________________
પ્રવચનપદની ભક્તિના પ્રેમથી સંભવનાથ ભગવાન તીર્થંકર થયા છે, બીજી રીતે સર્વ પ્રકારના ધર્મકાર્યોથી થતાં પુણ્યનો આ સંઘભક્તિમાં સમાવેશ થાય છે. ૨ સાત પાપક્ષેત્રને તજી દઈએ અને સાત પુણ્યક્ષેત્રની ભક્તિ કરીએ. સંપ્રતિરાજાએ કરાવેલ સવા લાખ જિનમંદિરો જે અનેક જિનમંડિત નગર અને ગામોમાં રહેલ છે તેને નમસ્કાર કરીએ. ૩
તેમજ તેમણે ભરાવેલ સવાક્રોડ જિનબિંબને નમસ્કાર કરી. કુમારપાળ રાજાએ કરાવેલ ૨૧ જ્ઞાનભંડારો કે જે ઉત્તમ સ્થાનમાં રહેલા છે તેને નમસ્કાર કરીએ. ૪
ભરતચક્રવર્તી વગેરેની જેમ શ્રી ચતુર્વિધ સંઘની યથોચિત ભક્તિ કરીએ. એ પ્રમાણે સાતક્ષેત્રની દ્રવ્ય-ભાવથી ભક્તિ કરવાથી યોગાવંચકપણાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરીએ. ૫
પદસ્થ ધ્યાનવડે આત્માને તન્મય કરવાના પ્રકારવડે સહજાનંદપણાનો વિલાસ કરીએ અને સૌભાગ્યલક્ષ્મી પદને ધારણ કરીએ. ૬
“અરિહા પણ નમે તીર્થને રે સમવસરણના ભૂપ’
વિવરણ :
પ્રવચન એટલે વીતરાગ પરમાત્માના ઉપદેશને જ્ઞાની પુરુષો દ્વારા સાંભળવો. આ એનો વર્તમાન પ્રચલીત અર્થ થાય. બાકી સૂક્ષ્મ દ્રષ્ટિએ જૈન દર્શનમાં ચતુર્વિધ સંઘ એવો પ્રવચનનો અર્થ થાય. એવા સંઘરૂપ તીર્થને સમવસરણમાં સિંહાસન ઉપર બેસતા પહેલા તીર્થંકર (અરિહંત) પરમાત્મા પણ માન આપે નમે. એવા પરમ કલ્યાણકારી પ્રવચન પદથી આરાધક આત્માએ અનુરાગ કેળવવો જોઈએ.
જૈન શાસનમાં (૧) આગમ પ્રમાણ દેવ-મનુષ્ય સિદ્ધાંતથી (જ્ઞાન) જાણે, (૨) ઉપમાન પ્રમાણ-ઉપમાન એટલે ધુમાડો જોઈ અગ્નિને અનુમાનથી સ્વીકારે. (૩) અનુમાન પ્રમાણ-અનુમાન રૂપે ગાયને જોઈ પૂર્વે જોયેલી ગાયને ગાય તરીકે સ્વીકારે અને (૪) પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ-નજરો નજર જોવાથી શંકા-કુશંકા કર્યા વગર સ્વીકારે તેમ અહીં પ્રવચનને ચતુર્વિધ સંઘ રૂપે સ્વીકારવાનું સમજવું.
પ્રવચનનો રાગ એટલે સાધુ-સાધ્વી શ્રાવક-શ્રાવીકા રૂપે ચતુર્વિધ સંઘની. વિવિધ રીતે સેવા ભક્તિ-આદર-બહુમાન કરવા. ત્રીજા સંભવનાથ ભગવંતે પૂર્વ ભવમાં ચતુર્વિધ સંઘની-સાધર્મિકની ઘણી જ લાગણીથી ભક્તિ કરી સેવા સુશ્રુષા કરી તીર્થંક૨૫દ બાંધ્યું હતું. સાધર્મિક એટલે સહધર્મી – જે ધર્મની હું મન-વચન-કાયાથી આરાધના-ઉપાસના કરું છું એ પાપનો ક્ષય કરનારા ધર્મના આ આત્મા આરાધના
૨૨