Book Title: Aatmjagruti
Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Jain Patra Office
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005901/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'citrabhAnu hadielkore I : : T Uicke reallt Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti : lekhaka : sunivaryAM zrI caMdraprabhasAgarajI mahArAja ( citrabhAnu ) : prakAzaka : jaina patranI ephisa bhAvanagara Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prAptisthAna : gUrjara graMtharatna kAryAlaya gAMdhI rastA amadAvAda AtmajAgRti cAra magaLa jIvanamAM dha mAnavatAnAM seApAna Adarza zikSaka jIvanazikSaNa divya dRSTi dharmaratna ratnakaNu a nu ke ma mUlya rUA. 1-4-0. 23 29. 117 pa 133 147 149 : mudraka : zeTha harilAla devacaMda Anada prinTIMga presa bhAvanagara Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni ve da na saMskArI sAhitya e eka e dIpaka che ke je jIvananA saghaLA pAsAone ajavALe che. "jaina" sAtAhike AjasudhI vividha daSTibiMduone anulakSIne aitihAsika, dhArmika, naitika temaja sAmAjika paristhitinuM digadazana karAvatAM bheTa pustake ApyAM che. pahelAM karatA Aje chApakAma temaja kAgaLanI savizeSa meMghavArI hovA chatAM amoe A prathAne game te bhege paNa TakAvI rAkhI che ane A prathA satata cAlu rahe ema ame IcchIe chIe. tika sAhityanI lAlasAbharI jvALAothI mAnava AtmAo trAsyA che ane vizvayuddha temaja aNuzaktinA dAnavatAbharyA AviSkAre mAnava AtmAne DhaDhaLyo che. bhautikatAthI kaMTALelA mAnava-AtmAmAM adhyAtmajJAnanI bhUkha jAgI che evA samaye AjanA yugane anurUpa kyuM pustaka bheTa ApavuM tenI amo vicAraNA karI rahyA hatA tevAmAM atre birAjatA prasiddhavaktA ane jIvanaciMtaka munirAjazrI caMdraprabhAsAgarajI (citrabhAnu) ke jeonuM saMskAra-saMbhAra' nAme pustaka ame sane 15ramAM amArA mAnavaMtA grAhakone bheTa Apela ane jenA saraLa ane Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdayasparza bhAvoe sarvatra apUrva Adara meLavyo. tethI A varSe paNa ame temanA preraka pravacanene saMgraha ke jenuM abhidhAna * AtmajAgRti " ApIne prasiddha karIe chIe. A pravacane vividha sthaLe apAyAM che ane A pravacanee hajAro hRdayene preraNAnAM pIyUSa pAyAM che. jenI TUMkI neMdha gujarAtanA prasiddha dainika "saMdezamAM pragaTa thaela che, tene pragaTa karavA ane temaNe saMmati ApI te badala ame munizrIne AbhAra mAnIe chIe. - A pustaka vAMcatA jIvananA tApathI tapelA AtmAne AnaMda sAgaramAM avagAhana karavA je AhlAdaka anubhava thaze evI amArI pUrNa mAnyatA che. A pravacane viSe vadhAre paricaya prApta karavA prAdhyApaka zrI takhtasiMhajI paramAre lakhela prastAvanA joI javA amo vAMcakone bhalAmaNa karIe chIe. - A "AtmajAgRti'nA prakAzathI nA jIvana para divya prakAza patharAya ane sonA jIvana prakAzita thAya te ja zubha abhilASA. tA. 21-1-17 prakAzaka Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA " " AjanA jagatanuM dasya keTaluM bihAmaNuM che? keTalAke zrImati. aihika sukhamAM ja magna banI, jIvananA udAtta tattvane bhUlI beThA che; sattAdhIzo sattAnA ghenamAM mUcchita thaI uddaghATana kriyAmAMthI UMcA AvatAM nathI, keTalAka dharmaguruo pitAne mATe maTha-maMdira banAvavAnI dhUnamAM jyAMtyAM bhamI rahyA che, madhyamavarga jIvananirvAhanI cakkImAM pisAI rahyo che; vijJAnanAM bihAmaNAM sAdhana lAkho mAnavIone mRtyunA meMmAM dhakelI rahyAM che; azAMti DAkaNanI jema AMkhe kADhI mAnavI sAme ghUrakI rahI che; AvA viSama samayamAM mAnavatAnA tane vika sAve evA upadezakano, e upadezane jIvanamAM vaNanAra jijJAsu zrotAonI,. koI paNa samaya karatAM Aje vadhAremAM vadhAre jarUra che." : "mAnavatAnAM sopAna' nAmanA potAnA vyAkhyAnamAM prakhyAta vaktA munizrI caMdrapabhasAgarajIe jagatanI paristhitinuM je citra aMkita karI, mAnavatAnA tane vikasAvanAra upadezakanI AvazyakatA para bhAra mUkayo che, evA upadezakanA guNa pote dharAve che ema. "Atma-jAgRti'nA sAteya vyAkhyAne vAMcyA pachI lAgyA vagara raheze nahi. sAmAnya rIte saMnyAsIo ke jene munio saMsArathI anabhijJa hoya e te rAta-divasa svAdhyAya ke AtmasAdhamAM ja rata rahe, jagata sAthe emane kAMI nisbata na heya ema mAnavAmAM Ave che. AvI mAnyatAne kAraNe ja Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjamAM saDo peThe. munizrI caMdraprabhasAgarajI A koTana jagatathI dUra bhAgatA saMta nathI e "saMskAra saMbhAra, "jIvana ane darzana', "vItarAga tetra, "sudhAsyandinI", "saurabha', haMsane cAre', "motInI khetI', biMdumAM siMdhu! Adi kRtionA vAMcana parathI samajI zakAya tema che. pitAne je prakAza lAye hoya te prakAza anyane dAkhavI temane deravAnuM kArya munizrI pitAnA upadeze dvArA temaja A prakAranAM purataka dvArA karI rahyA che. AtmajAgRtimAM pote bhinna bhinna sthaLe Apela sAta pravacanene saMgraha che. A pravacanamAM munizrIe jIvanane ughADI AMkhe joyuM che enI pratIti aneka sthaLe thAya che. pravacana padhdhati tarkabaddha hovA chatAM jaDa nathI. jaina Agama sAhitya, saMskRta sAhitya, gUjarAtI sAhitya, hiMdI agrejI ane kannaDa sAhityanA vizALa vAcananA putra avataraNa dvArA, yegya udAharaNe dvArA aneka sthaLe sAMpaDe che. niprANa jIvanamAM cetanAnA prANa pheMkI AtmajAgRti lAvavA prabedhatuM pravacana AtmajAgRti, mAnavatA, dharmazravaNa, zraddhA ane saMyamamAM puruSArtha prabodhatuM "cAra maMgaLa; jIvanamAM dharmanuM mahatva samajAvatuM "jIvanamAM dhamazara, paMDita, vakatA ane dAtAnI vyAkhyA ApI jIvananA vikAsa sopAna darzAvatuM mAnavatAnAM pAna, keLavaNInA praznonI carcA karatAM "Adarza zikSaka ane "jIvanazikSaNa temaja prathama pravacana sAthe anusaMdhAna bAMdhI ApatuM "divya daSTi dhamarana-e ATheya pravacanene sUra mAnavatAnA pratisthApanane che, AtmajAgRtine che tethI samagra saMgrahane e nAma apAyuM che te sArthaka che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrI pitAnA maMtavyonA pratipAdana athe je daSTAMte je che te khUba suMdara che. temaNe jela daSTAMtemAM prathama pravacanamAM AvatuM "zANu sumatinuM daSTAMta, "jIvanamAM dharma e pravacanamAM jAyela gItA zabane khAvA Avela ziyALiyuM hAtha, paga, kAna, peTa ke marataka te te avaye dvArA puNyakama nahi karela hovAthI tene khAI zakatuM nathI ema darzAvI puNyAcaraNa bedhatuM suMdara daSTAMta khAsa dhyAna kheMce che. A pravacanane hetu sAhityika nahi hevA chatAM zailInI tejomayatA temaja asarakArakatAne laIne samagra pustakanuM vAcana mananIya banI rahe che. "Adarza zikSakamAM aMgrejI keLavaNI ane buniyAdI keLavaNI vize atisaMkSepamAM paNa pite je chApa UpasAvI che te jovA sarakhI che - sadAcaraNa vinA mAtra jJAnane dhAraNa karanArane paNa jJAnano bhAra maLe che paNa sadgati-Urdhvagati nathI maLatI. aMgrejI keLavaNI te vela jevI che. tene jhADane Teko joie, paraMtu buniyAdI keLavaNuM te vaDanA jhADa jevI che tene TekAnI jarUra nathI. te anyane chAMyaDe Ape che, pakSIo tathA mAnavone vizrAma Ape che." (pR. 121) : "Izvara rUpiyA nIce daTAI gaye che!!" "keLavaNuM nIce mANasa dabAI gayela che ke kIrtidAna ApanAra mATe karela ulekha- be divasa vAha vAha thAya ane pachI havA havA thaI jAya!" viSaya nirupaNanI pakaDa dAkhave che. "sorabhamAM ke "haMsane cAre ane motInI khetI' mAM je prakAranAM vicAra mautika che evA aneka vicAra maukitake A pravacanamAM verAyela paDayA che. A pravacananuM mukhya lakSaNa asAMpradAyiktA che. A pravacane raya munie karyo hovA chatAM koI paNa dhamanuyAyI A Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhAne svIkArI zake e prakAranI teozrInI rajUAta che. A pravacanamAM sAMpradAyikatAne aMza paNa dekhAse nathI. daNa tenI pasaMdagIbhagavAna mahAvIranA jIvanamAMthI thaI che tema,*rAmacaMdrajI caitanya mahAprabhu vagerenA jIvanamAMthI paNa thaI che. samyagudarzana, mAnavatAnuM nirupaNa, bhayane tyAga, tharmaniSTha jIvana jIvavAnI jarUrata vagere bAbate upara spaSTavakatRtvathI ApaNuM dhyAna kheMcatA A pravacane sahunA AdaranA adhikArI che. AtmajAgRti "cAra maMgaLa" ane "mAnavatAnAM pAna" vizeSa dhyAna kheMce che. ApaNuM sAhityamAM nIDaratApUrvaka jIvananA Ucca mUlya darzAvatA ciMtanasabhara sAhityanI UNapa che temAM zrI caMdraprabhasAgarajInI A kRti suMdara umero kare che. A prakAranA prakAzane emanA taraphathI vAraMvAra ApaNane maLatAM rahe evI jhaMkhanA pragaTAve che.. mane mamatApUrvaka A vicArapUrNa pravacanemAM avagAhana karavAnI taka ApI te mATe pU. munizrIne AbhArI chuM. bhAvanagara - prA. takhtasiMhajI paramAra M. A. tA. 1-1-57 ; ; * bhagavAna rAmacaMdranA vanavAsa gayAno prasaMga jaina rAmAyaNa pramANe mUkayo che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti rAjanagaranI yuvaka ane vidyArthIonI vizALa mAnavamedanI samakSa tA. 30-7-1pa nA ApeluM eka preraNAdAyI uodhana. ekvArA deDhakalAka sudhI vegavaMtA jaLapravAhanI jema vahetA A pravacananA vAkaye vAgye hajAra zrotAonAM hRdaya dhabakatAM hatAM. ane jAgRtinI kaI alaukika duniyAmAM zrotAone laI gayA hoya evI mamatA sarvatra chavAI hatI. . A vyAkhyAnano keTaloka suMdara sArabhAga raju karavAmAM Avela che. I vibheSi yadi saMsArAd mokSaprAptiM ca kAkSasi / tadendriyajayaM karta sphAraya sphArapauruSam // .. -jJAnavara vAsanAnI duniyAthI tuM je gabharAte heya ane muktinI mahAsamAdhi je icchate hoya to tArI indriyone jitavA tArA ephaTa parAkramabharyA piruSano upaga kara. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bha aa ti [ sUryanAM sonerI kiraNe kamaLanA hRdayane jagADe che ane enI pAMkhaDiyAne vikasAve che, tema bha. mahAvIranAM jJAnavarone paNa tamArA AtmAne jagADe ane AtmAnI pAMkhaDiyAne vikasAva evI zubhecchApUrvaka AjanA vyAkhyAnane huM prAraMbha karIza.] tejane taNakho je mANasane AmA vize zraddhA hoya che, tene ja Atma nnatino vicAra Ave che. tene ja AtmA jAge che, paNa AtmAnI ja jene jANa nathI, AtmAne je samajAtuM nathI, tene Atmannitine vicAra kyAMthI Ave? tene AtmA kema jAge? je mANasa kevaLa jaDa vastuonI mekatAmAM magna rahe che, tene AtmA ke baLavAna che e nahi samajAya. ane jene AtmAnI tAkAtano khyAla nathI te mRtajIvana jIve che. Aje evAM mRtajIvanenI saMkhyA vadhI rahI che. e mRtajIvanamAM cetanAnA prANa phUMkavA mATe ja AjanA saMbodhanane viSaya rAkhyo che-AtmajAgRti. mane evA keTalAya mANaso maLe che, jemane potAnA zabdomAM vizvAsa nathI, vANImAM zraddhA nathI, jIvanamAM. teja ke tAkAta nathI, e nimayanI jema kaheH "mArAthI A kAma kema thaze? A kAma te khUba agharuM che. A nirmAlya zabdo Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama jAgRti ke bolAve che? dehabhAva bolAve che. AtmabhAnavALA AvuM kadI na bele. cetanAvaMtanI vANImAM te tejanAM kiraNe camakatAM hoya, tAkAtanA taNakhA jharatA heya ! raghuvaMzamAM kAlidAse lakhyuM che. raghuvaMzanAM bALake evAM hatAM je zaizave jakhyata-vidhAna bAlyakALamAM ja Atma-vidyAnuM siMcana pAmatAM hatAM. e kaI vidyA? peTa bharavAnI nahi. pisA bhegA karavAnI nahi. e vidyA te kIDI-maMkaDAne paNa AvaDe che. e paNa gaLapaNa maLe tyAM deDI jAya. AmaMtraNanI paNa rAha na jue ! ame beThA hatA tyAM eka vAra kIDIo UbharAI. eka bhAIe tenI AsapAsa rAkha nAkhI. eTale thoDIvAramAM te cAlI gaI. rasavRttine paSavAmAM te kIDIo paNa pAvaradhI che. mANasanI viziSTatA peTa bharavAnI vidyAmAM nathI. enI viziSTatA aMdhakAramAMthI prakAzamAM laI jAya e vidyA prApta karavAmAM che. prAcInakALamAM zizune nAnapaNathI ja evA vicAromAM ucheravAmAM AvatuM jethI ene AtmA sadA jAgRta rahetenirAzAjanaka ke nirmAlya vAte emanI AgaLa uccAravAmAM AvatI ja nahi. : rAmacandrajI yauvanane AMgaNe ramatA hatA te samaye cInanuM nya mithilA para caDhI AvyuM. janake pitAnA mitra dazaratha pAse sahAyatA mAMgI ane kahevaDAvyuM "tamArA vIraputra rAma ane lakSamaNane sainya sAthe amArI vAre mekale." dazaratha jarA thaMbhyA. mamatAne lIdhe vicAranA vaMToLiyAmAM e aTavAI gayA. e jaMgalI ne kadAvara mANaso sAthe A bALake kevI rIte laDI zakaze ? chatAM e belyA nahi. manamAM ja vicAratA hatA, paNa rAma pitAno Azaya samajI gayA. emaNe kahyuM: "pitAjI! zuM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti siMhanuM nAnuM baccuM meTA hAthInA gaMDasthaLane bhedI zakatuM nathI?" bAkara baccAM lAkha, lAkhe bicArAM, siMhaNa baccuM eka, eke hajArAM. A vIratAbharyo uttara sAMbhaLatAM ja dazarathane zrama TaLI gaye. baMne kumAre dhanuSya bANa laI mithilA gayA. zatruone harAvI, vijayapatAkA pharakAvI, gauravapUrvaka ghera AvyA! A khamIra kayAMthI AvyuM ? e bahArathI nathI AvyuM. aMdara ja che. ene jAgRta karavAnI jarUra che. AtmAmAM anaMta zakti che, e bhAna thatAM, e keIthI ya nahi gabharAya ! koInAthI ya nahi aMjAya. * Aje mAbApa bALakane vIra banAvavAne badale kAyara banAve che. bALaka raDatuM hoya ke UMghatuM na hoya te, "je bAve AvyuM, pakaDI jaze." AvA bhIrutAbharyA vAkyo saMbhaLAve che. AthI bALakanI chAtI besI jAya che. pachI e mATe thAya, bahAra bahAdura dekhAya, paNa aMdarathI Darapoka heya. AvA mANase nAgarika tarIke paNa nakAma. bAyalA nAgarikothI dezanuM paNa rakSaNa na thAya te AtmAnuM kalyANa te thAya ja kema? mANasanI keTalI tAkAta che, ene pratyakSa dAkhalo le. eTamabomba bhayaMkara che. hAIDrojana bomba ethI paNa bhayaMkara che. enAmAM saMhAranI anaMta zakti che. ratala deDha ratalane bomba lAkho mAnavIne saMhAra karI zake che. mAIlanA vistArane ujaDa karI zake che. eka nAnakaDA bombamAM ATalI zakti che. paNa ene zodhanAra te manuSya ja che ne? te vicArI juo. mAnavInA sarjanamAM paNa ATalI apratima zakti che, te enA sarjaka evA mAnavInA AtmAmAM keTalI zakti hovI joIe? jaDane AviSkRta karanAra cetanAmAM pratibhA na hatuM te A amaryAda zakti AviSkata kema pAmata? AtmAnI apratima tAkAtanuM A javalaMta daSTAta che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti maratAno saMdeza AtmAnI A anaMta zaktione jeNe jANI ane ene jeNe kendrita karI teNe potAnI prabhutA meLavI, te ja prabuddha thayA, bhagavAna thayA, saMsArathI te pAra pAmyA. * je mANasa prakRtinA nirmaLa tothI Dare che. are, pite ekAntamAM dhyAna dharatAM paNa Dare che ane pitAnI ja bIka pitAne lAge che, te mANasa mahAtmA te ThIka, paNa mANasa tarIke paNa lAyaka kaI rIte gaNAya? mANasa A bhIru thaI jAya che, kAraNa ke bAlyakALamAM ene AtmavidyA maLI nathI. AtmAnI amaratAne saMdeza maLyuM nathI. mAbApAe enA dehanuM bharaNapoSaNa karyuM, paNa AtmAnuM poSaNa na karyuM, dehanuM piSaNa te kUtarAM bilADAM paNa kare che. mAnavInuM gerava bALakenA mAtra dehanuM piSaNa karavAmAM ja nathI. mANasanuM gerava pitAnA saMtAnane saMskArI ne tejasvI banAvavAmAM che. mArI A vAta tamane Aja kadAca kaDavI lAgaze, paNa te satya che. vicArI jojo. Aja nahi to kAle jarUra samajAze. madAlazA pitAnA bALakane pAraNAmAM jhulAvatAM paNa gAtIH vaM oiti yuddhoti muvatoDasi! vatsa! tuM siddha che. siddhie tArAmAM che. tuM buddha che. buddhi-prajJA tArAmAM che. tuM mukta che. tane bAMdhanAra A vizvamAM ekeya tattva nathI. tuM svataMtra che, mukta che. hAlaraDAmAM ja je bALakane AvuM muktinuM gIta sAMbhaLavA maLe te yuvAna tejasvI, tyAgI ke pratApI kema na bane? Ajane yuvAna e AzAnI ta nathI paNa nirAzAne dariye che. enAmAM jIvananI khumArI nathI paNa vAsanAnI bimArI che. je dezanA yuvAne vilAsI vAtAvaraNamAM uchare che, te dezanI prajA dhIme dhIme nivI ya thaI jAya che. prajAne mahAna banA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti vavA yuvAne sAme Adaza joIe. emanI sAme saMyamanA pratika joIe. jyAM emane ghaDavAmAM Ave che, emane keLavaNI ApavAmAM Ave che, e sthAne kevAM kevAM joIe? tyAM vilAsa ane vikAranI havA hoya te pAlave? paNa Aja tame joze te vidyAmaMdiramAM paNa kaTa ane vaTa sivAya vAta nathI. ApaNe kolejone vidyAmaMdire kahIe chIe, paNa maMdirane anukULa saMyama ane pavitratAthI bhareluM vAtAvaraNa che? ' ane keLavaNI zA mATe levAmAM Ave che, tenuM dhyeyacitra paNa vidyAthIo samakSa kaMkyA che? jaina viti jJAnanuM phaLa vRttiono virAma che. jJAna maLe te virAma AvA joIe, paNa Aje evuM dekhAya che? vidyArthIomAM zista ne sabhyatA che? Aje mANasa vRttiothI viramavA mATe nathI bhaNatA paNa vRttionA tAMtaNa karoLiyAnI mAphaka vadhAre ne vidhAre kaI rIte kADhI zakAya e mATe bhaNe che. sIdhI bhASAmAM kahIe te ema kahI zakAya ke gune karIne chupAva kema, asatyane satya banAvavuM kema, e mATenuM kaTilya zAstra bhaNe che. - eka bhAIne meM pUchayuM: "tamArA abhyAsanuM zreya zuM?" e kaheH "sAheba, dhayeya vaLI zuM? AjakAla kAyadA vadhI paDayA che. bhaNue nahi te e kAyadAomAMthI bArI kyAMthI jaDe? havenA jamAnAmAM vakIlanA AdhAre jIvAya ema nathI, jAte ja jANavuM joIe; nahi te raLIe temAMthI aDadhe bhAga te vakIle khAI jAya. jAte zIkhyA hoIe to ja kAyadAnA phAyadA maLe.' joyuM, A keLavaNI! mANasa bhaNe che zA mATe? cerI karavA mATe. cera banavA. potAnI ja sarakAranI AMkhamAM dhULa nAkhavA. paisA raLavA che. paNa Tekasa sarakArane bharavA nathI. A vidyAthI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti mANasa mukta bane ke baMdhAya ? je eka zreSTha nAgarika banavAne agya che, te zreSTha jIvana mATe egya kaI rIte gaNAya ? mRtyune jite te vidyA. eka bhAI InTaranI parIkSA ApI rajAmAM ghera AvyA. meM arasAmAM bahAragAmathI emane tyAM eka mahemAna AvyA. e mahAna cittaka hatA. vidyArthInA pitA pitAnA putrane bapore cintakanI pAse lAvyA ane potAnA putranA abhyAsanI vAta karI. cintake pUchayuM: "zuM bhaNe che?" "sAheba, InTaranI parIkSA ApIne AvuM chuM." "have zuM karaze?" "bI e thaIza." pachI zuM karaze ? " "pachI te je pharsTa kalAsa AvIza te pherene jaIza ane ema. e. thaIza." "ema. e. thaIne pachI zuM karaze?" "pachI kaI sArI nokarI meLavIza." pelA ciMtaka te AgaLa vadhI rahyA hatA. emaNe pUchayuM : "pachI?" pele vidyAthI jarA thaMbhya. ene thayuM A zuM pUche che? paNa uttara ApyA vinA cAle tema na hatuM, eTale eNe kahI nAkhyuM: "pachI prabhu tAmAM pagalAM mADIzu..? cintake "prabhutAmAM pagalAM " A zabda cAvyo. zabda te ghaNuM sAre che. pazutA mATe vadhAremAM vadhAre chUTa meLavanArA paNa A ja zabda vAparatA hoya che. "ThIka pachI - zuM?" vidyAthIe kahyuM. pachI vaLI zuM? gharaDA thaIzuM." cintakane potAnA praznane dara barAbara hAthamAM AvatuM lAgyAM. eTale dhImethI pUchyuM. pachI zuM?" pele vidyAthI muMjhAI gaye. cheDe akaLAyo. eNe enA pitA sAme joyuM. enA pitA paNa vicAramAM taNutA hatA, have pachI zuM ..? enA pitAnI AMkhamAM paNa praznArtha hatuM. eTale vidyAthIe kahI nAkhyuM pachI marI jaIzuM.' cintake kahyuM: "barAbara, huM e ja kahevA mAMgatA hatA. ATalA abhyAsa pachI, ATalI pravRtti Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti pachI paNa maravAnuM ! maravA mATe ATaluM badhuM karavAnuM ? maravuM ja hoya te ATale abhyAsa na kare, dezATana na kare te paNa marI zakAya che. zuM abhaNa nathI maratA? abhaNa paNa karI zake che. vidyAvAna to ema kahe ke- pachI amara banIza, mRtyu sAme yuddha karIza, vRttio para vijaya meLavIza, jIvanamAM prema, prakAza ane zraddhAne bharIza ane mRtyune tarI jaIza, vidyA te mRtyune jitavA mATe che. eka kavi kahe cheH hasI mRtyasukhe dhasavAnuM ja de, dhasI mRtyumukhe hasavAnuM ja de. - vidyAvAnamAM jIvananI khumArI joIe. sukhamAM ke dukhamAM; saMpattimAM ke vipattimAM, saMgamAM ke viyogamAM pitAnA AtmAnI ane pitAnA mananI mastI na gumAve te ja abhyAsI. jema prakRtinA rahasyane jANanAra mANasa unALo AvatAM akaLAtA nathI, ziyALe AvatAM phariyAda karatA nathI ke varSAkALa AvatAM babaDATa karatA nathIe jANe che. A te Rtu RtunA khela che. ziyALAmAM TADha paDe che paNa ghau ne kapAsa emAM ja taiyAra thAya che. varSomAM vRSTi thAya ane kIcaDa thAya paNa juvAra bAjarI emAM ja pAke che. unALAmAM taDako paDe paNa mIThI kerIo ane rAyaNa e RtumAM ja pAke che, tema dukha, vipatti, viyega paNa mANasane ghaDavA Ave che, ethI mANasanI kasoTI thAya che. mANasanuM hora AvA saMgamAM ja pragaTe che. sAce abhyAsI duHkhane paNa kudaratanI priya bheTa mAnI hasatA mukhe enuM svAgata kare che. e samajatA hoya che ke AjanuM duHkha e mArI gaIkAlanI bhUlanuM ja pariNAma che. eka bhUlane sudhAravI hoya te bIjI navI bhUla na karavI. dukha vakhate aphasosa kare e jUnI bhUlamAM navI bhUlane umero karavA barAbara che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtmajAgRti raDatune khela paNa keTalAka mANase A vAtane vicAra karyA vinA kevaLa phariyAda ja karatA pharatA hoya che. varSAda Ave te kahe: "Aha ! zuM vada che! baMdha thatA ja nathI. mArI nAkhyA. TADha paDe tyAre kaheH "zuM TADha paDe che! cAmaDAM cIrAI gayAM. tApa paDe te kaheH "taDake paDe che kAMI taDake ! dharatI te bhaDake baLI rahI che !" Ama radaNAM royA ja kare, paNa A te Rtune khela che ema na samaje. tema keTalAMka mANaso paNa jIvana ane rodaNAM ja karatA hoya che. keI putra mATe te koI patnI mATe; kaI dhana mATe te kaI dhaMdhA mATe ! paNa phariyAda karyA vinA puruSArtha kara joIe, ema na vicAre. AvA saMgamAM mANasane sAcI vidyA maLe te ja mANasa jIvananAM tatvone sparzI zake. ane duHkhanA tApane, paNa jIvananA ghauM pakavavAnuM sAdhana mAnI, ene satkArI zake. viSama prasaMge mAMthI paNa kAMIka bodha meLavI jIvanane ghaDI zake. ApaNuM koI svajana marI jAya che, tyAre ApaNane keTale badhe zeka thAya che! ApaNuM mana dukhanA agAdha sAgaramAM kevuM DUbI jAya che ! paNa te prasaMge ApaNe svastha citte vicArIe ke A zoka zAthI Ape ? zA kAraNe Avyo? gAmamAM ATalA marI jAya che, chatAM AMkhe eka AMsu paNa nathI AvatuM ane atyAre A AMsuone sAgara kema chalakAI gaye? mRtyu e ja je aniSTa ane duHkhanuM kAraNa hoya te gAmamAM kaI mRtyu pAme che tyAre zeka kema ApaNane gherI vaLate nathI? mahollAmAM keImarI gayuM hovA chatAM te divase bhejanamAM miSTAnna AvyuM heya teya bhajana karatAM zeka thatuM nathI. ane pitAnuM svajana jatAM hRdaya raDe che, enuM kAraNa zuM ? enuM kAraNa e che ke, ene je Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 AtmajAgRti vyakti pratye rAga hatuM, jenA taraphathI "kAMIka maLatuM hatuM, te have baMdha thayuM che, te have maLavAnuM nathI eTale e raDe che, paNa e kone mATe raDe che ? janAra vyakti mATe nahi, paNa e vyakti taraphathI je maLatuM hatuM, tene mATe. eTale ke pitAnA artha mATe raDe che. ane e artha mANasane bIjI keI. vyakti taraphathI maLatuM hoya te te zeka zamI jAya che. dhIme dhIme zekamAM oTa Ave che ane mANasa mULa sthitie AvI jAya che. hA, Ama chatAM sneha jevI eka pavitra ane cirasmaraNaya vastu paNa duniyAmAM che. je artha ane kAmanI nahi, cetanAnI bhUkha che. A bhUkha eka AtmatamAMthI janmelI che ane bIjI koI vyakti pAsethI te maLatI nathI. jyAMthI e pragaTe che tyAM ja e vilIna thAya che. eTale AvA prasaMgamAM mANasanA haiyA upara zokanI chAyA ghaNI gherI thaI jAya che. ane AvA keTalAka prasaMgomAM te mANasa kAM jJAnI bane, kAM unmatta bane; jJAnI vicAre ke mAruM priyajana eka evA pravAse UpaDayuM che, ke jyAM aMte mAre paNa javAnuM ja che. e pahelAM gayela che, huM pachI jaIza. ema vicArI samAdhAna meLavI le che. jyAre ajJAnIne thAya che have zuM thaze? khela khalAsa ! bAjI badhI bagaDI gaI. mAre jIvanabhara jharavAnuM. have kayAM maLavAnA chIe ? jIvana zUnya thaI gayuM. ane evA vicAremAM ajJAnatA ane unmattatA vadhatI ja jAya che. A baMne prasaMgomAM priyajana te baMnee gumAvela che; paNa eka samAdhAna meLave che, bIje jhUre che. kavi jIbrAna kahe che: "When you are sorrowful, look again in your heart, and you shall see that in truth you are weeping for that which has been your delight." jyAre tamane zeka lAge tyAre vaLI tamArA hRdayamAM jaje. ane tamane jaNAze ke sAce Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atmijAgRti ja tame tene mATe raDI rahyA che je tamArA harSane viSaya hate, eTale je harSa Ape e zoka Ape ja Ape. e zokane TALavAne mAga eka ja che ane te AtmAnuM jJAna ane prakRtinuM UMDANa! AtmajJAna thatAM zeka ke haLave thAya che enuM A eka javalaMta daSTAnta tamArI sAme mUkuM chuM. zAkanA taLiye zAnti zANuM sumati bhagavAna mahAvIranI vANI sAMbhaLavA gaI hatI. ene pati AtmArAma bahAra gaye hate. enA baMne yuvAna putre taLAvamAM snAna karavA gayA hatA. ' sumatie vyAkhyAnamAM sAMbhaLyuM jyAM saMga che, tyAM viyeAga che. AtmA sivAya jagatanI pratyeka vastu vikhUTI paDe che. Aje ApaNe jenA mATe hasIe chIe te ja vastu AvatI kAle raDAve che. AnaMda ane zoka eka ja trAjavAnAM be pahelAM che. anaMta samAdhine mArga eka ja che. mohano tyAga ! A mehano tyAga janme che AtmAnI ekalatAmAMthI ! sumatie A upadezane pitAnA haiyAnI dAbaDImAM jhIlyA ane ene ja vicAra karatI, ene jIvanamAM vaNavA mathatI, e ghera AvI tyAre samAcAra maLyAH "enA nahAvA gayelA baMne dikarA DUbI maryA che. pahelA eka nahAvA paDayo, paNa e te kIcaDamAM khuMcate jaNa. ene kADhavA bIje gaye paNa e khuMcate chokaro bIjAne bAjhayo ane baMne phUkhyA.' ' juvAnajodha be dikarA jAya te kaI mAtAnuM haiyuM zokamAM na DUbe? sumatinA haiyAnA kaTake kaTakA thavA lAgyA. e zokanA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti jhaMjhAvAtamAM gherAI gaI, ene mUcha AvI, ane e dharatI para DhaLI paDI. thaMDI vAre e mUccha UtaratAM, enA haiyA para, jJAnavacane AvavA lAgyAM jyAMthI AnaMda Ave che tyAM ja zeka hoya che, ane e zekanA taLiyAmAM je zAMti hoya che. zokane ulecI nAkhe, zAMti tyAM ja jaDaze. samatine zeka dhIme dhIme ulecAte gaye ane e. UMDo ne UMDI UtaratI gaI, jyAM jIvananI parama zAMti hatI! eNe potAnA baMne pusenA dehane pathArImAM padharAvyA emanA para zveta vastra oDhADayuM ane patinI pratIkSA karatI vicAramAM DUbI gaI. '. AtmArAme DelImAM paga mUkyo ane ene AnaMda UDI gaye, ene vAtAvaraNamAM kAMIka zokanI havA lAgI. reja e ghera Avate tyAre enI patnI hasatA mukhe enuM svAgata karatI paNa Aja te e udAsa hatI. AtmArAme pUchayuM - "kema? Ama udAsa kema? zuM thayuM che? tuM te jANe gharamAM zikane sAgara lAvI che!" kAMI nathI. e te pADozI sAthe ja kalaha thaye che." zikanA bhArathI namelI pAMpaNone UMcI karatAM sumatie kahyuM AtmArAmane Azcarya thayuM. sumatine svabhAva e jANute hate.. AkhuM gAma garama thAya te meM enI AMkhamAM zItaLatAne sAgara laherAto hoya evI e zAMta hatI ane evI ja e zANI paNa hatI. eNe gabharAIne pUchyuM: "evuM te zuM thayuM ke tAre kajiye kara paDyo?" - "kAMI nahi, vIza divasa para ApaNA saMbaMdhIne tyAM lagna hatAM tyAre huM paDezIne tyAMthI be ratnakaMkaNa paheravA lAvI hatI. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti Aje e mAgavA AvyA. meM na AkhyAM eTale bolavuM thayuM ane kalaha vadhe." sumati ATaluM daiyapUrvaka belI gaI paNa enA avAjamAM jarA viSAdanI chAyA hatI. * "tuM ye kharI chuM. pArakA kaMkaNuM kyAM sudhI rakhAya ? ene mAlika mAgavA Ave tyAre ApI devAM ja joIe ne ! tArA jevI zANI strI AvI vAta para kalaha kare te thaI rahyuM nA? kaI jANe te ye hase evI A vAta che. jA, jA, jaldI daI Ava." ene UbhI karatAM AtmArAme mIThe Thapake Ape jarA UbhA te rahe. tame e ApI AvavAnuM te kahe che, paNa mane e keTalAM game che! mAruM mana emAM keTaluM rame chee tame jANe che ? kevAM suMdara e ratnakaMkaNa che! ene ghATa, enI jhINI jhINI kArIgarI jenI joDa na jaDe! ane enA rano paNa kevAM tejavI che? nAtha, mane te e pAchAM ApavAnuM ja mana nathI thatuM. thAya che, rAkhI lauM. pachI thavAnuM haze te thaze. kajiye te kajiye !" ATaluM kahetAM kahetAM te sumatinuM hRdaya bharAI AvyuM. enI pAse jJAna hatuM, chatAM viSAda kAMI ocho na hato ! paNuM Aje tane thayuM che zuM? tuM pAgala to nathI thaIne! are, tuM A zuM bolI rahI che? je vastu pArakI che te keTalA divasa rakhAya? enA para mamatA karavI, ene potAnI mAnavI ane "mArI kahI zeka kare e ajJAnatA nahi te bIjuM zuM che? pArakI vastu te jema vahelI apAya tema sAruM." zikhAmaNuM ApatAM AtmArAme kahyuM. sumati UbhI thaI. eNe patine hAtha jhA, ene hAtha dhrujate hate. ene tammara AvI rahyAM hatAM. enI chAtI para bhAra hate. paNa "zramaNa bhagavAna mahAvIranA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 AtmajAgRti jJAnanA bela enA AtmAne AzvAsana ApI rahyA hatA. e. patine aMdara derI gaI. ( phUla jevAM pitAnAM be bALakanA mRta deha para oDhADeluM zveta vastra eNe ucakI lIdhuM ane jJAnanA prakAzathI prabuddha banelI sumatie kahyuM: "nAtha ! A ApaNu be ratnakaMkaNu, eka sAthe varSanuM, bIjuM vIsa varSanuM. Aja sudhI ApaNe emane rAkhyAM, sAcavyAM, paNa Aje emane samaya pUro thaye* ane emaNe emane mArga lIdhe. ApaNe emanA na hatA, e ApaNA na hatA. thoDA samaya mATe ApaNane e maLyA hatA. have emane nisarganA khoLAmAM zAMtipUrvaka dharavA e ApaNuM kartavya che. enI pAchaLa zeTha ane rudana vyartha che, gayelI vastu AMsuthI paNa pAchI vaLatI nathI. maunanI zAMtimAM ApaNe emane vidAya ApIe." AtmArAma te A joI tyAM ja Dhagale thaI gaye. thoDI kSaNa mATe tyAM gaMbhIra stabdhatA chavAI gaI. gharamAM, havAmAM, vAtAvaraNamAM badhe ja stabdhatA hatI. aMte e pitAnI AMkhamAM AMsunuM pUra dhasI AvyuM. eNe AMsunA paDadAmAMthI joyuM te sumatinI AMkhamAM paNa be metI jevAM AMsu hatAM, paNa enA para jIvananI UMDI samajaNanAM ujajavaLa kiraNe prakAzI rahyAM hatAM. zraddhAnI nyAta A prasaMga parathI samajI zakAya che ke AtmAnI jAgRti zuM kAma kare che! jene AtmA jAgRta che te ja zeka-meha para vijaya meLave che. paNa je jIvanamAM hAre che, muMjhAya che tenuM kAraNa AtmajJAnane abhAva che ane tethI ja vipatti ke aMtarAya AvatAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti 15 e thaMbhI jAya che, gabharAya jAya che ane dhyeyamAMthI vicalita thaI, bIjA mA bhaNI vaLe che. paNa je mANasa AMtarapreraNAthI prerAIne kArya kare che, jIvanane samajIne jIve che e game tevA viparIta saMjogomAM paNa-jenA para pUrNa vizvAsa rAkhyuM hoya e sAthI sAthe choDIne cAlyo jAya evA saMjogomAM paNa-yane khayA vinA, bhaya rAkhyA vinA AgaLa vadhe ja jAya che. AtmajJAnI, lekenA abhiprAyanA AdhAre nahi, paNa pitAnA AtmAnA abhiprAyanA AdhAre AgaLa vadhe che. e to kahe cheH lokone hasavuM hoya te hasavA de. bakavuM hoya te bakavA de; paNa mAre paMtha aphara che." ene pitAnA pratyeka pagalAmAM zraddhA hoya che. ene pitAnI pratyeka kriyAmAM niSThA hoya che ane pote svIkArela dhyeya pAchaLa samapita thavAne enAmAM adamya utsAha hoya che. AvI vyakti mATe kahI zakAya ke ' In the long run he shall be happy and prosperous. paNa je mANasa kArya kare che, paNa enA pariNAmanI javAbadArI letAM gabharAya che. e saphaLa kema thAya ? ene phUla joIe che paNa kAMTA nathI khAvA. ane kAMTA vAge che tyAre ene dara karavA mATe e jyAM tyAM prAthanA karate phare che. sahanazIlatA ane sAdhanA vinA siddhi nathI. e vAtane jANe mAnavI kSaNabhara bhUlI jAya che. - sekreTisa te prArthanA karatAM kaheH "bhagavAna, huM eka ja mAguM chuM. agya vastu huM mAguM te paNa tuM ApIza nahi ane yogya vastu huM na mAguM te paNa tuM Apaje ja mANasa je A Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti rIte vicAre te ene duHkhamAMya sukha lAge. ene thAya ke gumaDuM pAyuM che te enuM oparezana anivArya che, vedanA, veThayA vinA dada kema maTe? vedanAne veThayA vinA vipatti kema TaLe? zreNika narakamAM paNa mAnasika zAMti anubhave che. dehane vedanA thaI rahI che, zarIramAM Aga che, paNa AtmAmAM zItaLatA che, kAraNa ke e samaje che ke jeNe karyA che, te bhogave che. A dehe bIjAne duHkha dIdhAM che, te Aje ene duHkha maLe che, eNe bIjAne bALyA che te Aje e pote baLe che. emAM mAre zuM? AtmA e dehathI tyAre che. bITIe keTa TAMgyuM hoya, e saLagI UThe, baLIne khAkha thaI jAya te enA mAlikane nukazAna thAya, paNa e dAjhe te nahi ne? kAraNa ke deha keTathI bhinna che. tema AtmA paNa dehathI bhinna che, chatAM Aja AtmAno prakAza A dehathI DhaMkAI gaye che. kALanA vikarALa paMjAmAM dhvaMsa thatI vastuone joIne zekasapIara kahe che - Ruin hath t'aught me thus to ruminate. That Time will come and take my Love away. This thought is as a death which can not choose. But weep to have that which it fears to lose. vinAze mane A rIte vicAra karatAM zIkhavyuM che ke kALa Avaze ne mArI priyatamAne paNa mArAthI dUra laI jaze. A vicAra eka mRtyu samAna che ke jene mATe rudana sivAya bI kaI mArga nathI kAraNa ke je vastu teNe prApta karI che tene gumAvavAne tene sadA bhaya rahe che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti arpaNane Ataza. prakRti ane mAnavahRdayanI mahattAne gAnAra A mahAkavi paNa ahIM ke gamagIna che ! AvI gamagInImAM zAMti keNa Ape? araNya jevI ekalatAmAM AzvAsana keNa Ape ? mANasa samyagudarzana dvArA jIvananA AvA duHkhada prasaMgone paNa eka judI ja daSTithI-eka judA ja bhAvathI-AvakArI zake. mane yAda che. AjathI lagabhaga paMdara varSa pahelAM eka vAra ame mitre nAsika paryaTana mATe gayelA. tyAM rastAmAM regiSTha dazAmAM eka sAdhu beThA hatA. tenA zarIra paranAM gumaDAM para kIDA khadabadatA hatA. kIDA eTalA badhA hatA ke gumaDAMmAMthI gabaDIne nIce paDe. paNa pele sAdhu bahu jabare ! nIce gabaDelA e kIDAne uMcakIne gumaDA para mUkatA kaheH "are, bAhara kahAM jAtA hai? baiTha Idhara, bAhara bhUkhA mara jAyagA." AvI rIte gumaDAM khadabade che, chatAM e masta che. enI mastInuM kAraNa e ja ke duHkhane svecchApUrvaka svIkAravAnuM enI pAse AtmAnuM darzana che. bhagavatasiMhane phAMsIe caDAvatAM pahelAM mAphI mAgavA samajAvyA. paNa eNe te dezAbhimAnanI bharatImAM eka ja kahyuM keI paNa dezane nAgarika pitAnA dezanI AjhAdI mATe je kare che te ja meM mArA deza mATe karyuM che. ane te barAbara che ema kahI phAMsInA deraDAne paNa phUlanI mALA gaNIne e bheTI paDaze. AvI phanAgIrI ane AvI khumArI mANasamAM kayAre Ave? kaI paNe udAtta hetu mATe mANasa nirNaya kare che, tyAre ja enAmAM ApaNane A Ataza pragaTe che. A mastI, A Ataza rUpiyAthI ke sattAthI nathI maLato, paNa AmAnI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ L AtmajAgRti pra,mANika niSThAmAMthI pragaTe che, ane te prasaMge mRtyunA paNa eka prakAranA AnaMda mANI zakAya che. mALA cheDI anaMta gaganamAM UDatA paMkhI jevA. mAnavI ane mALA. AtmapaMkhI ! tuM aLavihArI che. anata AkAzamAM U nAra tuM mukta pukhI che. mALAmAM tu' vase che, paNa sALA e tu nathI. mALA tArAthI bhinna che. tuM tAza mALAne svaccha che suMdara rAkhaje. kAMTA-jAkharAM, lAvIne tArA mALAmAM na bharate. nahi te avasare tu ja emAM bharAI jaIza UDavA dhArIza tyAre nahi UDI zake ane tArA mALAnA dvAra paNa meTAM rAkhaze ke jethI UDatI vakhate tArI pAMkhone ijA na thAya. mANasA ghara IMTa cUnAthI bAMdhe che. pa'khIe mALe ghAsathI bAMdhe che-dehane rahevAnA mALe iTa, cUnA ne mATIthI kha MdhAya, paNa re ApaNA AtmAnA mALe karyo ? A deha e AtmAne mALA che. paMkhI jema maLAne mUkIne UDe che ane mANusa agalAne cheDIne bahAra viharavA jAya che, tema AtmA A phreDane cheDIne paheAkanA pravAse UpaDe che. pakhIne mALe sAthe nathI Avate. mANasane magaaA sAthe nathI AvatA, AtmAne A deha sAthe nathI jatA. chatAM pukhIne ane mANasane kevI mamatA che ? eka bhAine pUchyuM: A bagaaA kAne che ? eNe peAtAnI chAtI para hAtha mUkatAM garvathI kahyuM: mArA che. ApajotA nathI? baMgalA para mAruM ja nAma che!" ema kaho eNe takatI sAme AMgaLI cIdhI, paNa A bheLA jIvane vicAra zu nathI AvatA ke A katyAM tAre che ? tArA dAdA mUkIne gayA, tArA bApA ya mUkIne gayA ane have thADA divasamAM tu ya mUkIne javAne. tArA sagA dikarA pazu tArI agni-saMskAra A ( C Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAgRti 19 kaMpAunDamAM nahi karavA de. tane te uMcakIne jamAlapura bhegA karaze ! chatAM makAna joi malakAya che ane kahe che. A mAruM' che! AthI mamatAvALA mANusA karatAM te paMkhI sArAM ke samaya Ave, Asakti rAkhyA vinA mALA mUkIne UDI jAya. * mANusa pettAnA mALA mATe keTalI muzIkhata uThAve che? TukaDA jamIna mATe kevAM verajhera khAMdhe che? mALAnI ciMtAmAM aMtasamaye ApaNA AtmapakhI ja aTavAI jAya che! mANasa jAge te ciMttA bhAge. mANasane khyAla AvavA joie ke enA dehamAM keAI mahAna vase che. izvara vase che, paramAtmA vAsa kare che. AvA vicAra Ave te mANasa kevA nirbhaya rahe ? enA mepa2 abhayanu kevu teja camakatu hAya ? atyAre mANasanI evI sthiti che ke eka pradhAna sAthe vAta karavI hAya tAya enA hAtha dhrUje ane jIbhanA leAcA vaLI jAya. jo ke Ave! mANasa paNa peAtAnA nAkara AgaLa ke peAtAnA Azrita AgaLa dama mAratA haiAya che, paNa ethI kAMi tejasvitA AvI gaI ema na kahevAya. mANasane pichAnavAnI rIta e sabhyatA che. je sabhyatAthI eka pradhAna sAthe varto e ja sabhyatAthI tamArA nAkara sAthe paNa varto ane je gaurava tamArA mANaso AgaLa batAvA e ja gorava eka pradhAna sAme paNa rAkhe. valasADanA sTezane eka yuropiyana phUTa kalAsanA AkhA DakhkhA rAkIne beThA hatA. je kai e DakhkhAmAM besavA Ave enI sAme e ghUrIne pUche: Who are you ? tuM kANu che ? curApiyananA A prazna sAMbhaLatAM ja AvanAra bhAge. evAmAM eka AtmagauravavAna yuvAna Ape. eNe bAraNuM ughADyuM. tyAM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti pele ghUrako "Who are you? yuvAne zAMtithI kahyuM..an your father-huM tAre bApa. pele yuropiyana khuza thaI gaye. eNe kahyuM: Come in pelA yuvAnane pitAnI pAse besADatAM eNe kahyuM tamArA jevA gauravavALA ane nirbhaya mitranI mAre jarUra hatI, kAraNa ke bIkaNuM, nirmAlya ane DarapakanI sAthe besavAmAM paNa pApa che. kAyaranI mitrI nakAmI. ethI saMskAra na Ave, saMyama paNa na Ave ane pratiSThA paNa na maLe - sebata uttamanI joIe. ApaNAthI adhika guNasaMpanna mANasanI sebata karIe te enA guNa ApaNAmAM Ave ane adhamanI sebata karIe te ApaNA guNa jAya ane enI adhamatA ApaNAmAM Ave. saDelA pAna sAthe mUkelAM sArAM pAna paNa saDe che ane e tAjA pAnane paNa DAgha lAge che. - ApaNA AtmAnI paNa e ja dazA che. viSaya, vAsanA ane vRttionA saMgathI e pitAnuM svarUpa, pitAnI zakti ane pitAne prakAza bhUlI gayela che. ' siMha ne gheTAM eka siMhaNanuM bacyuM hatuM. enI mA ene janma ApI tarata maraNa pAmI. mAviheNuM A siMhabALane eka bharavADa UMcakI lALe ane pitAnAM gheTAnI sAthe ene paNa vADAmAM pUryuM. dUdha para e moTuM thavA lAgyuM. gheTAM-bakarAM jaMgalamAM caravA jAya tyAre A paNa emanI sAthe jAya. e badhAnI sAthe A evuM te haLI gayuM ke pitAne paNa teomAMnuM eka mAne ane meM beM kare. bhAraMvADa sisakArA kare tyAre gheTAM sAthe te paNa bharavADa pAchaLa doDe. siMhaNanuM paDakhuM sevyuM hata, mukta jaMgalamAM ucharyuM heta ane siMhaNane dUdhane pAmyuM heta te e garjanA karI svataMtra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti 21 rIte vanavihAra karI zakata, paNa A te gheTAM sAthe rameluM. AmAM ziya ke zakti kema pragaTe? eka vAra saritAkinAre A gheTAM pANuM pI rahyAM hatAM tyAre parvatanI guphAmAMthI kaI siMha bahAra AvyA ane parvatanI Toca para AvI eNe garjanA karI, trADa sAMbhaLI gheTAM ne bharavADa te jIva laI nAThA. A siMhabALa paNa deDayuM, eNe deDatAM DatAM pAchuM vALIne joyuM. tyAM baMnenI AMkhe maLI. Toca para rahelA siMhane thayuM ke A te mAre jAta bhAI che. siMha gheTAnA TeLAmAM kema? A mArAthI kema Dare che? eNe garjanA karI kahyuM vicAra kara. doDa nahi. ApaNe eka ja kULanA chIe. tAre mArAthI DaravAnuM nA hoya. tuM paNa mArI jema garjanA karI zake, trADa nAMkhI zake, pUchaDuM pachADI zake ane mukta rIte A jaMgalamAM viharI zake. je tuM tane oLakhe te! paNa ema kAMI e mAne? varSothI ghara karIne beThelI vAta eka kSaNamAM kAMI nIkaLI jAya? e to nADuM ane gheTAnAM TeLA bheguM thaI gayuM. paNa pelA sihanA chelA zabdonA paDaghA enA magajamAM ramavA lAgyA, " tuM tane oLakha. garjanA karavA prayatna karI je." A zabdo enA manamAMthI kemeya khase nahi, eNe avAja karavA prayatna Adaryo, paNa beM beM avAja nIkaLe. ghaNuM kALanA gheTAnA sahavAsathI e pitAne avAja paNa khoI beThuM hatuM, - eka sAMje saritAkinAre e siMha pANI pIvA gaye tyAre eNe pitAnuM pratibiMba pANImAM joyuM te pitAnuM zarIra A gheTAM jevuM nahi paNa pelA siMha jevuM hatuM! have ene siMhanA zabdomAM vizvAsa beTho. eNe prayatna Adaryo. eka vAra-be vAra-traNa vAra ane enA avAjamAM raNako Ave. gheTAM bhaDakayAM. bhAgavA lAgyAM siMhamAM AtmavizvAsa pragaTa. eNe jarA jera karyuM tyAM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmaNi bharavADa ane gheTAMnA kALajAM phADI nAkhe evI garjanA enA avAjamAMthI pragaTI! bharavADane gheTAM have UbhAM rahe? siMhe pitAnA varUpane oLakhyuM te te vanarAja thaye, mu thaye. " tame paNa tamArA svarUpane oLakhe. jIvananA unnata zikhara para caDhI garjanA kare, siMhavRtti keLave, tamArI AsapAsa re ghAlIne beThela vAsanAnAM bakAM bhAgavA mAMDaze. mArI trADa sAMbhaLI lalasA te jIva laI deDaze. Aja sudhI IndriyenA sahavAsamAM rahIne AtmA potAnuM svarUpa, pitAnI zakti, pitAne zAzvata prakAza badhuM ja bhUlI gayA che ane indriyanI preraNAthI vAsanA pAchaLa paravaza banIne daMDe che. ene jagADe. jIvanadrAe. ApaNane saMbodhe che. jAge ane jue, tame keNu che? tamArAmAM kevI adamya zakti chupAyelI che! tame dhAre te karI zake. je duniyAmAM mahAna thayA te tamArAmAMnA ja eka hatA. bha neminAthane zrI kRSNa pUchayuM tyAre ane bha0 mahAvIrane magadhapati zreNike pUchyuM tyAre emaNe A ja uttara Ape have tamAre AtmA paNa mArA jevuM ja che ane mArA jevuM ja sthAna tamane maLavAnuM che, paNa Aja tamAre AtmA karmone AdhIna che eTalI ja bhinnatA che. karmanA ane vRttionA kSaye ApaNe samAna chIe-siddha-buddha-mukta. - baMdhuo, AjanA pravacanane upasaMhAra karatAM eka ja vAta have kahevAnI che. tame tamArI indriyano, tamArA manane, tamArI covanavatI zaktione ane tamArI buddhino tame e rIte upayoga karajo ke jethI tamAre AtmA Aja jyA che tyAMthI AvatIkAle eka kadama AgaLa hoya ane tamArA pratyeka nava prabhAvamAM AtmajAgRtibharI pragati heya! Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra maMgaLa - [ prasiddha vA munirAja zrI caMdraprabhasAgarajI tA. ra7-10-14 nA amadAvAda elisabrIja khAte caMdranagaramAM Avela jANItA lekhaka zrI jayabhikhkhanA nivAsasthAne padhAryA hatA, nava vAge vyAkhyAna goThavavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge suprasiddha sAkSaravarya nI dhUmaketu, saMdeza patranA sahataMtrI zrI jayaMtakumAra pAThaka, sIjIvananA taMgI kI manubhAI jodhANI, navacetananA taMtrI zrI cAMpazI udezI, gurjara graMtharatna kAryAlayavALA kI goviMlAla, mAjI keLavaNI adhikArI manubhAI parIkha, Do. giradharalAla parIkha, jANItA citrakAra zrI chaganalAla jAdava tathA vikhyAta tasvIrakAra zrI jagana mahetA vagere upasthita hatA temasaMge Apela maMgaLa pravacana.] cattAri paramaMgANi, dullahANiha jNtunno| mANusattaM suI saddhA, saMjamammi a vIriaM / -uttarAdhyayana sUva A cAra sAdhane A cetanane ghaNAM ja durlabha che. mAnavatA, dharmazravaNa, zraddhA che. ane saMyamamAM vIyarane parAkramane upara. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke cAra maMgaLa che vidAya veLAe pitA jema potAnA suputrane chelA vArasAnI bhalAmaNa kare che, tema bhagavAna mahAvIre pAvApurImAM deha chatAM pahelAM mAnavajAtane A cAra aMge kahyAM. mahAnubhAve ! A vizvamAM A cAra aMga parama maMgaLa che. manuSyatva, zAstranuM zravaNa, zraddhA ane saMyamamAM puruSAthI." mahattA manuSyajanmanI nahi, manuSyatvanI che. manuSyatva vinA A manuSyajanma bhayarUpa che. Aje vizvamAM manuSyo te abajonI saMkhyAmAM che, paNa manuSyatva na hovAne lIdhe, ATalA vijJAnanA sAdhane hovA chatAM, azAnti che, hiMsA che, bhaya che. catura mANasa potAnA cAturyathI anyane chetarI rahyo che. baLavAna mANasa potAnA baLanA pratApe bIjAne dabAvI rahyo che, sattAvAna mANasa potAnI sattAthI sAmAne nirdaya rIte kacaDI rahyo che, zrImanta mANasa potAnA dhananA jere mANasane gulAma gaNa kharIdI rahyo che. A badhuM banI rahyuM che, kAraNa ke manuSyatva naSTa thaI rahyuM che. e manuSyatva e gulAbanuM phUla che. phUlane uSNa jaLamAM ukALaze teya e pANIne gulAbajaLa banAvaze, ene UkaraDA para pheMkaze teya e tyAM paDayuM paDayuM suvAsa prasarAvaze. ene suMdarI veNImAM zuM thaze teya e tyAM zebhAmAM abhivRddhi karaze ane kaI bhakta ene prabhunA mastaka para caDhAvaze te teya eTalI ja Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra maMgaLa namratAthI sirabha mahekAvazeene game tevAmAM maka, paNa e pitAne dharma nahi cUke. * manuSyamAM manuSyatvajIvaMta hoya che tyAre e paNa sumananI jema mahekatuM hoya che. e je catura hoya te bheLA mANasane buddhibharI salAha Ape, e lekhaka hoya te ziSTa sAhitya sajIne samAjane samAge vALe, e baLavAna hoya te nibaLanuM rakSaNa kare, e sattAvAna hoya te prajAne sahAyatA Ape, ne dhanavAna hoya te e nidhanane mitra bane; kAraNa ke enuM manuSyatva ene AvAM sArAM kAryo karavA avirata preratuM ja hoya che. sUryane prakAza jagatane lekavyavahAramAM prere che, tema manuSyatva bhalAInI pravRttimAM prere che, sUryanA prakAzamAM prANIsamUha abhaya hoya che, tema manuSyatvanAM prakAzamAM mANasane pratyeka vyavahAra abhaya heya. Aja tame joze te manuSya sAmA manuSyathI cetIne dUra dUra cAle che, kAraNa ke manuSyatvane hAsa thaye che, mATe manuSyajanmane maMgaLamaya banAvavA manuSyatvanI punaH pratiSThA karo. bIjuM maMgaLa che-zAstranuM zravaNa. manuSyatvane vikAsa karavAmAM zravaNa khUba sahAyaka bane che. mANasanuM mana pAchuM jevuM che. e sadA nIcANavALA pradezamAM jatuM hoya che. emAM paNa je DhALa maLI jAya te te pUchavuM ja zuM ! ene vega dviguNita thaI javAne-khUba ja vegathI nIce javAnuM. mANasanuM mana nIce jaI ja rahyuM hatuM, emAM vAsanAthI bhabhUtuM raMgIluM vAtAvaraNa maLyuM. Dagale Dagale vilAsI gItanuM zravaNa vadhyuM. mana vadhAre ne vadhAre agAmI banyuM. ' AvA saMgamAM nIce lapasatA manane UMce laI janAra ya te te sazAstranuM zravaNa che. jema paMpathI pANe UMce jAya che, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti tema mahAna puruSanA jIvanazravaNathI sANasanuM mana UrdhvagAmI thAya che. ane jenuM mana pavitra ne nirmaLa hoya che, te ja AnandamAM rahI zake che. Ananda jagatanI vastuomAM nathI, paNa nimaLa manamAM che. manamAM nIcatA hoya, apavitratA haiya, adhakAra heya, tyAre te aneka sAdhane levA chatAM paNa nirbhaya ananda maLatuM nathI. ane keTalIkavAra te UMDe UMDe vedanAdaMzathI mANasa pIDAte hoya che. ahIM bhagavAne vAcana karatAM zravaNuM eTalA mATe kahyuM che ke, ethI cAritrazIla puruSanA sAnidhyano lAbha maLe. enI vANuMmAMthI nItaratI cAritryanI umA zrotAnA haiyAne bharI de. te ziyALAmAM agni para lakhela vivecana vAMcavAthI uSmA nathI maLatI, paNa agninA sAnidhathI ja umA maLe che, tema pustakanA vAcana mAtrathI ApaNAmAM parivartana nathI AvatuM, paNa cAritryavAna puruSenI upAsanAthI ApaNA jIvanamAM tyAganI bhAvanA Ave che. ane e Adarza mAnavInI chApa, upadezanI sAthe sAthe ApaNA haiyA para aMkita thAya che. ahIM eka vAta khUba sUcaka che. ApaNe jene sAMbhaLIe te tyAgI have joIe. tyAgI eTale mAtra kapaDAM badalAvIne beTho nahi, paNa niHspRhI ne saMyamI. evA nispRhI puruSanA mukhamAMthI nikaLela vANu nirmaLa pANInuM kAma kare che. pANIthI jema zarIrane ne vone maLa dUra thAya che, tema AvI vANIthI ApaNu AtmA para caDhelA maLane kSaya rthAya che. trIjuM maMgaLa te zraddhA. zraddha e mAnavInuM parama dhana che, mANasa ja pAse zraddhAnI mUDI hoya te e jIvanamAM pragati karI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara maMgaLa zake che. jyAre zahA khUTe tyAre mAnavapragati thaMbhe che, jIvanano viSama ne vikaTa paMthamAM mANasa kahAnA pAyathI ja AgaLa vadhI zake che. jyAM buddhi kuMThita thAya che, tyAM zraddhA mAge che che. zraddhAne A je te vijaya nathI. - mANasa kaI paNa vastune prAraMbha tyAre kare che, jyAre enI e vastu pratye zraddhA hoya. paNa e vastu pratye zraddhA kayAre jAge? jyAre ene pitAnA jIvanamAM zraddhA hoya, paNa ene e jIvanamAM zraddhA paNa tyAre ja jAge, jyAre ene potAnA AtmAnA astitvamAM asIma zraddhA hoya. A AtmazraddhAvAna mANasa ja AkhA jagata sAme bAtha bhIDI zake, cethuM maMgaLa te saMyamamAM puruSArtha. mANasa dhana raLavAmAM, ene sAcavavAmAM, vilAsa vadhAravAmAM puruSArtha kare che, paNa saMyamanI vAtamAM e puruSArthahIna banI jAya che. bhagavAna kahe che: "tuM tAre puruSArtha bhegamAM nahi, tyAgamAM kara." * , bheguM karavAnuM kAma te eka bhIkhArI paNa karI zake che, emAM puruSanI mahattA zI? eka bhIkhArI pAse be DabalAM hoya ne mAgamAM trIju DabaluM maLe, te ene e jheLImAM nAkhavAne. bheguM karavAnuM ne bhegavavAnuM kArya te bhIkhArI paNa karI zake, mahattA tyAganI che. tyAga mATe amIrI joIe, mahAna hRdaya joIe, prakAzamaya daSTi joIe. saMyama ekadama nathI Avato. IdrinA gheDA tophAnI che. emane vaza karavA ke prabaLa puruSAtha joIe ! emane meMmAM saMyamanI lagAma na hoya to te ApaNA jIvanane kyAMya phagAvI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AtmajAgRti che, kAraNa jagata prabhothI bhareluM che. AvA pralebhanabhaya mArgamAM jIvanarathane salAmata rIte laI je hoya te saMyama vinA kema cAle? ghaNA mANaso kuzaLa hovA chatAM jIvanamAM AgaLa vadhI zakatA nathI, emane zaktio maLI hovA chatAM antima vijaya maLatuM nathI, enuM kAraNa e ja ke, e saMyamamAM nirbaLa hoya che. ethI emanI sAdhanA mAtra vyathA jAya che, mATe mAnavajIvanane vijayavaMtu banAvavA tamArI zaktione, tamArI AvaDatane, tamArI buddhine, tamArA puruSArthane saMyamamAM joDe. mAnavajIvanane parama maMgaLa evI A cAra vAta bhagavAne zrI uttarAyayana sUtramAM kahI che. Aja jagatamAM azAnine dAvAnaLa pragaTyo che. zAntinI vAte mAtra havAmAM ja che. vAstavika jagatamAM te buddhizALI mANasane paNa koI mArga dekhAtuM nathI. cAre bAju AganA bhaDakA che. evA TANe mANase "mANasa" banavA mATe ne zAntinI duniyA UbhI karavA mATe paNa A maMgaLa satyane pracAra sAhityamAM karavo rahyo. ane A aMgene AcAramAM vaNavAM rahyAM. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma [ amadAvAda jaina maracanTa se sAyaTInA pAlakhIvALA holamAM tA. 5-1-5 nA roja "jIvanamAM dharma' e viSaya para apAyeluM eka mananIya vyAkhyAna ] dharmasya phalamicchanti dharma necchanti mAnavAH phalaM pApasya necchanti pApaM kurvanti sAdarAH mANase dharmanuM phaLa-pariNAma Icache che. paNa temane dharma Acara nathI. ane pApanuM phaLa joItuM nathI chatAM pApa Akho divasa prema pUrvaka kare ja jAya che ! Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma che esesererese jIvana vyavahAramAM dhamanI agatya zI che, tene. Aje ahIM vicAra karavAnA che. jagata AkhuM AbAdI, sukha, zAMti, AnaMda ane saMpattinI IcchA kare che, paNa te maLe zAthI? kAraNane vicAra kaI karatuM nathI ! kAya joIe che, paNa kAraNa nathI joItuM ! paNu e kema bane? dhama sukhanuM vRkSa che, ane sukha dharmanuM phaLa che. phaLa kone hoya? jhADane heya. jhADa vAvIe nahi te phaLanI prApti kyAMthI thAya? kerIo joIe che paNa AMbe vAva nathI. dharmanuM phaLa meLavavuM che, paNa dharma Acara nathI. te phaLa kevI rIte maLe! , pApanuM phaLa barabAdI, duHkha, azAnti, zoka ane daridratA che. ghauM Turvati tA: cevIse kalAka pApamAM racyApacyA rahevuM che, pApanI pravRtti karavI che, pApamaya jIvana jIvavuM che ane puNyanA phaLanI AzA rAkhavI che, te kevI rIte bane ? gamAra paNa e vicAra nahi kare ke bAvaLanAM bI vAvIe ane AMbe UgI nIkaLe! jIvanamAM pApanuM paribaLa che. vANI, vartana ane vAcana mukhyatve vilAsa taraphI che, ane phariyAda karIe chIe ke sukha maLatuM nathI ! paNa sukha Ave kayAthI? sukha joItuM hoya te dhamamaya jIvana banAve; paNa dharmanI vAta Ave tyAM te kaheze ke purasada nathI. paNa yAda rAkhajo ke eka divasa tamAre parANeanicchAe paNa purasada kADhavI paDaze, ane te aMtima paLe Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma tamAruM ghara game teTalA bhayathI chalakAtuM haze te te AkaruM lAgaze, bhAre paDaze. A ja sukhanAM sApane e vakhate bhayaMkara lAgaze. Aje ahIM paNa keTalAya evA bAhya daSTie sukhI dekhAtA mANase haze, jenA aMtarane duHkhane kaI gupta kIDo satata kerI khAte haze ! masAlA nAkhI dUdhapAka banAvyuM hoya, aMdarathI sugathI maheka AvatI hoya, tene pIvA mAM sudhI kaTare laI jaIe, tyAM koI kahe ke emAM jhennAM be biMduo paDyAM che, te tatta ApaNe e kaTora pheMkI daIe chIe. tene pItA nathI, zuM kAraNa? kAraNa e ke varatu suMdara che, tenA prati prIti paNa che, paNa te preya che tevI zreya nathIH vastu suMdara hovA chatAM mArI nAkhe tevI te cIja che. tema jyA jyAM dhama nathI tyAM tyAM badhuM hoya te paNa te mizrita che. dharma vinA jIvanamAM sukha nahi, zAMti nahi. jema zarIra sAruM na hoya te ame teTale pise hoya te paNa mANasane cena paDatuM nathI, tema jIvanamAM dhama na houM te bahAranI game tevI vastuo paNa AtmAne zAMti ApI zaktI nathI. aMtara ujajaDa che , A jagata para najara nAkhe ! bahArathI sukhI dekhAtA aMtarathI baLI rahelA jaNAze. temane bahArathI jonAra keI bhale kahe ke, "bhAI ! tame tA parama sukhI che.' paNa sAMbhaLanAranuM aMtara jANatuM hoya che ke temanA aMtamAM keTalA kAMTA bharyA che ! pitAnI pIDA pAte ja jANe! kapaDAM utAre tyAre zarIra paranAM gumaDAM dekhAya. bahArathI te sau kahe ke, "bhAI dasa lAkhanA dha che, babe moTare che ane AlIzAna baMgale che, zuM vaibhava che!" paNa ekAntamAM ene pUchaze te kaheze ke, "A badhuM che, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AtmajAgRti paNa bhAIlA! aMtarane bAga ujajaDa che. aMtarane te A ukaraDe lAge che." jIvanamAM dharmanuM saMgIta nathI, tethI ja bahAra ne aMtaramAM bheda che. hamaNAM chApAmAM vAMcyuM haze. eka karoDapati eraplenanA akasamAtamAM marI gaye. e ghaNe vaibhavazALI hate. pitAnI AvaDatathI teNe pitAne te Dhaga karyo hato, ane jhaverAtanI peTIo bharI e bahAragAma eroplenamAM jatuM hatuM. rastAmAM eraplena saLagyuM ane AkAzamAM e paNa saLage. dharatI ane AkAza vacce enuM karuNa mRtyu thayuM. A sukha! maratI vakhate bhagavAnanuM nAma saMbhaLAvanAra paNa keI na maLe! ane hAya ! hAya! karatA vacamAM ja marI paDe. AvAM karuNa mRtyu sAMbhaLe che tyAre kamakamATI chUTe che, paNa eroplenamAM javAno meha chUTate nathI. bIjAne UDatA joI tamane manamAM thAya che ke ApaNe rahI gayA. paNuM vicArake te jANe che ke paMkhInA bhAvamAM keTalIya vAra Ama AkAzamAM UDayA hatA. ' keTalAka rastAmAM gAtA gAtA jAya che "duniyAkI majhA le le, duniyA tumhArI hai" paNa huM kahuM chuM ke duniyA tamArA pUrvajo ke mahAna cakavatIonI paNa nathI thaI, te tamArI kaI rIte thavAnI che? tamArA pUrvajo paNa mAruM mAruM karatAM marI gayA. e zuM laIne gayA? kaI vastuo sAthe gaI? hA, je sArAM kAryo karyo te jarUra sAthe gayAM, bAkI te mAthe pApane bhAra ja. namirAjanuM dRSTAMta " tamane khabara che ke pApane udaya Ave che tyAre madhura vastuo paNa amadhura lAge che. keyalane madhura Tahuke paNa kArame lAge che. mirAja keTalA vibhavazALI hatA? e mahArAjavIne vaibhavane pAra nahi. aMtaHpura paNa suMdarIothI bhareluM. paNa eka * * * Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dha 33 . divasa enA dehamAM laya kara rAga phATI nIkaLye. zarIra jvaranI javALAomAM tapavA lAgyuM, tyAre tenA a Mga para canavilepana karavA mATe enI yauvanavatI patnIe caMdana ghasavAoNkI suMdarIonA hAthe ratnanAM ka'kaNu hatAM. je ratnaka kaNa ane na purajhaMkAranAM kavie bhArAbhAra vakhANa karyAM che, jenA zravaNathI hRdaya nAcI UThe ane dilamAM raNakAra jAge; e ja koMkaNanAM madhura avAja Aje zULanI jema nimarAjanA kAnamAM bhAMkAya che. e kahe che. A kaza avAja kayAMthI Ave che ?? eka vAre jene sAMmaLavAnI e jhaMkhanA karatA hatA te ja Aje ene gamatuM nathI; kAraNa ke zarIramAM sukha nathI. pApanA uddaya thAya tyAre tenuM pariNAma duHkha. teve samaye vaibhavamAM zAnti na dekhAya te sahaja che. maMtrIe kahyuM: A avAja kakaNune che,' nimarAja kahe: 'mane A kakaTu avAja gamatA nathI.' strIAe eka eka kaMkaNu kADhI nAMkhyuM ane caMdana ghasavA lAgI. thADI vAra thaI ane nimarAje pUchyuM : kema ! have avAja kema thatA nathI ?" mantrIe kahyuM: 'kaMkaNa ene badale eka thavAthI.' ekamAM zAnti, emAM aMzAnti. ApaNe zIkhyA chIe ne ! ekaDe eka ane khagaDe che. enA atha ze ? e thAya eTale bagaDe. nimarAjane mAMdagImAM kaMkaNamAMthI paNa AtmAnA ekatvanu bhAna thayuM' ane AtmajJAnI thayA. samAdhi maraNa vidAyaveLAe anekamAMthI AtmA eka ja rahevAne sAne pAchaLa mUkI e AgaLa vadhavAnA. A paLa ghaNI ja kaparI heya che. #3 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34, AtmajAgRti rA, jIvananA marmane bhedI nAkhe evI A paLa hoya che. A samaye prabhunuM nAma kene moDhe caDhe? jeNe sArAM kAryo karyA hoya, jeNe jIvanamAM prakAzane vicAra karyo hoya, te mANasa AvA samaye prabhunuM smaraNa karI zake. AkhI jiMdagI je lUMTayuM haze te aMtasamaye AvIne UbhuM raheze. paNa jeNe jIvanabhara pAMpane ane aMdhakArane vicAra karyo hoya tene keI "namo arihaMtANuM" saMbhaLAve teya sAMbhaLavuM na game; kemake jiMdagImAM te aMge prema keLa nathI, tenuM mahatva ene samajAyuM nathI. eTale chellI paLe A nAmanuM smaraNa karavuM paNa AkaruM lAge che. mRtyunI nobata vAgatI hoya tyAre prabhunAmanI pipuDI kayAMthI saMbhaLAya ? mRtyunI bhayaMkara kalapanAmAM ene AtmA gUMgaLAto hoya tyAM zAMti kyAMthI hoya? samAdhi kevI rIte maLe? bhagavAna pAse ja cityavaMdana karatA he, ne je sUtra bolatA he, tene artha samajatA he, te khabara paDe ke ApaNe jya vIyarAyamAM zI mAMgaNuM karIe chIe ! dhana nahiM, strI nahi, putra-putrI nahi, paNa samAdhi maraNanI prArthanA karIe chIe. samAdhimaraNuM ! prabhu, mAre. kAMI na jaIe ! mane samAdhi maraNa maLo, zAtabharyuM prazAnta mRtyu maLe. Aha ! jJAnIoe mRtyune paNa sakAyuM ! enI paNa mAMgaNI karI! jJAnInI mRtyu mATe paNa kevI taiyArI ! * game te ghaDIe javAnuM che te dareka mANase jIvananI taiyArI karI rAkhavI joIe. vepArI te DAhyA kahevAya. pANI pahelAM pALa bAMdhe. tame kahezo amane vepAramAM samajaNa paDe, AmAM samaja na paDe. paNa jJAnIo kahe che; Ane paNa samaje ja Take che. nahi samaje te aMtasamaya bagaDI jaze. vastupALa ne tejapALa paNa tamArI jema saMsArI hatA, paNa jIvana dharmamaya Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 jIvanamAM dhama hatuM. emaNe emane vaibhava AbUnAM saMgemaramaramAM ne ArasamAM kerIne emanA vaibhavane, emanA jIvanane, amara banAvyuM. emanuM mRtyu thayuM, paNa te kayAM? yAtrAe jatAM-jatAM. kevuM pavitra prasthAna jANe yAtrAne bahAne maraNanI sAme gayA ! emaNe mRtyune paNa zaramAvyuM! e ja prasaMge gujarAtanA mahAmaMtrI udayanane che. emanuM vIramRtyu vicAravA jevuM che. gujarAtane enI pUrI pichAna nathI. zrI. munazI jevA keTalAka lekhakoe aitihAsika sAhityane anyAya karyo che. itihAsanAM tejavI pAtrane pitAnI manAvI vRttiothI raMgIne pitAnA mAnasanuM pradazana bharyuM che. pratApa pAtranI pavitratA sAmAnya mAnasamAM AvatI ja nathI. ' mahAmaMtrI udayanane zrI. ka. mA. munazIe potAnI navalakathAomAM sAva hINa cItaryA che. emanI e navalakathAo aMgrejI navalakathAomAMthI sarajAI che. e navalakathAomAM je je pAtra hatAM, te te pAtra potAnI navalamAM khaDAM karavAM, ne itihAsano AbhAsa ApavA emaNe selaMkI yuga laIne e vakhatanAM pAtro manaphAvatAM gaThavIne game te rIte ghaDyAM che. teoe eka prasaMge jAhera karyuM hatuM ke muMjAlane ThekANe pahelAM zAMtu mUkyo hato, paNa pachI pheravI nAkhe. maMjarI emanI kalpanAnuM pAtra che ! Ama emaNe navalakathAne rasa jamAvavA gujarAtanAM pratibhAzALI pAtrone khurada karI nAkhe che. A vakhate eka bharavADanuM daSTAMta yAda Ave che. strI puruSa nadI UtaratAM hatAM. strIe potAnA page suMdara meMdI mUkI hatI.' puruSane ene moha hate. strIne page pANI na aDe eTale eNe strIne avaLI pakaDI. mAthuM nIce ne paga upara. strI pANI pIne marI gaI, paNa pelA puruSe kahyuM: "bhale jIva gaye, paNa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36, AtmajAgRti raMga te rahyo." Ama emaNe navalakathAne TesTa jALavavA keTalAMya mahApratApI pAtrone khurado karI nAkhe che. AjanA udAra yugamAM zrI. munazI jevAe e pAtrane nyAya ApI pitAnA apakRtyanuM prAyazcitta karavuM joIe. A te eka prAsaMgika vAta thaI. have ApaNe mULa vAta para AvIe. gujara-ItihAsanA ghaDavaiyA emAM mahAmaMtrI udayananuM sthAna anupama che. ' eMzI varSanA mahAddhA udayana mRtyuzagyA para polyA che. samarAMgaNanI e bhUmi che. emaNe saurASTra para karo vijaya te meLavyuM, paNa deha ghAthI jajarita thaye che. A vidAya veLAe emane guru-dazananI pyAsa jAgI. jeNe samagra jIvanamAM deva-guru-dharmanI upAsanA karI, tene te atyAre kema vIsarI zake? emaNe kahyuM. "mane eka ja IcchA che. prabhunuM nAma saMbhaLAvanAra keI tyAgInA sAMnidhyamAM mAro deha chaDuM.." A samarabhUmimAM tyAgI sAdhu lAvavA kayAMthI? raNamedAnamAM eka taragALe hate. eNe sAdhuno veza bhajavavA hA kahI. e sAdhune veza paherI hAjara thaye ane dUrathI ja dharma lAbha kahI Ule raho. mahAmaMtrI udayana sAdhune jotAM ja pathArImAMthI ardhA beThA thaI gayA. emanI AMkhamAM premanAM jhaLajhaLiyAM AvyAM. emane thayuM, mAruM keTaluM puNya ke aMtasamaye AvA tyAgI mahAtmAnAM paNa darzana thayAM. eNe caraNaraja lIdhI. pelAe name arihaMtANuM saMbhaLAvyuM. udayananuM mAthuM namyuM. eNe chelluM zaraNa lIdhuM. arihaMta zaraNuM pavajAmi. arihaMtane zaraNe jAuM chuM. esI dazA he bhagavana, jaba prANa tanase nIkale, gururAja hA nikaTameM, aura dharma ho mere ghaTameM. - jIvana dharmamaya ne pavitra hoya te ja e samaye guru yAda Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama Ave. mahAmaMtrI udayane prabhunuM nAma japatAM mRtyunuM zaraNa lIdhuM. e pachI rAjya taraphathI taragALAne sAruM InAma ApavA lAgyA, tyAre eNe ene asvIkAra karatAM kahyuM "nA, dravya mAre na khape. je vezanA darzanathI mahAmaMtrI jevAnuM maraNa sudharyuM, je vezanA caraNomAM udayana jevA mahAmaMtrI paNa name e pAvanakArI pavitra veza maLavA chatAM huM choDuM te mArA je nirbhAgI kaNa? mane tyAganA paMthe javA do. huM kaI jJAnI gurunA zaraNamAM jaI, zAstrane abhyAsa karI, cAritra pALI mArA jIvanane dhanya banAvIza. mane javA deH arihaMta zaraNuM pahajajAmi." veza laIne bhajavatAM AvaDa joIe. tame paNa manuSyabhavane veza bhajave che ne? chappana Icane Dagale paheravA mAtrathI kAMI manuSya na thavAya. bahAranA vezamAM sau sArA dekhAya che, sArA dekhAvAne prayatna paNa kare che, paNa kharekhara sArA thavAne prayatna keTalA kare che? phoTo paDAvavA jAo tyAre kevA dekhAo che? bahAra suMdara ane aMdara bagADa, A kayAM sudhI cAlaze? aMte prabhunA darabAramAM te aMdaranuM bahAra AvyA vinA nahi rahe ne? " kudarate ApaNI chAtImAM vicAre jovAnI bArI nathI mUkI. evI bArI hoya te zuM pariNAma Ave? pola badhI UghaDI ja jAya ne! badhA dAvapeca dekhAvA lAge ne ! tamArA dilamAM keNuM rame che! ene kevA vicAra Ave che e badhuM dekhAya te pachI tamAre kaI saMga paNa na kare! peTane chokare paNa kahe ke tame dUra rahe, strI paNa saMbhaLAvI de ke tame kevA cho te have jaI lIdhA. pati paNa kahI de ke tuM kevI satI che te samajAI gayuM. paNuM sAruM che ke evI bArI nathI. paNa duniyA na jue te kAMI nahIM. anaMta siddho te jue che ne? prabhu ApaNu kAyone sAkSI che, mATe manuSyatvanI chabIne dharmanI phemathI maDhe. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 AtmajAgRti - eka kavi kahe che? * "narabhava nagara sohAmaNuM pAmIne karaje vepAra. corAzI lAkhanA pherAmAM A narabhava nagara anupama che. manuSya deharUpI uttama baMdara maLyuM che. jIvana evuM bane ke game te paLe mRtyu Ave te paNa mukha upara prasannatA hoya. Aje te aMtasamaye davAkhAne laI jAya, tyAM abhakSya ane apeya davA pIne mRtyu pAme ! davA pIne keI amara thayuM che ke ?. . amaratvane Are - amaratva kayAM che? davA ane DokaTare amara nahi banAvI zake. amaratva mATe eka rUpaka che. devee ghaNuM kaSTa amaratva zakuM. paNa rAkhavuM kayAM ke jethI te mAnavane maLe nahi. eke kahyuM: pavatanI Toca para mUke. javAba maLeH "je mAnava mAunTa evaresTane sara karI zake te kayA zikhare na pahoMce ?" tyAre kayAM saMtADavuM ? - bIjA deve kahyuM: "parvatanI guphAmAM ke khINamAM saMtADe." uttara maLe: "je mANasoe mAIla mAIla UMDI khINa ane khANe chedI, te guphAone rahevA deze kharA?" eTalAmAM eka vibudha beH "amaratvane eve sthAne mUke ke jyAM mANasane zodhavAnuM mana na thAya..jene vicAra sarakhe ya na Ave!" eTale amaratvane mANasanA haiyAmAM mahayuM, te divasathI mANasa bahAra sarvatra amaratvane zete phare che. paNa aMtaramAM, pitAnA haiyAmAM te tapAsate paNa nathI. enI sAme ja che. enI ja upara paga mUkI e AgaLa vadhe che! jJAnIe A vAtane sAdI bhASAmAM samajAve che jema vana hRDha mRga kariyA, levA mRgamada gaMdha."haraNanI ghUMTImAM kastUrI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma che, paNa e tyAM dhatuM nathI, je dizAthI pavana Ave te dizA bhaNI e deTa mUke che ! tema amaratva ApaNI pAse che, paNa ApaNe aMtaramAM DUbakI mAratA nathI ane jyAM tyAM zodhatA pharIe chIe. leke dharmane bAhyAcAramAM zodhI rahyA che. maMdiramAM jaI jorazorathI ghaMTa vagADyA kare, jANe bhagavAnane jagAtA na hAya! sone bAhya dhamAM joIe che, aMtaradharma adazya thata jAya che. are bhAI! sAce dharma aMdara che, mATe aMdara Ave. - Aja jaDa-vijJAna vadhyuM che, paNa Atma-vijJAna vinA badhuM nakAmuM che. e duniyAnuM badhuM apAvaze, paNa amaratve nahi apAve. amaratva AtmAmAMthI ja pragaTavAnuM che, deha bhale paDe, paNa AtmA nathI paDevAne. A daSTi AjanA vijJAnamAM kayAM che ? sAgarajI mahArAja mAMdA hatA. bhaktoe pheMkaTarane bolAvyA. mahArAjazrInI chellI sthiti hatI. DAkaTare tapAsIne khAnagImAM jaIne eka bhAIne kahyuM. "sIriyasa che." mahArAjazrIne kAne A zabdo paDyAH "are, bhalA veMkaTara ! A vAtane khUNAmAM jaIne zuM kahe che? have bhaya kayAM che ke gabharAvAnuM hoya ! samarsagaNanA maraNiyA laDavaiyAne mRtyune bhaya kevo? e laDavA mATe te nIkaLe che. ame mRtyunI sAme jaMga khelavA te sAdhu thayA chIe." A sAMbhaLI sau namI paDayA. mRtyunI chellI paLe paNa kevuM ya! mRtyu pratye kevI beparavAI? kiMmata dehanI nahi, paNa AtmAnI che. e mATe eka suMdara daSTAMta ApuM. jIvananAM mUlya 'eka kaMjUsa karoDapatinuM zaba smazAnamAM paDayuM hatuM. e smazAna nadInA kinAre hatuM. A vahetI nadInA kinAre eka yogI beThA hatA. eTalAmAM eka bhUkhyuM ziyALa pelA zaba pAse AvyuM ane zaba para tarApa mArI. tyAM yegI belyA : che ? Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti kAla ! 48 mukya rahA nIvara ni yagH "ziyALa ! rahevA de, rahevA de A vIca deha che. enI kAyA niMdAne pAtra che, ene khAIza te tArI paNa buddhi bhraSTa thaI jaze.'' * ziyALe kahyuM : "bApu! mane khUba khUba bhUkha lAgI che. huM bIjuM kAMI nahi khAuM, huM te mAtra enA hAthe ja khAIza." A gI kaheH "hAtha na khavAya kAraNa ke rAjavika A hAtha dAna vajita che. A hAthe dAna karyuM nathI. A hAthathI eNe lUMTa ja calAvI che. A hAthathI eNe noTamAM baMDale ja bhegAM karyA che. kevI rIte bhegAM karyA che te tane khabara che? lUMTIne, lokone phasAvIne, ajJAnamAM rAkhIne, vizvAsaghAta karInebhegAM karyA che.' A vAta vicAravA jevI che. bheguM te kayuM paNa sAthe zuM AvavAnuM? pAchaLa mUkIne javA mATe keTalAM pApo thaI rahyAM che? puNyane sUrya tape che tyAM sudhI paisAne prakAza Ave che, e AthamatAM AtmAnuM zuM? ' jaba laga tere puNyakA, AyA nahIM karAra, taba laga sabakucha mApha hai, gunA karo hajAra - jyAM sudhI puNya che, tyAM sudhI dhamadhokAra cAle. UMdhuM lAkhaze teya sIdhuM paDaze. puNyane karAra pUre thaze eTale pApane vAro Avaze. pachI savaLuM karaze teya avaLuM paDaze. lakSamIne rAkhavA mAgaze teya te tALI daIne cAlI jaze. atyAre tamArI pAse che, tyAre tame vApare nahi te lakSamI tamArI pAse kaI rIte Take? : Aja te lekenI evI vRtti thaI che ke, huM AkhA gAmanuM khAuM, mAruM khAya enuM nakheda jAya. AvI vRtti hoya tyAM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivamAM dharma udAratA kema saMbha ? AvA mANaso kadAca dAna kare te paNa dIti mATe. pAMca hajAra rUpiyA Ape. bIje divase kayAM jue? chApAmAM "chApAmAM pitAnA samAcAra ane pheTA na jue te peTamAM geTA ja UpaDe! . * dAna eka prakArane vyApAra na banavuM joIe. dAnavIra puruSee pAlItANAmAM maMdiranuM nagara UbhuM karyuM, paNa kayAMya nAma na maLe, Aja te eka "paTa' karAve teya aMdara nAma kotarAve ! tame kahezeH "ame amArA paisA ApIe te badale na mAgIe ? paNa huM tamane pUchuM tame A paisA lAvyA kayAMthI? garIbo pAsethI ne? te jemane che, temane Apo che, temAM ATalA zAnA pUlAo che? eka ThekANe Tekare che ene atha e ja ke bIje ThekANe khADo paDayo che ! pahelAnA jamAnAmAM sukhI mANase gharamAMthI nIkaLatA tyAre apaMga mANase temanI vATa joIne besatA. lUlA, laMgaDA, AMdhaLAonuM e poSaNa karatA, ane khIsAmAM sonAmahore paNa rAkhatA. jarUriyAtavALA sArA mANasane joI sonAmahorathI paNa khIsuM bharI detA. evA dAtAe gayA. Aja to kevA rahyA che te kavi kahe che dAtA dAtA mara gaye, raha gaye makhIcUsa, lene dene meM kucha nahi, laDane meM majabUta. - Aja te maTaramAM jAya. AgaLa kaI garIba Ave te kacarAI mare ane pAchaLa paDe to dhUmADAnA geTA maLe. garIba dhanika pAse AzA na rAkhe te konI pAse rAkhe? koI garIba zrImaMtanA baMgalA pAse jAya te mai cera jANI dhakkA mAre. jo ke keTalAka sArA zrImaMta paNa hoya che. paNa te keTalA ? AMgaLInA veDhA para Ave eTalA ja ne? Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti - bhIkha mAgavA AvanAra te bhikSA mAge che, ane jANe ADakatare temane upadeza paNa de che. zeTha, gayA bhavamAM amArI pAse paNa tamArA jevA ja vaibhava hato, saMpatti hatI, paNa ame na ApyuM eTale amAre tamAre tyAM mAgavA AvavAne vAra AvyuM. tame Aja nahi Ape te AvatA bhave tamAre paNa amArI jema mAgavuM paDaze. mATe Ape, theDAmAMthI paNa thoDuM Ape." A hAthe dAnathI zebhe che, kaMkaNuM ke ghaDiyALathI nahi. hAthathI dAna na apAyuM te e ziyALa jevA pazunA khAvAnA kAmanA paNa nahi rahe. cAMdAM te kAgaDe paNa joI zake gIe jyAre ziyALane kahyuM ke A mRtadehInA hAthe dAna karyuM nathI, paNa lUMTa karI che, mATe A hAtha khAvA lAyaka nathI tyAre ziyALe kahyuM: "AnA be kAna khAuM?" yegI kahe: "nahi, kAna paNa nahi. yuti rAkRtiprohi A kAne dharmakathA sAMbhaLI nathI, dazanakathA A kAnane spazI nathI. teNe te reDyiAnAM gANAM zAMtithI sAMbhaLyAM che. duniyAnA nyUjha sAMbhaLyA che, AtmAnA nyUjha sAMbhaLavAnI ene purasada nahatI. kAnane rAjyakathA sAMbhaLavI game. dezakathA sAMbhaLavAmAM rasa Ave. khAvApIvAnI vAtamAM-bhejanakathAmAM kAna savaLA thaI jAya ane strIkathA Ave tyAM te emAM tallIna thaI jAya, ekAgra banI jAya paNa nItikathA kADhe te bhAIne jhokAM Ave, ALasa caDhe. samaya nathI. kadAca kaI prasaMgamAM sAMbhaLavA besI jAya te evA zAhukAra jarAya sAthe laIne na jAya! sAMbhaLeluM badhuM ja ahIM mUkI jAya! laI jAya te coramAM khape ne! AtmAnI vAta eka kalAka paNa sAMbhaLavA mATe samaya na Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama maLe te mANasAI kaI rIte Ave? mAnavatA kaI rIte jAge? AtmaprabaMdha kaI rIte thAya ? trevIsa kalAka A kAnamAM duniyAnuM jhera reDAI rahyuM che. e jherane dhenAra keI hoya te vItarAganI A pavitra vANI che. A vANuMnAM pANI na maLe te AtmAnI malinatA kaI rIte TaLe? A divasa duniyAmAM je te niMdA sivAya kAMI na maLe. cAra mANasa bhegA thAya te niMdA karavAnA. prazaMsA keInAya meDhe Ave che? AkhA divasamAM tame keTalA mANasanA saddaguNa jue che ? ane durguNa keTalAnA juo che ? tamArA dhyAnamAM pahelA guNa Ave che ke avaguNa ? cAMdAM jevAnuM kAma te kAgaDA paNa karI zake che; e ja kAma mAnavadaSTi karaze to mAnavInI mahattA zI ? pApIonAM pApo ja pApIone mAraze. niMdA karI tame zuM karavA tamArA AtmAne malina kare che ? yAda rAkhajo ke niMdA paNa dArU jevI mAdaka vastu che. ene kepha caDyA pachI mANasa cUpa rahI zakate ja nathI. pachI to e vagara bolAvya, vinA pUjya paNa jenA tenA avarNavAda bolate pharavAne. jUnI kahevata hatIH cAra maLe coTalA, teDI nAkhe eTalA. have e kahevatane pheravavI paDaze. bahenane gharanI javAbadArIne lIdhe e eTalA teDavAnI purasada nathI. have te puruSa ja bhegA thaIne cUMTaNImAM ne umedavArImAM oTalA teDatA hoya che. eTale cAra maLe. ceTalI te (kekanI) teDI nAkhe roTalI! savArathI UDIne prabhunuM nAma levAne badale oTalA para chApAM laIne besI jAya ane dAtaNa karatAM karatAM chApuM vAMcate jAya ane AkhI duniyAnuM jANe pate na jANatA hoya ema vAMcato jAya ! bepAMca enI pAse besIne AvI vAta sAMbhaLI manamAM DelatA jAya. are, AvI kAramI kALI kathAo sAMbhaLavA mATe A kAna maLyAM che? Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAta paghakArene dharma mAre kahevuM joIe, Aje keTalAka patrakAre paNuM pitAne dharma bhUlyA che. prajAne zuM pIrasavuM e patrakAranA viveka para AdhAra rAkhe che. patrakAra vivekI hoya te prajAne tArI zake, prajAne mahAna banAvI zake ane prajA unnata bhAvanAmaya bane evuM sArika sAhitya pIrasI zake. upadezakenuM sthAna chApAoe lIdhuM che. upadezake khUNAmAM che, patra jAheramAM che. prajAmAnasa upara patranI asara jevI tevI nathI. e dhAre te karI zake, eTale patrakAranI prajJA paNa viveka mAge che, tema vAcakanI pAse paNa vivekane cIpiye hoya te e grahaNa karavA lAyaka grahaNa kare ne niMdya temaja agya hoya tene jatuM kare. Avo viveka haze te A kAna dhanya thaze, nahi te A kAna ziyALanA khAvAnA kAmamAMya nahi Ave. sAMdaryanA azvane savAra keNuM thaI zake? joyuM ke? yegIe hAthane niMdya gaNayA, pavitra zravaNa vinAnA kAnane ayogya kahyA, tyAre ziyALe pUchyuM : "te AMkha khAu?" " yegI kahe; ne sAravAra dare A AMkhee sAdhu puruSanAM darzana nathI karyo, sAdhupuruSa ene gamyA ja nathI. sapuruSane sAme AvatA joI, eNe AMkha ADI karI che. A AMkhoe strIonAM uddabha, rUpa jovAmAM ja janmAra kADhayo. rUpamAM, raMgamAM, saundaryamAM A AMkho kheMcI gaI. je vastune jevAnI nA pADI tyAM A nayane TharyA, ane jyAM nayanene karavAnuM kahyuM tyAMthI khasyAM. " . * tame rastA parathI pasAra thAo che tyAre juo cho ne? mANasanI AMkhe ThekANe che kharI ? e kevI ADIavaLI bhaTake che? keTalIkavAra te A AMkhe evA evA sthAnamAM tallIna thaI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama jAya che ke koInI sAthe athaDAya tyAre ja ene bhAna Ave, ethI ja te akasmAta (Accidents) vadhyA che ! dekhatA AMdhaLAne enI saMkhyA Aje ochI nathI. AvA ane sAcAM saundarya-dazana kayAMthI lAdhe? saMyamanI lagAma jenA hAthamAM hoya te ja saundaryane azva upara caDhI zake. A AMkhene cAmaDInA rUpane, saMjayane ke rasa che te juo. ciMtanAtmaka sAhitya vAMcatAM AMkhanI pAMpaNe para UMgha caDhI bese, paNa sinemA ke nATakamAM kAM Ave kharAM? enuM kAraNa e ja ke AMkhamAM vikAra che, vikArane vikArI vastu ja game. soMdaya kAMTo nathI; phUla che. eka kavie kahyuM che . Beauty is to admire and not to touch, If it is touched it is spoiled.' sandarya prazaMsA bharelI daSTithI jovA mATe che, sparzavA mATe nathI. spazatA nAza pAme. paNa te kayuM saundarya ? A cAmaDAmAM vaseluM ke prakRtimAM vaNAyeluM? dehadezavAsI sandaryane hUMThanArI AMkha pApI che. AvI AMkhe eka sthAnathI bIje sthAne athaDAyA ja karavAnI. ene sthiratA kyAMthI hoya? AtmadezavAsI saundarya mATe kahevAya che. zuddha pApavidvapa e sendathI zuddha che; pApane nahi spazeluM te pavitra che. ApaNA mahAkavi kahe che : e rasatarasyAM bALa ! rasanI rIta na bhUlaze! - prabhue bAMdhI pALa, rasasAgaranI puNyathI." cAmaDAnI rUpakaDI pUtaLIonI zodhamAM jyAM sudhI AMkhe Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 AtmajAgRti pachADA khAtI hoya tyAM sudhI tenAmAM senTayarasa upAsakA zuddha cetanA che ema kema kahevAya? huM kahuM chuM, sendiryanA bhakta banaje, ene pUjaje. paNa te saMndarya Atmika hovuM joIe. saundarya kAMTo nathI, phUla che. enA darzanathI ghA na vAge, paNa hadaya suvAsita thAya. DaMkha lAge tyAM saundarya nathI, paNa vAsanA che. sinemA jeIne AvyA pachI haiyuM nimaLa ne haLavuM nathI banatuM, paNa vikalapanA bhArathI bhAre bane che. jyAre vItarAganAM darzanathI mana vikalapothI mukta banI haLavuM ne suvAsita bane che eTale kavie kahyuM che. * akhiyanameM avikArI jinaMdA, terI akhiyanameM avikAra, zAMta ruci paramANu nipAyA, tuja mudrA mahArA. he bhagavAna! tArI AMkhomAM avikAra che, kAraNa ke zAMta ane pavitra paramANuothI ghaDAyelI tArI manohara mudrAmAM vikAra kayAMthI hoya? amArI AMkhe vikArI che, kAraNa ke rAga ane dveSanA apavitra paramANuothI ghaDAyelA amArA dehamAM avikAra kyAMthI hoya? amArA vikAranA aMdhakArane tArAM dazananI ta. mAM ame baLavA mATe AvyA chIe. tene tuM bALI nAkha ane amane paNa adhikArI banAvI ApaNI AMkhamAM zuM bharyuM che te ApaNane dekhAtuM nathI. jema meM para DAgha hoya paNa ApaNane na dekhAya, arIso maLe te ja ApaNe ApaNuM mukha para rahelA DAghane joI zakIe. tema AgamazAstrane arIsA maLe te ApaNI AMkhomAM rahelA vikArane joI zakIe paNa ApaNane te jovAnI. purasada nathI. mehanI mahAprasAda madirA pIne ApaNe AtmA cakacUra banyA che ghelA banyA che. ghenamAM e potAnA deSane Tepale bIjA para nAkhe che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama eka mANasane amadAvAdathI muMbaI javuM hatuM. eNe muMbaInI TikiTa kaDhAvI ane pleTaphorma para AvyA. te dArU pIne cakacUra banyA hatA. kephamAM kaI gADImAM besavuM enuM ene bhAna na rahyuM. te Abu bhaNI jatI gADImAM caDhI beThe. gADI upaDI. mahesANA AvatAM TikiTa-cekara AvyA. eNe TikiTa mAMgI. TikiTa joI. eNe kahyuM, " A tamArI TikiTa te muMbaInI che, ane tame te dilhI melamAM beThA che. tame bhUlyA lAge che !' A sAMbhaLI pele dArUDiye tADukyaH "huM bhUlaM? huM te barAbara joIne beThe chuM. paNa tamArA DrAIvare dArU pIdhe lAge che! e muMbaI laI javAne badale A bAju gADI laI AvyuM che. ene nIce utAre ane kahe ke gADI pAchI muMbaI bhaNuM laI jAya. vicAre. dArU koNe pIdhA hatA? AvI dazA jagatanI che! pite bhUlenI AMdhImAM aTavAIne bIjAnI bhUle zodhI rahyuM che. kephamAM potAne potAnA gAmanI khabara nathI. ApaNuM gAma e A phAnI duniyA nathI. ahIM te alpa samaya mATe AvyA chIe. ahIM visAmo lIdhA pachI ahIMthI AgaLa vadhavAnuM che. ApaNuM dhAma dUra che, upare che, sUrya ne caMdranIye pelI pAra che. jyAM sUryane prakAza paNa jhAMkhA lAge evA prakAzamaya, sandaryamaya mokSa-pradezane nivAsI ApaNe A AtmA che. ene vicAra svapna Ave che? * eka gAmamAM eka bhAIe prazna karyo. tyAM mokSamAM khAI.. pIne vAta karavAnI kharI ke nahi?" ' meM kahyuM: "kayAM vAta kevI? tyAM to ApaNe AtmA anaMta jJAnamaya-prakAzamaya hoya che. vItarAgane vAte kevI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti tyAre pharI prazna karyo. te pachI vAte vinA amAre samaya kaI rIte pasAra thAya? ame te mUMjhAI jaIe... mane vicAra AvyeH je leke vAta vinA rahI zakatA nathI, ghaMghATa vinA jIvI zakatA nathI, kolAhala vinA jemane pitAnuM jIvana zUnya lAge che, AvA mANasane A mokSanI prakAzamaya pradezanI kula5nAya kyAMthI Ave ? kephamAM kadI . svastha vicAra AvatuM ja nathI. mehane paNa kepha che. emAM AtmAnI sahaja . ne vAstavika daSTino vikAsa kayAMthI hoya? AtmAnI naisargika daSTi jAge to samajAya ke AtmA ja eka evI cIja che, jene agni bALI na zake, pavana sUkavI na zake, talavAra chedI na zake, pANI bhIMjavI na zake, te snAna vinA paNa pavitra che ane AbhUSaNe vina paNa suMdaratama che. AvA AtmasandaryanuM ekAda kiraNa paNa maLe te A daSTi dhanya bane. e vinA to A AMkha ziyALane khAvA ya kya nathI. gIe hAtha, kAna, AMkha khAvAnI nA kahI, tyAre ziyALe kahyuM: "te A be paga khAuM? yegI kahe parI aa tIrtha bhAI, paga paNa khAIza nahi kAraNa ke e tIthe gayA nathI. kadAca kaIka vAra tIthe jAya te paNa ghoDAgADImAM, meTaramAM ke DALImAM, bIjAne pitAne bhAra ApI tIrtha gayA tethI zuM vayuM? potAnA snehI AvavAnA che ema jANavA maLe ane vAhana na hoya te page cAlIne paNa sAme jAya. savAre pharavA javAnuM, walking javAnuM hoya te mAIle sudhI cAle. keI AsAmI pheIla thaI javAnI che, ema sAMbhaLe te adharAte paNa vAhana vinA tyAM deDI jAya, paNa yAtrAe jatAM thAka lAge. . Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dha tIrthasthAnAnI mazALAo paisAnuM nAma Ave tyAM pagamAM jora Ave. prabhunuM nAma Ave tyAM kaMTALA Ave! zarIrane zrama ApyA vinA, page cAlIne gayA vinA yAtrAnA pUrNa lAbha kaI rIte maLe ? Aja kAla yAtrAnAM dhAmA, tIsthAnA ane dharmasthAnA ayeAgya AtmAone lIdhe kamasthAnA banI rahyAM che. tyAM jAya eTale na khAvAnuM khAya, na pIvAnu' pIe. jugAra rame ane lahera kare tame tI sthAnAmAM rahelI dhama zALAonI AraDIe jozeA tA tamane lAgaze: kayAMka khIDInAM ThuMThAM paDayAM haze, kayAMka sigAreTanA kacarA paDayo haze, dIvAla para pAnanI picakArIe mArelI haze ane AvanAra sapUtAnAM nAma kALA kAlasAnA kALA akSaramAM kAtarelAM haze ! F A badhuM banI rahyuM che, kAraNa ke jIvanamAM dharma nathI. dhane leAkeAe ma MdiramAM ja pUrI rAkhyA che. ene have bahAra lAvA. jIvanamAM lAve. mANasa jema jame che rasADAmAM, paNa e kheArAkane pacAve che bajAramAM. pacAvavA mATe rasoDAmAM ja besI rahevu paDatuM nathI. tema mANase upAzraya ne madirAmAMthI dharmAMne grahaNa karI, enA upayAga vyavahAramAM karavA joie. dhane maMdiramAM ja na rakhAya. dharma jIvanamAM, vyavahAramAM ane vartanamAM Avaze tA ja enA mahimA vadhaze. te ja e dhanya thaze. te ja e jIvata khanaze. sAcI yAtrA kAnuM nAma ? thADAM varSo pahelAMnI A vAta che, jayAre leke yAtrA vAhanamAM nahi paNa pagapALI karatA hatA, te divasanI A vAta che. eka zeTha takhatagaDhathI pAlitANAnI yAtrAe gayA. sAthe emanAM patnI 4 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAti paNa hatAM. baMne jaNa lAMbe pravAsa karI pAlitANA pahoMcyAM. girirAja upara cAlIne jaI devanagarInAM darzana karyA. prabhunAM dazanathI emane AtmA nAcI uThayo. * * je vastu ghaNA kaNa pachI lAMbe gALe maLe tenuM mahatva kaI ora hoya che. zeThe paNa ghaNuM pravAsa pachI jIvanamAM prathama vAra ja AdIzvara prabhune joyA. emane AtmA DelI UThaze. AnaMdamAM DelatA zeTha maMdiranI bahAra nIkaLyA, tyAM eka sAdhune bheTe tharyo. zeThe emane paNa premathI namana karyuM. sAdhue pUchyuM : "zeTha tame dUrathI yAtrAe AvyA dekhAo cho?" . zeTha be hAtha joDI "hA" kahI. , - sAdhue kahyuM: "tame darzana karyA, have te tame tamArA gAma bhegA thaze, paNa darzananI mIThI yAda haiyAmAM kaI rIte rAkhaze? je A pavitra sthaLamAM keI niyama le, keI saMbhAraNuM le, te kaMIka mIThI smRti haiyAmAM sadA TakI rahe, bAkI paththara upADIne te majUro paNa A tIrtha upara Ave che. emane thoDA ja yAtrAne lAbha maLavAno hato! yAtrA te che ke jenI mIThI yAda ApaNA jIvanane keI saddaguNathI bharI de!" raMgamaMDapamAM prabhunI sAme UbhA rahIne ja zeThe sAdhunAM vacana sAMbhaLyAM. emane A vacane mIThAM lAgyAM. emaNe kahyuM: "ApanI vAta sAcI che. devanAM darzana thayAM. gurunAM vacanAmRta paNa sAMbhaLavA maLyAM. have eka niyama lauM te dharma paNa jIvanamAM Ave. te gurudeva! mane niyama Ape. game tevA prasaMgamAM paNa mAre krodha na kare. je krodhe mArA jIvanane kaTu banAvyuM, e koine ahIM AvyA chatAM paNa na choDuM te yAtrAne arthaze ? - krodhane ahIM mUkate jAuM ane premanI havA ahIMthI lete jAuM; e ja yAtrAnI mIThI smRti." Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma sAdhue kahyuM "zeTha, je, je, hanimaNI vi. ne pI e tUTe nahi. pratijJA levI sahelI che, paNa pALavI ghaNI kaThina che. pratijJA levAmAM ghaNA siMha jevA zUrA banI jAya che, pALavAmAM ziyALa jevAM kAyara.." nA, gurudeva! nA. evuM nahi bane. dehanA TukaDA thaze toya niyama nahi tUTe." daDhatAnuM teja AMkhamAM lAvI zeThe kahyuM. zeTha A mIThI smRti laI, yAtrA karI pitAne gAma AvyA. e jamAnAmAM AvI yAtrA karI AvanArane kuTuMbI AkhA gAmane A khuzAlImAM jamaNa Apate. so nehapUrvaka sahabhejana karatA ane yAtrAnI pavitra havA AkhA gAmamAM chavAI jatI. che. A zeThane eka bhatrIjo hato. eNe pitAnA kAkAnI A saphaLa yAtrA nimitte gAmane bhejana ApavAno nirNaya karyo. paNa eNe jyAre kAkAnA niyamanI vAta sAMbhaLI tyAre ene kutUhala thayuM. kAkA eka kalAka paNa kodha vinA rahI zake? koi choDe te pachI e kAkA zenA? AkhuM gAma jANe che. krodha eTale kAkA ane kAkA eTale ja krodha. jevuM te khare ke kAkA kevI rIte niyama pALe che? saunI vacce kAMkAnuM svarUpe pragaTa karavuM te ja huM khare bhatrIje. eNe AkhA gAmamAM jamavAnA netarAM pheravyAM, paNa pitAnA kAkAnA gharane TALo karAvyuM. sAMje sau thALIvADake laI jamavA javA lAgyA, tyAre zeTha paNa javAnI taiyArI karavA lAgyA. zeThANI che cheDAI gayAH " vagara netare jamavA jatAM zaramAtA nathI ? kALabhUkhyAnI jema A cAlyA.' | zeTha te premanI havA laIne AvyA hatA. eNe hasIne kahyuM tArI buddhine paNa dhanyavAda che. are, gharamAM te vaLI netarAM zAM ne nimaMtraNa zAM? ApaNe kayAM pArakAM chIe ? ApaNI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhira 'AtmajAgRti yAtrAnimitte te A premabhejana che ! cAla, cAla, have nimaMtraNavALI !' zeThANI babaDatI enI pAchaLa cAlI. vADInI DelImAM ene bhatrIje sonuM svAgata karI rahyo hate. kAkAne jotAM ja e pUTha karIne Ubho rahyo. zeTha enI pAse thaIne pasAra thaI gayA. AgaLa jatAM zeThANIe kahyuM "joyuM? nimaMtraNa vinA AvyA te kevI phajetI thaI? saunuM e mAnapUrvaka svAgata karI rahyo che. ApaNane "Ave" eTaluM kahyuM? e gAmane jamADe che. tamArI te sAmuM ya e jotuM nathI. jAo. tamAre javuM hoya te, huM te A cAlI. bhatrIje dUra Ubhe Ubhe A vAtAlApa sAMbhaLI rahyo hate. enI AMkha bIjI bAju hatI, kAna ahIM hatA. zeThe kahyuM: "tIthI jaI AvI, paNa tuM te AvI ja rahI. eka mANasa keTalAnuM dhyAna rAkhe ? jetI nathI, e keTalI dhamAlamAM che. e te ApaNuM bALaka kahevAya. cAla have.' . bhatrIjAe kAkAne sAMbhaLyA. enuM haiyuM namI paDayuM, paNa ene eka vadhAre kasoTI karavAnuM mana thayuM. eNe jaIne kAkAnI thALImAM lADavA pIrasavAne badale eka geLa pahANe mUko. zeThe UMce jeyuM. AsapAsa beThelA sI hasI paDayA. dUrathI zeThANIe A apamAnajanaka dazya joyuM ane e saLagI UThI. paNa zeTha te tIthathI viveka ne prema laIne AvyA hatA. pratijJAnI mUDI e ema javA de? emaNe pitAne ja kAna pakaDatAM kahyuM " mArA bhANAmAM pakavAna na zebhe. pahANo ja zobhe. huM vRddha chatAM mArAmAM eTale ya viveka na AvyuM ke gAmanAM mANase pahelAM jame, gharanAM mANaso chelle jame. gharano thaIne huM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama pahelA beThA, e mAro bhUla te ThIka sudhArI.' ema kahI emaNe pIrasavAnuM kama'Dala hAthamAM lIdhuM. 13 bhatrIjAnI AMkhamAM AMsu dhasI AvyAM. kAkAnA caraNAmAM e DhaLI paDayA. emanI pavitra caraNaraja letAM eNe kahyuM: 'kAkA ! Ape sAcI yAtrA karI. .Apa krodhane zetru MjI nadInA nirmaLa nIramAM dheAi AvyA. Apa tyAMthI kSamA ane premanuM amRta laIne AnyA. mane hatuM ke kaDavI tuMbaDIne gaMgAmAM snAna karAvavA mAtrathI enI kaDavAza na jAya. paNa nA, mArI bhUla che. pArasamaNanA spa thAya tA lekhaDa paNa sAnuM thAya che. Apane darzananA kharAkhara thayA che. ApanI A premayAtrA dhanya che. mane kSamA Ape.' jamanArAoe jyAre A premakathA sAMbhaLI tyAre te emanA bhAjananI mIThAzamAM keI apUrvAMtA AvI vasI. cunA lAhInA paisA AvyA. pa ziyALa vicAra kare che: have mAre zuM khAvuM? hAtha, kAna, AMkha, paga badhAM ja apavitra che, te lAva peTa khAuM.' tyAM cegI melyAH peTa paNa khAIza nahi, kAraNa ke,peTa te anyAyathI, atyA cArathI meLavelA anItinA dravyathI bhareluM che. A peTa khAIza te tArI buddhi bhraSTa thaze. pachI tuM tArA jAtabhAIAne madada nahi kare, jAtabhAIthI dUra bhAgIza; tuM khIjAonI sAthe te luccAI kare che, paNa pachI te tuM jAtabhAIne, tArA kuTuMbane paNa nahi cheDe, mATe A anyAyanA dravyathI bharelu peTa khAvuM rahevA de.' sAdhuomAM dveSanu kAraNa anItinuM khAya te mANusanI prakRtimAM vikRti Ave che. e sagAbhAie sAthe paNa kalaDu kare, vaMcanA kare. AjakAla sAdhue Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti paNa aMdara aMdara kalaha karatA hoya che, kAraNa ke emanA pAtramAM A anna paDe eTale emanI buddhimAM vikRti Ave. nahi te sAdhuomAM verajhera, dveSa, kalaha, kusaMpa heya zAnA? emanAmAM te maitrI devI joIe, paNa maitrIthI bharelA sAdhue Aje keTalA dulabha che! sAdhu, sAdhune joI dUra bhAgatA hoya te jANajo ke anna tevuM mana che. bhagavAna mahAvIre dIkSA laI vihAra karyo. pahele ja divase e potAnA pitAnA mitra eka tApasanA Azrame AvI caDhayA. tApasane jotAM ja prabhunA haiyAmAM premanI chaLa UchaLI. e baMne hAtha pahoLA karI haiyehaiyuM dabAya e rIte ekabIjAne bheTI paDyA. prabhu te mahAna sAdhu che. pele sAmAnya tApasa che, chatAM ke prema? sAdhunuM darzana e ja puNya che. sAdhue te haratApharatA tIrtha jevA che, paNa te kayA sAdhu? je tyAgI hoya, brahmacArI hAya, maitrIbhAvathI chalakAtA hoya, evA sAdhunA namanathI ApaNAmAM jarUra namratA ne sabhyatA Ave. AjanA yugamAM leke namana bhUlyA. daMDavat praNAma bhUlyA ane namarakAra paNa bhUlatA jAya che. have te dUrathI salAmathI (Salute) patAve. A yuddhanA anAjathI mANasanuM mAnasa bagaDayuM che. mANasa mANasathI dUra bhAge che. mANasa eka bIjAne maLe che te vacce avizvAsane paDade rAkhIne ja maLe che. mANasanA mAnasamAM pApa AvyuM che eTale mANase mAne che ke dUra rahevAmAM ja sAra che. keTalAka kahe che bhAI! cetIne cAlavAne A jamAno che. Aha! mAnavatAnI pratiSThA gaI! have ApaNI pAse zuM rahyuM? mANasamAM keTale avizvAsa jAge che te tamane nIcenA prasaMga parathI khyAla Avaze, - eka chokare dIvAla para beThe hate. ene pitA nIce Ubhe Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma rahI kahI rahyo hate; "beTA! uparathI ThekaDo mAra, huM tane jhIlI laIza. jarAya gabharAIza nahi, huM nIce UbhuM chuM ne! tAre DaravAnuM hoya nahi. cAla kUdako mAra joIe." cheka muMjhAtuM hatuM. ene bIka hatI. tyAM pharI enA bApe kahyuM "are, Dare che zAne ? tuM paDatuM mUkIza e ja tane huM jhIlI laIza." ane chokarAe bhUsake mAryo. ene bApa tyAMthI khasI gaye. chokarAne jarAka vAgyuM. eNe bApanI sAme joyuM. bApe kahyuM: "meM tane bhUsake nathI marAvyuM, paNa jIvanabhara yAda rahe tevI-lAkha rUpiyAnI zikhAmaNa ApI che. sagA bApanA vacana para paNa vizvAsa karavA je A jamAne nathI. keInA AdhAra ke keInA vacana para, kaI paNa kAma karIza te hAthapaga bhAMgI jaze. te upara paDIza ema lAgatAM tAre bApa paNa khasI gaye, tyAM bIje to khasI jAya emAM navAI zI? mATe keInAya AdhAre bhUsake na mArIza. zatru sAthe paNa evI rIte vartaje ke keIvAra maitrI karavAne prasaMga Ave teya vAMdho na Ave, ane mitra sAthe evI rIte vaje ke kaIvAra e tArA zatru banI jAya teya tane muzkelImAM na mUkI zake. keIne ya hayuM na Apato." Aje jIvana kevuM che tenuM A pratyakSa daSTAMta che. mAnavInA mananAM dvAra Aja khullAM nathI, paNa biDAyelAM che. enAmAM prakAza AvI zakatuM nathI, ane aMdarane aMdhakAra bahAra jatA nathI. mANasa maLe che, vAta kare che, sAthe khAya che, pIe che. ekabIjA sAthe premagoSTi kare che. paNa vacce dIvAla che-paDade che. prakAza nathI, timira che. AvA saMjogomAM mAnavatAnI jIta ekabIjAnA haiyAmAM kaI rIte pahoMcI zake ? zuM thAya, dravya evuM AvyuM ! kALAM bajArone, yuddhanA atyAcAreno, vizvAsaghAtano pase AvyA eTale mAnavI mAnavatA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva AtmajAgRtti vihANA anya. mANasa have khavaDAvIne nathI khAtA, paNa lUTIne ekAntamAM esI ekalA khAya che, tyAM sAmi kaMvAtsalya- ke sahabhAjananI te vAta ja kayAM rahI? atithine bhAjana ApavAnI vAta, Aja tA keTalAkane kalpanAsRSTi jevI lAge che, chatAM ApaNu bhAgya ke AvI havAmAM paNa vAtsalyathI bharelA, maitrIthI chalakAtA haiyAvALA mAnavA maLI Ave che. evAone jou chu' tyAre mAyu' emanA caraNamAM namI paDe che. 6 thADA varSo pahelAM muMbaInI nizALanA e zikSako keTalAka prazno pUchavA AvelA. amArA vArtAlApa cAlatA hatA. me" e prasaMgane uddezIne zrIrAma ane bharatanu nAma lIdhu, tyAM pelA khIjA bhAIe kahyuMH * A bhAIne A yuganA bharata kahIe te ya khATuM nathI. evA emanA tyAga che. emanI 'mara 45 varSanI che. e apariNIta che. brahmacArI che. potAnA bhAinA kuTuMba khAtara emaNe jIvanabhara brahmacarya pALavAnI pratijJA karI che.' mane emanI vAta jANavAnI jijJAsA thaI. meM emane ja pUchyuM: ' A vAtanuM rahasya zuM che ?' 