Book Title: Bhavsthiti Part 01
Author(s): Virshekharvijay
Publisher: Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022675/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmasAhitye niSNAtAH prerakA mArgadarzakAH saMzodhakAca siddhAntamahodadhaya AcArya bhagavantaH (grantha 38) zrImadvijayapremasUrIzvarAH maNivarya zrIvIrazekhara vijayasUtritA svopajJa premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH (1) dazapariziSTaparivRtA namo titthamma bhAratIya prAcyatatva prakAzana samiti piMDavADA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIzaGkezvarapAzvanAthAya nmH| // zrI prAtma-kamala-vIra-dAna-prema-hIrasUrIzvarasadgurubhyo namaH / bhAratIya prAcya tattva prakAzana samiti piMDavADA saMcAlitAyA prAcAryadevazrImadvijayapremasUrIzvarakarmasAhityajanagranthamAlAyA . aSTAtrizo (38) granthaH karmasAhitye niSNAtAH prerakA mArgadarzakAH saMzodhakAca siddhAntamahodadhaya AcArya bhagavantaH zrImadvijayapremasUrIzvarAH gaNivaryazrIvIrazaikhara vijayasUtritA svopaz2apremaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH (1) dazapariziSTaparivRtA prakAzikA-bhAratIya-prAcya-tattva-prakAzana-samitiH pinnddvaaddaa| Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRttiHprati 500 rAjasaMskaraNa-7) ru0 vIra saMvat 2513 vikrama saMvat 2043 * prAptisthAna * bhAratIya prAcyatacva prakAzana samiti 1/0 ramaNalAla lAlacaMda zAha 135 / 237 jhaverI bAjAra, bambaI 2 bhAratIya prAcyatazva prakAzana samiti C/o zA. samarathamala rAyacaMdajI piMDavAr3A ( rAja0 ) sTe. sirohI roDa (W.R.) bhAratIya prAcyatazva prakAzana samiti zA. ramaNalAla vajecanda, C/o dilIpakumAra ramaNalAla maskatI mArkeTa, ahamadAbAda 2. mudraka - jJAnodaya priMTiMga presa, piMDavADA sTe. - sirohIroDa (W. R . ) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAWAT SSAD mUlagranyakRd vRttigranyakRtsampAdakazca - pravacanakauzalyAdhAra-siddhAntamahodadhi-suvizAlagacchAdhipatiparamazAsanaprabhAvaka-karmasAhityaniSNAta-paramapUjya-svargatA''cAryadevezazrImadvijayapremasUrIzvaravinItA'ntevAsiniHspRhaziromaNi-gItArthamUrdhanya-parama-pUjyA-'' cAryadeva-zrImadvijayahIrasUrIzvaraziSya gaNivaryazrIlalitazekharavijayaziSya. gaNivaryazrIrAjazekharavijaya. ziSyaH gaNivaryazrIvIrazekharavijayaH Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ First Edition DELUXE EDITION copies 500} DELUXE EDITION RS. 7 { A.D. 1987 AVAILABLE FROM 1. Bharatiya Prachya Tattva Prakashana Samiti, C/o. Shah Ramanlal Lalchand, 135/137 Zaveri Bazzar BOMBAY - 400 002 (INDIA) 2. Bharatiya Prachya Tattva Prakashana Samiti C/o. Shah Samarathmal Raychandji, PINDWARA, 307022 (Raj.) (INDIA) 3. Bharatiya Prachya Tattva Prakashana Samiti Shake Rainanlal Vajechand, C/o Dilipkumar Ramanlal, Maskati Market, AHMEDABAD-380002 (INDIA) Printed by :Gyanodaya Printing Press PINDWARA. (Raj.) 8t. Sirohi Road, (W.R.) (INDIA) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharyadeva-Shrimad-Vijaya-Premasurishwarji Karma-Sahitya-Granthmala GRANTH NO. 38 BHAVASTHITIHI [1] Along With PREMA PRABHA Vrutti WITH TEN APPENDICES By GANIVARYA SHRI VEERSHEKHAR VIJAYA MAHARAJA 5 Inspired and Guided by His Holiness Acharya Shrimad Vijaya PREMASURISHWARJI MAHARAJA the leading authority of the day on Karma Philosophy. kAmo titthassa Published by Bharatiya Prachya Tattva Prakashana Samiti, Pindwara (INDIA) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prakAzakIya nivedana (r) hameM yaha nivedana karate hue aparimita ha kI anubhUti ho rahI hai ki san 1966 meM ahamadAbAda meM hamArI bhAratIya prAcya-tattva prakAzana samiti dvArA sarva prathama tatprakAzita karma sAhitya ke Adya do grantharatnoM kA vizAla kukumapatrikA, anekavidha patrikAoM aura pustikAoM Adi ke dvArA atyanta virATakAya evaM bhavya samAroha meM vimocana kiyA gayA thA / usa avasara para donoM grantharatnoM ko gajarAja para virAjamAna kara, virATa mAnava samudAya ke sAtha, anekAneka sAjoM se alaMkRta baDA bhArI julUsa nikAlA gayA thA / siddharAja jayasiMha ne siddhahema vyAkaraNa kA bhavya julUsa nikAlA thA,usake bAda sambhavataH yahI sarvaprathama sAhitya-prakAzana kA aisA bhavya julUsa honA cAhiye / ina prakAzanoM ke upalakSa meM prakAza hAI skUla meM vizAla paimAne para prAcIna tathA arvAcIna jaina sAhitya kI vividha sAmagrI kI pRthak-pRthak viSayAntaMgata eka bhavya evaM virATa pradarzanikA bhI Ayojita kI gayI thI evaM prabala janAgraha ke kAraNa pradarzanikA kI avadhi do tIna dinoM ke lie baDhAnI par3I thii| julasa ke uparAnta prakAza hAI skUla ke vizAla prAMgaNa meM suzobhita maMDapa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana meM caturvidha saMgha kI pracura upasthiti meM nAnAvidha kAryakramoM ke sAtha grantharatnoM kA vimocana kiyA gayA, jisase sAmAnya janatA evaM buddhijIvI loga pracurarUpeNa jaina sAhitya kI aura AkRSTa hue, jaina sAhitya ke darzana se bhI loga prabhAvita hue tathA ukta samiti ke sadasyoM meM bhI apUrva utsAha, oja va umaMga kA saMcaraNa huaa| ___ athaka prayAsoM ke pariNAmasvarUpa svargIya parama pUjya AcArya bhagavanta zrImad vijayapremasUrIzvara mahArAja sAhaba se prerita karmasAhitya ke 25 grantha Aja taka taiyAra ho gaye haiM tathA aura bhI taiyAra ho rahe haiM / inake atirikta anya bhI arvAcIna evaM prAcIna choTe baDe lagabhaga 25 se 30 grantha prakAzita hue haiN| pandhavidhAna mahAzAstra ke sabhI bhAga mudrita hone se sampUrNa bandhavidhAna saTIka mudrita ho cukA hai evaM Aja Apake kara kamaloM meM 'bhavasthitiH (1)' kA mudraNa samarpita kara rahe haiM / isake sAtha hI sattAvidhAna mahAgrantha ke 'bhASya. cUrNi-vRttiyutA mUlaprakRtisattA aura unakA 'pUrvAdha', 'uttarArdha:' tathA 'AdyatRtIyAMzA' 'bhASyayutA mUlaprakRtisattA' 'cUrNiyutA mUlaprakRtisattA' 'mUlaprakRtisattA' 'karmaprakRtikortanam' 'mArgaNAH' 'jIva. bhedaprakaraNam"kAya sthiti-bhavasthitiprakaraNam''dravya. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8] prakAzakIya nivedana parimANam (1)' 'dravya parimANam (2) ' ' kSetrasparzanAprakaraNam' 'bhavasthitiH (2) ' ' prakaraNAni, Adi kA bhI mudraNa hama Apake kara kamaloM meM prastuta kara rahe hai / isase pUrva bhI hamArI saMsthA dvArA 'prAcInAH catvAraH karmagranthAH' 'saptatikA nAmano chuTTo karmagrantha' '1 thI 5 karmagrantha' Adi choTe baDe grantha bhI prakAzita hue haiN| f Aja taka isa samiti dvArA prakAzita kiye gaye samasta grantharatnoM kI AdhAra zilA divaMgata parama pUjya " AcArya bhagavanta zrImad vijaya premasUrIzvara mahArAja sAhaba haiM, jinakI satata satpreraNA, mArgadarzana, prastuta : sAhitya kA uddhAra karane kI adamya utkaMThA aura kAlocita athaka parizrama se hI prastuta granthastnoM kA janma huA " hai tathA inhIM mahApuruSa ke zubhAzIrvAda se hama grantharatnoM ke prakAzana ke mahatkArya meM uttarottara sAphalya kI ora padArpaNa kara rahe haiM / inhIM mahAtmA ne hamArI saMsthA ko karma sAhitya ke ina granthattoM ke prakAzana kA lAbha dekara anugRhIta kiyA / ataH hama inake RNI hai aura isa RNa se kabhI bhI uRNa nahIM ho skte| ataH aise paramopakArI mahAvibhUti AcArya bhagavanta zrImad vijayapremasUrIzvara mahArAja sAhaba kA hama natamastaka koTi-koTi vandana karate hue, inake prati avarNya AbhAra pradarzita kara rahe haiM / 14 T" Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana [6 prastuta grantharatna ke praNetA parama pUjya gaNivarya zrI. dhIrazekharavijaya mahArAja sAhaba kA hama savandana AbhAra mAnate haiN| Apake athaka, avirata, avirala, evaM satata parizrama ke phalasvarUpa hI hama isa grantharatna ko pAThakoM ke karakamaloM meM samarpita karane meM sakSama rahe haiM / mudraNa karane meM saMsthA ke nijI jJAnodaya prinTiMga presa ke menejara zrIyuta zaMkaradAsa evaM unake anya karmacArI gaNa bhI dhanyavAda ke pAtra haiN| ____ isake atirikta jisa kisI ne bhI jisa kisI bhI taraha se pratyakSa athavA parokSa rUpa se grantha-prakAzana meM sahAyatA kI ho, una sabhI mahAnubhAvoM ke prati hama apanA hArdika AbhAra pradarzita karate haiM / dravyasahAyaka-zA. bhabutamalajo phulacandajo ke suputra acaladAsa, pautra mIThAlAla, amRtalAla, sAgaramala,ramezakumAra,jogAtara parivAra (piMDavADA nivAsI) ne zrutabhakti se anuprerita evaM anuprANita hokara isa grantharatna ke mudraNa meM dravyarAzi ke samyaka sahayoga se yathocita yogadAna kiyA hai, ata: hama inake prati RNI evaM AbhArI haiN| najadIka bhaviSya meM aura prakAzana kI AzA meM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] . prakAzakIya nivedana bhavadIya(i) piMDavADA sTe. sirohIroDa (rAjasthAna) zA. samarathamala rAyacandajI (maMtrI) (ii) 135/137 jauharI zA. lAlacanda chaganalAlajI (maMtrI) bAjAra bambaI-2 . lapAchaganalAlajA (matrA) bhAratIya-prAcya-nattva prakAzana samiti * samiti kA TrasTI maMDala (1) zeTha ramaNalAla dalasukhabhAI (pramukha) khaMbhAta (2) zA. khUbacaMda acaladAsajI piMDavADA (3) zA. samarathamala rAyacandajI maMtrI piMDavAr3A (4) zA. lAlacaMda chaganalAlajI maMtrI piMDavADA (5) zeTha ramaNalAla vajecanda ahamadAbAda / (6) zA. himmatamala ruganAthajI beDA (7) zeTha jeThAlAla cunIlAla ghIvAle bambaI (8) zA. jayacanda bhabutamalajI piMDavADA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA bhavasthitiH (1) 1-44 pRSThAGkAH c 4-21 4 4.6 6.7 7-8 8-12 13-14 viSayAH vRttikRnmaGgalazlokAni mUlagranthArambhamaGgalAdicatuSkasUcikA''dyagAthAmaGgalAdicatuSkama