Page Text
________________
કર્મને કાયા સાથે થોડો સંબંધ છે. જો મનુષ્ય પિંડસ્થ-પદસ્થ-રૂપસ્થ-રૂપાતીત અવસ્થા નજર સામે રાખી પાંચે ઈન્દ્રિયો દ્વારા વીતરાગ દેવાધિદેવની ઉત્તમ ભાવથી સેવા ભક્તિ કરે તો બેડો પાર થઈ જાય. યાદ રાખવું કે-૩૨ લક્ષણવંતી કાયા વારંવાર મળતી નથી. અને ધર્મ કરવાના સાધનો નિમિત્તો પણ અનુકુળ વારંવાર મળતા નથી.
સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ માટે જે જીવ હળુકર્મી હોય, પાપભીરુ હોય, વ્રતપચ્ચક્કાણ કરવાનો-સ્વીકારવાનો અનુરાગી હોય, સુદેવ-ગુર-ધર્મ પ્રત્યે દ્રઢ માન્યતાશ્રદ્ધાને રાખનારો હોય એવા જીવને બહુમૂલ્ય એવું સમ્યગદર્શન-સમકિત પ્રાપ્ત થાય. તે પછી દર્શનાવરણીય કર્મ ક્ષય કરતાં વાર ન લાગે. શાસ્ત્રોમાં તેના અનુસંધાનમાં નીચેના અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ વિચારો આપ્યા છે.
| મિથ્યાત્વના પાંચ પ્રકાર : (૧) અભિગ્રહિક - મનમાં ખોટી પકડ રાખનાર, (૨) અનાભિગ્રહિક - ભેદને ન જાણનાર, (૩) અભિનિવેશિક - શાસ્ત્રને માને પણ સ્વીકારવામાં ઉણપ, (૪) સાંશયિક – શંકા-કુશંકાઓ દરેક અવસરે ઊભી કરે. (૫) આનાભોગિક - અજ્ઞાન-અજાણપણું દર્શાવે. આના કારણે તારકતત્ત્વની નિંદા, અવહેલના, આશાતના જાણે-અજાણે કર્યા જ કરે. ફળસ્વરૂપ સમ્યકત્વરૂપી વૃક્ષના મૂળમાં અગ્નિ પ્રગટાવવા સમાન પ્રવૃત્તિ થાય છે એમ સમજવું.
જીવનમાં સમ્યગદર્શન સમકિતની પ્રાપ્તિ છે. તે માટેની પરીક્ષા પાંચ દ્રષ્ટિએ નીચે મુજબ કરી શકાય. ૧. સમ - સમભાવ, સમતા, ક્રોધનો નિગ્રહ ઉદા-સુવ્રતશેઠાદિ ૨. સંવેગ - મોક્ષપ્રાપ્તિ માટેની ભૂખ-રુચિ ઉદા-અભયકુમારાદિ ૩. નિર્વેદ - સંસાર પ્રત્યે અરુચિ. અણગમો ઉદા-સ્થૂલિભદ્રાદિ. ૪. આસ્તિક્ય - દેવ-ગુરુ-ધર્મ પ્રત્યે આકર્ષણ અખૂટ શ્રદ્ધા ઉદા-સુલસીશ્રાવિકા ૫. અનુકંપા - સ્વાર્થ વિનાની નિઃસ્વાર્થભાવની કરુણા ઉદા. જગડુશા
ઉપરની પાંચે પરીક્ષા જીવનને નવપલ્લવીત કરે છે. અલ્પકાળમાં સાધવા જેવું ઘણું સાધી લે છે. સુગંધ વિનાના ફૂલમાં રૂપ હોવા છતાં એ ફૂલની જેમ કિંમત નથી. તેમ જેના જીવનમાં સમ્યગુદર્શન નથી, સમકિત નથી એ મનુષ્ય હોય તો પણ બીજા શબ્દમાં ચૈતન્ય વિનાનું શરીર કહી શકાય.
શાસ્ત્રોમાં ભવની ગણત્રી સમકિતની પ્રાપ્તિ પછી કહી છે. તે પૂર્વેના જેટલા પણ જન્મ-મરણ આ જીવે કર્યા તે નકામા છે. નંદ મણિયાર ધનપતિ હતો. પ્રભુવીર પાસે વ્રત પણ લીધા પરંતુ મિથ્યાત્વીના સંગથી મિથ્થામતિથી એ ભવ હારી ગયો. દેડકાનો અવતાર પામ્યો. સદ્ભાગ્ય માત્ર “મહાવીર' શબ્દ શ્રવણ કરી જાતિસ્મરણ
| SR No. | 006144 |
| Book Title | Ghadvaiya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |