrtharUpa che ane caturvidha saMgha paNa mahAtIrtharUpa che. 1 laukika tIrthone tajI lokottara tIrthanI sevA karIe. lokottara tIrtha dravya ane bhAva ema be prakAre che. temaja sthAvara ane jaMgama ema paNa tenA be bheda che. tenI pUjA karIe. 2 puMDarIkagiri vagere pAMca (zatruMjaya, giranAra, Abu, aSTApada ane sametazikhara) tIrtho, caityanA pAMca prakAro e sarva sthAvara tIrtha kahevAya che. e tIrthonI suMdara yAtrA karIe. 3 vIza viha2mAna tIrthaMkaro jaMgama tIrtha che. te jaMgama tIrthanA nAtha be koDI kevaLI sAthe vicaratA thakA aneka prakAranAM duHkha ane daurbhAgyane TALe che. 4 caturvidha saMgha paNa jaMgama tIrtha kahevAya che. te zAsanane zobhAvanAra che ane te 48 guNe karIne guNavaMta che. tene tIrthapati paNa bhAve namo tityassa kahIne namaskAra kare che. 5 he bhavyAtmAo ! tame tIrthapadanuM dhyAna karo, tenA guNo gAo. paMcaraMgI ratno meLavI thALa bharI e tIrthane vadhAvo temaja tenA anaMta guNone dilamAM lAvo. 6 e tIrthapadanA prabhAve meruprabharAjA tIrthaMkara thayela che. vijayavaMta saubhAgyalakSmI ane pUjya evI saMpadA temaja parama mahodaya-mokSane pAmelA che. 7 * tIrathanI AzAtanA navi karIe. vivaraNa tIrtha - tAre te tIrtha. saMsAra samudramAM DUbI rahelA jIvone tIrtha tAre che. udghAra kare che. tIrtha be prakAranA che. sthAvaratIrtha-sametazikhara, zatruMjaya Adi jaMgama tIrthamahAvratadhArI tyAgI tapasvI sAdhu munivaryo. sthAvara tIrtha mUka. jIvamAtrane mauna sAthe upadeza Ape che. prAcIna ItihAsanI amara gAthA saMbhaLAve yAda karAve che. jaMgama tIrtha munio AcAra dharmane pALI vairAgyavAna thaI bIjA bhavijIvone vairAgI banAve che. sthAvaratIrthe-charipAlIta saMgha kADhI jinazAsananI zobhA vadhArAya che. je yAtrIko saMghamAM Ave che te 6 niyamo pALI 6 Avazyakane sAcavI jayaNApUrvaka niyamonuM pAlana kare che. tIrthoddhAra karavAno paNa apUrva lAbha zrI saMgha le che. 161 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatruMjaya tIrthanA 16 moTA uddhAra thayA che. tIrthayAtrA karatAM saMghapUjA, svAmIvAtsyalya, jIvadayA, anukaMpAdinA kAryo paNa thAya che. sthAvara tIrtha dravya-kSetrathI pavitra kahevAya che. tIrthamAM ArAdhanA karavAnuM mana ghaNuM khecAya ane dIrgha kALe e kuLa ApanAra bane. tIrtha-dA.ta. zatruMjaya tIrtha upara gayelo AtmA tapa-japa-dharmadhyAna na karanAro hoya to karanAro thAya. tevA bhAva jAge. game tevA pApa AtmAe karelA hoya cikaNAkarma baMdhAyA hoya to paNa te khapI jAya. cAra hatyA karanAranA pApa tIrthane sparzatAthI khapI jAya. tIrthanI AzAtanA karavAthI - 1. dhana-dhAnyAdinI hAnI thAya. . bhUkhyA chatAM khAvA anna pANI na maLe. 3. kAyA akAraNa rogathI gherAI jAya. 4. vaitaraNI nadImAM (duHkhI thavA) bhaLavuM paDe. 5. agnikuMDamAM baLavuM paDe. 6. parabhave paramAdhAmI dvArA naraka gatinA duHkha bhogavavA paDe. vigere vAto 99 prakArI pUjAmAM kahI che. jaMgamatIrtha-zramaNo sva-para upakArI che. pote tare bIjAne tAre. cAritradharmanuM niraticAra paNe pAlana kare che. saMyama yAtrA nirAbAdha thAya che te jANavA mATe zrAvaka-zrAvikA varga divasamAM 3 vakhata guruone vaMdanA karI zAtA pUche che. saMyamayAtrA karatI pALatI vakhathe bhAta-pANI je jarUrIAta hoya te vastu kahevA, temaja teno lAbha ApavA paNa