oghata utkRSTa-jaghanya mavasthitiH prAdezata utkRSTa bhavasthitiH narakagatyoghAdInAma (10) prathamAdisaptanArakANAm (7) tiryaggatyoghAdInAma prasaMji-paryAptAsaMjJino: (2) devabhedAnAm ekendriyaughAdInAm dvIndriyaughAdInAma apkAyaughAdInAma . (9) vanaspatikAyaughAdInAma (3) siMhAvalokanyAyena zaGkA-samAdhAne strIvedasya uktazeSANAM saptatriMzataH / (30) prAdezato jaghanyabhavasthitiH narakagatyoghAdInAM dvitIyAdinarakaSaTakasya (6) jyotiSkAdisurANAM (27) sarvaparyAptAdInA zeSatripaJcAzataH (6) 17-18 18.16 20 20-21 21.29 21-23 24-28 28.26 (53) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ] viSayAnukramaNikA pRSThAGkAH 30-31 34-43 34.35 viSayAH bhavasthitigranthopasaMhAraH pariziSTAni prathame pariziSTa mUlagAthAH dvitIye pariziSTe mUlagAthAdyAMzAH tRtIye pariziSTe sAkSigranthAH caturthe pariziSTa sAkSigranthakArAH paJcame pariziSTa -'tidiSTagranthAH SaSThe pariziSTa 'tidiSTagranthakArA: saptame pariziSTa vyAkaraNasUtrANi praSTame pariziSTa nyAyAH navame pariziSTa bhavasthitisambandhi5 mUlamArgaNotara117 bhedapraziyantram dazame pariziSTa utkRSTa-jaghanyamavasthitipraziyantram upasaMhAraH 48.41 42-43 44 ira - - RE Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham paGktiH zuddhipatrakama azuddhiH 0sada0 na bha0 yasya zivaiH0 patipAditA 1 12 zuddhiH sa0 na bha0 yasyA ozivai. pratipAditA iti / iti. 2/0saGakhya m u0 ti prave0 pyekanAbhava ta, *pRthvI kAma'ti0 maza0 0mAnA vAyaragothamA svapajJa 0saGkhyam u0 tiH opraive0 pyekenAbhavati 0pRthvI0kAma -"ti0 0marza mAnA, bAyaragoyamA svopajJakurvantu 0UNaM pa. MMS karvantu 0Urga pa. >> << MER 10 sA sA0 naM.pu 1 napuM01 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yo kAra bindusaMyuktaM nityaM dhyAyanti yoginaH / kAmadaM mokSadaM caiva, OM kArAya namo namaH // // ajJAnatimirAndhArnA, jJAnAJjanazalAkayA / netramunmIlitaM yena tasmai zrIgurave namaH // // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratha gaNivaryazrIvIrazekharavijayasavitA svopajJapremaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH (1) dazapariziSTaparivRtA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ardhyAJjali :jinhoMne' bhavarUpI kUpase saMyamarUpI rajju dvArA bAhara nikAlA / aura pravrajyAdina se lekara bAraha sAla taka nijI nizrA meM rakha kara grahaNa zikSA aura Asevana zikSA ke sAtha sAtha hI saMskRta-prAkRtavyAkaraNa nyAya darzana tarka kAvya koza chanda alaGkAra prakaraNa Agama chedAdi vividhaviSayaka zAstroM ke parizIlana dvArA sudhArasa piilaayaa| jinhoMkI satata satpreraNA aura kRpAdRSTise hI mahAgaMbhIra aura atibhagIratha aise karmasAhitya ke nava nirmANa meM aura sampAdana meM tathA prAcIna karmasAhitya ke sampAdana Adi meM Aja lagAtAra 27 sAla taka prayatnazIla rahA huuN| una karmasAhitya ke sUtradhAra siddhAntamahodadhi saccAritra. cUDAmaNi paramazAsanaprabhAvaka suvizAlagacchAdhipati paramArAdhyapAda svargIya zrAcArya bhagavaMtazrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjA __ ko parama pavitra smRti meM bhavadIya kRpaikakAkSI munivIrazekharavijaya gaNI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalAgama rahasyavedi sUripurandara bahuzruta gItArtha-parajyotirvida paramagurudeva parama pUjya AcArya devaiza zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAjA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma sAhitya graMthonA preraka,mArgadarzaka ane saMzodhaka sidhdhAnta mahodadhi suvizAla gacchAdhipati karmazAstra rahasyavedI zAsana zirachatra sva. parama pUjya AcArya deva zrImada vijaya prema sUrIzvarajI mahArAjA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na:spRha ziromaNi gItArthamUrdhanya | gacchahiMta ciMtaka svaH parama pUjya AcAryadeva zrImad jaya hIra sUrIzvarajI mahArAja Page #23 -------------------------------------------------------------------------- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIzaddhezvarapArzvanAthAya namaH // // zrI Atma-kamala-vIra-dAna-prema-hIrasUrIzvarasadagurubhyo nmH|| munizrIvIrazekharavijayasatritA svopajJapremaprabhAvattiparikalitA bhavasthitiH premaprabhAvRttiH - dazitasakalajagajjana bhavasthitibhrama bhavasthitivinAzim / zrIvIratIrthanAthaM, naumi surAsuranaranatAMhim // 1 // vIrAtripadIM prApya, zrutanidhimidizAGgaya uditA yaiH| tAn gautamAdigaNadhara-bhagavata ekAdaza stomi / 2 / / yasyA-'styamRtamaguSThe, yo-'nekalabdhisaMbhRtaH / 'prabhoSTArthasya dAyaM taM, smarAmi gautamaM guruma / / 3 // vande gaNadharagumphita-mAgamamahaduditaM zivakapatham / saptanayasaptabhaGgI-mikSepacatuSkasaMkalitam // 4 // zrIzAradAM hRdi smRtvA. guruM natvA zrutodadheH / 'kurve premaprabhAvatti, svopajAyA bhavasthiteH / / / ehi ziSTajanasamayaparipAlanAya prArambhe'bhISTadevatA. stutyAvirUpamaGgalAdicatuSkasUcikA pathyAryAM nibadhnAti granthakAra:'khaviabhavaThiisirimuhari-pAsaM paNamia hiyatthamattasuyA / 'vocchaM bhavaThiimohe, giiNdiykaayveasnnnniisu||1||(giitiH) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [ maGgalAdicatuSkamoghato (pre0) "khavi." ityAdi, 'kSapitabhavasthitiSImuharipAvaM muharau-muharisaMjJake tIrthe sthitaH pAvaH trayoviMzatitamo jinezvaro muharipAvaH, zriyA=nikhilatrilokojanAnAM citta. camatkArotpAdinyA hRdayaprahlAdakAriNyA paramArhantyamahAprabhAvaprakaTakAriNyA-'STamahAprAtihAryAdisaMpadAcastrizadatizayazobhayA samagralokAlokAkhilabhAvapratyakSakArikevalajJAnalakSamyA vA saMyuto muharipAvaH zrImuharipArzva:kSapitA vinAzitA bhavasya-saMsArasya narakAdigatirUpasya nArakAdibhavalakSaNasaMsArasambandhinIti yAvat sthitiH vAso yena sa kSapitabhavasthitiH, sa cAsau bhomuharipAvaH kSapitamuharipArzvastama , kSapitabhavasthitizrImuhariSAzvaM praNamya' prakarSeNa trikaraNayogena natvA-praNipAtaM vidhAya "prAkkAle" (si0 5-4-47) ityanena vyAkaraNasUtreNa prAkkAlArthe ktvApratyayasya vidhIyamAnatvenottarakriyAsApekSatvAduttarakriyAmAha-"vocchaM" 'vakSye maNiSyAmi zabdato nirUpaNAviSayokariSyAmIti yAvat / kim ? ityata pAha-"bhavaThiI" ti 'bhavasthiti' bhavasya narakagatyAdiparyAyarUpasya bhave-narayikAdiparyAyarUpe vA sthAna sthiti! =jaghanyotkRSTAvasthAnakAlAtmikA bhavasthitiH narakagatyAdyanyataraika bhavasatkajaghanyotkRSTakAlAvasthAnalakSaNA, tAm , bhavasthitim =ekamavajaghanyotkRSTAyUrUpAm / kutretyata pAha-"ohe gahaiMdiyakAyaveasaNNIsu"ti'proghe gatIndriyakAyavedasaMjJipu' proghe-narakagatyAdimArgaNAdhizeSa vinA sAmAnyataH prarUpaNAyAM tathA vizeSato gatIndriyakAyavedasaMjirUpamUlamArgaNApaJcakasatkasaptadazAdhikazatottaramArgaraNAbhedeSviti / nanu kiM svazaktisAmarthyena svamanasA vakSya utA'nyathetyata pAha- "attasuyA" tti, 'prAptazrutAt' "gamyayapaH karmAdhAre" (si.2-2-74) iti vyAkRtivacanenA''ptazrutamAzritya, Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvidhA bhavasthitiH] svopana-premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH [3 na punaH svatantratayA svazaktipramAvena svamanISikayeti yAvat anena ca granthakRtA svasyoddhatatvaM nirAkRtam , svalaghutA ca pradarzitA, granthasyA''daraNIyatA cA-''viSkRtA / kimarthamityata paah"hiyt| ti 'hitArtha hitAya = mokSAya hitArtha svaparayorityAkSipyate tataH sva-parakalyANArtham / tadevaM granthakRtA maGgalAdicatukaM pradarzitam / tadyathA-"khavia. bhavaThiisirimuha ripAsaM paNamia' iti gAthAMzena paramAbhISTadevatA. praNatilakSaNamekAntikamAtyantikaJca bhAvamaGgalaM prakaTIkRtam , "vocchaM .. .. " ityAdigAthottarArdhenA-'bhidheyamabhivyaktI. kRtam , "attasuyA' iti padena zraddhAnusAriNaH prati guruparvakramarUpaH sambandhaH prAduSkRtaH, tarkAnusAriNaH prati punarabhidheyA'bhidhAyakarUpo-'nukto'pi gamyata eva / "hiyatthaM" iti padena ca prayojanamapi sAkSAd vyajitam / tathAhi-prayojanaM dvividham , anantaraparamparavibhAgAt , tad dvividhamapi dvadhA, granthanirmAta paThitaprakArAt , tatra pranthanirmAturanantaraprayojanaM bhavyajantuprakRtagranthabodhakArApaNam , granthagranthanarUpasvAdhyAyalakSaNAbhyantaratapasA karmanirjarA vA, paThituranantaraprayojanaM prakRtagranthajJAnam , dvayorapi paramparaprayojanaM tu paramazreyaHpadAvAptiH // 1 // // iti maGgalAdicatuSkam // atha "yathoddezaM nirdezaH" iti nyAyenakamavajaghanyotkRSTAyuH pramANAtmikAM bhavasthita prarurUpayiSarAdau tAvattAmoghato jaghanyoskRSTa medato dvividhAmapi pathyApUrvArdhana prAhatettIsudahI jeTThA, bhave bhavaThiI lahU ya khuDDabhavo / jeTThoghavva'tthi nniry-surduprinnditsveasnnnniinn||2|(gii.) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '4 ] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [bhoghato dvidhA-''dezata cotkRSTa (pre) "tettIsu0" ityAdi, aoghato 'jyeSThA' utkRSTA bhavasthitiH 'trayastrizadadhayaH' trayastrizatsAgaropamapramANA bhaveta, anuttaradeva-saptamanArakayoranyatarasminnekasmin bhave utkRSTatastAvatkAlAvasthAyitvAt 'madhvI' jaghanyA bhavasthitiH 'kSullaka. bhavaH' SaTpaJcAzadadhikazatadvayA''valikAmitakSullakamavapramANA mati, manuSya-tirazcoranyatarasminnekasminnaparyAptabhave jaghanyataH stAvammAtrakAlasthAyitvAt / // ityoghato jaghanyotkRSTabhavasthitiH // ||athaa''deshtH saptadazAdhikazatamArgaNAnA. mutkRssttmvsthitiH|| prathA-''dezato bhavasthiti nirUpayitukAma prAdau tAvadutkRSTAM bhavasthitimabhidadhan yAsvoghavadasti sA. tA mArgaNA saMgRhyAha 'zeSeNa gAthottarArdhena-"jedro." ityAdi, niraya-sura-dvipaJcendriya. trasa-veda saMjJinAM' "dvandvAdozrUyamANaM padaM pratyekamabhisambadhyate" iti nyAyena dvizabdasya catubhiH sambandhAd nirayasya-nirayagati. sAmAnyasya surasya-suragatisAmAnyasya dvipaJcendriyayo:=paJce. ndriyaugha-paryAptapaJcendriyayodvitrasayo:-trasakAyasAmAnya-paryApta trasakAyayodvivedayoH-puruSaveda-napusakavedayodvisaMjJino:-saMjJisAmAnya. paryAptasaMjinozceti sarvamIlitAnAM dazAnAM mArgaNAnAM jyeSThA bhava. sthitiroghabadasti, yathaugha utkRSTa bhavasthitistrayastriMzatsAgaropamapramANA maNitA tathA ''sAmapi vijJeyA, proghavadihA-'pyanuttarasura. saptamanArakayoranyatarasya pravezAt // 2 // samprati ratnapramAdiprathamAdisaptanArakebhedAnAM narakagatya . vAntaramevarUpANAmutkRSTAM bhavasthiti vaktukAma pAhaikA pathyAm ipaDhamAigariNarayANaM, kamaso ego ya tiNi satta dasa / sattaraha ya bAvIsA, tettIsA sAgarA NeyA / / 3 / / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " mavasthiti: ] svopajJa premaprabhAvRttiparikalitA mavasthitiH [5 (pre0 ) "paDhamAiga0" ityAvi, prathama prAvo yeSAM te prathamAdikAH, "zeSAdvA" (si07-3-175) ityanena samAsAntaH kacapratyayaH, te ca te nirayAzca prathamAdikanirayAsteSAM ratnaprabhA - zarkarAprabhA vAlukAprabhA* praGkaprabhA - dhUmapramA-tamaH pramA-mahAtamaH prabhAsaMjJaka -- saptapRthvIgatAnAM saptanairayikabhedAnAM 'kramazaH' krameNaikaH, cakAraH pAdapUyai, evamagre 'pi zrayaH sapta daza saptadaza dvAviMzatistrayastrizat ' sAgarAH 'padaikadeze 'pi padasamudAyopacArAtsAgaropamAH 'jJeyA" prakRtatvAdutkRSTa bhavasthitiravasAtavyA / kimuktaM bhavita- prathamaratnaprabhAbhidhapRthvInarakasyotkRSTa mavasthitirekaH sAgaropamaH "arthavazAdvacanavipariNAmaH" iti nyAyAdiha bahuvacanAnta: sAgaropamazabda ekavacanAntatvena vipariNataH / dvitIyazarkarApramAkhyapRthivImArakasya trINi sAgaropamAH, tRtIya vAlukAprabhA pRthvIne rayikasya sapta sAgaropamAH, caturthapaGkaprabhAsaMjJakapRthivInirayasya daza sAgaropamAH, paJcamadhUma prabhAbhikhyapRthvInArakasya saptadaza sAgaropamAH, SaSThatamaH prabhAnAmaka pRthivInaM rayikasya dvAviMzatiH sAgaropamAH, saptamamahAtamaH prabhAnAmadheyapRthvInirayasya trayastritsAgaropamAH, tato 'dhikakAlasyA 'navasthAnAt / tathA ca patipAditA prathamAdinirayANAmutkRSTA bhavasthitirjIva samAse " egaM ca tini sata ya, dasa sattaraseva hu ti bAvIsA | tettIsa dahinAmA, puDhavIsu ThiI kamukkosA // 202 // " iti / tathA vAcaka mukhyaistacvArtha sUtre 'pi - " teSveka-tri-sapta- daza- saptadaza - dvAviMzani-trayastriMzatsAgaropamA satvAnAM parA sthitiH / " iti / pratra 'teSu' itipadena ratnaprabhAkhyaprathamapRthvyAdinarakeSviti bodhyam / evamanyatra paJcasaMgraha - bRhatsaMgrahaNI pramukha grantheSvapi gavitA'sti / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6] munizrI vIrazekhara vijayasUtritA [ gati saMjJi bhedotkRSTa iyamapi jyeSThA bhavasthiti: sAmAnyato bhaNitA / vizeSataH punastattatpRthivI prastaTeSu pRthakpRthagjAtIyA bhavati / sA ceha granthagauravAdihetunA nA'dhikRtA, granthAntarato 'vasAtavyA ||3|| idAnIM tiryaggatyoghAdimArgaNAnAmutkRSTAM bhavasthitimAha - tiriyasa parigaditiriya-ragaratappajjattajogiNINaM ca / tiNi paliovamAriNa a - maraNatappajjAraNa puvva koDI u // 4 // (gItiH) ( pre0 ) " tiriyassa" ityAdi, 'tirazvaH' tiryaggatyoghasya 'paJcendriya tiryaGanara tatparyAptayonimatInAM ca ete kRtetaretaradvandvA: SaSThyA niviSTAH, tacchandazca "dvandvAdau zrayamANaM padaM pratyekamabhisambadhyate " iti nyAyAt dvAbhyAmapyabhisambadhyate, tatazcAyamartha:paJcendriyatirazva:: [: = paJcendriya tiryaggatisAmAnyasya narasya = manuSyagatisAmAnyasya tatparyAptayoH tacchabdasya pUrvavastu parAmarzakA risvAtparyAptapaJcendriya tiryak-paryApta manuSyayoH, tadyonimatyoH - tiryagyonimatI-mamuSya yonimatyozca cakAraH samuccayArthakaH, jyeSThA bhavasthitistrINi patyopamANi bhavati, yugalika bhave tato'dhikAyuH sthite ra bhAvAt / yaduktaM zrIjIvasamAse - "naratiriyANaM tipallaM ca // 203 // ' iti . tathA zrIjIvAjIvAbhigamasUtre 'pi "tirikkhajoNiyANaM nakoseNa tinni pani bhAvamAI, evaM maragussAvi (prati. 3,sU. 222 / patra. 406-2) tathA bRhatsaMgrahaNyAm-"gabbhanaratipaliAU" ( gA0 260) iti / idamuktaM bhavati tiryaggatyo ghasyotkRSTA mavasthitiha paJcendriya tiryagapekSayaiva tripatyopamAni prApyate, zeSatiryagbhedAnAM tato nyUnAyuSkatvAt / = Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthitiH ] svopajJa-premaprabhAvRttiparikalitA mavasthitiH [ 7 pradarzitA cotkRSTamavasthitistripalyopamamitA paJcendriya. tirazcaH zrIprajJApanAsUtre-"paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM bhaMte ! keva. iyaM kAlaM ThiI pannattA ? goyamA ! jahanneNa aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tini paliovamAI"iti / evaM jIvAjIvAbhigamAdisUtreSvapi / paJcendriyatiryakasAmAnyasya manuSyasAmAnyasya cotkRSTa bhavasthitistatparyAptabhedApekSayava saMbhavati, tadaparyAptabhedayorantamuhUrta. maatrsthitiktvaat| paryAptapaJcendribatiryagutkRSTabhavasthitirapi paryAptagarbhaja. catuSpadasthalacarasaMjJipaJcendriyatiryagapekSayA'vApyate / ___ tasya cotkRSTabhavasthitiyathoktamAnA pratipAditA maladhArihemacandrasUribhirjIvasamAsavRttI- "paryAptagarbhajasthala gharANAM trINi palyopamAnyutkRSTa mAyuH''(gA.210/patra0286)iti / ___ tathA paJcasaMgrahavRttau malayagirimaripAdaH-"catuSpadasthala carANAM trINi palyopamAni" (gA. 35. patra. 71-1) iti / tirazcI-mAnuSyorutkRSTAbhavasthitistripalyopamapramitA tu devakurupaJcakottarakurupacakA-'vasarpiNIprathamArakotsapiNoSaSThArakagatapaJca. bharatapaJcairAvatasatkayugalinyapekSayA saMghaTate, teSAM tAvadAyuSkatvAt / uktazca jIvAjIvAbhigamasUtre trividhAkhyAyaM dvitIyapratipattau- 'tirikagvajoNitthINaM bhaMte kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA 1, go. jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNi paliovamAI / --maNu. ssitthINaM bhaMte! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA?' goyamA! khettaM paDucca jaha0 aMto0 ukko timNi paliovamAI," (sU047/patra053 2/54-1) iti| adhunA gAthAzeSeNA-'saMjJimArgaNAbhedadvaye prakRtamAha-"amaNa." Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8) munizrIvIrazeravijayasUSitAH [gati-saMjJi bhedotkRSTaityAdi, 'pramanastatparyAptayoH' prAkRtatvAt dvivacanasya bahuvacanam' (si08-3-130) ityanena dvivacanasya sthAne bahuvacanam , amanasaH =prasaMjJisAmAnyasya tatparyAptasya-paryAptasaMjJinazcotkRSTA bhavasthi. ti: 'pUrvakoTi: "pUrvakoTivarSamAnA bhavati, prasaMjinA pUrvakoTibarSAyuSkato'dhikA-''yuSo'bhAvAt / eSA-'pi saMmUrchimapaJcendriyatiryagapekSayA prApyate / sA ca prajJApanAyAM yathoktA darzitA / tathA ca tadgranthaH-"saMmucchimapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM. pucchA goyamA! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvakoDI,......" -- " (sU0 18/patra0573-1) iti / ___ imA-'pi paryAptApekSayA bodhyA, aparyAptAnAM sarveSAmapyutkRSTa bhavasthiterantarmuhUrtato'nadhikatvAt // 4 // etahi devagatisatkaikonatrizaduttarabhedAnAmutkRSTa bhavasthiti pathyAtriyeNa pratipAdayatibhavaNassa sAhiyudahI, pallaM vaMtarasurassa vinnnneyaa| paliovamamanbhahiyaM joisadevassa gAyabvA // 5 / / sohammAINa kamA, ayarA do sAhiyA duve satta / abbhahiyA satta ya dasa, caudasa sattaraha NAyavvA / / 6 / / etto egegahiyA, gAyavvA jAva egatIsudahI / uvarimagevijjassa u, tettosA'NuttarANa bhave // 7 / / (pre0) "bhavaNassa" ityAdi, 'bhavanasya' 'te lugvA' (si. 3-2-188) iti sUtreNottarapadalopadarzanena bhavanapatideva. syotkRSTA bhavasthitiH, 'sAdhikodadhiH' sAtirekasAgaropamo bhavati, tato'dhikAyussthiterasaMmavAt / uktazca jIvasamAse-"prasuresu Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthitiH ] svopA-premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH / sAramahiyaM" (gA0204/patra. 200) iti / tathA prajJApanAsUtre. 'pi-"mavaNavAsINa devANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA ? goyamA ! jahaNNeNa dasa bAsasahassAI, ukkomeNaM sAiregaM sAgarovama' (sU017 /patra0170-2)iti / evamanyatrA-'pi / idAnI vyantaradevamAgaMNAyAH prastutaM stauti- "pallaM" ityAdi, 'vyantarasurasya' vyantaradevasyotkRSTabhavasthiti: 'palvaM'. "devo devadattaH" iti nyAyAt palyopamaM bhavati, tathaivopalambhAt / uktazca jIvasamAse-'pallo puNa vaMtarasurANaM // 204 // " iti / tathA prajJApanAyAmapi.-"vANamaMtarANaM bhaMte! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI panattA ?, goyamA ! jahanneNaM isa vAsasahassAI ukAseNaM paliovamaM," (sU0 190/patra 174-2) iti / evamanyatrA-'pi / adhunA jyotiSkasuramArgaNAyA pAha-"paliovama." ityAdi, jyotidevasya' jyotiSkasurabhedasyotkRSTa bhavasthitiH 'palyopamamabhyadhika' sAdhikapalyopamamitA jnyaatvyaa| yaduktaM jIvasamAse'pallaM ca sAhiyaM joise' (gA. 205) iti / "vyAkhyAnato vizeSapratipattiH" iti nyAyena "joisavarisalakkhAhiyaM paliya". iti vacanAd varSalakSAbhyadhikapalyopamapramANA jJAtavyA,zAstreSu tathaivopalambhAt / uktazca prajJApanAyAm-"joisiyANaM devArNa pucchA goyamA ! jahanneNaM palibhovamaTThabhAgo ukkoseNaM palibhovama vAsasayasahassamanmAhiyaM,' (sU0 101/patra. 