________________
અત્મિજાગૃતિ જ તમે તેને માટે રડી રહ્યા છે જે તમારા હર્ષને વિષય હતે, એટલે જે હર્ષ આપે એ શોક આપે જ આપે. એ શોકને ટાળવાને માગ એક જ છે અને તે આત્માનું જ્ઞાન અને પ્રકૃતિનું ઊંડાણ!
આત્મજ્ઞાન થતાં શેક કે હળવે થાય છે એનું આ એક જવલંત દષ્ટાન્ત તમારી સામે મૂકું છું. શાકના તળિયે શાન્તિ
શાણું સુમતિ ભગવાન મહાવીરની વાણી સાંભળવા ગઈ હતી. એને પતિ આત્મારામ બહાર ગયે હતે. એના બંને યુવાન પુત્રે તળાવમાં સ્નાન કરવા ગયા હતા. ' સુમતિએ વ્યાખ્યાનમાં સાંભળ્યું જ્યાં સંગ છે, ત્યાં વિયેાગ છે. આત્મા સિવાય જગતની પ્રત્યેક વસ્તુ વિખૂટી પડે છે. આજે આપણે જેના માટે હસીએ છીએ તે જ વસ્તુ આવતી કાલે રડાવે છે. આનંદ અને શોક એક જ ત્રાજવાનાં બે પહેલાં છે. અનંત સમાધિને માર્ગ એક જ છે. મોહનો ત્યાગ ! આ મેહનો ત્યાગ જન્મે છે આત્માની એકલતામાંથી !
સુમતિએ આ ઉપદેશને પિતાના હૈયાની દાબડીમાં ઝીલ્યા અને એને જ વિચાર કરતી, એને જીવનમાં વણવા મથતી, એ ઘેર આવી ત્યારે સમાચાર મળ્યાઃ “એના નહાવા ગયેલા બંને દિકરા ડૂબી મર્યા છે. પહેલા એક નહાવા પડયો, પણ એ તે કીચડમાં ખુંચતે જણ. એને કાઢવા બીજે ગયે પણ એ ખુંચતે છોકરો બીજાને બાઝયો અને બંને ફૂખ્યા.' '
જુવાનજોધ બે દિકરા જાય તે કઈ માતાનું હૈયું શોકમાં ન ડૂબે? સુમતિના હૈયાના કટકે કટકા થવા લાગ્યા. એ શોકના