vinaMti karAya che zarIra zAtAvedanIya karmanA udayavALuM che ke ? (azAtA hoya to te dUra karavA mArgadarzana ApavA vinaMtI karAya che.) zAtA jANI AnaMda thAya che. jaMgama tIrtha-zramaNone zrI kRSNa mahArAje (18000 sAdhune) vaMdanA karI 3 narakagatinA dalAko ghaTADyA-ochA karyA hatA. AvA tyAgI vaMdanIya pUjanIya zramaNone (1) vasatIdAna (jayaMti zrAvikAnI jema), (2) vastradAna, (3) AhAradAna, (4) pANIdAna, (5) zayana (pATa pATalA) dAna, (6) manathI lAbha levAnI bhAvanA, (7) vacanathI madhura bhASAmAM lAbha ApavA vinaMti, (8) kAyAthI sevA suzruSA karavI ane (9) vaMdana-pUjana-satkAra sanmAnAdi sAcavavA. ema 9 kAryo karI saMyama dharmanI anumodanA karavI e zrAvakanuM parama kartavya che. jaMgama tIrthI mana-vacana-kAyAthI pavitra hoya. susAdhunA samAgamathI AtmA tarata pavitratAnA paMthe pravAsa zarU kare. zramaNo pApanA baMdhathI, pApI vicArothI pAchA vaLe evI upakAranI draSTIthI ArAdhakanI upara karuNAnI draSTi haMmezAM khullI rAkhe. caturvidha saMgharUpa sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA e cAre puNyavAna AtmAone 162 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa saMgha kahevAya che. e saMghanI koI AzAtanA kare to tevA mithyAbuddhi AtmAne saMgha bahAra mUkI devAmAM Ave che. pApano vicAra karanAra AtmAne pArAMcita prAyacchita mahApuruSa Ape ane te pUrNa karyA pachI ja pharI caturvidha saMghamAM levAmAM Ave che. haribhadrasUrine 1444 graMtha lakhavA prAyacchitta ApyuM hatuM. prAyaH ArAdhaka-sAdhaka sAdhu puruSo nAbhi, hRdaya, nAsAgra, bhAla, tAlu, bhru, AMkho, mUkha, karNa ane mastaka ema 9 aMge sparza karI zaktine jAgRta karI zubha dhyAna kare che, ema zAstramAM kahyuM che. dhyAnanI sAthe Asanano paNa meLa hovo joIe. Asano-14 che. temAMthI anukULatA pramANe 1/2 jo siddha karavAmAM Ave to ghaNo phAyado thAya. Asana-paryaMkAsana, vIrAsana, vajrAsana, padmAsana, bhadrAsana, daMDAsana, uttAsana, utkaTika Asana, gaudohikAsana, kAyotsargAsana, laguDAsana, pArzvasana, niSadyAsana, AmrakubjAsana. Asana siddha karavAthI kArya siddha thAya che. tIrtharakSako : * daMDanAyaka sAjanadee 12 / / koDa suvarNa mudrAno vyaya karI giranAra tIrthano uddhAra karyo. * rAjA siddharAja jyAre khaMDaNI levA gujarAta AvyA tyAre sAjanadee prazna karyo mahArAjA ! zuM joIe che ? tIrtharakSAnuM puNya ke nazvaradhana ? . * pethaDazAhe pa6 ghaDI suvarNanI bolI bolI giranAra tIrthanI prathama tIrthamALA paherI prAcIna tIrthanI rakSA karI hatI. * sagaracakrInA 60 hajAra putroe aSTApadagirinI tIrtharakSA pAchaLa balIdAna ApyuM hatuM. * allAuddIna khIlajIe zatruMjaya tIrthanA maMdiro toDavA prayatna karyo te avasare dAdAjI bAroTanA tIrtharakSAnA AvyAnathI sujAtA, amara, arjuna, jevA 50 yuvakoe balIdAna ApyuM hatuM. * saMprati mahArAjAe gurunA upadezathI tIrthasthApanA, maMdiro, hajAronI saMkhyAmAM mUrtio bharAvI jinazAsananI apUrva sevA karelI. vartamAna kALamAM derAsarAdi sAthe saMgha' zabda joDAyo che. e saMghanA adhikArI jo barAbara vahIvaTa kare, AzAtanA na thAya tenI kALajI rAkhe, saMghanI vyavasthA zAstrone najara sAme rAkhI kare to tenA adhikArIo karaNa-karAvaNaanumodananuM puNya (tIrthaMkara nAmakarma upArjana) bAMdhe. Ama tIrthaMkara bhagavAna paNa samavasaraNamAM