6 emaNe namratAthI kahyuM: * evA koi mahAna tyAga me' karyA nathI. A bhAi mArA mitra che eTale prazaMsA kare che, me te mArI pharaja bajAvI che. ame e bhAie hatA. mArA meTA bhAie keTalAMya duHkha ne kaSTa veThI mane bhaNAvye, pustaka levA mATe ne Tama phI bharavA mATe paNa paisA amArI pAse na hatA. tyAre mahinAo sudhI ekaDeMTa ka bhUkhyA rahI emaNe mane bhaNAvyA. emane yAda karuM chu' eTale thAya che e keTalA mahAna hatAM ? AjathI vIsa varSa pahelAM hullaDamAM e aNadhAryo mRtyu pAmyA. pAchaLa cAra bALaka ane bhAbhI rahyAM. AjIvikA mATe keAI sAdhana na hatuM. saiA nirAdhAra thaI gayAM. te vakhate huM amadAvAdamAM bhaNAvatA hatA. e ja varSamAM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama pa7 mArAM lagna thavAnAM hatAM. bhAvinAM madhura savane mane kheMcI rahyAM hatAM. bIjI bAju mArA bhAInuM nirAdhAra kuTuMba hatuM. mAre zuM karavuM? lagna karuM te mane maLatA so rUpiyA mArA saMsAramAM ja pUrA thAya. bhAbhI ane bALakanuM zuM ? je bhAIe mane paraseve pADIne, bhUkhe rahIne, duHkhanI zilA haiyA para laIne bhaNuM, enI gerahAjarImAM enAM bALake rajhaLe, bhUkhe mare, zikSaNa vinA rahe! e huM joyA karuM ? huM lagna karIne ANaMda mANuM ne mArA bhAInuM kuTuMba bhIkha mAge te mArI mAnavatA na lAje? jeNe mane paDyo ane zikSaNa ApyuM enA kuTuMbane poSavuM ane zikSaNa ApavuM e zuM mAro dharma na hata? paNa e kayAre bane? huM lagna na karuM to! meM tarata ja nirNaya lIdhe. guru pAse jaIne prabhunI sAkSIe AjIvana brahmacarya pALavAnI pratijJA lIdhI. ApanA jevAnA AzIrvAdathI Aja sudhI te niyama paLAya che ane have te bahAta gaI, thoDI rahI." mArA bhAInuM kuTuMba mArI sAthe ja che. moTI dIkarIne te paraNAvI. mArA bhAIne meTa dIkaro ema.e. mAM chee mArA vacanane devavacana tulya gaNuM sevA kare che. evI sevA ane evI bhakti te huM jouM chuM ke sage putra paNa pitAnI nathI karatuM. meM niSThAthI kartavyapAlana karyuM te ene badale mane se gaNe maLe che. Aja huM keTale sukhI chuM? mane thAya che, bIjuM kaI mahAna kAya bhale meM nathI karyuM, paNa kartavya pAlana te jarUra karyuM che." laghutAmuM prabhutA vase, prabhutAse prabhu dUra je mANasa kartavyanI keDI para cAle che, tenuM jIvana phUla jevuM suvAsita, suvikasita temaja praphulla heya che. paNa je katavyane barAbara samajatuM nathI tethI tenuM jIvana kevuM hoya che, te ApaNe joI rahyA chIe. ' ' . Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtmajAgRti cegIne ziyALe pUchyuM: " tA A maDadAnu` mAthuM khAuM ? " cegIe kahyu'nA, bhAI, nA ! A mANasanuM mAthuM paNa khAvA lAyaka nathI. kAraNa ke maaLa suMnuM ziH garvathI Anu mAthu sadA UMcuM ja rahyuM che, e kayAMye namyu' nathI. hA, adhikArIe AgaLa eNe mAthu ghasyuM haze, dhanavAnAne namana paNa karyAM haze, paNa deva AgaLa, guru AgaLa ane dhama AgaLa te e akkaDa ja rahyu` che. peAtAne ghera AvanAranI sAme e namratAthI kadI gayA nathI. peAtAne tyAM AvelA atithienA eNe namratApUrNAMka satkAra paNa karyAM nathI, ane potAnA gurune AgaLa paNa e akkaDa thaIne cAlyuM che. 58 mANasamAM jema lAyakAta AvatI jAya che, tema tema emAM namratA AvavI joie, AMbAne jema phaLa AvatAM jAya temAM te name che. namratAmAMja enI mahattA rahelI che. eTale ApaNe kahIe chIe, " laghutAme prabhutA vase, prabhutAse prabhu dUra " lAyaka mANusa kevA namra hAya che ane alpa savavALA kevA uddhata DAya che enA eka prasa`ga mane yAda Ave che. . ame aMdherImAM cAturmAsa hatA. amArA najIkanA baMgalAmAM eka bhAi grejayueTa thayelA rahe. paNa emanAmAM abhimAna te mAya nahi. e cAle tyAre akkaDa, gharathI nIkaLe tyAre te enI cAla paNa jovA jevI. tADa vaLe te e vaLe. amArA sAdhue sAme maLe teA bhAi mADhuM maraDIne cAle. ene thAya ke A te pRthvI upara bhArabhUta! A sAdhue zu kAmanA? makRtanuM khAya ane pharyo kare! eka divasa gammata thai. huM. eka bhAIne magale AhArA levA gayelA, tyAM e baMgalAnA mAlike mArI sAthe jJAnanaiSThi mAMDI. vAta cAlatI hatI, eTalAmAM pelA aDabhAI AvyA. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama 59 zeThane jotAM ja e ekadama namra banI gayA. zeThane khUba ja sabhyatAthI salAma karI. , zeThe kahyuM: "ATaluM moDuM ! nekarI kare che ke hajAmata?" pelAe arti namratAthI ane dInatAthI kahyuM: "sAheba, Aje jarA moDuM thaI gayuM. mApha karo. havethI AvI bhUla nahi thAya. ane emanA IzArA pramANe kAme lAgI gayA. meM pUchayuM: "A bhAIne keTale pagAra Ape che?" uttara maLyo "dehase. mane manamAM thayuM deDhaze mATe ATalI dInatA ? ATalI kAkaludIbharI vinaMtI? jyAre bhegane rega jANuM lAta mAranAra tyAgIone joI akakaDa bane ane dhanavAnanI AgaLa dIna bane, tyAre droNAcAryanuM vacana yAda Ave che. mAM tArA vagara ame dhananA dAsa chIe, dharmanA nahi ! dhananI AgaLa te sau name. roTale ApanAra AgaLa te kUtaruM paNa nRtya kare. mANasa paNa ekalA peTa piSanArane ja name ane mahApuruSonI kadara na kare, vaDIlenA vinaya na sAcave, adhyApaka pratye Adara na dAkhave to enI mAnavatA kaI rIte vikase? namratA mATe vastupAlane prasaMga vicAravA jevuM che. pAlitANAnI yAtrAe nIkaLele saMgha mahAmaMtrI vastupALanA gAmamAM AvyuM. emaNe saprema saMghane bhejananuM nimaMtraNa ApyuM. saMgha pitAnA ghera Ave tyAre emanA haiyAmAM harSa mAya nahi, suvarNanA thALa ane suvarNanI jhArI laI bAraNuM pAse mahAmaMtrI pite ja saMghanA paganuM prakSAlana karavA beThA. vastupALa saMghamAM AvanAra pratyeka vyaktine premathI namana karI enAM caraNa dhUe. ane mahAsenApati tejapALa atithine aMdara laI jAya, A rIte samasta saMghanA paga detAM emanA zarIra para parasevAnI dhArA vahevA lAgI. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmati 1. nekaree kahyuM mAlika! A kAma amane sepe. thoDA bAkI rahyA che, emanA paga ame joIzuM. ApanA zarIra para, parasevAnI dhArA vahI rahI che Apane thAka lAgyuM haze.' mahAmaMtrI vastupALe Apele uttara kadI na bhUlAya te che , "are thAka! thAka te janmojanmane UtarI gaye. tamane A parasevAnI dhArA lAge che, paNa mane to A premanI dhArA lAge che. tIthane spazI AvelA mAnavInA paga devAnuM saubhAgya mane kayAre maLe ? A dhArAnI buMdebuMdamAM vAtsalya, prema ne maMtrI bharelAM che !' AvA mahAna mANasomAM paNa kevI unnata bhAvanA hatI ! - mAnava pratye kevuM sanmAna hatuM ! kevI unnata bhAvanA hatI! mAnava jIvana ekalA dhanathI mahAna nathI banatuM. "Greatness does not consist in Riches"mahattA dhananI nahi; mananI che. - AjanA pravacanamAM ApaNe joI gayAM che, je hAthe dAna dIdhuM nathI, je kAne vacane sAMbhaLyuM nathI, je AMkhe tyAganAM darzana karyA nathI, je page tIrthanI yAtrA karI nathI, je peTamAM nyAyanuM-pramANikatAnuM dravya gayuM nathI, ane je mastaka gurujananA caraNamAM namyuM nathI. te deha to mAre mATe paNa lAyaka nathI, ema jANI ziyALa paNa bhUkhyuM cAlyuM gayuM. ' A sAMbhaLIne vicAra Ave che. ApaNuM jIvanamAM dharma na hoya te ApaNuM jIvana paNa arthahIna gaNAya. jIvanamAM dharma hoya te ja jIvananI mahattA che. " Apa sau A pravacana para khUba gaMbhIratAthI vicAra karaje, ane jIvanamAM rUDhine nahi, paNa AcaraNane, marele nahi paNa jIvate dharma lAvI jIvanane prakAzamaya banAve e zubhecchA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna appA ceva dameavvo appA hu khalu duddmo| appA daMto suhI hoi assi loe parastha y|| -uttarAdhyayanasUtrama potAnA AtmAne ja damavo joie, ene rAga ane lakSamAMthI upazAnta karavo joie-kema ke bAkI badhAnA jaya thai zake-AtmA ja kharekhara dudha che. dAMta AtmA ja A lokamAM ane , paralokamAM sukhI thAya che. bhAvanagara samavasaraNanA vaMDAmAM hajAronI mAnavamedanImAM Apela eka yAdagAra pravacanamALA. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna mAnavabhava e eka evuM sthAna che ke ene eka cheDe pazutA che ane bIje cheDe devatva. mANasa vivekapUrvaka prasthAna kare te e deva bane ane viveka bhUle te pazu! mANasa pazutA bhaNuM na lapasI jAya, e mATe jIvanadraSTAoe mAnavatAnAM amuka pAna nizcita karyA che. mANasa jAgRtipUrvaka e sopAne caDhe te e pAna dvArA prakAzane pAmI zake, mATe AjanA pravacanane viSaya mAnavatAnAM pAna rAkhavAmAM AvyuM che. sopAna eTale pagathiyAM. sapAna kono? mAnavatAnAM, pazu tAnAM nahi. pazutAnAM sopAna na hoya, ene te khADe hoya, patana hAtha; utthAna te mAnavatAnuM hoya, te pachI e mAnavatAnuM mUlyAMkana karatAM to ApaNane AvaDavuM joIe ne? enuM mUlyAMkana karatAM na AvaDe te A mAnavabhavane phere niSphaLa jAya. A bhavano phere niSphaLa na jAya ane saphaLa thAya e mATe mAnava bhavanI nIsaraNInAM pAna caDhavAnI jarUra che. mAnavatAnuM eka pachI eka pAna je mAnavI caDyo nathI, e mAnavI bAhya. daSTie mANasa dekhAvA chatAM attaramAM te pazutAnuM pradarzana ja bharIne beTho hoya che. pazutAnuM pradarzana potAnA jIvanamAM na bharAI jAya e mATe mANase satata jAgRtipUrvakatAnA jIvananuM ane kartavyanuM avalekana karavuM joIe. mANase mANasAInA guNe vaDe A duniyAne mAnavatAthI bharelI banAvavAnI che, dayenI duniyA banAvavAnI nathI. mAnava jyAM vasato hoya tyAM Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna te havAmAM paNa phUlanI jema mAnavatAnI suvAsa hoya; paNa Aja ApaNA kamabhAgye jagatamAM mAnavatAnA aMze ochA thaI rahyA che. bhagavAna mahAvIranI ahiMsAthI bharelA jagatanA citra sAthe AjanA vijJAnathI ghAtaka banelA jagatanA citrane sarakhAvI jojo ! mANasAInA dIvA je baLatA haze te A citra jotAM ja hRdaya pUMjI UThaze. jagatanuM citra - AjanA jagatanuM dazya keTaluM bihAmaNuM che? keTalAka zrImaMte aihika sukhamAM ja magna banI, jIvananA uddAta tatvane bhUlI beThA che; sattAdhIze sattAnA ghenamAM mUcchita thaI uddaghATana kriyAmAMthI UMcA AvatA nathI, keTalAka dharmaguruo pitAne mATe maTha-maMdira banAvavAnI dhUnamAM jyAM tyAM bhamI rahyA che, madhyamavarga jIvananirvAhanI cakkImAM pisAI rahyo che; vijJAnanAM bihAmaNuM sAdhana lAkha mAnavIone mRtyunA memAM dhakelI rahyAM che, azAMti DAkaNanI jema AMkhe kADhI mAnavI sAme ghUrakI rahI che; AvA viSama samayamAM mAnavatAnA tane vikasAve evA upadezakanI, e upadezane jIvanamAM vaNanAra jijJAsu zrotAonI, keI paNa samaya karatAM Aje vadhAremAM vadhAre jarUra che. jo ke AjakAla vyAkhyAne cAre bAju thAya che, pravacana saptAha paNa beThavAya che, leka hajArenA pramANamAM sAMbhaLe paNa che, paNa ghaNIvAra te sAMbhaLanAra ane saMbhaLAvanArane hetu dilane DolAvavAno, manane bahekAvavAne, jagatamAM khyAti meLavavAne ane vANInA jAduthI mANasone mUcchita karavAnuM hoya che, ema AjanA pravAha parathI tamane nathI lAgatuM? sAcA upadezake ane sAcA jijJAsu zrotAo ATalA badhA hoya te jagatanuM citra AvuM hoya? AvI svArthanI AMdhI hoya kharI? eTale ja prazna thAya che ke Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...AtmasmRti upadezane jIvana sudhAravA mATe sAMbhaLanArA sAcA jijJAsu zrotA keTalA ? keTalAka AgamA ane zAstrAnA abhyAsa kare che paNa te jIvana sudhAravAnI buddhithI kare che ke pachI emAMthI paNa vijJAnanA mArakaNA prayAgo karavA mATe kare che, te mane kaheze ? kahevAya che ke zAstrA jarmanImAM gayAM, tyAM vaMcANuAM, zeAdhANAM ane emAMthI aNuvAda ane paramANuvAda siddha karyAM, ate emAMthI nIkaLyA tA eTa emba (atombomb) ne ? srAna paNa kevA upayAga ? je sanahAra hatu tene ja saMhAraka manAvyuM ! kAraNa ke mAnava mAnavatAnA sAme mAce jaIne UbhA che. sAmA mArce ubhelA mAnavane mAnavatAnA nikaTamAM lAvavAnAM sAdhanA jIvanadraSTAe ApaNane ciMdhI gayA che. e sAdhanAnA vicAra A prasa Mge karavAnA che. kramekrame e seApAnadvArA, e sAdhanadvArA mAnavatAnA si MhAsana para ArUDha thavAnu che. mAnavatAnA siMhAsana para caDhavAnA A cAra seApAna che; zUra, paMDita, vaktA ane dAtA ! ja : A cAra nAma sAMbhaLI tame malakAi na jatA. manamAM ema na mAnatA ke e cArane mArI zaku chu, mATe huM zUra chu, thADu' bhaNyA chuM, eTale paDita chu'. khelatAM AvaDe che, mATe vaktA zruM ane thoDuM dAna paNa dauM' chuM eTale dAtA chuM. ane mahArAje kahelAM cAre sApAna huM caDhI gayA chuM, eTale mAnavatAnA mahAsi'hAsanane mATe hu ceAgya chuM. na* raNe vijayA cchUro'dhyayanAnna ca paNDitaH, na vaktA vAkpaTutvena, na dAtA cArthadAnRtaH / indriyANAM jaye zUraH, dharma carati paNDitaH, satyavAdI bhaved vaktA, dAtA bhUtahite rataH // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna raNamAM jitI jAya te zUra nahi, bhaNI jAya eTalAthI te paMDita nahi, bhASaNa karavAmAM kuzaLa hoya eTalA mAtrathI vaktA nahi ane je mAtra dAna ja daI jAya eTalA mAtrathI dAtA nahi. paNa je Indriyene jite te zUravIra; dharmane Acare te paMDita satyathI pavitra banelI vANIne uccAre te vaktA ane prANIonA hitamAM je Asakta hAyaabhayadAna Apate heya-te dAtA; A cAra guNemAMthI kayA guNamAM ApaNe pragati karI che tene ahIM vicAra karavAnuM che. vALa nave pUraka jagatane jitavuM saheluM che, jagata para pazubaLathI sAmrAjya calAvavuM e paNa saheluM che, paNa Indriya para vijaya meLave, Indriye para AtmAnuM sAmrAjya calAvavuM e kaThIna nahi, paNa ati duSkara che. sAce vijayI. te dezane jitanAre nahi, paNa Indri ane manane jitanAra che. indriye jenA kAbUmAM nathI, mana jenA hAthamAM nathI ene vijayI kema kahevAya? e te parAjita, parataMtra gaNAya. mANasa mAne che ke huM bhegane bhogavuM chuM; paNa kharI rIte bhege mANasane bhegavI rahyA che. mANasa cA pItA hoya che tyAre cAne amRta mAnI garvathI kahe che kehuM cA pIuM chuM" paNa paccIsa varSa pachI zakti kSINa thatAM khabara paDe che ke, huM cA nahete pote paNa cA mane pI rahyo hatA. tyAre ene khabara paDe che ke cA mAre AdhIna naheAte paNa huM cAne AdhIna hatA. bIDI pInArA paNa ghaNIvAra tAnamAM AvI kahe che ke ame bIDInI majhA mANIe chIe. bIDI e te savaganI sIDI ! AvuM bolanArAonuM vRddhAvasthAmAM haiyuM khavAI jAya che ane AkhI rAta khU khU karI UMghe paNa nahi ane pADozIne UMghavA paNa de nahi, tyAre ene khabara Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yiche kebIDInI majhA huM nahele mANase paNa bIDI mArA kALajAnI majhA mANatI hatI! Aja svataMtratAnA nAmanI bAMga pikAranArA te ghaNA che paNa svataMtratA e kayA paMkhInuM nAma che e te mane samajAva! jIvana para jarA ye kAbU rAkha nahi ne chAtI ThekIne svataMtratAnI vAta karavI che? tamArI AMkhe apavitra rUpa ane lAvaNyane mATe talasatI hoya; jIbha bhaya-abhayano vicAra karyA vinA judI judI vAnIo, cAkhavA talasATa karatI hoya; kAna na sAMbhaLavA lAyaka vAta ane nindAo sAMbhaLavA taiyAra hoya; cAmaDI apavitra ane suMvALA spazo mATe jhaMkhanA karatI heya; mana bIjAnuM bhuMDuM ciMtavatuM hoya; nAkane suMdara suvAsa ApavA mATe kudaratanAM dIdhelAM kamaLa pupane kaccaraghANa kaDhAto hiya; nAdirazAhe mANasanAM mAthAM kApI jema thAMbhalAmAM maLyAM, -tema tame paNa suMdara phUlene teDI phaladAnImAM maDhatA he; garIbathI durgadha kahI dUra bhAgatA he; te kaI rIte mAnavuM ke tame Indriyone jitI che ane svataMtra banyA che? ka A te sAruM che ke mANasanA haiyAmAM sAmAnA vicArone jevAnI bArI nathI, evI bArI heta to kevuM pariNAma Avata? mANasa chappana Icane Dagale paherI, zAha thaI AgaLa besI zake che, te besI zakata khare? mANasanA vicAre e bArI dvArA bIjA maNasane dekhAya te mANasa mAnava lAgata ke dAnava? A dRSTie te haiyAmAM vicAre jovAnI bArI na karIne kudarate mAnava jAtanI lAja rAkhI che ne ? mANasa ke kUra banyA che ene eka dAkhala tamane ApuM. hamaNAM thoDA divasa para huM eka kabhAIne baMgale AhAra levA gayuM hatuM. enA baMgalAnA divAna benanI divAla para haraNa ane rejhamAM ziMgaDA zA mATe Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavAvAnAM pAna TAMgyAM hatAM. A joI mane thayuM mANasa ke kara banyuM che! pitAnA gharane zaNagAravA mATe haraNa ane rejha jevAM virodha prANIone mArIne paNa enAM ziMgaDAMthI gRhazobhAne vadhAre che ane potAnI jAtane kalArasika kahevaDAve che! mANase vivekazakti khAI, svArthI banI, IndrinA pravAhamAM taNAI ane AtmAnI anaMta AnaMdamaya zakti para pANI pheravyuM. AtmAnA sAmarthyane haNanAra vAsanA che. vAsanAnAM vAroe AtmAnA prakAzane DhAMke che ane AtmA e paherI emAM DhaMkAye che. A ja kAraNe vAsanAnA sAmrAjyamAM AtmAne ghaNuM pichAnatA paNa nathI, pichAnatA hoya te paNa e mATe sacinta nathI. AtmAne nirakhe, enA sAmarthyane pArakhe, te ene samRddhithI chalakAtA rAjAdhirAjane vaibhava paNa tuccha lAge. e zvAnanI jema sattAdhIzenI ane zrImaMtenI khetI khuzAmata na kare. tamane khabara haze ke barnADa zAe bhagavAna mahAvIranA kalyANaka vakhate kahyuM hatuM :...Give me that man, who is not passions' slave and, I will wear him in my hearts core.?! : mane e mANasa Ape ke jeNe indriyane jItI hoya, je vAsanAne-viSayane gulAma na hoya, tene huM mArA haiyAnA UMDAmAM UMDA khUNAmAM padharAvIza. zAnuM A vAkaya keTaluM bhavya che ! e kahe che ke mArA haiyAnA divAnakhAnAmAM zahenazAhanI chabI nahi TAMguM, paNa indriyane jitanAranI chabI TAMgIza. vAha ! kevI mAMgaNI ! huM tamane pUchuM ke tame tamArA dila divAnakhAnAmAM kenI chabI TAMgI che? rAmanI ke ramAnI? nI dhananI ? vAtsalyanI ke vAsanAnI ? javA do e tame kahe hoya cAlaze paNa e vAta cokakasa che ke dilAi Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divAnakhAnuM chabI vinA khAlI te kadI nahi ja rahe. tame avakAsanI chabI nahi TAMge te vinAzanI chabI enI meLe TiMgAi jaze. vinAzanI chabI pasaMda na hoya te vikAsanI chabI lAve ane vilAsanI chabI lAvavA mATe vAsanA para vijaya meLavo! sikaMdaranA dilamAM upaselI vinAzanI bhayaMkara chabIne besI nAkhavAne vicAra I. sa. pUrve 3rapa mAM eNrisToTalane Avele. meksiDenIAnA mahAna vijayI sikaMdare digvijaya karavA prayANa karyuM ane bhArata bhaNI kUca AdarI tyAre tenA guru erisToTale, ene jIvananI mahattAnuM bhAna karAvavA enI pAse eka mAMgaNI karI. yadi jo ho zake rAjana ! to jainI guruko le aanaa| jinone jJAnako pAkara gahare tattvako jAnA // yuddhane ane paMjAbathI pAchA pharatA sikaMdare erisToTale mAMgaNI karelA jaina sAdhunI zodha karAvI. zodha karavA enA sainike cAre tarapha pharI vaLyA. ghaNI zodha pachI eka nadIkinAre beThelA ane AtmasamAdhimAM DUbelA eka masta sAdhu maLI AvyA. seniTee kahyuM: "mahArAja! cAla, jaladI kare; digvijayI sikaMdara tamane yAda kare che, tamAruM te kAma thai gayuM ! are, tamAro uddhAra thaI gaye. jaladI karo, jaladI | tame vicAra karI juo, sikaMdara saMtane zuM uddhAra karavAne hate? paNa A te rahyA dAsa ! e te ema ja mAne ke sikadara jene premathI yAda kare, tenuM bhAgya UghaDI gayuM. tamane paNa ahIMnA pradhAna A rIte belAvI mAnapAna Ape te khuza khuza thaI jAo ne? ane badhe kahetA phare ne ke, mAre te pradhAne sAthe deratI che. huM Ama karuM ne tema karuM, paNa A te rahyA saMta. erisToTale jANIne ja AvA jaina sAdhune Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sApAna lAvavAnI mAgaNI karI che. ghaDImAM rIjhe ne ghaDImAM khIje te te saMta kema kahevAya ? e te meru parvatanI jema aDAla hAya. megha gabhIra vANImAM saMte kahyuM: 'sika Mdara kANu che, te huM jANatA nathI. tame kahA che ke, e divijayI che tA AnaMdanI vAta che; paNa mahAna vijetAne mArI eka namra prazna pUchajo tame digvijaya te karyA paNa indriyavijaya karyo ? indriyonA vijaya karyo hAya teA tamArA caraNeAmAM AvavA hu taiyAra chuM, paNa jo mAtra jagatane ja jityu... hAya, te huM AvavA taiyAra nathI.' sikaMdarane AtmA zuM vastu che enI khakhara na hatI. ene te vizvavijayanI dhUna lAgI hatI, e dhUnamAM ja e pAgala banyA hatA. AvA dhUnIne AtmacintA mATe ke AtmajAgarikA mATe samaya kayAMthI hAya? bhautikatAnA raMge raMgAyelA sikaMdarane saMte pUchAvelA prazna sAva ja nUtana lAgyA. ane te ema ja thayuM ke, peAtAnuM nAma sAMbhaLI bhalabhalA cAddhAe paNa jhUkI paDe, tyAM A vaLI kANu ke je sAme thai prazna pUche? rAjAe maLyA, mahArAjAe maLyA, vIra paNu maLyA ane dhIra paNu maLyA, paNa AvA paDakAra karanAra te hajI sudhI kAI nahatu N maLyuM. prazna karanAranuM kevu. sAmarthya ? ane AnA prazna ? e tA. vaLI sAva ja vicitra ane chatAM keTalA UMDA, gaMbhIra ne. hRdayasparzI ? eTale, e jAte ja muni pAse paheAMcyA, muninA premALa dharmAMlAbha sAMbhaLatAM ja enA hRdayamAM bhAvanAnuM pUra AvyuM. 6 saMta ! Apa mArI sAthe padhAre. ati mAnathI hu Apane mArA dezamAM lai jaiza. vijayayAtrAnA prasthAna kALe mArA guru arisToTale jaina saMtane sAthe lAvavAnI mAgaNI karI hatI, te Apa padhAro. suMdara vAhanA, bhanya mahelA, AnaMdathI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtmaya li UbhaNatAM upavanA, hIrA, mANeka, mAtI...je joIe te Apane mATe taiyAra che. mAtra tame mArI sAthe cAla...' vijayanA gavathI chalakAyelA cAddho eka pachI eka zabda uccAravA lAgyA. keTalAka zrImaMtA ane sattAdhIze ema ja mAne ke paisAthI ne sattAthI adhuM. kharIdI zakAya che. emAM satA thADA ja bAkI rahe che? e leAkAnI vAta zuM karavA karIe ? tamArI ja mAnyatAnA vicAra karI ne? tame ya ema ja mAnA che. te 'ke-dhanathI dhama ne sva. madhuM meLavI zakIzuM, mATe dhana bhegu karA. Aha! mAhanA sAmrAjye jagata upara kevA gherA ghAlyA che ? paNa ahi te munie potAnA dhama samajAvyeA. dhana, vAhana, vaibhava, vinatA vagerene sparzI paNa na karAya evI zramaNadhamanI maryAdA samajAvI, ane peAtAnA dharmakSetra ane kArya kSetrane cheDI tyAM na AvavAnI makkamatA jaNAvI, paNa sikaMdara jenuM nAma ! e zenA mAne ? enA gava chaMcheDAyA, AjJA AgaLa dha kevA ! ne maryAdA kevI! dharatIne dhrujAvI nAMkhe evA sattAvAhaka zabdomAM sikaMdara pragaTayo. " mahArAja ! dhama ne maryAdA e tA nihvAnuM AzvAsana che. e upadeza keAi zaktihInane Apajo. atyAre hu* maryAdA ane dhama sAMbhaLavA nathI Avye. paNa tamane levA AvyA chuM. tamAre Avavu ja paDaze. mArI AjJAnA anAdara ke pratikAra karanAra rAjAdhirAja paNa dhULamAM maLI gayA, e tame jANA che ? tame mane nA kaheze te tamArI zuM sthiti thaze tenA vicAra tame karyAM che ?..." enA hAtha senAMnA mUThThAthI camakatI talavAra para gayA ane tejasvI talavAra myAnamAMthI bahAra nIkaLI.. ++ 64 cAMdanI jevuM zAMta ne madhura smita karI AtmazraddhAthI jhaLahaLatA zabdomAM munie kahyu : sikaMdara ! digvijayI sikaMdara ! jarA zAMta thAo. A samarAMgaNa nathI, paNa samatAMgaNu che! Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna ane talavAra te rAjana ! zarIrane che, paNa tArI sAthete AtmA che. AtmA zathiI chedA nathI, pANIthI bhIMjAte nathI, pavanathI sukAtuM nathI ne pracaMDa agninI javALAothI paNu dAjhato nathI. AtmA amara che. nAza pAme e te A zarIra che. rAjana ! zAzvata AtmAne azAzvata talavAra kaI: rIte kApI zake ?" jIvanamAM kadI nahi sAMbhaLelI saMtanI ajeya vANI sAMbhaLatAM sikaMdaranuM hRdaya AtmAnI alaukika duniyAmAM viharavA lAgyuM. AtmAnI pracaMDa zaktinuM bhAna ene thavA lAgyuM. mRtyunA guru jevA A saMtanA zabdo sAMbhaLatAM, enA hAthamAMthI talavAra sarI gaI. samarAMgaNamAM maracA para eNe maraNiyA thaI ghUmatA lAkha vira ddhA joyA hatA; paNa mRtyunA maMDapamAM paNa A saMtanA mukha upara amaratAnI je kAnti upasI AvI te te sAva ja alaukika hatI. AnI sAthe jANe keInI ya sarakhAmaNa na thAya ! A zabdo gaMbhIratAthI vicAravA jevA che. AvA maraNapasarganA viSama samaye paNa muni ke nibhaya upadeza Ape che? kAraNa ke emaNe indriyanA viSayane jitI, AtmasvarUpa jAyuM che. indriyanA vijetAne maraNa dhrujAvI zakatuM nathI, ethI te maraNa pote ja dhruje che ! maraNane bhaya vadhe che, maraNanuM nAma sAMbhaLI mANasa kaMpe che; kAraNa ke amaratAnI vAta bhUlAI ane kAyAnI mAyA vadhI. kAyAnI mamatAe mANasane pAmara banAvyuM che, satvahIna banAvyA che ane hiMsaka bhAvanAthI taraboLa banAvyuM che. jeNe amaratAnAM gIta gAyAM che, e te viSama vipattimAM paNa nibhaya ne vAtsalyabharyo hoya. caMDakauzika nAga jyAre cAre bAju pitAnI viSadaSTi pheMkate. hata ne prANIone saMhAra karatA hatA tyAre premadaSTi laI prabhu Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara gaganagRti mahAvIra tyAM pahoMcyA. emane jotAM ja viSadhara dhasI ArtheA. phUMphADA mArI, prabhunA caraNe jorathI DaMkha mArI dUra bhAgye. enA manamAM ema ja hatuM ke, hamaNAM mArA kAtila jherathI mUcchita thai A mANusa mArA para gamaDaze. pazu tyAM te prabhue emanI amIbharI premadreSTi e viSadhara para varSAvI ane melyAH "e caMDakauzika ! jarA samaja! khUjha ! tuM kANu hatA, tenA tA tuM vicAra kara. tuM te eka vakhata pavitra sAdhu hatA, paNa krodha karavAthI, ane premanI diSTa khAvAthI tuM marIne nAga thayA. maitrInI dRSTi khAIne jherI STi keLavI; eTale tuM saMta maTI sapa thayA ! " bha. mahAvIranI premanA prakAzathI bharelI amaravANI sAMbhaLI sarpane paNu AtmajJAna thayuM. eNe jherane vasI amRtanA mArga lIdhe. sarva samarpaNa karI, ' anazana svIkArI, amaratvane pAmyA. Aha ! premanA kevA prabhAva ! premanA sAmrAjyamAM kei vairI nathI, keAI jherI nathI, kAi adhama nathI, keAi uttama nathI, kAI ucca nathI, kAi nIca nathI ! tyAM te kevaLa nirbhayatA ane vAtsalyanA prakAza vilase che !. munie kahyuM : sika Mdara ! mAnavI mRtyuthI gabharAya che, kAraNa ke eNe indriyavijaya karyAM nathI. jo eNe indriyAne jitI ja hAya te te e ema ja kaheH anantanA praveza dvAre, mRtyu te paricArikA, je jIvasrA pariharIne, navInane paherAvatI; e mRtyuthI huM mAnavI ! tu kAM kare ? tuM zA Dare ? mRtyu Ave te AvavA de. e navAM navAM va paherAvanArI su Mdara sevikA che. ene joI gabharAo che zA mATe? paNa A suMdarI tene ja navAM ne suMdara vastrA paherAve Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavAnAM pAna che ke jeNe jIvanamAM kaMIka sArA kAryo karyA hoya, jeNe saMyama pA hoya, premanI havA phelAvI hoya, vAtsalyane prakAza pAtharyo hoya. e mANasa te mRtya-kumArikAne jotAM AnaMda pAmavAne paNa jeNe iMdriyane jitI nathI, vera-jherane dAvAnaLa pragaTAvyA che, e mANasa te mRtyunuM nAma sAMbhaLatAM ja kaMpI javAneprajI UThavAne ! tame maraNathI gabharAo che ke nirbhaya che? je gabharAtA he te e bhayanuM kAraNa zodhI kADha. satyane abhAva ane indriyagaNanI svacchandatA te mRtyunA bhayanuM kAraNa nathI ne ? e sivAya bIjuM zuM hoI zake? saMtanA A prabhAvazALI vIra vacano sAMbhaLI, sikaMdara emanA caraNamAM DhaLI paDyo. eNe kahyuM: "have mane samajAya che ke mArA gurue jaina sAdhunI mAMgaNI kema karI hatI ! mArA abhimAnane gALavA ja emaNe A bhalAmaNa karI hatI. AtmA mATe dehane DUla karanArA vIro paNa A vizvamAM che ema ApanA dazana pahelAM mane keIe kahyuM hota te huM na mAnata. paNa Aja ApanA darzanathI te e satyanI mane khAtrI thaI che. ApanA milanathI mane samajAyuM ke jagatane jitanAra karatAM paNa Indriyane jitanAra mahAna che-zUravIra che! dhIra ne vIra te ja kahevAya che, je vAsanAne gulAma nahi, paNa je saMtoSane saMtAna che. Apa mane kaMIka e saMdeza Ape je laI huM mArI mAma tarapha jAuM ane e amara saMdeza mArA jIvanamAM utArI, e divya saMdeza mArA dezabAMdhIne pahoMcADuM!..." joyuM, tyAgane prabhAva ke che? sikaMdara je ghamaMDI paNa tyAga AgaLa jhUkI paDe. vizvanI evI koI tAkAta nathI, je tyAga sAme paDakAra kare ! sUryane udaya thatAM jema aMdhakAranA DuMgarA paNa ogaLI jAya, tema tyAgane mahimA pragaTatAM, bhegIo Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya gAmanA gaNi enI AgaLa egaLI jAya ! ane tethI ja kAIne ya nahi namanArA akkaDa sikaMdara namra banI saMtanA caraNamAM DhaLI paDayAM. enA AtmAnAM dvAra UghaDI gayAM ane upadeza grahaNa karavA caiAgya anya. tamAre paNa upadeza sAMbhaLavA mATe AvI namratA ane jijJAsA keLavavI joie ne? namratA ane jijJAsA vinAnA zrotAne upadeza saMbhaLAvavA e te UMdhA ghaDA para pANI reDavA jevuM che. ethI khannene nukazAna. pANI niSphaLa jAya ne ghaDA khAlI ne khAlI rahe. jo ke A te vivakSAe vAta che. nahitara vaktAne tA ekAnte lAbha che ja. e to eka kalAka nirAja karatA hAya che, paNa sAdhAraNataH vyAkhyAnakAre paNa sabhA nirIkSaNa tA karavu' ja rahyuM ke-AmAM kenI keTalI pAtratA che? pAtratAnA prabhAva keAI ajama che. pANI ekanu eka ja che. paNa pAtranA bhedathI pariNAma juduM Ave che. svAti nakSatranuM pANI chIpamAM paDe te metI thAya, phaLadrUpa bhUmimAM paDe te sAruM anAja thAya, ne sapanA mAMmAM paDe te jhera thAya. pAtrA'pAtraviveko'sti, dhenupannagayoriva / tRNAt saMjAyate kSIraH, kSIrAt saMjAyate viSam // pAtra ane apAtranuM' keTalu' aMtara che te khatAvavA mATe A eka subhASita ja khasa che. gAyane tRNa--ghAsa khavaDAve te ya tenuM dUdha thAya ane sarpane dUdha pAe ta ya tenu halAhala jhera thAya! pAtrane kevA prabhAva ! munie paNa sikaMdaramAM have namratA ane jijJAsAdvArA pAtratA joI, ane kahyuM: " tame je ApI na zake te tamAre levu nahi....!" muninuM A rahasyapUrNa vAkaya emane na samajAyu, eTale sika dare kahyuM; " huM A mahAvAkajInA atha samajI zakayo nathI eTale kRpA karI Apa mane vistArathI samajAve ' Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna - karuNapUrNa saMte kahyuM -"rAjana! keInuM luTeluM dhana tame ene pAchuM ApI zake che, keInuM jhUMTaveluM rAjya paNa tame pAchuM ApI zako cho; paNa keAinA lIdhelA prANa tame ApI, zake kharA? je prANa devAne adhikAra tamane nathI te prANa tamane levAno adhikAra paNuM nathI. mANasa badhI vastuo ApI zake che, paNa e jIvana koIne ya ApI zakatA nathI, te pachI. bIjAnAM jIvana yuddhanA paDadA nIce levAne hakka tamane keNe A saMtanA A vacane sAMbhaLI e nAcI uThe. yuddha virAma ane ahiMsAne mahAmaMtra ene A vacanamAM dekhAya ane ahiMsaka jIvana jIvavAnI pratijJA laI munine prema ane bahumAnathI namana karI, e pitAnA deza bhaNI upaDe! erisToTale sikaMdarane pUchayuM: "kema meM maMgAvelI vastu, lAvyA? na lAvI zakyA ne? bhAI ! mAre e saMtane ahi lAvavA nahatA, paNa mAre to tamAruM ghena utAravuM hatuM. sattA ne zrImantAIthI jagatanI bIjI kaI paNa vastu kharIdI zakAtI hoya te paNa, tyAga te nathI ja kharIdI zakAte. sattA ne zrImantAI AgaLa bIjI kaI paNa vastu pIgaLI zake paNa, tyAga ja eka unnata ne aNanama rahI zake che. sarva vastune bhaya che paNa tyAga ja eka abhaya che. erisToTalanI A vAta sAMbhaLI sikaMdara emane bheTI paDaye. dharma carati paNDitaH - saMta ane sikaMdaranA A prasaMga dvArA indriyone jite te zura, A vAta ApaNe vicArI gayA. have Ave che paMDitapaMDita koNa? zAstra bhaNe, bleke popaTanI jema bolI jAya ke bhaDabhaDa saMskRta bolavA mAMDe eTalA mAtrathI te paMDita na Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amANati kahevAya. paMDita te ja kahevAya ke je dhamane vivekapUrvaka Acarate hoya, pitAnI pharaja je samajate hoya, ane atyAre pitAnuM prApta kartavya zuM che ene vicAra karI, agyane cheDI, cagyane Adara karatA hoya; te paMDita kahevAya. A paMDita A duniyAnA bhegamAM rAce khare? e vilAsanAM sAdhana meLavI nAce khare? e jagatanI saMpattimAM mAce ema tame mAne che ? tyAre sAco paMDita A duniyAne zuM mAne? kahe joIe? sAce paMDita A duniyAne eka vizALa musAphara khAnuM mAne. A musApharakhAnAmAM rAja lAkho Ave che ane lAkhe jAya che. mANasa mAne che. huM kaMIka chuM. e huM-padanA ghamaMDamAM DelanArA paNa dhULamAM maLI gayA. jeo eka pheMka mArI jagatanI rAkha karI zakatA hatA, emanI rAkha Aje zadhIye jaDatI nathI. jagatanA game evA sattAdhIza ke dhanavAna mANasane paNa A jagatamAMthI javAnuM che e te nakakI che ne? mANasa moTo che, mATe kaMI mRtyu enI vATa joIne UbhuM rahevAnuM nathI. mRtyunI gADI te rAtadivasa cAlI ja jAya che. ane je enA jhapATAmAM Ave, tene upADatI ja jAya che. jagatanI gADI te moTA mANasanI zaramane lIdhe kadAca thaMbhAvI zakAya, paNa A mRtyunI gADIne game e sattAdhIza paNa thaMbhAvI zake ema tamane lAge che? zuM tamAro pise mRtyanI gADIne eka sekanDa (Second) paNa nahi rokI zake? ema mAthuM DolAve nahi cAle. jarA spaSTa zabdomAM kaho te A sAmAnya mANasane paNa khabara paDe ke A zeTha ATalA zrImaMta hovA chatAM paNa kahe che ke, amAre paisA ne amArI AvaData amane bacAvaze te nahi, paNa ene sadupayoga na thAya te amane kheMcIne narkamAM laI jaze. kema A vAta kharI che ne? - vAha, raMga rAkhe. Ama jorathI bele te A mAnava Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna medanI paNa sAMbhaLI zake. sukhI mANasee te vaLI A vAta upara khUba vicAra kare joIe ke, "saMsAra e musApharakhAnuM che. ahi game eTaluM bheguM karIzuM teya choDaDyA vinA chUTako nathI. huM A vibhavane nahIM choDuM te e mane cheDaze. hasatAM hasatAM nahi tyajuM te raDatAM raDatAM tyajavuM paDaze. bApaDo thaIne choDavA karatAM bahAdUra thaIne cheDo ne! ke jethI leke paNa tamArI pAchaLa ema kahe ke -khare bhaDane dIkarA nIkaLe. bhegee ene nathI choDyo paNa eNe bhegene lAta mArI. dhanya che AnA DahApaNane ! saMsAramAM rahyo paNa emAM phasAye nahi. dhana maLyuM paNa emAM muMjhANe nahi. saMsArane musApharakhAnuM mAnI nIkaLI gaye! raghukulane tyAga - zrI rAmanA vanavAsanI. vAta te jagaprasiddha che ne? rAmAyaNane e karuNa chatAM sahAmaNe prasaMga vicAravA jevuM che. AkhI ayodhyAmAM AnaMdanI havA pAmI che. zrI rAmacaMdrajInA rAjyAbhiSekanI taiyArI ghaNuM ja utsAhapUrvaka parijane karI rahyA che. A utsava ekalA rAjAne nahi, paNa prajAne paNa khare. kAraNa ke AvA bhalA rAjAnA rAjyAbhiSekathI prajAne zAti ne sukha maLavAnAM che. eTale AjanI jema kevaLa rAjyane ja khace e ulya nahetA thatA, paNa prajAnAM tanamana ane dhana paNa emAM maLatAM; eTale e utsavane AnaMda kaI ora ja AvatA. A samaye zrIrAma zaMgAragRhamAM varalaMkAra paherI rahyA che. hAthamAM hIrAthI jaDele mugaTa letAM e vicAra kare che ke -A mugaTanA bhArane vahana karavA huM samaya chuM khare? Aja huM nAgarika chuM, AvatI kAle huM rAja thaIza ane AkhI enI javAbadArIne ene mArA zira Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmati Avaze. te A vizALa javAbadArInA bhArane upADavA huM sama chu khA rAjyAbhiSekanA AnaMdabharyAM prasaMge, gabhIra khanI zrIrAma vicAra kare che. AvA prasaMge peAtAnI javAbadArI ne lAyakAtanA vicAra karanArA keTalA? AjakAla peAtAnI lAyakAtanA vicAra karyA vinA sattAnI paDApaDI mATe je DhADAdoDa kare che, evu ja A kalezamaya pariNAma che. sAne sattA joie che, zaktinA ke saMyamanA vicAra koineya karavA nathI, jyAM sattAnI ja bhUkha jAge tyAM kevu' kAramuM pariNAma Ave, tenA ja ahi vicAra karavAnA che. je samaye zrIrAma peAtAnA kartavyanI vicAraNA karI rahyA che, te ja prasage kaikeyI peAtAnA tuccha svArthanA vicAra kare che. zrI dazarathajI paNa Aje AnaMdamAM che, pAtAnA lAyaka putranA rAjyAbhiSeka thavAnA che. peAte Aja divasa sudhI upADelI rAjya dharA peAtAnA cegya uttarAdhikArIne khAMdhe mUkAya che, enI khuzAlImAM e manamAM malakAya che, pote mukta bane che ane ceAgyanA hAthamAM rAjyanA Dhera sAMpAya che. rAjyanI dRSTie jIvananA A chelle prasaMga zAntithI patI jAya te pAte have jIvananA uttarArdhamAM kaMika AtmasAdhanA karI zake, ema e mAne che. eTale ja e suMdara vastra paherI mahelamAMthI bahAra nIkaLavA jAya che tyAM khAraNAmAM ja kaikeyI AvI UbhAM rahyAM. A catura strIe Aje seALe zaNagAra sajyA che. mANasane matta banAvI de evA enA zRMgAra che. svAthanI madirAthI enI masta AMkhA ghUmI rahI che. AkaNu vRddha upara paNa zuM kAma kare che te tame vicArI jojo jJAnIo kahe che ke, pralebhanakArI paTTA thI dUra rahe. enA mArakaNA svabhAva jate natho. jhera te jhera che. te vRddhane ya mAre ne yuvAnaneya mAre, bhaNelAne ya mAre ane abhaNane ya mAre je khAya te mare! ghaNA kahe che ne ke ame te have vRddha thayA. amArI indriya zithila thaI. have Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JAnavatAnAM sApAna 79 maane viSayanI bhUkha na jAge. ane te have anAsakta chIe paNa huM rahuM chuM ke, javA do e daMbhane! tame kevA anAsakta che jJAnIo ane mAnasazAstrIethI ajANyu nathI. pAMca indri cAnA trevIza viSaye ane masA ne khAvana vikArAmAM magna rahevuM ane pAchI anAsaktinI vAta karavI ! N keTalAka vRddho mATe te kahevAya che ke zArIrika zithilatAne lIdhe bAhya dRSTie zAnta dekhAtA hAya paNa sinemAmAM ke nATakamAM jAya eTale naTIene joi ne taveta U McA thaI jAya ! joi ne A buDhAenI anAsakti ! vRddha thavA chatAM vAsanA na jAya te e AkhA kuLane kumAge lai jAya. jema vALa dheALA thatA jAya tema tema haiyuM paNa dhALu thavu joIe. * 6 zrI dazarathajI upadeza sAMbhaLyA pachI virAgI banyA che. emane pAtAnA hayAne keLanyu che. eTale e vicAra karatA Ave che ke-have rAjyanA bhAra utArI huM haLavA banu ne saMyamanI sAdhanA karuM--e ja prasaMge bAraNAmAM ubhelAM kaikeyIne joi emaNe pUchyuM: 'kAM bAraNAmAM kema ? Aje tame udAsa kAM jaNAe che ? Aja te AnadanA divasa che, je joie te mAMge. Aje kai ja mAMghuM. nathI. ' tyAre kaikeyIe kahyuM: * zuM mAMguM ? mAre khIjuM mAMgavAnuM zu' hAya ? tamArI jema mArA bharata paNa tyAganA raMge raMgAyeA che. mArA hAthamAMthI te pati ne putra ane jAya che. eTale putrane rAkavAnA mAga eka che. rAmane badale bharatanA rAjyAbhiSeka karo, ane tame lagnakALe Apela vacana pALe; e ja prArthanA.'-kaikeyInA A vacanA sAMbhaLatAM zrI dazarathajIne peAtAnI chAtI para mATI zilA paDI hoya evA kArame AghAta thaye. AnaMda UDI gayA. lehI thIjI gayuM. ekadama mUrchA AvI ne dhaNI para DhaLatAM kahyuM, " tathAstu...". mAhana '' Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmrAjya kAI ajaba che. meha e aMdhane paNa 'teDI nAMkhe che. nAvika kinAre AvelI naukAne paNa mAhanA kheMcI jAya ! AtmaLagRti vairAgyavAsita haiyAonA sAvadhAna na rahe te mArakaNA vAyarA madhadariye " zrI dazarathajInI mUrchAnA duHkhada samAcAra antaHpuranA mANase zrI rAmacandrajIne ApyA. A samAcAra sAMbhaLatAM vinayI zrIrAma stabdha banI gayA. A vakhate zrI rAmacandrajIne eka ja vicAra AvyeH mAruM katavya zuM ? mArA dha zuM? putra tarIkenI mArI pharaja zu'? pitAjInI icchA e ja mArI icchA. pitAjInA vacananuM pAlana karavuM e ja suputranA dhama! pitAnA vacananA bhaMga kare te putra nahi paNa paththara ! e sapUta nahi paNa kapUta! paDitAibharyAM AdI vicAra karI, emaNe tejathI jhaLAMhaLAM thatA ratnamukUTa hAthamAMthI nIce mUkyA ane vicAra karyAM ke- hu jyAMsudhI ayAkhyAmAM hAu', tyAMsudhI zrI bharatanA rAjyAbhiSeka thAya nahi, ane e rAjyane svIkAre paNa nahi. ane e rAjya na svIkAre teA pitAjInA vacananuM pAlana karyuM rIte thAya ? ane vacanabhaMga jevuM bIjI' pApa karyuM? vacanabhaMga jevA khIjo droha kayA ? e vacanabhaMganA pApamAM huM nimitta anu ? e kadI na mane. basa, tyAre rAjya che|DI vanamAM jAu ane bharatanA mA niSkaMTaka banAvu, pitAjInI pratijJA akhaMDa raheA. " - karuNA vIra mAtA zrI kauzalyAjInA pavitra AzIrvAda laI zrI rAmaca`drajI cAlI nIkaMLyA. AgaLa zrI rAma, pAchaLa puNyavatI zrI sItAjI ane enI pAchaLa - zrI lakSmaNujI-A trimUrtine jaMgalanI vATe jatI joI acaiAdhyAnAM nasnArIe rudana karavA lAgyAM. AMkhAmAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI. zrAnandabharyAM sUrane cheDatI zaraNAIe baMdha paDI, zAkanu vAtA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna varaNa jAmatuM gayuM. prajanA hRdayanA baMdhane teDI nAkhe evI vicAganI vAMsaLI vAgavA lAgI. prajA zrI rAmanI pAchaLa cAlI nIkaLI. tyAre zrI rAme saine premathI samajavIne pAchA maLyA ane e vana bhaNI cAlI nIkaLyA. dharma keNuM AcarI zake? paMDita heya te! paMDita dharmanekartavyane vicAra kare che, jyAre sUrNa hakkanI mAthAkUTa kare che. zuM zrI rAma dhArata te rAjyanA mAlika na banI zakata? e AjanA lekonI jema kahetA ke "cAla cUMTaNI kare. matadAna karAve. bahumata kone maLe che? mane ke bharatane? meM prajAne prema keTale saMpAdana karyo che enI mAre. kasoTI karavI che." ema kahI zrI rAme cUMTaNI jaMgamAM jhaMpalAvyuM heta te? te zuM? Aja cUMTaNIvALAo pratye je najarathI prajA jue che e ja najarathI zrI rAmane paNa jeta! bIjI eka vAta vicAre. zuM zrI rAma ema na kahI zakata ke-"A DosAnI buddhi te have bhraSTa thaI che. eNe zuM karavA bIjI patnI karI? ane zuM karavA AvuM vagara vicAryuM vacana ApyuM ? eNe ApyuM che te e jANe. mArA hakkanA rAjyane bharatane ApanAra e keNu? e bUDhAnA vacanane pALavA kaMI huM baMdhAye nathI." AvI dalIla karI hatI te? paNa e jamAnAmAM AjanA jevA savAthI vakIle nahetA, e jamAnAmAM AjanA jeTalI hakkanI mArAmArI nahatI. saune pitAnA dharmanI paDI hatI, saune pitAnuM ktavya yAda AvatuM. eTale zrI rAmacaMdra te eka ja vAta sama jatA hatA ke tyAga kara e mAre dharma che. pitAnA vacanane abhaMga rAkhavuM e mAruM kartavya che. ane enI ja asara zrI sItAjI para paNa paDI, ane eTale ja emaNe paNa pitAnA patinA kAne na bhaMbheryA ane emaNe vicAryuM patine pagale Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgati cAlI nIkaLavuM e satIne dhama! patinA sukhe sukhI ne patinA dukhe dukhI thAya te satI! satI tarIke mAre atyAre bIjuM kaI ja karavAnuM na hoya. patine mAga e ja mArA mAga! zrI lamaNajIne thayuM vaDila bhAI vanamAM jAya ne huM ahi paDyo rahuM ? e ghara araNyamAM bhAI-bhAbhInI sevAno apUrva avasara pharI nahi maLe ! guNiyala bhAIne viyAga kema veThAya? ane zrI lakSamaNajI paNa cAlI nIkaLyA. joyuM?. soe pitatAne dharma bajA. tame tamArI dukAne A rIte bhAIne ApI cAlI nIkaLe te tamane tamArI patnI zuM kahe? tamAre ghera patnI te haze ne? jo ke tamAre svabhAva jotAM tame kaMI AvuM arpaNa kare ema lAgatuM nathI, chatAM paNa dhAro ke A upadeza sAMbhaLyA pachI tame kaMIka evuM arpaNa karI bese te e samAcAra sAMbhaLI tamArI strI prasanna thAya ke thayelA jeTalA paNa cUlAmAM phekI moDhuM caDAvI besI jAya? A prasaMga cAle che tyAre soe pitAnA gharanI sthiti paNa vicAravI te joIe ne ? zrI bharatajI mAtAjIne praNAma karavA jAya che. putrane AzIrvAda ApatAM kaikeyIe AnaMdathI kahyuM : vatsa! tArI mAtA tArA hitanI keTalI cintA kare che! AjanI vAta sAMbhaLatAM tuM harSathI nAcI UThavAne! Aja meM mArA varadAnanI mAMgaNI tArA pitA pAse karI lIdhI che. have rAjyAbhiSeka rAmane nahi, paNa tAro thavAne." zrI bharate kahyuM: "mA, mA ! tuM A zuM bele che? IphavAkukuLamAM A svArthI hatA! tane hajI mArAmAM ane zrI rAmamAM bheda lAge che? mA, huM mAnatA hatA ke tuM mArI kalyANa kArI mAtA che, paNa A ja meM jANyuM ke tuM mAtAnA veSamAM pUrvanuM vera levA Avela keI veraNa che! Aha! A uttama Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sApAna OM kuLamAM svArtha ane sattAnI durgaMdha ! mA, tuM tAro dharmI cUkI! svAmAM adha khanI, te mArA jIvanamAM jhera reDavA prayatna karyo! dhikkAra hai| A svArthI dhatAne !" ATaluM kahetAM kahetAM te e mUrchA pAmyA. dAsadAsIe doDI AvyAM. caMdananu vilepana ane gulAbajaLanu siMcana emanA para karavA lAgyAM. HH A prasaMga cAle che tyAre, ApaNA haiyAne paNa tapAsavAnI jarUra che. AvA sukhada samAcAra AjanI kAi mAtAe AjanA kAI yuvAnane ApyA hoya te yuvAna zu kahe? AvI vAta sAMbhaLI mAtAne Thapake devAnI vAta te dUra rahI, paNa sAMbhaLIne nAcavA ja mAMDe ne ? haiM aAyAnuM rAjya mane maLaze? cha Ama khelatAM ja enI DAgaLI casakI jAya ne ? rAjyAbhiSekanI vAta dUra rahe ane gAMDAonA davAkhAnA bhegA karavAnI dhamAlamAM UtaravuM paDe ne ? kAraNa ke Aje saune sattAnI lAlasA jAgI che! anyanuM paDAvIne bhAgavavAnI lAlasAvALAne pahelAM te maLe nahi, maLe te Take nahi ane Take te bhAgavI zake nahi! Aja jagatamAM joze te thADIzI saMpatti mATe sagA bhAIe kADhe caDe che, varSo sudhI laDe che, vakIle, solisITara ane erisTarAnAM ghara bhare che. peAte phanA thaI jAya paNa namatuM jarA ya na Ape! Anu' kAraNa e ja ke sau potapAtAnA dha bhUlyA che. dharmane Acare te paDita ane dharmane cUke te sU na zuM bharatane bhASAnuM nATaka bhajavatAM nahAtu AvaDatu ? e prajAne ema na kahI zakata ke, " prajAjanA ! huM zrI rAmacaMdranA viyAgathI ati duHkhI chuM. mAre rAjyanI kaMI paDI nathI, paNa zuM karuM? mArI mAtAe AvI pharaja pADI che, eTale rAjyanA A kAMTALA mugaTa mAre anicchAe paNa vahana karavA paDe che? 2 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : aAbhAvi AvI bhASAnI bhavAI zuM e na karI zakata? ane jaya na pacAvI zakava? paNa bharatajI dhUta nahotA. dhU hoya te ja AvI ramata rame! eka kavie kahyuM che- mukhaM padmadalAkAra vAcA caMdanazItalA / . . . hRdayaM kartarItulyaM trividhaM dhUrtalakSaNam // . daMbhIo kevuM nATaka bhajave che, te AmAM kahyuM che. meM kevuM ThAvakuM rAkhe che ke saumya kamaLa jevuM rAkhe, ane vANuM te caMdanathI ya zItaLa; paNa hRdaya hadaya te ke kAtara joI le kAtara! jyAM jAya tyAM dhIme rahIM kApavAnI ja vAta kare, ekanA be kare, benA cAra kare ane cAranA ATha kare ! bhAgalA sivAya vAta ja nahi! chatAM meMthI te saMpa ane ekayatAnI ja vAta karatA hoya! kaI sabhAmAM tame gayA che te tamane khyAla haze; sabhAne pramukha kahe che, "huM A ucca siMhAsana mATe lAyaka nathI, paNa tame mane A javAbadArIbharyuM sthAna soMpyuM che, te mitranA Agrahane huM kema nakArI zakuM?" Ama belanAra vyaktine e sabhAne pramukha na banAvyuM hoya te, e sabhAnuM kevuM duHkhada pariNAma Ave e mATe mAre kahevAnI jarUriyAta kharI? tame ja kahe. tame te AvI ghaNI sabhAo jeI che. raNasaMgrAmamAM ddhAnI jema myAnamAMthI camakatI talavAra nIkaLe tema enA mukhamAMthI paNa tIkhI ne tamatamatI jherI vANuM ja nIkaLe ne? vANInI talavAra evI vajhe ke sabhAnA TUkaDe TUkaDA thaI jAya ne? ghaNIvAra te AvA daMbhIo, "mArAmAM kaMI nathI" ema kahI gAlane chetare che! ane ADakatarI rIte ema sUcave che ke, je che te amArAmAM che ane amArAmAM je nathI te jagatamAM kayAMya nathI! paNa bharatajI AvA na hatA. e te mahApuruSa hatA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna mUcho utarI eTale zrI bharate pUchayuM : "zrI rAma kayAM che?" uttara maLe: "e te vanamAM cAlyA jAya che ! A za sAMbhaLatAM emanuM hRdaya dhrujI uThayuM, ane zrI rAmane maLavA, e adhyAnI UbhI zerIe deDavA lAgyA. lekenI AMsubhInI AMkho, UghADA pagavALA ane vikharAyelA vALavALA bharatane joI ja rahI. zuM emane bhAI pratyene zuddha prema! zuM emane tyAga ! sUnI zerIomAMthI eka ja avAja AvatuM hatuM. AnuM nAma bhrAtRbhAva! sagA bhAI na hovA chatAM ke adbhuta premI zrI bharata te zrI rAmanI pAchaLa deDyA ja jatA hatA. dUrathI zrI bharatane jotAM ja zrI rAmanuM hRdaya bharAI AvyuM. vAva vA ivRni kusumA te AnuM nAma. katavyane paMthe kaThora rIte cAlanAra kRtanizcayavALA rAmanuM hRdaya bhAinA neha AgaLa mINa jevuM banI gayuM. bharate potAnuM mAthuM jevuM zrI rAmanA caraNe mUkayuM, te ja paLe zrI rAma bharatane uMcakIne haiye haiyuM dabAya e rIte bheTI paDyA. baMne bhAIonI AMkhamAMthI AMsunAM jharaNuM vahevA lAgyAM. baMne dilamAM eka bIjA mATe addabhuta lAgaNIo chalakAtI hatI! A pavitra UmienA sAgarane jhIlavA te samartha kavinuM pAtra paNa nAnuM paDe! e mIlanamAM zuM bhAvanAnA taraMge UchaLe ! arasaparasa ema ja thAya ke, ame eka bIjAmAM samAI jaIe. A premabhImA dazyane jenAra zrI lakSamaNa ane zrI sItAjInI AMkho paNa dhanya banI haze ne? zrI lakSamaNajI manamAM ema belyA haze ne ke - jAe bhayA, pyAre bhaiyA, rahegA nAma tumhArA, jaba taka camake cAMda sitAre, camake nAma tumhArA. ' kaha, tame ja kahe, baMdhuo! A virala dazyane jotAM mAtA dharatIne keTalo AnaMda thaye haze? A gharaDI dharatI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 AtmajAgRti mAtAnA haiyAmAM pitAnA kupAtra saMtanenA vera-jheranA keTakeTalA dAvAnaLa baLatA haze, emAM A vAtsalyabhInA dazya mAd dharatIne kevI apUrva zAnita ApI haze? kahe dharatI tyAre kevI hariyALI ne navapallavita banI haze? bhAI bhAI vaccenA vAtsalyane A AnaMdajAma pIne te A vRddha dharatI paNa tyAre navayauvanA banI gaI haze nA? ene paNa ema thayuM haze ke, nA, nA, mArA badhA saMtAne kupAtra nathI, AvA supAtra paNa che! A AMkhanA AMsu luchIne zrI bharate kahyuM "badhe! Apa A zuM kare che? mane ahi ekale mUkI Apa vanamAM jaze? tamArA vize huM kaI rIte rahI zakuM? Apa vanamAM taDakAmAM bhamatA che tyAre huM mahelanI zILI chAyAmAM AnaMda karuM ? Apa jaMgalamAM sUkAM phaLaphUla para AjIvikA calAvatA he tyAre huM uttama rasavALAM bhejana karuM? Apa jamIna ane ghAsa para ALoTatA che tyAre huM palaMgamAM ane zayAmAM patuM? bhAI, e pyArA bhAI! "AvuM kadI banyuM che? zuM tame mane ATale halake mALe? zuM tame mane rAjyane ubhI mA? bhAI tamArA vinA A ace dhyAnuM te zuM paNa traNa bhuvananuM rAjya maLe te paNa huM ene tuccha mAnuM ! mAruM mana to saMyamanA raMge raMgAyuM che, A rAjyanA kIcaDamAM mane kAM nAkho ? mATe kRpA karI Apa adhyAmAM padhAre ane mArA mArge javAnI anujJA Apo ! " e pachI zrIrAme emane ghaNI rIte samajAkyA paNa e na mAnyA. e vakhate zrIrAmanA haiyAmAM kartavya ane lAgaNIonuM yuddha jAmyuM hatuM. eka bAju bhAIne nirmaLa prema, mAtAnI mIThI mamatA, nehIonI lAgaNIbharI hUMpha-A sau kheMcI rahyAM hatAM. bIjI bAju kartavyane kaThora paMthe hatA. prema, mamatA ane lAgaNIo... sone kacaDI kartavyanA kaThera paMthe javAnuM hatuM. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna zrIrAma samajatA hatA ke Aja huM pote ja je kartavyane pATha nahi bhaNuM te pachI bhaviSyamAM mArA kuTumbIone katavyane pATha kaI rIte bhaNAvI zakIza? mamatAthI Adra banelA haiyA para kumaLI lAgaNIonAM bANanI asara tIvra thAya che, paNa jene kartavyanuM bakhtara paheryuM hoya che, e te AvA AkarA ghA paNa samatAthI sahI le che, ane kartavyane paMthe AgaLa vadhe che. paNa je asamartha che e te kumaLI lAgaNIomAM kheMcI jAya che ane emAM ja aTavAI paDe che. katavyane kaThera banI svIkAre che teno vikAsa thAya che ane je taraMgamAM taNAya tene vinAza! zrIrAme kartavyane kaThera paMtha svIkAratAM kahyuM: "bhAI, vahAlA bharata ! tArAthI vikhUTA paDatAM mane keTaluM duHkha thAya che, e huM atyAre nahi varNavuM. huM te tane atyAre kaThera banI AjJA karuM chuM. nAnA bhAIe moTA bhAInI yogya AjJA mAnavI joIe, A raghukuLanI maryAdA che; to huM AjJA karuM chuM ke pitAjInA vacanane akhaMDa rAkhavA mATe tAre A mAga svIkAryA vinA chUTake nathI. huM pAche ne AvuM tyAMsudhI, mArI gerahAjarImAM, tAre ayAnuM siMhAsana sAcavavuM ane rAjyadhUrAne tAre vahana karavI, e mArI AjJA che." ATaluM bolatAM te zrI rAmanA haiyAnA baMdha tUTI rahyA hatA. emanI AMkhanA khUNAomAM be AMsu chalakAyAM ane zrI bharatanA mastaka para paDyAM. vana bhaNuM javA DagalAM upADatA zrI rAmanA caraNamAM mAthuM mUkI zrI bharate karuNa svare kahyuM, "bhAI, pyArA bhAI ! huM raghukuLanI maryAdA jANuM chuM. ane mArA nAmanA e nItivacanane paNuM jANuM chuM. paNa snehane AdhIna baneluM haiyuM kAbUmAM rahetuM nathI.' Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti : mAnavInA mananuM mApa AvA prasaMge ja nIkaLe che. vAtamAM te e bhAI bhAIonA mATe zubhecchAo vyakta karatA hoya che, paNa jyAre tyAgane A keIka viSama prasaMga Ave che, tyAre enA bhrAtRpremanI kasoTI thAya che. hamaNAM ahIM TIpa karIe ane emAM mAtra rUpiyA noMdhAvAnA ja hoya ane bharavAnA na hoya te TIpa keTale pahoMce? lAkha, koDa ke abaja kaMI mApa he? kAraNa ke rUpiyA lakhAvavAmAM keNa kaMjusa bane? bharavAnA hoya te ciMtA ne? tema bhrAtRbhAva, vizva vAtsalya, nirdoSa prema vagere zabdo vAparavA sahelA che, paNa jyAre kasoTI para caDhe che, tyAre ja enI kismata thAya che. Aje zabdo seMghA banyA che, kavya zuM banyuM che; kartavyane dIvaDo pragaTaze te ja prakAza maLaze. kartavya vinAnAM bhASaNathI te che enA kastAM aMdhAruM vadhaze ema AjanA yuganAM delane parathI lAge che ! hadayanA UMDANamAM ketarAI jAya evI gaMbhIra vANIthI zrI rAme kahyuM "bhAI! huM jANuM chuM ke prema baLavAna che. paNa e tuM kema bhUlI jAya che ke prema karatAM paNa katavya mahAna che ! kartavyanI vedI para premanuM balidAna ApavuM emAM ja mAnavanI mahattA che ! dharma samarameM kabhI bhUlakara, dhairya nahIM enA hegA. vajaprahAra bhale zira para hai, kintu nahIM ronA hogA. mATe kahuM chuM ke zoka karyA vinA kartavyanA paMthe lAgI jA." A vacane sAMbhaLatA zrI bharatathI na rahevAyuM. emane AmA mamatAthI dravI gayA. emaNe kahyuM. "bhAI ! A vAta huM jANuM chuM paNa mAnavInuM mana e nirmaLatAnA paramANuothI ghaDAeluM che. eTale kekavAra e dravI jAya che, chatAM huM ApanI AjJA zirevaMdya gaNuM chuM. Apa mane A rAjyadhUrA vahana Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAvatAnAM pAna karavAnI AjJA kare che te huM paNa pratijJA karuM chuM ke A acAnA mahAna siMhAsana para huM nahi besuM paNa zrI rAmanI padAo birAjaze. rAjyAbhiSeka bhAratano nahi paNa zrI rAmanA caraNanI cAkhaDIone thaze. AjathI bharata eka rAjA tarIke nahi, paNa zrI rAmanA caraNenI pAdukAonI AjJA uThAvanAra sevaka tarIke raheze." ema kahI AMsu nItaratI AMkhe zrI bharate zrIrAmanA paganI cAkhaDIo kheMcI lIdhI. (ahiM sabhAmAM tALIone joradAra gagaDATa thatAM pravacanakAre kahyuM ) tame zAMta thAo. tALIo na pADo. zAMtithI sAMbhaLo. A te tamane lAgaNIone uchALa Ave che, eTale tame tamAro harSa vyakta karo che. paNa A prasaMga upara te tamAre tALIo pADavA karatAM, UDe vicAra karavAnI jarUra che. ApaNuM jIvanamAM A bhrAtRbhAva ane sAce tyAga AvI jAya. te Aja saMsAra je saLagate lAge che ene badale e svarganuM naMdanavana banI jAya. kalahanA aMgArA jharaMtA A saMsAramAM premadharmanAM AvAM sudhAbindue varSavA mAMDe te saMsAra ke madhura ane bhavya lAge? paNa viSaya ane sattAnA kIDAoe A saMsAramAM atha ne kAmanA aMgArA bharIne A saMsArane dAvAnaLa je banAvI dIdhuM che. jIvanadraSTAo kahe che ke, tame A saMsAramAM nandanavana jevA icchatA ho te A saMsArane eka musApharakhAnuM samajIne jIve. rahe tyAM sudhI sau mitrI ne premabharyA sambandhathI rahe ane javAnI paLa Ave te gabharAo nahi ane mRtyune paNa kahe ke, "dasta! kaMI ja vAMdho nathI. huM taiyAra ja chuM. cAle, have vilaMba karavAnI kaMI ja jarUra nathI." bolo, mRtyu mATenI AvI taiyArI che? nathI. kAraNa? kAraNa ke mANasa jIvanane dharma samaje nathI. dharma samajya hoya te e kahe Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti ke, maraNu e te prakRti che, ane janma e ja vikRti che. mRtyu ke je prakRti che, svabhAva che, ethI gabharAvu' zA mATe? je anivAya che tethI Dare zuM vaLe? mRtyu na joItuM hoya te jamane aTakAve. ane janmane aTakAvavA mATe jIvananA dhama samajo. je mANasa manuSya banavA chatAM peAtAnA dhama samajatA nathI te kuvA kahevAya ? sabhAmAMthI avAja AvyeH " pazu jevA " ane pazumAM ya bhayaMkara siMha jevA ja kahAne ! siMha sAthe mANasanI sarakhAmaNI karuM te tame bahAra jaIne mAre mATe zu' kahA ? kaheA ne ke " mANusa jevA mANusane jaMgalI sihu sAthe sarakhAvye." paNa tame game te kahe| tenA mane vAMdho nathI. Aja te huM tamAre ja mADhe kabUla karAvavAnA chu ke dharmane bhUle te mANasa sahu jevA krUra kharI ke nahi ! mANase siMhane traNa halakAM vizeSaNA ApyAM: jagalI, hiMsaka ane krUra, ane enA ja pratispardhI traNa zreSTha vizeSaNA peAtAnI jAta mATe vAparyAM zaherI, ' ahiMsaka ane saumya, paNa A vizeSaNNA keAnA mATe keTalAM sAka che enA vicAra tA karavA ja rahyA ne? siMhu zikAra kayAre kare? bhUkhyA thAya tyAre. bhUkha na hoya teA e koIneya zikAra na kare. enI khAjImAM thaine eka nAnuM bALaka pasAra thAya teAya enI sAme e moTa paNa na mAMDe. kAraNa ke enu peTa bhareluM che. peTa bhareluM hAya tA nya zikAra zA mATe kare? kAraNa ke ene saMgraha karavAnI jarUra nathI. have tame manuSyane vicAra karI. manuSya zikAra kayAre kare ? bhUkhyA hoya te ja e zikAra kare ke peTa bhareluM heAya tAya e jagatane lUTayA ja kare? Aje leAkAne nIceAvanArA, kALAbajAra karanArA, vastuone aparimita saMgraha karanArA, bajArane UMcA-nIcA karanArA zuM badhA bhUkhyA che? lokone cUsIne karADAnA mAlika banyA chatAM lUMTa Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna aTakatI nathI. jema dhana vadhatuM jAya tema zikArIvRtti vikasatI jAya. AnuM kAraNa zuM? kAraNa ke, mANasane peTa nathI bharavuM paNa moTA paTArA bharavA che. chatAM mANasa zaherI ane siMha jaMgalI! saMteSamAM magna rahenAro siMha jaMgalI gaNAya ane asaMtoSathI jagatane lUMTanAra zaherI gaNAya! - have bIjI vAta para Ave.siMha zikAra kayAre kare ke bhUkha lAgI hoya tyAre. paNa e zikAra kare tene ? nAnakaDA udara ke sasalAno e zikAra kare ema mAne che ? nA, nA. e nAnA kSudra prANIone zikAra kadI na kare. e pitAnA samevaDiyA hoya evA prANIone ja zikAra kare.' mamatta hAthI ke evA meTA prANIone ja e pakaDe. have, manuSya kene zikAra kare ? zuM potAnA jevA samRddha mANasane e chetarI zake kharo ? e te kaI bheLA, nirdoSa ane ochuM bhaNelAne chetaravAne. pitAthI meTA mANasane zikAra karavA jAya to enA dAMta khATA thaI jAya! evA moTAnA tejamAM te mANasa pataMgiye thaIne paDate hoya che. evAne zikAra karavA jAya te e pote ja eno zikAra thaI jAya. mANasa te pitAthI Utarate hoya, ene zIzAmAM utAravAno ane bheLAne chetarI manamAM malakAvAne, chatAM mANasa ahiMsaka ane siMha hiMsaka. halakA jatu para trApa nahi maranAre siMha bhayaMkara gaNAya ane nAnA mANasone ja chetaravAmAM bahAdurI mAnanAro mANasa dayALu gaNAya ! have trIjI vAta. siMha zikAra kayAre kare, e jANyuM zikAra kone kare, e paNa jANyuM. have zikAra kaI rIte kare, e vicArIe. siMha aNadhAryo keInAya para na trATake tyAre e kaI rIte trATake ? pahelAM e garjanA kare, trADa nAkhe, pUchaDuM pachADe, sAmAne cetavaNI Ape, ane sAvadhAna karI e trATake ! Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A majAgRti hara mANasa, sAmA mANasane chetate heAya tyAre cetavaNI Ape thaze? e gharAkane ema kahe are ke amAre tyAM asatya elAya che, neve mAla batAvI jUne mAla apAya che, kALAbAra karAya che, amAre tyAM AvanAre sAvadhAna thaIne AvavAnI jarUra che." ema kahenAre vepArI tamane kaMI ma ? je ke nahi hoya ema na kahevAya paNa hAya te evA keTalA? e keI A sabhAmAM che. khare? nathI. tyAre vepArI potAnI dukAna para zuM rAkhe? prAmANikatAnAM pATiyAM, saMta-mahAtmAonA phaTA, mahAna netAonI chabIo-A badhuM zA mATe? ahiMsAmAM jarAya na mAnato heya, ahiMsAnA eka paNa siddhAntane na pALatA hoya chatAM khAdI paherIne pharatA hoya che, A badhuM zA mATe ? lekanA dila para prAmANikatAnI chApa besADavA mATe ne ? ane prAmANikatAnI chApa paDayAM pachI mANasa, mANasanI sAthe vAta karate hoya tyAre meMDhAmAMthI sAkara jharatI hoya evuM bolatA hoya che. mAdakatAnI evI bhUrakI chaTe ke sAme mANasa e vANuMnA ghenamAMthI jAgI ja na zake. mANasa pitAnA gharAkane samajAvatAM zuM kahe che ? are, bhAI ! huM te jUThuM beluM khare ! bhAI, jUThuM belIne keTalA bhava kADhavA che ? ApaNe to sAcuM ja bolIe, eka ja bhAva ane huM beTuM kahete haiuM te bhAInA gaLAnA sama! " ema kahI gharAkanA gaLe hAtha nAMkhe, paNa ene kayAM khabara che ke bhAI marI jAya to A bhAIne te nAhavA-nIcAvavAnuM ya nathI, ene te mAtra sama ja khAvA che ne ? A rIte mANasa manamAM kaMIka ghATa ghaDate hoya, vacanamAM vaLI kaMI judu belate hiAya ane kAyAthI vaLI trIjuM ja karatA hoya; chatAM daMbha karanAra mANasa saumya ane cetavaNI ApI zikAra karanArA siMha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zALavavAnAM pAna dUra! A sarakhAmaNI karIne huM zuM kahevA mAguM chuM, e tamArA dhyAnamAM AvyuM ja haze. huM AkhI mAnava jAtane siMha sAthe nathI sarakhAvate, paNa je dharma bhUlyA che, evAonI A vAta che. je potAnA dharmane samaje che, jemane potAnA katavyanuM bhAna che, te to mAnava keTimAM deva che. paNa je dhamane bhUle che, kartavyane yAda karatA nathI, vivekane choDe che te te A siMha karatAM kaI rIte zreSTha nathI ja. bhale e zaherI, ahiMsaka ke saumya kahevAtA heya. vizeSaNenI mahattA nathI paNa vizeSaNane anurUpa jIvana jIvanAranI ja mahattA che. Ama juo, A ghaDiyALa TakerAM mArIne kahI rahI che ke-samaya thaI gayuM che, eTale huM AjanA pravacanane. upasaMhAra karuM chuM. AjanA pravacanamAM ApaNe mAnavatAnAM cAra sopAnamAMthI be sapAnane vicAra ghaNuM ja vistArathI karI gayA. paheluM pAna te indriyavijayaIndriyene jitanAra te zUra. ane je zUra bane che te bIjA sapAna para caDhI paMDita bane. paMDita vAteDiye na hoya paNa dharmanuM AcaraNa karanAre heya. hajAre mIThAIo gaNavavA karatAM eka sukA roTalAne pIrasavAmAM mAnanAre hema te paMDita ! paMDita vANIvilAsamAM na mAne paNa AcaraNane mAne ! mAnavatAnuM trIjuM sepana te vaktA. satyathI pavitra thayelI vANune vade te vaktA. cethuM se pAna te dAtA. dAtA keNu ? prANIonA hitane cintavate heya, jIvamAtranA kalyANamAM jenuM mana ramatuM hoya ane abhayadAnane ApatA hoya te dAtA. Indriya para kAbU meLave, manemalane dUra kare, dhamanuM AcaraNa kare ane A saMsAramAM mAnavatAnI saurabha maheka e ja zubhecchA. . ' Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. AtmajAgRti satya ' 'girirAjanA koI unnata zikhara upara caDhavuM hoya te ekadama kUdake mArI upara na javAya paNa kamekrame sapAna dvArA upara pahoMcAya, tema mAnavatAnA unnata zikhare pahoMcavA mATe paNa jJAnIoe cAra sapAna nakkI karyA chezUra, paMDita, vaktA ne dAtA. jenAmAM zaurya heya te zUra, jenAmAM pAMDitya hoya te paMDita, jenAmAM vakatRtva hoya che. vaktA ane jenAmAM dAtRtva hoya te dAtA. gayA ravivAre ApaNe vicArI gayA ke raNamAM jite te zUra nahi, paNa indriyene jite te zUra zA bhaNI jAya te paMDita nahi, paNa dhamane Acare te paMDita, tevI ja rIte vANIne vilAsa karanAre e vaktA nAMha paNa satyane uccAre te vaktA. - satyanA siddhAntanI sabhA. IMglenDamAM eka saMsthA che. (Pedlock Society) A maMDaLamAM umarAva kuTumbathI mAMDIne garIba kuLamAM janmele mANasa paNa sabhya thaI zake che. e maMDaLanI viziSTatA e che keH enA niyamane nahi pALanAra vaDApradhAnane paNa mAna na maLe, jyAre enA niyamone pALanAra eka sAmAnya vyaktine paNuM mAna maLe, evuM enuM baMdhAraNa che. ane enA baMdhAraNIya siddhAnta anusAra je vate "te ja ene sabhya gaNAya. enA sabhya te muThThIbhara ja che, paNa je che te kharekharA che! emAM dAkhala thanAre ATalI prAthamika vidhi karavAnI hAryuM che. tyAM eka cAMdInuM tALuM ne sonAnI kUMcI che, sabhya thanAre e tALAne traNa vAra ughADavAnuM ne traNa vAra baMdha karavAnuM hoya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna la A rIta ApaNane keTalI vicitra lAge ? paNa ApaNe jo UMDA utarIzu te ApaNane khakhara paDaze ke A ughADavAsa karavAnI pAchaLa kevA bhavya uddeza che ! tALu vAsanArA AvA sa`kalpa kare che ke AjathI huM' manathI koInuM ya pUruM. cintavavAnuM baMdha karuM chuM, vacanathI kAinuM ya kharAma khelavAnuM adha karuM chuM, ne kAyAthI koInuM ya kharAkha nahi karavAnI pratijJA lauM chuM. cAMdInA tALAne sonAnI cAvIthI baMdha karuM' chuM. eTale cAMdI jevA ujjavaLa sukhane huM pratijJAnI suvarNa cIthI "dha karuM chuM. A tALuM tyAre ja UghaDaze ke jyAre AmAMthI satyanI ke praza sAnI vANI Tapakaze; asatya ke nindA mATe tA A mukha have pachI baMdha che. mArAM nayanA satyane joze, asatyane nahi; mArA kAna satyane sAMbhaLaze, asatyane nahi; mArI jIbha satyane TapakAvaze, asatyane nahi ! manathI, vacanathI, kAyAthI koinu bhaluM thaze te karIza; bhaluM na thAya te kaMI nahi; paNu kAinu pUruM' te nahi ja karuM A ja vAtane bhAratanA tejasvI saMtA hajAro varSothI peAtAnA jIvanadvArA kahetA AvyA che. vacana-ratana mukha kATaDI, cUpa kara dIje tALa; gharAka hAya teA khAlIe, vANI vacana rasALa. vacana e te ratna che. sukha e A mahAmUlAM ratnone rAkhavAnI tijorI che. ratna kaI jema tema ane jyAM tyAM rakhAya ? e te baMdha tijorImAM ja Ale. paNa sadAkALa kai tijorI madha rakhAya ? gharAka Ave, koi kharIdanAra Ave, kAi sArA pArakhu Ave tA tijorI khAlavI ja paDe. paNa khAlyA pachI te e ratnA evI rIte saccAIthI attAvavAM ke jonAra paNa DAlI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAravAli uThe. e vacanamAM piyatanA pAsA hoya, tirinAne AkAra hoya, satyanAM prakAzita kiraNa hoya, te lenAra paNa vAha vAha ! pikArI jAtha ! huM kahuM chuM ke satya, tu ne pathyathI bhareluM ApaNuM vacana hoya te, enI AgaLa hinUra paNa kaMI ja hisAbamAM nathI ! ghaNA vakhata pahelAM Agama-sAhityamAM vANInA ATha guNe meM vAMcyA hatA. mane thayuM ke A ATha guNothI yukta ApaNAM vacana hoya, te te A saMsAramAM ya zaktinuM varga UbhuM thAya! ta ATha guNene huM ApanI AgaLa mUkuM chuM. vANIne pahele khuNa te mapurama ApaNuM bolavuM evuM hovuM joIe ke jemAMthI madhuratA Tapake, mIThAza jhare, vANImAMthI sandarya nItare, sAMbhaLanAranA kAna paNuM e priya vacana pharI pharI sAMbhaLavA talase. vAta ekanI eka ja hoya, paNa eka mANasa evI mIThAzathI rajU kare ke sAMbhaLanAra AnandathI DolI jAya, tyAre e vAta bIje evA kaTu zabdamAM mUke ke sAMbhaLanAra hasate heya te raDI paDe. madhura zAmAM mAtAne kahyuM hoya keH "kema che mArI mA ? te mAtA khuza thaIne kaheze ke "Avane mArA bhA." paNa e ja vAta kaTu zabdamAM kahI hoya ke "kema cho bApanI vaha?" te uttara maLaze ke "tAruM kALajuM khAuM?" zabdomAM ke jAdu che? eka ja vAta rajU karavAmAM paNa keTaluM aMtara? kavie kahyuM cheH zabda zabda tuM kyA kare che? zabdake hAtha na pAMva, eka zabda auSadha kare, eka zabda kare ghAva. zabdane hAtha ke paga bhale nathI, paNa enAmAM evI tAkAta che ke suMdara rIte ene upaga thayo hoya te e dAjhelA haiyAnA ghA para malamapaTTAnuM kAma kare, paNa e ja zabdane abUjha rIte Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7i mAnavatAnAM sopAna vAparo heya te keInA dilamAM na hoya te ya jakhama Ubhe kare. eTalA mATe ApaNI vANI madhura hevI joIe. " - madhuratAnuM te samajyA, paNa madhuratAnA nAme khuzAmata AvI jAya che ? te julama thAya. e vANI ja patananuM sAdhana thAya. na bolavAne ThekANe bele ane belavAne ThekANe mauna thaI jAya te kevuM agya thAya che eTale bIjo guNa che nipuNa. . vacana jema madhura hoya tema sAthesAtha nipuNa paNa hovuM joIe. jenI vANImAM nipuNatA hoya te khoTI khuzAmata kare nahi. keInI kheTI zemAM taNAya nahi ane kaI banAvavA Ave te avasare ene cetavyA vinA paNa rahe nahi.' eka phUlaNajI pati vAraMvAra pitAnI patnI AgaLa potAnAM kuLa, jAti, gaurava ane kuTumbanAM vakhANa karate, AthI strI, kaMTALI jatI. eka vAra patie pUchyuM: "mArAM sagAMo para tAro prema ke che?" nipuNa zabdamAM patnIe uttara vALya. prANanAtha! ApanAM sagAo para mAro prema kAM na hoya ? huM te mArI sAsu karatAMya ApanI sAsune vadhAre cAhuM chuM !" A madhura chatAM nipuNa uttara sAMbhaLyA pachI enA patine thaI gayuM ke ahithI. beTI baDAI ke khuzAmata nahi maLe. A uttaramAM madhuratA ne nipuNatAnuM mizraNa che. trIjo guNa cheH kam | staka eTale thoDuM. bolavuM kharuM paNa thoDuM bolavuM. jarura pUratuM ja bolavuM. bahu bala belA karanAranA vacananI kiMmata hotI nathI. bahu bhASaNa karanAra, jyAM tyAM ne jyAre tyAre zikhAmaNa denAra vAcALamAM khapI jAya che. enA para lekene vizvAsa besato nathI. e bele te leke Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama jAgRti ene zAntithI sAMbhaLe nahi ane sAMbhaLe te enA para vizvAsa bese nahi, mATe DuM belavuM. jarUra paDe tyAre evuM ane cheDA zabdomAM ghaNuM kahetAM zikhavuM. eka prasaMga mane yAda Ave che. muMbaImAM pU. AgamodhdhAraka AcArya mahArAja zrI sAgarAnandasUrIzvarajI mahArAjane vaMdana karavA eka gRhastha AvyA hatA. be mALa caDhIne pelA bhAI upara AvyA. AvanAranuM zarIra jarA bhAre hatuM. e hAMphI gayA. vaMdana karyA pachI smita karI emaNe kahyuM - sAheba, Apa te bahuM ja UMce birAje che?" mahArAjazrIe smita karI mArmika uttara vaLe ? "hA, bhAI! ame UMce chIe eTale ja te tame vaMdana karavA Ave che ! A vAkayamAM zleSa hate. eTale ke ame saddaguNanA siMhAsana para chIe eTale tame vaMdana kare che. saddaguNe na hoya te ahIM keNa Ave ? A TUMkA uttarathI paNa ApaNuM mana Ananda pAme che, kAraNa ke A uttaramAM madhuratA, nipuNatA ne apatAnuM sapramANa saMmizraNa che! tirama-the guNa te khAsa kaMI kArya hoya te ja belavuM, nahi te mauna rahevuM. maunathI vANInuM mUlya vadhe che. maunathI vANImAM cintana Ave che. maunathI vacanamAM teja Ave che ane mauna pachI pragaTelI vANImAM koI ajaba jusso hoya che. evI vANI sAMbhaLavA ghaNuM haiyAM talasatAM hoya che. pAzcAtya padhdhatine laIne Aja keTalAka keI ThekANe khANuM le teya bhASaNa jhIke. jyAre raziyAmAM Telina jarUra vagara kadI na bole. enuM pariNAma e AvyuM ke ApaNA AgevAnene sAMbhaLavA koI taiyAra nathI. tyAre Telina kyAre zuM belaze e mATe leke sAMbhaLavA talasI rahyA che ! mATe kAya vinA nakAmI vAta na karavI. vyavahAramAM paNa ApaNane Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna ghaNA mANase evA jovA maLe che ke jemane balavAnuM na maLe te Apharo caDhe! bole tyAre ja jaMpa vaLe. e bele tyAre enI vAtamAM na hoya mAthuM ke na hoya paga. jema Ave tema ADe dhaDe pheke rAkhe ! ane sAMbhaLanAranA manamAM thAya ke A balA kayAre jAya? mATe jarUra pUratuM bolavuM. * gaNita-ApaNI vANI garvaviheNI hevI joIe. vAtavAtamAM ApabaDAI karavI, potAnI ja vAta AgaLa dharavI, pote zuM karyuM ane zuM nathI karyuM enuM laMbANathI vivecana karavuM-A badhuM abhimAnanuM sUcaka che. jyAre mANasa ApabaDAI karate hoya che tyAre vivekI sAMbhaLanAra te enA para manamAM hasate hoya che, paNa jAtaprazaMsAmAM paDelA mANasane e sAme dhyAna hotuM nathI. potAnI prazaMsAmAM paDelo mANasa vivekazakti khei beTho hoya che. ane avivekI mANasa sAmA mANasane samajavA jeTale zaktizALI kayAMthI thAya ? abhimAnI mANasa ke vivekazUnya bane che tene tamane eka dAkhale Apu. - dAdAbhAI navarojajI igleMDamAM eka vAra tyAMnA umarA sAthe khANuM letA hatA. sArA sArA buddhizALI mANasee e prasaMge hAjarI ApI hatI. vAta vAtamAM eka vAta upara jarA vadhAre paDatI carcA thaI. emAM dAdAbhAIe pitAne mata darzAvyuM. tyAM beThela eka bAjue abhimAnabharyA zabdomAM TIkA karatAM kahyuM: (" What these ugly and black Indians can understand about it ?') "kadarUpA ane kALA hindustAnIo A bAbatamAM zuM samaje ?" A sAMbhaLI dAdAbhAI navarojajIe khIsAmAMthI ArasI kADhI, e bAnunA mukha AgaLa ghI namratAthI kahyuM. "You can Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti kALAza ne peAtAnu ujajavaLa kadarUpatA ' pUravAra see your face in it) tame tamAru mehu AmAM joI zake che!" kAraNa ke A strInA mukha karatAM ne pratibhAsa panna sukha ja enI karavA pUratuM hatuM. AthI saiA hasI paDyAM. vivekI mANase te kAma ja evuM karavu joie ke jethI enu' kAma ja enI praza'sA kare. mANasane te khelavAnI ya jarUra na paDe, ane abhimAna karatAM namratApUrvaka * mUkavAmAM AvelI vAtane leAkeA zAntithI sAMbhaLe che. khelanAra namra rIte khelatA hAya tA enA pratye leAkeAne sahAnubhUti pragaTe che, ane kheAlanAranA zabdo sAmAnA haiyAmAM sAMsarA utarI jAya che. namravANI e vAcAnA alakAra che. wwr anuccha-vANI tuccha na hovI joie. vANImAM proDhatA, gaMbhIratA ane sahRdayatA heAvI joie. Aja ApaNAM gharamAM kevI tuccha vANI khelAI rahI che ! gALA, tAchaDAI ne asabhyatAthI chalakAtAM AjanA ghare jouM chuM, tyAre hRdayane kSeAbha thAya che. ucca kahevAtA mANasAnAM ghare paNa Aja kevAM saMskArahIna banatAM jAya che ! AryAvartanAM gharamAM patnI patine 'Aya putra '* deva ' ' nAtha ' kahIne saMbadhatI ane pati patnIne devI" kahIne sakheMdhatA, enA badale Aja tAchaDAIbharyo ayAnya sakhAdhanAthI gRhe gAjI rahyAM che. mApa dikarAne kheALAmAM besADI ramADate hAya ane bALakane ramADatAM ramADatAM lADamAM khApa kahe che: ' mArA sALe bahu taphAnI. huM ene pUchuM chuM ke 'bhAI! A chokarA tAre sALA kayAre thayA ? kai rIte thayA ? ' tyAre kaheze ke huM te amaste ja meluM chu. Ama khelAya paNa pAte zuM khele che enu bhAna nathI. karAnA kAnamAM grAmINatAnuM kevuM jhera reDAya che 'enA ene khyAla nathI. chekarI pANInu kheDu` bharIne AvatI ya che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna hoya ane Thekara vAge ne be vijApArIka kevA halakA ne tuccha zabdathI Thapako ApavAnI zarUAta kare? huM nahi kahuM. tame ja kahe. have tame nahi kahe teya cAlaze, manamAM sau samaje che. mULa vAta te e che ke-ApaNuM zabdamAM tucchatA vadhI gaI che. Aja sudharelA mANaso paNa kevuM tuccha bele che, te A praznottara parathI samajAze. - eka zeThe nekarane tucchatAthI kahyuM: "sAlA ! tAromAM jarA ya akkala nathI." nekare namratAthI uttara vALyAH "vAta sAcI che zeTha ! mArAmAM akkala nathI ja. mArAmAM akkala hota te huM tamAre tyAM nokarI na karata paNa tamane mAre tyAM nakara rAkhata !" bele, AmAM bolanAre zuM sAra kADhyo ? enA karatAM tuccha-halakAM vacane na uccAryA hota te kevuM mAna raheta? tuccha vANIthI mitra hoya te ya zatru thAya, jyAre atuccha ane sabhyatAbharyo priya vArtAlApathI zatru hoya teya mitra thaI jAya. jU ndrita-je bolavuM te saMkalanApUvaka ne pahelAM vicArIne bolavuM. vicAranA gaLaNAthI gaLIne kADheluM vacana ati ramaNIya hoya che ane belela vacanane pheravavAne prasaMga AvatuM nathI. belatAM pahelAM vicAra karo ke A sthAnamAM A belavA jevuM che ke nahi? A belIza te tenuM pariNAma zuM Avaze? mArA belavAne ze uddeza che ? ane je beluM chuM tenI keTalI asara thaze ?-A rIte pahelAM taiyArI karIne ke vicAra karIne uccArela vAkaya dhArI asara karI jAya. are ! evuM vacana te ratna karatAM ya vadhI jAya. zabda sarIkhA dhana nahi, je kaI jAne bola; hIrA te dAme mile, zabda na Ave mela ! Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10ra AtmajAgRti * eka kavi kahe che ke belatAM AvaDe te vacananuM teja hIrAnA tejane ya jhAMkhuM pADe, paNa zarata eTalI ke vicArIne bolavuM. A rIte vicArIne bolanAranI vANImAM adharma te hoya ja kyAMthI? eTale vANune Ame guNa te hamasaMyukta! pazu-ApaNI vANImAM dhama have joIe. vANI e pavitra vastu che, IzvaranA jeTalI ja pAvana che. ene. durupayega kema thAya ? huM tamane ja pUchuM ke tamArI vANI Aje pavitra che kharI ? tame zabdane brahma jANI uccAre che? je tamArI vANImAM nindA haiya, , dhikkAra hoya, tiraskAra ke pakSapAta hoya te tamArI vANI pavitra kaI rIte gaNAya? dhamayukta kaI rIte manAya ? tamane keI sAme maLe te enI prazaMsA kare, enA guNagAna kare, enI vAhavAha pokAre ane e jAya ke turata enuM davAnuM cAlu kare, e kayAMne nyAya ? koInA ya na joyelA ke na jANelA doSenuM varNana karavuM, emAM rasa le, emAM saMmati ApavI, A badhe vANuMne vyabhicAra nathI ? Aja koI be mitro maLe te gAmanI nindA kare. emAM keI trIjo bhaLe te e paNa e bemAM bhaLI nindA-maMDaLa vadhAre. ema karatAM e traNamAMthI eka cAlyo jAya, te turata e bane bhegA thaI, janAranI nindA karavA maMDI paDavAnA. A te kevI vANI? are, re ! zuM vANuM A mATe maLI che ? Ama je adharma yukta vANIne vyApAra cAlaze te pachI mANasanA vacana para vizvAsa keNa karaze ? prajJa mANasa te A vANIvilAsa sAMbhaLI samajI jAya ke je mANasa bIjAnI gerahAjarImAM enI nindA kare che, te mArI gerahAjarImAM mArI nindA kAM na kare ? A DApaNabharyo vicAra karanAra Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sApAna 103 mANasa AvAone mitra rahe khaza ? AvA mANasane koI sAra mAsa dhArI nyAya tALavA besADe te e nyAya paNa kuvA Ape ? enI vANImAMthI e ja nIkaLe ke, mAruM mArA bApanuM ne tAruM mAruM sahiyAruM! dharmayukta vANI kone kahevAya ane dharmayukta vANIvALA mANasa kevA niSpakSapAtI ane niDara hAya, tenA eka suMdara dAkhalA itihAsamAM Ave che. eka rAjA dhanuvidyA zIkhatA hatA. rAjAnA hAthathI ajANatAM eka bANu chUTayuM ane eka nirdoSa mANusane vAgatAM e ghAyala thayA. ghAyalanI mAtAe AnI phariyAda tyAMnA vaDA nyAyAdhIza pAMse karI. te jamAnAmAM rAjyanuM rakSaNa jema kSatriyAnA hAthamAM hatuM, tema nyAya ane prajAnI salAmatInu khAtu prAmANika evA dharmAdhikArInA hAthamAM hatuM. ane e dharmAdhikArI puruSa vaDA-nyAyAdhIza gaNuAtA. nyAyane vaphAdAra evA nyAyAdhIze rAjAne nyAyAlayamAM hAjara thavAnA AjJApatra mAkalye, rAjA Avye tyAre ene ucca sthAna para esA DavAne badale gunegAranA pAMjarAmAM UbhA rahevAnI eNe sUcanA karI. A dRzya sA joi ja rahyAM. sajAe pAtAnA gunA kabUla karyAM. eNe amuka daMDa karo rAjAne mukta karyAM ane pachI nyAyAlayanI bahAra AvI nyAyAdhIze ati namratAthI rAjAne namana karyuM. AthI rAjA khUba prasanna thayA ane peAte saMtADI rAkhetrI nAnI talavAra batAvI kahyu` : nyAyAlayanA AjJA-patrane mAna ApI huM adAlatamAM hAjara thaye, paNa mane ema lAgyuM hota ke dhama ne nyAyathI tamArI vANI vegaLI che, te A talavArathI tamArA ziraccheDha ahIM ja karI nAkhata. paNa tamArI dha nyAyamaya vANIthI mane AnaMda thAya che, ne tamArA jevA nyAyAdhIzathI huM garva lauM chuM' ke mArA rAjyamAM rAjA karatAM ya nyAyane Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 ... AtmajAgRti prathama mAna ApanAra dhamane nyAyAdhIza che!" te ja ghaDIe pite bbiAmAM saMtADI rAkhelI seTI batAvatAM yAyAdhIze kahyuM: "rAjana ! sAruM thayuM ke tame adAlatane mAna ApyuM ane mAre nyAya mAnya rAkhe. nahi te huM sogana khAIne kahuM chuM ke tame nyAyane Thekara mArI hatI te, huM A seTIthI tamArA baraDAnI khabara ahIM ja laI leta. sAruM thayuM ke ApaNane banene sadbuddhi sUjhI !" - vAha A ke nyAya! kerI dharmamaya vANuM ! A prasaMga zuM kahe che? ApaNI vANImAM dhama joIe, nyAya joIe, satya ne pAvitrya joIe. keIne ya ApaNu vANIthI anyAya na thaI jAya evI kALajI rAkhI vakatRtva karanArA keTalA? AvA vicAraka vaktA hoya te prajAmAM keTalI zAMti ne kalyANakAmanA hoya ? eTale A ATha guNothI yukta vANI bole te vaktA, nahi te baktA-labADa te che ja! mAtra bhASaNa sAruM karI jAya, vANI zuddha besI jAya, eTalA mAtrathI jJAnIo ene vaktA nathI kahetA. ema te kAzImAM evA keTalAka vidvAne che ke je bolavAmAM vyAkaraNanI eka azuddhi Ave te jIbha kApavA hAthamAM capu laIne beThA hoya. paNa e ja paMDite gaMgAnA ghATa para jAya tyAre gAyatrIno jApa karatA jAya ne mAchaluM dekhAya te leTAmAM nAkhatA jAya. emane pUche ke AleTAmAM zuM ? te kahezeH "jaLaDeDI." AvA vAcALa paMDite pitAnuM ke enA samAgamamAM AvanAranuM zuM kalyANa kare ? evI ja hAlata che AjanI vidyApIThanA snAtakanI! A jJAnane vANIvilAsa janakalyANa mATe nathI vaye paNa lekone chetaravA mATe ane abhaNene AjavA mATe vadhe che ! eTale Aje mANasa vANIne upaga potAnA vicArone vyakta Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 105 karavA mATe nahi, paNa pitAnA vicArane chupAvavA mATe karo rahyo che. " mANasanI vANImAM satya na hoya ane jUTha heya te enI bIjI sajA te thavAnI hoya tyAre thAya, paNa pratyakSa sajA te e maLe ke-e sAcuM bolate hoya tyAre paNa lake ene khoTuM mAne che, e sogana khAIne kahetA hoya teAya enA vacana para lekene vizvAsa na bese, mATe vANI pavitra joIe ane e vANune pavitra rAkhavA mATe tapa joIe. - jema AcArane zuddha rAkhavA mATe tapa, vicArone zuddha ne ravatha rAkhavA mATe tapa, tema uccArane zuddha ne pavitra rAkhavA mATe paNa vANIne tapa kara joIe. anudvegakaraM vAkyaM, satyaM priyahitaM ca yat / svAdhyAyAbhyasanaM caiva, vAGmayaM tapa ucyate // vANuM evI hoya ke sAMbhaLanArane uga na thAya, satya chatAM madhura ne hitakara liya, UMDA cintana ane abhyAsamAMthI pragaTelI hAya-A vANInuM tapa! AvA tapathI mANasa e mANasa bane che. tapa vinAnI, cintana vinAnI, abhyAsa vinAnI karkaza vANuM te pazuo paNa bolI zake che. emAM mANasa belIne zuM vadhAre kare che? A huM eka ja nathI kahete he! gItA paNa kahe che ke mANasanI vANI pAchaLa tapazcaryA hoya. tapazcaryAvihoNI vANI te pazunI heya! eka jUnA vakhatanI vAta che. jyAre mANaso ATalA cAlAka ne jUThAbolA nahAtA paNa bhadra ne sAcAbolA hatA. te vakhate eka gRharathane tyAM saMta padhAryA. paNa A gharanAM mAlika-strI puruSa-bahArathI ghaNuM suMdara ne bhalAM lAgatAM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 amAruti hatAM paNa aMdarathI sAva ja beDALa! eka mahinAnA paricayathI saMta trAsI gayA. e gharamAM satya, cintana, svAdhyAya, madhuratA kaMI ja na maLe. ekalA bAhya vaibhavanAM ADaMbarane kolAhala hate. saMte mahinA pachI vidAya vakhate AzIrvAda ApatAM kahyuM: mANasa banaze !" che. puruSa dhamAliye hate. eNe A vAkya para jarA ya vicAra na karyo, paNa strI bhAre cakera, e pAmI gaI. eNe patine pUchyuM ApaNe mANasa nathI? zuM Dhera chIe? saMte "mANasa banajo" ema kema kahyuM? A sAMbhaLI puruSane paNa jarA vicAra AvyuM. vAta sAcI hatI. saMte Ama kAM kahyuM? eNe manamAM gAMTha vALI. e pharI maLaze tyAre pUchIza.' - kaI paNa vacana para UMDANathI vicAra karIe te ja vaktAnI vANIno mahimA samajAya, nahi te zravaNa mAtra eka vyasana banI jAya. vyasanI mANasa pravRtti karekhare paNa emAMthI prakAza na meLaveH prakAza te UMDA cintanathI ja maLe. be varSa pachI pharI saMta padhAryA tyAre pelI strIe pUchyuM: mahArAja ! mANasa thajo eno artha zuM? zuM ame Dhera chIe?" saMte potAnI pAse eka kAca have te ApatAM kahyuM "le A kAca, A kAca e addabhuta che ke enA uparanA bhAgamAM joze te tame mANasa dekhAze ane aMdaranA bhAgamAM joze te tame je che te dekhAze." strIe kAcanA aMdaranA bhAgamAM joyuM ne e camakI ! "kAM ?" patie pUchayuM. strIe bhaDakIne kahyuM. " e, bApa re! huM te AmAM kUtarI dekhAuM chuM ane zerInA nAkA para UbhI rahIne bhasI rahI chuM. hAya re ! huM kUtarI ? " utAvaLiyA puruSe kahyuM: Ama lAva; mane javA de." ane pitAnI jAtane jotAM ja Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnA sopAna 17 eNe rADa pADI. "are, A zuM? huM gadheDe? ukaraDA para Ubho rahI bhUkanAra huM gabha? are, mahArAja ! julama karyo re tame! amane Ama jAnavara kAM banAve ?" saMte kahyuM "bhalA mANasa! AmAM huM zuM karuM? tame ja rIte jIve che te rIte AmAM dekhAo che! mANasa bahArane AkAra game te meLavI zake, paNa aMdara kUtarA je che ke mANasa je, te ja khare prazna che. je manathI satyane pUjate nathI, satyane uccArate nathI, satyane AcaratA nathI ane jenAM mana ne vAcAne meLa nathI te manuSya hovA chatAM pazu che. te bhASaNa karatA nathI paNa bhase che, belate nathI paNa bake che !" AjanuM vyAkhyAna eTale vANInA tapanI vicAraNA. jIvana gaMbhIra vicAraNA mAMge che. bahAra tame game te he, huM e ane kaI jANavA nathI mAMgate, tame aMdara Ave, aMdara tame koNa che te mane kahe. satyane jhabbo te paheryo paNa e jhabbA nIce zuM che te mane kahezo? belo, mArA bhAIo! bele! Aja nahi bole te kyAre belaze? mana ne vANune sumeLa che ke kameLa? mana ne vANIe ApaNA jIvanane saMgItamaya banAvyuM che ke basUruM ? jIvanamAM zuM che Ananda ke aphasosa ? keIne gumaDAM thayAM hoya ane bhAre keTa paherIne pharate hoya te kone khabara paDe ke A kapaDAM nIce gumaDAM khadabadI rahyAM che? gumaDAM bhale bahAra na dekhAya paNa aMdara te pIDA thAya ne caLa upaDe ne? lehI nIkaLe ne ? tamane koI divasa asatyanuM gumaDuM khaTake che kharuM? enI pIDA thAya che kharI? asatyanI pIDA jarAya nathI thatI ? kAMI nahi. Aja nahi thAya te mastI vakhate A citre najara sAme khaDAM thaze. bhUtAvaLanI jema nAca karaze ane asatyavAdIne mUMjhavI mAraze paNa je Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 cheAtmajAgRti ApaNA jIvanamAM satyane sUrya camakato haze te andhakArane jarA ya bhaya nathI. ApaNe nAnI zI vastu khAIe chIe tyAM keTale badhe aphasosa thAya che. eka rUpiye khovAI gaye hoya te keTalI ciMtA thAya? paNa Aje ApaNe AtmA Akho ne Akho asatyamAM khevAI gaye che, ene jarA ya vicAra AvatA nathI, A kevuM Azcarya ! - AjakAla keTalAka bheLA mANase Ave che ane kahe che - kaMIka maMtra batAve, kaMika siddha thAya e jApa dekhADo. Apane vacanasiddhi AvaDe che." huM kahuM chuM keH "are, bheLA jIve! Ama brAntimAM khoTAM kAM bhame che? priya, pathya ne satya e vacana-siddhine maMtra che! satyanA prakAzathI jhaLahaLatuM sumadhura hitavacana e rAmabANa che, e aphara che. jene vAge te viMdhAyA vinA na rahe. e vacana jenA dilamAM pese tyAM prakAzanA dIvaDA pragaTe ! AjanuM vyAkhyAna samApta karatAM eTaluM ja kahyuM ke satyavAhI mavera varatA! sAce vaktA te che ke jenI vANImAMthI satyane prakAza jhare che ! Not only with our lips; but in our lives-ekalA hoThamAMthI nIkaLatA zabdothI nahi, paNa ApaNuM jIvanamAMthI pragaTatA satyanA tejathI ApaNuM vANIne raMgI sAcA vaktA banIe ! dAtA mAnavatAnAM sopAna aMge ApaNe traNa so pAnanuM vivecana karI gayA. Aje cothA pAnane vicAra karavAnuM checitako zabdanA UMDANamAM kevuM rahasya mUke che te juo. e kahe che ke Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM seApAna 109 na rAtA arthavAnata: kevaLa dhana vAparavA mAtrathI dAtA nathI anAtu. ane mAtra paisA kharcavAthI dAtA thaI zakAtu hoya te hATA mati yA na vA-dAtA hoya ke na paNa hAya, AvA gaMbhIra bhAva na kaheta. cintake jANe che ke kIrti mATe, gayelI pratiSThA pAchI meLavavA mATe, peAtAnAM apakRtyane dAnanAM paDadA nIce DhAMkavA mATe ane keTalAka puNyathI pApa ThelAya evA bhAvathI paNa dAna karanArA che. AvI bhAvanA dAna pAchaLa ramatI hAya to e dAna na kahevAya. yAda rAkho kevaLa paisAthI AtmAnI ekeya vastu kharIdI zakAtI nathI, dhanathI caitanayeAtanuM eka paNa kiraNa pAmI zakAtuM nathI. dhanathI mAna maLaze, sanmAna maLaze, pUjA maLaze, pratiSThA maLaze, kIti maLaze, are! jaDa jagatanI kadAca badhI vastue maLaze, paNa AtmayaiAtanuM kiraNa dhanathI maLavu muzkela che. e Amajyeta meLavavA mATe dhana sAthe mana paNa joie. AjakAla jyAM tyAM samAjamAM apAtA mAnapatro ane dIvAle para cAMTelI kukuma patrikAone joze to lAgaze ke Aja dhanathI prIti keTalI sastI maLe che tenuM A pradarzana che. keTalIka kumakuma patrikAe vAcu chuM tyAre, te mAthuM zaramathI nIcu namI jAya che. manamAM ema thAya ke AvA meTA AcAya AvA nAnA mANasane AvAM meTAM vizeSaNA Ape che! AkhI jiMdagI sudhI na karavAnAM kAme karIne ceDA paisA ekAda ecchatra pAchaLa vAparI nAkhyA eTale emane AvAM vizeSaNeA ApavAnAM ? A gRhastha mATe je vizeSA vAparyA che, teTalA guNA temanAmAM hAya to hu kahu chu ke meAkSa emanAthI jarAya dUra nathI, emane have bIjuM kaI ja karavAnI jarUra nathI. e vizeSaNA jotAM te e tarI gayA che ema ja lAge ! paNa huM Apane ja pUchu chuMH A badhA vAparelA ilakAe Apane sAcA lAge che? jenA mATe 31 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti -nararatna ane dAnavIra jevA zabdo vaparAyA che, ene tyAM eka bhUkhe mAnavI jAya te ene eka TaMka paNa premathI bhejana maLe kharuM? sabhAmAMthIH "bhejana te na maLe paNa gALe te maLe ne?" tame paNa ThIka kahyuM. zuM maLe? gALe? ane evA mATe vaLI AvAM vizeSa kevAM dAnavIra ne nararatna! ane A vizeSaNa ApanArAonAM vizeSa joyAM ke? adha kaMketrI te emAM ja bharAI jAya che? A IlakAbe ja eTalA badhA che ke AmAM nAma zodhavA jAo te nAma paNa na jaDe, eTale e paNa eTaluM te jANe ke A paDhoomAM ApaNuM nAma aTavAI jaze eTalA mATe emaNe vAMcanArane sagavaDa karI ApI che, pitAnAM nAma beDa TAIpamAM ne bIjA kalaramAM chApyAM che! e jANe che ke padavIomAM nAma aTavAI javAnI saMbhAvanA che! ane keTalIka patrikAomAM te vaLI pheTA mUkAvyA che. ane A pheTAvALI patrikAomAM gAMThiyA ne caTaNI baMdhAze ne gaTaramAM saDaze. AzAtanAnI hada thaIne! AvAone Aje kahenAra keNa? A nirNAyakanuM sainya kayAM jaze e khabara paDatI nathI. mane te bhaya lAge che ke kayAMka nIce na utarI jAya! jema eka naukAmAM se nAvike beThA hoya ane se pitAne ThIka paDe tema halesAM mAre te naukAnI je dazA thAya evI dazA Aja A samAjanI che! AvI dhamAlamAM dAtA zeyAya jaDe? A to se kIti mATe laTAra karavA nIkaLelA bahAdUre che! dAna lenArA UMcA sAde pelA kALAbajAriyAonAM vakhANa kare ane pelA samAjane lUMTavAnI dhUnamAM paDelA A mahAnubhAvenuM guNagAna gAya. eTale pariNAme bane-ochuM bhaNelA guruo ane samAjane lUMTanArA vahepArIe-samAjamAM mAna ne pratiSThA meLavI jAya. bheLA leko AmAM zuM samaje? Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 111 eka subhASita yAda Ave che uSTrakANAM vivAhe tu garddhamA vedpaatthkaaH| parasparaM prazaMsanti aho rUpaM aho dhvaniH // 1 // UMTabhAInA lagnamAM gadhyAbhAI gera banyA. gera kahe "vAha! UMTanuM kevuM suMdara rUpa che!" UMTa kahe: "vAha! gadhdhAjIne ke mIThe vani che !" AvI A samAjanI dazA che. AvA vAtAvaraNamAM guptadAna denAra dAtA kayAMthI pAke? sAdhamikene Teke ApanArA, emane hAtha jhAlI upara caDhAvanArA ane pitAnA garIbabhAInI Arthika rIte pITha thAbaDanArA A kAraNane lIdhe vAtAvaraNamAMthI bahu ja aha5 maLavAnA. A dAtAone ghaNo paise te vAjAMvALA, benDavALA, presavALA ane raMgaberaMgI meTI moTI kuMkumapatrikA chApavAvALA cAvI jAya che. be divasa vAha, vAha thAya ane pachI havA havA thaI jAya ! pahelAnA jamAnAmAM mANasane pADavA mATe svargalokamAMthI menakA ne asarAo AvatI, have e nathI AvatI. kAraNa ke emane joI mANase gAMDA thaI jAya ! eTale AjanA yugamAM e menakA ne asarA kIti ne prazaMsAnA rUpamAM Ave che, ane mANasone pADI de che.. Aja mANasanI jarA prazaMsA kare eTale pulAIne pugo thaI javAne. vidvAne AvAone sAcA arthamAM dAtA nathI kahetA. tyAre dAtA keNI pAtA mUtafete rataH prANImAtranA kalyANamAM jenuM mana rame che, te dAtA. haiyAnA UMDANamAMthI pragaTelI jIvadayAnI bhAvanAvALe dAtA. eTale ja abhayadAna uttama che, utkRSTa che. AvI dAtRtvanI bhAvanA pragaTyA pachI pitAnA prabhAvathI, pitAnA baLathI ke potAnA adhikArathI keIneya bhaya na thAya, enI kALajI rAkhe. tamArA hAthamAM te eka sArI hoya tema hAtha sIdhe na rahe! kAM e seTI jhADa para viMjhAya. kAM kUtarAnA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 che. AtmajAgRti baraDAmAM paDe, kAM kaI rastAmAM jatA Dhera para pharI vaLe. eka soTI paNa na pacAvI zakAya te baMdUka ke talavAra te kaI rIte pacAvI zake? jJAnIo kahe che. sAcA dAtAnI AsapAsa te evI havA hoya ke sau abhayane mukta Ananda mANatA hoya! citanyadevanuM nAma te tame sAMbhaLyuM haze? mArgAnusArImAM paNa kevA guNo hoya che te huM kahevA mAguM chuM. caitanyadeva ane raghunAtha ziremaNibaMne sahAdhyAyI ane baMne pAchA mitra detI evI ke puSpane parimala jevI. kadI chUTA na paDe. athavA ema kahIe te cAle ke mitra te DhAla jevA hovA joIe. mittara esA kIjiye, DhAla sarIkhA heya; . sukhameM pIche paDa rahe, dukhameM Agu hoya. khare mitra DhAlanuM kAma kare, sukhamAM pAchaLa heya. duHkhamAM ghA jhIlavA AgaLa hoya. tamArA mitro sukhamAM ne mahephilamAM AgaLa hoya ne duHkhamAM ne saMkaTamAM bhAgI jAya ! evA mitro mAla khAvA hAjara thAya, mAra vakhate adazya thAya. eTale mitrone paNa cUMTavA paDe che. jene tene mitra.na karAya. raghunAthe nyAyazAstra para eka suMdara TIkA lakhI ane caitanya devane batAvI. eNe mitranA kAryanI prazaMsA karatAM kahyuM: "adbhuta che. AthI raghunAthe manamAM malakAyA. ene thayuM. A TIkA mane jagatamAM prakhyAta banAvaze, mArI kIti bhAratabharamAM phelAze, te arasAmAM catanyadeva paNa nyAya para TIkA lakhatA hatA. emanI bhAvanA khyAti meLavavAnI na hatI, emane prazaMsAnI ya paDI na hatI, e te kartavyabuddhithI , lakhe jatA hatA. eka divasanI sAMje, raghunAtha caitanyane ghera AvyA tyAre te TIkA lakhI rahyA hatA. raghue pUchyuM: "mitra, zuM lakhe che?" sahadathI cetajo nyAyanAM pAnAM mitranA hAthamAM ApatAM kahyuM: "ApaNI pUrve Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna 113 thayelA vidvAnoe vAvelAM vidyAnAM vRkSanAM phaLa ApaNe khAdhAM te ApaNe paNa thoDAM bIja vAvatA jaIe ke je AvatI kAlanI peDhIne khAvA kAma lAge." , raghunAtha jema jema eka pachI eka lITI vAMcatA gayA tema tema emano jIva adhdhara caDhate gaye. emanA mukhanI lAlI UDI gaI. meM sapheda pUrNa jevuM thaI gayuM. ciMtAmagna raghunAthane joI eNe pUchyuM: "kema? ATale UMDA vicAramAM UtarI gaye? vastha thatAM raghunAthe kahyuM have mArI TIkAne te kUtarAMya nahi sUMghe! tArI A pAMDityapUrNa TIkA AgaLa mArI TIkA zuM hisAbamAM? huM mAnato hato ke mArI TIkAthI huM khyAtanAma thaIza paNa A jotAM lAge che ke e eka ka9panA ja hatI. mira! tuM A granthathI amara banI jaIza." ema kahI potAnA zramane viphaLa jato joI, raghunAthe eka UMDo ni:zvAsa mUka. caitanyane vicAra Avye: amara te kaNa thayuM che? nAma tene nAza che. meM A prayatna kalyANa mATe kartavyabudhdhithI karyo che paNa mArA ja mitranI kIrtine e haNate hoya, ene ja e bhayajanaka dekhAtA hoya te mATe A prayatna na kare. eka pUrNimAnI rAte baMne mitre jalavihAra karavA nIkaLyA hatA. heDI saritAnI chAtI para ramI rahI hatI. baMne vAte e caDhyA. eTalAmAM citane bagalamAMthI eka pithI kADhI, jANe pitAnA nAjuka haiyAne, jaLamAM padharAvatuM na hoya e rIte graMtha pANImAM padharAvI dIdhA ! raghunAthe pUchyuM: "mitra! A zuM karyu?" kaNaka smita karI caitanyadeve kahyuM "je grantha mArA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 AtmajAgRti mitranA kIrti'candrane rAhu manI gaLI jatA hoya te zA kAmanA ? raghu! ApaNe te khALagoThiyA. tu' jANe che ke huM sAnA bhalAnI bhAvanAmAM ramuM chuM. ane mitranuM ja bhaluM na karI zaku te khIjAnuM bhalu' te huM zuM karI zakuM ? je grantha tArA dila para ghA karyAM e granthanA se... pANImAM ghA karyAM..... aNunA A dazya para pUnamanA cAMda cAMdanI varSAvI rahyo hatA. AMkhamAM AvelA AMsune lUchatAM raghunAthe kahyuM: mitra, te julama karyA. tArA varSAnA zrama pANImAM gayA. paNa tArI A jagatavyApI kIti...? - tA raghu ! kIrtIinI khAkhane je zarIre cALI jANe te ja kaMika karI zake. kIrtinA mAha cheDyA vinA kalyANu nathI. mArI kIrti phAInA ya mATe bhayarUpa hAya tA e kIrtithI saryuM !' A sAMbhaLI raghunAtha enA caraNAmAM DhaLI paDyA. caitanyadeva ! teM ja kharuM' meLavyu. me'tA kevaLa TIkAe ja karI che. ame pUjAizuM. tame aNuprichyA raheze, paNa pUjAnArA taLiye jaze ane aNuprichayA tarI jaze..... " A prasaMga ApaNane kSaNabhara vicAra karatA karI mUke che. ApaNe ApaNA vartamAna jIvana sAthe A prasaMgane sarakhAvIe te ApaNu' jIvana kevu vAmaNuM lAge ? ApaNe yAM jaie tyAM bhaya ja UbhA karIe chIe. ApaNI vANImAM abhaya nathI, ApaNA vanamAM abhaya nathI, ApRNA- haiyAmAM abhaya nathI. cAre bAju bhayanu sAmrAjya pravartI rahyuM che. ApaNA samAgamamAM AvanAra ApaNA bhaya rAkhe ane sAmAnA samAgamamAM jatAM ApaNe bhaya rAkhIe. A rIte arasaparasa bhaya ne avizvAsa Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 115 UbhAM thayAM che. kharI rIte A bhaya have na joIe. prANI ane mAnavI vacce te abhaya ane vizvAsa have joIe! bhagavAnanAM ghaNuM vizeSaNamAM eka vizeSaNa che-camacA kevuM suMdara che A vizeSaNa! bhagavAna abhayanA denAra che. duzmananeya bhagavAna taraphathI bhaya nahi. phura prANI paNa bhagavAna pAse abhaya thaIne Ave. eTale bhagavAna sAcA arthamAM dAtA che. ApaNe emanA ja bhakta chIe, paNa ApaNe dAtA nahi, paNa khAtA. jenuM maLe tenuM khAdhe ja jaIe. bhagavAna badhuM ya jANe che. zuM karyuM, zuM kare che ne zuM karaze. badhuMya jANavA chatAM enAthI bhaya nahi. khUna karIne gayele khUnI paNa dayA mATe prabhu pAse jAya te prabhu sabhA vacce ema na kahe ke "alyA khUnI ! tuM ahIM kema AvyuM? e karuNAsAgara te enA upara paNa kSamA ane abhayanI daSTi ja nAkhavAnA. eTale pApI paNa emanI pAse bhaya vinA jaI zake che. - jyAre tamArI dazA kevI che? kekanI jarA sarakhI ya vAta jANatA ho te dama mAratA phare kahI daIza he, huM tAruM badhuM ya jANuM chuM. tArI ceTI mArA hAthamAM che, ema kahetA jAo ne tamAre svAtha emanI pAsethI kaDhAvatA jAo. talavAra jevI tIkhI vANI hoya, khAbociyA jevuM kSudra hRdaya hAya, kAgaDA jevI deSagaveSaka daSTi hoya ane ziyALa jevI svArthasAdhu buddhi heya evA mANaso abhayadAnane jIvanamAM kaI rIte lAvI zake ? evA mANasanuM mana prANImAtranA kalyANamAM rame ema tamane lAge che? evA mANaso mATe te ema ja kahevAya ke bIjAnuM bhaluM na kare to kAMI nahi paNa keInuM bUruM na kare te ya sAruM ! Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 - AtmajAgRti abhaya mATe joIeH arpaNanuM zaurya, dharmabhAvathI taraboLa hadaya, nibhaya satyamita vaktavya, ane haiyAnI utkaTa udAratAA guNo Ave tyAre mANasa dAtA bane che. jeNe sAcA dAnane ItihAsa sarjyo che, te AvA guNavALA hatA. eTale ja A subhASitAmAM kahevAmAM AvyuM che ke: AvA prakAranA dAtA hoya ke na paNa hoya.! nahi te bhAva vinA paisA veranAra dAtAonI kayAM kheTa che? sAmAnya rIte dhana vAparanArA ghaNA maLaze paNa AvA jagatakalyANamAM rAcanArA, sonA bhalAmAM khuza thanArA bahu ochA haze, jIvanazilpIonI IcchA ApaNane sAcA athamAM dAtA banAvavAnI che. mArI najara atyAre ghaDiyALa para jAya che. e kahe che ke samayanI mayAMdA thaI gaI che. have huM mArA viSayane vadhAre na laMbAvatAM eTaluM ja kahIza sonuM kalyANa thAo. sau eka bIjAnA kalyANamAM lAgI rahe. saunA deva naSTa thAo ane jIva mAtra sukhanI duniyAmAM saphara kare. A pavitra bhAvanAnI naukAmAM ApaNe ApaNI jIvanacAtrA vyatIta karIe evI zubhecchA. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza zikSaka pI. Ara. TenIMga kolejanA AcArya zrI zivalAla prabhudAsa zukalanA AgrahathI kaeNlejanA khaMDamAM abhyAsavargane karela udhanamAMnI keTalIka karNikAo. jahA kharo caMdaNabhAravAhI bhArassa bhAgI na hu caMdaNassa / evaM khu nANI caraNeNa hINo nANassa bhAgI na hu suggaIe // -upadezamALA che. jevI rIte caMdananA lAkaDAne upADIne janAra gadheDAne ene bhAra maLe che paNa caMdananI suvAsa ke zItaLatA maLatI nathI, tema saduAcaraNa vinA mAtra jJAnane dhAraNa karanArane paNa jJAnane bhAra maLe che paNa sadagati-Urdhvagati nathI maLatI ! Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza zikSaka Aje ApaNe "Adarza zikSaka tarIke vicAra karavAne che. ApaNA pratyekanA hRdayamAM je je bhAvanAo jAge che, je je Urmio divya jIvananA sarjana mATe jhaMkhanA seve che, tene paDaghe paDe che ane aMte te kAryamAM AkAra pAme che. Adarza eTale arise. ArasAmAM ApaNuM mukha joI zakAya, paraMtu je e Arasa gade, malina ke DAghavALe hoya te temAM ApaNuM pratibiMba spaSTa dekhAtuM nathI. pratibiMbane svaccha ane nirmaLa arise ja jhIlI zake. e pramANe ApaNuM jIvana paNa pavitra, svaccha ane niSkalaMka hovuM joIe. koI paNa mANasa ApaNuM jIvana tapAse te tene ApaNAmAM kAMI UNapa dekhAvI na joIe. ApaNuM jIvanamAMthI ene prakAza maLave joIe ane enAthI enuM jIvana prakAzamaya banI javuM joIe. ApaNA jIvanamAMthI sApha to ene maLavAM joIe; nabaLAM nahi. bhaviSyanA nAgarika taiyAra karanArA zikSakonuM jIvana A daSTie pavitra ane niSkalaMka hovuM joIe. legaphelAe kahyuM che ke * Lives of great men all remined us, We can make our lives sublime, And, departing leave behind us Footprints on the sands of time.'. moTA mANasenI jiMdagI jIvananI mahattAne saMbhArI Ape che ke jethI ApaNe ApaNA jIvanane UrvagAmI banAvI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adaza zikSaka 119 zakIe ane A jagatamAMthI vidAya letI vakhate kALanI retI para ApaNAM zubha kAryonI pagalIo mUkatA jaIe ke jene AdhAre bhUlA paDelA paNa ApaNuM baMdhuo jIvana-paMthamAM himmatapUrvaka AgaLa vadhI zake. evA moTA mANasanA pagale jaIzuM te A bhavasAgaranA vamaLamAM bhUlA paDatAM mArga maLaze. A jIvana ati gUDha che. jIvana sahelAIthI jIvI javAya evuM nathI. aneka muzkelIo, AMTIghUMTI ane duHkhanI UMDI khINe oLaMgavI paDaze ane te vakhate AdarzonuM bhAthuM ApaNI pAse haze te ja A jIvanapaMthane vaTAvI zakAze. dareka mANase pitAnA Adarzo nakakI karI levA joIe-aMte e ja kAma lAgaze. ApaNe badhA bhIMta upara sUtre lakhIe chIe, paNa e sUtranuM rahasya jIvanamAM utAravuM joIe. jema enjinanI pAchaLa Dabbe deDI Ave che tema ApaNA jIvanarUpI DabbAne AdazarUpI enjina lagADavuM jarUrI che ke jethI jIvanamAM vega Ave ane e pragati kare. eka ThekANe kahyuM che ke satya e te prakAza che. daza hajAra varasanuM aMdhAruM hoya chatAM tyAM je eka dIvAsaLI saLagAvavAmAM Ave te tatkALa aMdhakAra dUra thaI jAya che. vrata e paNa prakAza che. e Ave te ja svachaMdatAnuM aMdhAruM jAya. A prakAzanA AgamanathI ApaNAmAMthI dAnavatA nAza pAmaze ane mAnavatA Avaze, kAraNa ke mAnavI divya cetanavaMta prANI che. eNe potAnA jIvanamAMthI mAnavatAnI havA pedA karavI joIe. atyAre je zikSaNa apAI rahyuM che, te keTaleka aMze jagatane chetaranAruM che-lUMTanAruM che. cerI karanArI vRtti keLave evuM che. manuSya jema vadhAre bhaNele tema te vadhu prapaMcI ane kAvAdAvAvALo bane che. AjanA keTalAka vakIle, berisTara ane nyAyAdhIzene Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 AtmajAgRti jeje. te kahe che ke corI karIne Avo ke khUna karIne Ave; paNa sAthe nANAMnI kothaLI letA Ave. tamAro bacAva karavA beThA ja chIe. zuM A jIvana che? bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM che ke-jema gadheDe caMdananAM lAkaDAM upADI jatuM hoya te tene kAMI sugaMdha maLatI nathI; paNa bhAra ja maLe che. tema sadAcAra vinA mAtra jJAnane boja upADIne pharanAra paNa eka prakArane gadheDe ja che. ApaNe pAse je jJAna che tene sadupayoga na karIe te te ApaNane ane jagatanA lekene zA kAmanuM? karoLiye anya jIvane phasAvavA mATe jALa race che, mAkhI ke bIjA jalune temAM phasAve che paNa chevaTe pite paNa emAM ja phasAI jAya che. AjanuM zikSaNa paNa enI jema phasAve evuM che ne? "sA vidyA yA vire A sUtra je sAmI dIvAla upara che tene tame tamArA dilanI dIvAla upa2 kere. - je keLavaNa mANasane e banAve ke te bIjAnA upara bhAra mUkIne jIve, te keLavaNuM paNa nathI ane te lenAra keLavAyela mANasa paNa nathI. jIvanamAM ochAmAM ochI jarUriyAta rAkho, sAduM jIvana jIve, UMcA vicAra rAkhe, sAde khorAka le ane ucca jIvana banAve. ema je zikhavADe tenuM nAma ja tAlIma. e kahe che ke magaja dvArA nahi paNa jIvana dvArA jIvana jIvatAM zIkhe. A yaMtrayugamAM te magajane paNa tasdI na ApavI paDe evAM zodhAyAM che. yaMtra upara hajAre rakamanA saravALA, bAdabAkI, guNAkAra, bhAgAkAra thAya che. evA yaMtrayugamAM ApaNe prajAne manuM maDava samajAvavAnuM che. A kAma saheluM nathI, kaThina che; paNa A kaThina kArya karyA vinA ApaNe A nathI, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza zikSaka 121 ApaNane zAnti paNa nathI. mANasa potAnA paga upara Ubhe rahetAM zIkhe. e ja pAyAnI keLavaNI ke je keInA AdhAra vinA jIvI zake. aMgrejI keLavaNI te vela jevI che. tene jhADane Teke joIe, paraMtu buniyAdI keLavaNuM te vaDanA jhADa jevI che. tene TekAnI jarUra nathI. te anyane chAMyaDo Ape che; pakSIo tathA mAnane vizrAma Ape che. AtmAnI jarUriyAta jema jJAna, saMyama ane tapa che, tema ApaNA jIvananI mukhya jarUriyAta traNa cheH anna, vastra ane eTale. e sivAya tamAma jarUriyAta vadhArAnI che, bejArUpa che; mATe jIvanamAM je beTI jarUriyAta dekhAya che tene piSaNa na Ape. tene vadhAre nahi. ApaNuM jarUriyAta ghaTADe. hAtimatAIe mijabAnI ApI. temAM AkhuM gAma AvyuM paNa eka kaThiyAre na AvyuM. sAMje kaThiyAre tene maLe tyAre tene hAtimatAIe pUchyuM: "kema bhAI, AkhuM gAma jamavA AvyuM teya tame na AvyA?" teNe kahyuM. "jenA bAhu salAmata che, teNe hAtimatAIne tyAM zuM kAma javuM joIe?" e pachI hAtimatAIne keIe pUchayuM: "dAtA koNa?" tyAre eNe uttara vA "kaThiyAro. kAraNa ke jene pitAne mATe bIjAnI pAse hAtha dhare paDatuM nathI te ja zreSTha dAtA. je mANasane bIjAnI vastu levAnI jarUra paDe te parAvalaMbI che. je svAvalaMbI che te koIne lUMTatuM nathI. ene keInIya spRhA nathI. A prakAranuM jIvana jIvanAra keInI paNa sAme aNanama mastake UbhuM rahI zake che. sAduM jIvana jIvanAre niSkalaMka hoya che. evuM jIvana jIvIe te Abhane AMbe evuM unnata mAthuM rAkhI zakIe. mahAtmA AnaMdaghanajI kahe che ke jema kUtare AzA dhAraNa karIne ghera ghera bhaTake che, tema vadhAre jarUriyAtavALo Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 AtmajAgRti paNa bhaTakate hoya che, paraMtu svAvalaMbI keInA ghera jato nathI. pahelAM gAmaDAMnA leke pitAnAM bALakane zikSaNa apAvatA. tenA badalAmAM zikSaNa ApanArane mAdhukarI ApatA. paNa tenuM sthAna samAjamAM guru sthAna hatuM. Aja te prophesare paNa paMtujI gaNAya che. te vakhate zikSaNa ApanAra vyakti nispRhI hatI. Aje te gAmaDe-gAmaDe ane zahere-zaheramAM skUla, kolejamAM zikSaNa apAI rahyuM che, paNa te bhADUtI. A zikSaNa bhADUtI dhAvamAtA bALakane ramADe evuM che. emAM sneha nathI, vAtsalya nathI, mamatA nathI; mAtra badale levAnI ja bhAvanA che. vadhAre levuM che ne ApavuM che. ahIM atyAre yurepamAMthI DI bahene bhAratamAM AvI che. teo ahIM rahIne bhAratanA kuTuMbajIvanane anubhava le che ane ahIMnA kuTuMbajIvanano khyAla meLave che. teo mane maLavA AvyAM tyAre kahe ke "yuropamAM te vRddho mATe alAyadAM makAne taiyAra hoya che. tyAM temane rAkhavAmAM Ave che. A vAta kevI vicitra lAge che! mANasamAM jyAM sudhI rasakasa rahe, tyAM sudhI tene cUsI laI pachI tene eDa hAusamAM (Old house) mekalI Ape? kevI khetI bhAvanA? sAcuM zikSaNa nahi Ave te mane lAge che ke bhAratamAM paNa kadAca eve vakhata Ave! ANaMdanA vallabhavidyAnagaramAM mAre eka bhAI sAthe vAtacIta thaI. te bhAIe kahyuM: Izvara kema dekhAtuM nathI ? A prazna sAMbhaLI mane eka cintake Apele uttara yAda AvyuM. pachI meM kahyuM, "tame A kAgaLa upara izvara zabda lakhe." pachI meM kahyuM: "AnA upara eka rUpiye make," ane eNe khissAmAMthI rUpiye kADhyo ane enA upara mUkyuM. meM pUchayuM "have Izvara kayAM che?" eNe kahyuM: "Izvara rUpiyA nIce daTAI gayA che." Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adaza zikSaka 123 * basa A ja vAta che. Izvara-paramAtmA dhana nIce khAI gayA che. Aja rIte paisAnI nIce jema bhagavAna dekhAi gayA tema keLavaNI nIce mANasa daTAi gayA che. Aje samAjamAM sau kAi paisA pAchaLa paDayA che, jenI pAse paisA vadhAre hoya tene samAjamAM vadhAre mAna maLe che. AvA dhanaleAbhI karatAM pazu vadhAre sArAM. te peAtAnA jIvana sudhI maunapaNe sevA bajAve che. ane maryA pachI paNa tenA cAmaDAM, zIMgaDAM, hADakAM vagerethI kAMIka ApatA jAya che. mANasanu' zuM kAma lAge che! zikSake Adhunika bhAratanA ghaDavaiyA cheH tenA para saiAe sITa mAMDI che. tenI pAse je bALake zikSaNa ke saMskAra meLavavA Ave che teone evu zikSaNa Apavu joie ke zikSaNa lenArane thAya ke jema ApaNAM zikSaka, jIvana jIvI gayAM; tema ame paNa amAruM jIvana vitAvIe. zikSake dhULamAMthI mAnava anAvavAnA che. eka vakhata kAie mATInA ghaDAne pUchyuM, ghaDA, tArI kiMmata keTalI ?? javAba maLyA ? e AnA. ' 'basa, e ja AnA ' 'hA, e AnA,' ghaDA kahevA lAgyA. mArI kiMmata eja AnA kema che te sAMbhaLeA. prathama huM heppu' hatuM. (dvaipu' nAnyatara jAti) kubhAra mane gadheDA para nAMkhI pAtAne ghera lai gaye. tyAM huM mATI, banI. (nArI jAti) kuMbhAre mane khUMdI piMDa banAvI cAka para mUkayA. me... puSkaLa ghumarI lIdhI. eTale mArA AkAra thayA. keTalAka bhAga temAMthI kApI nAMkhI mane taDakAmAM mUko. huM puruSa banyA. (ghaDA) kuMbhAre mane agnimAM nAMkhyuM. tyAM je kAcA ghaDA hatA te phUTI gayA ane phUTavA tenAM ThIkarAM thayAM, ThIkarAM zuM kAma lAge che te tame jANA che ? kacarA ulecavA. tema je kAcA mANasa che tenI paNa e ja dazA thAyaH have bAkInA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 AtmajAgRti je sAMgopAMga rahA temane kuMbhAra laI AvyuM ane rastA para pradarzana thayuM. tene baheno kAMI ema ne ema le che? letAM pahelAM Takara lagAve che. kerAmAM huM pAsa thaye teM mArI kiMmata thaI. mUlya bhale be AnA che paNa mAruM sthAna kayAM che? strInA mAthA upara sauthI UMce. ' A vAta kahIne hu e kahevA mAguM chuM ke je Adeza zikSaka haze te UMce sthAne birAjaze, nahi te ThIkarAM te che ja. ' Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanazikSaNa [amadAvAda zrI jaina zvetAMbara mUche vIsA mALI zrAvakanI jJAti keLavaNI TrasTa taraphathI tA. 8-1-56 nA visA zrImALI jaina vADImAM "jIvanazikSaNa-para Apela pravacana.] mAtA vairI pitA zatruH, yena bAlo na pAThayate / na zobhate sabhAmadhye, haMsamadhye bako yathA // jeNe pitAnA saMtAnane jIvanazikSaNa ApyuM nathI che te mAtA vairI che ane pitA zatru che. - hasonI sabhAmAM jema kAgaDe zobhatuM nathI tema jIvana zikSaNane nahi pAmela saMtAna paNa evI sabhAmAM zebhatuM nathI. rw-r-rrrrrrrrrrrrrrr w Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 AtmajAgRti AjanA mArA pravacanane prAraMbha huM eka prasaMgakathAthI karIza. thoDA varSo pahelAMnI vAta che. eka vRddha varatAnI eka mAjI AMbe repI rahyo hato. tyAM thaIne be yuvAne pasAra thayA. emaNe joyuM ke piNe varSane vRddha vRkSa ropI rahyo che. emane hasavuM AvyuM. emaNe kahyuM, "DasA, tamane A zI mAyA lAgI che? Aja vAve che te vRkSa Ugaze kayAre ane enAM phaLa tame khAze kyAre?vRdhe namaNuM hasIne je uttara Ape te te hadayamAM sadA katarI rAkhavA jevuM che. "bhAI, . mAganI baMne bAjue UbhelA vRkSe ApaNA pUrvajoe vAvyAM, te enI chAyA ane enAM phaLane lAbha ApaNane maLe. have Aja ApaNe vAvIne jaIzuM, te ene lAbha AvatI kAlanI peDhIne maLaze. ApaNe gaI kAla pAsethI kAMIka lIdhuM hoya te AvatI kAlane ApaNe kAMIka ApavuM joIe. Ama karavuM e mAyA nathI, paNa mAnavatA che. ' A prasaMga AjanA prasaMgane anurUpa che. samAjane ApaNA upara ghaNe upakAra che. ApaNe je keLavaNI lIdhI che, tenI pAchaLa keTalAya vRddhone zrama che, AtmatyAga che. A giradharabhAI jevA vRddhone jouM chuM ane AMbe vAvanAra vRddha mane yAda Ave che. Aje keLavaNu pAmelA, keLavAyelA A kAryanI pAchaLa bhega ApanArAone vicAra karI pote bhega na Ape te keLavaNI lAje nahi? ImAratane AdhAra enA raMga-rogAnathI nathI, paNa enA pAyAmAM pUrAyelA paththarA, cunA ane ITathI che. ImAratanI majabUtAI jema pAyAne AbhArI che tema ApaNuM unnati Aja sudhI A pravRtti pAchaLa jeNe bhega Ape che tene AbhArI che. AMbe repanAra tenA phaLanI AzA vinA tenI bhAvI peDhInA bhalA mATe vAve che, tema ApaNe paNa bhAvI peDhInA bhalA mATe Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanazikSaNa 127 kAMIka karavuM joIe; te ja samAja utkarSane mArge AgaLa vadhe. eka tane prakAza bIjAne ApatA javuM ke jethI e tanI paraMparA akhaMDa rahe. Aje huM joI rahyo chuM ke jJAtimAM ja nahi, samAja, deza ke rAjayamAM-jyAM juo tyAM vRdhe yuvAnanI adAthI kAma karI rahyA che. javAharalAlajI ane vinebAjI yuvAnane zaramAve evA jussAthI AgaLa vadhI rahyA che. yuvAnee emAMthI protsAhana meLavavuM joIe, e ja rIte jJAnanI parabamAMthI jeNe lAbha lIdhe hoya teNe A kAryane AgaLa vadhAravA potAno hisso ApatA AgaLa vadhavuM joIe. enuM nAma ja sAce vAraso che. siMha joIe, gheTAM nahi! leko AjanI keLavaNune vikheDe che, vidyApIThane bhADe che, paNa kharI rIte e keLavaNI kharAba nathI, paNa emAM paDelA dUSaNoe A paristhiti UbhI karI che. A dUSaNane TALavA yuvAnoe kammara kasavI joIe; saMskAra ane saMyamanuM havAmAna UbhuM karavuM joIe.' . cAritra e amAruM jIvana che, AzA e amArA prANa che ane jIvananI svasthatA e amAruM sarvasva che, ema jyAre vidyArthIone lAgaze tyAre te vakhaNaze ane Aje je keLavaNI vaDAya che te prazaMsAne pAtra banaze. * ATalA ATalA varSothI tame A pravRtti calAve che; paNa prathama kakSAe Ave evA keTalA taiyAra thayA ? jenuM nAma AMgaLIne Terave AvatuM hoya e eka paNa taiyAra na thayuM hoya te vicAravuM ghaTe ke ApaNe tyAM siMha taiyAra thayA che ke gheTAM? Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 AtmajAgRti prAcIna bhAratanI puNyatIrtha jevI takSazilA, nAlaMdA ane vallabhInI vidyApIThanuM samaraNa karatAM ApaNuM hRdaya gauravathI chalakAI jAya che. jJAnanA puMja ane tejanA phuvArA jevA cAritravAna vidyArthIothI ApaNe deza, ApaNe dharma, ApaNe samAja ane ApaNe itihAsa ujaLe che. cInanA mahAyAtrA hyuyenasAMga jevAne emane ullekha, pitAnI smRti-dhamAM kare paDyo che. AjanA keTalAka yuvAne te vALa, kapaDAM ane buTana TApaTIpamAMthI ja UMcA nathI AvatA. AvA yuvAne paNa prathama kakSAe te AvatA ja hoya che. paNa zAmAM sinemA ane nATakanA naTa-naTIonI pasaMdagI karavAmAM! Ama kahIne huM mArA yuvAna mitrane utArI nathI pADate; huM te emane jAgRta karavA mAguM chuM, cetavavA mAguM chuM. AvatI kAla upara mane pUrNa vizvAsa ane AzA che; kAraNa ke A yugamAM paNa AtmatapaNa ane saMyamathI zobhatA keTalAe bhaNelA ApaNI najara samakSa che, je ApaNI zraddhA ane AzAnA pratIka che. huM te eTaluM ja kahuM chuM ke dUSaNene dUra karI keLavaNIne niSkalaMkti banAve. jJAtivAdamAM keTalAMya duSaNe ane durguNe peThA che, jene ItihAsa lAMbe che. chatAM enA phAyadA paNa eTalA ja che. duSaNane dUra karI, ApaNe e dvArA lAbha uThAvavAnuM che. Aje vidyAthIone cha mAsanI phInI AvaDI moTI (lagabhaga aDatAlIsa hajAra jeTalI) rakama apAya che ane vidyAthIone adhyayanamAM je sahAyatA maLe te jJAtine AbhArI che. huM teDavA karatAM jeDavAmAM mAnanAre chuM, eTale je che temAMthI sAruM levAnuM che ane kharAbane choDavAnuM che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 jIvanazikSaNa tame jagatane sudhAravA mAMge che? bhale, sudhAre. paNa tame jyAM che tyAMthI zarUAta karo. tame tamArA gharathI kacaro kADhavAnI zarUAta karo. gharane vALI, kacaro ghara bahAra laI jAo. pachI zerIne kacare gAma bahAra laI jAo. ane gAmane kacare deza bahAra laI jAo. dezane kacaro duniyAnI bahAra laI jAo. ane aMte ene dariyAmAM pheMkI de. paNa Aje te duniyA vAmamAge cAle che, UMdhe mArge cAle che. mane yAda che ke dezamAM laData cAlatI hatI tyAre keTalAe yuvAne hAthamAM jhADu laI Akho bajAra vALI AvatA, paNa enI mA mAMdI hoya ane gharanuM AMgaNuM vALavAnuM hoya te nA kahI cAlavA mAMDatA. te vakhate sevA jANe phezana hatI. AvA mANase duniyAno kacaro vALavA nIkaLe. e kacare pitAnA dezamAM lAve, dezane pitAnA gAmamAM, gAmane potAnA mahellAmAM ane mahollAne pitAnA gharamAM lAve. AnuM nAma ja vAma-mAga ! huM te kahuM chuM ke pahelAM tamArI jAtane sudhAre. pachI ghara ane jJAtine sudhAre, e rIte cAre bAjuthI sudhAro Avaze te ApaNo dharma, samAja ane deza jarUra mahAna ane baLavAna banaze. AjanI keLavaNI jIvanane mArgadarzaka tyAre ja bane ke jyAre e keLavaNIne dharmanuM mArgadarzana hoya. keLavaNIkAroe dharmane Aghe mUkI che. AvA saMjogomAM yuvAnomAM dharmanuM teja Ave kayAMthI? eTale have A kAma jJAtioe ane samAje upADI levAnuM che ane dharmanuM havAmAna UbhuM karavAnuM che. eka rIte sudharelI vyakti aneka rIte upayogI thaze. kAraNa ke eka ja mANasane jIvananA keTalA age che? dhamanI daSTie dhArmika che. jJAtinI daSTie jJAtijana che, samAjanI daSTie Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 AtmajAgRti sAmAjika che, dezanI daSTie rASTrIya che ane jIvananI daSTie vyakti che. A rIte keIpaNa jJAtine eka saMskArI ane saMyamI mANasa dhama, samAja, deza ane jIvanane gauravarUpa thaI paDe che ane enI saMskAra chAyA samagra vartula upara paDe che. paNa vAta sAcI che. Aje ApaNI AsapAsanI havAmAM amaratvanI bhAvanAkyAM che? e bhAvanA sAcA dhAmika zikSaNathI lAvI zakAya. AdhyAtmika vicAra vinA e amaratvane khyAla keNa Ape ? AdhyAtmika jJAna ja jIvananI asmitA pragaTAvI zake, eTale dunyavI jJAna sAthe AdhyAtmika jJAna paNa maLe ema ApaNe IrachIe. hamaNAM eka bhAI belyAH "dAna denArA ghaNA che, paNa levA janAra nathI." A vAkya zeThazrI kasturabhAIe thoDA divasa pahelAM uccAyuM hatuM. emane anubhava sAce che paNa sAthe sAthe e paNa sAcuM che ke jevAM tevAM takalAdI ko UbhAM karavAthI paisA nathI maLatA. kAyasAcuM joIe, nakkara joIe, ane e kAryanI pAchaLa kArya karanAra sAce AtmA joIe. AtmA sAco haze te sahAyatA eka nahi te bIjethI maLI raheze. kArya kadI nahi aTake. A prasaMge je eka vAta yAda Ave che te e che ke keTalAka lakSamInaMdane pitAnA paisAne vilAsane mAge vAparI rahyA che, jenA pApe samAjanI saMskAritAne vaMsa thaI rahyo che. paise sAre mAge na vaparAya ane kharAba mAge vaparAya, vilAsane mAge kharacAya te jANajo ke e anyAya ane mAnava zeSaNamAMthI Avela che ane e jenI pAse hoya tene vinAza karyA vagara nahi rahe. tame joyuM ne ke rAjAonA rAjya gayAM, te A beTI rIte Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 jIvanazikSaNa Avate ane khATI rIte ja pese nahi aTake? A sivAya ahIM samazAnanI sAme ja InkamaTekSa ophisa che. e sUcave che ke duniyAmAM vAparIne Ave. sArA kAmamAM nahi vApare te Death Duty ahIM bharavI paDaze. jamAne ke A che mANasa zAMtithI marI paNa na zake. maratI vakhate TekSa ane maryA pachI paNa TekSa ! pise hAthe na vAparavAnuM A pariNAma! baMgALamAM bhAratendra harizcaMdra nAmanA eka dhanapati thaI gayA. e udAratApUrvaka piso vAparatA. emanA svajane ane mitroe kahyuM. "tame pisAne pANInI jema kema vApare che?" eNe hasIne uttara ApeH "A saMpatti mArA bApane ane mArA dAdAne khAI gaI. mane paNa e khAvA mAgatI hatI. paNa meM vicAryuM ke e mane khAI jAya te pahelAM huM ja ene khAI jAuM.' huM paNa Apane e ja salAha ApuM ke e tamane khAI jAya e pahelAM tame ene khAI jAo. ene ema karavAthI tame eka sAmAnya saMpattinA bIjamAMthI mahAna saMpattinA amara vRkSane UbhuM karaze ke jene kALa paNa nahi khAI zake. A sivAya mAre Apane khAsa vAta kahevAnI che ke AvAM kAryomAM moTAmAM moTuM bhayathAna te meTAInuM che. eka mANasa kAma kare tyAre bIjo vicAre ke e mane kayAM pUchIne kare che? karavA. de ene. huM paNa jouM chuM ke e kevI rIte kare che. ema vicArI kAma karanArane sahAyatA ApavAne badale ene teDavA prayatna kare, kAM enA kAmamAM aMtarAya nAkhe, ane e rIte pitAnI mahattA batAve. paNa yAda rAkhajo ke kSaNabharanI mANasanI ahamanI tucchatAthI mANasane vikAsa nathI thate paNa vinAza thAya che. ekabIjAnA pUraka ane, eka bIjAne Teke Ape ane ekabIjAne AgaLa vadhAre. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 AtmajAgRti jyAM saMpa che, tyAM jaMpa che. Unity is Strength eka tAMtaNe hoya te tUTI jAya, paNa tAMtaNAne samudAya hoya te deraDuM bane ane te hAthIne paNa bAMdhI zake. eka ITa hoya te tUTI-phUTI jAya, paNa ITA samudAyamAM goThavAya te bhavya makAna bane ane hajArane Azraya ApI zake. UnanA eka derAthI zarIra DhaMkAtuM nathI paNa ekabIjAmAM thAya che tyAre te vastra bane che ane mAnavIne DhAMke che ane mAnavIne ziziramAM paNa huMpha Ape che, te Apa paNa AvI jAhera pravRttiomAM ekabIjAnI TIe dhyAnamAM na letAM guNone dhyAnamAM laI, saMpathI sahakArathI kAya karaze te jarUra pragati sAdhaze. aMte Apa sone eka ja kahevAnuM ke attaranuM pUmaDuM jema vAtAvaraNane suvAsathI bhare che tema Apa paNa ApanA jIvanane sakAryonI suvAsathI bhare evI zubhecchA. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^ ^^ ^^^ divya dRSTi jena marcanTa sosAyaTImAM ra3-1-55nA divase ApeluM eka vicArapUrNa pravacana sarvatra sarvasya sadA pravRttiduHkhasya nAzAya sukhasya hetoH tathApi duHkhaM na vinAzameti sukhaM na kasyApi bhajeta sthiratvam // ja badhe sonI rejanI pravRtti dukhanA nAza mATe ane sukhanI prApti mATe che, chatAM dukhane nAza thata nathI ane sukha sadA TakatuM nathI. - ~- ~~-~~ ~- ~ Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi bhayanI chAyA - Aje sarvatra bhaya che. bhaya vinAne mANasa virala dekhAya che. mAnavajAta jANe bhayanA sAgaramAM DUbI rahI che ane havAmAM paNa bhayane phaphaDATa che. mukhathI ghaNA kahe che: " amAre kenI bIka che? ame te nirbhaya chIe paNa e te vAcA bole che. hRdaya zuM kahe che? hRdaya ema kahI zake kharuM ke, mane koIne ya bhaya nathI ? vAcA jyAre abhayanI vANI uccAratI hoya che tyAre paNa hRdaya te dhrujatuM hoya che ane bhayanA oLA jevuM hoya che! bhegIne rogane bhaya che. bhoga pachI rega te nahi Ave ne? e phaphaDATamAM bhegamAM paNa zoka dekhAya che. dhanavAnane cerane bhaya che, Tekasane bhaya che, agnine bhaya che, sAmyavAdane bhaya che. pradhAnene sattA cAlI na jAya tene bhaya che. vidvAnane parAjayane bhaya che. guNavAnane dujanane bhaya che. dehadhArIne mRtyune bhaya che, game tyAM jAo, bhaya ja dekhAya che. hA, vairAgya eka evI vastu che, jene koIne ya bhaya nathI. verAgI te mRtyu sAme paNa mArA mAMDI zake. virAga cheDe paNa haiyAmAM hoya to mANasa abhayane AnaMda mANI zake. mANasa ATale Darapoka, kAyara ane bhIruM dekhAya che enuM kAraNa e ke ene jaDa vastuomAM azakti che. enuM meM siMha jevuM che, paNa haiyuM ziyALa jevuM che. mANasa hRdayathI siMha je zre kaI rIte thaI zake te vicAravAnuM che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya daSTi 135 kabATamAM varatu mUkelI hoya paNa cAvI ApaNuM hAthamAM na hoya te vastu joIe tyAre na maLe. rasoDAmAM suMdara vAnagI banAvelI hoya, enI seDama bahAra AvatI hoya paNa rase tALuM daI cAvI laI bahAra cAlyA gayA hoya te vastu ApaNI hovA chatAM avasare ApaNane maLatI nathI. kaI paNa vastu prApta karavA enI cAvI jee. amaratva abhayanA oraDAmAM che paNa abhayanI cAvI je vItarAgatA che te ApaNI pAse nathI. vItarAgatA vinA abhayanAM dvAra kaI rIte khUle? ApaNe rAganA hAthamAM ramI rahyA chIe. parAdhIna chIe.. svAdhIna nathI ane svAdhInatA vinA sukha savAne ya kayAM che? dhAro ke tame seipha DijhiTa-phaTamAM. rUpiyAnI thelIo mUkI che. rUpiyAnI tamAre ekadama jarUra paDI. gherathI levA nIkaLyA, paNa rastAmAM hullaDa phATI nIkaLyuM. to seIphamAM mUkelA tamArA rUpiyA avasare tamAre zA kAmanA? parAdhInatAnA kAraNe tamArI vastu tamArI nathI. - Aje ApaNe nirbhaya thaIne pharIe chIe paNa te abhaya ApaNe nathI, bIjAne lIdhe abhaya chIe. jema pAkistAna amerikAnA baLa upara kUde che, paNa te pitAnuM nathI. pArakuM che, pArA baLa para jhajhumanAra kAyara che. tema bheyA ne cekidArothI abhaya meLavanAra-nirbhaya thaI pharanAra-paNa kAyara che. abhaya aMtarathI bane. eka kavi kahe cheH * prANa jAyeM deha tajake, Aja hI yA bhale hI kalama na mujhake doSa de keI ki thA Darapoka maranekA jyAM sudhI aMtaramAM bhaya che tyAM sudhI mANasathI kAMI ja thaI zake nahi. amaratvane mArge DagaluM bharavuM hoya te abhaya Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 AtmajAgRti thavuM joIe. AjakAla reDiye para paNa zrI AnaMdaghanajInuM pada Ave che. A aba hama amara bhaye na mareMge. - A mahAna gIta reDIyo para Ave eTale ema na mAnatA ke ghara gharamAM amaratvanuM guMjana thaI gayuM che. A gIta haiyAmAM zuM javuM joIe. haiyAmAM e tyAre ja guMje che. jyAre mANasanuM mana vItarAgatA tarapha DhaLe. . siMhaNanuM dUdha suvarNanA pAtramAM ja Take. ThIkarAmAM le te pAtra paNa phUTe ane dUdha paNa jAya. lAyakAtavAna pAtramAM ja yegya vastu Take che. Aja te jANe badhA mahAna thaI gayAM che. badhA ja pitAnI jAtane pAtra mAne che. pacAsa hajAranI moTaramAM besIne Ave ane virAganI, tyAganI saMyamanI vAte UMcA maMca parathI lalakAre. pite mevA mIThAI uDAve ane kone zakariyAnA leTane upaga karavAnI ane eka TaMka bhUkhe rahevAnI bhalAmaNa kare, AvA AcArahIna vicArahIna, mANasane zaMbhu meLe bhego thavAnA kAraNe ja keTalIka mahAna saMthAonI paNa badanAmI thaI rahI che. thoDA sAcA mANase je karI zakaze te khoTA lAkha bhegA thaIne paNa nahi karI zake. * kAcA ghaDAmAM pANI bharIe te ghaDo phUTe ne pANI nakAmuM jAya mATe ene pAke thavA de. agnimAM-bhaThImAM tapavA de. pachI TakorA mArIne le. evA pAtramAM je vastu mUkaze te dIpI nIkaLaze. A pAtratAne pichAnavA daSTi joIe. AMkha joIe. tame kaheze ke "AMkha te che ane tethI ja te ame joI zakIe Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi 137 chIe." sAcI vAta che, ApaNI pAse AMkha che, paNa te cAmaDAnI che. satyane jANavA mATe te AtmAnI AMkha joIe. divya nayana joIe. mahAtmA AnaMdaghanajI gAya che. cama nayane karI mArga jete, bhU sakala saMsAra jeNe nayane karI mArga joIe, nayana te divya vicAra AtmAnI AMkha vinA cAmaDAnI AMkhathI jIvana paMtha zeSanAra mAnavI Aja bhUlyo che. mAtra carma-nayanathI ja jIvanapaMthane zedhanArane aMte vinipAta thAya che. aMtaranI AMkha vinAnA mANasanI mane eka vAta yAda Ave che. aMtaranAdA bhAvanagaramAM "aMtaranAda" upara meM vyAkhyAna ApeluM. e vyAkhyAna sAMbhaLyA pachI eka paricita bhAI maLavA AvyA. mane kaheH "mahArAjazrI A5 aMtaranAdane te mAno cho ne ? e nAdane anusaravuM e mAnavIne dharma che ne?" meM "hA" kahI. tyAre e kahe "mAre paNa aMtaramAMthI avAja Ave che." meM pUchayuMH "avAja zuM kahe che? e kahe "lagna karavAnuM. mane jarA. Azcarya thayuM. meM kahyuM "tame te paraNelA che ne?" e kahe "hA, e kharuM paNa bIjI vAra paraNavAne avAja Ave che. pahelAnI patnImAM kAMI ja nathI. nathI rUpa, nathI jJAna, nathI guNa ke nathI sondayakAMI ja nathI" meM kahyuM "e tamArA aMtarane avAja nathI paNa zetAnane che. tame baMnenA avAjane jANatA nathI eTale A goTALe Ubhe thaye cheaMtaranAda hatA te te ema ja kaheta ke, je che emAM saMteSa mAna-ane tArAmAM koI viziSTa tatva hoya te te e abhaNamAM reDIne ene ja guNavatI jJAnavatIne saMskAravatI banAva!? Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 Ama jAti .. mArI A vAtanI emanA para keTalI asara thaI te huM jANatA nathI paNa emaNe mArI AgaLa te kabUla karyuM ke e zetAnane avAja paNa heI zake. divya dANane abhAva mANasane ke banAvI mUke che. jIvanamAM saMyama heya, AMkhamAM avikAra hoya, Indra upara kAbU hoya ane manamAM makkamatA hoya tyAre ja divyatA prApta thAya che. ane AvI divyatAvALA mAnavInA aMtarane avAja e ja aMtaranAda. * zivamaMgaLa sAdhu thaye, paNa e enI priyA ciMtAmaNine na bhUlyA. e pratyeka vastumAM ciMtAmaNine ja jevA lAge. jaLamAM, sthaLamAM, AkAzamAM ane phUlamAM paNa ene enI priyA ja dekhAvA lAgI. bhagavAnanI mUrtimAM paNa e pitAnI preyasIne ja jete. ethI e trA. ene lAgyuM, pitAnI daSTimAM pApa che, AMkhe paravaza che. ane eka divasa eNe potAnI AMkha pheDI nAMkhI. suradAsa banyuM. ene aMtaranI AMkhe lAdhI. - AMkhamAM divyatA na hoya te e na karAvavAnuM paNa karAve. je daSTi mANasane hevAna banAve ene te daSTi kema kahevAya? vikRti Ave te pavitra rUpane paNa e pApabhAvathI jue, keInuM sukha joI IrSA kare, bIjAne AnaMdI jeI baLyA kare, ane pate pApanA mAge jAya. AMkhe te tAre, khADe Ave te bacAve. AMkhe hovA chatAM khADAmAM paDe te enA karatAM te adhanI lAkaDI sArI. AMdhaLo mANasa lAkaDInA AdhAre khADAmAM paDate te bace ne? tame dekhatA che. tame keInI sAthe athaDAI paDe te sAme mANasa zuM kahe "juo che ke nahi?" AMdhaLe hoya ane Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi 139 koInI sAthe athaDAya te e ThapakAne pAtra nahi, ulaTe dayAne pAtra "bApaDe, dekhate nathI" ema kahI, enA upara karuNa Ave. paNa tame dekhatA athaDAo te gunegAra khAne? AMkhevALe mANasa vikAranA khADAmAM paDe, viSa sAthe athaDAIne AtmAnA cUrecUrA karI nAMkhe te kahevuM paDe ne ke daSTivALe hovA chatAM aMdha che. A aMdhatA kyAre jAya? jayAre emAM divyatAnA aMjana thAya tyAre. A aMjana aMjAyA pachI ApaNe A jIvanamAM je vastu zodhavA nIkaLyA chIe te vastu maLatA vAra na lAge. ApaNA mArgadarzaka paNa divya daSTivALA hovA joIe. tame artha ane kAmamAM racyApacyA rahelA guruo pAse mArgadarzana mAge te e zuM Ape? e ja bApaDA mArga bhUlyA che tyAM e bIjAne zuM cIMdhe? AMdhaLA netAne cUMTanAra prajA khADAmAM ja paDe ne ! guru tyAgI joIe, atha ane kAmathI alipta joIe. narasiMha mahetAe paNa kahyuM cheH "kaMcana ane kAminI, cekI ADI zyAmanI." eTale guru cUMTavAmAM paNa viveka joIe. e viveka hoya te saddagurune pAmI zakIe ane kuguruothI bacI zakIe. Aje jagatamAM kuguruone rAphaDo phATyo che. eTale gurune pichAnavA paNa viveka joIe. magaja eka bagIce rastA upara thaIne ApaNe pasAra thatA hoIe te hajAra vastuo ApaNA jevAmAM Ave. jeyelI badhI vastuo magajamAM bharI rAkhIe te ApaNuM magaja eka nakAmo kacaro bharavAnI vakhAra thaI jAya. ane pariNAme emAM aMdhakAra ane kSudra jaMtuo bharAI jAya. ApaNuM magaja vakhAra banAvavA jeTaluM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 AtmajAgRti satuM te nathI ja, mATe jevI vastuomAM grahaNa ane tyAgane viveka joIe; cagya vastune Adara ane acAgyano tyAga, mAnI jema cheDavAone repe che ane nakAmA cheDavAone ukheDI nAMkhIne bagIcAne nayanamanahara ane suMdara banAve che tema ApaNuM magajane paNa eka suMdara bagIco banAva joIe. paNa zuM suMdara bagIce vAto kayethI banI jAya? ApaNe paNa mALInI jema sArA vicAronA choDavAo magajanA kayArAmAM repIe ane kharAbane dUra karIe te e bane. pachI e sthAnamAM kevI zAMti maLe! ke AnaMda Ave ! kevo surabhinI cheLo UchaLe! pachI ApaNane e sthaLamAM azAMtine anubhava thAya khara! e sthaLamAM te ApaNe ThaMDA, zAMta ane pulakita thaI viharavAnA. paNa ApaNe ApaNuM A suMdara bagIcAne nakAmA vicAre bharI araNyamAM pheravI nAMkhyuM che, jyAM ekalA jatAM ApaNane pitAne paNa kSebha thAya che. jANe cAre bAju bhayanA bhaNakArA vAgatA na hoya! jANe AmathI Avaze ke temathI Avaze! Aja ApaNuM magaja suMdara bagIce maTI bhayAnaka araNya banyuM che, tyAM phUla ane bulabula nathI paNa kAMTA ane kAgaDA che, tyAM premanI khu nathI, paNa pApanI badaba chUTe che. mANasamAM divyatA Ave te enI daSTimAM phera paDI jAya che. e sAruM ane kharAba pArakhI zake che. eka dazya eka gAma bahAra sarovaranI pALe eka navajuvAna strInuM zaba paDayuM hatuM. enA zarIra para aneka alaMkAro hatA, mukha Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya daSTi 14 para zAMti hatI. jANe pragADha UMghamAM na hoya ema e paDI hatI! A musAphara strInuM zaba jevA AkhuM gAma bheguM thayuM. pahelAM eka ceranI najara enA para paDI. enA manamAM thayuM-huM moDo paDaye, je pahelAM Avye heta te kevuM sAruM thAta! ATalA badhA alaMkAre maLyAM heta to be pAMca varasanI pIDA TaLI jAta." te samaye kAmI vicArI rahyo hate-"zuM matta yauvana che! jIvatI maLI hatI te janmAre saphaLa thaI jAta !" dUra dUra eka ziyALa saMtAIne joI rahyuM hatuM, e vicAratuM hatuM : "A zabane mUkIne A loke cAlyA jAya te kevuM sAruM! keTaluM moTuM zarIra ! sAta divasa peTa bharIne khAuM toye na khUTe ! tyAM thaIne eka guru ziSya cAlyA jatA hatA. emaNe joyuM. ane gurue pitAnA ziSyane kahyuM "vatsa! joyuM, jagata kevuM nazvara che! A yauvananA vaibhavathI chalakAte deha paNa aNadhAryo DhaLI paDyo! enA haiyAmAM keTakeTalA koDa haze! paNa te badhA apUNuM ja rahyA, prANI mAtrane aNadhArI A mahAyAtrA AdaravI paDe che. A tanane garva nakAme che, A dehanuM abhimAna cheTuM che. ApaNe taMdurastI che. tyAM sudhI saMyamanI sAdhanA karI levI. kALa keInAya para kRpA karavAne nathI." ema vicArI te tyAgane paMthe AgaLa vadhyA. ' ' * A uparathI samajAze ke varatu eka ja che paNa cArenA daSTibiMdu judAM che. cAra jaNamAMthI saMtanI AMkhamAM divyatA hovAne kAraNe je zarIra kAmIne kAma tarapha preratuM hatuM te je zarIra tyAgIne vairAgya ane ciMtananuM preraNAdhAma banyuM hatuM. - ApaNI daSTi maMgaLamaya hevI joIe. bilavamaMgaLanI jema daSTine khevAnI jarUra nathI. daSTi ghaNI ja upayogI varatuM che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '142 AtmajAgRti mAtra emAM divyatA lAvavAnI che. divyatAvALI daSTi jagatamAM AzIrvAda samAna che. savAra jema tephAnI ghoDAne keLavIne kAbUmAM le che, paNa tene mArI nAkhatA nathI, kAraNa ke aMte e ja ghaDe kAma ApavAne che, tema ApaNe paNa ApaNuM svaccha Indriyane keLavIne saMyamamAM lAvavAnI che. ene nAza karavAnI jarUra nathI. nAza kaye nahi cAle. Indriye ghaNuM ja mahatvavALI che. mAruM kahevuM che eTaluM ja che ke ene vazamAM rAkhe. e vazamAM nahi hoya te jIvanarathane vAsanAnI khINamAM kheMcI jaze. pachI nIkaLavuM muzkela thaze. e kAbUmAM haze te ja kAma Apaze. - ApaNuM Indriye ne mana Akho divasa kaI pravRtimAM magna rahe che! pahelAM ene sAruM game ke kharAba? chApAmAM paNa ke vicArakanuM pravacana AvyuM te tame nahi vAMce. keI kharAba samAcAra haze te pahelAM vAMcI kADhaze. koI pUche ke, "A suMdara pravacana mUkI A kharAba samAcAra pahelA kema vAMce che?" te tame bacAvamAM uttara zuM Apo? "kharAba jANI lIdhuM hoya te ApaNAthI kharAba thAya nahi mATe!? paNa A uttara sAce che? ema nathI kahetA ke, mAruM mana ja adhogAmI che eTale ene AvI vAte vadhAre game che; ApaNe je bIjAmAM jevA prayatna karIe te ApaNAmAM che. ApaNe je bIjAnI nindA karIe chIe te ApaNuM jIvanamAM ja beThuM che. prasiddha mAnasazAstrI nIla kahe cheH .: We hate in others what we dislike in ourselves chApAomAM ke vAtamAM mANasa te ja zodhe che, je potAnAmAM che. je mANasamAM suMdara ta hoya te sArI vastu tarapha ja Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 divya dari AkarSAya. jenAmAM nirbaLatAo che, te nibaLatAnI vAte ja vAMcavAno. ene sArI vAta kaheze teya nahi game, kAraNa ke suMdara ne sAtvika vastu pacAvavAnI enAmAM zakti ja nathI. manane vicArane barAka joIe che. e bhUkhyuM kadI nahi ja rahI zake. ene kAMIka te joIze ja. e svastha haze te suMdara kherAkane leze. mAMdaluM haze te kharAba vicArone kherAka leze. vAsanAnuM dhummasa madharAte kaI divasa tame jAge che? jAge te zuM vicAre kare? UMgha kema AvatI nathI, e ja ne ? jIvanane vicAra kadI Ave che? A sukhanI AlhAdaka cAMdanI to paMdara divasamAM pUrI thaze, pachI zuM? jIvanamAM prakAza TakI rahe evuM kAMI meLavyuM che? evuM je kAMI ja na meLavyuM hoya, te A jIvanane atha zuM? satya, prAmANikatA, brahmacaya, pitAnA kartanI nikAAmAMthI kAMI ja meLavyuM na hoya to zAzvata prakAza jIvanamAM kaI rIte Avaze? AvA vicAre ApaNane rAtre AvatA nathI. UMgha na Ave te vicArIe ke Ugha kema AvatI nathI? A te kAMI vicAra che paNa mANasane saddavicAre jaladI nathI AvatA, kAraNa ke enI buddhinI AsapAsa vAsanA ane ajJAnanuM dhummasa jAmyuM che! divya daSTi : parvatanI Toca para ApaNe caDhatA hoIe ne upara dhummasa jAgyuM hoya, tyAre sAme AvatI vyaktine paNa ApaNe joI nathI zakatA. keTalIkavAra athaDAI paNa paDIe chIe. dhumasamAM najIkanI vastu paNa na dekhAya. madhyAhUnane sUrya tape tyAre dhummasa UMDe ne vadhu dekhAya. tema ApaNA jIvanamAM paNa saMcaze Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 AtmajAgRti ane jJAnane sUrya tape te prakAza Ave ane dekhAya ke je paramAtmAne ApaNe dUra mAnIe chIe te te sAva.najIka che. pachI samajAya ke - huM mane oLakhI zakuM te ja paramAtmAne oLakhI zakuM. paNa Aja te huM pitAne ja oLakhatA nathIvarUpanI vismRti kevI thaI che enA para ke ke kahelI eka ramUjI vAta sAMbhare che.' eka zIkha musApharIe upaDe. eNe phasTa kalAsanI TikITa lIdhI. ane jIvanamAM pahelavahele pheTa kalAsanA DabbAmAM beThe. DIvAra pachI ene hAjata mATe saMDAsamAM javAnI jarUra jaNAI. eNe bAraNuM ughADyuM tyAM sAme ja kAca hate. e kAcamAM enuM pratibiMba paDayuM. ene lAgyuM ke aMdara kaI che. eTale bAraNuM baMdha karI e potAnI jagyA para besI gaye. pAMca daza miniTa karatAM karatAM kalAka thaye paNa keI nIkaLe nahi. aMdara keI hoya te nIkaLe ne? thelI vAra e pratIkSA karate beThe tyAM ene jhokuM AvI gayuM. pachI jAge eTale ene lAgyuM ke have te bahAra nIkaLI gayA haze. pAchuM bAraNuM khelyuM te sAme ja mANasa dekhAye. ATalI vArathI A aMdara bharAI beTho che eTale jarUra keI badamAsa haze ema jANe eNe TikiTacekarane bUma pADI. AvanAra paNa AnA jevo ja buddhine jarA dumana hatuM. eNe vAta sAMbhaLI. pachI bAraNuM ughADyuM te pitAnA ja je re haTavALe mANasa aMdara dekhAya. eNe jhaTa pAchuM bAraNuM baMdha karatAM kahyuM: "yaha aMdara te hamAre sTAphakA AdamI che, unake hama kucha bhI nahI kahI zakate. tuma bAju ke kampArTamenTa jA sakate hai.' A vAta ramUjI lAge che, kema? pitAnA ja prati. biMbane kAcamAM nahi oLakhanAra A baMne mukha Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya daSTi 145 lAge che, kharuM ne? paNa ApaNe paNa ApaNuM svarUpa kayA oLakhIe chIe? ApaNe potAnA svabhAvanuM, pitAnI vRtti enuM, pitAnA mAnasanuM ApaNane potAne ja bhAna nathI. bIjAnI vRttione ane vicArIne ApaNe jeTale abhyAsa karIe chIe, eTale ApaNe pitAne abhyAsa kayAre karyo che? - AMkhamAM meti Ave te mANasa potAnA svajanane paNa oLakhI zakatuM nathI. keI kuzaLa DekaTara maLe, metiye utAre ane yaMgya camA maLe te e joI zake, tema mANasanI AMkha para vikArane metiye AvyuM hoya te e pitAnA svarUpane kaI rote joI zake? saddagurune vega maLe, e vikAranA meti yAne utAre, jJAnanuM aMjana kare, divya cakSu maLe, te samajAya ke AmA mATe heDa che. deha mATe AmAM nathI ja. zarIra mATe va che, vA mATe deha nathI. mANasane lAge ke vara vinA dehane phAyado thavAnuM che to e avasare vastrane paNa phagAvI de che. tema jyAre AtmAne ema lAge ke A dehanA apaNathI AtmAne lAbha che, te deDanA aparaNamAM paNa AtmAne AnaMda Ave. ApaNe ApaNane Akho itihAsa vAMcIzuM te lAgaze ke arpaNanI pAchaLa AvI ke mahAna ne divya bhAvanA ja kAma karI rahI hatI. A dRSTi AvyA pachI mANasa pAmara nathI rahate. enAmAM navuM baLa , navuM teja, nave juse Ave che. A baLa dehanuM nahi paNa AtmAnuM che. - hAthI dehanI apekSAe ghaNe baLavAna hoya che. daza siMha bhegA thAya toya hAthInA kUla baLane na pahoMcI zake. eTale hAthI baLavAna hoya, chatAM eka ja siMhanI gajane daza hAthIne DhIlA karI de che. ghaNIvAra te enI vAta sAMbhaLI hAthI chava laI nAse che, enuM kAraNa e ja ke siMhanI cetanAmAM .ruSa che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 AtmajAgRti e hAthInI pracaMDatAne vicAra ja karato nathI. e pitAnA baLa upara mustAka che. e pitAnI zaktithI sajAga che. - - hAthI baLavAna hovA chatAM haiyAne kAyara che. e siMhanI gajane sAMbhaLatAM ja himmata hArI jAya che. enA zarIramAMthI parase jharavA mAMDe che. A takane lAbha laI siMha enI gaMDasthaLa para kUdI paDe che. ane pahADa jevA hAthIne paNa DhALI de che. A baLa mananuM che. A daSTAnta parathI samajAze ke mana zuM kAma kare che? eka kavi kahe cheH . manake hAre hAra hai, manake jitejita mana caDhAve cAkaDe, mana banAve nIca. - mana varALa jevuM che. varALanA saMcayathI eMjina jema lAkhe mANasanA bejAne kheMcI jAya che, tema mananI saMcita zaktithI paNuM dhAryuM kArya karI zakAya che. A manane baLavAna banAvavAnuM sAdhana eka ja che -abhaya. . jenuM mana abhaya che, te jagatamAM evuM kaI paNa kArya nathI je na karI zake. A abhaya tyAre ja Ave ke jyAre ApaNI daSTimAM divyatA Ave. . te have ApaNe eka ja kArya karavAnuM che. daSTine divya banAvavAnuM , , - Atma ane indriyanI bhinnatAnA jJAnamAMthI ApaNI daSTimAM divyatA pragaTe ane e dvArA ApaNAM aMtara abhayanA AnaMdathI sabhara bane e ja prArthanA. - ' . ' ' te Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-ratna mUlyavAna hIre sonAnI vIMTImAM ja zobhe, pittaLa tene mATe apAtra che, tema ApaNuM mana suvarNa jevuM zuddha hoya te ja dhamaratna emAM zobhe. mATe dharmaratna prApta karavA, pahelAM pAvatA meLave. ApaNuM mana saMyamavihoNuM hoya te e apAtra gaNAya. - te prazna udbhave che ke, zuM ApaNe apAtra chIe? nA, ApaNe A duniyAmAM kadAca apAtra na paNa hoIe, paNa jJAnInI duniyAmAM pravezavA mATe te mahApuruSoe cIMdhelI pAtratA meLavavI paDaze ja; kAraNa ke duniyAnI daSTie pAtra banele mANasa ghaNIvAra jJAnIonI daSTie apAtra paNa Thare che ane pAtratA meLavavA pharIthI ekaDo ghUMTa paDe. Atmika pAtratA sattAthI, vaibhavanI vipulatAthI ke dhanathI nathI maLatI, Amika pAtratA vAsanAnA vijayathI, satsamAgamathI, garvanA nAzathI ane vacanane vyavahArathI maLe che ane A vastuone AdhAra hRdayanI sUkSma bhAvanA para che. pUla vastu para nathI ja. keTalIka vAra evuM paNa jovA maLe che. karoDo rUpiyAnA mAlikamAM. je pAtratA hatI nathI te eka nidhanamAM paNa jovA maLe che. e bahArathI sAmAnya ne nidhana dekhAte mANasa aMdara rAtadivasa vAsanA sAme yuddha karate hoya che. e yuddha e ja enI pAtratA. pAtra mANasa te ajANatAmAM AvelA kodhane, mAyAne ke lebhane pitAnA haiyAmAM vadhAre samaya TakavA detA nathI. dujananA nehanI jema enA kaSAye paNa kSaNajIvI hoya che ! Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 148 AtmajAgRti A aMdaranI pAtratA lAvavA mATe manuSya pote ja potAnA cekIdAra banavuM paDaze, kAraNa ke dareka kriyAnI pAchaLa mananI zuddhinuM ja mahatva che, duguNa aMtaramAM ja thANuM nAkhIne paDayA che, A durgaNene kADhavA mANasane bamaNI mahenata levI paDe che-A durguNane kADhavAnI ane navA na pravezI jAya tenI. navA guNa mANasamAM kayAre pravezI jAya te kahevuM muzkela che, tethI dareka manuSya mahApuruSonI sevA karI, emanI pAsethI zAstrazravaNa karavuM joIe. zAstrazravaNa mANasane durguNa tarapha jatA roke che. enA para AvatA vAsanAnA dabANane e aTakAve che ane mANasane savicAramAM rAkhe che. mANasa sAruM sAMbhaLe te ene vicAra paNa sArA Ave. kharAba vace-vicAre te ene nabaLA vicAra Ave. sobata tevI asara. gheDAne gadheDAnI sAthe bAMdhe heya te e bhUMkatAM bhale na zIkhe, paNa lAta mAratAM te jarUra zIkhe. UkaraDA pAse besIe te bAbo Ave ane bagIcAmAM besIe te khuzabo Ave. durjana sAthe pasIe te adhamatA Ave sajajana sAthe maitrI hoya te uttamatA Ave. Aja mANasane uttama sAdhuonI sobata gamatI nathI, kAraNa ke aMtaramAM roga che. aMdara roga hoya tyAM bAhA upacAra nakAmAM nIvaDe che. vAsanA e aMdarane roga che. apavitra ta harahamezAM ApaNI AsapAsa cakakara laI rahyAM che. e nirbaLa paLanI pratIkSA kare che. samaya maLatAM e AtmA para caDhI bese che. enI sAme mANasa jAgRta hoya te enuM kAMI ja nathI cAlatuM. paNa e apavitra ta mANasane ghenamAM nAkhe che, ene gAphila banAvI DhALI pADe che. A ghenanI sAme rakSaNa ApanAra satsaMga che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakazuM 149 A satsaMga pachI bIjI vAta te gavane gALavAnI che. jema saDATaranI zIzImAM goLI hoya che, tema mANasamAM paNa garvanI gaLI hoya che. A geLIne lIdhe aMdaranuM aMdhAruM bahAra jatuM nathI ane bahArane prakAza aMdara AvI zakatuM nathI. garva gaLe te prakAza maLe. A gALIne gALavA mATe AtmAmAM laghutA lAvavI, mahApuruSone vaMdana karavuM, emanI nizrAmAM rahevuM, emanA pratye saddabhAva batAva, A garvane gALavAnA upAya che. . mANasa satsaMga karate hoya, gavana gALavA satata prayatna karate hoya te enI vANI kevI hoya? evA mANasanI vANImAM satya heya, pacce hoya ane madhu hoya. satya eTale prakAza ApanArI, pathya eTale gyatA bharelI ane madhu eTale priya kAriNa-AvI vANuvALa mAnasI dharmaratnane mATe kharekhara pAtra gaNAya. - ratnakaNa A duniyAnA abhiprAya upara tame zA mATe nAce che? theDI vAra pahelAM ja pUjana karatI duniyA. pathara pheMkavA mAMDe te ya navAI nahi. kArya karatI vakhate duniyAne saMbhaLAvI de; "tArI - niMdA ane stutinI mane dhULa jeTalIya kiMmata nathI. huM to ya mArA kAryomAM mazagUla chuM, mArA AtmAnA gItamAM lIna chuM ane e gItanA sUre ja kArya karuM chuM." ApaNe pUjA kenI karIe chIe. mUrtinI ke tenA guNonI? ApaNe tenA guNe pAmIe nahi, tenuM rahasya pArakhI zakIe nahi te pUjA paNa zuM kAmanI ? Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 AtmajAgRtti sihanA si'ha, rAjAonA rAjA, bAdazAhInA bAdazAha, evA ApaNA AtmA che. evA AtmA jo paisA ane vaibhava meLavavAmAM ja phagAla banI jAya te tenA jevI khIjI hInatA kaI? X X mArA kAryomAM huM tallIna anyA DAuM te vakhate mane mArI jAtanuM bhAna paNa nathI hatu. huM keNu chuM ene mane khyAla paNa nathI AvatA. mArI daSTi mArA kAryonI ArapAra utarI gayelI haiAya che. mAruM hRdaya mArA kAryomAM sauMdaya pUratuM hoya che. mAruM' mana bhAveAminI pAvanatAmAM magna hoya che ane tethI ja mAruM' kA ja mArA AnaMda manI jAya che. X X huM bIjAnA doSo jouM tenA karatAM mArA ja doSo jou tA zuM khATu'? khIndranA doSa joI. milana thAuM. tenA karatAM mArA peAtAnA dveSa joI niLa kAM na thAuM? x x manuSyanA maMthanakALa e evA samaya che ke-e vakhate je bAjuthI hRdayane sAtha maLe e tarapha e jhAka khAi jAya che. pachI e piraNAmanI jarA ya paravA karatA nathI. X x zraddhA e jIvananA UMDANamAMthI vahetu eka prazAMta chatAM baLavAna jharaNuM che-ke je muzkelIonI game tevI kaThina zilAAne paNa bhedI zake che. X dunyavI jIvanamAM tame game teTalA mINu jevA hA, pazu mRtyu Ave tyAre khaDaga jevA aDaMga ane kahyu ane mRtyune vIratAthI leTA. hA, bheTA ja. tenI sAme namavAnuM nathI. e kAMi Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 lkaNu ApaNane cheDI devAnu nathI ja. tamArI vIratA joI mRtyu tamane OM evuM kare. x x mRtyu te dareka manuSya mATe nirmita ja che, paNa je peAtAnA mRtyune ujvaLa banAve, je nirbhaya khanI tene aNunama rIte bheTe te ja manuSya zAthe. e ja khare vIra. x x game teTale jJAnI hAya paNa jIvananI Aphta ane vipatti Ane samatApUrvaka sahana na karI zake ane e muzkelIomAMthI mA paNa na kADhI zake te enu jJAna zA kAmanuM? X je mANase mana sAdhyu tenA jIvanamAM dvidhA ane caMcaLatA na hoya. tenA jIvananuM pratyeka kArya nakkara hAya, tenuM jIvana ga'bhIra ane vicArazIla hAya, tenA kAryamAM te makkama hAya, tenA vicAra| acaLa hAya, duniyA ene pagale cAle, e duniyAnI pAchaLa na taNAya. X X eka ja pazcAttApa-sAcA pazcAttApa, bagaDelAne sudhArI zake, paDelAne UbheA karI zake, patitane pAvana karI zake. X X aMtaranI AziSa paNa jagamamAM gajabanI hAya che. pANImAMthI utpanna thatI vIjaLI kevI gajamanI hAya che? adhakAranA anaMta tharane paNa e mALI mUke che ne ? X F 1 - X AtmAnI sthiratA vinA harSa ane zekamAM rAcanAra manuSyA pANI upara nAcatA purapATA jevA che. pulAyA tyAM sudhI ja upara dekhAya ! puTe teA jAya Adara * x Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajAgRti manuSyanI moTAmAM meTI kSati hAya-mUla - hAya te te e che ke e peAtAne gunA chupAvavAnA jeTaleA prayatna kare che, teTale prayatna e bIjAnI bhUle pragaTa karavAmAM kare che. para X x bhale e pApImAM pApI hRdaya haze, tenA hRdayamAM game teTalu aMdhAruM haze teA paNa eka evI nAnI tAralI chUpI chUpI pazu tenA hRdayamAM TamaTamatI haze ja je ene ke'kavAra jarUra prakAza Apaze. X jene peAtAnI jAta upara vizvAsa nathI, peAtAnA mitra para zraddhA nathI ane jene duniyAnI mAnava jAta upara prema nathI tenAM kAryo kai divasa saMgIna nahi hoya; kAraNa ke te zraddhAvihANA che, zakAzIla che, niSphaLa che. x x je manuSyane vizvAsabharyAM netrA maLyA, zraddhAbhInI dRSTi maLI ane jJAnanAM teja maLyAM, tenA hRdayamAMthI prema jharavAnA ja. X x tamArI namratA haiyAnI haze, svayaMbhU haze, teA tame bIjAna jarUra namra banAvI zakaze. X saMsArane mIThA banAvavA mATe kaDavA X manuSyanAM vacanA, vyAkhyAnA ke karI zakatAM teTalI asara tenu svaccha, rakhe tame hRdayane bhUlI jatAM. hRdaya mauna paNa sAmAne gALI nAMkhaze. X ghuMTaDAe paNa pIvA paDaze. x vidvattA jeTalI asara nathI niLa hradaya kare che, mATe sAcuM haze te tamAruM Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jana" putranA hAla maLatA prakAzano 1 zaNuM jayaprakAza 1-9-7 2 mahAvIratavA prakAro 1-9--@ huM tarAvatI 2-8-0 4 veranA vipAka 295 vyApAra kauzalyA 2-8huM 6 jIvana ane saMskRti 2-97 vastupALatu vidyAmaphaLa 2 =@ @ 8 purANA pupe huM hamaNa jANAya. 10 pratApI pUrva ne bhA. 1 2- jI1 pratApI puje bhA. 2 2 zAnta mahetA 2- 7-7, 0 13 mahilA mahadaya 14 saMskRtinI jIvanakathAo 27-0 15 jaina dhamadazana 2-9-7 ha0-8 2 2 - A paMdara " ku, ra0=-7. e laga alaga prakAzaka: zrI jana zAsabhAvanA