________________
આત્મજાગૃતિ
પણ અંદર અંદર કલહ કરતા હોય છે, કારણ કે એમના પાત્રમાં આ અન્ન પડે એટલે એમની બુદ્ધિમાં વિકૃતિ આવે. નહિ તે સાધુઓમાં વેરઝેર, દ્વેષ, કલહ, કુસંપ હેય શાના? એમનામાં તે મૈત્રી દેવી જોઈએ, પણ મૈત્રીથી ભરેલા સાધુએ આજે કેટલા દુલભ છે! સાધુ, સાધુને જોઈ દૂર ભાગતા હોય તે જાણજો કે અન્ન તેવું મન છે.
ભગવાન મહાવીરે દીક્ષા લઈ વિહાર કર્યો. પહેલે જ દિવસે એ પોતાના પિતાના મિત્ર એક તાપસના આશ્રમે આવી ચઢયા. તાપસને જોતાં જ પ્રભુના હૈયામાં પ્રેમની છળ ઊછળી. એ બંને હાથ પહોળા કરી હૈયેહૈયું દબાય એ રીતે એકબીજાને ભેટી પડ્યા.
પ્રભુ તે મહાન સાધુ છે. પેલે સામાન્ય તાપસ છે, છતાં કે પ્રેમ? સાધુનું દર્શન એ જ પુણ્ય છે. સાધુએ તે હરતાફરતા તીર્થ જેવા છે, પણ તે કયા સાધુ? જે ત્યાગી હોય, બ્રહ્મચારી હાય, મૈત્રીભાવથી છલકાતા હોય, એવા સાધુના નમનથી આપણામાં જરૂર નમ્રતા ને સભ્યતા આવે.
આજના યુગમાં લેકે નમન ભૂલ્યા. દંડવત્ પ્રણામ ભૂલ્યા અને નમરકાર પણ ભૂલતા જાય છે. હવે તે દૂરથી સલામથી (Salute) પતાવે. આ યુદ્ધના અનાજથી માણસનું માનસ બગડયું છે. માણસ માણસથી દૂર ભાગે છે. માણસ એક બીજાને મળે છે તે વચ્ચે અવિશ્વાસને પડદે રાખીને જ મળે છે. માણસના માનસમાં પાપ આવ્યું છે એટલે માણસે માને છે કે દૂર રહેવામાં જ સાર છે. કેટલાક કહે છે ભાઈ! ચેતીને ચાલવાને આ જમાનો છે. આહ! માનવતાની પ્રતિષ્ઠા ગઈ! હવે આપણી પાસે શું રહ્યું? માણસમાં કેટલે અવિશ્વાસ જાગે છે તે તમને નીચેના પ્રસંગ પરથી ખ્યાલ આવશે, - એક છોકરે દીવાલ પર બેઠે હતે. એને પિતા નીચે ઊભે