birAje tyAre namo tithyusa - (caturvidha saMgha) avazya kahe. 163 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAramAM laukika 68 tIrtha darzAvyA che. paNa AtmakalyANanI buddhithI lokottara evA 68 tIrthanI sevA bhakti karavI joIe. namaskAra mahAmaMtranA gItamAM ''aDasaTha akSara enA jANo, aDasaTha tIrtha sAra'' ema kahI mahAmaMtrane zuddha bhAvathI, zuddha uccArathI, ekAgra thaI gaNavAmAM Ave to 68 tIrthanI yAtrA karavA jeTaluM puNya baMdhAya ema kahyuM che. tIrtha-kalyANaka bhUmivALA, viccheda tIrthavALA, atiprAcIna prabhAvikatIrthavALA, 100/150 varSa pUrvenA maMdiro, zAzvatA tIrtha, sakalatIrtha sUtramAM varNavelA devaloka-pAtALaloka-manuSyaloka phula-85700282 (15,42,58,36,080 pratimA) maMdiro evA aneka prakAro che. jaMkiMci sUtra dvArA tethI ja saMkSepamAM tIrthavaMdanA karavAnuM saubhAgya prApta thAya che. jaMgama tIrthamAM vIza viharamAna bhagavAna, be kroDa kevaLajJAnI, 2 hajAra kroDa munio mahAvideha kSetramAM mAtra jaMbudvIpamAM vicare che. te uparAMta bharatakSetranA, dakSiNArdha bharatamAM jUdA samajavA. e badhA munione jAvaMta kevi sAhu sUtra dvArA bhAvabharI vaMdanA thAya che. zrI tIrthapadanA ArAdhaka meruprabha rAjAnI kathA : dravya-kSetra-kALa ane bhAva mAnavIne sukha-duHkha, puNya-pApa vi.nI bheTa Ape che. tIrthayAtrA eka evI dhArmika pravRtti che temAM AtmA jo raMgAI jAya to pachI e dhanya thaI jAya. tIrthanA aNu aNumAM zakti che. tyAM birAjamAna devAdhidevano akalpanIya prabhAva che. tethI hajAro mAnavI e bhUminI sparzanA karavA jAya che. pachI bhale e zAzvatagiri hoya, sametazikharajI hoya ke zaMkhezvarajI tIrtha hoya. meruprabharAjA AvA ja tIrthanI ArAdhanA karI bhAvImAM tIrthaMkara thaze. ApaNe paNa evA puNyazALInA jIvanane thoDuM sparzI laIe. bharatakSetramAM sUryapUra nagaramAM aridamana rAjA rAjya karato hato. tene meruprabha ane mahAsena nAme putra hatA. dhAvamAtA haMmezAM rAjaputranA hitane IcchatI hoya che. temAM eka divasa meruprabhane mArI nAkhavAnuM kAvatarUM ghaDAI rahyuM che ema dhAvamAtA dvArA putrane khabara paDI. tarata ja e hiMmata karI vadhu carcA karyA vagara dezAntara nikaLI gayo. keTalAka divase zAMtipura nagaramAM jyAM abhayaghoSa muni dezanA ApatA hatA tyAM pahoMcI dezanA sAMbhaLavA lAgyo. jJAnI gurumahArAje AgaMtuka yuvakanuM bhaviSya ghaNuM upakAraka che te joI zrAvakone kumArane koI nirbhaya sthaLe gopavI rAkhavA 164 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ preraNA ApI. dhanezvara zreSThIe kumA2ne potAnA bhUmigRhamAM chUpAvI rAkhyo. tarata bIje ja divase rAjAnuM sainya kumArane zodhavA AvyuM paNa nirAza thaI pAchuM gayuM. kumArane upakArI gurUdevanuM zaraNuM maLyuM mATe teNe potAno amUlya samaya gurUnI pAse dharma samajavAmAM gALyo. phaLasvarUpa e samyagdarzanano jJAtA thayo. zrAddhadharmane svIkArI dhanya banyo. pitA aridamana rAjAne putranI pragatinI jANa thatAM zAMtipura potAnA vizvAsu mANasone mokalIne putrano mAnapUrvaka praveza karAvyo. saMsAranA kAvAdAvAthI vairAgyavAna thaI zubha divase pitA aridamana rAjAe cAritra paNa lIdhuM. merUprabharAjA nItipUrvaka sevAbhAvathI prajAnuM pAlana kare che. prajA navA rAjAnI prasaMzA kare che. paraMtu aparamAtAthI A yaza jovAto, saMbhaLAto nathI. game tema tene mArI nAkhavA e plAna kare che paNa rAjA badhethI bacI jAya che. eka divasa aparamAtAnA putranuM samajapheramAM AyuSya pUrNa thAya che. aparamAtAnA kALA karma jANI rAjA vairAgI thayo. potAnA putrane rAjyanA siMhAsana upara besADI zubha divase abhayaghoSa AcArya pAse saMyamano svIkAra karyo. sUkSmabuddhi ane dharma jANavAnI tAlAvelInA kAraNe rAjA alpa samayamAM ja samyag jJAnano jJAtA thayo. gurue paNa AtmA yogya jANI rAjarSine AcArya padathI vibhUSita karI zAsananI prabhAvanA karI. AcArya meruprabhAcArya have jaMgama tIrthanA kAraNe aneka gAme vihAra kare che. prajAne pratibodha karI zAsananA anurAgI banAve che. dezavirati dharma, zrAvakanA bAra vrata uccarAvI vItarAgI zAsananA upAsaka-ArAdhaka banAve che. aneka rAjAo teonA anuyAyI thayA che. deva-devI paNa teonI sevA-bhakti karI jinazAsananI helanA thatI aTakAve che. bauddha-mleccha rAjA-prajAnA AkramaNane meruprabhAcArya aneka rIte niHsteja banAve che. TUMkamAM jinazAnanA ATha prabhAvakomAM teonuM nAma AdarapUrvaka levAya-bolAya che. AcAryadevazrI sthAvara tIrthanA darzana karatA, tyAMnA tIrthamahimAmAM abhivRddhi karatAM sametazikharajI tIrthe padhAryA. tyAM sAdhanAnA carama zikhare AtmoddhAra karavAnI bhAvanAe anazana vrata svIkArI brahmadevalokamAM deva thAya che. tyAnuM AyuSya pUrNa karI mahAvidehakSetramAM tIrthaMkarapada pAmI anaMta avyAbAdha sukhanA svAmI thaze. 165 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra... tIrthaMkara paramAtmAe pUrvanA trIjA bhave yathA zakti vIzasthAnaka tapanI (eka athavA aneka padanI) ArAdhanA karI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA karI ane chellA bhave nikAcIta karmane khapAvavA chabasthAvasthAmAM tapa-dhyAna karI kevaLajJAna prApta karyuM. eTale tapa dvArA dravya-bhAva lakSmI prApta thAya che. bhavasaMtatino kSaya thAya che, roganuM nirmulana thAya che, ghAtakarmano aMta thAya che, chevaTe ISTa artha vastu siddha thAya che. (mokSe javAya che.) vizasthAnaka tapanI aMdara mukhyatve paMca parameSThInuM ArAdhana athavA navapadanuM ArAdhana jovA maLe che. eno artha eja kahI zakAya ke keTalAka pada darzana sAthe saMkaLAyelA che, keTalAka jJAna sAthe saMkaLAyelA che ane keTalAka cAritra sAthe saMkaLAyelA che. tattvArthAdhigama sUtramAM kahyuM che tema A traNano saMyukta mokSamArga che. je AtmAne mokSa javuM hoya tene cAritra apanAvavuM paDe, karmasamUhane khapAvavA paDe ane jyAM sudhI mokSa prApta thayuM nathI tyAM sudhI darzana-zraddhAne sthira ane nila vicAromAM sthApavI paDe. zrAvakanA cha lakSaNa : 1. kRtivratakarma : lIdhelA vratonA aticAranuM dhyAna rAkhe. niraticAra vratonA pAlana mATe dhyAna rAkhe. 2. zIlavatayuktaH sadAcArI jIvana jIve, sAta vyasanothI dUra rahe. 3. guNavatayukta H vaDIlono vinaya kare, vairAgyanI vRddhi kare. 4. raju vyavahAra kuDa-kapaTa, kAvA-dAvA, mAyA-prapaMcathI dUra rahI dareka jIvo sAthe maitrIpUrNa vyavahAra kare. 5. gurusuzruSa sAdhu-sAdhvInI sevA kare, niMdA-kuthalI na kare, guNAnuvAda kare. 6. pravacanakuzaLa zAstra zravaNa, vAMcana-manana-ciMtanamAM kuzaLa. utkRSTa ArAdhanA karanArA puNyAtmAo : ja keTalAka puNyazALI 1-1 padanA 20 upavAsa eka sAthe karI (keTalAka AyaMbila-ekAsaNAthI) oLI pUrNa