________________
જીવનમાં ધ
૩૩
.
દિવસ એના દેહમાં લય કર રાગ ફાટી નીકળ્યે. શરીર જ્વરની જવાળાઓમાં તપવા લાગ્યું, ત્યારે તેના અ ંગ પર ચનવિલેપન કરવા માટે એની યૌવનવતી પત્નીએ ચંદન ઘસવાૉકી સુંદરીઓના હાથે રત્નનાં ક’કણુ હતાં. જે રત્નક કણ અને ન પુરઝંકારનાં કવિએ ભારાભાર વખાણ કર્યાં છે, જેના શ્રવણથી હૃદય નાચી ઊઠે અને દિલમાં રણકાર જાગે; એ જ કોંકણનાં મધુર અવાજ આજે શૂળની જેમ નિમરાજના કાનમાં ભાંકાય છે. એ કહે છે. આ કશ અવાજ કયાંથી આવે છે ?? એક વારે જેને સાંમળવાની એ ઝંખના કરતા હતા તે જ આજે એને ગમતું નથી; કારણ કે શરીરમાં સુખ નથી. પાપના ઉદ્દય થાય ત્યારે તેનું પરિણામ દુઃખ. તેવે સમયે વૈભવમાં શાન્તિ ન દેખાય તે સહજ છે.
મંત્રીએ કહ્યું: આ અવાજ કકણુને છે,’ નિમરાજ કહે: ‘મને આ કકટુ અવાજ ગમતા નથી.’ સ્ત્રીઆએ એક એક કંકણુ કાઢી નાંખ્યું અને ચંદન ઘસવા લાગી. થાડી વાર થઈ અને નિમરાજે પૂછ્યું : કેમ ! હવે અવાજ કેમ થતા નથી ?”
મન્ત્રીએ કહ્યું: ‘કંકણ એને બદલે એક થવાથી.’ એકમાં શાન્તિ, એમાં અંશાન્તિ. આપણે શીખ્યા છીએ ને ! એકડે એક અને ખગડે છે. એના અથ શે ? એ થાય એટલે બગડે.
નિમરાજને માંદગીમાં કંકણમાંથી પણ આત્માના એકત્વનુ ભાન થયું' અને આત્મજ્ઞાની થયા.
સમાધિ મરણ
વિદાયવેળાએ અનેકમાંથી આત્મા એક જ રહેવાને સાને પાછળ મૂકી એ આગળ વધવાના. આ પળ ઘણી જ કપરી હેય છે.
#3