174.2) iti / evmnytraa'pi| iyamapi candrApekSayA'vagantavyA, sUryAdInAM sahasravarSAdhikapalyopamAdikatvAt / yaduktam Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [ devabhedotkRSTa "paliyaM ca parisalakkha, caMdANaM sUriyANa paliyaM tu / parisasahasseNa'hiyaM, gahANa paliovamaM puNNaM // naka vitte paliyaddhaM, tArayadevANa paliyaca ubhAgo / sami devINaM mAuM, ukkosaM hoi pliyddh|| // " iti / samprati vaimAnikadevAnAM prakRtamAha-"sohammAINa" ityAdi, 'saudharmasuraprabhatInAM mahAzukrasurAntAnAM saptakalpadevAnAmutkRSTabhavasthitiH 'kamAt' kramazaH "ayarA" iti padamitaH sarvatra sambadhyate tataH dvau' dvau sAgaropamau "marthavazAdvacanavipariNAma!' iti nyAyAdiha bahuvacanAnto'pi sAgaropamazabdo dvivacanAnto gRhyate, 'sAdhiko dvo' vyAkhyAnAt palyopamA'saGghaya yabhAgenA'bhya. dhikaM sAgaropamadvayaM 'sapta' sapta sAgaropamAH, 'abhyadhikAH sapta' palyopamA'saGkhyeyabhAgenA-'bhyadhikAH sapta sAgaropamAH, cakAraH samuccayArthaH, sa cottaratra 'saptadaza' ityasya prAnte prayojya:, 'daza' daza sAgaropamAH 'caturdaza' caturdaza sAgaropamAH, 'saptadaza' saptadaza sAgaropamA jJAtavyAH, tathaiva darzanAt / ___yaduktaM bRhatsaMgrahaNyAM tathA jIvasamAse"do sAhi satta sAhiya,dasa caudasa sattareva-.-" (bRhatsaM0 gA.12/jIvasa0 gA.206) iti| evaM prajJApanAdigrantheSvapi / tatazcAyamarthaH-saudharmasurasya dve (2) sAgaropame, IzAnasurasya palyopamAsaGkhyabhAgAdhike dve (2) sAgaropame, sanarakumArasya sapta (7) sAgaropamANi, mAhendrasurasya palyopamAsaGkhya bhAgAbhyadhikAni sapta (5) sAgaropamANi, brahmalokasurasya daza (50) sAgaropamANi, lAntakasurasya caturdaza (14) sAgaropamANi, mahAzunasurasya saptadaza (17) sAgaropamANyutkRSTabhavasthitibhavati / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthitiH ] svopaza-premaprabhAvRttiparikalitA mavasthitiH [ 11 atha sahastrArapramukhANA surANAmutkRSTabhavasthiti kathayati"etto" ityAdi, 'kramAt' iti padaM pUrvato'nuvartate, tataH 'etasmAt' mahAzukrasurasyoditatvAttata UvaM sahasrArapramukhANAM surANAm utkRSTabhavasthitiH kramaza: 'ekaikA-'dhikAH'eka kena sAgaro. pameNA-'dhikAH vRddhi nItAH sAgaropamAH 'jJAtavyA' yattadonityasApekSatvAdane yAvacchabdasya vakSyamANatvAttAvajjJAtavyA yAvadekatrizadudadhayaH' yAvadetriMzatsAgaropamAriNa 'uparitanaveyakasya' sarvagreveyakANAsupari sthitasyA''dityasaMjJakasya navamaveyakasurasyeti / ayambhAvaH-mahAzukra surasya saptadazasAgaropameSvekasya sAgaropamasya prakSepe-'STAdaza (18) sAgaropamANi sahasrArasurasya bhavati, anayA rItyA navamaveyakasuraM yAvannetavyama tadyathA-prAnata. surasyakonaviMzatiH (16) sAgaropamANi, prANatasurasya vizatiH (20) sAgaropamANi, pAraNasurasyaikaviMzatiH (21) sAgaropamANi, acyutasurasya dvAviMzatiH (22) sAgaropamANi, sudarzanasaMjJakaprathamaveyakasurasya trayoviMzatiH (23) sAgaropamANi, supratibaddhAkhyadvitIyagreveyakasurasya caturvizatiH (25) sAgaropamANi. manoramanAmatRtIyapraiveyakasurasya paJcaviMzatiH (25) sAgaropamANi,sarvabhadrA'bhidhAnacaturthagreveyakasurasya SaDvizati(26)sAgaropamANi,vizAlA'bhidhapaJcamaveyakasurasya saptaviMzatiH (27) sAgaropamANi, sumanasAkhyaSaSThapraiveyakasurasyA-'STAviMzatiH / (28) sAgaropamANi, saumanasAkhyasaptamagraMveyakasurasyakonaviMzat (29) sAgaropamANi, prItakarasaMjJakASTamaNaiveyakasurasya trizat (20) sAgaropamANi, prAdityanAmanavamaveyakasurasyakatriMzat (31) sAgaropamANyutkRSTabhavasthitirbhavati / yaduktaM vRhatsaMgrahaNyAm...................sukko, taduvari ikkikkamArove / / 12 // " iti Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [ gatIndriyakAyabhedotkRSTa tathA jIvasamAse-'pi"- / ekkAhiyA ya etto, sakkAisu sAgaruvamANA // 206 / / " iti / ____evaM prajJApanAdyanyagrantheSvapi / pradhunA-'nuttarasurANAM prastutakAyasthitimAcakSate-"tettIsA" ityAdi, 'anuttarANAM' bahuvacanAtpaJcAnAM vijaya vaijayanta-jayantA'parAjita-sarvArthasiddhasaMjJakAnAmanuttarasurANAM pratyeka 'trayastrizat' prayastrizatsAgaropamANi 'bhavet' utkRSTa bhavasthitiH syAt, tathaiva prjnyaapnaadissuuplmbhaat| tathA cAtra prajJApanAsUtram-"vijayadhaijayaMta-jayaMta-aparAjitesuNa bhate ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA?, goyamA ! jahanneNaM ekkatIsaM sAgarovamAI, ukkoseNaM tettIsaM sAga. rovamAI... / savvasiddhagadevANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA ? goyamA ! prajahaNNukkosa tettIsaM sAgarovamAI ThiI pannattA, (sU.102/patra0178-2) iti / tuzabdo vizeSadyotanaparaH / vizeSazcAyaM tattvArthasUtratadbhASyakArAdInAmabhiprAyeNa vijayAdyanuttarasuracatuSkasya pratyeka mutkRSTabhavasthititriMzatsAgaropamANi bhavati / yaduktaM tattvArthasUtre-"prAraNAcyutAdUrdhvamekaikena navasu aveyakeSu vijayAdiSu sarvArthasiddha ca / " (a04,sU034/bhA01,patra-0311)iti tathaiva tadbhASye-'pi-"vijayAdiSu caturvapyekanA'dhikA dvAtriMzat sApyekenA'dhikA tvajadhanvotkRSTA sarvArthasiddha trayastrizaditi / " (a04,sU038/mA01,patra0311) iti / evaM sAmAnyena deva dAnAmutkRSTabhavasthitiH proktA, vizeSatastu pratiprastaTe bhinna-bhinnaprakArA sA'sti / sA ceha granthaH gauravabhayAnnoktA bahatsaMgrahaNyAdiSu darzanIyA // 5-7 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthitiH ] svopajJa-premamapramAvRttiparikalitA mavasthitiH [ 13 eto kendriya-pRthvIkAyamedaSaTka utkRSTabhavasthitimekayApathyAryayA prAhaegidiya-puhavINaM, varisasahassAriNa hoi bAvIsA / sA ceva hoi tesi, bAyarabAyarasamattANaM // 8 // (0) "egidiyaH" ityAdi, 'ekendriyapRthivyoH' ekendriyasAmAnya-pRthivIkAyasAmAnyayorutkRSTa bhavaSyativiMzativarSasahasrANi bhavAta, 'sA caiva' dvAmitisahasravarSamAnavotkRSTabhavasthitiH 'tayorbAdara-bAdarasamAptayoH' tacchabdasya pUrvavastuparA. mazitvAt tayoH ekendriya-pRthivIkAyayoH pratyekaM bAdara-paryAptabAdara. bhedayoretAyatA bAvarakendriya-paryAptabAdaraikendriya-sadarapRthvIkAya. paryAptabAdarapRthvIkAyAnAM bhavati / ekendriyANAJca pRthvIkAyA. (pekSayotkRSTa bhavasthitiH prApyate,zeSApkAyAdibhedAnAmetAvatyA utkRSTa. mavasthiterabhAvAt / pratipAditA ca yathoktajyeSThabhavasthitiH pRthvIkAyasya prajJApanAyAm-'puDhavikAiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA?, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhattaM unakoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI" (sU0 96/patra0 .171-2) iti / pRthvokAyasAmAnyasyA-'pyutkRSTasthiti darapRthvIkAyApekSayA bhvti| sA-'pi tatraiva prajJApanAyAM tathaiva darzitA / tathA ca tadgrantha:'bAyarapuDhavikAiyANaM pucchA goyamA ! jahanneNaM aNtomuhun| ukkoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI, sU. 96/patra. 171-2) iti / tathA jIvAjIvAbhigamasUtra-'pi- se kiM taM bAdarapuDhavikAiyA?-, ....ThitI jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM bAvIsaM vaasshssaaii|" (prati01, sU014-15/patra022-1)iti / evamanyatrA-'pi / bAdarapRthvIkAyasyoktotkRSTa bhabasthitiH paryAptabAdarapRthvI kAyApekSayA bhavati, aparyAptabAdarapRthvIkAyikotkRSTa mavasthiteranta Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [ indriya kAyabhedotkRSTa - muhUrtamAtratvAt / uktA ca paryAptabAdarapRthvIkAyasyotkRSTA bhavasthitimalayagirimaripAdaiH paJcasaMgrahavRttau-"utkRSTA bhavasthitibarbAdaraparyAptapRthivIkAyikAnAM dvAviMzativarSasahasrANi / " (gA0 35 malayagirivRttiH /patra070-2) iti // 8 // adhunA vikalendriyabhedaSaTakasyotkRSTA bhavasthitirekayA pathyAryayA pratipAdyatebeiMdiyAigANaM, kamaso bAraha samA auNavaNNA / divasA taha chammAsA, evaM tesi samattANaM / / / (pre0) "beha diyAigANaM" ityAdi, 'dvIndriyAdikAnAM' dvIndriya prAdiryeSAm. te dvIndriyAdikAH, zeSAdvA" (si07-3-175) ityanena kacapratyayaH, teSAM dvIndriyaugha-trIndriyaugha caturindriyaughAnAmutkRSTa bhavasthitiH kramazo dvAdaza 'samAH' varSANyekonapaJcAzAd divasAstathA SaNmAsA bhavati / tathAhi dvIndriyasAmAnyasyotkRSTabhavasthitivaza varSANi, trIndriyasAmAnyasyotkRSTabhavasthitirekona. paJcAzavahorAtrAH,caturindriyasAmAnyasya ca SaNmAsA bhavati / uktazca prajJApanAyAm-"beidiyANaM bhate ! kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA?, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bArasasaMvaccharAI, ........teiMdiyANaM bhaMte ! kevayaM kAlaM ThiI pannattA ? goyamA! jahanneNaM aMtomuttaM ukkoseNaM egUNavanna rAiMdiyAI,-cauridiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaMTiI pannacA ?, goyamA!, jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM chammAsA, (sU097/patra0172-2) iti / tathaiva jIvAjIvAbhigamasUtre 'pi-"se kiM taM beiMdiyA ? ....ThitI jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM bArasa saMvaccharANi,se kiMtaM teiMdiyA?, ThiI jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM egUNapaNNarAiMdiyA; ....se kiM taM cauridiyA? -ThitI ukkoseNaM chammAsA-'iti / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhvsthiti| ] svopajJa-premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthiti: [ 15 (prati01,sU.28-29-30/patra030.2/32-1-2) iti / tathA jIva. samAse'pi-'bArasa auNappanna, chappiya vAsANi divasamAsA y| beiMdiyAiyANa-..." (gA0208) iti / evamanyatrA-'pi / evaMzabdasya samAnavAcitvAd yathaughAnAmuktA tathaiva 'tesi samAptAnA'tacchabdasya pUrvaprastutasya parAmarzavidhAyakatvAt paryAptAnAM dvIndriyAdInAmapi bodhyA / tadyathA-paryAptadvIndriyasyotkRSTabhava. sthitiAdaza varSANi,paryAptatrIndriyasyotkRSTabhavasthitirekonapaJcAzadivasAH, paryAptacaturindriyasyotkRSTa mavasthitiH SaNmAsA bhavati / uktaJca paJcasaMgrahamalayagirimarivRttI "paryAptadvIndriyANAmutkRSTA bhavasthitivAdazavarSANi / pryaapttriindriyaannaamekonpnaashddivsaaH| paryApracaturindriyANAM ssnnmaasaaH|" (gA035 malayagirivRttiH /patra070-2) iti // 6 / / prathA-'pkAyaughAdinavakAyabhedAnAmutkRSTa bhavasthiti vaktukAmamAha pathyAryAmdagavAUNaM kamaso, vAsasahassAriNa satta tiNNi bhave / tidiNA-'ggissevaM siM, bAyara-bAyarasamattANaM // 10 // (pre0) "daga0" ityAdi, 'daka-vAyvoH' prakAyaugha-vAyu kAyaughayorutkRSTa bhavasthitiH kramazaH sapta trINi sahasravarSANi bhavet / idamuktaM bhavati-prakAyikasAmAnyasyotkRSTabhavasthitiH sapta. sahasra (7000) varSANi vAyukAyikasAmAnyasyotkRSTa bhavasthitistrisahasra (3000)varSANi bhavati / uktaJca prajJApanAyAm-"prAukAiyANaM bhaMte ? kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA ?, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhurA ukkoseNaM sattavAsa. sahassA........bAukAiyANaM bhaMte ! kevaiya kAlaM ThiI pannattA ? Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] munizrI zekhara vijayasUtritA [ zeSabhedotkRSTa goyamA / jahanneNaM pratomuhuttaM ukkoseNaM tinnivAsa saharasAI (sU096 / patra0 171-2-172 - 1 ) iti / prathAgnikAyasAmAnyasyA''ha - 'tidiNA 0" ityAdi, 'pragne' agnikAya sAmAnyasyotkRSTa bhavasthitiH 'tridinAH' trayo 'horAtrI bhavati / tathA cAtra prajJApanAsUtram"te kAyANaM pucchA goyamA ! jahanneNaM aM to muhuttaM ukko seNaM tinni iMdiyAI" (sU066/10972 - 1 ) iti / jIvAjIvAbhigamespi se kiM taM bAdarateDakAiyA ? ThitI jahanneNaM atomuddattaM ukkoseNaM tinni rAI dikhAI......." (prati0 1, sU025/10 2= ) iti / suranceAyAdibhedatrayasya pratyekaM bAdara-paryAptabAvarabhedayorAha - " evaM " ityAdi, 'evam' evaMzabdaH sAmyArthI, tata evaM= art-seatervisAmAnyAnAmutkRSTa bhavasthitiruktA tathaiva 'teSAM bAdarabAdarasamAptAnAM tacchabdasya pUrvavastuparAmazakatvAt praSkAya-vAyu'kAyA-nikAyAnAM pratyekaM bAMdara paryAptabAdarabhedayorapi bhavati / kimuktaM bhavati - yathA - 'SkAya sAmAnyasyotkRSTa bhavasthiti: saptasahastra hAyanAnyuktA tathaiva bAdarA'SkAya paryAptabAdarA- upkAyayorapyutkRSTabhavasthitiH saptasahasrasamA bhavati, evaM bAdaravAyukAyaparyAptabAdaravAyukAyayorutkRSTa bhava sthitistrisahasravarSamAnA bAdara tejaskAya ---- paryAptabAdarate jaskA / yayorutkRSTa mavasthitistridivasapramANA'sti yataH sAmAnyabhedAnAmapi bAMdarabhedApekSayotkRSTAmavasthitirbhavati bAdarANAzca yathokta mavasthitirdazitA prajJApanAsUtre / tathA ca tadgrantha : - " bAdarabhAukAiyAMNa pucchA goyamA ! jahanneNaM maMtomuhuttaM ukkoseNaM satta vAsasaharasAI - kAiyANaM pucchA goyamA ! jahanneNaM ato muhutaM ukko seNaM tinni Poe * vAyara , Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mavasthitiH ] svopajJa-premapramAvRttiparikalitA bhavasthitiH [ 17 rAIdiyAI bAyaravAukAiyANe pucchA goyamA !jahanmeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tini vAsasahassAI"(sU096/patra0 102) iti / tathA jIvAjIvAbhigame'pi- . "se kiM taM bAyaraADakkAiyA ? ----ThitI jahaNnega atomuhurI ukkoseNaM sattavAsasahassAI, ............. se ki taM bAdarateukAiyA ? .......Thito jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tinni rAIdiyAI,.............. se ki taM bAdaravAukkAiyA ?.......-ThitI jahanneNaM aMtomuhuttaM uka koseNaM tini vAsasahassAI" (prati0 1, sU0 17-25.26/ patra 024/2-28-29),iti / evamanyatrA 'pi / bAvarANAmapi yathoktotkRSTa bhavasthiti: paryAptabAdarApekSayA saMbhavati, aparyAptabAdarANAmutkRSTa bhavasthiterantamuhUrtamAnatvAt / ___ uktA ca yathoktajyeSThabhavasthitiH paryAptabAdarANAM patrasaMgrahamalayagirIyavRttI "bAdaraparyAptAkAyikAnAM saptavarSasahasrANi, bAdaraparyApratejaskAyikAnAM trayo'horAtrAH / paryAptabAdaravAyukAyikAnAM trINi varSasahasrANi, (gA0 35/patra070-2) iti // 10 // idAnImekayA gAthayA zeSamArgaNAbhedAnAmutkRSTabhavasthiti darzayativAsA'tthi dasa sahassA, varaNapatteavaNatassamattANaM / thI. paNavaNNapaliA, sagatIsAe muhattaMto // 11 // (0) "vAsA" ityAdi, 'vanapratyekavanatatsamAptAnA' padaikavezenA-'pi padasamudAyasyA-'bhidhAnadarzanAd vanazabdena vanaspatirucyate tato vanaspatikAyasAmAnyasya pratyekavanaspatikAyasAmAnyasya paryAptapratyekavanaspatikAyasya cotkRSTabhavasthitirdazasahasrANi varSA masti, tathaiva zAstreSUpalammAt / / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [ zeSa bhedotkRSTa yaduktaM vanaspatisAmAnyasya prajJApanAyAm- "vaNaphai. kAiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA? goyamA ! jahanneNaM mato. muhu ukkoseNaM dasa vAsasahassAI, (sU096/patra0172-2) iti / pratyekavanaspatikAyasya jIvasamAsavRttau-(gA.207/patra.205) "bArarapratyekatarUNAM dazavarSasahasrANi" iti / paryAptapratyekavanaspatikAyasya paJcasaMgrahavRttau-- "payAMptabAdarapratyekavanaspatInAM dazavarSasahasrANi" (gaa03|maa01, patra070-2) iti / evamanyagrantheSvapi / / uktArthasaMkSepasaMgrAhiNI vRhatsaMgrahaNIsatkA gAthemA "vAbIsasagati dsvaasshsgnnitivinnbeddaaiisu| bArasavAsuNapaNadiNa chamAsatipalimaThiI jiTThA // // " (candra0 gA0 256/284/456) iti / - atha siMhAvalokanyAyenA-'ntyadIpakanyAyena vA parotthazaGkAsamAghAnaM vidhIyata-nanu bhaktA sarvatra paryAptapaJcendriyatiryagAdInA. mutkRSTa bhavasthitistripalyopamAdIni paripUrNAni proktA, prajJApanAsUtra-jIvAjIvAbhigamasUtrAdiSu punaraparyAptasatkAntasuhUrtenonA dazitA / tathA cAtra prajJApanAsUtram-"paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM bhaMte ?,...pajjattayANaM pucchA goyamA ! jahanneNaM maMtomuhuttaM ukkoseNaM tinni paliovamAI tomuhuttaNAI, (sU098)....... pajjattamaNussANaM pucchA, gobamA ! jahanneNaM saMtomuhuttaM ukkose tini palibhovamAbhatomuhutUNAI (sU06)...... saMmucchimapaMciMdiyatirikkhijoNiyANaM...pajjattayANaM pucchA, goyamA! jahanneNaM maMtomuhuttaM ukkoseNaM puSakoDI aMtomuhuttUNA / (sU018) pajjattayabAyarapuDhavikAiyANaM pucchA, goyamA! jahanneNaM maMtomuhuttaM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthitiH ] svopajJa-premapramAvRttiparikalitA bhavasthitiH [ 16 ukkoseNaM bAvIsaM vAsasahassAI aMtomuttUNAI -- bAyarabhAu. kAiyANaM pajjattayANa ya pucch| gogamA! jahanneNaM atomuhuttaM ukkAse satta vAsasahassAI maMtomuttUNAI........... bAyarateu. kAiyANaM............pajjattayANaM pucchA goyamA ! jahanneNaM maMtomuhusaM ukoseNaM tini gaiMdiyAI aNtomuhuttuunnaaii| ....bAyaravAukAi. yANaM ...pajjattayANaM pucchA, goyamA! jahanneNa tomuhuttaM ukkoseNaM nini vAsasahassAI mNtomuhuttuunnaaii|....vaayrvnnphikaaiyaannN.... pajjattayANaM pucchA goyamA! jahannerNa aMtomu unakoseNaM dasa vAsasahamsAItomuhuttUNAI(su. 66)...vei diyANaM....pajjattayANaM pucchA goyamA ! jahannegaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM bArasa saMvaccharA aNtomuhuttuunnaaii| tediyANaM...........pajjattayANaM pucchA,goyamA ! jahanneNaM atomuhu ukkoseNaM eguNavanna rAIdiyA aMtomuhuttU. gaaii| cauridiyANaM-pajjattayANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM matomuhutta ukkose chammAsA aMtomuhutta NAI (sU017) (patra0 171-2/17402) iti / evaM jIvAjIvAbhigame-'pi / tathaiva paryAptanAraka-devatAnAmapi / tatastena saha prakRtagranthasya kathaM na virodha iti cet , ucyate-prajJApanAsUtra-jIvAjIvAbhigamasUtrAdiSu paryAptatvena karaNaparyAptA gRhItA iha punarlabdhiparyAptAH paryApta. nAmakarmodayavanto vivakSitAH / labdhiparyAptAH paryAptanAmakarmo. dayavanto hi karaNA'paryAptA api bhavanti, karaNAparyAptAvasthAyAmapi paryAptanAmakarmodayabhAvAt / tenehA--'paryAptasatkamantarmuhUrta na tyktm| ___ evamanyagrantheSvapi / tadevamatra vivakSAkRta eva bhevaH, na punavirodho matAntaraM veti| evamanyatra paryAptasUkSmAzu tkRSTabhavasthitiprasaGga tathA jaghanya. bhavasthityAdiprastAve'pi vijJeyam / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [ zeSabhedotkRSTa adhunA strIvedasyotkRSTa bhavasthitimAha "thIa" ityAdi, 'striyA:' strIvevasyotkRSTabhavasthitiH 'paJcapaJcAzatpalyAH' paJcapaJcAzatpalyopamANi bhavati, * aparigrahItaizAnadevalokadevyA utkRSTAyuSastAvanmAtratvAt / / yaduktaM zrIprajJApanAyAma-"IsANe kappe apariggahiyadevINaM pucchA, goyamA,! jahanneNa sAiregaM paliovamaM ukkoseNaM paNapanAI palibhovamAI," (pada.4,sU0 102/mA.1, patra.176.2) iti / tathA jIvAjIvAmigamasUtre-"itthI gaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA ?, goyamA! egeNaM AeseNaM ... ........ ukkoseNaM paNNapanna palimoSamAI"(prati.2,sU.46/patra.53) iti / tathA cA'sya malayagirivRtti:-'striyA bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA 1bhagavAnAha-gautama !, 'ekenAdezena' Adezazabda iha prakAravAcI 'Adezo tti pagAro' iti vacanAt ekena prakAreNa, .............. utkRSTataH paJcapaJcAzatpalyopamAni, etadIzAna. klpaaprigRhiitdevypekssm|' (patra053-2) iti / tathA bRhatsaMgrahaNyAmapi-....--"paNapannA ya devINaM // 15 // " (jina gaa.17||13) iti / evaM tadvRttAvapi / tathA candarSipraNItabRhatsaMgrahaNI--"parigahiANiyarANi ya, sohammIsANa devINaM // 1 // ' .....ukkosA / paliyAI....... paMcavaNNA ya // 12 // " iti / evaM tavRttAvapi / tathaiva paJcasaMgrahamalayagirisarivRttAvapi-"IzAnakalpe.... . ....aparigahItadevInAm .....------utkRSTA paJcapaJcAzatpalyo. pamAni / " (dvA.2,gA035/bhA. 1,patra. 72-1) iti| prathA-'vaziSTAnAmaparyAptapaJcendriyatiryagAdisaptatriMzabhedA nAmutkRSTabhavasthiti gAthAzeSeNa prAha-"saga." ityAdi, 'sapta. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mavasthitiH ] svopajJa-premaprabhAvRttiparikalitA mavasthitiH [ 21 triMzataH' uktoddharitAnAmaparyAptapaJcendriyatiryagAdInAM sapta. trizataH 'muhUrtAntaH' antarmu huttaM bhavati, aparyAptatvena vA sUkSmatvena vA sAdhAraNavanaspatikAyatvena vA yathoktasthitito'nadhikatvAt / uktaJca jIvasamAse"eesiM ca jahaNNaM, ubhayaMsAhAra savvasuhamANaM / aMtomuhuttamAU, sabvApajjattayANaM c||211||" iti / - zeSasaptatriMzatabhedAzceme-aparyAptaJcendriyatiryaga-'paryApta. manuSya - sUkSmaikendriya- paryAptasUkSmakendriyA'paryAptasUkSmaikendriyA / 'paryAptabAdaraikendriyA- 'paryAptadvIndriyA-'paryAptatrIndriyA-'paryApta. caturindriyA'paryAptapaJcendriya - sUkSmapRthvokAya -paryAptasUkSmapRthvIkAyA-'paryAptasUkSmapRthvIkAyA-'paryAptabAdarapRthivIkAya-sUkSmApkAya. paryAptasUkSmA kAyA-'paryAptasUkSmApkAyA-'paryAptabAdarApkAya-sUkSma. tejaskAya-paryAptasUkSmatejaskAyA-'paryAptasUkSmatejaskAyA-'paryAptabAdaratejaskAya-sUkSmavAyukAya-paryAptasUkSmavAyukAyA 'paryAptasUkSmavAyukAyA-'paryAptabAdaravAyukAya-sAdhAraNazarIravanaspatikAya-sUkSma. sAdhAraNazarIravanaspatikAya - paryAptasUkSmasAdhAraNazarIravanaspatikAyA - 'paryAprasUkSmasAdhAraNazarIravanaspatikAya - bAdarasAdhAraNazarIravanaspatikAya * paryAptabAdarasAdhAraNazarIravanaspatikAyA. 'paryAptabAdarasAdhAraNazarIravanaspatikAyA-'paryAptapratyekazarIravana. sptikaayaa-'pryaapttrskaayaa-'pryaaptsNshy-'pryaaptaasNjiruupaaH||12|| ||iti mArgayAnAmutkRSTamapasthitiH // // atha saptadazAdhikazatamArgaNAnAM jaghanyamavasthitiH / sAmprataM gAthAcatuSkeNa sarveSAM saptadazottarazatamArgaNAbhevAnAM jaghanyamavasthiti pratipAdayannAdau tAvadekayA pathyAryayA sarvanarakabhedAnAmaSTAnAM surabhedatrikasya cetyekAdazabhedAnAM jaghanyamavasthiti prakaTayati Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] munizrIvIrazekhara vijayasUtritA [ naraka - surameda jaghanyahassA girayajjari raya- sura- bhavaraNadugAraNa dasasahassasamA / duiAi garirayANaM sA paDhamAiriNarayANa jA jeThThA // 12 // (gI.) paliyassa aTThabhAgo, joisiassa paliovamaM NeyA sohammasurassa bhave, IsAraNassa'bbhahiyapallaM // 13 // doNi havejjA jalahI, saNakumArassa doNi abbhahiyA / mAheMdassa havejjA, satta bhave bambhadevassa // 14 // laMtagadevAINaM, sA bamhasurAigAraNa jA jeTThA / pajjattajoriNIpuma thINaMta muhutta miyarakhuDDubhavo // 15 // (gIti :) (pre) "hassA" ityAdi, 'nirayA''dyaniraya- sura- bhavana. dvikAnAm' nirayasya = narakagatisAmAnyasyA''dya nirayasya = ratnaprabhAbhidhA''dyanarakasya surasya - devagatisAmAnyasya bhavanadvikasya = 'devo devadattaH' iti nyAyena bhavanazabdena bhavanapatergrahaNAd bhavanapatisurasya vyantarasurasya pratyekaM 'hrasvA' jaghanyA mavasthiti: 'daza sahasrasamA: ' dazasahasravarSANi bhavati, tathaMvA''gamopalabdhAd / uktaJca prajJApanAyAM caturthe sthitipade"nevaiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsa saharasAI, yApuDhavineraiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA ? goyamA ! * jahanneNaM dasavAsamahamsAI, 6000 --- ... 497 - ....... ***... devANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsa saharasAI, 100 bhavaNavAsINaM devANaM bhaMte! ke baiyaM kAlaM ThiI pannatA ? goyanA ! ........00 - jahanneNaM dasavAsa saharasAI, vANamaMta rANa devANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsa sahassAi" (sU. 14-15-100/10168/2-170/2) iti / 172...... 1. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthiti: ] svopajJa-premaprabhA vRttiparikalitA bhavasthitiH [ 23 evaM jIvAjIvAbhigamasUtra tattvArtha sUtra - bRhatsaMgrahaNI - jIvasamAsAdigrantheSvapi / tatra narakagati sAmAnyasya prathamanarakApekSayA surasAmAnyasya bhavana patisura-vyantarasurApekSayA prakRta bhavaM sthiti bodhyA / uktA ca prathamanaraka bhavanapati - vyantarANAM yathoktabhavasthitibRhatsaMgrahaNyAm 202 // | " ........... kaNiTThA dasavAsa sahassa paDhamAe // "dasavAsrasahassa rayaNA ||234 | | ( 220 ) dasa bhavaNavaNayarANaM vAsasahassA ThiI jahanneNaM / ||4||" iti / evaM tavArtha sUtra - jIvasamAsa paJca saMgraha malayagiririvRtyA* diSvapi / 46 .... ........ 1. ---- iyazva jaghanyabhavasthitirapi narakagati sAmAnyAdInAM sAmAnyena pratipAditA, na punavizeSeNa pratiprastaTAdibhedeneha granthagauravAdikAraNeNa gRhotA, sA'pi bRhatsaMgrahaNI pramukha granthAntarato vistarArthinA jijJAsunA 'vagantavyA / evamuttaratrA-'pi / zratha dvitIyAdizeSanarakabhedaSaTkasya jaghanyabhavasthita gAthottarArdhenA''ha - ''duha Ahaga0" ityAdi, dvitIyAdikaM nirayANa' " "duiAiga0" zarkarAprabhAdipRthvIgatAnAM SaNNAM nArakabhedAnAM 'sA' prakRtatvAjjaghanyabhavasthitiH H sA bhavati sA punaH kA ? ityAha- 'paDhamAi . " ityAdi, 'prathamAdinirayANAM ratnaprabhAdipRthvIsthAnAM prathamAdInAM nairayikabhedAnAM yA prAkU "paDhamAigaNirayANaM. kamaso egoya tiNi satta dasa / sattaraha ya bAvIsA, tetIsA saagr| roya | | | 3 || " iti gAthayA 'jyeSThA' utkRSTA bhavasthitirdaziteti / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [ niraya devabhedajaghanya- idamuktaM bhavati-zarkarApramApRthivInarayikANAM jaghanyamavasthitireka sAgaropamam , vAlukAprabhAnarakapRthivInArakANAM trINi sAgaropamANi, paprabhAnarakapRthivInirayANAM sapta sAgaropamANi, dhUmapramApRthivInarayikANAM daza sAgaropamANi tamaHpramAnArakANAM saptadaza sAgaropamANi, tamastamaHpramAyAzca dvAviMzatiH sAgaro. pamANi mavati / uktazca trailokyadIpikAyAm 'jA paDhamAe jiTThA,sAvIAe kaNidviA mnnimaa| taratamajogA eso,dasavAsasahassa rynnaae||234|| (220) iti| tathA jIvasamAse'pi-(gA.203)" "paDhamAvi jamukkosa, bIyAdisu sA jahaNiyA hoi|" iti / evamanyatra prajJApanA-tavRtti-jIvAjIvAbhigama-tavRttitatvArthasUtra-pazcasaMgrahamalayagirisUrivRttyAdiSvapi // 12 // .. idAnIM jyotiSkasurasya prakRtamAha-"paliyassa" ityAdi, 'jyotiSkasya' jyotiSkadevasya jaghanyamavasthitiH 'palyasya' palyo. pamasya 'aSTabhAgaH' praSTamazcA-'sau bhAgazcA'STabhAgaH pRSodarAdisvAdiha pUraNapratyayalopaH, palyopamASTamAgapramAraNA bhavati / uktazca jIvasamAse-pallaTThabhAga pallaM ca sAhiyaM joise jahajNiyaraM |(gaa.205/ptr.201) iti / ____ evaM prajJApanAdyanyagrantheSvapi / eSA-'pi tArakadevatApekSayA bodhyA, tArakadeva-devInAM jaghanyAyujkasya tathAtvAt / ___ uktazca paJcasaMgrahamalayagirisUrivRttisAkSiNi granthe"paliovamaTThabhAgo,tArayadevANa taha ya devINaM / hoi jahanna mAuM // " (dvA0 2, gA0 35/bhA0 1, patra072-1) iti / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthiti: ] svopajJaza-premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthiti: [ 25 evameva jIvasamAsavRttisAkSiNyapi / idAnIM sodharmadevasyA''ha - "paliovamaM" ityAdi, 'saudharmasurasya' prathamakalpotpannadevasya jaghanyabhavasthitiH patyopamaM jJeyA, tathAtvAt / uktazca zrIprajJApanAyAM caturthe sthitipade "sohamme NaM bhaMte ! kappe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA ?, goyamA ! jahannerNa paliovamaM" (sU0102/patra0176-1 ) iti / evaM granthAntareSvapi / arthazAnadevasyA''ha - "bhave" ityAdi, 'aizAnasya' aizAnasurasya jaghanyamavasthiti: 'zrabhyadhikapalyaM' sAtirekaM patyopamaM bhavet , tajjaghanyAyuSastAvanmAtratvAt / uktazca caturthapade"IsANakarape devANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM sAiregaM paliovamaM" (sU0102/patra0176-2 ) iti / ? evamanya grantheSvapi // 13 // sAmprataM sanatkumAradevasyA ''ha - "doNNi" ityAdi, 'sanatakumArasya' sanatkumArasaMjJaka tRtIya kalpavAsidevasya jaghanyamavasthiti: 'dvau' dvisaGkhyAko 'jaladhI' sAgaropamo bhavati, jaghanyAyuSa etAvanmAtratvAt / yaduktaM zrIzyAmAcArya pAdaiH- " saNakumAre kappe devANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM do sAgaroSamAI" (prajJA. pa. 4, sU0102 / patra. 176-2 177 - 1 ) iti / tathaiva granthAntareSvapi / prathamAhendrakalpa devasyA - S'ha - " doNNi" ityAdi, 'mAhendrasya 'dvAvabhyadhika' mAhendra devalokavatidevasya jaghanyamavasthitiH sAdhikau dvau sAgaropamau bhavati, jaghanyAyuSastAvanmAtratvAt / uktazca prajJApanAcaturthapade - " mAhinde kappe devArNa puchA, goyA ! jahoNaM sAiregAI do sAgarobamAi" ( sU0102 / patra0 177- 1 ) " iti / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ] munizrIvorazekhavijayamUtritA [ devabhedajaghanya tathaivA-'nyazAstreSvapi / adhunA brahmadevalokavAsidevasyA.''ha-"satta" ityAdi, 'brahmadevasya' "samudAyeSu pravRttAH zabdAstadekadezeSvapi vyavahiyante" iti nyAyena brahmalokakalpadevasya jaghanyamavasthitiH sapta sAgaropamA bhavati, jaghanyatastadAyuSastathAtvAt / tathA cAha prajJApanAkAra:___ "baMmaloe kappe devANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM satta sAgarovamAI" (prajJA.pa.4.sU.102/patra0177-1) iti / evaM zAstrAntareSvapi // 14 // samprati lAntakasurAdInAM jaghanya bhavasthiti gAthApUrvAddhanA. ''ha-"laMtaga." ityAdi, 'lAmtakadevAdInAM 'vyAkhyAnato vizeSa. pratipattinahi saMdehAdalakSaNanA" iti nyAyamAdhisya sarvArthasiddhadevasya jaghanyabhavasthiterabhAvAttadvarjAnAM lAntakasura pramukhacaturanusara. saraparyavasAnAnAM devAnAM jaghanya bhavasthitiyathAkramaM sA bhavati, yA pUrva "sohammAINa kamA" (gA. 6) ityAdiSaSThasaptama ( 6 7) gAthAdvayena 'brahmasurAdikAnAM brahmadevakalpavAsidevAdInAM 'jyeSThA' utkRSTA bhavasthitiH prtipaaditaa| pratipAditaM ca jIvasamAse"he TillukkosaThiI, sakkAI NaM jahaNNA sA // 285 // " iti / idamuktaM bhavati-lAntakadevasya jaghanyabhavasthitirdaza sAgaro. pamAH, mahAzukratrivaMzasya caturdaza sAgaropamAH, sahasrArasurasya saptavaza sAgarISamAH,prAnatasurasyA-'STAdaza sAgaropamAH prANata. gIrvANasyakonaviMzatiH sAgaropamAH, prAraNasuSAbhugo vizatiH sAgaropamAH, pacyutadevasyakaviMzatiH sAgaropamAH,, prathamaveyakavibudhasya dvAviMzatiH sAgaropamAH, dvitIyagreveyakasumanasastrayo. vizatiHsAgaropamAH tRtIyapraiveyakAmarasya catuvizatiH sAgaropamAH, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthitiH ] svopajJa-premapramAvRttiparikalitA mavasthitiH [ 27 caturthagreveyakasudhAzinaH paJcaviMzatiH sAgaropamAH, paJcamaveyaka. nirjarasya SaDviMzatiH sAgaropamAH,SaSThapraiveyakA'martyasya saptaviMzatiH sAgaropamAH, saptamapreveyakadevasyA-'STAviMzatiH sAgaropamAH, aSTamagraiveyakasuparvaNa ekonatriMzatsAgaropamAH, navamaveyakanAkina. strizatsAgaropamAH, vijaya-vaijayanta-jayantA-'parAjitagIrvANAnAM pratyekamekatriMzatsAgaropamANi bhavati, teSAM jaghanyAyuHpramANasyai. tAvanmAtratvAt / yaduktaM prajJApanAyAma-"laMtae kappe devANaM pucchA goyamA ! jahanneNaM isa sAgaroSamAI, ..... mahAsukke kappe devANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM caudasa sAgaroSamAI,........ -. ....sahassAre kappe devANaM pucchA,gothamA jahanneNaM sattara sAgaro. vamAI, . ... prANae kappe devANaM pucchA' goyamA ! jahanneNaM aTThArasa sAgaroSamAI, -- -pANae kappe devANaM pucchA, goyamA / jahanneNaM egUNavIsaM sAgarovamAI .....bhAraNe kappe devANaM pucchA goyamA ! jahanneNaM vIsaM sAgarovamAI accue kappe devANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM egavIsaM sAgarovamAI .. heTimaheTThimaH gevijjagadevANaM pucchA, goyamA ! jahanne] bAvIsaM sAgaroSamAI............ heTimamajhimagevijjagadevANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM tevIsaM sAgarovamAI.... hedvimapravarimagevijjagadevANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM ca uvIsa sAgarovamAI .........majjhimaheTrimagevijjagadevANaM pucchA, goyamA! jahanneNaM paNavIsa sAgarovamAI majjhimamajjhimagevijjagadevANaM pucchA goyamA ! jahannegaM chanvIsaM sAgarovamAI, majjhima uvarimagevijjagadevANaM pucch| goyamA ! jahanneNaM sattAvIsaM sAgarovamAI, - - ucarimA haTimagevijjagadevANaM pucchA, goyamA ! jahanneNa aTThAvIsaM sAgarovamAI......----urimamajjhimagevijjagadevANaM pucchA, goyamA! jahanneNaM egUNatIsa sAgarovamAi',uparimanavarimagevijjaga Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ] munizrIvIrazeravijayasUtritA [ zeSabhedajaghanyadevANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM tIsaM sAgarovamAI... vijaya. vejayaMtajayaMtaaparAjitesu NaM bhaMte! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA?, goyamA ! jahanneNaM ekatIsaM sAgarovamAI" (sU0102/patra0 107. 178) iti| evaM jIvAjIvAbhigama-tavRtyAviSvapi / samavAyAGage punarvijayAdicaturanuttaranAkinAM dvAtriMzara. sAgaropamapramANA bghnymvsthitirbhihitaa| tathA ca tadgranthaH-(sU0 151/patra0140-2) "vijayavejayaMtajayaMtaaparAjiyANa devA kevAyaM kAlaM ThiI pannatA?,goyamA! jahanDeNaM batIsaM sAgaroSamAi"iti / atha zeSagAthArddhana zeSabhedAnAM jaghanyabhavasthiti darzayitukAma prAdau tAvatparyAptamevAnAM yonimatyodvivedayozcA-''ha-"pajjatta." ityAdi, 'paryAptayonimatIpu'strINAM' paryAptAnAMparyAptapaJcendriyatiryaka-paryAptamanuSyarUpagatibhedadvaya- paryAptasUkSmaikendriya-paryAptabAda. raikendriya-paryAptadvIndriya-paryAptatrIndriya-paryAptacaturindriya-paryAptapaJcendriyalakSaNendriyabhedaSaTka - paryAptasUkSmapRthivIkAya * paryAptabAdara pRthvIkAya-paryAptasUkSmApkAya-paryAptabAdarApkAya-paryAptasUkSmA. gnikAya-paryAptabAdarAgnikAya -paryAptasUkSmavAyukAya-paryAptabAdara. vAyukAya-paryAptasUkSmasAdhAraNazarIravanaspatikAya -paryAptabAdarasAdhAraNazarIravanaspatikAya-paryApta pratyekazarIravanaspatikAya-paryApta. prasakAyarUpakAyabhedadvAdazaka - paryAptasaMjJi - paryAptA'saMjilakSaNAnAM dvAviMzataH paryAptabhedAnAM yonimatyoH paJcendriyatiryagyonimatImanuSyayonimatyAkhyayoH striyoH-puruSavedasya strIvedasya ceti SavizaterbhavAnAM pratyeka jaghanyamavasthitiH antarmuhUrtam antarmuhUrta. mAnA bhavati.paryApta-yonimatI-strI-puvedAnAM tato nyUnAyuSo-asaMbhave sati jaghanyAyuSo yathoktapramANatvAt / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthitiH ] svopajJa-premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH [ 26 yaduktaM prajJApanAyAm-pajjatrAe gaM pucchA, go0 ! ja0 0..." (sU0 248/patra0 363-2) tirikkhajogiNI gaM bhaMte ! tiriksA. jogitti kAlamo kevaciraM hoi ?, goyamA! jahanneNaM maMtomuhuttaM * maNussI vi evaM ceva / (sU0232/patra. 374-1) iti / evameva jIvAjIvAbhigame tthaa'nytraa-'pi| tathA jIvAjIvAbhigame strIpu sorjaghanyabhavasthiti:"itthI gaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA 1, goyamA! egeNaM AeseNaM jahanneNaM aMtomuhuttaM.... ... ... purisassa NaM bhate ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ?, goyamA ! jaha0 aMtomu0" (sU046-53/patra. 53/1-65/2) iti / athoktazeSamArgaNAnAmAha-"iyara" ityAdi, 'itarakSullakabhavaH' itarAsAma= uktoddharitAnA tiryaggatyodhAditripaJcAzanmArgaNAnAM jaghanya bhavasthitiH kSallakabhava: kSullaka bhavapramANA bhati, anyatarAparyAptajIvabhedasya pravezena tathAlAmAt / zeSamArgaNAracemAH-tiryaggatyogha-paJcendriyatiryaga'paryAptapaJcendriyatiryaga* manujyoghA-paryAptamanuSyarUpagatibhedapaJcake-kendriyaugha - sUkSmaikendriyA'paryAptasUkSmaikendriya-bAdaraikendriyA-'paryAptabAdaraikendriya -dvIndriyoghA-'paryAptadvIndriya -trIndriyaughA * 'paryAptatrIndriya-caturindriyoghA. 'paryAptacaturindriya - paJcendriyaughA * 'paryAptapaJcendriyarUpendriyabhedatrayodazakaugha-bAdarA-'paryAptabAdara-sUkSmA-'paryAptasUkSmabhedabhinnapRthvIkAyapaJcakA-kAyapaJcaka-tejaskAyapazcaka-vAyukAyapazcakasAdhAraNazarIravanaspatikAyapaJcaka-vanaspatikAyodha-pratyekavanaspatikAyA-'paryAptapratyekavanaspatikAya-trasakAyaughA-'paryAptatrasakAyarUpakAyabhetriMzatka-napuMsakaveda - saMjya-'paryAptasaMjya -saMzya-'paryAptA. saMjJirUpasaMkSibhedacatuSkalakSaNAstripazcAzanmArgaNAH // 12-15 // // iti bhavasthitiH // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30] munizrIvIrazekharavijayasUtritA [granthasamAptvA sAmprataM prakRtagranthasamAptisUciko granthopasaMhArAtmikAmekAM pathyAryAmAhasirivIraseharavijaya-mugiNA siripemasUrisaMNijjhe / devagurupahAvAo, bhavaTThiI suttiA esA // 16 // (pre0) "siri0" ityAdi, 'zrIpremasUrisAnnidhye' zriyA= ratnatrayIpramukhalakSmyA sahitAzca te premasUrayaH praguruguravo gacchA dhipAH zrIpremasUrayaH, teSAM sAnnidhye zrIpremasUrisAnnidhye etA. batA-'smAkaM prapitAmahagurupAdAnAM puNyanAmadheyAnAmAcAryabhagavatAM zrImadvijayapremasUrIzvarANAM paramapavitrasAnnidhyavartinA zrIvIrazekhara. vijayamuninA' zriyA=jJAnAdilakSyA yutazcAsau vIrazekhara vijayaH =tatsaMjJakastaccaraNopAsakaH kSullakaH sAdhuH zrIvIrazekharavijayaH sa cAsau muni:-zramaNaH zrIvorazekhara vijayamuniH,tena zrIvIra zekharavijayamuninA 'devaguruprabhAvAt devazcA'hatsiddharUpo guruzcA''cAryAdisvarUpo gaNadharAdizrImadvijayapremasUrIzvaraprabhRtisvagurvava. sAno vA devagurU tayoH prabhAvAta-mAhAtmyAta devaguruprabhAvAta= devagurvanugrahAta 'eSA' anantaramaNitA bhavasthitiH prAgvaNitArthA 'sUtritA' racitA // 16 // idAnIM granthakAraH svasya chAdmasthyena mandamatyAdinA ca kimapi skhalanaM syAttad dUrIkarta manAH saMvijJeSu bahuzruteSu bahumAnagarmA vijJaptimekayA gAthayA vitanvannA-'hamaMdamaiaNuvaogA-iheuNA kiM pi Agamaviruddha / ettha siA kariakivaM,mai taM sohantu suarinnhinno||17|| // iti mUla granthaH samAptaH / / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhurasaMhAraH] svapakSa premaprabhAvattiparikalitA bhavasthitiH [ 31 __(pre0) "maMdamaha" ityAdi, 'pratra' asmin prastute bhavasthiti saMjJake prakaraNe yattadonityasambandhAd yacchanda prAkSipyate yatkimapi 'mandamatyanupayogAvihetunA'mandA jADyA cAsaumati:-buddhirmanda. matiH apragalbhazemuSI na upayoga:-cittaikAgratA anupayogaH= asAvadhAnatA,mandamatizcA-'nupayogazca mandamatyanupayogau tau prAdau yeSAm, te mandamatyanupayogAdayaH, atrA-''dipadena chAmasthya-dRSTi. doSAdayo jJeyAH, ta eva hetuH, mandamatyanupayogAdihetustena mandamatya. nupayogAdihetunA-''gamaviruddha zAstrabAhya syAttad mayi mamo. pari kRpAM-prasAdaM 'kRtvA' vidhAya zrutanidhayA zrutAgamazAlina: zodhayantu-prazuddhapadanirAkaraNena zuddhapadAnayanena zuddhi karvantu / 17 / / premaprabhASyavRttyA, virAjitA premasUrigaNe / munivIrazekhareNa, svopajJabhavasthitizcaiSA // 1 // kuzalaM tayA yadAptaM, tena kuzalamastu vizvavizvasya / yatkimapIha kSuNNaM, syAttacchodhyaM budhaividhAya kRpAm // 2 // ||ti premapramAvRttiH smaaptaa| iti svopajJapremaprabhAvRttiparikalitA munizrIvIrazekharavijayasUtritA bhavasthitiH samAptA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrIvIrazekharavijayasUtritA svopajJapremaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH samAnA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza pariziSTAni svopakSa premapramAvRttiparikalitA mavasthiti[35 pratha bhavasthitisatkAni daza pariziSTAni Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ] munizrI vIrazekhara vijayasUtritA [ prathamapariziSTe // atha prathamaM mUla khaviamava Thiisirimuhari - pAsaM paNamia hiyatthamattasuyA / vocchaM bhavaThi mohe, gaidiyakAyave asaNNI // 1 // ( gItiH ) tettIsudahI jeTThA, bhave bhavaThiI lahU ya khuDubhavo / jeodhavva'tthi Niraya suraduparNiditasaveasaNNINaM || 2 || (gItiH) paDhamAigaNirayANaM, kamaso ego ya tiSNi satta dasa / sattaraha ya bAvIsA, tetIsA sAgarA NeyA ||3|| tiriyassa paNiditiriya NaratappajjatajoNiNINaM ca / tiNNi paliomANi a-maNatApajjANa puvvakoDI u || 4 || ( gI0) bhavaNassa sAhiyudahI, pallaM vaMtarasurassa viNNeyA / pali ovamamanmahiyaM, josa devasa NAyavvA // 5 // sohammAINa kamA, ayarA do sAhiyA duvai satta / anmahiyA saca ya dasa, caudasa sattaraha NAyavvA // 3 // eto egegahiyA, NAyavvA jAva egatIsudahI | tettIsA'NuttarANa bhave // 7 // * uvarimagevijjassa egiMdiya-puhavINaM varisasahassANi hoi bAvIsA / sA caiva hor3a tesiM, bAyara vAyarasamattANaM // 8 // beiMdiyAigANaM, kamaso bAraha samA auNavaNNA / divasA taha chammAsA, evaM tesiM samattANaM // 9 // u, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA ] svopa-premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH [ 35 pariziSTam // gAthA: dagavAUgaM kamaso, vAsasahassANi satta tiNNi bhave / tidiNA-'ggissevaM siM, bAyara-bAyarasamattANaM // 10 // vAsA'sthi dasasahassA, vaNapatteavaNatassamattANaM / thIa paNavaNNapaliA , sagatIsAe muhuttaMto // 11 // hassA Niraya'jjaNiraya-sura-bhavaNadugANa dasasahassasamA / (gI.) duiAigaNirayANaM, sA paDhamAiNirayANa jA jeTThA // 12 // paliyamsa aTThabhAgo, joisiassa paliovamaM geyaa| sohammasurassa bhave, IsANassa'mahiyapanlaM // 13 // doNi havejA jalahI, sarNakumArassa doNNi anmahiyA / mAhedassa havejjA, satta bhave bambhadevassa // 14 // laMtagadevAINaM, sA bamhasurAigANa jA jeTThA / pjjttjonninniipum-thiinnNtmuhuttmiyrkhuddbhvo||15||(giitiH) sirivIraseharavijaya-maNiNA siripemamUrisaMNijjhe / devagurupahAvAo, bhavaTTiI suttiA esA // 16 // maMdamahaaNuvaogA-iheuNA kiM pi AgamaviruddhaM / ettha siA karia kivaM, maha taM sohantu suaNihiNo // 17 // // iti munizrIvIrazekharavijayasUtritA bhavasthitiH // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] anu0 1 ~ 4 5. V 9 10 11 12 13 14 15 16 17 munizrIvIrazekhara vijaya sUtritA [ pariziSTAni // atha dvitIyaM pariziSTam // prakArAdikrameNa gAthAdyAMzAH gAthAGkAH gAthAdyAMzAH e egidiya-puhavI, etto ege gahiyA, kha khaviabhavaThiisirimuhari // 1 // ta tiriyassa paNiditiriya tettIsudahI jeTThA, paDhamA igariNarayANaM, paliyassa aTThabhAgo, zora // 7 // // 10 // dagavAUNaM kamaso, doNi havejjA jalahI, // 14 // 0 pa ba beiMdiyAigANaM, bha bhavaNassa sAhiyudahI, ma maMdamaiaNuvaogA. la laMgadevAINaM, // 4 // // 2 // // 3 // // 13 // / / 9 / / // 5 // / / 17 / / / / 15 / / va vAsA - 'tthi dasa sahassA, // 11 // sa sirivIra sehara vijaya // 16 // sohammAINa kamA // 6 // ha hassA NirayajjaNiraya. // 12 // pRSThAGkAH 13 6 3 15 22 4 22 14 8 30 22 17 30 ri 22 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTAni ] svopajJa-premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH [ 37 // atha tRtIyaM pariziSTam // sAkSigranthAH akArAdikrameNa bhavasthitigranthavRttigatAnAM sAkSigranthAnAM nAmasUciHanu0 granthanAma pRSThAGkAH / anu0 granthanAma pRsstthaangkaa| 1 caturthapadam (prajJA0)-25 | 10 paJcasaMgrahamalayagirisUri. 2 jIvasamAsaH-5, 6, 8,12, | vRttiH -7,14,15,17,20,24, 10, 12, 15, 21,242 ,26 / 11 paJcasaMgrahavRttiH -18, 3 jIvasamAsamaladhArihemacandra- | 12 prajJApanAsUtram-7,8,9,12 sUrivRttiH -7, 132,14,15,162, 18, 4 jIvasamAsavRttiH-18, 20,22,25,27,26 5 jIvAjIvAbhigamasUtram-6, 13 bRhatsaMgrahaNI.10,11,20,23 7,13,14,16,17,20,26, 14 bRhatsaMgrahaNI(candraSipraNI. 6 jIvAjIvAbhigamasUtramalaya. tA)-6,18,20,23, girisUrivRttiH-20, 15 bhavasthati (prakRta) granthaH7 tattvArthasUtrabhASyam-12, 23, 26, 8 tattvArthasUtram-5,12, 16 yaduktam-9, 1 trailokyadIpikA 17 vacanam-6, (bRhatsaMgrahaNI)-24, / 18 samavAyAGgam-28, ||ath caturtha prishissttm|| sAkSigranthakArAH prakArAdikrameNa bhavasthiti granthavRttigatAnAM sAkSigranthakRtAM nAmasUci:anu0 granthakAranAma pRSThAGkAH | anu0 granthakAranAma pRsstthaavaa| 1 candrarSiH-20, 4 malayagirisUriH-7,14,202, 2 prajJApanAkAra:-26, 5 vAcakamukhyaH-5, 3 maladhArihemacandrasUriH-7, 6. shyaamaacaaryH-25|| Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '.. 38 ) munizrIvIrazekhavijayasUtritA [ pariziSTAni' ||bhy pacamaM pariziSTam // pratidiSTapranthAH akArAdikrameNa bhavasthitigranthavRttigatAnAmatidiSTapranthAnAM nAmasUciHanu0 granthanAma pRSThAGkAH / anu0 granthanAma pRSThAGkAH 1 anyagranthaH-18,19,24,25, / 10 paJcasaMgrahaH-5, 2 anyatra-1,13,15,17,24,29/ 11 paJcasaMgrahamalayagirisari. 3 anyazAstram -26, . vRttiH -23,24, 12 prajJApanAsUtrama - 4 granthAntaram-6,23, 25,2 5 jIvasamAsaH-23,2 8,10,122,13,16,18,19,242, 6 jIvasamAsavRttiH 25, 13 prajJApanAsUtravRttiH-25,' 7 jIvAjIvAbhigamasUtram-7, 14 bRhatsaMgrahaNI-5 12, 232 18,16,123, 24,28,29, 15 bRhatsaMgrahaNIvRtiH-202, 8 jIvAjIvAbhigamasUtravRttiH-1 16 zAstrama -9, 24,28, 17 zAstrAntarama-26 9 tattvArthasUtram-12,23,24, 18 samavAyAGgama-28 // atha SaSThaM pariziSTam // prativiSTagranthakArA: prakArAdikrameNa bhavasthitigranthavRttigatAnAmatidiSTagranthakRtAM nAmasUciHanu0 granthakAranAma pRSThAGkAH | manu0 granthakAranAma pRSThAGkA! 1 tattvArthasUtrakAraH-12 / 2 tattvArthasUtrabhASyakAra:-12 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTAni ] svopa-premapramAvRttiparikalitA bhavarithatiH [ 39 // atha saptamaM pariziSTam // vyAkaraNasUtrANi bhakArAdikrameNa mavasthitigranthavRttigatAnAM vyAkaraNasUtrANAM sUciH anu vyAkaraNasUtram pRSThAGkAH / anu0 vyAkaraNasUtrampRSThAGkAH 1 gamyayapa: karmAdhAre ( si0 4 prAkkAle (si05-4-47)2 2-2-74) 2 2 te lugvA (si.-3-2-108) 5 zeSAdvA (si07-3-175) 3 divacanasya bahavacanama (si. 6. 14 8.3.130) ||ayaa-5ssttmN prishissttm|| nyAyAH akArAdikrameNa bhavasthitigranthavRttigatAnAM nyAyAnAM sUciH anu0 nyAyAH pRsstthaangkaaH| anu0 nyAyAH pRSThAGkAH 1 antyadIpakaH-18 / 6 vyAkhyAnato vizeSapratipattiH-6 '2 arthavazAdvacanapariNAmaH5,107 vyAkhyAnato vizeSapratipatti 3 dvandvAdau zrUyamAraNaM padaM pratyeka. na hi saMdehAdalakSaNatA-26 : mabhisambadhyate-4,6 8 samudAyeSu pravRttAH zandA aba. 4 devo devadattaH-9, yaveSvapi vyavahriyante-26 5 yathoddezaM nirdeza:-3, | siMhAvalokanam-18 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40J munizrIdhIrazekharavijayasUtritA [ navama pariziSTe atha navamaM bhavasthityupayoginyaH 5 mUlamArgaNAH indriyama kAya: ----- narakagatiH tiryaggatiH manuSyagati: 1 narakagatisAmAnyam 1 tiryaggatisAmAnyam 7prathamAdisaptanarakAH paJcendriyatiryaksAmAnyama 3 tirazcI 4paryAptapaJcendriyatiryaka 5 aparyAptapaJcendriyatiryaka 1 manuSyagatisAmAnyama 2 mAnuSI 3 paryAptamanuSyaH 4 aparyAptamanuSyaH ekendriyaH dvIndriya: trIndriyaH caturindriyaH paJcendriyaH pRthvIkAyaH prapkAya: __sAmAnyam paryAptaH aparyAptaH 1 sAmAnyam 2 sUkSmasAmAnyama 3 paryAptasUkSma: 4 aparyAptasUkSmaH Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaNAyantram ] svopaza-premapramAvRttiparikalitA mavasthitiH [ 41 pariziSTam (gAthA 1) teSAbhuttara 117 mAgaNApraziyantram beda: 6 117 uttaramArgaNAH 1 strIvedaH. 2 puruSaveda:. 3 nasakvaMda: devagati: 1 devagatisAmAnyama 3 bhavanapati-dhyantara-jyotiSkA: 10 saudharmAdidvAdazakalpasthA: 9 graMveyakAH 5 anuttarA: tejaskAya: vAyukAyaH vanaspatikAya: sakAya: saMjI 1 sAmAnyama pratyekavanaspati0 3 paryAptapratyeka aparyAptapratyeka sAmAnyama paryApta : aparyApta: sAdhAraNavana. 5bAdarasAmAnyam paryAptabAdaraH prAptibAdara: Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvAH gAthA. savAla: pa. sa. atha dazamaM pariziSTam utkRSTa-jaghanyabhavasthitipramANapradarziyantram / (gA.2.15) oghata utkRSTabhavasthitiH 33 sAgaropamANi, jaghanyabhavasthitiH kSullakabhavapramANA-'sti / (gA. 2) utkRSTapramANam gatiH indriyam kAyaH vedaH / saMjJI 33 sAgaropamAH | narakaugha., saptamanaraka. pu. saMjJi02 surogha8, paJcAnuttara08 maMji0 1,3,7,10,17,22sA. kramaza:prathamAdi6naraka.6 3 palyopamAni aparza.vinA tirya04 . ___, , manu03 sAdhikasAgaropamaH / bhavanapatisura. 1 palyopamam vyantarasura0 jyotiSkasura0 2sAgarApama sA. 2 IzAnasura0 7 sAgaropamA: sanatkumArasura0 mAhendrasura0 brahmasura0 lAntakasura. 17:31 | mahAzukrasurAdayaH 15 22000 varSANi eke.,bA.e.,pa.bA.e.3 pR.,bA.pR., pa.bA.pR. 3 dIndriya ,pa.dIndriya. sA. " saudharmasura0 munizrIvIrazekharavijayasUtritA / dazamaparizaSTe / sA. 7 LA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svI .1 46 divasA: rAtrIndriya.pa.trIndriya... 6 mAsAH ____caturindriya.,pa.catu.2... 7200 varSANi apa..bA.a.pa.bA.ap.3 3000 " vAyu.,bA.vA.,pa.bA.vA.3 3 divasA: teja.,bA.te.,pa.bA.te.3 1.800 varSAriNa vana., pratye.,pa. pratye. 3 55 palyApamAni pUrvakATivINa pra.pa.pra.2 antamuhUrtam apa.paJce.ti.,pa.manu.20 zeSa88 zeSa. y zeSa02 jaghanyapramANam naraka0.pranaraka. sara0bhavana0vyantara0 1.17.10,57,2sA dvitIyAdidanaraka06 palyopamam | jyotiSkasura0 1 1palyopamam IzAnasura0 2 sAgaropame sanatkumArasura0 mAhendrasura. 7 sAgaropamAH | brahmasura0 brahmasurAdyutkRSTabhava* lAntakasurAdayaH.. sthitiH kramaza: vaturanuttarasurAntA: nAsti sarvArthasiddhasura0 1 antarmuhUrtama paryAra,yoni024 paryApta 6 paryApta 12 pu.strI paryA026 kSallakabhava: zeSa zeSa. 13 | zeSa. * na.pura zeSa04 bhavasthitiyantram ] svopajJa-premaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH saudharmasura0 sA.1 " sA.2 " [ 43, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrIvIrazekharavijayamatritA svopajJapremaprabhAvRttiparikalitA bhavasthitiH dazapariziSTaparikhatA samAptA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TRA), K. S. STR. - 2000 za si u JOVOVOVOVO