kare che. * 15 gotama pada chaThTha tapathI oLI pUrNa kare che. ka 11 cAritra pada pauSadha sahita oLI pUrNa kare che. * 10 tIrtha pada dareka upavAse 1-1 tIrthamAM jaI ArAdhe che. ja 14 ta5 pada caubhatta paccakakhANa dvArA (ekAsaNuM-upavAsa-ekAsaNuM) traNa divase (60 divase) oLI pUrNa kare che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 0 0 da * pratisevanA anumati : saMsArI kAmamAM sAkSI bhAva, alpa sevana pravRtti, anicchAe anumati. * pratizravaNa anumati : vAta sAMbhaLavI paDe to sAMbhaLe paNa anumati samajI vicArIne Ape. * pratisaMvAsa anumati H ghara-saMsAramAM upekSA bhAve rahe, dareka kAryamAM maunano Azraya vadhAre le. kAussagnamAM vikalpo : vIzasthAnaka padanA kAussagnamAM nIce mujabanA vikalpo prAcIna graMthamAM maLyA che. vivekI AtmAe yogyarIte ArAdhanA karavI. arihaMta pada athavA 24 siddhapada athavA 15-58 pravacanapada athavA 7-9-12-45 virapada athavA 13 upAdhyAyapada 25 athavA 12 sAdhupada athavA 21 jJAnapada 51 athavA 5 vinayapada athavA 10-13 cAritrapada athavA 6-17 brahmacaryapada athavA 9 kriyApada 25 athavA 13 gotamapada athavA 28 (dAnapada) jinapada athavA 24-10 (vaiyAvacapada) saMyamapada athavA 17. abhinavajJAna athavA 5 zrutapada athavA 12-45-5-84 20 tIrthapada athavA 5-20 (pravacanapada) + O 27 - 8 ? uo che 3 70 pa1 - jJAnanI ArAdhanAne lagatA 8-18-19 ema thoDA sudhArA sAthenA 3 pada che. cAritranI ArAdhana saMbaMdhi 11 ane 17 pada che. * pada eka nAma 2 evA 15-16-20 che. keTalAka padanA ochA vadhu prakAra che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noMdha : 168 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzvata mahimAvaMta zatruMjaya mahAtIrtha bhUmimAM pravartaka sAhityopAsaka pUjya munirAja zrI harIzabhadravijayajI ma.nI pavitra nizrAmAM trIjA cAturmAsanI ArAdhanA 29880808888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888890% cAturmAsa daramyAna zAzvata tIrthamAM anekAneka zraddhALuoe jinezvara | bhagavAnanI vividha rIte bhakti-anuSThAna nIce mujaba karyA hatA. * 50 lAkha navakAra jApa * siddhacakra pUjana ahaMtu mahApUjana * laghu zAMtisnAtra * padmAvatI pUjana * mANibhadra pUjana * 99 abhiSeka - 108 zatruMjaya tIrtha abhiSeka - 21 abhiSeka 99 prakArI pUjA 0 20 sthAnaka pUjA 0 45 AgamapUjA-pUjana * paMca parameSThI pUjana - bhaktAmara pUjana 0 108 pArzva. pUjana * caitya paripATI 108 aSTaprakArI pUjA * pU.A.zrI vijaya labdhisUrIzvarajI ma.nI puNyatithi prasaMge pAlitANAnI 3 dhArmika saMsthAnA 400 vidyArthI sAthe taLeTI tIrthayAtrA ane sAdharmika ja bhakti dhArmika saMsthAnA 140 aTTamathI vadhu tapa karanArAonuM bahumAna pU.A.vijaya zrI labdhisUrIzvarajI ma.nI mUrtinI ArIsA jU bhavanamAM cala pratiSThA 0 99 yAtrA kAryakrama doDha-traNa-cha gAu che & pradakSiNA 3 divasano 12 gAuno cha'ripAlita saMgha 0 Adezvara che bha., kesarIyAjI bha., jagavallabha pArzvanAtha bha.nI AbhUSaNa pUjA - 64 pahorI pauSadha zAzvatI oLI nUtana varSe naivedya pUjA sarasvatI pUjana baMdhana-mukti parIkSA kvIjha parIkSA. karIe evA kAma, jIvana dhanya bau tamAma. gurujI amAro aMtaranAda, amane Apo AzIrvAda. , sumatilAla bhAgacaMda zAha parivAra, ghoDanadI-muMbaI. jo BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB