Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAloLI cAMdhI vacce sAma inuM zikhara zrI yu. ena. mahetAnuM jIvanacaritra
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizALa audyogika sAmrAjyanA sarjaka zrI yu. ena. mahetAnA jIvanapuruSArthanI ane audyogika sAhasanI A kathA che. emanA jIvanamAM AvelA saMgharSo ane vyApAramAM emaNe jhIlelA paDakArone ahIM zabdabaddha karavAmAM AvyA che. A jIvanakathAmAM viSAda ane ullAsa, bharatI ane oTa, bhavya saphaLatA ane ghora niSphaLatA - e badhuM ja maLaze ane emAMthI dRSTigocara thaze zrI yu. ena. mahetAnuM bahuAyAmI vyaktitva. ahIM emanA vyaktitvanA judA judA pAsAo pragaTa karavAmAM AvyA che. koI paNa jIvanacaritrano nAyaka satya hoya che ane enuM dhyeya vyaktinA jIvanano jIvaMta dhabakAra jhIlavAnuM hoya che. pariNAme svAbhAvika rIte ja vyaktinI vizeSatA sAthe enI maryAdAonuM paNa Alekhana jovA maLe . e abhigamane lakSamAM rAkhIne zrI yu. ena. mahetAnuM caritra AlekhyuM
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AphatonI AMdhI vacce samRddhinuM zikhara (zrI yu. ena. mahetAnuM jIvanacaritra) lekhaka kumArapALa desAI ,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : TorenTa limiTeDa, Azrama roDa, amadAvAda - 380 009 mudraka : pragati ArTa prinTa, haidrAbAda. kavara DijhAIna ane IlasTrezana : karijhamA komyunikezansa, amadAvAda,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana AvA hatA ane amane khyAla paNa na Avyo jIvananI raphatAramAM kyAreka koI evI vyaktinI mulAkAta thAya ke enuM AkhuMya vyaktitva ja zodha-saMzodhanano viSaya banI jAya che. 1984mAM zrI yu. ena. mahetAne maLavAnuM banyuM ane e pachI teo jIvyA tyAM sudhI emanI sAthe sadeva snehataMtu baMdhAyelo rahyo. avAranavAra savAre sADA nava vAgye ghera Ave. ardhA kapa cA pIe, thoDI vAto thAya ane vidAya le. baMne vacce vyavasAyano koI saMbaMdha nahIM ane paraspara kazuM prApta karavAno bhAva nahIM. tethI satata hUMpha ane uSmAno anubhava thato rahyo. judA judA kAryakramomAM sAthe javAnuM bane. premathI sAthe laI jAya ane pAchA cheka ghara sudhI mUkI jAya. koI samAraMbha rAkhyo hoya to AvavA-javAnI saghaLI vyavasthAnI ciMtA kare. vyavasAyamAM jema jema sAphalya ane samRddhi meLavatA gayA tema tema emanA saujanya ane namratAno vizeSa hRdayasparzI anubhava thavA lAgyo. nIlaparNA sosAyaTInA alAyadA khaMDamAM ke pachI "akathya' baMgalAnA AMgaNAmAM besIne emanI sAthe kalAko sudhI vAto karI. emanA mukhe emanI jIvanakathA sAMbhaLI. e jIvanakathA kahetI vakhate uttamabhAI kyAreka romAMcita thaI jatA to kyAreka emanI AMkhomAMthI AMsu sarI paDatAM. svajIvananA anubhavone tATathyathI jovAnI emanI rIta anokhI hatI. bhUtakALanI 3 .
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ paristhitine nihALIne vartamAna sAthe enuM anusaMdhAna joDavAnI emanI AgavI kSamatA hatI. Aje to e badhAM smaraNo vAgoLavAnAM ja rahyAM. e smaraNomAMthI sarjAyelI zrI yu. ena. mahetAnI jIvanakathAnuM ahIM Alekhana karyuM che. A AlekhanamAM vyakti vizenA abhiprAyo zrI yu. ena. mahetAnA svAnubhavamAMthI pragaTelA emanA aMgata pratibhAvo che. A saMgharSabharI jIvanakathAnA AlekhananI pAchaLa koI vyaktinI AtmazlAghA ke prasiddhino lezamAtra Azaya nathI. AmAMthI keTalIka ghaTanAo to evI che ke vyakti jIvanabhara gupta rAkhe ane e kadI pragaTa na thAya tema icche. AvA prasaMgo ane paristhitine ahIM pragaTa karavAmAM AvyAM che. A jIvanakathAnA prAgaTyanI pAchaLa sva. yu. ena. mahetAno eka ja Azaya hato ke koI AphatothI gherAI gayuM hoya, koI nirAzAnA mahAsAgaramAM DUbI gayuM hoya, koI 'Draga jevI AdatanA gulAma banyA hoya ke koIne satata gaMbhIra bImArIo sAme jaMga khelavo paDato hoya to tene A jIvanakathAmAMthI AzAnuM kiraNa maLI rahe. jIvanayuddha khelavAnuM baLa maLI rahe. nirAza thayA vinA jhajhUmatA rahevAnI preraNA prApta thAya. AnA lekhana mATe zrI uttamabhAInA parivArajanoe AtmIyabhAve mAhitI ApI che. muMbaI, amadAvAda, pAlanapura, siddhapura, pATaNa, chApI, vIsanagara, surata, caMDIsara ane bhAvanagara jevAM sthaLoe vasatAM ane zrI yu. ena. mahetAnA saMparkamAM Avela 55 jeTalI vyaktionI rUbarU mulAkAta laIne mAhitI meLavI che ane agAu maLelI mAhitInI pramANabhUtatA cakAsI che. 1998nI 31mI mArca uttamabhAIe ApaNI vaccethI vidAya lIdhI. A ghaTanAne hajI eka varSa paNa pUruM thayuM nathI. sahunI smRtimAM teo jIvaMta rUpe rahelA che tyAre A caritra vAMcatAM jo evo bhAva jAge ke, oha ! uttamabhAI AvA hatA ! ane enI amane jANa paNa na thaI ? eno kazo khyAla ke aNasAra paNa na Avyo !" ... to mAnIza ke mAro zrama sArthaka thayo che. tA. 21-3-99 - kumArapALa desAI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ AraMbhe A jIvanakathA e anekavidha kSetromAM saphaLatA hAMsala karanAra udyogapatinI jIvanakathA nathI. A jIvanakathA e potAnA vyavasAyamAM saphaLatAnAM eka pachI eka zikharo AMbanArA mAnavInA puruSArthanI prerakagAthA nathI. A jIvanakathA e vipula saMpattinuM sarjana karanAra koI dhanavaMtanI kathA nathI. A jIvanakathA potAnI AsapAsa samAjamAM dAnanI gaMgA vahevaDAvanAra vyaktinI kathA nathI. A jIvanakathA koI vizALa audyogika sAmrAjyano pAyo nAkhanAra mahenatakazanI mAtra kathA nathI. hA, A jIvanakathAmAM uparokta saghaLI guNasamRddhi to che ja, paraMtu e saghaLAMne vaTAvI jAya evuM advitIya mAnavaparAkrama paNa dRSTigocara thaze. koI ekalo marajIvo virATa saMsArasAgara pAra karavA tArAvihoNI kALI bhammara madharAte bhAMgI-tUTI hoDI sAthe majhadhAramAM Amatema phaMgoLAto hovA chatAM haiyAnI adamya hiMmatathI AgaLa dhapato raheto hoya tevA mAnavInI kathA che. enI jIrNa-zIrNa nAvamAM pANI bharAI jatAM sAgarasamAdhi pAmavAnI dahezata satata enA mAthe jhaLUbatI hoya che. kyAreka bharatInAM caMDa-pracaMDa mojAMthI enuM nAva UMce AkAzamAM phaMgoLAI jatuM hoya che. kyAreka copAsa aMdhakAramaya vAtAvaraNamAM tanathI durbaLa, manathI mahAta ane dhanathI nirbaLa nAvika tophAnI dariyAnI vaccethI apAra ane athAga prayatno karIne potAnI nAvane saphaLatAnA sAme kinAre pahoMcADavA 5
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ koziza karato hoya tevA mAnavInI A kathA che. jIvana eTale ja bharatI ane oTa. paNa A evI caritrakathA che ke jemAM bharatI pachI oTa AvatI nathI, balka oTa para oTa ja AvyA kare che. Aphata pachI AnaMda Avato nathI, kiMtu AphatanI vaNathaMbhI paraMparA cAlyA kare che. ekAeka AvatI muzkelIno avarodha emane kSaNabhara thobhAvI deto nathI, paraMtu eka pachI eka muzkelIono kAphalo Avato rahe che. bahAranA koI sAtha, sahAya ke sadhiyArA vinA A mAnavI muzkelIo sAme laDe che, paDe che, vaLI UbhA thaIne jhajhUme che. basa, jhajhUmatA ja rahe che. A jIvanakathA emane preraka banaze ke jeo muzkelIo AgaLa mahAta thaIne enI zaraNAgati svIkArI beThA che. A jIvanakathA emanA hRdayane jagADaze ke jemanuM jIvana koI vyasanano bhoga banavAne kAraNe hatAza banI gayuM che ane jeo mRtyu AgaLa moMmAM taraNuM laIne beThA che. A jIvanakathA e copAsa muzkelIothI gherAtA mAnavIne enI sAme jhajhUmavAnuM baLa Apaze. A jIvanakathA emanAmAM utsAha preraze ke jeo kaparA saMjogo AgaLa hArIthAkIne nAsIpAsa thaI besI gayA che. A jIvanakathA che zUnyamAMthI sarjana karanAra, muzkelIomAMthI mahAna siddhi meLavanAra ane cAre bAju phelAyelA nirAzAnA kALA DibAMga aMdhakAramAMthI jIvanasAphalyano ujAsa meLavanAra sva. yu. ena. mahetAnI. vyakti vidAya pAme che kiMtu enA jIvanasaMgharSa sadAya smaraNamAM rahe che. Aje zrI yu. ena. mahetA ApaNI vacce nathI, paraMtu emanA mAnavIya saMgharSonI smRtio eTalI ja jIvaMta che. emanA jIvananAM smaraNono guladasto ApIe chIe tyAre emAMthI preraNAnI suvAsa maghamaghI rahe che. cAlo, e jIvanakitAbanAM pRSTho ukheLIe. emAM AMsu ane ajaMpo che. vyathA ane viSAda che. hatAzA ane avagaNanA che. A saghaLAMne pAra karI jatuM eka gajavela jevuM hRdaya ane pragatinI dRDha manobhAvanA che !
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrama nivedana AraMbhe tejasvI vidyArthI 2 memadapurathI muMbaI sudhI vidyAlayano vidyArthIkALa nathI kinAro ke nathI dIvAdAMDI nokarInI zodhamAM 7 eka bAju niSphaLatA, bIjI bAju hatAzA garIbI, yAtanA ane upekSA 8 saMgharSanI vacce 9 vyasanamuktinuM prabhAta lAkhkho nirAzAmAM eka amara AzA 11 pragatinA pagathAre 12 jhaLahaLato sitAro 13 mAnavatAno moTo guNa 14 paDakAra ane pratikAra 15 nasIba ! tAro khela ajaba ! 16 jIvaMta devadUta 17 yAtanAbharyA e bAra divasa 18 satkarmonuM gulAba 19 samarpaNanI suvAsa 20 premabharI parivArakathA 21 AvatIkAlanuM ujvaLa bhArata 22 zatru paNa bane mitra 23 RNamuktino avasara 24 e maradone raMga amITa smRti jIvanarekhA vaMzAvaLI te vyaktionI mulAkAta 103 109 113 121 131 143 151 157 163 183 193 209 219 227 231 233
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tejasvI vidyArthI AjathI sAta dAyakA pahelAMnA pachAta gaNAtA banAsakAMThA jillAnA vaDagAma tAlukAnA memadapura gAmamAM yu. ena. mahetAno janma thayo. sulatAna mahemUdanI aitihAsika smRti dharAvatA pAlanapuranA navAbI rAjanA hakUmata heThaLanA A gAmanI vastI be hajAranI hatI. gAmamAM rajapUta, bAroTa, ThAkora, paTela, vaNakara, camAra, seMdhamA, ghAMcI, mocI, brAhmaNa ane jaina ema judI judI koma saMpa ane ekhalAsathI vasatI hatI. pAMceka ghara rAvaNahaththA laIne ghUmatA DhADhI musalamAnanAM hatAM. A memadapura gAma be bhAgamAM vaheMcAyeluM hatuM. eno eka bhAga AMTAvAsa tarIke oLakhAto hato. A TAvAsamAM bAroTa, rajapUta ane jaino rahetA hatA. enA taLapodanA nAme oLakhAtA bIjA bhAgamAM brAhmaNa, ThAkora ane hirajano vasatA hatA. paMcotera varSa pahelAMnA samayamAM AvA navAbI rAjanA nAnakaDA gAmamAM udyoga ke kArakhAnAMnI to kalpanA zI rIte thAya ? memadapuramAM vasatA jaino dhIradhArano dhaMdho karatA ane khAdhepIdhe sukhI hatA. A dhIradhAranA dhaMdhAmAM darekane amuka AsAmInI jarUra paDatI. A AsAmI eTale niyamita grAhaka. kheDUtane anAja joItuM hoya, enA gharamAM lagnaprasaMga hoya athavA to eno baLada marI gayo hoya to evA AsAmIne paisA dhIravAmAM AvatA hatA. keTalAka kheDUto bIjAnAM khetaromAM AMbA ugADatA hatA. e vAvelA AMbA emanI pAse rAkhatA athavA to AMbA para thayelI kerIne uccaka vecI detA. kheDUto 2kama dhIranArane kyAreka paisAnA badale amuka AMbA ApI detA. AMbA para je kerI Ave tenA para dhIradhAra karanArano hakka raheto. kheDUta ane darajIne paisA dhIravAmAM AvatA ane enA badalAmAM teo anAja ke kapaDAM ApI jatA. AvI "bArTara sisTama" (vinimaya paddhati) pramANe vyavahAra cAlato hato. samAjaracanA evI hatI ke kheDUta dhIrelA pesAnA badalAmAM anAja ApI jato hato. jo vadhAre anAja pAkyuM hoya, to A kheDUto pAlanapura jaIne vecatA hatA. memadapuramAM vaNakare vaNeluM kApaDa sahu paheratA hatA. davAnI to vAta ja zI ? lokajIvana ja evuM hatuM ke rogonuM jJAna nahIM ane davAo paNa nahIM. gharanI strIo roja vahelI savAre cAra vAge UThI jatI. prabhAtiyAM gAtAMgAtAM gharamAM rAkhelI ghaMTI para loTa daLatI hatI. vahelI savAranA cha vAge gAmanI bahAra AvelA kUvA para pANI bharavA jatI hatI. e pachI ghera AvI cUlo saLagAvIne rasoI karatI hatI. puruSo kheDUto pAse ugharANI mATe jAya. be-cAra kalAka pharIne pAchA AvI jatA hatA. cIjavastunI kharIdI karavA puruSo bahAra 9
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jatA hatA. sAMje khATalA DhALavA ane rAtre pathArI karavI e kAmamAM puruSo madadarUpa banatA hatA. gAmanA jaino kheDUtone ATha AnA ke dasa AnA vyAje eTale ke cha TakAnA dare paisA dhIratA hatA. vyAjamAM koI golamAla nahIM. kheDUtone chetaravAnA nahIM. cAMdA-sUrajanI zAkhe tane dhIryA che ane tAruM makAna maLyuM che evuM kAnA mAtra vinAnuM lakhANa karavAmAM AvatuM. AjanI mAphaka e samaye game te ajANI vyaktine dhIradhAra karavAmAM AvatI nahIM. dhIradhAra karanAra thoDAMka nakkI karelAM kuTuMbone ja dhIradhAra karatA hatA. pariNAme dhIradhAra karanAra ane rakama lenAra vacce AtmIya saMbaMdha jaLavAI raheto hato. AvA kheDUto dhIradhAra karanArane tyAM lagnaprasaMga hoya to emAM umaMgabhera sAmela thatA hatA. e samaye jarUrI cIja-vastuo lAvI ApatA hatA. emanAM koI sagAM pAsethI cokhkhuM ghI meLavI ApatA hatA. jarUra paDe cheka pAlanapura jaIne goLa ane khAMDa lAvI ApatA hatA. bIjI bAju A dhIradhAra karanAre kheDUtane jarUra paDe tyAre avAranavAra paisA ApavA paDatA hatA. lagnaprasaMga ke aMtimakriyA vakhate sArI rakama dhIravI paDatI hatI. kheDUta phasala thAya eTale dhIradhAra karanAranA ghera varSanuM anAja bharAvI detA hatA. bIjI bAju AsAmIne jALavavA dhIradhAra karanAra bIjA pAsethI udhAra laIne paNa paisA ApatA hatA. jo e na Ape to kheDUto anAja vecIne rakama UbhI karI letA. enuM leNuM cUkavatA nahIM ane AsAmI tarIke bIjA dhIradhAra karanArane tyAM vyavahAra zarU karatA hatA. dara varSe aSADha suda bIjanA divase badhA hisAba cokhkhA thAya. e divase kheDUtonA, vighoTonA, mocInA, darajInA badhA paisA ApavAnA hoya. gAmanA bIjA dhaMdhAonA mukAbale dhIradhArano dhaMdho 'Do dhaMdho' gaNAto hato. memadapuramAM jaina komanI AbarU sArI. sukhI ane saMpIlI koma tarIke gAmamAM enuM ghaNuM moTuM mAna hatuM. koI komamAM aMdaroaMdara jhaghaDo thAya tyAre jaina vANiyA(mahAjanone bolAvatA ane mahAjana AgaLa vAta mUkatA hatA. gAmanA paTela ane be-traNa vANiyA maLIne je nirNaya kare te sahu koI mAthe caDAvatA hatA. memadapuranA jainomAM UMDI dharmabhAvanA hatI. teo roja pUjA ane sAmAyika karatA hatA. nAnAM bALako mATe pAThazALA cAlatI hatI. pAMceka varSe ekAda varSa koI sAdhu-mahArAjanuM gAmamAM cAturmAsa thatuM. paryuSaNa parva daramyAna 'sAdharmika vAtsalya" rUpe traNa jeTalA to jamaNavAra thatA hatA. paheluM jamaNa paryuSaNanA prAraMbhanA AgaLanA divase, bIjuM mahAvIra janmakalyANakanA AnaMdamaya divase ane trIjuM jamaNa saMvatsarI pachInA pAraNAnA divase thatuM hatuM. 1 0
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ memadapuranA mADhiyAvAsamAM AveluM uttamabhAInA bALapaNanuM nivAsasthAna
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ memadapuranA loko baMDI, dhotiyuM, lAMbI bAMyanuM khamIsa, lAMbo Dagalo, pagamAM joDA ane mAthe TopI paheratA hatA. ughADA mAthe gAmamAMthI nIkaLAya nahIM, jo koI TopI paheryA vinA memadapura gAmanI bajAramAMthI nIkaLyuM hoya to te vyaktine loko apazukaniyALa gaNatA hatA. bahAragAma musApharIe jatI vyakti ke gherathI maMgala-zubha kArya mATe nIkaLelI vyakti ughADuM mAthuM dharAvatI vyaktinA zukana le nahIM. memadapura gAmano mukhya vyavasAya to khetIno hato. A uparAMta keTalAka loko bahAragAmathI jIvanajarUriyAtanI cIjavastuo lAvIne gAmamAM nAnI hATaDImAM vepAra karatA hatA. e jamAnAmAM bahAravaTiyAono ghaNo bhaya raheto hato. rAtre corI-khAtara pADanArA paNa AvI caDatA ane corI karIne siphatathI jatA rahetA. AthI vasavATanI racanA evI karavAmAM AvatI ke zerI ke mahollAmAM pravezavAno eka mukhya daravAjo ke Delo baMdha karo eTale emAM koI dAkhala thaI zake nahIM. AvA memadapuramAM uttamabhAInA pUrvajo rahetA hatA te mahollAne "mADhiyA vAsa' kahevAmAM Avato hato. jainonAM dasa-paMdara gharano A nAnakaDo mADha hato. A mADhamAM saLaMga hArabaMdha AvelA gharanI AgaLa parasALa hatI, tenI AgaLa pagathiyAM ane pachI AMgaNuM hoya. A AMgaNAmAM Dhora-DhAMkhara bAMdhavAmAM AvatAM. rAtre khATalo DhALIne badhA parasALamAM sUtA hatA. e samaye memadapura gAmamAM eka sarasa derAsara hatuM, je Aje paNa vidyamAna che. A derAsaramAM mULanAyaka rUpe jaina dharmanA prathama tIrthakara zrI RSabhadeva bhagavAnanI jinapratimA che. enI jamaNI bAju zrI pArzvanAtha prabhu ane zrI dharmanAtha prabhu tathA DAbI bAjue zrI caMdraprabha prabhu ane zrI zAMtinAtha prabhunI pratimA che. gAmanA jainasamAjanI dharmaArAdhanAnA dhAma samuM zrI memadapura jaina derAsara 105 varSa jeTaluM prAcIna che. vaLI A gAmamAM jyAre jyAre koI sAdhumahArAja vihAra karatAM Ave tyAre loko emanAM darzana-vaMdana karatAM hatAM ane dharmajAgRtino anubhava thato hato. uttamabhAInA dAdAnuM nAma hatuM lavajIbhAI. teo paraMparAgata cAlyo Avato dhIradhArano dhaMdho karatA hatA. uttamabhAInA pitA nAthAlAlabhAIne pitA lavajIbhAI pAsethI vArasAmAM dhIradhArano dhaMdho maLyo. nAthAlAlabhAI eTale namratAnI mUrti ! saraLa svabhAvanA nAthAlAlabhAI eTale bhalamanasAIno avatAra ja joI lo ! jevuM zAMtibharyuM emanuM jIvana hatuM evuM ja samatAbharyuM emanuM mana hatuM. 12
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhIradhAranA dhaMdhAmAM ane memadapura gAmamAM emanI duniyA sImita hatI. kyAreya kazI khaTapaTa karavI nahIM evo emano svabhAva hato. emano bAMdho ekavaDiyo hato. paheravezamAM dhotiyuM ane aMgarakhuM hoya. mAthe phALiyuM bAMdhyuM hoya. sADApAMca phUTanI UMcAI, dhImI cAla ne zAMta svabhAva. amuka nizcita vyaktine ja dhIradhAra karavAmAM AvatI hovAthI nAthAlAlabhAI pAMca rajapUta, cAra paTela ane be tuvara(musalamAna kheDUta)ne dhIradhAra karatA hatA. e badhA emanI pAsethI jarUra paDe tyAre avAranavAra paisA laI jatA hatA. ATalA ja AsAmI sAthe kAma pAra pADavAnuM hovAthI Akho divasa bahu ochuM kAma rahetuM. pariNAme AMbAnAM vRkSothI AcchAdita memadapura gAmanA jaino AMbA rAkhatA ane emAMthI maLatI kerInuM vecANa karIne vadhArAnI kamANI karatA hatA. zAMtithI jIvana jIvavuM ane saMtoSathI rahevuM e nAthAlAlabhAInuM jIvanadhyeya hatuM. Ane kAraNe emanAM patnI kaMkubahena vadhu hoziyAra lAgatAM hatAM. Atithya emanA lohImAM vahetuM hatuM. AvA kuTuMbamAM 1924nI 14mI jAnyuArI(vi. saM. 1980, poSa suda AThama)ne divase uttamabhAIno janma thayo. uttamabhAInI uMmara doDha varSanI hatI tyAre eka haDakAyuM kUtaruM emane ane emanAM mAtA kaMkubahenane karaDyuM. doDha varSanA uttamabhAIne amadAvAda laI AvyA ane iMjekzana ApyAM, paraMtu emanI mAtA kaMkubahene iMjekzana lIdhAM nahi . thoDA divasa bAda emane haDakavA lAgu paDyo ane emanuM avasAna thayuM. mAtra doDha varSanI vaye uttamabhAIe mAtAnI chatrachAyA gumAvI. vaya eTalI nAnI ke uttamabhAInA citta para mAtAnuM koI smaraNa ke jhAMkhI chabI paNa aMkita thayAM nahIM. jIvanabhara mAtAnA vAtsalyano abhAva ane lAgaNInA zILA chAMyaDAnI UNapa sAlatAM rahyAM. memadapuramAM pAlanapuranuM navAbI rAja cAlatuM hatuM. e samaye rAjamAM hiMdu ke musalamAna vacce koI bhedabhAva rAkhavAmAM Avato nahoto. sahu svadharmanuM pAlana karatA ane anya dharmane Adara ApatA hatA, AthI pAlanapura rAjanA ghaNA moTA moTA hoddAo hiMduo dharAvatA hatA. A pAlanapuranA navAbI rAjamAM gAyakavADI rAja jevI ane jeTalI keLavaNInI pragati jovA maLatI nahIM. A vistAramAM eka evo khyAla pracalita hato ke bhaNIne vaLI karavAnuM che zuM ? Akhare to dukAne ja besavAnuM ne ! aMte to dhIradhArano ja dhaMdho karavAno ne ! AthI keLavaNI meLavavAnI jarUra lAgatI nahIM. bIjI bAju dhIradhArano dhaMdho AjIvikA mATe paryApta thaI raheto. Ama loko saMtoSI hatA, paraMtu sAhisaka nahotA. sukhathI jIvana jIvatA hatA, paraMtu potAnA sukhanI cAra dIvAlamAMthI bahAra nIkaLIne paDakAra jhIlavAnuM 13
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kauvata khoI beThA hatA. eka tarapha keLavaNI pratye rucino abhAva ane bIjI bAju keLavaNInI sagavaDano paNa abhAva. pariNAme gAmaThI nizALamAM chokarAo thoDuM bhaNe ane pachI bApIkA dhaMdhA para besI jatA hatA. AkhA gAmamAM bahAragAma jaIne bhaNIne Avyo hoya tevo mANasa zodhyoya na jaDe. pariNAme bhaNavAnuM vyartha lAgatuM. briTiza sarakAranA rAjyamAM athavA to vaDodarAnA gAyakavADa rAjyanAM gAmomAM keLavaNIno je pracAra ane prasAra jovA maLato hato tathA TheraThera zALAo ane pustakAlayo najare paDatAM hatAM, tevuM kazuM pAlanapura rAjamAM jovA maLatuM nahIM. pAMca varSanI vayanA uttamabhAIne memadapuranA oNTAvAsamAM AvelI prAthamika zALAmAM dAkhala karavAmAM AvyA. A prAthamika zALA emanA gharanI sAva najIka bhADAnA makAnamAM cAlatI hatI. uttamabhAI ane emanA paDozI khUbacaMdabhAI mahetA baMne eka ja divase nizALamAM praveza pAmyA. e divase be thALImAM kilokilo goLa laIne te nizALanA chokarAone vaheMcavAmAM Avyo. pahelA divase uttamabhAIne nizALe mUkavA mATe nAthAlAlabhAI gayA ane khUbacaMdabhAInI sAthe emanA pitA hIrAcaMdabhAI gayA. A nizALa eTale nIce eka osarI ane be vargakhaMDa ane meDA upara osarI ane eka vargakhaMDa hato. uttamabhAIne sauthI pahelo ekaDo ghUMTAvyo emanA zikSaka bhIkhAbhAI vAlacaMda mahetAe. UMco bAMdho ane sthULa kAyAvALA bhIkhAlAla mAstara e jamAnAnI rasama pramANe soTI rAkhatA ane vakhata Ave upayoga paNa karatA. nizALanA AcArya tarIke pAlanapura rAjanA jagoNA gAmanA maNilAla kALIdAsa jozI hatA. teo koI vidyArthI tophAna karatAM pakaDAya to AMkaNI hAtha para mUkIne mAratA hatA. e samaye uttamabhAI anya vidyArthIonI jema caDDI, paheraNa ane kasabanA tAravALI TopI paheratA hatA. badhA nizALiyA risesa vakhate bhamaraDA ane gillIdaMDAnI ramata khelatA hatA. nizALanA zikSakonI soTI ke AMkaNIno vidyArthIone 'svAda' maLato hato, paNa uttamabhAI emAMthI bAkAta rahetA hatA. eka kAraNa to e ke uttamabhAI bhaNavAmAM pahelethI ja tejasvI hatA ane bIjuM e ke emanuM ghara gAmamAM mAnavaMtuM gaNAtuM hatuM. A samaye bahAragAmathI bhaNAvavA AvelA zikSaka gAmamAM ekalA vasatA hoya, tethI memadapuranI nizALanA vidyArthIone vArApharatI zikSakonAM kapaDAM dhovAnuM ke emanA gharanAM vAsaNa mAMjavAnuM kAma karavuM paDatuM. vaLI kyAreka emanA gharano kacaro sApha karavo paDe to kyAreka mAstaranA ghara mATe koI cIjavastu lAvavAnI hoya. 14
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte uttamabhAI memadapuranI dhULiyA nizALamAM cAra dhoraNa sudhI bhaNyA. emanI AsapAsa abhyAsanuM koI vAtAvaraNa nahotuM. bhaNavAnI kazI anukULatA na hatI. nAnI vaye mAtAnI vidAyane kAraNe gharakAmanI thoDI javAbadArI paNa bajAvavI paDatI hatI. bIju bAju bApIko dhIradhArano dhaMdho taiyAra ja hato, paraMtu uttamabhAIne pahelethI ja bhaNavAnI laganI. AthI bIjAnI mAphaka emane mATe cAra dhoraNa sudhIno memadapurano abhyAsa e keLavaNInuM pUrNavirAma nahotuM. potAnA prAraMbhika kALanI eka smRti uttamabhAInA manamAM jIvaMta hatI. teo prAthamika zALAmAM abhyAsa karatA hatA tyAre dara varSe eka vakhata zaNagArelA sagarAmamAM besIne DepyuTIsAheba AvatA hatA. A DepyuTIsAheba zALAnI tapAsa karanArA zikSaNAdhikArI hatA. teo Ave tyAre zALAnuM vAtAvaraNa jIvaMta ane romAMcaka banI jatuM hatuM. zALAmAM cokhkhAI thaI jatI. vargo sApha thatA. osarI vaLAI jatI. vidyArthIone vargamAM vyavasthita rIte besADavAmAM AvatA. zikSako emane vAraMvAra sUcanAo ApatA hatA. nAnakaDA uttamabhAIne e joIne Azcarya thatuM ke soTI ke AMkaNIno camatkAra batAvanArA DarAmaNA zikSako DepyuTIsAhebane kema vAraMvAra laLIlaLIne namaskAra kare che ! A DepyuTIsAheba vidyArthIone maukhika prazno pUchatA ane dAkhalA lakhAvatA hatA. amuka samayamAM e dAkhalA gaNavAnA hoya. tyArabAda zikSakoe taiyAra karelAM patrakomAM teo rUAbathI guNa mUkatA hatA. A DepyuTIsAhebanI vidAya bAda traNeka divase vidyArthIonuM pariNAma jAhera thatuM. vaLI parIkSAnA samaya pUrve, zikSako vidyArthIone vAMcavA mATe vahelA bolAvatA. DepyuTIsAheba vidyArthIonI parIkSA laIne sagarAmamAM pAchA ravAnA thAya, tyAre doDadhAma karatA zikSakono jIva heTho besato. Ama 1929thI 1933 sudhI uttamabhAIe memadapuranI zALAmAM abhyAsa karyo. emane pahelA dhoraNamAM ekaDo ghUMTAvanAra zikSaka bhIkhAlAla mahetA AjathI thoDAM varSo pUrve avasAna pAmyA. e pachInA dhoraNamAM bhaNAvanArA zikSako pAlanapurathI AvatA hatA. cothA dhoraNamAM pAsa thavuM eTale IDariyo gaDha jItyA gaNAya. A mATe zikSako paNa vidyArthIone khUba mahenata karAvatA hatA. uttamabhAI roja vahelI savAre cAra vAge UThIne nizALamAM vAMcavA pahoMcI jatA, kAraNa ke cothA dhoraNano koTho bhedIe to ja AgaLa bhaNI zakAya. AthI uttamabhAI pUrI laganathI abhyAsa karatA hatA.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhyAsanI laganI ane bhaviSyanI dRSTi
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ memadapurathI muMbaI sudhI doDha varSanI nAnI vaye uttamabhAIe mAtAnI vAtsalyabharI hUMpha gumAvI. emanI mAtAnA aNadhAryA, akALa avasAna pachI emanA pitA nAthAlAlabhAIe punarlagna karyA nahIM, babbe saMtAnonA uchera para vizeSa dhyAna ApavAnuM pasaMda karyuM. nAthAlAlabhAInAM saMtAnomAM emanI sauthI moTI dIkarI babubahenanAM lagna memadapuramAM thayAM hatAM. nAthAlAlabhAInA sauthI moTA putra aMbAlAlabhAI hatA. tyArabAda emanA bIjA putra cAreka varSanI nAnI uMmare avasAna pAmyA. e pachI emanA bIjA putrI caMdanabahenanAM lagna gaThAmaNa gAmamAM thayAM hatAM. caMdanabahena sAva nAnI vaye vidhavA banyAM hatAM. vaLI emanAM zvasurapakSanA be-traNa vaDIlonuM avasAna thatAM teo memadapura rahevA AvyAM hatAM. e pachI jIvananA aMta sudhI teo uttamabhAI sAthe ja rahyAM. nAthAlAlabhAInA sauthI nAnA putra te uttamabhAI. nAthAlAlabhAInA prathama putra zrI aMbAlAlabhAIe memadapuramAM cAra copaDI sudhI abhyAsa karyo. e pachI pAlanapuramAM potAnA mAsAne tyAM rahIne sAta copaDI sudhI bhaNyA. bhaNavA pAchaLano temano Azaya evo hato ke pAlanapura sTeTamAM sArI nokarI maLe, evI nokarI maLI kharI. paNa phAvI nahIM. te pachI nasIba ajamAvavA mATe raMgUna paNa jaI AvyA. Akhare memadapura pAchA AvyA. AvIne AsAmI sAthe dhIradhAranuM kAma saMbhALavA lAgyA. aMbAlAlabhAIne vakhatovakhata yatione maLavAnuM thatuM. te samaye yatio jyotiSa ane vaidakanA jANakAra hatA. AvA yatine gorajI mahArAja kahevAmAM AvatA. emanI pAsethI vaiidakanAM prAcIna pustako maLyAM ane te vAMcyAM. emAMthI rasa jAgatAM temaNe vaida tarIke kAma zarU karyuM. nAthAlAlabhAInA sauthI moTA putra aMbAlAlabhAI memadapurathI dasa kilomITara dUra AvelA chApI gAmamAM jaIne vasyA. A chApI gAmamAM relave sTezana hatuM ane relave sTezanane kAraNe dardInI avarajavara paNa sArI rahetI hatI. aMbAlAlabhAIe jIvyA tyAM sudhI vaidakano vyavasAya karyo. bIjI bAju 1947 pachI dhIradhAranA dhaMdhAmAM oTa AvI. devuM mApha karavAnI sarakAranI nItine kAraNe dhaMdho baMdha paDyo ane ghaNAkharA A vistAramAMthI nIkaLIne potAnuM nasIba ajamAvavA mATe muMbaI ane navasArI gayA. AmAMthI moTAbhAganI vyaktioe hIrAudyogamAM kAma zarU karyuM. te samaye vArasAgata dhaMdho choDIne bIjA dhaMdhAmAM jhaMpalAvavuM te bAbata AphatarUpa lAgI hatI, je samaya jatAM AzIrvAdarUpa banI rahI. A samaye banAsakAMThA jillAmAM keLavaNInuM pramANa ghaNuM ochuM hatuM. pAlanapura rAjanA tAbA heThaLanAM pa50 gAmamAM pAMcamA dhoraNa sudhInI pa5 prAthamika zALAo hatI. tAlukA mathakanA zaheramAM sAta dhoraNa sudhIno abhyAsa 17
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvavAnI sagavaDa hatI. DIsAmAM mAdhyamika zALA hatI, paraMtu cheka maeNTrika sudhInA abhyAsanI sagavaDa to mAtra pAlanapuramAM ja hatI. samagra rAjyamAM ekalA pAlanapuramAM ja hAIskUla hovAthI uttamabhAIne pAMcamA dhoraNamAM dAkhala thaIne abhyAsa dhapAvavA mATe pAlanapura javuM paDyuM. memadapurathI pAlanapuranuM aMtara aDhAra kilomITara hatuM. e samaye pAlanapurathI roja sAMje eka basa memadapura AvatI hatI ane vahelI savAre UpaDatI hatI. e basa enA mAlikanA nAmathI oLakhAtI hovAthI te 'vinodabhAInI basa" kahevAtI hatI ane memadapurathI pAlanapura javAnuM bhADuM pAvalI (cAra AnA - 25 paisA) hatuM. moTAbhAganA loko to memadapurathI pAlanapura cAlIne ja jatA hatA. memadapurathI pAlanapura javA nIkaLe tyAre sAthe khAkharA ane pApaDano nAsto laIne jAya. vacce AvatA kharoDiyA gAmanA vaheLA pAse besIne sahu nirAMte vAto karatAM karatAM nAsto kare, pachI vaheLAnuM pANI pIe ane AgaLa cAle. pAlanapuranI hAIskUlamAM AcAryazrI mohanalAla gokuLadAsa udezI hatA. uttamabhAInA gherathI hAIskUla traNa-cAra kilomITaranA aMtare hatI. nizALanI mAsika phI ATha AnA hatI. "soTI vAge camacama, vidyA Ave ghamaghama"no e jamAno hato. zikSako vidyArthIone zikSA karatA, beMca para lAMbo vakhata UbhA rAkhatA. AvI zikSA karatA hovA chatAM emanA pratye vidyArthIone sadAya AdarabhAva raheto hato. e samaye uttamabhAInA sahAdhyAyIomAM jesiMgabhAI ane zrI rasikalAla bhaNazALI hatA, jemanI sAthe jIvananA pachInA samayamAM paNa gADha saMbaMdha rahyo. bhADAnA makAnamAM cAlatI A hAIskUlamAM IMTanI lAdI para besavAnuM hatuM. e samaye parathIbhAI mULajIbhAI paTela, megharAjabhAI paTela, somAbhAI amRtalAla mahetA, dharamacaMda mahetA, kAMtilAla mahetA jevA uttamabhAInA sahAdhyAyIo hatA. AkhA vargamAM uttamabhAI sahuthI nAnI vayanA vidyArthI hatA, to tribhuvana rAyacaMda ane parathIbhAI paTela sauthI moTI uMmaranA vidyArthIo hatA. uttamabhAIe pAlanapuramAM potAnI moTI bahena caMdanabahenane tyAM rahIne abhyAsa karyo. caMdanabahene uttamabhAInI khUba saMbhALa lIdhI. bhaginIpremano uttamabhAIne madhura anubhava thayo. caMdanabahene khuda muzkelI veThIneya uttamabhAInA abhyAsamAM kazo avarodha Ave nahIM, teno khyAla rAkhyo. uttamabhAI bahenono prema ane RNa jIvanabhara bhUlyA nahotA. e vakhate emanA bALapaNanA sAthI memadapuranA khUbacaMdabhAI mahetA pAlanapura borDiMgamAM rahetA hatA. A 1 8.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAIskUlanA maMkoDIsAheba, jozIpurAsAheba ane janArdana bhaTTasAheba - e traNe zikSako vadhu jANItA hatA. maeNTrikamAM jozIpurAsAheba uttamabhAInA vargazikSaka hatA. e vakhate sagarAmamAM besIne zikSaNa vibhAganA DepyuTIsAheba choTubhAI parIkSA levA AvatA hatA. A samaye eka navo pavana phUMkAtA vyavasAyanI vaMzaparaMparAgata cAlI AvatI paraMparAmAM parivartana AvyuM. pAlanapuramAMthI keTalAya jaino muMbaImAM hIrAnA vyavasAya mATe gayA. pAlanapuramAM sthAnakavAsI ane derAvAsI ema jaina dharmanA be saMpradAyonA anuyAyIo hatA, paNa temanI vacce sumeLabharyo saMbaMdha hato. pAlanapuranI hAIskUlamAM uttamabhAI aneka prakAranI ramata khelatA hatA. phUTabola ane krikeTano emane zokha hato to vaLI rajAomAM memadapura jAya tyAre gillIdaMDA ane AMbalI-pIpaLI khelatA hatA. ramatagamatanA zokhane kAraNe emanuM zarIra kasAyeluM rahyuM. vijJAna vidyAzAkhAnA snAtaka (B.Sc.) thayA tyAM sudhI uttamabhAIe kyAreya koI davA lIdhI nahotI. uttamabhAI jIvananA pUrvArdha ane uttarArdhamAM taMdurastI kevI rahI, tenI kavacit tulanA karatA hatA. pUrvArdhamAM kasAyeluM, nirogI zarIra ane uttarArdhamAM bImArIonA cakravyuhamAM phasAyeluM zarIra ! bALapaNathI ja uttamabhAImAM abhyAsa aMge sajAgatA hatI. abhyAsanA samayanI bAbatamAM pUratI cIvaTa rAkhatA hatA. vaLI abhyAsa pUro na thAya, tyAM sudhI UMdhe nahIM ! abhyAsanI AvI laganIe ja emanA vidyAvyAsaMgane tejasvI banAvyo. bIjA badhA dasa vAgye sUI jAya tyAre teo moDI rAta sudhI abhyAsa karatA hoya. emaNe manamAM dhAryuM hoya ke Aje rAtanA be vAgyA sudhI vAMcavuM che, to eTalo samaya vAMcyA pachI ja emane jaMpa vaLe. bIjI koI bAbatamAM kyAreka mitro bAMdhachoDa kare. paNa abhyAsanI bAbatamAM koI bAMdhachoDa nahIM. pAlanapura jaina vidyAlaya borDiMgamAM uttamabhAInI sAthosAtha popaTalAla lallurAma mahetA, kAMtilAla bhIkhAbhAI mahetA, sobhAgacaMda amRtalAla koThArI ane jayaMtIbhAI celajIbhAI mahetA jevA vidyArthIo paNa abhyAsa karatA hatA. uttamabhAI jJAtie dazA zrImALI jaina. emano bAra gAmano goLa kahevAto. emAM memadapura, chApI, basu, mesara, caMDIsara jevAM bAra gAmano samAveza thato. A bAra gAma vacce dIkarA-dIkarI ApavAno lagnasaMbaMdha hato. samAja para jJAtinA paMcanuM majabUta varcasva hovAthI A bAra gAmanI bahAra koI potAnAM dIkarA-dIkarIne varAvavAnI hiMmata karI zakatA nahIM. A jJAtimAMthI bhaNavAnI dhagaza sAthe bahAra AvelA uttamabhAIe 19.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlanapuramAM sArA pramANamAM dhArmika abhyAsa karyo ane dhArmika sUtronuM adhyayana karyuM. A samaye paNa vicArazIla vidyArthI tarIke uttamabhAIne manamAM ema thatuM ke dharmagraMthonAM sUtro mAtra yAda rAkhavAthI zuM vaLe ? eno artha jANyo hoya to vadhu sAruM. Ama chatAM artha jANyA vinA mAtra sUtro gokhavAM, e vyartha mAthAkUTa che, tema teo mAnatA nahIM. ene badale ema vicAratA ke sUtro jANIe ja nahIM, enA karatAM dhArmika sUtro jANavA e ghaNuM sAruM gaNAya. koI bAbatane nakArAtmaka dRSTie jovI nahIM, balka e vize vidheyAtmaka dRSTikoNathI vicAravuM. cheka kumArAvasthAthI ja uttamabhAInuM AvuM mAnasika valaNa hatuM. hAIskUla savAre zarU thAya ane agiyAra vAgye pUrI thaI jAya. e pachI jamavAnuM hoya. koIne ramavA javuM hoya to ramavA jAya. sAMje sAta vAgyA pachI pAThazALAmAM jAya. pAThazALAmAM roja eka kalAka dhArmika zikSaNa ApavAmAM AvatuM hatuM. pAMca-cha varSa sudhI uttamabhAIno pAThazALAmAM bhaNavAno krama cAlyo. pAThazALAmAM amaratabhAI nAmanA dhArmika zikSaka sUtro zIkhavatA hatA. pAThazALAnA A saMskAroe emanAmAM dhArmika bhAvanAonuM siMcana karyuM. yuvAnImAM cotaraphanA apAra saMgharSo khelavAne kAraNe e dharmasaMskAronuM pratyakSa pragaTIkaraNa thayuM nahIM, paNa samRddhi sAMpaDatAM ja uttamabhAInI e dharmabhAvanAnAM bIja vRkSarUpe mahorI UThyAM ! memadapura nAnuM gAma hatuM, tyAre pAlanapura zaheranuM vAtAvaraNa enAthI sAva juduM hatuM. memadapuranI duniyA sImita hatI. pAlanapuranI hAIskUlamAM AvavAthI ekabIjAnA paricayamAM AvavAnuM banatuM hatuM. e vakhate chokaro iMgliza bhaNe ane maeNTrika pAsa thAya te bahu moTI siddhi gaNAtI hatI. uttamabhAInuM aMgrejI to pahelethI ja ghaNuM sAruM hatuM. teo maeNTrikamAM AvyA. e samaye samagra gujarAtamAM maeNTrikanI parIkSAnA mAtra traNa ke cAra ja kendro hatAM. e samayanA jaina vidyArthIo maeNTrikanA kendra tarIke bhAvanagarane vadhu pasaMda karatA hatA, kAraNa e ke bhAvanagaramAM bahAragAmanA vidyArthIone parIkSA ApavA mATe rahevAnI sArI suvidhA maLatI hatI. vaLI bIjuM kAraNa e paNa kharuM ke parIkSA pUrI thayA bAda dharmaparAyaNa vidyArthIone saraLatAthI najIka AvelA pAlItANAmAM zrI zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA karavAnI taka maLatI hatI. vaLI Ameya amadAvAda karatAM bhAvanagara Arthika rIte ghaNuM satuM hatuM. uttamabhAI maeNTrikanI parIkSA ApavA mATe bhAvanagaranI borDiMgamAM rahyA ane A parIkSAmAM uttamabhAIe bAsaTha TakA guNa meLavyA. abhyAsanI eka majala pUrI thaI. memadapuranI dhULiyA nizALamAMthI zarU 2 0
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayelI vidyAyAtrAnuM eka vadhu zikhara hAMsala karyuM. maeNTrika thavAnI sAthosAtha emanI sAme keTalAya prazno UbhA thayA. emanA gharanA vAtAvaraNamAM koIe vizeSa abhyAsa nahoto karyo eTale ghara ane samAjanI dRSTie to A ghaNo abhyAsa gaNAya. AvI paristhitimAM vadhu abhyAsa karavAnI vAta kyAMthI hoya ? paraMtu bhaNavAnI pArAvAra icchAne kAraNe uttamabhAIe vicAryuM ke hajI AgaLa vadhavuM che. ATaluM bhaNavAthI ane cAre bAju ATalI vAhavAha thavAthI abhyAsanuM pUrNavirAma AvI jatuM nathI. vidyAnI yAtrAne koI aMta ke sImA hotAM nathI. kaI vidyAzAkhAmAM AgaLa abhyAsa karavo e aMge uttamabhAIe manomaMthana zarU karyuM. e vicAravA lAgyA ke ArTsa vidyAzAkhAmAM bhaNIne bI.e. thaIe chatAM nokarI maLatI nathI, AthI vijJAnanI vidyAzAkhAmAM ja abhyAsa karavo joIe. ema paNa thayuM ke vijJAna ane TekanaoNlojI atyAre haraNaphALa bharI rahyAM che tyAre jo vijJAna vidyAzAkhAmAM jaIzuM to kaMI mahattvanuM kAma karI zakIzuM. nokarInI vadhu taka ane pragatinI vizeSa zakyatA AmAM che. bhAvanagaramAM e samaye sAyansanI eka ja kaoNleja hatI. uttamabhAI emAM dAkhala thayA ane bhAvanagaranI zAmaLadAsa kaoNlejanI hosTelamAM rahevAnuM nakkI karyuM. have paisAnI kheMcano barAbara anubhava thavA lAgyo. kaoNlejano kharca mahine pacIsa rUpiyA Avato hato. pahelAM skUlamAM to mAMDa ATha-nava rUpiyA ja thatA hatA. emAMya skUlanI phI to eka rUpiyo ja hatI. uttamabhAIe bhAvanagaramAM kaoNlejanA abhyAsano prAraMbha karyo. mahenatathI mArga zodhyo. niSThAthI abhyAsa karyo. jyAM hRdayamAMthI ja baLa sAMpaDatuM hoya, tyAM bAhya preraNA ke protsAhananI kazI jarUra hotI nathI. bIjAne bAhya sAtha ke hUMphanI jarUra paDe, paNa ekalA uttamabhAInA jIvanamAM Avo protsAhanano prazna ja Ubho na thayo. 'dIve dIvo peTAya' tema nahIM, paNa 'tuM ja tAro dIvo thA' - e bhAvanA emanA hRdayamAM hatI. paristhitie emane A darzana ApyuM hatuM. bhAvanagaramAM uttamabhAI hosTelamAM rahetA hatA. bhaNavAmAM tejasvI hovAthI kaoNlejanuM mizana meLavavAmAM kazI muzkelI paDI nahIM. banyuM evuM ke uttamabhAInA eka mitrane kaoNleja-praveza mATe jarUrI TakA nahotA eTale emane kaoNlejamAM eNmizana maLyuM nahIM. paragaju uttamabhAIe AcAryazrIne jaIne kahyuM ke ame traNa jaNA sAthe AvyA chIe. jo emane aMmizana maLI jAya to ja huM ahIM rahIne abhyAsa karI zakuM tema chuM ane temaneya emizana maLI gayuM. A samaye uttamabhAIne emanA gherathI mAsika kharca mATe 25 rUpiyA maLatA hatA. joke manamAM to thatuM ke ATalI rakama paNa na maMgAvavI paDe to sAruM. epha. vAya. 21
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAyansamAM uttamabhAI bIjA sthAne uttIrNa thayA. parIkSAnA pariNAmamAM bhAvanagaranA vatanIne "pharsTa prepharansa' ApavAmAM Avato hato, AthI uttamabhAIne bIjo naMbara maLyo ane teno emane aphasosa thayo. sadAya pahelA naMbare ja rahevAnI emanI jhaMkhanA. enAthI ochuM kazuM khape nahIM. pariNAme AvI ghaTanAo emanA citta para UMDI asara karI jatI. kalApremI zahera bhAvanagaramAM vidyAnuM vAtAvaraNa ghaNuM sAruM hatuM. e samaye AcArya tarIke atyaMta mAyALu sAhanIsAheba hatA. emanA mATe ema kahevAtuM ke navo koTa hoya to paNa thIMgaDAM mArIne pahere. A kaMI DoLa ke garIbI batAvavAnA daMbha khAtara karatA nahIM, paNa thIMgaDAM mAreluM kapaDuM paheravuM e kaMI guno nathI, zarama nathI, tema sAbita karavA mATe. garIbAI koI zaramanI bAbata nathI. enAthI saheje hInatA anubhavavAnI jarUra nathI evo pATha potAnA vartanathI pUro pADatA ane A rIte garIba vidyArthIomAM rahelI laghutAgraMthine dUra karatA hatA. 1941mAM bhAvanagaranI zAmaLadAsa kaoNlejamAM epha. vAya. sAyansanI parIkSAmAM uttIrNa thayA. A samaye emane khyAla Avyo ke AcAryazrI vijayavallabhasUrijInI preraNAthI sthapAyelA zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM teo lonavidyArthI tarIke bhaNI zake tema che ane vidyAlayanI mukhya zAkhA muMbaImAM hovAthI muMbaImAM abhyAsanI sagavaDa upalabdha thAya tema che. uttamabhAIe pAlanapuramAM maeNTrikanI parIkSA pasAra karI pachI jo A saMsthAno khyAla hota to teoe bhAvanagarane badale muMbaImAM ja kaoNleja-kArakirdIno prAraMbha karyo hota. 1941nA jUnamAM muMbaInA zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM lona-vidyArthI tarIke dAkhala thayA. lona-vidyArthIno artha eTalo ke e vidyArthInA abhyAsano, nivAsano ane bhojanano tamAma kharca e saMsthA cUkave. jyAre e vidyArthI pote jAte kamAya tyAre e kharca eTale ke lona pAchI cUkavI Ape. uttamabhAIno muMbaInA zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM rahevA-jamavAno vArSika 300 rU. kharca saMsthA cUkavatI hatI. pariNAme gherathI rakama maMgAvavAnI jarUra na paDI ane gharanA lokone paNa ocho kharca Avato hovAthI AmAM koI vAMdho nahoto. Ama memadapurathI zarU thayelI vidyAyAtrA ApabaLe pAlanapura thaIne bhAvanagaramAM AgaLa dhapI. have muMbaInI navI duniyAmAM emaNe paga mUkyo. ]
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAlayano vidyAkALa samagra dezamAM navajAgRtino saMcAra thayo hato. parAdhInatAnI ghora nidrAmAMthI jAgrata thaIne deza parAdhInatA sAme laDavA thanaganI rahyo hato. AjhAdInA e utsAhayukta, preraNAdAyI divaso hatA. mahAtmA gAMdhIjIe aMgrejo sAme AjhAdI kAje ahiMsaka AMdolana zarU karyuM hatuM ane dezabharamAM enA paDaghA gAjatA ane guMjatA hatA. gAMdhIjInI sAdAI, svadezI, grAmoddhAra ane ahiMsAnI bhAvanAo yuvAnonAM hRdayamAM navo prANa saMcAra karatI hatI. AjhAdInA Azaka yuvako sarapharozInI tamannA sAthe vaMdemAtaramnA nArA pokAratAM aMgrejonI takAyelI baMdUka sAme UbhA rahetA hatA ane vakhata Ave hasate mukhe phAMsIne mAMcaDe caDIne prANanI Ahuti ApatA hatA. eka bAju I. sa. 1942mAM AjhAdI mATe mathAmaNa cAlatI hatI tyAre bIjI bAju aMgrejonI 'bhAgalA pADo ane rAja calAvo'nI kUTa nIti anusAra hiMdu ane musalamAna vacce vera ane vaimanasyanAM bIja ropAyAM hatAM. bhAIcArAthI rahetI be koma vacce eTalo visaMvAda bhaDakI UThyo ke baMne koma ekabIjAnI lohItarasI banI gaI hatI. kalakattA ane muMbaI jevA mahAnagaromAM moTA pAye komI ramakhANa phATI nIkaLyAM hatAM. lUMTa, atyAcAra ane hatyAnuM tAMDava macyuM hatuM. AvI paristhiti vacce pAlanapurathI AvelA uttamabhAIe muMbaInI komI ramakhANothI saLagatI dharatI para paga mUkyo. muMbaI jevA mahAnagaramAM koI sagAMsaMbaMdhI nahIM, are ! sAmAnya paricita gaNAya tevuM paNa koI nahotuM. emAM vaLI hullaDanA vAtAvaraNamAM to jAtajAtanI aphavAo Ave. kyAMka khaMjara bhoMkAvAnA banAvo bane to kyAMka jIvatA saLagAvI devAnI amAnavIya ghaTanAo banatI hatI. mAnava dAnava banyo hato. mAnavatA vIsarAI gaI hatI. potAnA eka saMbaMdhInA saMgAthe teo pAlanapurathI muMbaI AvyA. eka-be divasa saMbaMdhIne tyAM rahIne zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM AvyA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya eTale jaina samAje raceluM ajoDa vidyAtIrtha. zikSaNa vinA samAjamAM ajavALuM phelAtuM nathI, evI bhAvanA sAthe AjathI paMcyAsI varSa pahelAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI yugadarza AcAryazrI vijayavallabhasUrijIe preraNA ApI hatI. e samaye emane dhArmika rUDhicustatA ane Arthika saMkaDAmaNanA aneka avarodho sahana karavA paDyA hatA. paraMtu aMte zrI mahAvIra jaina vidyAlaya e mUrtipUjaka jaina samAjamAM vidyAnuM mahattvanuM kArya karanArI saMsthA banI. Arthika rIte muzkelI anubhavatA tejasvI vidyArthIone ujvaLa-vidyAkIya kArakirdI racavA mATe Arthika sahAya ApI. keTalAya 2 3
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ navuM vAtAvaraNa ane navI dizA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUradUranAM gAmaDAMmAM vasatA, tejasvI jaina yuvAnone muMbaI, amadAvAda, vaDodarA jevAM nagaromAM abhyAsanI sagavaDa pUrI pADI. e samayanA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA mahAmAtra zrI kAMtilAla korA sarvatra 'korAsAheba' tarIke jANItA hatA. zAMta vyaktitva, bahu ochuM bole, kiMtu zistanA eTalA ja AgrahI. vidyArthIo emanAthI Dare paNa kharA. zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM praveza meLavavA AvelA zrI yu. ena. mahetA emane maLavA gayA. muMbaInuM navuM vAtAvaraNa ane emAM AvA kaDaka mahAmAtra ! korAsAhebe emane kahyuM ke tame zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA TrasTI zrI motIcaMda giradharalAla kApaDiyAno sahIvALo kAgaLa lAvo to ja tamane praveza ApuM. uttamabhAI vicAramAM DUbI gayA. kAgaLa to maLe tema hato, paNa emanA nivAsasthAne javuM kaI rIte ? muMbaIthI sAva ajANyA ane emAMya hullaDanuM bhayabhareluM vAtAvaraNa. vaLI vidyAlayamAM mUkavA AvelA pelA saMbaMdhIne pharI cheka vidyAlaya sudhI bolAvavAya paNa kevI rIte ? teo to emane vidyAlayamAM mUkIne cAlyA gayA hatA. yuvAna uttamabhAIe UMDo vicAra karyo. zista ane vyavasthAnA AgrahI korAsAheba kazuM calAvI le tevI vyakti nahotA. zrI motIcaMdabhAI kApaDiyAnA hastAkSara vinAnA patra sivAya praveza meLavavo muzkela hato. vaLI abhyAsamAM AgaLa vadhavuM e to dRDha nizcaya hato. AthI mana makkama karIne ajANyA muMbaImAM ekalA nIkaLI paDyA. vAtAvaraNa bheMkAra hatuM, paNa thAya zuM ? teo zrI motIcaMdabhAI kApaDiyAne maLyA ane emanI sahIvALo kAgaLa laIne Apyo tyAre emane zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM praveza maLyo. e samaye TeknaoNlojIno abhyAsa karavAnuM uttamabhAIne AkarSaNa hatuM. manamAM khyAla paNa evo ke navA kSetramAM jaIe to kaMIka navuM karI zakIe. nokarI maLavAnI zakyatA paNa UjaLI rahe. muMbaInI vikhyAta vilsana kaoNlejamAM praveza meLavyo. zrI mahAvIra jaina vidyAlayathI vilsana kaoNleja mAtra doDheka kilomITaranA aMtare hatI. muMbaImAM kaoNleja tarIke enI nAmanA paNa sArI hatI. uttamabhAI savAre jhaDapathI bhojana patAvIne kaoNlejamAM jatA hatA ane sAMje pAchA AvI jatA. abhyAsa mATenAM pustako to zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAMthI maLatAM hatAM. A sivAya bIjo cha-sAta rUpiyAno mahine paracUraNa kharca thato. uttamabhAI vilsana kaoNlejamAM hatA tyAre TaeNnisa ane baeNDaminTana jevI ramato khelatA hatA. eka vAra kaoNlejanI cUMTaNImAM teo UbhA rahyA hatA ane vijayI banyA hatA. emanA e samayanA sAthI ke. sI. zAhe thoDA samaya agAu jaipha uMmare paNa A ghaTanAnuM jIvaMta smaraNa varNavyuM hatuM. 25
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ muMbaInA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sAme AveluM medAna Aje oNgasTa krAMti medAna tarIke jANItuM che. govAliyA TaeNnkanuM A medAna rASTranA agraNI netAonA bulaMda avAjathI e jamAnAmAM satata guMjatuM hatuM. 'bhArata choDo' (kviTa inDiyA)nI jhuMbezano zubhAraMbha A medAnathI thayo hato e samayanA uttamabhAInA mitromAM sarvazrI vI. vI. zAha, sI. ena. zAha, bI. TI. paramAra ane e. ena. zAha hatA. abhyAsa pachI zrI vI. vI. zAhe kaTalarI ane hojhiyarIno vepAra karyo. sI. ena. zAha DaoNkTara thayA ane muMbaInA senDalarTa roDa para davAkhAnuM kholyuM temaja bI. TI. paramAra hiMdInA adhyApaka banyA. A mitronI maMDaLI sAthe rahetI, sAthe vAMcatI ane sAthe judI judI ramato khelatI hatI. muMbaInA bAhya vAtAvaraNanI uttamabhAI para kazI asara thaI nahIM. eka to bhaNavAnI laganI, bIjuM vidyAlayanuM vAtAvaraNa ane trIjuM vidyArthI tarIke sAdAIbharyuM jIvana. emanI pAse eTalA paisA paNa nahotA ke jethI e koI mojazokhano vicAra karI zake. vidyAlayanA praveza samaye yuvAna ane utsAhI uttamabhAIne korAsAhebano zistano Agraha kyAreka akaLAvanAro lAgato hato. ema paNa lAgatuM ke teo navA-savA vidyArthI pratye vadhu paDato kaDaka abhigama dharAve che, paNa emanI agniparIkSAmAM pasAra thayelo vidyArthI jema jema abhyAsamAM AgaLa vadhato jAya ane tejasvitA dAkhavato jAya tema tema ene teo sneha ane suvidhAo ApatA hatA. atyaMta mitabhASI korAsAhebanA hRdayamAM vidyArthIo mATe apAra sneha hato. zrI mahAvIra jaina vidyAlayane kAraNe uttamabhAI abhyAsamAM AgaLa vadhI zakyA. bAkI e samaye emanI Arthika sthiti evI hatI ke phI athavA pustako mATe pacIsa rUpiyA kADhavA paNa muzkela banyA hota. AvI paristhitimAM muMbaI mahAnagaramAM traNa-traNa varSa sudhI abhyAsanI anukULatA sAMpaDI, tenuM RNa to kaI rIte pheDI zakAya ? vidyAlaya nA hota to temano vidyAvikAsa thayo na hota. vaLI muMbaInA vAtAvaraNamAM ucca abhyAsanI taka maLI na hota. pachAta gaNAtA banAsakAMThAnA vistAramAM emano uchera thayo hato. jJAtimAM ke AsapAsanA samAjamAM paNa koI vizeSa jJAnaprakAza nahoto. Ave samaye uttamabhAInA muMbaInA abhyAsane kAraNe emano dRSTikoNa vizALa banyo, eTaluM ja nahIM paNa emaNe aMgrejI bhASA para paNa prabhutva meLavyuM. 1941thI ja vizvayuddhane kAraNe muMbaImAM bleka-AuTa cAlato hato. rAtre lAiTanA prakAzanuM eka nAnuM zuM kiraNa paNa gharanI bahAra dekhAvuM na joIe tenI 2 6
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ khUba sAvadhAnI rAkhavAmAM AvatI hatI. rAtre lagabhaga aMdhakAra chavAyelo raheto. 194ramAM vaLI eka navI ghaTanA ane eka navuM vAvAjhoDuM AvyuM. vizvayuddhanI raNabherI gAjatI hatI. jApAna caDAI karavAnI taiyArI karI rahyuM che evA samAcAre muMbaI lagabhaga khAlI thaI gayuM. muMbaImAM vyavasAya ke dhaMdho hovAthI anivAryapaNe jemane rahevuM paDe tema hatuM teo rahyA. paNa teoya emanAM sagAMvahAlAM ane saMbaMdhIone potAnA vatanamAM mUkI AvyA. zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM abhyAsa karatA hatA tyAre aneka vidyArthIo emanA mitra banyA. milanasAra svabhAva ane mahenatu vidyArthInI emanI chApane kAraNe emano mitravarga vizALa hato. e vakhate potAnA sahAdhyAyI ane pAchaLathI nAmAMkita DaoNkTara banelA sI. ena. zAhanuM emane smaraNa che. evA emanA bIjA sahAdhyAyI hatA ke. sI. zAha. jyAre emanA mitra DaoN. rasikalAla malakacaMda bhaNazALI sAthe to uttamabhAI daseka varSa bhaNyA hatA. yuvAvayanA uttamabhAInI dinacaryAmAM vyAyAma ane ramatagamatane mahattvanuM sthAna hatuM. pAlanapuramAM ane e pachI muMbaImAM hatA tyAre teo daMDabeThaka karatA hatA. judA judA prakAranA vyAyAmamAM teo nipuNa hatA. pariNAme emano zArIrika bAMdho ghaNo majabUta hato ane Arogya akabaMdha jaLavAyeluM rahetuM hatuM. vidyAlayanA abhyAsakALa daramiyAna teo vidyAlayanA ramatagamata maMtrI hatA. Ane kAraNe rajisTrAra korAsAhebane avAranavAra maLavAnuM banatuM hatuM. emAM paNa uttamabhAI janarala sekreTarI thayA tyAre vakhatovakhata vidyArthIonA praznonI rajUAta karavA paNa jatA hatA. e jamAnAmAM moTA pagAranI nokarI choDIne vidyAnA snehathI korAsAheba vidyAlayanuM saMcAlana karatA hatA. teo kyAreka rAtre rAunDa laIne vidyArthIonI pravRttinI pUratI bhALa rAkhatA. e samaye emanuM AkaruM lAgatuM zistapAlana vidyArthIonA jIvanaghaDataramAM ghaNo mahattvano bhAga bhajavI gayuM. zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM abhyAsa karatI vakhate uttamabhAI manomana enA praNetA yugadarza AcArya zrI vijayavallabhasUrIzvarajI mahArAjanI mahAnatAno vicAra karatA hatA. I. sa. 1914mAM samAjanA ghaNA moTA virodha vacce emaNe hiMmatabhera A saMsthAno pAyo nAkhyo ane agaNita vidyArthIone vidyAdAna ApyuM. vaLI Arthika saMkaDAmaNanA kAraNe koI vidyAbhyAsa na karI zake to tene A saMsthA grAnTa nahIM, kiMtu lona ApatI hatI. emano A vicAra anokho hato. uttamabhAI emanA jIvanakALa daramiyAna evuM satata anubhavatA ke maMdiro baMdhAvavAmAM, svAmIvAtsalya karavAmAM, yAtrA yojavAmAM ane saMgha kADhavAmAM 27
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelethI ja zvetAMbara jaino puSkaLa dhana vAparatA hatA, paNa AvI paristhitimAM zvetAMbara jainomAM Avo vidyAbhyAsa vikase evI bhAvanA sAtheno A prayatna yugadarza AcAryanI AvatIkAla jovAnI zakti ane dRSTi batAve che. uttamabhAIne vidyAlayamAMthI bAraso rUpiyAnI lona maLatI hatI. teo saMsthAmAM rahIne traNa varSa sudhI bhaNyA. uttamabhAI kamAtA thayA ke tarata ja emaNe e lona parata karI dIdhI. vijJAna vidyAzAkhAmAM abhyAsa zarU karyA pachI uttamabhAInI samakSa eka savAla e Avyo ke kayA kSetramAM abhyAsa AgaLa dhapAvavo ? A samaye emaNe pAlanapuranA potAnA paricita DaoNkTaronI salAha lIdhI hatI. DaoNkTaroe emane ema kahyuM ke meDikala lAinamAM have vizeSa vikAsanI ke moTA Arthika lAbhanI bahu zakyatA rahI nathI. vaLI tame sAyansano viSaya lIdho che, to TekanaoNlojInA kSetramAM jazo to bhaviSyamAM ghaNI UjaLI tako raheze. navAM kSetronuM kheDANa karI zakazo. vyavasAyanI ghaNI zakyatAo khoLI zakazo. 194ranI 'bhArata choDo'nI muMbaInA oNgasTa krAMtimedAnamAM thayelI virATa aitihAsika sabhAmAM uttamabhAIe utsAhabhera bhAga lIdho hato. A samaye mahAtmA gAMdhIjInI vicArasaraNIno emanA para prabhAva paDyo hato. pariNAme ADaMbarane badale sAdAIthI rahevuM, potAnI jAta para nirbhara rahevuM, bane teTalI ochI apekSAo rAkhavI ane koInI pAse binajarUrI mAMgaNI karavI nahIM evI emanI prakRti keLavAI hatI. gAMdhIjInA graMthomAMthI mATInA prayogo ane kudaratI upacAranI preraNA meLavI hatI. A samaye paMDita javAharalAla naheru, abula kalAma AjhAda ane je. bI. kapAlAnI jevA rASTranA mahAna netAone najIkathI nihALavAno lahAvo maLyo hato. nizALanA abhyAsakALa daramyAna uttamabhAI khamIsa ane leMgho paheratA, jyAre kaoNlejanA abhyAsa vakhate khamIsa ane penTa paheratA hatA, teo vilsana kaoNlejamAM hatA tyAre khristI dharmagraMtha bAibalanA abhyAsano dara aThavADiye eka varga raheto ane temAM sahu koIne pharajiyAta abhyAsa karavo paDato. AnI viruddhamAM vidyArthIoe haDatALa pADI hatI. uttamabhAIe AmAM sakriya sAtha Apyo. kaoNlejanA prinsipAla mekenjha vidyArthIo tarapha udAra lAgaNI dharAvatA hatA tethI A prazna cagAvavAne badale enuM zAMta samAdhAna khoLavAmAM AvyuM. uttamabhAIe manamAM vicAryuM ke TekanolojImAM javuM hoya to bI.esasI.mAM praveza meLavIne sAyansa vidyAzAkhAmAM javuM paDe. uttamabhAI pAlanapura rAjanA vatanI hatA ane e samaye rajavADAMnA vidyArthIone meDikalamAM praveza meLavavA 2 8
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe ghaNI muzkelI paDatI hatI. emaNe mukhya viSaya tarIke kemisTrI ane gauNa viSaya tarIke phijhiksa rAkhyuM hatuM. tejasvI uttamabhAIe bI.esa. sI.mAM sArA evA TakA meLavyA paraMtu Tekanikala vidyAzAkhAmAM praveza meLavavA mATe te pUratA na hatA. uttamabhAIne kemisTrImAM sArA mArksa AvyA hatA ane te viSayamAM UMDo rasa paDato hato, paraMtu emanI sAme mukhya savAla to tatkALa nokarI meLavIne AjIvikA mATe Avaka UbhI karavAno hato. bhaNavAnuM moMghuM thatuM hatuM. vaLI vidyAlayamAM grejyuezanathI AgaLa abhyAsa karanArane mATe nivAsanI vyavasthA nahotI. vadhu abhyAsa mATe paisAnI paNa vyavasthA karavI paDe tema hatI. yuvAnInAM svapno vAstavikatAne dharAtala para AvatAM kyAreka AthamI jAya che to kvacit vilakSaNa vaLAMka le che. uttamabhAIne nokarI karavAno nirNaya karavo paDyo. koI navA kSetramAM jhaMpalAvavAnAM keTalAMya aramAna hRdayamAM hatAM. pragati sAdhIne AgaLa vadhavAnI keTalIya mahecchA hatI, paNa savAla e hato ke pAse koI Arthika pIThabaLa nahotuM ke vArasAgata vyavasAya nahoto, AthI tatkALa kamANI mATe nokarInI zaraNAgati svIkAravI paDI. 2 9
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAMmpatyanA pagathAre
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI kinAro ke nathI dIvAdAMDI saMsArarathanAM be cakro che - pati ane patnI. A baMne cakra jIvananI khADATekarAvALI kharabacaDI kAMTA-jhAMkharAMnI bharelI dharatI para saMvAdI banIne cAle to ja jIvanaratha ekadhArI gatie AgaLa vadhato rahe. rathanuM eka cakra barAbara na cAle to e jIvanaratha AgaLa dhapavAne badale UthalI paDe. AmAM saMvAda hoya to ja siddhi maLe. emAM vikhavAda jAge to viphaLatA sAMpaDe. uttamabhAInI jIvanakathA emanAM patnI zAradAbahenanI samarpaNagAthA vinA apUrNa ja rahe. pragati ane pIThabaLa baMne ekasAthe cAle tyAre ja vyaktinI mahecchA ane mahattvAkAMkSA siddha thAya che. zAradAbahenane gaLathuthImAM pitA maNibhAI premacaMda desAI ane mAtA babubahenanA dhArmika saMskAra maLyA hatA. maNilAlabhAInAM mAtA gaMgAbA dhArmika saMskAravALAM ane daDha manobaLavALAM hatAM. zAradAbahenamAM mAtAnA dharmasaMskAranuM siMcana thayuM. emanAM mAtA jaina dharmanuM custapaNe pAlana karatAM hatAM. Ane kAraNe roja devadarzane javAnuM ane pAThazALAmAM javAnuM zAradAbahenanA jIvanamAM sAhajika rIte ja vaNAI gayuM. babubahenanA dharmasaMskAra eTalA dRDha hatA ke teo tIrthakaranI ja upAsanA karatAM hatAM. tAraka tIrthaMkara sivAya bIjA anya devane ke koIne kyAreya name nahIM. e kahe ke namavuM to jeNe AMtarajagatane jItyuM che evA tIrthakarane. e tIrthakaro ja sAco rasto batAvI zake ane mokSa-sukha ApI zake. bIjA mithyAtvI devane babubahena name nahIM evA TekIlA. emanI dharmaAsthA jeTalI prabaLa hatI eTalA ja daDha emanA dharmavicAra hatA. maNibhAI yAtrAe jAya tyAre dharmazALAmAMthI bahAra nIkaLatI vakhate dAnamAM sArI evI rakama lakhAvatA. teo kahetA ke dharmazALAmAM rahevAno ane bhojanazALAno lAbha levA jeTalo kharca dAna rUpe ApIe eTaluM pUratuM nathI. e samaye moTebhAge dharmatIrthomAM dharmazALAmAM rahevAno ke bhojanazALAmAM jamavAno koI kharca levAto na hato, tyAre maNibhAI kahetA ke mAtra svano ja vicAra karavo joIe nahIM, balba bIjA dasa yAtrALuono vicAra karIne AvA dharmakSetre vizeSa dAna ApavuM joIe. gAmamAM maNibhAInI chApa evI ke kaMI muzkelI paDe eTale sahu emanI pAse doDI jatA. koInA gharamAM jhaghaDo jAgyo hoya, kuTuMbamAM vikhavAda thayo hoya ke pachI gAmamAM koI phUTa paDI hoya tyAre maNibhAIno zabda sahu mAthe caDAvatA. teo sahunA AdarapAtra gaNAtA hatA. savA cha phUTa jeTalI emanI UMcI-pAtaLI kAyAmAM adUbhuta karmaThatA hatI. koIne paisA dhIryA hoya ane e pAchA na Ape to kyAreya japtI lAvavAno vicAra karatA nahIM. teo vicAratA ke mANasa 3 1
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ memadapuramAM AveluM zAradAbahenanA bAlyakALanuM nivAsasthAna
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAvathI khoTo ke manathI kapaTI nathI. nakkI e muzkelImAM haze eTale ja gallAMtallAM karato haze. sukhanA sArA divaso Avaze eTale jarU2 2kama bharapAI karI Apaze. maNibhAIe abhyAsa to mAtra be copaDI sudhIno ja karyo hato, paraMtu hoziyAra evA ke badhA emanI salAha levA AvatA hatA. kAma paDe madada mAMgavA paNa doDI AvatA ane maNibhAI niHsvArthabhAve jhaghaDAo ukelI ApatA hatA. koIne levaDadevaDamAM muzkelI UbhI thaI hoya ene DahApaNabharyo ukela zodhI ApatA. koI paNa vyakti Ave to emanuM Atithya evuM ke jamyA vinA emanA gherathI pAcho jAya nahIM. gAmanI koI vyakti AvI hoya to paNa ene Agraha karI premathI cA pivaDAve. maNibhAInI mAtA gaMgAbahene jIvanamAM apAra du:kho veThyAM hatAM. maNibhAInA pitA premacaMdabhAI maNibhAI cha mahinAnA hatA tyAre akALe avasAna pAmyA. gaMgAbahena 52 ekAeka AkhuM Abha tUTI paDyuM. emane mAthe cAra saMtAnone uche2vAnI ghaNI moTI javAbadArI AvI paDI. muzkelIothI mahAta thavAnuM emanA svabhAvamAM nahotuM. UMDI koThAsUjha ane dRDha manobaLathI jIvananAM AkarAM-kaparAM caDhANo pAra karavAnI zAMta zakti hatI. e jamAnAmAM gaMgAbahena memadapurathI pAlanapura goLa, khAMDa ane anAja levA jatAM hatAM. tera kilomITaranuM aMtara traNa kalAkamAM pasAra karIne pAlanapura pahoMce. ahIMthI goLano 2vo kharIde. 2vo mAthe laIne traNeka kalAka cAlIne pAlanapurathI memadapura Ave. vahelI savA2nA cAra vAge memadapurathI nIkaLyAM hoya ane agiyAra vAge to pAlanapurathI goLa ke khAMDa kharIdIne pAchAM AvI jAya. gaMgAbahena goLa, khAMDa ane cAno vepAra karatAM hatAM. gAmanA rajapUtone nANAM paNa dhIratA hatA. peTe pATA bAMdhIne gaMgAbahene maNibhAI ane bIjAM saMtAnone jatanathI ucheryAM. maNibhAIne sAta saMtAna hatAM. emAM zAradAbahena sauthI moTAM hatAM. teo mAnatA ke zAradAbahena AvyA pachI potAnI unnati thaI che eTale putrIno janma lAbhadAyI gaNatA hatA. Ama zAradAbahena para mAtAnI dhArmika vRttino ane dAdInI nirbhayatAno ghaNo moTo prabhAva paDyo. zAradAbahenane dhArmika zikSaNa maLyuM. e jamAnAmAM gAmaDAmAM chokarIo nizALe jatI nahIM. pariNAme zAradAbahena je kaMI zIkhyAM te svaprayatnathI zIkhyAM ane lagna bAda uttamabhAInA sahayogathI emAM pragati karI. pitAne tyAM zAradAbahena gharano ane vyavahArano bhAra upADatAM hatAM. eka samaye uttamabhAInAM mAsI jamanAbahene nAnakaDA zAradAbahenane joyAM. emane 33
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ manomana icchA jAgI ke uttamabhAInuM vevizALa AnI sAthe thAya to kevuM sAruM ! emaNe maNibhAIne vAta karI ane teo bhaNelAgaNelA uttamabhAI samakSa vAta karavA gayA. uttamabhAIe kahyuM ke chokarIne joyA pachI lagna karuM. jamanAbahene emanI vAtano svIkAra karyo. emaNe uttamabhAIne kahyuM ke tamArA baMnenAM lagna thAya, pachI mAre saMsArakAryamAMthI nivRtti laIne dIkSA levI che. uttamabhAI maeNTrikanI parIkSA ApI bhAvanagara bhaNavA gayA hatA. A samaye vevizALanI vAta cAlI. 1947nI 27mI phebruArIe uttamabhAInAM lagna zAradAbahena sAthe thayAM. emanA sasarAnuM mULa vatana memadapura hovAthI gAmamAM ne gAmamAM ja jAna AvI. lagnamAM emanA aNavara tarIke emanA sahAdhyAyI mitra jesiMgabhAI hatA. lagnamAM cAreka hajArano kharca thayo. lagnasamaye jJAtimAM evo rivAja pravartato hato ke varapakSavALAne lahANI karavI paDe. A lahANImAM sthiti pramANe kanyApakSavALAne vAsaNa ke sAkara ApavAmAM AvatI hatI. uttamabhAIe samAjanI cAlI AvatI A rUDhino virodha karyo. AnI pAchaLa emano evo khyAla hato ke jJAtinA khoTA kharcA baMdha thavA joIe. emaNe vicAryuM ke koI varapakSavALAnI Arthika sthiti sArI na hoya to paNa ene lahANI karavI paDe te ayogya che, AthI emaNe A rivAjane macaka ApI nahIM. jJAtimAM uttamabhAI vidyAvAna vyakti tarIke AdarapAtra gaNAtA hatA tethI emanI sAme thoDo virodha thayo kharo, paNa jhaDapathI zamI gayo. jJAtinA rivAja pharajiyAta na hovA joIe evo emano vicAra emanA virodhanA mULamAM hato. maNibhAInI icchA hatI ke lahANI karavAmAM Ave, paraMtu uttamabhAInI daDhatA joIne emaNe potAno vicAra paDato mUkyo. | uttamabhAInAM lagna bAda thoDA samayamAM emanA moTAbhAI aMbAlAlabhAIe prathama patnInA avasAna bAda bIjAM lagna karyA. e vakhate aMbAlAlabhAI naDiyAdamAM vaidakano anubhava letA hatA. emane prathama lagnathI koI saMtAna nahotuM ane patnI kaeNnsaranI bImArIthI mRtyu pAmyAM hatAM. Ama A baMne lagnamAM nAthAlAlabhAIne sAro evo kharca thayo. T 3 4
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ J nokarInI zodhamAM memadapurathI muMbaI sudhInI zikSaNanI yAtrA pUrI thaI. ApasUjha ane ApabaLe rAta-divasa mahenata karIne uttamabhAI sAyansa grejyueTa thayA. uttamabhAI evA samAjamAMthI AvatA hatA ke jyAM ucca zikSaNa meLavanAra vyaktio virala hatI. bALapaNamAM emanI AsapAsanA moTAbhAganA mAnavIonI duniyA memadapuramAM samAI jatI hatI. keTalAkanI tyAMthI AgaLa vadhIne chApI sudhI pahoMcatI. vadhumAM vadhu pAlanapura sudhI jatI hatI. jyAre uttamabhAIe 'ekalo jAne re'nI mAphaka muMbaImAM traNa varSa rahIne abhyAsa pUrNa karyo. have jIvananI bIjI agniparIkSAno AraMbha thayo. emane mATe nokarI meLavavI AsAna nahotI. zUnyamAMthI sarjana karavAno emanI sAme mahAna paDakAra hato. kuTuMbamAM koInI pAse vepArano anubhava nahIM. nAthAlAlabhAInA moTAbhAI bhIkhAbhAIne traNa putro hatA, paraMtu e sahu memadapuramAM ja rahetA hatA. teo nAnakaDI dukAnamAM gharavaparAzanI cIjo rAkhIne dhaMdho calAvatA hatA. A samaye sarakAra dvArA dhIradhAranA dhaMdhAmAM niyaMtraNa AvyuM ane ethI navI peDhIne mATe AjIvikA kevI rIte raLavI e moTo praznArtha banI gayo. yuvAna uttamabhAInA manamAM vepAranA keTalAya ghoDA thanaganatA hatA. emanA mananI pAMkha keTalIye judI judI dizAomAM UDavA lAgI. kyAreka ema thatuM koI TeknaoNlojInI lAina maLI jAya to sAruM. kyAreka vaLI evo vicAra Avato ke koI vepAranA kSetramAM jhaMpalAvuM ane jvalaMta siddhi meLavuM. emanI pAse koI anubhava nahIM. vArasAmAM koI jJAna nahIM. kuTuMbanuM kazuM Arthika pIThabaLa nahIM. AvI paristhitimAM manamAM mAtra eka ja sphuraNA thayA kare, "basa, mAre AgaLa dhapavuM che. mAre mAruM kauvata batAvavuM che. mAruM hIra kasavuM che. ApabaLe AgaLa vadhIne Toca para pahoMcavuM che. basa, jiMdagInuM eka ja dhyeya ke mahenatathI AgaLa vadhIne siddhinA zikhare pahoMcavuM che." yuvAna uttamabhAIne samRddhinAM zikharo dekhAya, paraMtu bIjI bAju kaDavI vAstavikatA emane hakIkatathI bAMdhI letI hatI. manamAM game teTalAM ghoDAM thanagane, paNa jaladI kamANI karavI paDe tevI paristhiti hatI. je koI nokarI maLe te svIkArIne gujarAna calAvavuM paDe tema hatuM. e samaye dezamAM rezaniMga dAkhala thayuM hatuM. Thera Thera rezaniMganI kacerIo khUlI hatI. muMbaInA phaoNrTa vistAramAM AvI eka kacerI kholavAmAM AvI. uttamabhAIe vicAra karyo ke pahelAM to je maLe te nokarI karI levI, eTale 35
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAyakala-savArI senDojhanI nokarI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatkALa Avaka to UbhI thAya. pachI vadhu sArI nokarInI zodha cAlu rAkhavI. pariNAme 1944mAM muMbaImAM mahinAnA 125 rUpiyAnA pagAra sAthe uttamabhAIe rezaniMganI kacerImAM kAma zarU karyuM. abhyAsakALa daramiyAna uttamabhAInA aneka dhanika mitro hatA, paraMtu emane kyAreya emanA dhananI IrSA thaI nahIM athavA to emanA dhananA sahAre AgaLa vadhavAno emane vicAra sudhdhAM Avyo nahIM. emanA manamAM thatuM ke jo thoDuMka dhana hota to sArI evI kamANI karI zakyo hota. Avo vicAra Ave, paNa paisAnA abhAvano vasavaso kyAreya kare nahIM. teo vicAra kare ke A rIte duHkhI thavAne badale ke manamAM kaTutA ANavAne badale to bahetara che ke mahenata karIne kamANI karavI. | uttamabhAInA eka snehALa mitrae emane peTroliyamanA dhaMdhAmAM emanI sAthe joDAvAnuM sUcana karyuM. uttamabhAIe vAstavikatAnI eraNe vicAryuM ke Ameya rezaniMganA kAraNe peTrolanA vaparAza para aMkuza che tethI A dhaMdhAmAM samaya jatAM tarakkI thAya tevA eMdhANa nathI. emanA manamAM evuM hatuM ke kemikalanI lAina maLI jAya athavA to phArmAsyuTikalanuM kAma maLe to sAruM. e pachI uttamabhAIe cAra-cha mahinA sudhI mahine ekaso rUpiyAnA pagAre muMbaImAM 'ezo kema kaMpanImAM nokarI karI. e samaye A kaMpanI mAhimamAM hatI. bhADAnI eka nAnakaDI rUmamAM uttamabhAI rahetA hatA. abhyAsakALamAM to bhojana mATe zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sagavaDa hatI, paraMtu have koNa sAtha Ape ? laoNja eka ja emano sahAro hatI. rezaniMgano samaya hovAthI sAruM anAja maLatuM nahIM. keTalIya vastuonI to evI achata hatI ke maLe ja nahIM. thoDIghaNI maLe tenA kALAbajAra cAlatA hoya. AnuM pariNAma e AvyuM ke laoNjano halako khorAka khAvAne kAraNe emanuM pAcanataMtra khoravAI gayuM. I. sa. 1944nA aMtabhAgamAM emane maraDo thayo. pAcananI keTalIye takalIpho UbhI thaI. bAhya paristhitinI mAphaka A zArIrika muzkelIo paNa jIvanabhara emanI sAthe rahI. uttamabhAI sArI nokarInI zodhamAM muMbaImAM TheraThera pharatA hatA. judI judI kaMpanIomAM sAme cAlIne jatA hatA. kazIya jAnapahecAna vinA ja sAhajikatAthI potAnI nokarInI icchA pragaTa karatA hatA. be-cAra yuropiyana kaMpanImAM paNa sAme cAlIne inTaravyu mATe pahoMcI gayA. kaMpanImAM kAma meLavavAmAM to emane saphaLatA na maLI, paraMtu e kaMpanInI kAryapaddhatino pratyakSa anubhava thayo. eka vAra pharatAM pharatAM davAnA kSetranI vikhyAta senDojha kaMpanImAM pahoMcI 37
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayA. na koInI oLakha, na koI pahecAna ! kaMpanInA paTAvALAe emane bahAra besADyA. thoDI vAramAM senDojha kaMpanInA menejiMga DirekTara zrI siMghala AvyA. uttamabhAIne bolAvyA. zrI siMghalane A yuvAnano utsAha, abhyAsa ane saujanya sparzI gayAM. emaNe emanI pUrI cakAsaNI karavA mATe jAtajAtanA savAlo pUchyA : tame aMgrejI jANo cho ? tame vivAhita cho ? tame amadAvAda joyuM che ? AvA keTalAya prazno karyA. uttamabhAIe amadAvAda joyuM nahotuM; enA vistAronI koI jANa nahotI. Ama chatAM emaNe amadAvAdamAM kAma karavAmAM saheje takalIpha nahi paDe tevuM vizvAsapUrvaka kahyuM. eka evo prazna pUchayo ke tamane dezanA videzapradhAna banAvavAmAM Ave to tame zuM karo ? Ano javAba ApavAmAM paNa teo pAchA paDyA nahIM. be kalAka sudhI bhalabhalAnuM pANI utArI nAkhe evo A inTaravyu cAlyo. nokarInI zodha mATe nIkaLelA ane Akasmika rIte maLelA uttamabhAIne menejiMga DirekTara zrI siMghale aMte savAla karyo, "mi. mahetA ! have tame kyArathI amArI senDojha kaMpanImAM joDAI zako tema cho te kaho." uttamabhAIne paga nIcethI dharatI sarakatI hoya tema lAgyuM. sAcuM che ke svapna ! - evA vicAramAM paDI gayA. jyAM nAnI nokarI meLavavAnAM phAMphAM hatAM, tyAM AvI pratiSThita videzI kaMpanImAM nokarI maLe tevI to emaNe kalpanA ja karI nahotI. vAstavikatAnA keTalAya kaDavA ghUMTaDA hasate mukhe pI janAra uttamabhAIne AzcaryabharyA camatkArano anubhava thayo. abhyAsakALanI AkarI tapazcaryA ane mahenatakaza mAnavInI dhagaza phaLIbhUta thatI lAgI. e samaye senDojha kaMpanIe eka khAsa prakAranuM iMjekzana banAvyuM hatuM. sAmAnya rIte TI.bI nA dardIne roja TebleTa levI paDatI hatI, jyAre senDojha kaMpanIe e mATenuM iMjekzana bajAramAM mUkyuM hatuM. AvI davA bIjuM koI banAvatuM nahotuM. AthI eno prasAra karavAno hato ane khapata paNa sArI evI thAya tema hatuM. mahine 225 rUpiyAno pagAra ane rojanuM agiyAra rUpiyA jevuM bhathuM nakkI thayuM. keTalAke to ema mAnyuM paNa kharuM ke koI moTI lAgavaga lagADI haze. evuM na hoya to AvI nokarI hAtha lAge nahIM. pahelA be mahinA to senDojha kaMpanIe emane muMbaImAM tAlIma ApI ane pachI kAmagIrI mATe amadAvAda mokalyA. kaMpanInA menejiMga DirekTarane to pahelI mulAkAtamAM kahyuM hatuM ke pote amadAvAda zaherane barAbara jANe che, paraMtu hakIkatamAM enAthI ajANa uttamabhAIe amadAvAdamAM paga mUkyo. zarUAtamAM amadAvAdanI nArAyaNa 3 8
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ laoNjamAM rahevA lAgyA. rezaniMgano kaparo samaya hajI cAlu hato. ghaNI vAra to loTa ja na maLe. loTa maLe to bheLaseLavALo maLe. bIjI bAju senDojha kaMpanInI nokarI evI ke lAMbA-lAMbA pravAso kheDavA paDe. muMbaImAM thayela maraDAnI asara hajI varatAtI hatI. peTanA dardanI parezAnI cAlu ja hatI. emAM divasonA divaso sudhInI lAMbI musApharI emanA zarIra para mAThI asara pahoMcADI gaI. apaco, ajaMpo ane akaLAmaNa rahetAM hatAM, paraMtu kare zuM ? koI vAra AkhuM saurASTra ghUmI vaLavAnuM hoya to vaLI kyAreka rAjasthAnanA eka cheDethI bIjo cheDo khUMdavAno hoya. A samaye moTe bhAge TrenamAM musApharI karavI paDatI hatI. TrenamAM bhIDa eTalI badhI hoya ke besavAnI bhAgye ja jagyA maLe. moTe bhAge to UbhA rahIne ja musApharI karavI paDe. rIjharvezananI prathA ja amalamAM nahotI eTale beThaka maLI rahe tevuM kyAMthI bane ? e samaye vIramagAma thaIne saurASTramAM javuM paDatuM hatuM. vIramagAmanI lAinadorI para sAmAnanI kaDaka tapAsa thatI hatI. amadAvAdathI nIkaLelA uttamabhAIne rAjakoTa, jAmanagara, bhAvanagara, mahuvA, jUnAgaDha, verAvaLa, amarelI, surendranagara, lIMbaDI, vAMkAnera ane cheka morabI sudhI musApharI karavI paDatI hatI. saurASTrano cheDo Ave. kiMtu musApharIno aMta na Ave. morabIthI laoNcamAM besIne kacchamAM javAnuM rahetuM. A laoNca Amatema khuba hAlakaDolaka thAya. kyAreka evo Dara paNa lAge ke e jaLasamAdhi na le to sAruM. e vakhate eTalI sAMtvanA rahetI ke laoNca dariyAnA kAMThe kAMThe cAle che eTale Aphata Ave to paNa UgarI javAnI zakyatA rahe. laoNcamAMthI UtaryA pachI bhUja javuM paDe. AnuM kAraNa e ke e samaye kacchamAM kyAMya paNa javuM hoya to bhUjathI ja badhI Trena maLe. rUpiyAne badale korInuM calaNa cAlatuM hatuM, AthI laoNcamAMthI UtaryA bAda doDatA jaIne rUpiyA ApIne korI kharIdavI paDatI ane pachI doDatA jaIne Trena pakaDavI paDatI hatI. e vakhate bhUjamAMthI mAMDavI javA mATe eka basa cAlatI hatI. basa sAva jUnI ane khakhaDelI. vaLI pravAsIono koI pAra nahIM. basamAM musApharone gheTAMbakarAMnI mAphaka pUravAmAM AvatA ane vadhArAmAM basanI upara paNa keTalAya musApharo beThA hoya. ekAda vakhata mAMDavIthI jAmanagaranI dariyAI saphara paNa kheDavI paDI. Ama kacchamAM aMjAra, bhUja ane mAMDavI sudhI javuM paDatuM hatuM. TiNa, pAlanapura, vIsanagara, dhoLakA, dhaMdhukA, hiMmatanagara, IDara, naDiyAda ane vaDodarA jevAM zaheromAM javAnuM banatuM hatuM. rAjasthAnanA jodhapura ane bIkAneranI saphara kheDavI paDatI hatI. 3 9
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAmpatyajIvananuM sonerI prabhAta
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vAra navembara mahinAnI kaDakaDatI ThaMDImAM bIkAnera gayA. sTezana para UtaryA tyAre hADa gALI nAkhe tevI ThaMDIno khyAla Avyo. uttamabhAI pAse garama kapaDAM nahotAM. emanI sAthe musApharI karatAM dilhInA eka mitre kahyuM ke garama kapaDAM vinA tame A ThaMDImAM thIjI jazo. emaNe temanI pAsenA be koTamAMthI eka koTa kADhIne uttamabhAIne Apyo. ThaMDI eTalI badhI hatI ke AnAkAnI karavAno koI artha ja nahoto. bIje divase uttamabhAIe garama koTa kharIdyo. senDojhamAM joDAyA tyAre zarUAtamAM mahinAonI lAMbI-lAMbI musApharI rahetI hatI. dhIre dhIre kaMpanImAM navA mANasonI bharatI thatAM musApharInuM pramANa thoDuM ochuM thayuM, paraMtu saurASTranI lAMbI khepa to cAlu ja rahI. ekAda mahino amadAvAdamAM rahe ane doDheka mahinA sudhI saurASTramAM judAM judAM zaheromAM ghUmavuM paDe. kyAreka ema thatuM paNa kharuM ke aThavADiyA ke pakhavADiyA bAda ghera javA maLe to sAruM, paraMtu moTI kaMpanInI nokarInI javAbadArI ghaNI moTI hoya. senDojhanI nokarIno samaya e uttamabhAI mATe parizramabharyo banI rahyo, paraMtu A parizrama emanA kSetramAM eka mahenatu ane saujanyazIla vyakti tarIke uttamabhAInI AgavI pratibhA ujAgara karI ApI. A samaye jemane uttamabhAInI mulAkAta thaI e badhA ja emane potAnA vyavasAya mATe rAta-divasa eka karanArI vyakti tarIke nihALe che. teo hAthamAM be moTI moTI baeNga laIne Thera Thera ghUmatA hatA. gujarAtanA vikhyAta phijhiziyana DaoN. sumana zAhane Aje paNa senDojhanA meDikala rIprejhanTeTiva tarIkenI emanI mulAkAtanuM smaraNa eTaluM ja tAjuM che. teonA kahevA mujaba emanI prathama mulAkAta ja prabhAvazALI banI rahI. namratA e uttamabhAIno mukhya guNa. potAnI davAnI vAta karavAnI emanI khAsiyata judI tarI Ave. teo davAnI vizeSatA vize DaoNkTarane pUratI mAhitI Ape. emanA caherA para AkarSakatA nahotI paNa emanA vyavahAramAM pragaTa thatI emanA saujanyanI suvAsa khyAla na Ave tevI rIte, sAmI vyaktine vaza karI letI hatI. uttamabhAI videzI kaMpanInuM pratinidhitva karatA hatA chatAM kyAreya emaNe apa-Tu-DeTa thaIne DaoNkTara para chaTA ane ziSTAcArathI prabhAva pADavAno prayatna karyo nahoto. emanA jamAnAmAM senDojha jevI kaMpanInA meDikala rIprejhanTeTiva hovuM e ghaNI mobhAdAra vAta hatI, paraMtu evA mobhA ke daMbhathI uttamabhAI haMmezAM aLagA ja rahyA. emaNe DaoNkTaro sAthe AtmIyatAno nAto bAMdhyo. e samaye ekamAtra senDojha kaMpanIe TI.bI nA dardIo mATe iMjekzana banAvyuM hatuM. uttamabhAI DaoNkTarone enI vizeSatA UMDANathI samajAvatA. sAmI vyaktinA 4 1
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ manamAM potAnI vAta barAbara ThasAvatA. vaLI emano ripITa kaoNla paNa mahine - be mahine Ave. DaoNkTare je samaya Apyo hoya e ja samaye tyAM AvI jAya. e samaye vilAyatI davAono vaparAza ocho hato. cheka 1947 sudhI bhAratamAM varSe dasa karoDa rUpiyAthI vadhu kiMmatanI vilAyatI davAno vaparAza nahoto. AjanI mAphaka meDikala rIprejhanTeTiva(ema.Ara.)nI Ayojanabaddha vyavasthA nahotI, pariNAme saeNmpala laIne DaoNkTara pAse javAnuM, emane samajAvavAnuM ane ene lagatuM sAhitya ApavAnuM rahetuM. 1945thI 1947 sudhIno samayagALo evo hato ke game teTalI rakama Apo, to paNa sAruM anAja maLatuM nahIM, kerosIna ke kApaDanI paNa achata hoya. AvI sthitimAM nabaLuM pAcanataMtra ane halako khorAka bhegAM thatAM uttamabhAInI tabiyata lathaDatI jatI hatI. emAMthI bacavAno bIjo koI upAya nahoto. tera-tera varSa sudhI tabiyatanA bhoge A rajhaLapATa cAlu rahyo. pariNAma e AvyuM ke kronika DisenTarInuM darda ghara karI gayuM. ghaNI davAo karI. maraDAnI je koI navI davA zodhAya tenI ajamAyaza paNa karI. kAma AgaLa dhapAvatA hatA, paNa zarIra kathaLatuM jatuM hatuM. vidyAlayanA e taravarATabharyA ane aneka ramatomAM nipuNa uttamabhAIne dardo gherI vaLavA lAgyA. amadAvAdanA emanA eka dAyakAnA vasavATa para dRSTipAta karIe. lagna bAda mAtra dasamA divase uttamabhAI ane zAradAbahena amadAvAda AvyAM. chApIthI nIkaLyA tyAre senDojha kaMpanIe ApelI baeNgamAM emanA gharano saghaLo sAmAna samAI gayo hato. zAradAbahena ghaNI vAra majAkamAM ema kahe che paNa kharAM ke e vakhate baeNgamAM 'AkhuM ghara' samAI gayuM hatuM ! eka baMga kapaDAMnI ane bIjI gharavakharInI. amadAvAdamAM AvIne dhanAsuthAranI poLamAM eka rUma bhADe rAkhIne uttamabhAI ane zAradAbahena rahevA lAgyAM. rezaniMganA samayamAM vahelI savAre cAra vAge UThIne lAinamAM UbhA rahevuM paDe ane e pachI mAMDa kuTuMba dITha pAzera ghauM maLe. dhanAsuthAranI poLanA e divaso uttamabhAI ane zAradAbahenanA dAMpatyajIvananA sonerI divaso hatA. aMgata jIvananuM je sukha garIbI ke sAmAnya sthiti Ape che, te AnaMda dhanavAna thayA pachI ocho thaI jAya che. saMpattino kALa ApattinA kALa jeTalA sukhano ke aMtaranA tAdAtmyano anubhava karAvI zakato nathI. A samaye uttamabhAIne philma jovAno zokha hato. rAjakapUra ane naragIsa emanA priya adAkAro hatAM. kuMdanalAla sAyagala emano manapasaMda 42
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAyaka hato. amadAvAdamAM hoya tyAre avAranavAra philma jovA jatA hatA. meDikala rIprejhanTeTiva tarIke bahAragAma jAya tyAre savAra-sAMja DaoNkTarone maLavAnuM cAlatuM hatuM. bAkInA phAjala samayamAM emanA jevA bIjA meDikala rIprejhanTeTiva bhegA maLIne vyavasAyanI ane anya vAto karatA hatA. emAM jo lAMbI musApharIe jAya to soLa-sattara varSanI uMmaranAM zAradAbahena chApI jatAM rahetAM. uttamabhAIne vAcanano bhAre zokha. emanI jiMdagIno eka divasa paNa evo nahIM gayo hoya ke jyAre emaNe potAnA viSayanuM ke rasanuM koI pustaka vAMcyuM na hoya. nizALanA abhyAsakALa daramiyAna gAMdhIjInAM tamAma pustakonuM emaNe vAcana karyuM hatuM. e pachI vizeSe aMgrejI pustako vAMcavA lAgyA. bI.esa. sI. thayA bAda meDikala rIprejhanTeTiva banyA ane mAtra potAnA kAryanI trijyAmAM sImita rahevAne badale meDikalanAM pustakono UMDo abhyAsa ka2vA lAgyA. manamAM eka dhagaza paNa kharI ke potAnA viSaya aMge adyatana jJAna meLavavuM ane taka maLe nokarI choDI dhaMdhAmAM jhaMpalAvavuM. bhale Aje bIjI kaMpanInI davAono pracAra karavAnuM kAma bajAvatA hoya, paNa eka divasa evo to lAvavo ke jyAre potAnI kaMpanInI davA bajAramAM vecAtI hoya. Ane mATe kaI davA bajAramAM mUkavI joIe ane tenI kevI mAMga rahe, te vize emanuM mana satata gaDamathala karatuM. uttamabhAI svapnasevI ane karmaniSTha hatA. pahelAM teo jIvanavikAsanAM svapnAM racatAM ane pachI adamya karmazaktithI ene sAkAra karavA mathatA hatA. keTalIka vyaktio mAtra svapnasevI hoya che, to keTalIka mAtra karmaniSTha hoya che. svapnasevI mAtra manamAM sapanAMo sarje che, paNa vAstavamAM kazuM karatA nathI. jyAre kAryaniSTha vyakti kArya kare che, paNa enA kAryanI pAchaLa maulika vicAra ke ciMtana hotAM nathI. mAtra cIlAcAlu gati hoya che. uttamabhAI emanAM svapnone manamAM sAcavI rAkhavAne badale ene sAkAra karavA mATe athAga prayatno karatA ane e bAbata emanA vyaktitvanI vizeSatA banI rahetI. 1949nI 21mI menA divase memadapuramAM uttamabhAInAM prathama putrI mInAbahenano janma thayo. e pachI doDheka mahinA bAda uttamabhAIe amadAvAdanA Ninagara vistAramAM rahevAnuM zarU karyuM. maNinagaramAM Avela dakSiNI sosAyaTI zaherathI ghaNI dUra hatI. ahIM mAtra pacIsa rUpiyAnA bhADAmAM be rUma ane rasoDuM dharAvatuM makAna maLI gayuM. A samaye maNinagarathI amadAvAda zaheramAM AvavA mATe uttamabhAI basamAM besIne AvatA-jatA hatA. senDojha 43
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMpanInA rIprejhanTeTiva tarIkenI kAmagIrInA rajhaLapATane kAraNe emanA svAthya para viparIta asara thaI hatI. pAcananI takalIpha vadhatI jatI hatI. pariNAme vicAryuM ke maNinagaranI cokhkhI havA ane kuvAnuM haLavuM pANI maLatAM svAthyamAM sudhAro thaze, paraMtu A AzA ThagArI nIvaDI. e samaye maNinagara, amadAvAda zaherathI ghaNuM dUra lAgatuM hatuM. pariNAme AvavA-javAnI ane vyavasAyanuM kAma karavAnI ghaNI muzkelI paDatI hatI. emane ema lAgyuM ke A to bAvAnA beya bagaDyA jevuM thayuM. na tabiyata sudharI ane kAmanI pratikULatA to rahI ja. pariNAme 1952mAM uttamabhAIe amadAvAdamAM rAyapura daravAjA pAse koTanI rAMge AvelI jhATakaNanI poLamAM makAna bhADe rAkhyuM. A samaye amadAvAdanA lokacAhaka tabIba DaoN. occhavalAla talATIe makAnamAlikane uttamabhAIne makAna bhADe ApavA bhalAmaNa karI hatI. occhavalAla talATI A kuTuMbanA phaeNmilI DaoNkTara hatA. dara mahine pistAlIsa rUpiyAnuM bhADuM TharAvavAmAM AvyuM. makAnamAlika ThAkorabhAI paTela moTebhAge nAsika rahetA hatA. ThAkorabhAInAM patnI vidyAbahena ane zAradAbahenane sAro saMbaMdha hato. jhATakaNanI poLamAM cheka trIje mALe AvelA A makAnamAM nIce makAnamAlika ThAkorabhAI ane vidyAbahena rahetAM hatAM. makAna UMcuM hovAthI unALAmAM trIjA mALe asahya garamI sahana karavI paDatI hatI, ane teya amadAvAdanI garamI ! 19paranI 12mI eprile uttamabhAInI bIjI putrI nayanAbahenano janma thayo. nayanAbahenano janma pAlanapuranA prasUtigRhamAM thayo. uttamabhAInAM saMtAnonI ja vAta karIe to 1954nI 10mI eprile emanA sauthI moTA putra sudhIrabhAIno janma thayo. e samaye mInAbahenanI vaya pAMca varSanI hatI. vaLI mahAvIra jaina vidyAlayamAM rahIne teo bhaNyA hatA, tenI lona paNa 1945thI 1954 sudhImAM parata karI dIdhI. ATalo badho kharca uThAvyA bAda je kaMI thoDI bacata thatI hatI te emanA moTAbhAI aMbAlAlabhAI chApImAM makAna banAvatA hatA, temAM ApavAnI rahetI hatI. 1952mAM nAthAlAlabhAInuM avasAna thatAM aMbAlAlabhAI ane uttamabhAIe heta-prItathI vArasAnI vaheMcaNI karI hatI. rokaDa rakama to bahu vaheMcavAnI nahotI. mAtra makAno hatAM. memadapuranuM bApadAdAnuM makAna uttamabhAIne maLyuM, jyAre aMbAlAlabhAIne chApInAM makAno uparAMta memadapuranI dukAno maLI. dAgInAnI vaheMcaNI paNa thaI gaI. devuM paNa khAsa nahotuM ane leNuM paNa khAsa nahotuM. 44
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama 1954mAM dasa-dasa varSanI mahenata karyA bAda pote zuM meLavyuM ? eno vicAra karatAM uttamabhAIne lAgyuM ke A to daLIdaLIne DhAMkaNImAM ugharAvyuM. vaLI lAMbI thakavanArI musApharIone kAraNe bImArIo AvatAM moTI kiMmata cUkavavI paDI. kaccha ane saurASTranAM keTalAMka gAmomAM to sArI laoNja maLe nahIM, AthI pAcananI takalIphamAM tIkhA, halakA prakAranA bhojane umero karyo. vaLI manamAM evo vicAra jAgato ke hajI traNa-cAra varSa takalIpha bhogavIne paNa thoDI musApharI karI lauM. thoDI bacata karI nAkhyuM. pachI A musApharIne to sadAne mATe tilAMjalI ApavI ja che. uttamabhAInI kAmagIrI satata prazaMsApAtra banatI rahI, tema chatAM emane manomana lAgatuM ke selsamenazIpa e ja mArI kAryazaktinuM pUrNavirAma nathI. svAthyanI dRSTie vicAratAM paNa ema thatuM ke rakhaDapaTTIne badale Tebala para besIne saMcAlana karavAnuM hoya to vadhu anukULa Ave. pAcananI muzkelI, AMtaraDAnI nabaLAI ane saMgrahaNInI takalIpha eTalI badhI vadhI gaI ke dhIre dhIre zarIramAM becenI, sustI ane thAka hoya tema lAgyA karatuM. eka bAju manamAM svataMtra vyavasAya karIne udyogapati banavAnA svapnAMo taravaratAM hatAM to bIjI bAju jIvananI AkarI mahenatanA pariNAme kathaLeluM zarIra ArAma cAhatuM hatuM. 1945mAM emanA manamAM avAranavAra amerikA javAno khyAla paNa AvI jato hato. cheka 1947mAM pAMca hajAra rUpiyA meLavIne amerikAno pravAsa kheDavAnuM nakkI karyuM hatuM, paraMtu uparAuparI kharcA AvatA gayA ane tene pariNAme amerikA javAnuM zakya banyuM nahIM. teo jANatA hatA ke jo atyAre amerikA nahIM jAya to vepAra-udyoga mATe teo kyAreya paNa amerikA jaI zakaze nahIM. paNa kare zuM ? jANakArI ane lAcArI sAmasAme hatI. saMsAranA samudramAM jIvananaiyA UchaLatAM mojAMothI Amatema phaMgoLAtI hatI paNa hajI kyAMya dUra dIvAdAMDI dekhAtI nahotI ke najIka koI kinAro najare paDato nahoto. 4 5
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhinI zodhamAM, saMgharSanA kinAre
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka bAju niSphaLatA, bIjI bAju hatAzA bAhya sapATIe sAmAnya lAgatI ghaTanA kvacit kALanA pravAhamAM vikarALa rUpa dhAraNa kare che ane mAnavInA jIvanane akathya ane aNadhAryo vaLAMka Ape che. kaI kSaNe kevI ghaTanA sarjAze enI kone khabara hoya che ? 'na jANyuM jAnakInAthe, kAle zuM thavAnuM che" ema eka nagaNya lAgatI ghaTanA samaya jatAM jIvanamAM virATa jhaMjhAvAta sarjI jatI hoya che ! I. sa. 1954mAM uttamabhAIne zaradInI takalIpha UbhI thaI hatI. A samaye teo bhAvanagaramAM hatA. ahIMnA DaoNkTara pAse gayA ane zaradInI vAta karI to DaoNkTare kahyuM ke tamArI zaradI ane becenI badhuM ja tatkALa dUra thAya evI rAmabANa auSadhi jevI TaeNbleTa tamane ApuM chuM. tame tarata TUrtivAna banI jazo. uttamabhAIe DaoNkTare ApelI zaradInI goLIo lIdhI ane khUba jhaDapathI svastha thaI gayA. emanI zaradI to maTI gaI ane vizeSamAM Azcaryajanaka rIte emane zarIramAM ekAeka ajaba skUrtino anubhava thayo. e pachI pharIvAra pharatAM-pharatAM teo bhAvanagara pahoMcyA tyAre DaoNkTarane maLavA gayA ane kahyuM ke tame ApelI pelI TaeNbleTa atyaMta asarakAraka hatI. mArI zaradI khuba jhaDapathI dUra thaI gaI hatI. emaNe DaoNkTarane e TaeNbleTanuM nAma pUchavuM tyAre DaoNkTare kahyuM ke tamane meM zaradI dUra karavA mATe "emphaTemina TaeNbleTa' ApI hatI. A TaeNbleTa evI hatI ke vyakti game teTalI thAkelI hoya, to paNa e levAthI ene tatkALa skUrtino anubhava thato hato. enuM mana udAsIna hoya ke saheje "mUDa' na hoya, to ekAeka te "mUDamAM AvI jAya. davA rAmabANa auSadha jevI hatI, paraMtu samaya jatAM enI ADaasaro ghaNI bhayaMkara thAya evI hatI. ekAda divasa pUrato davAthI tAjagIno anubhava thAya, paraMtu samaya jatAM enI ADaasara keTalIya zArIrika ane mAnasika muzkelIo sarje tema hatI. uttamabhAIe vicAryuM ke kAmano vadhu paDato boja hoya. sAmA pravAhe taravAnuM hoya, ekale hAthe puruSArtha kheDavAno hoya tyAre kyAreka A davA levI sArI gaNAya. thAka UtarI jAya, becenI jatI rahe ane tatkALa TUrti AvatAM vaLI kAma karI zakAya. thoDI ALasa varatAtI hoya ke kAma karavAnuM mana thatuM na hoya tyAre AvI TaeNbleTa levAmAM kazuM khoTuM nathI. vaLI kvacit eno upayoga karavAmAM moTI takalIpha UbhI thavAnI zakyatA paNa nathI. manomana ema vicAratA ke mAtra pA TaeNbleTa levAthI kyAM Abha phATI paDavAnuM che ? athAga parizrama e emano jIvanamaMtra hato. khUba zrama lIdhA bAda A TaeNbleTa laIne pharI pAchA pUrA jozathI kAma karavA lAgI jatA hatA. banyuM evuM ke jema jema parizrama vadhato hato, tema tema TebleTanI Adata paNa vadhatI gaI. A TaeNbleTane kAraNe aneka navI muzkelIo UbhI thaI. 47
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ I. sa. 1957mAM senDojha kaMpanIe eka navA suparavAijharanI nimaNUka karI. A ghaTanAthI uttamabhAIne UMDo AghAta lAgyo. senDojha kaMpanIne mATe rAtadivasa joyA vinA ekaniSThAthI kAmagIrI bajAvI hatI. ene mATe svAthyanI paNa saMbhALa lIdhI nahIM. kaMpanInI moTI zAkha UbhI karI. saurASTra ane kacchanA dUra-dUranAM gAmaDAMo khUMdI vaLyA hatA. paMdara-paMdara varSa sudhI karelI AkarI mahenatano A badalo ! emanA uparI tarIke kaMpanI koIkane suparavAijhara nIme e vAta ja uttamabhAIne saheje pasaMda paDI nahIM. baLatAmAM ghI homAya evI ghaTanAo banavA mAMDI. A suparavAijhara uttamabhAIne koI paNa samaye bolAve ane temane hAjara thavuM paDe. vaLI teo bolavAmAM vadhu paDatA utsAhI hatA. zAMta, vyavasthita ane vyAvahArika uttamabhAIne emano A ati utsAha anukULa Avato nahoto. bIjI bAju uttamabhAIne mATe pratyeka musApharI e mahAyAtanA banI jatI hatI. emane satata be mahinA bahAragAma rahevAnuM AvyuM. ATalI lAMbI musApharI emanI nabaLI tabiyatane kevI kathaLAvI mUkaze eno vicAra uttamabhAIne kaMpAvato hato. emaNe manomana nokarI choDavAno vicAra karyo. uttamabhAI koInI salAha levA jAya to salAha ApanAra emanI vAtane hasI kADhe. e kahe, "tame kevI vAta karo cho ? AvI sArI videzI kaMpanInI nokarI Ama choDI devAya kharI ? ATalo badho pagAra ane bhaththAM maLatAM hoya tyAre koI bIjo vicAra karavAno hoya ja nahIM." A samaye uttamabhAI judA judA DaoNkTaro pAse nidAna karAvavA doDI jatA hatA, paraMtu asvastha tabiyatanuM koI mULa kAraNa hAtha lAgatuM nahotuM. A samaye uttamabhAIne muMbaImAM vasatA emanA snehALa mitra ane vikhyAta tabIbane maLavAnuM banyuM. uttamabhAIe emane tabiyata batAvI ane salAha mAgI. uttamabhAIe kahyuM ke senDojhanI nokarI have kaparI ane AkarI banI gaI che. svAthyano ghaNo bhoga Apyo che. have vadhu bhoga ApI zakAya tema nathI. vaLI sAme pakSe kazI kadara to che ja nahIM. have huM zuM karuM ? emanA snehALa DaoNkTara mitre sadbhAvathI salAha ApI ke senDojhanI nokarI choDavI hoya to paNa rAjInAmuM ApavAnI jarUra nathI. emaNe yogya mArgadarzana ApatAM kahyuM ke rAjInAmuM ApIza eTale tArA badhA hakko DubI jaze. Ama karavA jatAM tAre trIsa-cAlIsa hajAranI khoTa khamavI paDaze. uttamabhAIe kaMpanI sAthe patravyavahAra karyo. potAnuM rAjInAmuM dharI devAne badale emaNe potAnI pratikULatAnI rajUAta karI. AvA saMjogomAM saMcAlako karmacArInA rAjInAmAno Agraha sevAto hoya che, kAraNa ke chUTA thanAra 4 8
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmacArIne vadhu pagAra ane hakko ApavA paDe nahIM. mitranI salAha mujaba uttamabhAIe rAjInAmuM ApyuM nahIM, AthI senDojha kaMpanIe uttamabhAInI amadAvAdathI badalI karI dIdhI. uttamabhAIne mATe AvA kathaLelA svAthyane kAraNe kyAMya bIje javuM pAlave tema nahotuM ane anyatra sthAyI thavuM zakya nahotuM. bIjI bAju ema paNa thayuM ke rAjInAmuM dharI daI trIsa-cAlIsa hajAra gumAvavA zA mATe ? aMte saMcAlakoe emane TarminezananI noTisa ApI ane uttamabhAIe udAsIna anubhavo sAthe senDojhanI nokarI choDI. I. sa. 1958nA oNgasTa mahinAno e samaya hato. lAMbI musApharI ane zArIrika takalIphane lIdhe uttamabhAI nokarImAMthI nivRtta thayA, paraMtu emanI kAryazailI emanA sahakAryakaronA manamAM jaDAI gaI hatI. AvI sArI ane pratiSThita kaMpanInI nokarI choDyA pachI teo karaze zuM ? Avo savAla emanI AsapAsanA sahu koInA mukhe hato. AnI pAchaLa keTalAMkane jANavAnI sAcI jijJAsA hatI, to keTalAMkanAM manamAM thoDuM kautuka paNa kharuM. jIvananA saMbaMdhone gaNitanA dAkhalAnI mAphaka goThavI zakAtA nathI. lAgaNInA bhInA saMbaMdho eka evI bAbata che ke jyAM koI gaNatarI kAma AvatI nathI. muMbaInA DaoN. kIrtilAla bhaNazALI eka vikhyAta DaoNkTara hatA. emanI khUba sarasa prekTisa cAlatI hatI ane emanI khyAti paNa cotarapha phelAyelI hatI. A DaoNkTarane uttamabhAI tarapha evI aMgata snehabharI lAgaNI hatI ke satata emanI ciMtA karatA hatA. emanuM svAthya tapAsIne cikitsA paNa karatA. vaLI hitecchu mitranI jema jIvananA praznonuM sahaciMtana karatA. DaoN. kIrtibhAI bhaNazALIe uttamabhAIne pUchyuM, "have tame zuM karavAno vicAra rAkho cho ? AjIvikA mATe have kevI nokarI karavI che ?" | uttamabhAIe kahyuM, "nokarIno svAda to meLavI lIdho. have eTaluM to nakkI che ke mAre nokarI karavI nathI. bhale nAnakaDo paNa dhaMdho karIza. mArA jIvananAM aramAna vizALa pAye dhaMdho kheDavAnAM che, AthI koI navA dhaMdhAnI zodhamAM chuM." uttamabhAInA snehALa mitra DaoN. kIrtibhAIe lAgaNIvaza thaIne kahyuM, "huM koInI joDe bhAgIdArI karato nathI, paraMtu jo tame dhaMdhAnuM kheDANa karatA ho to tamArI sAthe huM bhAgIdArI karavA taiyAra chuM." DaoNkTara mitranA saujanya, sajjanatA ane sahayogI thavAnI bhAvanAno uttamabhAIne pratyakSa anubhava hato. eka kSaNe ema paNa thayuM ke AvI vyakti sAme 4 9
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAlIne sAtha ApavA taiyAra thatI hoya to bIjuM joIe zuM ? uttamabhAI amadAvAda choDIne muMbaI gayA. ghaNI vicAraNA cAlI paNa bhAgIdArIno yoga sadhAyo nahIM. tapodhana nAmanA sAva navA paNa mahenatu vakIla pAse gayA. e vakIla uttamabhAI pratye lAgaNIvALA hatA. emaNe uttamabhAIne ghare belAvIne hiMmata ApI ke tame kazI phikara karazo nahIM. huM badhuM karI ApIza. e samayanI emanI Arthika paristhiti joIne vakIle phI paNa ghaNI ochI lIdhI. Ama eka imporTa lAisansa maLI jAya to sAro evo napho thAya tema hatuM. uttamabhAInA jIvanamAM to AvI ghaTanA Dagale ne pagale jovA maLe che. lAMbI mahenatane aMte kinAre AveluM nAva DUbI jatuM hatuM. uttamabhAInI pragati ane puruSArthanI parAkASThA sAdhavAmAM jANe vidhi emanI agniparIkSA karavA vaccevacce koI avarodha na racatI hoya ! aMte uttamabhAIe jAte davA banAvavAnuM nakkI karyuM. emaNe pahelo siddhAMta e rAkhyo ke jo A kSetramAM vyApArI tarIke pratiSThA meLavavI hoya to guNavattAvALI davA taiyAra karavI joIe. Ama karavAthI zAkha baMdhAya ane bhaviSyamAM AsAnIthI vepAra vadhato raheze. gaDamathalanA e divaso hatA. davAbajAranA vepArIone maLIne kaI davA vadhu asarakAraka banaze eno abhyAsa karatA hatA. vaLI potAnI pAse mUDI ochI hatI eTale oNphisanI jagA meLavavA mATe muMbaImAM Thera-Thera pharatA hatA. Akhare temaNe TrinipAyarIna nAmanI vAnI ane TrinispAjhamIna nAmanI peTanA duHkhAvAno ilAja karatI davA bajAramAM mUkI. A samaye mahine cAraso rUpiyA jeTalo amadAvAdano kharco Avato hato. davAnAM baoNksa lAvavAno ane tenA para chApakAmano kharca thAya. thoDI jAherAta paNa karavI paDe. Ama sAva TUMkI mUDIe bahoLI kAmagIrI karavAnI hatI. nasIbamAM hajIye hoTalano khorAka ja rahyo ! vaLI ekalA rahevAnuM hatuM. kAmano bojo vadhato jato hato. pariNAme UMgha ghaTatI jatI hatI. muMbaImAM be hajAra rUpiyA ApIne nAnakaDI oNphisa paNa rAkhI. emaNe TrinipAyarIna, TrinispAjhamIna ane TrinekTIna jevI TaeNbleTo taiyAra karI. AnA mATe ghaNuM moTuM rokANa karavuM paDyuM. bIjI bAju muMbaImAM hoTalano kharca ane vAhanano kharca paNa ghaNo thato hato. pariNAma e AvyuM ke ghaNI moTI AzA sAthe muMbaImAM davAo vecANamAM mUkI hatI. nAdurasta tabiyatane kAraNe emAM vaLI avarodha Ubho thayo ane saphaLatA maLI nahIM. 5 0
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ davAnI guNavattAnI sahue prazaMsA karI, paNa davAnA vyavasAyamAM ekale hAthe kAma karanArI vyakti phAvatI nathI. vyakti game teTalI bAhoza hoya, paNa ene mATe judA judA prakAranI kAmagIrI dharAvato samagra vyavasAya saMbhALavo muzkela hato. AmAM eka bAju davAnuM utpAdana karavuM paDe. davAnAM lebala ane e aMgenA sAhityanuM prinTiMga karAvavuM paDe. ene peka karavA mATe pekiMga maTIriyala joIe. AthI ochI mUDI ane ekalo mANasa AmAM saphaLatA na meLave. uttamabhAIne ema hatuM ke ekale hAthe dhaMdhAmAM kamANI karIne AgaLa vadhIza, paraMtu emanI AgekUcane tabiyate pIchehaThamAM palaTAvI nAkhI. muMbaInA ATalA badhA kharca uparAMta vizeSamAM amadAvAdanA makAnano ane amadAvAdamAM rahetA kuTuMbano kharca uThAvavo paDyo. muMbaInI A ghaTanA, bagaDatuM svAthya, cittanI vihvaLatA ane emphaTemina TebleTanI Adate uttamabhAInI kAryazakti vize AsapAsanA vartuLamAM avizvAsa jagADyo. eka samaye davAudyoganI potAnI sUjha ane AvaDatane kAraNe teo AtmavizvAsathI sahune kahetA ke A udyoga dvArA, e aDhaLaka kamANI karaze, paraMtu dhIre dhIre sahuno vizvAsa osaravA mAMDyo. ekAda-be varSa to ThIka, paraMtu e svapnasiddhinI sAta-sAta varSa sudhI sahue rAha joI ane chatAM satata nukasAnI jotAM emanI vAta paranI zraddhA osarI gaI. keTalAMke to kahyuM ke have uttamabhAInI zArIrika, mAnasika ane Arthika traNe paristhiti evI che ke teo davAno vyavasAya to ThIka, kiMtu koI paNa prakAranA vyavasAya mATe ayogya che. UgatA sUrajane pUjanAro samAja uttamabhAInI niSphaLatA joIne ema mAnavA lAgyo ke bhale teo ATaluM badhuM 'bhaNyA' hoya paNa dhaMdhAnI bAbatamAM "gaNyA" nathI. Ane kAraNe eka vicitra paristhitinuM nirmANa thayuM. eka vAra muMbaImAM prasiddha sAikiyATrisTa DaoN. bagaDiyAne emanI tabiyata batAvI. emaNe "Diprezana' mATe eka navI davA batAvI. e samaye enI eka goLInI kimata ATha AnA hatI. traNa-cAra aThavADiyAM A davA lIdhI hota to enuM pariNAma jANavA maLyuM hota, paraMtu mAtra aDadhI baoNTala ja kharIdI zakyA. ene mATe vadhu rakama nahotI. vyavasAyI jIvananA prAraMbhamAM ja hatAzAbharI paristhitino sAmano karavAno Avyo. eka bAju niSphaLatAnI eka pachI eka Thokara khAtA rahyA ane bIjI bAju evo samaya Avyo ke emanI dhaMdhAnI vAtone badhA hasI kADhe ane koI nokarI Ape nahIM. 5 1
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ muMbaInA sAhasamAM pacIsa hajAra rUpiyA vaparAI gayA. keTalAka ema mAnatA ke uttamabhAIe senDojhanI sArI nokarI choDIne aNaAvaDatathI rUpiyA uDAvI dIdhA. hakIkata e hatI ke uttamabhAIe saphaLatA mATe moTo puruSArtha kheDyo, paraMtu niSphaLatA ja hAtha lAgI. vidhi emanA khamIranI parIkSA karatI hatI. vidhAtA avarodho evA ApatI ke enA eka prahArathI ja mAnavI hataprabha banI jAya, paNa jiMdagInA keTalAka kaDavA ghUMTaDA pI janAra uttamabhAIne ekAda vadhu kaDavo ghUMTaDo pIvAmAM have parezAnI thatI nahotI. amRtanI kyAMya kazI AzA ja na hoya, tyAM jheranI asara ochI thaI jAya che. 52
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ garIbI, yAtanA ane upekSA ghara viphaLatA, kathaLatI tabiyata ane Arthika durdazAnA mahAsAgaramAM uttamabhAInI jIvananaiyA Amatema UchaLatI, athaDAtI, phaMgoLAtI hatI. senDojha kaMpanInI mobhAdAra nokarI samaye mitrono madhapUDo jAmyo hato. sagAMsaMbaMdhIono sneha' paNa apAra hato, paraMtu muMbaInA du:sAhasane pariNAme uttamabhAI ekalA-aTUlA thaI gayA. ghora nirAzAnI aMdhakArabharI paristhitimAM keTalAka nikaTanA mitro sAva mukha pheravI beThA ane saMbaMdhIoe sAtha choDI dIdho, tyAre aparicito pAsethI to kaI AzA rAkhI zakAya ? jIvanamAM avirata AvatA AghAta-pratyAghAtoe uttamabhAInA cittane khaLabhaLAvI mUkyuM. eka AghAtanI hajI mAMDa kaLa vaLI hoya, tyAM bIjI Aphata uMbare AvIne UbhI ja hoya ! Aja sudhI svAthyane hoDamAM mUkI apAra parizrama karanArA uttamabhAIe zArIrika svAstha to khoyuM ja, paraMtu mAnasika muzkelIya uttarottara vadhavA lAgI. amadAvAdanI jhATakaNanI poLamAM rahetA hatA e samaye ghaNI vAra zAMtithI, kazIya khalela vinA kAma thAya te mATe AkhI rAtano ujAgaro karatA hatA ane pariNAme divase e sUtA jovA maLe. emanA makAnamAlika ThAkorabhAI paTela Aje paNa yAda kare che ke teo AkhI rAta satata pustako vAMcatA hoya. emanA manamAM vicAra cAlato hoya ke kayA prakAranI davA bajAramAM mUkuM ke jethI tarata ja vecAya ane ochI mUDIe bahoLuM kAma thAya ! rAtanI nIrava zAMti emane vicAra ane saMzodhana mATe anukULa AvatI hatI. Ane mATe uttamabhAI TaeNbleTano sahAro letA. TebleTa na maLe tyAre emanI akaLAmaNano pAra na raheto. TaeNbleTa le tyAre zarIramAM kRtrima joza jAgrata thatuM. e jozane kAraNe paNa kvacit hoza gumAvavAnuM banatuM hatuM. senDojha kaMpanImAM uttamabhAI nokarI karatA hatA tyAre DaoN. zAMtibhAI zAhe ghaNo sAtha Apyo hato. DaoN. zAMtibhAI zAhane zAradAbahena pratye sagI bahena jevI lAgaNI hatI. uttamabhAInA kathaLatA svAthyanI rAta-divasanI ciMtAne kAraNe zAradAbahenanuM vajana paNa ochuM thayuM hatuM. zAMtibhAI emane satata AzvAsana ane sAMtvanA ApatA hatA ke nirAzAvAdI na thAva, AzAvAdI bano. rAta game teTalI aMdhArI hoya paNa pachI ajavALatuM prabhAta AvavAnuM ja. A samaye nAnAM bALako sAthe zAradAbahena gRhasaMsAra calAvatAM hatAM. ThAkorabhAInAM patnI vidyAbahena sAthe zAradAbahenane sAro meLa hato. vidyAbahena makkama ane hiMmatavAna hatAM. zAradAbahenane emanI hUMpha rahetI. Akhare sahue vicAryuM ke uttamabhAInuM darda hada bahAra vadhatuM jAya che. anya 5 3
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Tha 4 '' MA%%, AdatanA othAra heThaLa prasannatAnI kSaNo
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyaktine to Ano khyAla paNa na Ave, paNa gharanA lokonI yAtanAno pAra nahoto. bIjA lokone to e sIdhA-sAdA kAmagarA sajjana ja lAgatA hatA. poLanA rahIzo to uttamabhAIne savAre poLamAMthI bahAra jatA jue ane sAMje pAchA pharatA jue ! uttamabhAInI 'empheTemina TaeNbleTa'nI Adatane kAraNe uttamabhAI ane emanA parivArajanonAM jIvana dasa-dasa varSa sudhI AphatonI AMdhImAM gherAI gayA. uttamabhAIne A 'TaeNbleTa' na maLe to emanuM zarIra sAva DhIluM paDI jatuM, ekadama sUnamUna thaIne besI rahetA. koInI sAthe kazI vAtacIta kare nahIM. koIpaNa bAbatamAM emane rasa paDe nahIM. 'TaeNbleTa' na maLavAthI pArAvAra ajaMpo ane akaLAmaNa anubhavatA hoya. AkhuM zarIra kheMcAI gayuM hoya evuM lAge. AkhI 'TaeNbleTa' to zuM, paNa mAtra eno saheja svAda le to paNa emanAmAM gajabanI sphUrti AvatI hatI. e samaye traNa mANasa emane pakaDI rAkhe to paNa jhAlI zakAtA nahIM. jANe 'suparamena'nI zakti pedA thaI hoya tevuM lAge ! empheTemina 'TaeNbleTa' lIdhA pachI e khUba kAma karavA lAgI jatA hatA. AnAthI thatI mAnasika bimArIne pariNAme khoTA vicAro AvatA hatA ane emAMthI khoTI zaMkA-kuzaMkAone kA2Ne parivArajano tarapha akaLAtA ane kAmanA jarUrI kAgaLo phADI nAkhatA hatA. A 'TaeNbleTa'nI asara ochI thAya, tyAre ekadama zAMta thaI jatA. jo 'TaeNbleTa'nI asara heThaLa gusse thayA hoya to mAphI mAgatA. manamAM vicAratA paNa kharA ke have 'TaeNbleTa' nahIM lauM. pharI pAcho thoDo samaya jAya ane 'TaeNbleTa' levAno valopAta zarU thAya. moTI ane cakaLavakaLa thaI gayelI AMkho parathI ja eno khyAla AvI jAya. game te rIte paNa 'TaeNbleTa' laI Ave. kyAMka saMtADI rAkhI hoya athavA to koI zaktinI davAmAM paNa bheLavI dIdhI hoya. eka dasakA sudhI uttamabhAI A Adatano bhoga banyA. emaNe pote ghaNuM sahana karyuM. ghaNI bhUlo karI. ene kAraNe zArIrika behAlI, Arthika bhIMsa ane sAmAjika muzkelIo anubhavavI paDI. emanA samagra parivArane paNa Ane kAraNe ghaNuM sahana karavuM paDyuM. emanA putra-putrIone garIbI ane upekSAnA othAra heThaLa jIvavuM paDyuM. 'Draga' lenAranA jIvanamAM kevI tabAhI AvatI hoya che, te e samayagALAnA uttamabhAInA jIvanamAM jovA maLyuM. sAmAnya mAnavI AvI Adatono bhoga banI dhImA, vedanAjanaka mRtyuno zikAra bane che. paNa uttamabhAI AnI sAme jhajhUmyA ane uttamabhAInI jIvanakathAnA AlekhananuM mukhya dhyeya e che ke kadAca koI saMjogone AdhIna 55
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaIne AvI "Draga'nI AdatanA bhoga banyA hoya to enI sAme uttamabhAInI mAphaka prabaLa yuddha kare to te Adata para vijaya meLavI zake che ane jIvanane pragatinI rAha para laI jaI zake che ! vyavahArakuzaLa vyakti tarIke kuTuMbanI samagra paristhitino vicAra karIne emanA nehALa kuTuMbI-mitra zAMtibhAI zAhe zAradAbahenane salAha ApI ke tame tamAre gAma chApI jAva. gAmaDAnAM havA-pANIne lIdhe uttamabhAInuM svAthya sudharaze. vaLI chApImAM zAradAbahenanA bhAIo ane kuTuMbanI otha hovAthI zAradyabahenane rAhata raheze ane bALakonI barAbara saMbhALa paNa levAze. amadAvAdamAM mahine hajAra rUpiyAnuM gharakharca thatuM hatuM, jyAre chApImAM Avaka ochI hoya to paNa rahI zakAya tema hatuM. chApI javA mATe rAtre bAra vAge Tempo bolAvyo, paNa chApI javAnI anicchAne kAraNe uttamabhAIe te pAcho mokalyo. e pachI bIjI vAra zAradAbahene bALako sahita chApI javAnuM nakkI karyuM tyAre amadAvAdanA sTezanane badale sAbaramatIthI besavAnuM Ayojana karyuM. eka evI dahezata satAvatI hatI ke uttamabhAI amadAvAdanA sTezana para emane zodhIne jatAM aTakAvI de to ? AthI jhATakaNanI poLamAMthI sAmAna sAbaramatI sTezana sudhI laI gayA. bAkIno sAmAna makAnamAlika ThAkorabhAI pAchaLathI mokalavAnA hatA. Akhare mahAmuzkelI e chApI to pahoMcyA ane eka navI paristhitino AraMbha thayo. jIvananI AkarI UthalapAthala pachI zAMtino sUraja UgavAnI AzA hatI, paNa aMdhakAra evo jAmyo hato ke uSAnI UgavAnI dizA ja dekhAtI nahotI. chApInA e divaso atyaMta kaparA divaso banI rahyA. uttamabhAInI tabiyatanA kAraNe Akho parivAra Arthika saMkaDAmaNomAM sapaDAI gayo. senDojha kaMpanInI nokarImAMthI maLelI rakama muMbaInA niSphaLa sAhasamAM kharcAI gaI hatI, bIjI bAju saMtAnonI uMmara nAnI hatI ane emane keLavaNI ApavAnI hatI. AvA kaparA saMjogomAM zAradAbahena eka bAbatamAM makkama hatAM ke game teTaluM sahana karIza, ki, putra-putrInI keLavaNImAM saheje kacAza rAkhIza nahI. emanI putrIo bhaNavAmAM khUba hoziyAra hatI, chatAM eka samaya evo Avyo ke putrIne phI mAphImAM bhaNavuM paDyuM. AvI dohyalI sthiti hatI tyAre paNa zAradAbahene koInI pAse hAtha lAMbo karyo nahIM athavA to koI jyotiSIne potAnuM nasIba batAvyuM nahIM. emane mAtra eka ja bAbatamAM zraddhA hatI ane te navakAra maMtramAM. eka sAMdho ne tera tUTe evI paristhitimAM A zraddhAnA baLe moTo 5 6
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahAro Apyo. uttamabhAInI sAravAramAM ane davAomAM zAradAbahenanA badhA dAgInA vecAI gayA hatA. viparIta saMjogoe uttamabhAIne evA gherI lIdhA hatA ke vyavasAyanA vikAsa mATe thoDI 2kama jarUra hatI ane koI eka rAtI pAI paNa ApavA taiyAra nahotuM. e samaye sTeTa beMka oNpha iMDiyA vyavasAya ke dhaMdhA mATe moTI 2kama dhIratI hatI, paraMtu uttamabhAIne A beMko pAsethI dhaMdhA mATe moTI rakama apAve koNa ? emane mATe jAmInagIrI ApavA taiyAra thAya koNa ? sahune dahezata lAgatI hatI ke uttamabhAInuM zArIrika ane mAnasika svAsthya eTaluM badhuM nirbaLa ane anizcita hatuM ke emanI gerahAjarImAM dhaMdho kho2vAI jAya to zuM karavuM ? AvI nANAMnI vAta thAya tyAre keTalAka to emanA muMbaI sAhasanI niSphaLatAne AgaLa dharI detA hatA. vadhArAmAM kahetA ke dhaMdho kheDavo e emane mATe gajA bahA2nI vAta che. emAM to dAma ane hAma joIe. uttamabhAI pAse dAma (paisA) nahotA ane AvI mAnasika paristhitimAM hAma (hiMmata) to kyAMthI rahI hoya ? koI salAha ApatuM ke dhaMdhAnI dhUnamAM paisA veDaphavAne badale nAnI-moTI nokarI zodhIne kAme lAgI jAva. Ama uttamabhAIne dhaMdhA mATe 2kama maLavAnI koI zakyatA nahotI. pote aMgata rIte 2kama laI zakatA hatA, paraMtu DAmADoLa paristhitimAM jokhama uThAvI zakatA nahIM. AvA kaparA samaye zAradAbahene peTe pATA bAMdhIne saMtAnone bhaNAvyAM ane potAnAM saMtAnone graeNjyueTa karavAnA nirNayamAM makkama rahyAM. zAradA eTale sarasvatI. zAradAbahenane sarasvatI mATe - vidyA kAje apAra prema hato. zAradAbahena pote vadhu abhyAsa karI zakyAM nahotAM, paNa potAnAM bALakonA abhyAsa aMge satata lakSa ApatAM rahyAM. uttamabhAI paNa potAnAM saMtAnonA abhyAsanI bAbatamAM satata kALajI sevatA. jyAre svAsthya sAruM hoya tyAre emane pAse besADIne premathI gaNita zIkhavatA hatA. kyAreka zAradAbahenanA manamAM evo vicAra paNa jhabakI jato ke potAnAM saMtAnonA jIvanamAM potAnA jevI koI muzkelI Ave to teo bhaNelAM hoya to vAMdho na Ave. ochI muzkelIo sahevAnuM Ave. vidyA e aMdhakAramAM prakAzarUpa che ane ApattimAM moTI otha samAna che. pariNAme manamAM eka makkama nirdhAra hato ke bhale jIvanamAM game teTalA avarodho ane Apatti Ave, muzkelIo ane mUMjhavaNo Ave to paNa bALakone tanatoDa mahenata karIne paNa bhaNAvIza kharI. potAnI muzkelInAM rodaNAM raDavAne badale emaNe hiMmata, DahApaNa ane koThAsUjhathI kuTuMbane jALavI rAkhyuM ane saMtAnonI pragatimAM pUro sAtha Apyo. 57
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhasthajIvananI eka jhAMkhI
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAradAbahenano A saMkalpa e koI sAmAnya nirNaya ke nirdhAra nahoto. e samaye chokarIone prAthamika zALAthI vadhu AgaLa bhaNAvavAnuM valaNa nahotuM. eka to evI mAnyatA hatI ke chokarIone bhaNAvIne karavAnuM zuM ? nAnI vaye lagna thayAM hoya, pachI bhaNataranI jarUra zI ? vaLI bhaNIne aMte to ghara-gRhasthI ja saMbhALavAnI ne ! bIjuM e ke prAthamika zALAnA abhyAsathI AgaLa abhyAsa karavA mATe bIjA gAma javuM paDe. e samaye mAtApitA potAnI chokarIone bIje gAma mokalavA rAjI nahotAM. zAradAbahene AvI rUDhi ke mAnyatAne saheje macaka ApI nahIM. emane mATe samAjanAM cIlAcAla baMdhano karatAM vyaktino vikAsa vizeSa mahattvano hato. teo abhyAsa mATe potAnI putrIone chApInI bahAra mokalavA taiyAra hatAM. roja abhyAsa mATe chApIthI bIje gAma javuM paDe, apa-DAuna karavuM paDe tema chatAM potAnI dIkarIo bhaNe evo zAradAbahene satata Agraha rAkhyo. koI TIkA kare, koI haLavI majAka kare, paNa zAradAbahena emanA vicAramAM makkama hatAM. uttamabhAInI asvastha tabiyatane pariNAme 1968 sudhI bALakonA uchera ane abhyAsanI javAbadArI zAradAbahene ekale hAthe saMbhALI lIdhI. A samaye koI AvIne zAradAbahenane kahetuM paNa kharuM ke tamArI sauthI moTI putrI mInAne bhaNAvo cho zA mATe ? tyAre zAradAbahena kahetAM ke "bhaNatara e jarUrI che. jIvana mATe upayogI che." eka vakhata to chApI gAmanA eka rahIza zAradAbahenane salAha ApavA AvyA. emaNe kahyuM ke amArI chokarIo cAra dhoraNathI vadhu bhaNI nathI, chatAM emane kevuM sAruM ghara maLyuM che ! tame chokarIone ATaluM badhuM bhaNAvIne zuM karazo ? hakIkatamAM e samaye AkhA chApI gAmamAM koI sAta dhoraNathI vadhu bhaNelI chokarI nahotI. chApIthI vadhu bhaNavA mATe pAlanapura javuM paDatuM. chApIthI lokala TrenamAM pAlanapura jatAM eka kalAka lAge. Ama javAno eka kalAka ane pAchA pharavAno eka kalAka. AvI muzkelIo hovA chatAM zAradAbahene mInAbahenane bhaNavA mATe chApIthI pAlanapura mokalyAM. chApImAM AThamA dhoraNamAM mInAbahena prathama naMbare AvyAM. emane tejasvI vidyArthinI tarIke pustako ane phI maLyAM. cheka maeNTrika sudhI mInAbahena nizALamAM prathama naMbare AvyAM. ene mATe sakhata mahenata karatAM, kAraNa ke jo prathama naMbara Ave to phI ane pustako phrI maLe. kaoNlejakALa daramyAna pustako kharIdI zake tema na hoya, te vakhate abhyAsanuM AkhuMya pustaka 5 9
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakhI nAkhatA. kaoNlejamAM mInAbahene potAne mATe i.bI.sI. (ikonomikalI baeNkavarDa klAsa)nuM phorma bharyuM tyAre uttamabhAInI AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahI hatI. jiMdagIno raMga paNa kevo palaTAya che ! eka samaye vilAyatI davAnI kaMpanInI emanI nokarInI ane emanA moTA pagAranI sahu koI IrSA karatA hatA. vaLI eka vakhata evo Avyo ke abhyAsamAM atyaMta tejasvI evI putrIne phI paNa ApI zakatA nahotA. maeNTrikamAM uttIrNa thayA pachI kaoNlejanA abhyAsa mATe mInAbahene pAlanapura ArTsa eNnDa sAyansa kaoNlejamAM praveza meLavyo. A ghaTanA keTalAkane vajAghAta jevI lAgI. koIe AvIne zAradAbahenane cetavyAM paNa kharAM ke dIkarIne A rIte apa-DAuna karAvo cho, emAM kaMI muzkelI Avaze to zuM moDhuM batAvazo ? zAradAbahena ghaNA makkama hatAM. mInAbahena pAlanapura ArTsa eNnDa sAyansa kaoNlejamAM kaoNlejanA prathama varSamAM dAkhala thayAM. kaoNlejanA prathama varSamAM mInAbahenane i.bI.sI. sahAya maLI hatI. emanI tejasvI kArakirdIne kAraNe thoDA samayamAM kaoNlejamAMthI skolarazIpa meLavavAne pAtra banyAM. A kaparA Artika saMjogomAM doDhaso rUpiyAnI i.bI.sI. rAkhI levAnuM koIne paNa mana thAya. paNa doDhaso rUpiyAnI phrI skolarazIpanI sahAya maLI ke tarata ja pitA uttamabhAIne laIne kaoNlejamAMthI maLelI i .bI .sI nI rakama pAchI ApI AvyAM. I. sa. 1967mAM mInAbahenanAM lagna thayAM. aDhAra varSanI vaye emanuM sagapaNa thayuM. e pachI ekAda varSamAM lagna levAyAM. zAradAbahena pAse mUDI rUpe sonAnI cAra baMgaDI hatI. emAMthI be mInAbahenanAM lagnamAM ApI. pAMceka hajAranuM mosALuM thayuM ane eTalI rakamamAM ja lagnano kharca karyo. uttamabhAImAM pahelethI ja AtithyanI umadA bhAvanA hatI, AthI lagna barAbara sarabharA sAthe thayAM. kAramI Arthika saMkaDAmaNano koIneya khyAla na Ave te rIte ApasUjha ane jAtamahenatathI zAradAbahene A prasaMge ukelyo. chApInA e divaso ghaNA yAtanAbharyA divaso hatA. uttamabhAI "emphaTemina TaeNbleTa' le, te sAme zAradAbahenano prabaLa virodha hato. A 'emphaTemina' nAmanI TaeNbleTa lazkaranA sainikone joza jagADavA mATe apAtI hatI. vidyArthIo rAtre vadhu jAgIne vAMcavA mATe letA hatA. (pAchaLathI A TaeNbleTa para pratibaMdha mukAyo.) eka sthiti to evI AvI ke TaeNbleTanI bAbatamAM saMtAkUkaDI khelAvA lAgI. zAradAbahena e levAnI spaSTa nA kahe ane AdatathI majabura uttamabhAI e lIdhA vinA rahI zake nahIM. 6 0
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAI dAdarAnI sIDI caDatA hoya ane emanA paganA avAja parathI zAradAbahena pArakhI letAM ke emaNe 'TaeNbleTa' lIdhI che ke nahIM. evo samaya Avato ke gharamAM koI kamANI nahIM. uttamabhAInuM kathaLeluM svAthya je kaMI vadhaghaTI rakama hoya te paNa chInavI letuM hatuM. uttamabhAInI asvastha tabiyatanI samatibhAIe satata saMbhALa rAkhI. keTalAMya sagAMoe A paristhiti joIne emanA tarapha pITha karI dIdhI, paraMtu Ave vakhate zAradAbahenanA bhAI sumatibhAI baMnenI paDakhe aDIkhama UbhA rahyA. AvI kaparI paristhitimAM sumatibhAIe sAcA arthamAM sAtha Apyo. chApImAM hatA tyAre uttamabhAIe zikSaka banavAno vicAra karyo. chApInI nizALamAM TrasTI maMDaLamAM emanA keTalAka snehIo ja hatA. uttamabhAIe nokarI maLI jaze evA AzayathI arajI karI. e vakhatanI sthiti evI ke zikSaka tarIke baso rUpiyAno pagAra maLe toya bhayo bhayo ! emane zikSakanI nokarI mATenA inTaravyumAM bolAvyA nahIM. vayamaryAdAno vAMdho kADhavAmAM Avyo. e divasomAM uttamabhAInA ghera cAra-pAMca divase ekAda vakhata zAka banatuM. gharamAM zAka bane te eka moTI ghaTanA gaNAtI. sTezana para rAjasthAnathI muMbaI tarapha jatA bhArakhAnAnA DabbAmAM rahelI bheMsone dohavAmAM AvatI. A dUdha ghaNuM satuM rahetuM. AthI zAradAbahena ke mInAbahena sTezana para jAya ane A satuM dUdha laI Ave. ghaNA divaso mAtra dUdha ane roTalI para calAve. bahu bahu to dUdhamAM khAMDa ane cokhA nAkhIne kyAreka khIra banAvatAM. AvA kaparA samayamAM uttamabhAInA sahAdhyAyI-mitra jesiMgabhAIno ghaNo sAtha rahyo. zAradAbahenane uttamabhAI kyAM jaze ane kyAre pAchA Avaze tenI ciMtA rahetI. teo kyAreka amadAvAda, pAlanapura ke siddhapura cAlyA jatA. bIjI bAju satata maLatI niSphaLatAo ane muzkelIo uttamabhAIne mUMjhavatI kharI paraMtu manamAM eka evo ahesAsa kharo ke eka divasa jarUra sonAno sUraja Ugaze. daDhapaNe ema mAnatA ke emanI dhaMdhAnI sUjhane kAraNe e Aje nahIM, to kAle jarUra saphaLa thaze. hRdayamAM Avo AtmavizvAsa hato. hakIkata ene khoTo TheravatI hatI. Ama dhAraNA ane vAstavikatA vacce satata saMgharSa khelAto raheto. | uttamabhAIe have 'TaeNbleTa'nI Adata sAme khuda jaMga zarU karyo. eka vAra AmAM DUbI gayA pachI tarIne bahAra AvavuM e evaresTa caDhavA jevuM kaparuM kAma hatuM. vaLI saphaLatA mATenI adamya mahattvAkAMkSA emane satata sAda pADatI hatI. e sAda sAMbhaLIne purA vegathI doDatA uttamabhAIne kAryazakti joItI hatI. pharI e kAryazakti meLavavA mATe TaeNbleTanI zaraNAgati levI paDatI hatI. 61
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ che che [ ke jo nI , chApInuM nivAsasthAna
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vA2 zAradAbahene eka zarAphane tyAM traNaso rUpiyA mUkyA hatA. emanA jIvananI ATalI ja bacata hatI. davA banAvavA mATe uttamabhAIne traNaso rUpiyAnI jarUra paDI, AthI teo zarAphane tyAM jaIne e rakama laI AvyA ane TaeNbleTamAM kharcAI gayA. zAradAbahenanA jIvananAM A karuNa ane kaparA divasomAM emanA nAnA bhAI sumatibhAIno sadAya sAtha rahyo. ardhI rAtre teo madada karavA AvatA hatA ane bahenanA kauTuMbika jIvanamAM sukha-zAMti rahe, te mATe prayatna karatA hatA. jIvananI A vidAraka paristhiti hatI. saMjogono evo sakaMjo hato ke emAMthI bahAra nIkaLavA mATe sAmAnya prayatno pUratA nahotA. ene mATe to asAmAnya mahAprayAsanI jarUra hatI. uttamabhAInA A mahAprayAsane avAranavAra niSphaLatA maLatI hatI paraMtu e niSphaLatAthI aTakI javAne badale koIka agamya AzAthI saphaLatA meLavavAnuM jIvanayuddha cAlu rAkhyuM. p 63
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AphatonI vacce AnaMdanuM hAsya
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgharSanI vacce I. sa. 1959nI 30mI jUne uttamabhAIe "TrinipAyarIna' TaeNbleTanuM utpAdana karIne tene vecANa mATe bajAramAM mUkI. lAMbA samayanA abhyAsa ane anubhavane aMte emano A prayAsa emanI kIrti vadhAranAro banyo. eka arthamAM kahIe to davA-udyoganA kSetre A emanuM paheluM 'Trampa-kArDa" hatuM. A davAnA vecANa mATe uttamabhAIe rAta-divasa tanatoDa mahenata karIne prayatno karavAmAM lezamAtra kacAza rAkhI nahIM. bI.esasI. thayelA A sAyansa grejyueTa penTa, zarTa ane TAI lagAvIne banAsakAMThA ane mahesANA jillAnAM dhULiyAM gAmo khUMdavA lAgyA. vahelI savAre traNa vAge UThe. be moTI-moTI baeNgamAM maNa - doDha maNa vajana laIne nAstAnA Tiphina sAthe chApIthI vahelI savAre cAra vAge TrenamAM nIkaLI jAya. eTale sADA cha vAge mahesANA pahoMcI jAya. mahesANA e dUra-dUranAM gAmaDAMomAM jatI basonuM vaDuM mathaka. tethI ahIM AvIne dUra-dUranAM gAmaDAMomAM javAnI basa meLavavI paDe. e gAmaDAmAMthI sAMje pAchA pharavAnI basa maLe to e basa dvArA cheka moDI rAtre ne kyAreka madharAta pachI pAchA Ave. moTebhAge basanA abhAve A dUranAM gAmomAMthI e divase sAMje pAchA pharavuM zakya banatuM nahIM, pariNAme nAnA gAmaDAmAM rAta rokAI javuM paDatuM hatuM. DIsA ane enI AsapAsanAM gAmomAM jAya, tyAre to uttamabhAI be-traNa divasa pachI pAchA pharatA hatA. emaNe utpAdita karelI davAmAM sAro evo napho hovAthI thoDuMka vecANa thAya, to paNa uttamabhAIne pArAvAra AnaMda thato ane potAno lAMbo pravAsa ane jahemata sArthaka lAgatAM hatAM. prAraMbhanA A tabakkAmAM emane banAsakAMThAnA DaoNkTaroe hUMphALo sAtha Apyo. eka to uttamabhAInI rItabhAta evI ke DaoNkTara emanuM saujanya joIne khuza thaI jAya. bIjuM e ke uttamabhAI banAsakAMThAnA vatanI hovAthI DaoNkTarono paNa emanA pratye svAbhAvika pakSapAta hato. vIsanagaranA motIbhAI caudharI sAthe uttamabhAIne cheka '60-61thI paricaya hato. DaoN. motIbhAI caudharIne meDikala rIprejhanTeTiva tarIke uttamabhAI maLavA jatA hatA, mAtra doDheka varSamAM to emanI sAthe AtmIya saMbaMdha baMdhAI gayo. DaoN. motIbhAI caudharI paNa evA saujanyazIla vyakti ke koI paNa ema.Ara. Ave to ene Adara Ape. avagaNanAnI to vAta ja nahIM. vaLI ene cA pivaDAvyA vinA to javA ja na de. cheka 1960thI 1975 sudhI davAnA vecANa mATe uttamabhAI DaoN. motIbhAI caudharIne maLavA AvatA hatA. pAlanapuranA DaoN. rAjendra zAhanA pitAzrI DaoN. ramaNabhAI zAha sAthe 6 5
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAIne zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA pharsTa iyara sAyansamAM hatA tyArathI paricaya hato. uttamabhAI senDojha kaMpanImAM kAmagIrI bajAvatA hatA tyAre emaNe DaoN. ramaNabhAI zAhane eka vAra kahyuM hatuM ke A kaMpanInI kAryazailI emane bahu pasaMda nathI. e pachI TriniTI kaMpanInA nAme davAonuM utpAdana zarU karyuM, tyAre to uttamabhAI sAikala para besIne ramaNabhAIne maLavA AvatA hatA. ramaNabhAI dardIone tapAsatA hoya to thoDo samaya zAMtithI bahAra besatA hatA. bIjA ema.Ara nI mAphaka e saheje akaLAya nahIM. AMTA mAre nahIM ke utAvaLa kare nahIM. uttamabhAIne khyAla ke emanA A mitrane bagIcAno bhAre zokha che, tethI e ramaNabhAI mATe choDanAM kUMDAMo upADIne lAvatA hatA. e samaye DaoN. ramaNabhAIne tyAM dardIonI bhIDa jAmatI hatI. emanI prekTisa khUba cAlatI hatI, paNa kyAreya uttamabhAI teo potAnI proDakTa lakhe tevo Agraha rAkhe nahIM. aMgata saMbaMdha to eTalo thayo ke uttamabhAI Ave tyAre emane potAne tyAM bhojana karAvyA vinA nIkaLavA de nahIM. e samayanI uttamabhAInI sakhata ane avirata mahenatanuM smaraNa DaoN. ke. eca. mahetAne Ajeya eTaluM ja tAjuM ane tAdRzya che. 1959mAM DaoN. ke. eca. mahetA pAlanapurathI ekaso kilomITara dUra AvelA bApalA gAmamAM sarakArI DaoNkTara tarIke kAma karatA hatA. uttamabhAI emane maLavA AvatA. A mATe teo pahelAM to chApIthI pAlanapura AvatA hatA; pachI pAlanapurathI basa mAraphate DIsA jAya. DIsAthI vaLI basa meLavIne khImata gAmamAM Utare. A khImata gAmathI bApalA gAma javA mATe e samaye koI vAhana nahotuM. bApalA gAmamAM javA mATe UMTa para besIne pahoMcavuM paDatuM. uttamabhAI khImatathI bApalAnuM cauda kilomITaranuM aMtara UMTa para savArI karIne pasAra karatA hatA. ahIM AvI teo DaoN. ke. eca. mahetAne potAnI proDakTanI vAta karatA ane sAthe thoDo oNrDara paNa laI jatA. emanI zarUAtanI davA TrinipAyarIna hatI. enI eka hajAra goLInI kiMmata cheMtAlIsa rUpiyA hatI. Do. ke. eca. mahetA emane eka hajAra goLIno oNrDara ApatA hatA. jo e vakhate rakama na hoya to e rakama ekAda-be mahine maLatI. A chaMtAlIsa rUpiyAnuM uttamabhAIne mana ghaNuM mUlya hatuM ane tethI ja saheje thAkyA ke kaMTALyA vinA teo emanA dhaMdhAno parizramapUrvaka vikAsa sAdhatA rahyA. DaoN. ke. eca. mahetA pAse bApalA Ave tyAre emane rAtre rokANa karavuM paDatuM. e pachI bIje divase savAre bApalAthI nIkaLIne pAlanapura tarapha jatA. cheka banAsakAMThAnA vAvanI sarahada sudhI nAnAM gAmomAM jaIne paNa oNrDara lAvatA hatA. 6 6
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ e samayanA uttamabhAImAM traNa vizeSatA DaoN. khUbacaMdabhAI mahetAne najare paDI. sakhata parizrama, makkama saMkalpabaLa ane ane prAmANikatA. uttamabhAI parizramathI AgaLa vadhyA. makkama saMkalpabaLe emane TakAvI rAkhyA ane prAmANikatAe emane potAnA kSetramAM pratiSThA apAvI. uttamabhAI kahetA paNa kharA ke bIjAo jo sArI rIte ane saphaLatAthI dhaMdho karI zake che, to eTalI sUjha ane abhyAsa pachI huM kema na karI zakuM ? A samaye bIjA eka DaoNkTarane maLavA mATe siddhapurathI kAkozI basamAM jatA. basa na maLe, to cAlIne paNa jatA. A paristhitimAM Arthika paristhitine kAraNe uttamabhAIne ghaNI muzkelIo sahana karavI paDatI hatI. potAnA vyavasAyamAM vikAsa hAMsala karavAnI uttamabhAImAM adamya dhagaza jovA maLatI. pATaNanA DaoN. vI. DI. rAvaLa 1962nA mArcathI pATaNamAM paeNkTisa karatA hatA. pATaNa AvyA pachI mAtra cha mahinA bAda ja emane yu. ena. mahetAnI mulAkAta thaI. DaoN. rAvaLanuM kansalTiMga rUma moDI rAta sudhI cAlatuM ane cheka rAtanA sADA agiyAra-bAra sudhI teo kAma karatA hatA. e pachI teo uttamabhAIne maLatA hatA. uttamabhAI ATalo lAMbo vakhata dhIrajathI beThA hoya. DaoNkTaranuM dardIo tapAsavAnuM pUrNa thAya eTale teo uttamabhAIne oNphisamAM bolAve. ATaluM badhuM moDuM thayuM hoya tyAre svAbhAvika rIte ja bIjA ema.Ara. akaLAI jAya. kyAreka koInA caherA para AvI akaLAmaNa UpasI AvatI hatI. paraMtu uttamabhAIne jyAre bolAve tyAre teo potAnA lAkSaNika smita sAthe aMdara pravezatA ane mIThAzathI kahetA ke, "DaoNkTara, huM tamArI phakta be ja miniTa laIza." uttamabhAI emanA bolAyelA zabdone custapaNe vaLagI rahetA. kahe kaMI ne kare kaMI tevuM nahIM. dhIre dhIre DaoN. vI. DI. rAvaLa sAthe AtmIyatA baMdhAI gaI. AthI chApImAM 'TriniTI' laeNboreTarI calAvatA uttamabhAIne majAkamAM DaoN. rAvaLa ema kahetA ke tamArI 'phaeNkTarI' eTale 'thrI proDakTa eNnDa vana maeNna'. TrinihemIna, Trinibiyona ane TrinikAma - e emanI traNa proDakTa hatI. enA pracAra mATe teo ekalA paMDe ja mahenata karatA hatA. ekalavIra yoddhAnI mAphaka svabaLe puruSArtha kheDatA hatA. teo jyAre DaoN. vI. DI. rAvaLane saeNmpala ApatA tyAre sAmAnya rIte ema.Ara. dasa goLInuM saeNmpala Ape, bahu bahu to eka so goLInuM saeNmpala ApatA hoya; paraMtu uttamabhAI emane eka hajAra goLInuM saeNmpala ApatA hatA. A joIne DaoN. rAvaLane atyaMta Azcarya thatuM. e vicAratA paNa kharA ke ATalI 67
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhI goLIonuM sempala kema ApatA haze ? ATalI badhI goLIo Ape eTale DaoN. rAvaLanA davAnA sToramAM paNa emano mAla dardIne upalabdha raheto. A samaye uttamabhAI vajanadAra baeNga UMcakIne badhe pharatA hatA. DaoN. rAvaLa kyAreka ema kahe ke tame ghaNI mahenata karo cho, tyAre uttamabhAI ema kahetA ke mANasa kAma kare to ja UMco Ave che. Aje uttamabhAInI e vAtanuM smaraNa karatAM gadgadita banIne DaoN. rAvaLa kahe che ke uttamabhAInI jiMdagI e parizramagAthA jevI hatI. emaNe zunyamAMthI sarjana karI batAvyuM. uttamabhAInA pairyanI vAta to pAlanapuranA DaoN. jIvaNalAla zAha pAsethI jANavA maLe. teo kahe ke bIjA ema.Ara. "pahelAM mane bolAvo, pachI bIjAne bolAvajo" ema AgrahapUrvaka kahetA hoya. jyAre ema.Ara. tarIke uttamabhAI dhIrajathI besatA ane DaoN. jIvaNalAla zAhane kahetA ke "pahelAM bIjA badhAnuM patAvo pachI mAruM vicArajo." AthI jarUra paDe be kalAka rAha joIne besI rahetA. kyAreka to rAtanA sADA agiyAra jevo samaya thaI jato. khUba dhImethI paNa vigatavAra rIte potAnI davAnI vizeSatAnI vAta karatA hatA. pachI emane sempala ApatA. koI DaoNkTara emanI davA lakhatA nahIM to paNa emane maLavA jatA hatA. eka vAra nahIM, paNa cAra-pAMca vAra maLavA jAya. uttamabhAInA A saMgharSakALanA jIvanamAM methANanA DaoN. ema. Ara. zarmA AgavuM sthAna dharAve che. DaoN. zarmAe emane Apelo umaLakAbharyo AvakAra ane sAro evo oNrDara uttamabhAIne jIvanabhara yAda rahyA hatA. DaoN. zarmA emanA uttamabhAI sAthenA saMbaMdhane kRSNa-sudAmAnI dostI tarIke oLakhAvatA hatA, teo hasatA hasatA kahetA ke "ame sudAmA rahyA ane e dvArakAnAtha thaI gayA hatA." joke Ama bolyA bAda ema paNa kahetA ke "teo jIvanabhara A sudAmAne saheje bhUlyA nahotA." e samaye chApI gAmathI methANa gAma pahoMcavA mATe cAra gAu cAlavuM paDatuM hatuM. uttamabhAInI baeNgamAM davA, iMjekzana vagerenuM sAteka kilo vajana hoya. penTa, zarTa ane bUTa paherIne ATalA vajana sAthe teo methANa pahoMce tyAre bAra vAgyA hoya eTale DaoN. zarmA bhojana mATe nimaMtraNa ApIne emanI sAthe ghera laI jatA. bIjA meDikala rIprejhanTeTiva khUba vAcALa hoya. joke uttamabhAI bahu ochuM bolatA hatA. zAMtithI potAnI vAta rajU kare. pahelI vAra uttamabhAI emane maLyA tyAre ekaso rUpiyAnA oNrDaranI dhAraNA rAkhI hatI, paraMtu zarmAe eka hajAra rUpiyAno orDara ApatAM temane potAno A pahelo prayAsa jvalaMta saphaLatAbharyo lAgyo hato. 68
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAreka DaoN. zarmA emane parasevAthI rebajheba thayelA AvatAM jue eTale kahetA ke tame ema.Ara. nathI, paraMtu kaMpanInA mAlika cho. tamAre koI mANasa rAkhavo joIe. Ama be-traNa varSa sudhI uttamabhAI methANa gayA ane DaoN. zarmAnuM Atithya ane oNrDara baMneno sahiyAro AnaMda pAmyA. DaoN. zarmAne tyAM pahelI vAra gayA, tyAre emane pittaLanI thALImAM bhojana pIrasyuM hatuM. uttamabhAIne A pasaMda paDyuM nahIM tethI teo pharI vAra DaoN. zarmAne maLavA AvyA tyAre emanA gharane mATe sTIlanI thALI, vATakI ane glAsanA cha seTa letA AvyA hatA. uttamabhAI koI paNa vyakti sAthe mAtra vyavahArano saMbaMdha rAkhatA nahIM, kiMtu emanI AtmIyatAthI enI sAtheno saMbaMdha snehabaMdhana banI jato ! buddhithI baMdhAyelo saMbaMdha hRdayano banI raheto. A samayagALAmAM banelI banAsakAMThA meDikala oNphisarsa esosiezananI miTiMganI ghaTanA noMdhapAtra che. uttamabhAIe vicAryuM ke sarakArI meDikala oNphisarsanI miTiMgamAM jaIe to ghaNA saMparka thAya. banAsakAMThAnI A miTiMgamAM emane praveza maLavo azakya hato. kAraNa e hatuM ke banAsakAMThAnA DisTrikTa heltha oNphisara (DI.eca.o.) svabhAvanA ghaNA kaDaka hatA. uttamabhAIe DaoN. ke. eca. mahetAne kahyuM ke, "emAM zuM ? ApaNe emane namra banAvI daIzuM. mAtra jarA emanI mulAkAta goThavI Apo." samaya laIne DaoN. ke. eca. mahetA uttamabhAIne laIne DisTrikTa heltha oNphisarane maLavA gayA. uttamabhAInA abhijAta saujanyae emanuM hRdaya jItI lIdhuM. DisTrikTa heltha oNphisara emane cheka jhAMpA sudhI mUkavA AvyA ane vizeSamAM kahyuM ke Aje sAMje banAsakAMThA meDikala oNphisarsa esosiezananI eka miTiMga che. anukULatA hoya to jarUra padhArajo. tame A vistAranA cho. tamane tamArA vistAranA meDikala adhikArIo sAthe maLIne AnaMda Avaze. uttamabhAI miTiMgamAM gayA ane badhA meDikala adhikArIone AnaMdabhera maLyA. samaya jatAM kaDaka svabhAvanA DI.eca.o. uttamabhAInA mitra banI gayA. Ama chApInA A vasavATa daramyAna uttamabhAInA jIvanamAM apAra muzkelIo AvatI hatI, paraMtu koI dRDha manobaLa uttamabhAIne TakAvI rAkhatuM hatuM. DaoN. ema. DI. caudharInA kahevA pramANe uttamabhAI emane vAraMvAra maLavA AvatA, paraMtu emanA caherA para emane kyAreya koI nirAzA dekhAtI nahIM. 'mAre Ama karavuM che' ema kahetA tyAre emanI vAtamAM abhAva ke asaMtoSa nahIM, balke saMkalpabaLa pragaTa thatuM hatuM. bhAvanagaranA DaoN. vADIbhAI zAhane to e vakhatathI ja ema lAgatuM ke uttamabhAI bIjA maeNDikala rIprejhanTeTiva jevA nathI. 69
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ emanI AgavI vizeSatAone kAraNe e samaya jatAM jarUra AgaLa vadhaze. atyAre bhale emanuM kSetra nAnuM ane maryAdita hoya, paraMtu bhaviSyamAM jarUra mAsTara' banaze. AvI ja rIte DaoN. umAkAMta paMDyAne emanI saccAI ane pramANikatA pasaMda paDI. A vyavasAyanI eka rIta mujaba bIjA loko 'giva enDa Teika'nI vAta karatA hatA. davA vece to vadhu "kaTa' ApavAnI vAta thatI. uttamabhAI kyAreya AvI pralobhanayukta vAta karatA nahIM. e samaye DaoN. ema. sI. zAha to inTarnazIpa karatA hatA. sAmAnya rIte ema.Ara. hoya te, InTarnazIpa karanArA DaoNkTarane maLatA nahIM. sAme maLI jAya to paNa TALe, jyAre uttamabhAI pAlanapura Ave tyAre emane khAsa yAda karIne maLavA jAya. e pachI DaoN. ema. sI. zAha pAlanapuranA sivila haoNspiTalamAM Ara.ema.o. thayA tyAre emano maLavAno taMtu cAlu rahyo. jyAre pAlanapuranA DaoN. eca. bI. mahetA emanI AtmIyatApUrNa vAta karavAnI chaTAthI pahelI mulAkAte ja abhibhUta thaI gayA hatA. bIjA ema.Ara. Agraha kare, dabANa kare, koI "skIma' lAve, jyAre uttamabhAI to evuM kazuM karavAne badale zAMtithI potAnI proDakTanI vAta karIne UbhA thaIne rajA mAgatA hatA. DaoNkTarano samaya binajarUrI rIte na bagaDe teno teo pUrepUro khyAla rAkhatA hatA. Aje A badhA banAvone traNa dAyakA vItI gayA che, Ama chatAM badhA ja DaoNkTaronA cittamAM uttamabhAInI AvaDatanuM smaraNa lIluMchama che. e pachI uttamabhAI jIvanamAM pragatinA patha para cAlyA, vikAsanI haraNaphALa bharI, vizALa samRddhi meLavI, to paNa potAno hAtha pakaDanAra e mitrone kadIye bhUlyA nahotA. DaoN. zarmA kahe che ke emanI oNphisamAM jaIe ane AvyAnI jANa karIe ke tarata ja sAme cAlIne snehathI bolAvI jAya. DaoN. jIvaNabhAI zAha hajI emanI cIvaTane yAda kare che. koI prasaMga hoya ane emane nimaMtraNa ApyuM hoya to prasaMge e jarUra Ave. jo nAdurasta tabiyatane kAraNe AvI zake nahIM, to emano javAba to jarUrathI maLe. DaoN. hIrAbhAI mahetA amadAvAdamAM potAnI putrInA lagnaprasaMgamAM uttamabhAIe karelI sahAyane sAdara smare che. uttamabhAI potAnA putronAM lagnanA prasaMgamAM athavA to koI ujavaNInA prasaMgamAM potAnA A purANA mitrone yoda karI-karIne nimaMtraNa pAThave, eTaluM ja nahIM paNa AvavA mATeno Agraha paNa kare. jIvananA aMdhAriyA, hatAzAbharyA divasomAM sAtha ane sathavAro ApanAra ane Arthika sadhiyAro ApanArane kaI rIte bhUlI zakAya ? A saMgharSakALamAM paNa uttamabhAInuM vyaktitva pragaTatuM rahyuM. muzkelIo ane muMjhavaNo sAme hoya ane vyakti potAnA 7 0.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAMto para TakI rahe, te ja kharo mAnavI. vIsamI sadInA mahAna vaijJAnika AlbarTa AinsTAinanuM e vAkya uttamabhAInA manamAM satata ghoLAtuM hatuM - "In the middle of every difficulty lies opportunity." potAnI muzkelIone avarodharUpa gaNavAne badale emAM bhaviSyanI UjaLI zakyatAo ane takono saMketa jotA hatA. 7 1
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ videzanI dharatI para hamasaphara
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyasanamuktinuM prabhAta uttamabhAIe AbAda koThAsUjhathI evI davAonuM utpAdana karyuM ke jemAMthI sAro evo napho thAya ane moTI Avaka maLI rahe. emanI davAonI mAMga hovA chatAM ekale hAthe A badhI kAmagIrIomAM eno joIe eTalo pracAra thato nahIM. vaLI e samaye emanA manamAM UMDe UMDe dahezata rahetI ke jo mAMgane kAraNe saghaLI davAo vecI nAkhIza, to pharI e davAonA nirmANamAM samaya jaze. A badhA karatAM emanI niSphaLatAnuM mukhya kAraNa to emanI lathaDelI tabiyata hatI. cheka hoTha sudhI Avelo koLiyo ekAeka jhUMTavAI jAya evI ghaTanAo, uttamabhAInA jIvanamAM phakta eka vAra nathI banI, kiMtu enuM vAraMvAra hRdayavidAraka punarAvartana thayuM che. jIvanamAM Avela vAvAjhoDAne pariNAme kyAreka vicAratA paNa kharA ke karoDapati thavAnI kalpanA karanArane "roDapati banIne jIvavAnuM AvyuM ! emanI zArIrika ane mAnasika muzkelIomAM Arthika muzkelIo umero karatI gaI. vaLI Arthika saMkaDAzamAMthI bahAra AvavAnA ati parizrama ane "TaeNbleTa'nI Adatane kAraNe navI-navI zArIrika ane mAnasika Apattio UbhI thavA lAgI. bhalabhalA makkama mAnavInI hAma bhAMgI nAkhe tevuM A viSacakra hatuM. eka muzkelI bIjI muzkelIne vakarAvI detI hatI ane tene pariNAme muzkelIomAM vaLI navI Aphatano umero thato hato. Ave samaye uttamabhAI koI manocikitsakane batAvavA jatA hatA, tyAre emanI AsapAsanA samAjamAM paga ke pAMkha vinA keTalIye aphavAo UDavA lAgatI ane copAsa phelAtI hatI. samAjano abhigama paNa evo hato ke vyaktine TI. bI. ke kensara thAya to tene sAhajika rIte svIkArI letA hatA. e bAbata kyAreya carcAno viSaya banatI nahIM, paNa koI mAnasika bImArI thaI hoya to samAjamAM sahu ema mAne ke jarUra koI moTI garabaDa hovI joIe. AvI ajaMpAyukta mAnasika sthitimAM sAtha ke sahAro ApavAnI vAtathI to samAja dUra raheto hato, kiMtu AvI vyaktine enI pAsethI mAtra jAkAro, upahAsa ane upekSA ja maLatAM hoya che. enA cittanA jakhamane jovA-samajavAne badale e ghA vadhu UMDo karavAmAM rasa dAkhavatA hatA. mAnasika vyAdhigrastane samajavAne badale hasI kADhatA hatA. najIkanA sAthIo jAkAro ApavA mAgatA hatA. keTalAka evo upahAsa paNa karavA lAgyA ke, "juo ne ! gajA bahAranI moTI phALa bharavA gayA ane kevA barAbaranA bhoMya para pachaDAyA !" ghaTanAo paNa evI banatI ke uttamabhAI saMjogonA sakaMjAmAMthI bahAra nIkaLI zakatA nahIM. eka vAra evuM banyuM ke emane lona lAisansa para muMbaImAM davA banAvavAnI paravAnagI maLI. A mATe kemikalsanI kharIdI karavA muMbaI javuM 7 3
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDe tema hatuM. A samaye rahevAnuM to chApImAM ja hatuM. pariNAme teo vAraMvAra chApIthI muMbaI jatA hatA. Adate emane majabUra banAvyA hatA. muMbaI jevA mahAnagaramAM "emphaTeminanI goLI AsAnIthI maLI rahetI. chApImAM e goLI meLavavAnI muzkelI hatI. goLI hoya to kuTuMbanA sabhyonI hAjarIne kAraNe levAnI muzkelI hatI. paNa mohamayI muMbaI emane mATe moharUpa banI. dhIre dhIre sthiti evI AvI ke mAnasika asvasthatAne kAraNe uttamabhAInI tabiyata bagaDI. have to muMbaInI hADamArI sahana karI zake tema na hatA. A samaye pAlanapuranI hAIskUlanA emanA eka vakhatanA sahAdhyAyI jesiMgabhAIno meLApa thayo. e baMne mitro dasa dhoraNa sudhI eka ja vargamAM sAthe bhaNyA hatA, paraMtu e pachI kazo gADha saMparka rahyo nahoto. mAtra alapajhalapa koI prasaMge maLavAnuM banatuM hatuM. uttamabhAInAM lagna samaye aNavara tarIke jesiMgabhAI hatA. jesiMgabhAI atyaMta mahenatu mAnavI hatA. AsAnIthI rojanA paMdara kalAka mahenata karI zakatA hatA. vaLI emanA hRdayamAM uttamabhAI ane zAradAbahena pratye kauTuMbika lAgaNI paNa kharI. emanI bhAgIdArImAM uttamabhAIe davAonA utpAdanano dhaMdho zarU karyo. pAlanapuramAM oNphisa rAkhI. mAlane mATe muMbaI javAnI doDadhAma karavAnuM atyaMta skUrtivALA ane parizramI jesiMgabhAIne mATe saheje muzkela nahotuM. vaLI uttamabhAIne citta asvastha thatAM nAmuM lakhavAnI takalIpha paDatI hatI eTale jesiMgabhAI nAmuM paNa lakhI ApatA hatA. uttamabhAInI doDadhAma ochI thaI, paraMtu be varSanA aMte jesiMgabhAIe joyuM ke A davAnA utpAdananA vyavasAyamAM to ATalI badhI doDadhAma pachIya lAbhane badale nukasAna ja che. A anubhavane kAraNe emaNe manamAM gAMTha vALI ke davAnI lAinamAM koI barakata nathI, ane tethI emaNe bhAgIdArImAMthI chUTA thavAno vicAra karyo. jesiMgabhAI bhAgIdArImAMthI chUTA thayA, chatAM aMgata snehane kAraNe emaNe sadAya uttamabhAIne hUMpha ane zAradAbahenane hiMmata ApyAM hatAM. uttamabhAIe chApImAM emanA sALAnA makAnamAM "TriniTI' kaMpanInI ophisa kholI. 1995-1996mAM jyAre davAonA vecANanuM kAma zarU karyuM, tyAre uttamabhAI judA judA DaoNkTarone tyAM buzazarTa ane penTa paherIne jatA hatA; A samaye sthiti evI hatI ke emaNe penTa paNa sALA pAsethI uchInuM lIdhuM hatuM. Akho divasa judAM judAM gAmaDAMomAM pharavAnuM rahetuM. dhULiyAM gAmaDAMomAM penTa ghaNuM meluM thaI jatuM. rAtre zAradAbahena penTa dhoIne sUkavatA ane savAre pharI e penTa paherIne uttamabhAI emanA kAme nIkaLI jatA. e samaye dUradUranAM gAmaDAMmAM bhAgye ja koI meDikala rIprejhanTeTiva jatA 7 4
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA. nAnAM gAmaDAMmAM rahetA DaoNkTarone paNa ema lAgatuM ke emanI upekSA thAya che. AvI paristhitimAM TAI, zarTa ane penTa paherelA uttamabhAI emane maLavA jAya eTale svAbhAvikapaNe e DaoNkTarone apAra AnaMda thato hato. emanI davAono vyApaka pracAra zarU thayo hato ane ema lAgatuM hatuM ke dhIre dhIre badhuM goThavAI jaze. 'TrinipAyarIna' goLI e pILA raMganI videzI goLInA jevA raMganI ja hatI, paNa enI kiMmata mAtra be AnAnI hatI. 'iragApAyarIna' e mAtra cAra AnAmAM vecatA hatA ane 'TrinihaeNmIna' e viTAminanI goLI hatI. DaoN. bAvIzInA kahevA mujaba A davAonI kiMmatamAM dardIne pacAsa TakAno phAyado thato hato. vaLI davAnI guNavattA sAthe uttamabhAI kadI samAdhAna karatA nahIM, AthI amadAvAdanA DaoN. vIrendra dalAla ane DaoN. rAjendra dalAla 'TriniTI'nI davAo moTA jaththAmAM kharIdatA hatA. A baMne pAsethI uttamabhAIne ghaNo moTo oNrDara maLato hato. uttamabhAImAM davAnA kSetranI koI vilakSaNa sUjha hatI. bhAratamAM jo cha hajAra karoDanI davAnuM vecANa thatuM hoya to pAMca hajAra karoDanI davA mAtra DaoNkTaranA priskripzanane AdhAre vecAya che. bAkInI eka hajAra karoDanI davA sarakArI haoNspiTalomAM ane anyatra kharIdavAmAM Ave che. AthI je vyaktine A vyavasAyamAM pragati sAdhavI hoya teNe priskripzanavALI davAo banAvavI joIe. davAnA nirmANa vizenI uttamabhAInI A vicAradhArA hatI. vaLI A kSetrano anubhava ema kaheto ke AvI priskripzanavALI davAmAM be vastuno vizeSa khyAla rAkhavo joIe. eka to evI davA banAvavI ke je DaoNkTara dardIne lakhI Ape ane bIjuM e ke davA evI banAvavI ke je bIjuM koI na banAvatuM hoya. AvI 'anakaoNmana' davA banAvavAnuM valaNa uttamabhAImAM vizeSa jovA maLyuM. AvI taddana navI davA na banAvAya, to vadhumAM vadhu evI davA to bajAramAM mUkavI ja ke je videzanI bahurASTrIya kaMpanI banAvatI hoya ane bhAratamAM khUba moMghA bhAve vecAtI hoya. AnI pAchaLa uttamabhAInI eka evI bhAvanA paNa kharI ke AvI davA sastI kiMmate banAvIne tame dardIne mATe AzIrvAdarUpa paNa banI zako. uttamabhAIe AvI davA sastI kema bane tevo prayAsa karyo. pariNAma e AvyuM ke paradezamAM banatI davAo ahIM sastAmAM maLavA lAgI. eTaluM ja nahIM, paNa davAnI guNavattA jALavavA mATe paNa uttamabhAI satata jAgrata rahetA. emanA jIvana para 'empheTemina' goLInuM vyasana bharaDo laIne beThuM hatuM. eka vAra enI lata lAge, eTale mAnavI bhAgye ja emAMthI bahAra nIkaLI zake. 75
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI goLI levAnI bhUlanuM bhayAnaka pariNAma emane bhogavavuM paDyuM. mAtra noMdhapAtra bAbata eTalI ke e goLInI Adatamukti e emano sauthI moTo puruSArtha gaNAya. Ane mATe apratima nirdhAra joIe. azakyane zakya kare evuM saMkalpabaLa joIe. AdatamAMthI chUTavA mATe emaNe bhagIratha prayAsa karyo ane aMte emAMthI mukta thaI zakyA. A Adatamukti mATe sauthI vadhu to dehanI mAgaNI ane vRttionA saLavaLATa para majabUta aMkuza joIe. emaNe apAra prayatno pachI Avo aMkuza hAMsala karyo. TaeNbleTa'nI Tevane pariNAme emanA aMgata jIvanamAM ghaNA vAvaMToLa AvyA. vepArI jIvanamAM AphatonI AMdhI UThI. sAmAjika jIvanamAM tiraskAra veThavA paDyA. e TaeNbleTanA jozamAM emaNe potAnA gharanAM kuTuMbIjanone ghaNI vAra muzkelImAM mUkyAM hatAM. kyAreka AvezamAM AvIne lAMbA lAMbA kAgaLo lakhI nAkhe. kyAreka TaeNbleTa levA mATe kyAMka dUra-dUra cAlyA jAya. kyAreka polIsa sTezane jaI khoTI phariyAda kare. TaeNbleTa letA tyAre emanI AMkhonI kIkI thoDI DarAmaNI banI jatI. potAnA vartanano emane khudane khyAla raheto nahIM. emAM paNa A "TaeNbleTa'no sauthI prabaLa virodha zAradAbahena karatA hatA eTale emane sauthI vadhu sahana karavuM paDatuM hatuM. AvA Aveza ke AveganA samaye jo koI zAradAbahenane Thapako, gusso ke mArathI bacAvavA jAya to tenA para paNa UkaLI UThatA hatA. uttamabhAInAM bahena caMdanabahena vacce paDIne samajAvavAnI koziza kare, to paNa emanuM kazuM kAne dhare nahIM. marolImAM mAnasika rogonI haoNspiTalamAM emane zaoNka paNa ApyA. vicitratA to e hatI ke bahAranI vyaktione emanI A Adatano kazo khyAla na Ave. samAjamAM koIne aNasAra na Ave. mAtra emanA gharanAM sabhyone - vadhumAM vadhu to e makAnamAM rahetAM paDozIone Ano anubhava thayo hato. enI asaramAMthI uttamabhAI mukta bane tyAre emanA cittamAM khUba vasavaso paNa thato hato. ghaNI vyaktio ema mAnatI ke have zArIrika ane mAnasika rIte lAcAra uttamabhAI vepAramAM ke jIvanamAM kazuM karI zake ema nathI. AvA kALamIMDha aMdhakAramAM eka navI samasyA UbhI thaI. savAla e hato ke have chApImAM rahevuM ke amadAvAda javuM ? chApImAM pramANamAM kharca ochuM AvatuM hatuM. bIjI bAju e samaye DispensiMganI davAomAMthI 800-900 rUpiyA maLatA hatA, AthI chApI jevA gAmamAM rahevA-jIvavA mATe ATalI rakama pUratI hatI. e samaye amadAvAdamAM zrI ravIndra gAMdhI mAraphate emanI davAonA vecANanuM kAma to cAlatuM hatuM. "emphaTemina'nI Adata paNa chUTI gaI hatI. 7 6.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jiMdagInA satata khaLabhaLatA rahelAM jaLa zAMta thayAM hatAM. have e jiMdagI TharIThAma thAya tevI uttamabhAInI icchA hatI. emane ema hatuM ke ekAda varSa chApImAM vadhu rahevuM ane vyavasAyamAM sthira thavuM. amadAvAdamAM vasavATa kare to ochAmAM ocho eka hajArano kharca vadhI jAya. bIjI bAju emanAM saMtAno moTAM thatAM hatAM. emanA bhaviSyanuM zuM ? emanI keLavaNInuM zuM ? uttamabhAIne emanI mahattvAkAMkSAne kAraNe jIvanamAM ghaNI moTI kiMmata cUkavavI paDI hatI, Ama chatAM hatAza ke nirAza thavAne badale avirata mahenata karatA rahyA. AnI pAchaLa UMDe UMDe eka evI paNa bhAvanA hatI ke svapna siddha karavA mATe potAne jIvananI AkarI tApaNImAMthI pasAra thavuM paDyuM, paraMtu potAnAM saMtAnone AvI kasoTImAMthI pasAra thavuM na paDe tevuM karavuM. uttamabhAInA manamAM icchA evI hatI ke emanA moTA putra sudhI satata vidyAbhyAsamAM AgaLa vadhatA rahe. enI pAchaLa evo khyAla hato ke samaya jatAM te emanI davAnI kaMpanIno saghaLo kArobAra saMbhALI le. uttamabhAI chApImAM rahe ane sudhIrabhAI amadAvAdamAM abhyAsa karatA hoya, e saraLatAthI siddha thayuM hota, paraMtu zAradAbahenanI icchA evI ke mAtra putro ja nahIM paraMtu putrIo paNa pUrato abhyAsa kare. emane keLavaNInI tamAma taka maLavI joIe. sauthI moTI putrI mInAbahenane emaNe samAjanA virodhano pratikAra karIne paNa bhaNAvyAM hatAM. have jo teo chApImAM rahe to bhaNavA mATe amadAvAda jaI rahelI nAnI putrI nayanAbahenane hosTelamAM rahevuM paDe. vaLI be varSa pachI nAnA putra samIrabhAI paNa kaoNlejamAM javAne yogya thatAM ene paNa hosTelamAM rahevuM paDe. AthI 1968mAM amadAvAda AvavAnuM nakkI karyuM. dariyAmAM vahetA jahAjano saDha badalAya ane AkhIya dizA badalAI jAya e rIte amadAvAdathI chApI AvelAM uttamabhAI ane zAradAbahene pharI eka vAra amadAvAda javAnuM nakkI karyuM. AmAM apAra muzkelIo ane aneka paDakAro hatAM. chApInAM sagAMonI otha gumAvavAnI hatI. Arthika bhIMsamAM vadhAro thavAno hato, paraMtu baMnene mATe potAnAM saMtAnono abhyAsa e sarvoparI bAbata hovAthI pharI amadAvAda AvavAnuM nakkI karyuM. chApInI yAtanAno aMta sukhada Avyo. uttamabhAInuM sigAreTa ane TebleTanuM vyasana chUTI gayuM. amadAvAda jatA agAu zAradAbahenane zrI tAraMgA tIrthanI yAtrA karIne javAnI skUraNA thaI. pariNAme uttamabhAI ane zAradAbahena tAraMgA tIrthanI yAtrA karI AvyAM. chApIthI amadAvAda javA mATe sAmAna bharAyo, tyAre TreinanuM bhADuM bace te mATe badhA sAmAna sAthe TrakamAM besIne amadAvAda AvyAM. 7 7
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1968nA jUna mahinAmAM chApIthI amadAvAda AvyAM. amadAvAdanA maNinagaramAM kamalakuMja sosAyaTImAM uttamabhAIe makAna bhADe lIdhuM. zarUAtanI kAramI Arthika taMgIne kAraNe e divaso ghaNA dohyalA hatA. e vakhate uttamabhAI pAse davAnA nirmANanI koI phaeNkTarI nahotI eTale bIjI jagAe davAnuM utpAdana kare ane pachI pote jAte pharIne enuM vecANa kare. amadAvAdamAM gharamAM paMkho nahIM. jUna mahinAnI baLabaLatI bapore paMkhA vinA rahevAya kevI rIte ? bIjI bAju paMkho lavAya teTalA paisA nahotA. 114 DigrI jeTalI sakhata garamI hovA chatAM paMkhA vinA keTalAya divaso pasAra karyA. joke pratikULa saMjogothI parezAna thavAne badale zAradAbahena ane gharanAM sahue A paristhiti sAme kazI pharIyAda karI nahIM. Arthika saMkaDAmaNane kAraNe abhAvane sahana karavAnI Adata paDI gaI hatI. unALAnA baLabaLatA tApanA keTalAya divaso pasAra karyA bAda aMte paMkho lAvavAnuM nakkI karyuM. e samaye eka-eka AnAnI kiMmata hatI. eka Ano bacAvavA mATe zAradAbahena be sTaeNnDa dUra AvelA puSpakuMjanA sTenDa para UtarIne cAlatAM-cAlatAM ghera AvatAM hatAM. e samayanA uttamabhAInA mitromAM 'leDaralI' kaMpanImAM kArya karatA sumanabhAI, 'bAyara'mAM kAma karatA amRtalAlabhAI, 'repyukosa'mAM kAma karatA zAMtibhAI, 'gAyagI'mAM kAma karatA kAmadAra ane gujarAta laeNboreTarImAM kAma karatA rasikabhAI - jevA vyavasAyI mitro avAranavAra bhegA thatA hatA. amadAvAdanA nagarazeThanA vaMDAmAM rahetA sva. sumanabhAI mahetA ane suzIlAbahena mahetA sAthe uttamabhAIne gADha saMbaMdha hato. A badhA mitro maLavA Ave to gharamAM besADavA kyAM ? AthI bajAramAM jaIne uttamabhAI eka sopho kharIdI lAvyA. je divase gharamAM sophAno praveza thayo, tyAre jANe koI utsavano AnaMda pragaTyo. koI kImatI vastu gharamAM AvyAno ullAsa chalakAto hato. A samayagALAmAM uttamabhAInuM vAMcana to satata cAlu hatuM. vyavasAyanA vikAsanI adamya icchA eTalI ja tIvra hatI. e samayanuM smaraNa karatAM sumanabhAInAM patnI suzIlAbahena kahe che ke e vakhate amane sahune uttamabhAInA vyaktitvanI be bAbato hRdayasparzI lAgI hatI. eka to uttamabhAI kyAreya gusse thatA nahIM; ane bIjuM emanAmAM bhArobhAra namratA vasatI hatI. uttamabhAI maNinagaranA kamalakuMjanA makAnamAMthI e ja vistAranI jalArAma pArka sosAyaTImAM AvyA. ahIM 190 rU. makAnabhADuM hatuM. e samaye uttamabhAIne cAra hajAra rUpiyAnuM 'imporTa lAisansa' maLyuM hatuM. emaNe emanA eka snehIne kahyuM ke jo dasa hajAranuM lAisansa maLe to ArAmathI amadAvAdano kharco to 78
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIkaLI jAya. uttamabhAIe jAte e mATe prayAsa karyo ane dasa hajAra rUpiyAnuM lAisansa meLavyuM. A samaye jalArAma sosAyaTInA soLa naMbaranA makAnamAM uttamabhAIe eka rUma lIdhI. 14 phuTa X10 phUTanI rUma eTale uttamabhAInI anekavidha kArobAra calAvatI kacerI. ahIM emanuM oNphisanuM kAma cAlatuM hoya, mAlanuM pekiMga thatuM hoya ane taiyAra karelo mAla bahAra mokalavAmAM Avato hoya. A samaye zAradAbahena temane sakriya sAtha ApatAM hatAM ane uttamabhAInA vyavasAya para jAtadekharekha rAkhatA hatA. vIsanagara, pATaNa ane amadAvAdanA DaoNkTaro TriniTI'nI davAnI bhalAmaNo karavA lAgyA. e pachI maNinagaranI zAhaAlama vistAranI posTaoNphisa pAsenI eka jagA phekTarI mATe lIdhI. A phekTarI trikoNiyA makAnamAM hatI. keTalAke kahyuM ke AvA trikoNiyA makAnamAM phekTarI zarU na karo to sAruM, kAraNa ke trikoNiyuM makAna phekTarI mATe apazukaniyALa manAya che. uttamabhAI kyAreya zukana-apazukanamAM mAne nahIM, paNa banyuM evuM ke je divase emaNe phekTarI zarU karavA mATe A makAna lIdhuM, barAbara e ja divase eka navo, aNadhAryo jhaMjhAvAta emanA jIvanamAM AvI caDyo. madrAsanI eka kaMpanIe uttamabhAInI "TriniTI' kaMpanI para TreDamArka bhaMga mATe kesa dAkhala karyo. vidhinI vicitratA paNa kevI ? athAga prayatno bAda pragati karavAnI mAMDa suvarNa taka UbhI thaI, davAmAMthI kamANI thAya evI paristhiti sarjAI, tyAre ja TreDamArka aMge kesa zarU thayo. pariNAme madrAsanI korTamAM vAraMvAra dhakkA khAvA paDyA. dara pakhavADiye kesa mATe madrAsa javuM paDatuM hatuM. je musApharIthI atyAra sudhImAM khUba kaMTALyA hatA, e ja musApharI pharI sAme AvIne UbhI rahI ! uttamabhAI TreDamArka badalavA taiyAra hatA, paraMtu sAmA pakSanA vakIle A bAbatane potAnA 'vaTa'no prazna banAvyo. bIjI bAju uttamabhAIne thayuM ke emanI davAo vecAvA lAgI che, tyAre ja jo korTa manAIhukama Ape to karelI saghaLI mahenata para pANI pharI vaLe ! sukhano sUraja UgavAnI taiyArImAM hato ane AphatanAM kALAM vAdaLo kyAMkathI ekAeka dhasI AvyAM ane emane gherI vaLyAM. teo amadAvAdathI madrAsa jatA, sAthe vakIlane paNa laI jatA. madrAsanI adAlatanI beMca para kalAkonA kalAko sudhI besI rahevuM paDatuM hatuM. kyAreka to Akho divasa kesa nIkaLaze ke nahIM, enI rAhamAM besavuM paDe ane sAMje jAhera thAya ke kesa mulatavI rahyo che. pariNAme uttamabhAI kharcanA UMDA khADAmAM UtaratA jatA hatA. vakIlone 7 9
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ amadAvAdathI plenamAM madrAsa laI javA paDatA hatA. emanI sAthe emane paNa plenamAM javuM paDatuM hatuM. bIjI bAju madrAsa zahera pelI kaMpanInuM 'homa grAunDa (potIkuM medAna) hatuM. ene kazo vAMdho nahoto. ghaNA lAMbA samaya sudhI kesa cAlyo. uttamabhAI sAme TreDamArka bhaMgano kesa karanAra kaMpanI paNa Akhare thAkI hatI. aMte 1975mAM baMne vacce samAdhAna thayuM. uttamabhAIe "TriniTI' nAmane badale 'TorenTa' nAma rAkhyuM. jiMdagIno kevo ajAyaba khela ! aramAna siddha thavAnI ghaDI Ave ane saghaLAM aramAna rAkhamAM maLI jAya ! "TriniTI'ne nAme davA bajAramAM khyAti maLI ane tyAM ja e nAma jhUMTavAI gayuM ! mahenatanA pAyA para samRddhinI imArata caNAya ane e imAratamAM vasavAno vicAra karatA hoIe tyAre AkhI imArata dharAzAyI thaI jAya ! vidhinI kevI tarakIba ! nasIba, tAro khela kevo ajaba ! kismata, tArI kevI dagAbAjI ! TorenTa'nA nAme pharI ekaDe ekathI davA-utpAdananA vyavasAyamAM jhukAvavAno samaya Avyo. uttamabhAI rAta-divasa pustakonuM vAMcana karatA hatA. emAMthI lokonI mAMga dharAvatI davAnA utpAdanano vicAra karatA hatA. vaLI e davA bIjI koI kaMpanI bajAramAM mUke te pahelAM uttamabhAI bajAramAM mUkatA hatA. teo mAnatA ke bajAramAM bIjAo karatAM e prakAranI davA sauthI pahelAM mUkavI e paddhati navI davAne aDadhI saphaLatA apAve che ! pahelo ghA rANAno ! pahelo Ave te phAve ! jalArAma sosAyaTInA makAnamAM teo traNeka varSa rahyA. A samaye evuM banatuM ke amadAvAdanA ceka te chApInI beMkamAM jamA karAvatA hatA, AthI paisA levA mATe temane ghaNI vAra chApI javuM paDatuM hatuM. maNinagaranA nivAsa vakhate uttamabhAI potAnI najIkamAM vasatA pADozI bAbubhAI sAthe pratikramaNa karavA jatA hatA. A samaye bAbubhAInA banevI mULa kherAlu gAmanA vatanI ane amadAvAdamAM rahetA DAhyAbhAI jamanAdAsa zAha jarmsakaTara, bI-Teksa jevI davAonuM vecANa karatA hatA. dilhI ane kalakattAmAM temanI oNphisa hatI. baMgALa, dakSiNa bhArata, bihAra, hariyANA jevAM rAjyomAM emanI davAonuM vyApakapaNe vecANa karatA hatA. uttamabhAIe TorenTa vatI bhAratanAM judAM judAM rAjyomAM zrI DAhyAbhAI zAhane vecANa karavAnI darakhAsta mUkI, paraMtu DAhyAbhAIe kahyuM ke emane AvI DaoNkTaranA 'priskripzana' para vecAtI davAonA vepAramAM rasa nathI. A sAMbhaLI uttamabhAI thoDA nArAja thayA, paraMtu nAsIpAsa na thayA ane satata prayAso cAlu rAkhyA. chevaTe DAhyAbhAI zAhe eTalI vAtano svIkAra karyo ke dilhI ane kalakattAmAM tamAruM vecANa huM 8 0
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhALIza. ane pariNAme "TorenTa'nI davAo gujarAtanI bahAra samagra dezamAM phelAvA lAgI. uttamabhAInA maNinagaranA jalArAma sosAyaTInA gharamAM pahelI vAra phrIjha AvyuM tyAre AnaMda-AnaMda chavAI gayo hato. eka samaye amadAvAdanA kALajhALa tApamAM paMkhA vinA calAvavuM paDatuM hatuM. jyAre have gharamAM phrIjhanuM Agamana thayuM, te ghaTanA sahune mATe utsavarUpa banI. A samaye uttamabhAInA jIvanamAM pArAvAra Arthika viTaMbaNA hatI, paraMtu teo kuTuMbane mATe sAro evo samaya phALavI zakyA. mahAbaLezvara, mAtherAna, Abu, giranAra, pAlItANA jevAM sthaLoe teo kuTuMbane laIne pharavA jatA hatA. kyAreka AkhuM kuTuMba sAthe maLIne sinemA jovA jatuM hatuM. dhIre dhIre davAnA vepArathI AmadanI thatI hatI ane pariNAme Arthika sadhdharatA AvatI jatI hatI. uttamabhAI avanavI davAonA utpAdanamAM DUbelA ja rahetA hatA. emanI pAse mUDI nahIM, AthI moTI rakama kharcIne davA taiyAra karavAne badale hajAra ke be hajAra rUpiyA kharcIne navI-navI davAo bajAramAM mUkatA gayA. kyAreka uttamabhAInI zArIrika asvasthatA joIne emane zAradAbahena nA pADe to paNa uttamabhAI navI-navI davAo banAvatA hatA. emaNe TrAkvilAijharanI TaeNbleTa banAvI ane emAMthI paNa thoDI kamANI karI. e pachI emaNe bIjI be TaeNbleTa bajAramAM mUkI. eka hatI "Trinibiyama' ane bIjI hatI "TrinispAjhamIna'. A davAo taiyAra karI bajAramAM mUkavA pAchaLa uttamabhAInuM bhejuM AbAda rIte kAma karatuM hatuM. teonA vyavasAyanA mukhyatve traNa siddhAMta hatA. pahelI vAta to e ke vyApAra pUrI niSThA ane prAmANikatAthI karavo. 'kaTa' ke 'kamizana'no rivAja A vyavasAyamAM sarvatra phelAyo hato, tema chatAM teo enAthI haMmezAM dUra rahyA. bIjo siddhAMta evo hato ke je davAno upayoga bahoLA pramANamAM thato hoya tevI davA taiyAra karavI. trIjo siddhAMta e ke e prakAranI davA banAvavI ke je davA mAMDa eka-be kaMpanI ja banAvatI hoya. vaLI davAnI guNavattA jALavavI, paraMtu e ja prakAranI bIjI kaMpanInI davA karatAM tenI kiMmata atyaMta sastI rAkhavI. Trinibiyama' ane "TrinispAjhamIna' e TaeNbleTsa kiMmatamAM eTalI sastI hatI ke amadAvAdanA eka DaoNkTare emane be lAkha TaeNbleTsano oNrDara Apyo. uttamabhAIne mATe A eka ghaNI moTI ghaTanA hatI, kAraNa ke Ane pariNAme emano amadAvAdano eka varSano kharca nIkaLI gayo. A davAmAM amadAvAdamAM koI temanI harIphAI kare tema nahotuM. aneka jhaMjhAvAto sahana karyA pachI 81
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsanA pagathAre paga mUkatA hatA. nasIbe jIvanane eTalI badhI vakhata phaMgoLyuM hatuM ke uttamabhAIne dahezata to hatI ke koI navI Aphata na jAge to sAruM ! bIjI bAju game teTalI harakato Ave, paNa svapnasiddhi meLavyA vagara medAnamAMthI haTavuM nathI, evo makkama niradhAra paNa hato. taLeTImAM UbhA rahIne uttuMga zikharo nihALavAthI ke parvata 52nA mArganI carcAthI tamAruM dhyeya siddha nahIM thAya. Ane mATe to kSaNabharano pramAda karyA vinA ArohaNa zarU karavuM joIe. uttamabhAI dhyeya ane dhairyanuM pAtheya laIne ArohaNa karI rahyA hatA. 121 82
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkho nirAzAmAM eka amara AzA sukhamAM sAthI sahu koI ! duHkhamAM maLe na koI ! sukhamAM badhA ApaNA sAthIsaMgAthI banatA hoya che. sagAMvahAlAM ane sAmAnya laTakatI salAmanI oLakhANa dharAvanArA paNa sukhanA divasomAM sAtha ApatA hoya che. duHkhanA divaso evA dohyalA hoya che ke duHkhI mANasane eno potAno paDachAyo paNa sAtha Apato na hoya tevuM lAge che ! AsapAsa-copAsathI haiyuM karI nAkhe tevo upahAsa uttamabhAIne maLato hato. anyanA uSmAbharyA sAthane badale ghora upekSA ja hAtha lAgatI hatI. Ama chatAM uttamabhAInA dilanI dhagaza evI hatI ke emanA jozane, emanA dhyeyane koI Apatti ke avarodha rokI zake tema nahotAM. uttamabhAInA hRdayamAM AzAno amara dIvo pragaTato hato. mahAtmA gAMdhIjIe kaheluM eka vAkya uttamabhAInA cittamAM ghUmatuM hatuM ke "AzA amara che, tenI ArAdhanA kadI niSphaLa nathI jatI.' eka dRSTie joIe to jIvanamAM siddhinuM prabhAta Ugaze evI hRdayamAM UMDe UMDe chupAyelI AzAe ja uttamabhAIne aharniza karmaniSTha rAkhyA. teo ema mAnatA hatA ke eka vAra pote jarUra agraNI udyogapati thaze. 1958mAM uttamabhAIe jyAre TrinipAyarIna' nAmanI davA bajAramAM mUkI, tyAre AmAM nasIbe dhAryo sAtha Apyo nahIM, Ama chatAM teo eTaluM to sAbita karI zakyA ke davAnA vyavasAyanI emanI pAse AgavI sUjha che ane davAnA utpAdanathI teo napho raLI zake tema che. emanI agAunI niSphaLatAo joIne emane sadaMtara niSphaLa mAnavI gaNanArI vyaktio potAnA abhiprAya aMge vicAramAM paDI gaI ! A samaye uttamabhAI goregAMvanI AI.Ara.AI. kaMpanImAM lona lAisansanA dhoraNe davAo banAvatA hatA. A samaye zAradAbahena davAonuM pekiMga karatAM hatAM. muMbaImAM rahIne emaNe vepAra kheDavAno prayAsa karyo, paraMtu karoDapati thavAnI kalpanA karatA uttamabhAI 'roDapati' thaI gayA ! tabiyatane kAraNe emane muMbaInI doDadhAma paNa phAvatI nahotI. manomana ema paNa lAgyuM ke potAne mATe muMbaI zahera phaLadAyI nathI, AthI amadAvAdamAM davAonuM utpAdana zarU karyuM. Ave samaye Arthika bhIMsa emanA aMtaramAM khUba akaLAmaNa jagAvatI hatI. koI vAra UMDA vicAramAM sarI paDatA to kyAreka ema mAnatA ke A saMjogo to mArA pUrvabhavanI leNadeNa samAna hovA joIe. Aje ene cUkavI rahyo chuM. hRdaya para upekSA, avagaNanA ane upahAsathI thayelA AghAtane 'leNuM cUkavIe chIe" 83
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ujaLI AvatIkAlano dRDha saMkalpa
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ evo bhAva rAkhIne haLavuM karatA hatA, ane UjaLI AvatIkAla mATe pharI mahenata karavA sajja thatA hatA. prAraMbhamAM uttamabhAI pAse davAnuM utpAdana karavA mATe koI phaeNkTarI nahotI. pahelAM muMbaInI phekTarImAM davA taiyAra karAvatA hatA. pachI lona lAisansathI amadAvAdanA oDhava vistAramAM davAnuM nirmANa karavA lAgyA ! amadAvAdathI chApI gayA pachI chApImAM davAonA pArsalanuM pekiMga karatA. amadAvAda AvIne potAnA paricita DaoNkTarone maLatA hatA ! samayanuM vaheNa badalAya che. paristhitino raMga palaTAya che. lAkho nirAzAmAM paNa amara AzA chupAI che ema mAnanArA uttamabhAInA jIvanamAM AzAnuM eka kiraNa phUTe che. 1965mAM uttamabhAIe "TrinikAma' nAmanI mAnasika roganI 'TaeNbleTa' banAvavAno vicAra karyo. emane lAgyuM ke have A davA bajAramAM mUkavAno yogya samaya AvI cUkyo che. A samaye "eskeepha" (smitha klAina enDa phrenca phArmA limiTeDa) nAmanI eka bahurASTrIya kaMpanI beMgaloramAMthI sijhophreniyAnA mAnasika roga mATe "eskejhIna' (Eskazine) TaeNbleTa banAvatI hatI. mAnasika roganA dardIne rojanI AvI traNa goLI levI paDatI hatI. sijhophreniyA eka evo roga che ke je saMpUrNa maTato nathI, paraMtu A davAthI dardIne asarakAraka rAhata thAya che. "eNskeepha' kaMpanInI AvI eka TaeNbleTa copana paisAmAM AvatI hatI, enI sAme uttamabhAIe mAtra aDhAra paisAmAM eka goLInA hisAbe "TrinikAma' TaeNbleTa bajAramAM mUkI. enI vizeSatA e hatI ke enuM utpAdanakharca ghaNuM ochuM hatuM ane tethI ochI harIphAI hoya evI davA sastI kiMmate bajAramAM mUkavAnI uttamabhAInI paddhati AmAM kAmayAba banI. mAnasika dardIo mATenI goLInI guNavattA jALavavI atyaMta mahattvanI gaNAya che, kAraNa ke mAnasika roganA dardI mATe DaoNkTara pacAsa rUpiyAvALI davA lakhe ke so rUpiyAvALI davA lakhe, temAM bahu taphAvata hoto nathI, kiMtu asarakAraka guNavattAvALI davA hoya te jarUrI che. vaLI mAnasika rogonA niSNAta DaoNkTaro AvI guNavattAvALI davAono Agraha rAkhatA hoya che. Ama kiMmatamAM sastI ane guNavattAvALI 'TrinikAma' TaeNbleTathI uttamabhAIe A kSetramAM navo prayoga karyo. pitAnA avasAna bAda uttamabhAInA bhAgamAM potAnA gAma mahemadapurAnuM makAna AvyuM hatuM. potAnA bApadAdAnuM mahemadapurAnuM A makAna emaNe vecI 85
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAkhyuM. emAMthI cha hajAra rUpiyA AvyA ane te "TrinikAma plasanA utpAdana ane pracArakAryamAM nAkhyA. pahelAM uttamabhAInI davAo evI hatI ke jenA pracAra mATe emane Thera Thera pharavuM paDatuM hatuM. judA judA aneka DaoNkTarone maLavuM paDatuM hatuM, paraMtu have 'TrinikAma" jevI davA mATe mAtra mAnasika rogonA spezyAlisTa DaoNkTarane ja maLavAnuM rahyuM. pariNAme cAra-pAMca DaoNkTaronI mulAkAta laI le eTale temanuM mulAkAtakArya pUrNa thaI jatuM. ghaNA DaoNkTarone maLavAnI jarUra rahI nahIM. pariNAme maryAdita kSetramAM saghana kArya karavAnI anukULatA sadhAI gaI. TrinikAmanA vecANamAM sAro evo napho thato hato. "TrinikAma' zarU karI eTale mahine AsAnIthI doDha-be hajAra maLavA lAgyA ane pariNAme uttamabhAIne mATe AjIvikAno prazna sahelAIthI UkalI gayo. sijhophreniyA mATe "TrinikAma' asarakAraka hatI, paraMtu enI ADaasara rUpe A TaeNbleTa lenArane zarIramAM dhrujArI AvatI hatI. AvI dhrujArI aTakAvavA mATe DaoNkTaro TrinikAmanI sAthe "pesiTena' nAmanI 'TaeNbleTa" ApatA hatA. Ama DaoNkTarone A dardamAM ekasAthe be 'TaeNbleTa' ApavI paDatI hatI. vaLI mAnasika roganA dardIne ATalI badhI 'TaeNbleTa' levAnI muzkelI paDatI hatI. davAonA abhyAsI uttamabhAI A samasyA para vicAra karavA lAgyA. kaMIka evuM zodhuM ke jemAM mArI maulikatA hoya ane enA para mArI saphaLatA sarjAya. teo jANatA hatA ke davAnirmANanA kSetramAM tIvra harIphAI che. e harIphAImAM TakavA mATe cIlAcAlu paraMparAgata paddhatine badale bhinna paddhati apanAvIe to ja vikAsanI haraNaphALa bharAya. emaNe joyuM ke sijhophreniyAnA dardIne DaoNkTara be davA lakhI Ape, temAM ghaNI vAra eka davA maLatI hoya che ane bIjI davA nathI maLatI. eka kaMpanI eka davA banAvatI hatI ane bIjI kaMpanI bIjI davA banAvatI hatI. vaLI A be davA judI judI hovAthI dardIne kiMmata paNa vadhAre cUkavavI paDe che. Ane badale A baMne davAnuM kaoNmbinezana' karIe to ! baMnene eka ja goLImAM samAvIe to ! Ama thAya to be davAne badale eka davA pracAramAM Ave ane dardIne dareka rIte rAhata thAya. eka davA maLe ane bIjI na maLe te muzkela paristhitimAMthI UgarI jAya. be goLI levAnI jhaMjhaTa rahe nahIM. vaLI sauthI vadhu to AvuM be goLInI asara eka ja goLI rUpe ochA paise dardIne maLI rahe. uttamabhAIe A vicArane amalamAM mUkyo. uttamabhAI pustako vAMcavA lAgI gayA. adyatana saMzodhanono abhyAsa karyo. emanI maulika sUjhe emanA mAnasamAM 86
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ evo vicAra jagADyo ke e baMne TaeNbleTanuM "kaoNmbinezana' taiyAra karIne eka goLI bajAramAM mUkvI. AthI navIna prayoga rUpe ane potAnA abhyAsasaMzodhananA paripAka rUpe uttamabhAIe "TrinikAma plasa" nAmanI TaeNbleTanuM nirmANa karyuM. AnA mATe sArI evI rakamanI jarUra hatI. have e rakama lAvavI kyAMthI ? vyavasAyanI navI dizA hAtha lAgI hatI, paNa emAM kArya karavA ane emAM pragati sAdhavA mATe emanI pAse pUratI rakama nahotI. Akhare dhaMdhAnA vikAsane mATe sAhasa karavAno vicAra karyo. sAhasikane ja siddhi vare. lusA me elakoTanA e zabdo emanA jIvanamaMtrarUpa hatA - 'I am not afraid of storms, for I am learning how to sail my ship.' uttamabhAI mAnatA hatA ke samartha buddhi viziSTa kAryano prAraMbha kare che, paNa parizrama ja ene pAra pADe che. kAranI Arthika bhIMsa vacce paNa uttamabhAIe saheje DagyA vinA potAnI mahenata cAlu rAkhI. koI ajANyA pAse to emaNe kyAreya mAgaNI karI nahotI. najIkanA paricito pAse kvacit AzAbharI mAgaNI karI, to koIe madada karavAno lezamAtra utsAha dAkhavyo nahoto. have anyanA sAtha ke sahayoganA mRgajaLanI pAchaLa doTa mUkIne samaya veDaphavAne badale pote ja mUDI UbhI karIne vyavasAyamAM pragati karavA lAgyA. pArakI AzA para parAvalaMbI rahevuM zA mATe ? | uttamabhAInA saphaLa vyavasAyI jIvananuM AraMbhabiMdu "TrinikAma plasa" nAmanI TaeNbleTa banI. emane mATe Arthika rIte "plasa" ApanArI, sadhdhara karanArI TrinikAma plasa" banI. A prayatna emanI sUjha-bUjha ane pratibhAno pUrNa paricaya ApanAro banI rahyo, paNa emanI sUjhanA "plasa'no paNa sarvane khyAla Avyo. A samaye emanI oNphisa chApImAM hatI. chApImAM 'Draga lAisansa' laIne tyAM mAla mukAvatA hatA. be varSa sudhI amadAvAdamAM kAma karyuM, paraMtu oNphisanA kharcAthI bacavA chApImAM oNphisa rAkhI hatI. TUMkI mUDIe haraNaphALa bharanAra pAse kharcanI sAvadhAnI joIe. karakasarane samRddhinA vRkSanuM khAtara mAnatA hatA. uttamabhAIe kharcanI lakSmaNarekhA jALavIne vikAsanI maMjhila bhaNI AgekUca karavAno nirdhAra karyo hato. teo amadAvAdamAM rahIne davAnA oNrDara bhegA karatA ane pachI chApI jaIne davAo mokalatA. 1996-97mAM uttamabhAIe pote banAvelI 20,000/- rUpiyAnI davAonuM vecANa karyuM. pachInA varSe A davAno vepAra vadhAravA mATe gAmaDe gAmaDe pharyA. pariNAme 1967-68mAM kula ,000/- rUpiyAnI davAnuM vecANa thayuM. 87.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama eka ja varSamAM traNagaNuM vecANa karavAnI siddhi meLavI zakyA. TrinikAma plasa' uttamabhAInI davA-vepAranI sUjhane batAvI gaI. uttamabhAI emanA jIvanakALa daramyAna jyAre jyAre "TrinikAma plasanI vAta karatA tyAre emanA caherA para judI ja camaka tarI AvatI hatI. nirAzA ane niSphaLatAmAMthI bahAra nIkaLIne saphaLatAnI keDI kaMDAranArI A davAe emanA AtmavizvAsa para maMjUrInI mahora mArI ane eno ja uttamabhAIne AnaMda hato. saphaLatAnI cAvI parizrama che, paNa keTalAka loko te cAvI vAparavAne badale tALuM toDI nAkhatA hoya che. dhIre dhIre uttamabhAInI Arthika bhIMsa haLavI thaI hatI, paraMtu jaMgI sAhasa karAya evuM Arthika pIThabaLa hajI emanI pAse nahotuM. ekale hAthe virATa mahAsAgaramAM khepa karatA jhajhUmatA nAvika jevI temanI sthiti hatI. pragatinI rAha para teo makkama pagale AgaLa vadhI rahyA hatA. jema jema pragatino AMka UMce jato hato, tema tema uttamabhAInA aMtaramAM rahelo zraddhAno dIvo vadhu prakAzamAna banI rahyo. 1972-73mAM "TrinikAma plasa bajAramAM mUkI ane pachInA varSe ja enuM cAragaNuM vecANa thayuM. 4,47,000/- rUpiyAnuM vecANa thatAM A eka ja davAe uttamabhAInI sUjha, anubhava ane dUraMdezIno purAvo Apyo. pachInuM 1973'74nuM varSa e yazasvI varSa banI rahyuM. A varSe 7,80,000/- rUpiyAnuM vecANa thayuM. 1974-75mAM to emanI davAonA vecANano AMkaDo agiyAra lAkhane AMbI gayo. uttamabhAInI AtmazraddhA vadhatI hatI. emanA lalATe niSphaLatAnA lekha lakhAyelA che ema mAnanArAo emanI A saphaLatAne Azcaryacakti banIne nihALI rahyA ! 88
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragatinA pagathAre samagra bhAratamAM "TrinikAma plasano jhaDapI pracAra thAya te mATe uttamabhAIe avirata prayAsa karyo. A vyavasAyanI koThAsUjha dharAvanArA uttamabhAI jANatA hatA ke jhaDapI pracAra e enI ardhI saphaLatA che, kAraNa ke bIjI kaMpanIo enuM ATaluM badhuM vecANa joIne ekAda varSamAM enA jevI davA bajAramAM mUke tevI pUrI zakyatA hatI. A davAnA pracAra mATe uttamabhAI muMbaI gayA. AvI navI ane nAnI kaMpanIno mAla levA koNa taiyAra thAya ? bIjI bAju DaoNkTaro A davAnI dardIne himAyata kare, paNa te davAnI dukAnamAM maLatI na hoya to kazo artha na sare. AthI badhA mahattvanA vistAromAM ane dukAnomAM A davA jhaDapathI pahoMcI jAya te jarUrI hatuM. uttamabhAI tarapha sneha dAkhavanAra vikhyAta manocikitsaka DaoN. vrajalAla ena. bagaDiyAne uttamabhAI maLavA gayA. DaoN. bagaDiyAe emanI davAnAM vakhANa karyo, kAraNa ke teo dardInI dRSTie vicAranArA DaoNkTara hatA. ATalI sastI kiMmatanI chatAM sArI guNavattAvALI davAnuM utpAdana karavA mATe emaNe uttamabhAIne abhinaMdana ApyA. uttamabhAIne emanA parizramanuM vaLatara maLyuM hoya tema lAgyuM. varSothI prekTisa karatA AvA anubhavI ane nAmAMkita DaoNkTaranI prazaMsA e emane mATe moTA puraskArarUpa hatI. vaLI uttamabhAInI vyAvasAyika pramANikatA paNa DaoN. bagaDiyAne pasaMda paDI hatI. bIjI bAju sijhophreniyA mATe "eskeepha' nAmanI bahurASTrIya kaMpanInI davA jaMgI vecANa dharAvatI hatI. ene "TrinikAma plasa'nI caDatI kaI rIte sahana thAya ? AthI e kaMpanIe evo pracAra karyo ke jo be davAonuM mizraNa thaI zakatuM hota to te ame kyAranuMya karyuM hota, AthI AvA saMyojana(kaoNmbinezana)mAM TakAupaNuM (sTebiliTI) nathI. Avo ghaNo pracAra TorenTa sAme ane davA sAme thayo, paraMtu uttamabhAI davAnuM TakAupaNuM (sTebiliTI) ane guNavattA baMne sAbita karI cUkyA hatA. A samaye davAno pracAra karavo muzkela hato. teo kyAMka jAMgaDa mAla paNa mUkatA. kyAreka to emaNe dukAnadArone parANe jAMgaDa mAla Apyo hato. A kSetranA pratiSThita DaoNkTaroe "TrinikAma plasa'nI guNavattAnAM vakhANa karatAM kahyuM ke A to videzI davAnI guNavattAnI barAbarI kare tevI TaeNbleTa che. koI niSNAtoe kahyuM ke ame ghaNA samayathI AvI davAnI rAha jotA hatA ane tame laI AvyA ! eNskeepha kaMpanInI baMne goLInI kiMmata 88 paisA thatI hatI, 8 9
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2485 ane samarpaNa rent rrent yg torrent X torrent Xtorrent Brorrent torrent forrent torre
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre TorenTe "TrinikAma plasa" kADhI te mAtra 18 paisAmAM maLatI hatI. AkhA bhAratamAM davAno pracAra karavAnuM uttamabhAInuM svapna hatuM. "TrinikAma plasa'nA e vakhate bahu ochA vikalpa hatA, AthI A goLIno koI vikalpa (sansTiTyUTa) AvI jAya te pahelAM eno badhe pracAra karavAnI ane pahoMcADavAnI jarUra hatI. uttamabhAI sAme svapna sAkAra thavAnI ghaDI AvI. jiMdagImAM Aja sudhI emaNe aneka Aphatono sAmano karyo hato, keTalIya mathAmaNo karI hatI. cArlsa bIarDanAM e vAkyo emanA cittamAM guMjatA hatA - "When it is dark enough, you can see the stars." Ama aMdhakArabharyA samayamAM paNa AvatIkAlanA sonerI samayanI emanI jhaMkhanA sAkAra thavAnI kSaNo AvI. Ane mATe zrI bI. vI. paTela nAmanA Draga kamizanara pAse lona lAisansa levA gayA. uttamabhAIe khAtarI ApI ke be varSamAM teo phekTarI UbhI karI deze. zrI bI. vI. paTelanA nAyaba adhikArI zrI ema. sI. desAI hatA ane emane uttamabhAI pratye sAhajika sneha hato. pariNAme uttamabhAIne lona lAisansa maLyuM ane amadAvAdamAM utpAdana zarU karyuM. A samaye ghare phona nahIM. phekTarImAM phona hato, ethI muMbaIthI jarUrI kemikalsa phona karIne maMgAvI letA hatA. pariNAme muMbaInA AkarA ane yAtanApUrNa dhakkA baMdha thayA. muzkelIonA kALamIMDha aMdhakAramAM paNa koI ne koI pathadarzaka dIvo maLI jAya, ema muMbaImAM 'kAMtilAla bradharsa' pAsethI kemikalsa levAnuM uttamabhAIne anukULa AvyuM. "kAMtilAla bradharsa' mAla para thoDo vadhu napho letuM, paraMtu mAlanA paisA be-traNa mahine Ape to paNa cAle. paisA meLavavAnI koI adhIrAI ke utAvaLa kare nahIM. vaLI e mAgelo mAla tarata Ape. bIjI bAju uttamabhAI paNa nakkI karelI samayamaryAdAmAM paisA cUkavI ApatA hatA, AthI baMnene parasparano vyavahAra anukULa AvI gayo. uttamabhAI potAnI davAo mATe je kemikalsa maMgAve te paNa sAva anokhAM hatAM ane tethI evAM kemikalsa pUrA pADavAmAM 'kAMtilAla bradharsane paNa AnaMda Avato hato. "TrinikAma plasane bhavya saphaLatA maLI. muMbaImAM saphaLatA meLavavA koI paNa davAne ochAmAM ochuM eka varSa lAge enA badale pahelA ja mahine enuM vecANa AvavA lAgyuM. koI DaoNkTare A davA mATe dhanyavAda ApyA, to koIe enI TIkA paNa karI.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAIe ghaNI AzA sAthe kalakattAnI eka vyaktine ejansI ApIne sTokisTa' banAvyo. ene kalakattA mAla mokalyo paNa choDAve nahIM. uttamabhAIe AnI tapAsa karI to khabara paDI ke kalakattAmAM kAM to baMgALI kaMpanInI davAo cAle athavA to videzI kaMpanInI davAo vecAya. Ave samaye "TrinikAma plasa' jevI uttamabhAIe amadAvAdamAM banAvelI davA vaLI koNa vece ? AthI pelA sTaoNkisTe davAono oNrDara Apyo kharo, paNa AvelI davA choDAvIne lAvyo nahIM. have karavuM zuM ? uttamabhAIe sUjha ane sAhasabharyo eka vicAra karyo. emaNe tapAsa karI ke baMgALamAM manocikitsaka tarIke konI sauthI vadhu khyAti che ? emane jANa thaI ke kalakattAnA DaoN. dInAnAtha ena. nAndInI manocikitsAnA kSetramAM vizALa khyAti hatI. samagra baMgALanA zreSTha sAikiyATrisTa tarIke emanI gaNanA thatI hatI. uttamabhAIe emane maLIne potAnI davAno pracAra karavAno vicAra karyo. teo mulAkAta mATeno samaya laIne DaoN. nAndIne maLavA gayA. DaoN. nAndInA nAmanI nIce traNathI cAra lITI to DigrIonI hAramALAnI jovA maLe. paNa vyavahAra ane svabhAvamAM juo to sAva saraLa vyakti hatA. emanuM hRdaya paNa saMta jevuM ! atyaMta premALa ane bhAvanAsabhara ! uttamabhAI emane maLavA gayA. DaoN. nAndIe emane emanI mulAkAtano zo hetu che ema pUchavuM. uttamabhAIe kahyuM ke emaNe "TrinikAma plasa' nAmanI davAnuM utpAdana karyuM che. emAM be davAnuM mizraNa karyuM che. AvA saMyojanavALI bIjI koI davA nathI. vaLI enI kiMmata paNa atyaMta sastI rAkhI che ! mAtra 18 paisAnI eka goLI ! uttamabhAIe vadhumAM kahyuM, "Apa to A viSayanA eka agraNI vidvAna cho eTale AzA rAkhuM chuM ke Apa A davAnuM mahattva samajI zakazo." DaoN. nAndI to A prakAranI davA joIne khuzakhuzAla thaI gayA. emaNe uttamabhAIne kahyuM, "uttama kAma karyuM che, uttamabhAI tame. ghaNA vakhatathI huM AvI koI davAnI rAha joto hato, paNa koI banAvI zakyuM nahIM. tame sAhasa karyuM ane saphaLa thayA tene mATe hArdika abhinaMdana. tamArI A davA ahIM maLe che ne ?" uttamabhAI kaI rIte kahI zake ke chellA be mahinAthI mAla mokalyo che, 9 2
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu sTaoNkisTa mAla ja choDAvato nathI. emaNe acakAtA avAje kahyuM, "Ama to banatAM sudhI ahIM davA maLe che, paNa Apa traNeka divasa bAda dardIone A davA lakhI Apajo, jethI te davA AsAnIthI badhe sulabha thaI zake." - DaoN. nAndIe AvatIkAlanI rAha jovAne badale tarata ja A davA lakhavAnuM zarU karyuM. Deijha meDikala jevI jANItI dukAnoe dardIo AnI tapAsa karavA lAgyA. atyAra sudhI kalakattAnI kaMpanI uttamabhAIno mAla TrAnsaporTamAMthI choDAvatI nahotI, eNe tarata ja pArsala choDAvyuM. judI judI dukAnomAM jhaDapathI davA pahoMcADI ane kalakattAmAM pahele mahine sAta hajAra rUpiyAnI davAonuM vecANa thayuM. kalakattAmAM koI mANasane potAnA pratinidhi tarIke rAkhavAno uttamabhAIe vicAra karyo. AnuM kAraNa e ke kalakattAmAM AvavuM hoya to be hajAranI plenanI TikiTa thAya. rahevAnA, hoTalanA, UtaravAnA ane jamavAnA badhA maLIne pAMca hajAra thAya. Ama sAteka hajAra kharcIne kalakattA AvavuM ke pachI koI mANasane rAkhIne kAma calAvavuM ? emaNe akhabAramAM A mATe jAherakhabara ApI. pote phAivasTAra hoTalamAM UtaryA. sahunA inTaravyu lIdhA. AzcaryanI hakIkata e banI ke baMgALamAM eTalI badhI garIbAI ke loko 200300 rUpiyAmAM paNa nokarI karavA taiyAra hatA. A joIne uttamabhAIe vicAryuM ke jo eka ja vyakti rAkhIe ane te ayogya nIvaDe to mahine cAra-pAMca hajAranuM nukasAna thAya. ene badale thoDA vadhu lokonI nimaNUka karIe. vaLI kalakattAnuM senTara evuM hatuM ke jyAM emaNe emano killo majabUta karavAno hato. baso rUpiyAmAM vyakti kAma karavA taiyAra hoya to dasa mANaso rAkhatAM mahine kharca be hajAra rUpiyAno Ave. vaLI potAnI davAnuM jhaDapI vecANa jotAM ATalI rakama kazI visAtamAM nahotI. Ama eka-bene badale cha vyaktionI baso rUpiyAnA pagAre uttamabhAIe nimaNUka karI. evAmAM ema. caudharI nAmanA eka sajjana maLavA AvyA. atyaMta vivekI. koI chApAnA taMtrI paNa rahI cUkelA. sAthe meyaranI bhalAmaNaciThThI hatI. uttamabhAIe kahyuM, "cha vyaktionI pasaMdagI karavAnI hatI te thaI cUkI che, mATe mApha karazo." pelI sAtamI vyaktie kahyuM, "sAheba, tame mane je Apazo te maMjUra che, paNa mane ApanI kaMpanImAM rAkho." uttamabhAIne emano vinaya sparzI gayo. vaLI 9 3
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ kapaDAM paNa apa-Tu-DeTa paherelAM hatAM. uttamabhAIe emanI nimaNUka karI. banyuM evuM ke agAu je cha vyaktionI nimaNUka karI hatI, te thoDo samaya kAma karIne nokarI choDIne anyatra jatI rahI. jyAre sAtamA AvelA zrI caudharIe eka bhAInI mAphaka kalakattAmAM uttamabhAIno kArobAra saMbhALyo. emaNe khUba jhaDapathI dhaMdhAno vikAsa karyo ane eka mahinAnuM pAMca lAkha rUpiyAnuM vecANa thavA lAgyuM. uttamabhAI tarapha prema ane sanmAnanI lAgaNI rAkhatA uttamabhAIne tabiyatane kAraNe zrI caudharI emane kalakattA sudhI dhakko khAvAnI haMmezAM nA pADatA hatA. mAtra eTaluM ja pUche ke tame A mahine keTaluM vecANa iccho cho ? ane teo teTaluM vecANa karIne vigata mokalI ApatA hatA. kalakattAnI saphara uttamabhAIne phaLadAyI nIvaDI. eka to DaoN. nAndI jevA niSNAta ane nAmAMkita DaoNkTarano sahayoga maLyo. teo dardIne ATha-dasa davA lakhI Ape ane ethI dardI e davA eka jagyAe na maLe to bIje levA jAya paNa kharo. e ja rIte rIprejhanTeTiva tarIke caudharI jevI niSThAvAna ane DaoNkTaromAM priya evI vyakti maLI gaI. caudharInAM patronuM lakhANa paNa eTaluM ja suMdara, ane tene kAraNe pazcima baMgALa ane pUrva bhAratamAM uttamabhAInI davAo moTA pramANamAM vaparAvA lAgI. vaLI sAro evo napho hovAthI kamANI paNa thavA lAgI. "TrinikAmamAM jamAvelI AbarU "TrinikAma plasamAM bamaNI banI gaI. TorenTa kaMpanI 'plasa' thaI gaI. khUba jhaDapathI samagra dezamAM davA pahoMcADavAnI hovAthI uttamabhAI cheka paMjAba sudhI jaI AvyA. kyAreka tabiyata barAbara na hoya to zAradAbahena paNa sAthe jAya. aThavADiyuM koI najIkanA havA khAvAnA sthaLe jAya ane bAkInuM aThavADiyuM kAma kare. e pachI pote ekalA dilhI jaI AvyA. e samaye koI navI davA pracAramAM mUkavAnuM nAnI kaMpanIne mATe gajA bahAranuM gaNAtuM hatuM, jyAre uttamabhAIe prathama mahine ja AmAM saphaLatA hAMsala karI. | uttamabhAIe vyavasAyano prAraMbha gAmaDAMothI karyo hato. AthI teo gAmaDAMne kyAreya bhUlyA nahIM. dUra-dUranAM gAmaDAMmAM javA mATe moTaranI jarUra paDe. bIjI bAju evo paNa vicAra hato ke have amadAvAdamAM koI makAna levuM, paNa makAna karatAM moTara vadhu jarUrI lAgI. emaNe 1970mAM tera hajAramAM 'sekanDa henDa embeseDara kAra lIdhI. A embeseDara emane ghaNI zukaniyALa nIvaDI. emAM pharIne khuba vepAra karyo. gADI kyAreya herAna kare nahIM ke brekaDAuna 9 4
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya nahIM. e pachI navA moDelanI gADIo AvatAM Akhare e zukaniyALa embeseDarane uttamabhAIe bhAre haiye vidAya ApI hatI. uttamabhAIe gADI lIdhI, paNa pachI gAmaDAMmAM javAnuM na banyuM. zaheromAM ja "TrinikAma plasa'no eTalo badho pracAra thayo ke na pUcho vAta. AthI e davA satata maLatI rahe te jarUrI hatuM. vaLI nAdurasta tabiyatane kAraNe gAmaDAMo khUMdavAnuM mokUpha rAkhavuM paDyuM. - kalakattAnI saphaLatA pachI pUnA gayA. pahelAM to Agraha karIne vepArIne emanI davAo ApavI paDatI hatI, paNa "TrinikAma plasa" Akho mAhola badalI nAkhyo. pUnAmAM paNa pahelA ja divasathI niSNAta sAikiyATrisTa emanA priskripzanamAM "TrinikAma plasa' lakhavA mAMDyA. davAnI duniyAmAM lAMbA saMzodhanane aMte koI asarakAraka davA zodhAI hoya to ja te pahelA divase lakhAya. "TrinikAma plasa'ne Avo AvakAra maLyo. e pachI eka vyaktine indora mokalI ane tyAM paNa A davAno pracAra karyo. dareka zaheramAM be mahinA sudhI davA calAve ane pachI koI mANasanI nimaNUka karatA hatA. A rIte uttamabhAI dhaMdhAnI jamAvaTa karavA lAgyA. 1970-71mAM amadAvAdanI rUbI kaMpanImAM lona lAisansa upara uttamabhAI davAonuM nirmANa karatA hatA. A rUbI kaMpanIne kAmanI jarUra hatI ane uttamabhAI khUba moTI saMkhyAmAM oNrDara ApavA mAMDyA, paraMtu dhIre dhIre rUbI kaMpanI samayasara mAla ApatI nahIM. pariNAme emaNe vicAra karyo ke zA mATe ApaNe potAnI ja phekTarI na karIe ! pariNAme maNinagaramAM eka trikoNiyA makAnamAM phekTarIno prAraMbha karyo. A samaye amadAvAdamAM manocikitsaka tarIke DaoN. hakImanuM nAma jANItuM hatuM. emaNe zrI yu. ena. mahetAne "senDojha' kaMpanImAM hatA tyArathI eka kuTuMbIjananI mAphaka hUMpha ane uSmA ApI hatI. teo zAradAbahenane paNa avAranavAra salAha ane sAMtvanA ApatA hatA. uttamabhAInA kaparA samayamAM DaoN. hakIme ghaNo sAtha Apyo. uttamabhAIne emanA jIvanamAM virala vyaktio pAsethI uSmA ane hUMphano anubhava thayo hato, AmAMnI eka vyakti hatA DaoN. hakIma. amadAvAdanA eka DaoNkTare joyuM ke uttamabhAInI davAo evI che ke thoDA mahinAmAM TaMkazALa pADaze, AthI teo emanA eka zrImaMta mitrane laIne 9 5
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAI pAse AvyA. e bhAIe emanI sAthe bhAgIdArImAM vyavasAya karavAnI darakhAsta mUkatAM kahyuM ke teo cAlIsa lAkha rUpiyA ApavA taiyAra che, jethI uttamabhAI emanA dhaMdhAno jhaDapathI vikAsa sAdhI zake. cAlIsa lAkha ApavA sAthe emanI zarata eTalI hatI ke vyavasAya para emanuM niyaMtraNa rahe. uttamabhAI koI paNa kArya vize sAMgopAMga vicAra karavAnuM valaNa dharAvatA. koI ekAda bAbata sArI lAge ane jhakAvI de. tevI AvegazIla emanI prakati nahotI. koI paNa nirNaya karatAM pUrve enAM badhAM pAsAMno vicAra karatA. koIne emanAmAM tvarita nirNayazaktino abhAva lAge, paNa hakIkatamAM dekhAtA vilaMbanuM kAraNa emanI dareka bAbatanAM badhAM pAsAMo tapAsavAM ane bhaviSyanI dIrghadRSTie vicAra karavAnI sUjha hatI. pahelI vAta to e ke uttamabhAI potAnA vyavasAya para potAnuM ja niyaMtraNa rAkhavA icchatA hatA. bIjAnA niyaMtraNa heThaLa vyavasAya kheDavAnI vAta pasaMda nahotI. bIjo evo paNa vicAra Avyo ke ATalI badhI rakama laIne huM zuM karuM? ekAeka to vyavasAyano ATalo badho vikAsa karavAno paNa hAla avakAza nathI. vaLI ema paNa vicAryuM ke mArA udyogamAMthI ja ATalI rakama UbhI karI zakuM tema chuM, tethI potAnI meLe laDI lauM. e ja vadhu sAruM. pariNAme emaNe e darakhAstano namratAthI asvIkAra karyo. 9 6
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhaLahaLato sitAro bhAIne 1996-97mAM gujarAtanA 'varSanA zreSTha udyogapati'no cembarsa oNpha kaoNmarse zarU karelo sarvaprathama evorDa maLyo. mAtra udyogano ja avirata vikAsa nahIM, balake jIvanazaktino prabaLa vikAsa uttamabhAInAM jIvanakAryomAMthI pragaTa thAya che. emanI saphaLatAnuM prathama sopAna to emaNe je davAonuM nirmANa ane utpAdana karyuM, tenI pazcAdbhUmAM emanI UMDI sUjha ane gahana vicArazakti dRSTigocara thAya che. vyavasAyanI sUjha eka janmajAta sAMpaDatI pratibhA che. A pratibhA pAse maulikatA ane sarjanAtmakatAnI mUDI hoya che. anya vyaktio eka ghareDamAM cAlatI hoya che. bIjI davAone joIne spardhAtmaka bajAramAM potAnI davAo mUkatI hoya che, jyAre uttamabhAI e paraMparAgata cIlA para cAlavAne badale navIna paMtha pasaMda karatA hatA. A pasaMdagInI pAchaLa sauthI pahelAM teo mArkeTano UMDANathI "sarve' karatA hatA. emaNe joyuM ke dezamAM mAnasika rogonI davAonuM utpAdana thatuM nathI. A davAo videzathI AyAta karAtI hovAthI e atyaMta moMghI hatI. pATaNanA DaoN. rAvaLa evI kalpanA kare che ke uttamabhAIe pote apAra mAnasika muzkelIo anubhavI hatI, AthI te samaye emane A prakAranI davAonuM utpAdana karavAno vicAra hoya ! AmAM game te kAraNa hoya, paraMtu uttamabhAIe A davAo dvArA bahurASTrIya (malTinezanala) kaMpanIonI mAnasika rogo mATenI davAonI ijArAzAhIno aMta ANyo. atyAra sudhI videzathI AyAta thatI AvI davAo kyAreka bajAramAM upalabdha banatI nahotI, tyAre dardIone enI achatano vidAraka anubhava thato hato. bIjI bAju DaoN. candrakAMta vakIla kahe che tema uttamabhAIe kyAreya davAnI guNavattAnI bAbatamAM saheje samAdhAna karyuM nahIM. videzathI AyAta thatI davAnI guNavattAnI barAbarI kare tevI davAo taiyAra karIne bajAramAM mUkavA mAMDI. A prakAranI davAonA utpAdananI bhItaramAM uttamabhAInI eka vizeSa dIrghadRSTi chupAyelI hatI. emane davAnA kSetramAM ekale hAthe AgaLa vadhavAnuM ane jhajhUmavAnuM hatuM. vadhumAM vadhu emane emanAM suzIla, karmaniSTha patnI zAradAbahena ane mahenatu putra sudhIrabhAIno sAtha hato. paNa ATalI vyaktithI utpAdana ane vecANanuM bahoLuM kAma thAya kaI rIte ? jo lokomAM vyApakapaNe vaparAtI davAonuM utpAdana kare, to meDikala rIprejhanTeTiva tarIke aneka DaoNkTarone maLavuM paDe. Thera 97
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ najara che navI kSitijo para
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Thera ghUmavuM paDe ! emAM samaya ane zakti baMneno vyaya thAya. jyAre mAnasika rogonI davA mATe AkhA dezamAM mAMDa hajAreka DaoNkTara hatA. basa, emanI sAthe saMparka sAdho eTale tamAruM kArya siddha. A rIte uttamabhAIe potAnAM sAdhanonI alpatA, kAma karanArI vyaktionI saMkhyAnI maryAdA ane sauthI vizeSa to Arthika rokANa karavAnI sImArekhA - A traNene lakSamAM rAkhIne mAnasika rogonI davAonA utpAdananA navIna kSetramAM jhaMpalAvyuM ane e kSetramAM navI kSitijo kholI ApI. uttamabhAInA nikaTanA svajana DaoN. rasikalAla parIkhe kahyuM ke jene ame breka thre' kahIe chIe evI ghaNI davAo yu. ena. mahetAe samAjane ApI. emanI navI pahela emane lAbhadAyI thaI, sAthosAtha samAjane paNa eTalI ja upayogI banI. navo cIlo pADanAra pAse sUjha ane sAhasano samanvaya hovo joIe. A sAhasa avaLuM paDe to niSphaLatAnA AkarA AghAto sahana karavAnI kSamatA hovI joIe. A viSayamAM DaoN. anila zAha kahe che ke vizvanA bajAramAM mukAtI chellAmAM chellI adyatana davAone teo bhAratamAM pracalita karatA hatA. ethIya vizeSa e moMghIdATa davAone atyaMta sastA bhAve bajAramAM mUkatA hatA. uttamabhAInI davAnA nirmANanI sUjha aMge DaoN. vIrendra dalAle kahyuM ke uttamabhAInI sauthI viziSTa bAbata te "khare vakhate zuM karavuM tenI temanI pAse jANakArI hatI.' vyavasAyamAM samayanI sUjha mahattvanI bAbata che. paristhiti pArakhIne AvI davAo bajAramAM mUkavAnI hoya che. kArakirdInA prAraMbhe davAno koI moTo oNrDara hoya to uttamabhAI svayaM UMcakIne davA lAvatA hatA. A rIte DaoN. vIrendra dalAlane emanI sakhata mahenata ane UMDI sUjha e be vizeSatA sparzI gaI. zrI surezabhAI zAhanA kahevA pramANe uttamabhAInuM mArkeTiMga" udAharaNarUpa gaNAya. DaoNkTarane kyAre jANa karavI, kevI rIte sarakyulara mokalavA, emane maLatI vakhate potAnI "proDakTanI vizeSatA kema darzAvavI- A mArkeTiMganI saghaLI kaLAmAM teo niSNAta gaNAya. uttamabhAInI A sUjhane emanA svajana zrI ke. sI. mahetA "necarala giphTa' (kudaratI bakSisa) tarIke navAje che. teo kahe che ke emanAmAM AMtara preraNAnI ghaNI zakti hatI ane emanI vicAravAnI paddhati paNa eTalI ja anokhI hatI. pariNAme nasIba yArI ApatuM na hoya chatAM mahenatathI vyakti kevI rIte vikAsa karI zake te uttamabhAInA jIvanamAM jovA maLyuM che. vAstavamAM prArabdha uttamabhAI sAthe satata sAtatALI khelatuM rahyuM ! eka 9 9
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArya siddha thAya, tyAM vaLI navI musIbata AvI paDe ! kyAreka to vidhAtA, emanI AkarI kasoTI karatI hoya tevuM lAge. prayatna, mahenata ne puruSArtha chatAM pariNAmamAM sAva zUnya, tevuM paNa banatuM hatuM. e mahenatanuM smaraNa karatA siddhapuranA DaoN. amRtalAla mahetA kahe che ke ghaNI vAra uttamabhAI koI sTezananA 'veiTiMga rUmamAM besIne kAma karatA jovA maLatA hatA. siddhapuranA relave sTezananA veiTiMga rUmamAM emaNe A rIte uttamabhAIne kArya karatAM najaronajare nihALyA hatA. veiTiMga rUmanA khUNAmAM besIne kaMI lakhatA hoya, koI yojanA banAvatA hoya, koI noMdha karatA hoya. emane davAnA kSetramAM navuM saMzodhana karavAnI khUba dilacaspI hatI. kaI vanaspati ke kayA kemikalsamAMthI auSadha taiyAra thAya te jJAnane 'phArmokopiyA naoNleja' kahevAya che. AvuM jANakArIbharyuM jJAna saMpAdana karavA mATe uttamabhAI satata potAnA viSayanA graMthonA abhyAsa ane mananamAM DUbelA rahetA hatA. uttamabhAInAM vicAra, vAMcana ane yojanAo cAlatAM hoya, enuM amalIkaraNa paNa thatuM hoya. videzamAMthI AvatI 'blaDapresara" mATenI davA ghaNI moMghI hatI. e kemikalavALI davA uttamabhAIe banAvI ane 110 jeTalA ochA bhAve bajAramAM mUkI. vaLI emanI davAnI guNavattA evI ke DaoNkTarane koI paNa divasa saheje zaMkA thAya nahIM. davA taiyAra karIne khUba jhaDapathI bajAramAM mUkavI te spardhAtmaka jagatamAM mahattvanI bAbata gaNAya. emanI A jhaDapa vize zrI dineza modIe kahyuM ke Aje vicAra karyo hoya ane thoDA ja divasamAM bajAramAM davA maLe evI emanI tvaritatA hatI. sAmAnya rIte navI davAnuM utpAdana karavAnuM hoya tyAre pahelAM eno "sarve' karavAmAM Ave, enI mAMga vize vyApaka rIte vicAravAmAM Ave, pachI enI sAhitya-sAmagrI taiyAra karAya. tyArabAda kArakhAnAmAM davA taiyAra thAya ane yogya pekiMgamAM e bajAramAM mUkavAmAM Ave. A viSayanA DaoNkTarone enI jANakArI apAya ane davAnI dukAnoe e davA upalabdha thAya. Ama utpAdana karelI davA bajAramAM AvatAM cha mahinAno samaya vItI jato hato. uttamabhAIe ema traNa TaeNbleTane badale traNenA "kaoNmbinezanathI "TrinikAma phorTa'nI eka TaeNbleTa taiyAra karIne navI pahela karI, to e ja rIte emaNe atyaMta tvaritatAthI davAonuM utpAdana karavA mAMDyuM. davA bajAranI eka rIta evI ke je koI navI davA bajAramAM praveze, ke tarata ja enA jevI ja davA bIjI kaMpanI cha mahinAmAM banAvIne bajAramAM mUkatI hoya che, pariNAme davA pracAramAM Ave pachI 100
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ khUba jhaDapathI eno pracAra karavo paDe to ja davAne pUratuM 'mArkeTa' maLe. jo davA thoDA samayamAM jANItI thaI jAya, to pachI AvanArI e prakAranI bIjI kaMpanInI davAo bahu phAvI zake nahIM. uttamabhAI pAse tvarita kAryazakti hatI. navI davA bajAramAM mUke, ke tarata pUrato pracAra pAme ane badhe pahoMcI jAya, te mATe athAga parizrama karatA hatA. agAu dezamAM mAnasika rogonI davAo AyAta thatI hatI. 1982mAM A davAonI nikAsa thaI zake tevo prathama vicAra uttamabhAIne Avyo ane e vicArane emaNe eTalI ja tvarAthI amalamAM mUkyo. pariNAme koI kaMpanI kramazaH vistAra sAdhIne je siddhi be-traNa peDhInA prayatno bAda hAMsala kare, e siddhionI haraNaphALa uttamabhAIe emanA jIvanakALamAM hAMsala karI. emanA pachI emanA putro ane svajanoe siddhinI A AgekUca barAbara jALavI rAkhI. uttamabhAI koI paNa kAryakrama ke kaoNnpharansanuM Ayojana kare, tyAre nAnAmAM nAnI vyavasthAno UMDAmAM UMDo vicAra kare. gADInA pArkiMga sudhInI sagavaDano teo Agotaro vicAra karI rAkhe. zarUAtamAM oNla inDiyA sAikiyATrika kaoNnpharansa yojAI tyAre uttamabhAI cheka kalakattA paNa jaI AvyA. e pachI uttamabhAIe bhAratamAM meDikala kaoNnpharansanA AyojanamAM haMmezAM majabUta sAtha Apyo. Ane pariNAme meDikalanI duniyAmAM emanI sArI evI nAmanA thaI. udyoganA saMcAlananI uttamabhAInI dRSTi atyaMta vilakSaNa rahI. zrI duSyaMtabhAI zAhe kahyuM ke teo rojerojanI bAbatamAM kazI dakhalagIrI kare nahIM. vyaktie meLavelAM pariNAmo para ja lakSa Ape. vaLI tame koI siddhi hAMsala karo, to tamArI e zakti-siddhinI prazaMsA kare. enAthI emanuM hRdaya pulakita thatuM hoya tevuM lAge ! A rIte ApaNA AnaMdamAM teo sahabhAgI banI jAya. zrI duSyaMtabhAI zAhane emanI mArkeTiMganI paddhatimAM jainadarzanano 'syAdvAda'no siddhAMta dRSTigocara thAya che. 'syAdvAda' eTale satyane pUrNa rIte pAmavuM hoya to tamAre anyanI dRSTi ane enA abhigamano vicAra karavo joIe. uttamabhAI pAse bIjAnI dRSTie vicAravAnI kSamatA che. A sadguNanI gaMgotrI emanI sAhajika namratA che. game teTaluM kAmanuM bhAraNa hoya, muzkelI hoya, Tenzana hoya, tema chatAM emanAmAM kyAreya AvegapUrNa uttejanA (eksAiTamenTa) jovA na maLe. uttamabhAI potAnA sahakAryakarone kAma karavAnI pUrNa mokaLAza Ape, jethI enA kAmamAM svanirNaya ka2vAnI ene anukULatA maLI rahe. koI mahattvanI bAbata hoya ane te vize nirNaya levAno hoya to vyaktine rUbarU bolAvIne enI sAthe vicAravimarza karatA hatA. 101
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI rIte emanAM putrI nayanAbahene kahyuM ke potAnA vyavasAyamAM sAtha ApanAra nAnAmAM nAnI ke sAmAnyamAM sAmAnya vyaktine e kyAreya visaratA nahotA. A vyakti pAse bhale koI hoddo rahyo na hoya ke enuM kazuM varcasva rahyuM na hoya, paNa emanI sAthe vyavahAra ocho karavAnI koI vRtti emanAmAM jovA maLe nahIM. ethIya vizeSa sAmI vyaktinI nAnAmAM nAnI bAbatano teo satata vicAra karatA hatA. A rIte vyavasAyamAM emane koInI sAthe matabheda thayA haze kiMtu manabheda kyAreya thayA nahotA. kaMpanInA DirekTaronI borDanI miTiMga hoya tyAre paNa je vastu pUchavA jevI hoya te pUchatA hatA. paraMtu tyArabAda anya sahu je nirNaya kare tene teo snehathI svIkArI letA hatA. potAno kakko sAco TheravavAnI jIda emanAmAM saheje nahotI. kyAMka koI vyakti vyApAramAM-udyogamAM nukasAnI kare. to paNa gusse thayA vinA zAMtithI ene yogya salAha ApatA. ene snehathI samajAvatA kharA, kiMtu enI kArya karavAnI kSamatA kyAreya jhUMTavI letA nahIM. AvI guNasamRddhi ane kAryadakSatAne kAraNe zrI morakhiyA uttamabhAInI pragatine 'phonominala rAijha' tarIke oLakhAvatA hatA. teoe kahyuM ke "senDojha' kaMpanImAM hatA tyArathI ja DaoNkTaronA samUhamAM ema.Ara. tarIke uttamabhAI judA tarI AvatA hatA. koI pralobhana ApIne ke zorTakaTa apanAvIne vepAra karavAne badale davAnI guNavattA para teo vyavasAyano madAra rAkhatA hatA. emanuM dhyeya zreSTha thavAnuM hatuM ane tene mATe apratima puruSArtha karatA rahyA. ene pariNAme 'TorenTa'nA vizALa audyogika sAmrAjyanuM sarjana thayuM. DaoN. sudhIrabhAI zAhanA zabdomAM kahIe to "TorenTa e gujarAtanA mastaka parano gauravazALI ziratAja banI rahyuM." 102
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavatAno moTo guNa sAgaramAM UbharAtI bharatInA AkAze pahoMcavA mathatAM mojAMnI vacce Amatema phaMgoLAtI, UMce UchaLatI ane vaLI oTanA samaye pAchI pachaDAtI uttamabhAInI jIvananokA jIvanasAgaramAM AgaLa dhapatI hatI. vidhinI vicitratA paNa evI ke emanA vyavasAyanI pragatino Alekha saheja UMco jato hoya, tyAM ja kyAMkathI aNadhAryuM ApattinuM vAvAjhoDuM ekAeka trATake ane siddhinAM svapnonI sRSTi veraNacheraNa karI nAkhe. hajI mAMDa siddhinA eka zikhara para paga mUkyo hoya ane sthira thayA hoya, tyAM ja jIvananuM AkhuM astitva dolAyamAna thAya tevI paristhiti sarjAya. jIvana ke vyavasAyamAM saphaLatA sAMpaDe ane emanuM mana siddhi ane samRddhi pAmyAno hajI thoDo zvAsa letuM hoya tyAM ja koI aNadhArI Aphata emane gherI vaLatI hatI. Apatti vize saMskRta subhASita kahe che - mitra svajana bandhUnAM buddha dhairyasya yAtmanaH / ApanikaSa pASANe naro jAnAti sAratAm / / "Apatti to ApaNA mATe kasoTIno paththara che. mitra, kuTuMbIjana, baMdhu ane potAnI buddhi temaja dhairyanI parIkSA Apatti samaye thAya che." ApattinI vyAkhyA ane paristhitinI uttamabhAInA jIvanamAM navI tarAha najare paDe che. jIvanamAM AvatI muzkelIono sAmAnya rIte eka prakAra hoya che. koIne atyaMta parizrama karavA chatAM bhAgya satata enI sAthe saMtAkUkaDI khelatuM hoya che. koI virATa puruSArtha kheDe che, chatAM ene prApti sAmAnya ja thatI hoya che, parantu uttamabhAInA jIvanamAM koI eka prakAranI Apatti AvI nathI. kyAreka vyavasAyanI muzkelIo emane cAre bAjuthI gherI vaLI hatI. kyAreka aMgata jIvananI ghaTanAo emane UMDA viSAdamAM DubADI detI hatI, to kyAreka ekAeka koI evI bImArI gherI vaLatI ke jenuM nidAna saraLatAthI na thAya. keTalAya TesTa thAya, ghaNA niSNAta DaoNkTaronI salAha levAya, kyAreka to DaoNkTarono samUha ekaTho karavo paDe, tyAre mAMDa bImArInuM kAraNa hAtha lAge ! Apatti Ave ane tene pariNAme pharI emanA jIvanamAM aneka praznArtho UbhA thaI jAya. AvI, 1971mAM AvelI bImArI samaye eka vAra uttamabhAIe potAnA eka svajanane kahyuM hatuM, "bhagavAnane huM haMmezAM eTalI ja prArthanA karuM chuM ke mane thoDAM varSanuM vadhu AyuSya Apa, jethI mArA vyavasAyamAM putrone sthira karI zakuM ane huM pragatinAM UMcAM zikharo AMbI zakuM." potAnAM svapnone siddha karavA mATe Apattione ogALI detA hatA. amerikAnA pramukha thiyoDora rUjhavelTanA e zabdo uttamabhAIno jIvanamaMtra hatA - 103
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ HMEDABAD MANAGEMENT ASS INAUGURATION BY S EXCELLEY SK UTTAMBHAI MEHTA RIVEDI,GOVER ARY 1990 RK TRIVEDI amadAvAda maeNnejamaeNnTa eNsosiezana mATe zrI yu. ena. mahetAe ApelA udAra sahayogane biradAvatA rAjyapAla zrI Ara. ke. trivedI
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ "The future belongs to those who believe in the beauty of their dreams." svapnasiddhinA lakSane kAraNe uttamabhAIne Aphato aTakAvI zakatI nahIM. mUMjhavaNo hatAza karI zakatI nahIM. teo pharI medAne jaMgamAM jhukAvIne potAnA vyavasAyamAM AgaLa vadhatA hatA. vyavasAyanA kSetre "TrinikAma plasane kAraNe dhIre dhIre uttamabhAIne sArI evI Avaka thaI hatI. 1972mAM eno prAraMbha karyo pachI be-traNa mahinAmAM ja AmAM kareluM rakamanuM rokANa pAchuM maLI gayuM hatuM. e pachI je kaMI vepAra thayo temAMthI napho maLato rahyo. dhIre dhIre Arthika sthiti sArI thatI hatI, tethI uttamabhAIe vicAra karyo ke have amadAvAdanA prItamanagara vistAramAM Avelo nyU AziSano phleTa choDIne TenAmenTamAM rahevA jaIe. A samaye zAradAbahena vicAratAM hatAM ke koI jamIna laIne enA para svataMtra makAna banAvIe, jethI badhAM nirAMte rahI zake, AkhuM kuTuMba emAM samAI zake. 1975mAM emaNe eka jamIna lIdhI, joke e samaye paNa uttamabhAIno vicAra jamIna levAne badale TenAmenTa laIne vadhu rakama vyavasAyamAM rokavAno hato. teo Aja sudhI Arthika bhIDa anubhavatA rahyA hatA, paraMtu have paristhiti badalAI hatI. emanA putra sudhIrabhAIe kArobAra saMbhALavA mAMDyo hato. AthI mananI bhItaramAM eka prakAranI nirAMtano anubhava thato hato. potAnA jIvanamAM koI aNadhArI Aphata Ave to paNa vyavasAya saMbhALanAra taiyAra hatA. 1975nI 12mI oNkTobare pAlaDImAM AvelI nIlaparNA sosAyaTImAM jamIna kharIdI. 1976nI 14mI Disembare eno pAko dastAveja karyo. nIlaparNAmAM khAtamuhUrta karyuM tyAre mAtra aMgata svajanone ja nimaMtraNa ApyuM hatuM. khUba sAdI rIte khAtamuhUrta karyuM. makAna taiyAra thatAM uttamabhAI nIlaparNA sosAyaTInA makAnamAM rahevA AvyA. 1977-'18nA arasAmAM uttamabhAIne kamaLAno roga thayo. e samaye eka vAra to lagabhaga bezuddha thaI gayA hatA. dhIre dhIre kamaLo vadhato gayo. davAo thatI hatI, paraMtu keTalI kAragata nIvaDaze te savAla hato. A samaye DaoN. rasikalAla parIkha emanI sAravAra karatA hatA. eka samaye emanI sthiti eTalI gaMbhIra hatI ke bacaze ke nahIM teno paNa savAla hato. enuM kAraNa e ke emanA kamaLAnA TesTano riporTa paNa ghaNo kharAba hato, paraMtu aneka Aphato vacce 105
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIlaparNA sosAyaTInA makAnanA khAtamuhUrta prasaMge
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhajhUmanAra uttamabhAI Akhare A bImArIne paNa pAra karI gayA. pharI sAjA thayA. svastha banIne punaH kAma zarU karyuM. savAre nava vAgye oNphise pahoMcI jatA. vyavasAyanA vikAsa mATe khUba mahenata karavA lAgyA. A samaye paNa uttamabhAInA jIvanamAM gharSaNa cAlatuM hatuM. emanA hRdayamAM pragatinI adamya jhaMkhanA hatI. emanI zArIrika sthiti joIne gharanA svajano emane kAma karatA aTakAvatA hatA. Arthika sAhasa karatAM pUrve so gaLaNe gALIne pANI pIvAnI salAha ApatA hatA. AvI salAha pAchaLa vAstavikatAnuM pIThabaLa hatuM. uttamabhAI vicAratA ke bahArathI to mane koI sAtha ke sahayoga maLatA nathI. ekamAtra emanAM jIvanasaMginI zAradAbahena emane samajatAM hatAM. e samaye uttamabhAInI vAto evI ke koIne divAsvapna ja lAge. zrI dinezabhAI modInA kahevA pramANe e samaye emano kAmano dhakhAro evo hato ke satata pragati karatA rahevuM. paraMtu sAmAjika paristhiti ane cIlAcAlu vicArasaraNI evI hatI ke teo uttamabhAInI A adamya icchAne samajI zakatA nahIM, kAraNa ke emanI AsapAsanA samAje Avo koI mAnavI joyo nahoto ke je ATalA badhA kathaLelA svAthya sAthe jIvananAM UMcAM zikharo sara karavA mATe satata ArohaNa karato hoya. vikhyAta ciMtaka nepoliyana hila kahe che ke, "Cherish your visions and your dreams, as they are the children of your soul; the blueprint of your ultimate achievements." saMgharSano e kALa ghaNo vilakSaNa hato. eka bAju teo navI navI davAo bajAramAM mUkavAno vicAra karatA hatA ane e dvArA agraNI udyogapati banavAnuM svapna sAkAra karavA icchatA hatA, jyAre bIjI bAju emanA hitecchuo ja emane kahetAM ke AvI kathaLelI tabiyate tame navuM sAhasa karavuM rahevA do. mAtra tabiyatane sAcavo toya ghaNuM. jeTaluM maLyuM che enAthI AnaMda mAno. hAtha-paga doraDAthI bAMdhIne koIne doDavAnuM kahevAmAM Ave evI uttamabhAInI paristhiti hatI. vyavasAya karanArane ghaNAM pralobhano hoya che. kyAreka nAnakaDI apramANikatAthI moTI rakama meLavavAnuM pralobhana jAgatuM hoya che. ghaNI vAra to keTalAMka mAtra apramANikatAthI ja saMpatti ekaThI karatAM hoya che. potAnI AsapAsano samAja bhraSTAcArathI bharelo hoya, tyAre pramANikatA jALavavI e kaparI agniparIkSA samAna gaNAya. "onesTI Ijha dha besTa paoNlisI' e uktithI 107
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAva avaLI gaMgA cAlatI hoya, tyAre uttamabhAIe kyAreya apramANikatAthI Avaka meLavavAnI kalpanA sudhdhAM karI nahotI. AnuM kAraNa e ke bALapaNamAM uttamabhAIne dharmanA saMskAro maLyA hatA. bhagavAna mahAvIre potAnA mArgane anusaranAra vyaktio mATe cotrIsa guNo Avazyaka hovAnuM jaNAvyuM che. jaina zAstro Ane "mArgAnusArInA cotrIsa guNo' tarIke oLakhAve che. A guNomAM prathama sthAne 'cIca saMpanna: vimava:' eTale ke tamAro vaibhava arthAt dhana nyAyanA mArge upArjita kareluM hovuM joIe. uttamabhAIe haMmezAM nItinI roTIno vicAra karyo hato. anItithI kyAreya koInI roTI chInavIne dhanavAna thavuM nahIM athavA kazuMya meLavavuM nahIM evo emano nirdhAra hato. 1970mAM uttamabhAIe moTara lIdhI tyAre uttamabhAIne DaoN. rasikalAla parIkhanA eka snehI maLavA AvyA hatA. teo amerikAthI bhArata AvyA hatA. emaNe uttamabhAIne emanI vyAvasAyika saphaLatAnuM rahasya pUchyuM. A samaye uttamabhAIe kahyuM, "vyavasAyamAM saphaLa thavA mATe sauthI mukhya bAbata e che ke game teTalA avarodho ke muzkelI Ave to paNa saheje gabharAyA vinA satata prayatna cAlu rAkhavo. niSphaLatAthI nirAza thavuM nahIM. pramANikatAthI vartavuM. je kaMI puruSArtha karo te vyavasthita ane buddhipUrvaka karavo. bahu zo-menazIpa ke dekhADo karavAM nahIM." uttamabhAIe jIvanabhara emanA vyavasAyanI AvI rIta ane UjaLI paraMparA jALavI rAkhI hatI. vicAraka nepoliyana hilanI A ukti emanA jIvanamAM pragaTa thAya che: "Effort only fully releases its reward after a person refuses to quit." ethIye vizeSa to ochI kiMmate davAo ApIne emaNe sAmAnya mAnavIone mahattvanI sahAya karI che. amadAvAdanA AnaMdI, hasamukhA ane vikhyAta sarjana DaoN. haribhakti uttamabhAIne maLavA Ave tyAre haMmezAM kahetA, "mahetA, tamane ApuM eTalA abhinaMdana ochA che. kevI sArI davAo vyAjabI bhAve ApIne tame janasevA ja karo cho. mArI dRSTie to dhaMdhAmAM nIti jALavavI te paNa mAnavatAno moTo guNa che." 108
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDakAra ane pratikAra samayanuM vaheNa vahevA lAgyuM hatuM. svAthyanI gaMbhIra muzkelIo vacce uttamabhAIe pragatinI AgekUca jArI rAkhI hatI. Arthika ane zArIrika praznono sAmano karanAra uttamabhAI sAme vyAvasAyika samasyAno virATa paDakAra Ubho thayo. - I. sa. 1978nI sAla. A samaye amadAvAdanI emanI davA banAvavAnI phekTarImAM paMdara kAmadAro kAma karatA hatA. A kAmadArone keTalAMka bahAranAM paribaLoe uzkeryA. samAjamAM vyaktinI pragati be prakAranA paDakAra UbhA kare che. eka to vyavasAyamAMthI jAgelA bAhya paDakAro ane bIjo AMtarika IrSA-vRttimAMthI jAgelo paDakAra. uttamabhAInI vyavasAyanI kunehane kAraNe bIjA loko davAnA nirmANamAM pA pA pagalI bharatA hoya, tyAre uttamabhAIe haraNaphALa bharI hatI. AthI IrSAvRtti jAgI ane kAmadAronI A haDatALanI AgevAnI eka atyaMta Akramaka majUranetAe lIdhI hatI. AvI haDatALone kAraNe keTalAya mAlikoe thAkI-kaMTALIne udyogo baMdha karI dIdhA hatA. kAmadAronI A haDatALa atyaMta sphoTaka banI jatI. mAlikavirodhI bephAma sUtroccArathI Ano AraMbha thato. dhIre dhIre kAma ochuM karavAmAM AvatuM. eTalAthI mAlika name nahIM to ene tophAnI kAmadArono sAmano karavo paDato. ene dhamakIo ApavAmAM AvatI ane bIjA navA kAmadArane kArakhAnAmAM paga mukavA detA nahIM. pariNAme utpAdana baMdha thatuM. mAlikane kAM to kAmadAronI mAgaNIne vaza thavuM paDatuM athavA e kArakhAnAne tALAM lagAvI deto hato. paristhiti evI sarjAtI ke udyogapatine namavuM paDe ane majUranetAe karelI darakhAsto svIkAravI paDe. Ameya e vakhate yuniyanonI caLavaLo parAkASThAe hatI ane emAM sauthI vadhu Akramaka A yuniyananA sUtradhAra majUranetA hatA ! A samaye eka bIjI kaMpanImAM haDatALa paDI hatI ane te kaMpanInA adhikArI para keTalAka uzkerAyelA majUroe eNsiDa pheMkyo hato. ene kAraNe e adhikArInuM karuNa mRtyu thayuM hatuM, paNa ethIye vizeSa to udyoganA kSetramAM saMcAlakonAM mana bhayabhIta banI gayAM hatAM. vaLI A samaye mAliko para tophAnI kAmadAro khoTA kesa UbhA karatA hatA. tophAna karIne kArakhAnAne nukasAna pahoMcADe. utpAdana khoravI nAkhe. adhUrAmAM pUruM khoTA upajAvI kADhelA keso dAkhala karIne udyogapatine bane teTalI rIte herAna-parezAna karavAnA prayAso karatA hatA. uttamabhAI sAme A vakhate nAjuka tabiyatano savAla to Ubho ja hato. DaoNkTare emane spaSTa zabdomAM cetavaNI ApI hatI ke emaNe adhika zrama karavo nahIM. uttamabhAInI tabiyata emane sAtha ApatI nahotI, paraMtu vaNasatI paristhitine aTakAvyA sivAya emanI pAse anya vikalpa paNa nahoto. 109
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Orga SSOU Excel prom udyogamAM sUjha, jIvanamAM saccAI ane paDakAramAM saMkalpa f
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAInI karmacArIo vizenI nIti evI hatI ke emanI vAta sAcI hoya to mAlikIpaNAno bhAva vacce lAvyA vinA tene mAnya rAkhavI, kiMtu jo emanI mAgaNIo khoTI hoya to, saheje DagyA ke namyA vinA jussAbhera. cheka sudhI laDI levAmAM pAchI pAnI karavI nahIM. Avo koI paDakAra jAge eTale uttamabhAImAM eno sAmano karavAnuM koI navuM ja khamIra pedA thatuM hatuM. ema kahevAya che ke Izvara jeTalI moTI javAbadArI Ape che, eTalA te javAbadArI UMcakavAnA sazakta khabhA Ape che. e pachI baeNnka sAthe Arthika samasyAno savAla hoya ke kAmadAra maMDaLano bhalabhalAne dhrujAvato paDakAra hoya - A badhI ghaTanAonA eka sAkSI zrI dinezabhAI modInA kahevA mujaba uttamabhAI ema vicAratA ke Worst come worst. what will happen ? (vadhumAM vadhu kharAba zuM banI zake ?) haDatALa para UtarelA kAmadAra maMDaLe sAro evo vadhAro mAMgyo hato. uttamabhAIe phona para ja enA netAne A bAbatano spaSTa inkAra saMbhaLAvI dIdho. emane dhamakIo maLI ke tamArI phaeNkTarI saLagAvI nAkhIzuM ane tamane tabAha karI nAkhIzuM. UkaLatA pANImAM vyaktine potAnuM pratibiMba dekhAtuM nathI, tema uzkerAyelA mAnavIne potAnuM hita zAmAM che, teno koI khyAla Avato nathI. vaLI davAnI bAbatamAM to evuM bane ke bajAramAM jo e davA upalabdha na hoya to dardI DaoNkTarane pharI vAra davA aMge pUche ane DaoNkTara paNa bIjI kaMpanInI AvI ja davA lakhI Ape. eka vAra eka kaMpanInI davA hoThe caDI jAya pachI tene badalAtA vAra lAge. vaLI A caLavaLamAM eka anya vyakti potAnA aMgata svArtha sAdhavA sAmela thaI hatI. uttamabhAIe potAnA udyoganI Arthika paristhitino vicAra karyo to khyAla Avyo ke davAomAMthI sAro evo napho prApta thayo che. vaLI vArSika pacAsa lAkhanuM vecANa thAya che. maryAdita kharcAone kAraNe bIjo koI Arthika bhaya emane satAvato nahoto. uttamabhAI ema mAnatA hatA ke koI paNa prakAranI samasyA moTI ke mUMjhavanArI hotI nathI, mAtra enA ukelanI cAvI tamAre hAtha karI levI joIe. uttamabhAI AnA ukelanI khojamAM lAgI jatA. merI kI (Mary Key)e mArmika rIte ja kahyuM che - "One of the secrets of success is to refuse to let temporary setbacks defeat us." Ama, muzkelIne mAnasika vicArazaktinI kasoTIrUpa mAnatA hatA. hiMdInA prasiddha navalakthAkAra munzI premacaMdajIe kahyuM che - "muzkelIthI moTuM anubhavajJAna ApanAruM bIjuM koI vidyAlaya nathI." A muzkelInA mArganI khoja pAchaLa uttamabhAI satata pravRtta rahetA hatA. 111
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ A samaye yuniyana sAme yuddhe caDelA uttamabhAInA vyaktitvano eka judo ja mijAja jovA maLyo. teo hiMmatabhera phekTarImAM jatA. kAmadAronAM tophAnonI noMdha rAkhatA. teo mAnatA hatA ke khoTuM kAma karanArI vyakti khuda gabharAtI hoya che. zaradI na varSati garjati, varSati varSAsu niHsthano meghaH / nIco vadati na kurute na vadati sujanaH karotyeva / / "zaradaRtumAM varasAda gAje che, paNa varasato nathI ane varSARtumAM gAjyA vinA varase che. e pramANe adhama mAnavI bole ja che ane kaMI karato nathI, ane sajjana mAnavI vagara bolya ja badhuM kare che." AthI uttamabhAIe sIdho pratikAra karyA vinA ja kunehapUrvaka kAmadArone khAmoza karyA. bIjI bAju emaNe akhabAramAM jAherakhabara ApIne haDatALa toDavA mATe nava kAmadAronI jagyAe cAlIsa kAmadAro rAkhI lIdhA. eka kemisTanI jagyAe cha kemisTanI nimaNUka karI dIdhI. pariNAme phekTarI divasa ne rAta cAlu rahevA lAgI. agAu karatAM cAra gaNuM utpAdana ane cAra gaNuM vecANa thavA lAgyuM. utpAdana ochuM ke baMdha karIne udyogapatinI karoDarajju toDavAno peMtaro niSphaLa gayo. banyuM evuM ke eka Tebala para haDatALa para Utarelo karmacArI beTho hoya ane bAjunA ja Tebala para bIjo navo Avelo karmacArI jhapATAbaMdha kAma karato hoya. dhIme dhIme haDatALanuM jora ghaTavA mAMDyuM. caLavaLamAM mukhya bhAga bhajavanArane sauprathama dUra karyo. e pachI samAdhAna mATe kAmadAro taraphathI darakhAsta AvI, paraMtu uttamabhAI saheje pIgaLyA nahIM. emaNe tophAnI kAmadArone rUkhasada ApI. Ama cha mahinA sudhI majUra samasyA cAlI, paraMtu A samasyAne kAraNe emanI phekTarIne eka navI tAkAta maLI. cotarapha udyogone rUMdhI nAkhe tevA saMjogo hatA, tyAre uttamabhAIe DaryA vinA AvA kaparA saMjogo vaccethI mArga karyo. kAmadAronI haDatALa sameTAI gaI, eTale paristhitinuM pUrNavirAma AvyuM. paNa uttamabhAIe samasyAnAM mULa kAraNono vicAra karyo. e mULa kAraNo dUra thAya to ja pharI AvI samasyA sarjAya nahIM. e samaye uttamabhAInI phekTarI ane oNphisa ekadama najIka hatAM. Ane kAraNe keTalAka prazno UbhA thatA hatA, AthI emaNe oNphisa ane phekTarI judAM judAM sthaLe rAkhavAno nirdhAra karyo. potAnI phaeNkTarI vaTavAmAM rAkhI ane oNphisa amadAvAdanA AzramaroDa para AvelI bI. jAdava cembarsamAM trIjA mALe zarU karI. paristhitinA mULamAM javAnI A emanI pAragAmI dRSTi. 112
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ nasIba ! tAro khela ajaba ! 15 vidhAtAnI vicitra lIlA to juo ! eka Aphata hajI mAMDa dUra thAya, tyAM bIjI muzkelI hAjarAhajUra ! 5. javAharalAla naherue eka vAra kahyuM hatuM ke Apatti ApaNane AtmajJAna karAve che. ApaNA khamIranI agniparIkSA karIne darzAve che ke kevI mATInA banelA mAnavI chIe ! eka bAju pragatinI adamya jhaMkhanA ane bIjI bAju pIchehaTha karAve tevA saMjogo ! jIvananA prAraMbhathI gherI vaLelAM Arthika muzkelInAM vAdaLo mAMDa vIkharAyAM, tyAM ekAeka AkAzanI kSitijamAMthI zArIrika muzkelInAM kALAM bhammara vAdaLAM dhasI AvyAM ane uttamabhAInA jIvanane gherI vaLyAM ! 1973mAM uttamabhAI amadAvAdanA prItamanagara vistAramAM AvelA nyU AziSa phleTamAM rahevA mATe AvyA. pahelI ja vAra nadIne A pAra teoe vasavATa zarU karyo. ahIM rahevA AvyA bAda traNeka varSe uttamabhAIne jhINo tAva rahevA lAgyo. roja 99 DigrI tAva Ave. pariNAme manamAM ciMtA rahyA kare. darda kaLAya nahIM tethI aneka vicAro Ave. evAmAM emane zarIra para gAMTha nIkaLI. emaNe DaoNkTarone batAvyuM. ane pharI pAchI vicitra muzkelI AvI. DaoNkTareDaoNkTare judA judA abhiprAya maLavA lAgyA. eka DaoNkTare TI.bI. hovAnI dahezata vyakta karI to bIjA DaoNkTare hokinsa nAmano roga hovAnuM darzAvyuM. uttamabhAIne A anubhava koThe paDI gayo hato. emane je roga thato tenuM sAcuM nidAna karavuM haMmezAM muzkela banatuM hatuM. Ane kAraNe ciMtAnA boja khaDakAya, keTalAya savAlo pedA thAya, kayA prakAranI sAravAra levI enuM kazuM spaSTa mArgadarzana maLe nahIM, anya koI mAnavI AvI dizAhIna paristhitimAM mUMjhavaNamAM mukAI jAya, hatAza ke nAsIpAsa thAya, keTalAya tarka-vitarka kare, paNa uttamabhAImAM potAnA rogane taTasthapaNe jovAnI eka dRSTi hatI. eka DokTara je cikitsakanI manovRttithI dardInA rogano vicAra kare, vizleSaNa kare, abhyAsa kare, e rIte teo potAnA rogane jAte pArakhatA hatA. e mATe upayogI meDikala sAhitya vAMcI jAya. niSNAtono saMparka sAdhI potAnA roga vize carcA kare. aMte roganuM nidAna meLavyA pachI ja emane zAMti thatI hatI. uttamabhAI potAnI zArIrika prakRtinA pUrA pArakhu hatA. potAne thatA rogonI vilakSaNatA ane vicitratAno emane sAMgopAMga khyAla hato, tethI ATalA abhiprAya meLavIne teo aTakyA nahi. emaNe amadAvAdanA eka DaoNkTarane slAiDa ApI ane nidAna AvyuM ke uttamabhAIne "hocakinsa DisIsa" nAmanuM kensara thayuM che. uttamabhAIe muMbaImAM rahetA ane emanA pratye agAdha 113
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgaNI rAkhatA DaoN. bhaNazALIne phona karyo. emaNe uttamabhAInI pAsethI emanI tabiyatano ahevAla sAMbhaLIne kahyuM ke tamane TI. bI. hoya ke hokinsa hoya, paNa e baMne mATe tamAre bAreka mahinA to davA levI ja paDaze, AthI pahelAM muMbaI Avo ane ahIM barAbara nidAna karAvo. bImArI sAthe uttamabhAI muMbaI gayA. muMbaInA eka nAmAMkita paeNtholaoNjisTane A slAiDa batAvI ane eNe kahyuM ke tamane 'hocakinsa DisIsa' thayo che. uttamabhAIne thayuM ke muMbaI AvyA chIe to tAtA haoNspiTalamAM paNa batAvI daIe. slAiDa laIne teo tAtA haoNspiTalamAM gayA. tAtA haoNspiTalamAM to dardIonI lAMbI lAMbI katAra hoya. uttamabhAIne ahIM koI paricita nahIM. pAMcaso dardIonI lAinamAM uttamabhAI ane zAradAbahena UbhAM rahyAM. uttamabhAIe tAtA haoNspiTalamAM batAvyuM to DaoNkTare kahyuM ke emane "eNjiyo imyuno blAsTika limphaeDenopathI" nAmano roga thayo che. vadhumAM emane kahevAmAM AvyuM ke bhAratamAM A rogano A sarvaprathama kesa che. gharanI chata nahIM, paNa AkhuMya AkAza mAthA para tUTI paDe to zuM thAya ? evo bhAva uttamabhAIe anubhavyo. eka to kaeNnsaranI vyAdhi Ameya bhayAvaha gaNAya. enuM nAma sAMbhaLatAM ja vyaktinA hozakoza UDI jAya ! enA kAne motano pagarava saMbhaLAvA mAMDe ! osaratA jIvananA vAyarAno anubhava thAya ! emAMya vaLI evuM kaeNnsara ke je koIne thayuM na hoya ! bhAratamAM e roganI koIne bhALa ke jANa na hoya ! uttamabhAInA hRdayamAM valovI nAkhe tevuM maMthana jAgyuM. jIvanamAM satata Arthika, zArIrika ane mAnasika viTaMbaNAono sAmano karyo hato. saheje DagyA ke thAkyA vinA saghaLA paDakAra jhIlyA hatA, paNa AvA mahAroganI to mananA koI khUNAmAMya kalpanA karI nahotI ! rogathI kyAreya uttamabhAI bebAkaLA ke bhayabhIta thayA nahotA. roga Ave eTale enAM rodaNAM raDavAne badale enA upAyonuM saMzodhana zarU karI detA hatA. AthI uttamabhAIe DaoNkTarone pUchyuM ke, "A rogamAM dardIne zuM zuM thAya che? dardInA AyuSya para AnI koI avaLI asara thAya che kharI ?" koI DaoNkTara Ano spaSTa uttara Ape nahIM. A samaye uttamabhAI muMbaImAM emanA sALAnA makAnamAM rahetA hatA. DaoNkTaro aMgenuM moTA bhAganuM kArya teo jAte ja pAra pADatA. bIjAnI sahAya bhAgye ja letA, kAraNa ke aMte to saghaLuM kAma potAne ja karavAnuM che ema mAnatA hatA. 114
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAtA haoNspiTalamAM batAvyA pachI e sAbita thaI cUkyuM hatuM ke uttamabhAIne eka prakAranuM kaeNnsara thayuM che. hajI mAMDa udyogamAM sthira thaIne vikAsa sAdhatA hatA, tyAM ja navI aNakalpI Aphata AvI paDI. amadAvAdamAM AvIne emaNe DaoN. devendra paTelane batAvyuM. emanA sUcanathI uttamabhAIe e slAiDa amerikAmAM vasatA DaoN. jatInabhAIne mokalI ApI. Ama to uttamabhAInA roganI slAiDa je koI DaoNkTara jotA te potAnI pAse rAkhI letA hatA, kAraNa ke e slAiDa ghaNI vilakSaNa hatI. enA AdhAre AgavuM saMzodhana thAya tevuM hatuM. 'hokinsa' thayAnuM kahenArA DaoNkTaro paNa emanI pAsethI lIdhelI slAiDa emane pAchI ApatA nahotA. eka vAra uttamabhAIne thayuM paNa kharuM ke Ama karavA jatAM slAiDa khUTavA mAMDaze. tAtA haoNspiTalanA DaoNkTaroe je nidAna karyuM hatuM, temAM DaoN. jatInabhAIe saMmati batAvI hatI. ema paNa kahyuM ke tAtAnuM nidAna taddana barAbara che. DaoN. jatInabhAIe uttamabhAIne ema paNa jaNAvyuM ke tame cAra mahinA nyUyaoNrkamAM Avo. tamane nirIkSaNa (observation) heThaLa rAkhIne sAravAra karIe. A samaye uttamabhAIne kaeNnsaranAM iMjekzana levA paDatAM hatAM. atyaMta vedanAjanaka 'kaoNpa therApI' paNa cAlu karavI paDI hatI. kyAreka vicAratA ke dehanA rogo ane zarIranI pIDAmAMthI kyAre chuTakAro maLaze ! vaLI hiMmata ane dhairya rAkhIne svasthatApUrvaka roganA nidAnanI dizAmAM AgaLa vadhatA hatA. e samayagALAmAM emanA putra sudhIrabhAI dilhI jatA hatA tyAre uttamabhAIe potAnA eka sAikiyATrisTa mitra DaoN. mohananI sahAyathI 'la inDiyA insTiTyUTa oNpha meDikala risarca'mAM potAnI slAiDa jovA mATe mokalAvI hatI. A joIne tyAMnA paMtholaoNjisToe paNa kahyuM ke e 'eMjiyo imyuno blAsTika limphaeDenopathI' nAmano roga che. bhAratamAM sarvaprathama kesa tarIke oLakhAyelA A rogathI uttamabhAI mUMjhAyA nahIM. emanA jIvananI A raphatAra hatI. koIneya na thatuM hoya tevuM emane thAya ! enI sAme teo buddhipUrvaka potAnA prayatno satata cAlu rAkhe ! lAMbI mahenata, pArAvAra kaSTo, dIrgha vicAravimarza bAda emane aMte saphaLatA hAtha lAgatI hatI, AthI A roga aMge uttamabhAIe svayaM saMzodhana zarU karyuM. pustakAlayamAMthI judA judA graMtho maMgAvyA ane A roga aMge vistRta mAhitI meLavI. sAmAnya rIte A rogamAM vyaktinuM AyuSya traNathI cha mahinAnuM gaNAtuM hatuM. vaLI A roga kaI rIte zarIramAM thAya che ke prasare che enI koI vaijJAnika 115
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAhitI maLatI nahotI. evI ja rIte enI sAravAranI paddhatio paNa vivAdAspada hatI. A roga aMge chellAmAM chellAM saMzodhano jANavA mATe uttamabhAIe eka upAya ajamAvyo. emaNe vizvabharanI kaeNnsara sosAyaTIone patra lakhyA. potAnA roganuM vivaraNa lakhyuM ane ene aMgenI upayogI sAmagrI hoya, to mokalavA vinaMtI karI. pariNAme eka evI pustikA maLI gaI ke jemAM videzanI kaeNnsara sosAyaTIonAM saranAmAM hatAM. AvAM saranAmAMo parathI aDhIso jeTalA patro lakhyA ane emAM AvI kaeNnsara sosAyaTIone puchAvyuM ke A roganI jemaNe zodha karI hoya temanAM nAma ane saranAmAM hoya to Ape, temaja enI sAravAra mATe kaI haoNspiTalamAM javuM te aMge sUcana karaze, to teo emanA AbhArI thaze. uttamabhAInI A vizeSatA hatI. koI paNa bAbata aMge bane teTalI mAhitI badhA srotamAMthI ekatrita karavA prayatna karatA hatA. A samaye vizvanA eka atyaMta AdhArabhUta sAmayika 'nyU iMglaeNnDa jarnala oNpha meDisina' pAsethI uttamabhAIne pratyuttara maLyo. teoe jaNAvyuM ke A viSayamAM koI niSNAta hoya to te raoNbarTa lyukasa ane henrI 2ApAporTa che. daramyAnamAM uttamabhAIne pAMca-pAMca DigrI tAva Avato hato. gAMTho ghaNI vadhI gaI hatI ane puSkaLa caLa AvatI hatI. 1977mAM nIlaparNA sosAyaTImAM uttamabhAIe makAna baMdhAvavAnuM zarU karyuM. 1978nA mArca mahinAmAM enuM vAstu hatuM. evAmAM uttamabhAIne jANa thaI ke DaoN. henrI rApAporTa khuda pahelI vAra muMbaI AvI rahyA che. joke teo muMbaImAM mAtra cha kalAka rokAvAnA hatA. uttamabhAIe vicAryuM ke A to ghera beThA gaMgA AvI gaNAya ! AvI sAme cAlIne maLelI suvarNataka gumAvAya kharI ? bhale DaoNkTara cha kalAka ja rokAvAnA hoya, paNa maLavAnI koziza to karavI joIe. keTalAka loko paristhiti pratye nakArAtmaka valaNa dharAvatA hoya che. koI manamAM evuMya vicAre ke AvA samartha DaoNkTara pahelI ja vAra AvatA hoya ane phakta cha kalAka rokAvAnA hoya, temAM ApaNo gaja kyAM vAgavAno ! paNa uttamabhAI judI mATInA mAnavI hatA. saMjogone AdhIna thavAne badale saMjogone paDakAranArA hatA. saMjogo sAme mAthuM UMcuM rAkhIne AgaLa vadhavAmAM mAnanArA hatA. saMjogo AgaLa jhUkI janArA nahotA. AthI uttamabhAIe tAtA haoNspiTalanA emanA DaoNkTara mitrone kahyuM ke mAre koI paNa rIte emanI mulAkAta levI che. tAtA haoNspiTalanA keTalAka DaoNkTaro uttamabhAI pratye aMgata sneha dharAvatA hatA. emaNe uttamabhAIne kahyuM ke game te thaze, paNa tamane rApAporTa tapAse tevI vyavasthA jarU2 karI ApIzuM. 116
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIlaparNA sosAyaTInA makAnanA vAstunA pachInA divase ja DaoN. rApAporTa muMbaI AvavAnA hatA. savAre ATha vAgye uttamabhAInA gharanA vAstunuM muhUrta hatuM. kaeNnsaranI kaoNpa therApI' paNa cAlatI hatI. barAbara e ja vakhate eka tAra Avyo. A tAra raoNbarTa lyukasano hato. robarTa lyukasa jevI mahAna vyakti uttamabhAInA eka patranA javAba rUpe tAra kare tevI to kalpanA ja kyAMthI thAya ? game teTalA paisA kharco to paNa raoNbarTa lyukasanI epaoNinTamenTa meLavavI muzkela hatI. e raoNbarTa lyukase sAme cAlIne uttamabhAIne losa enjalasathI tArA karyo ke tamArI slAiDa mokalAvo ane tamArA kesanuM yogya mUlyAMkana karIne tamane jANa karIzuM. uttamabhAIe vicAryuM ke vAha re kismata ! tArI lIlA anerI ! tArI balihArI kevI ! rUThe tyAre nasIba evuM rUThe ke dezamAM koIne thayo na hoya tevo roga lAgu paDe. rIjhe tyAre nasIba evuM muzaLadhAra varase ke azakyane paLavAramAM zakya banAvI de ! nasIba, ajaba terA khela ! vAstunI sAMje gujarAta meilamAM uttamabhAI muMbaI gayA. emane manamAM evo khyAla hato ke vayovRddha henrI rAmAporTa vahelI savAre haoNspiTalamAM kaI rIte AvI zakaze ? AthI e savAre sADA ATha vAgye tAtA haoNspiTala para pahoMcyA tyAre jANavA maLyuM ke henrI rAmAporTa to kyAranAya AvI gayA hatA. ethIya vizeSa emaNe kyAranoya emanI slAiDano abhyAsa karI lIdho hato ! A viSayanA niSNAta ane vizvakhyAta henrI rAmAporTe uttamabhAI sAthe lAgaNI ane uSmAbhera aDadho kalAka sudhI vigate vAta karI. e pachI uttamabhAIe tAtA haoNspiTalanA DaoNkTarone raoNbarTa lyukasanA tAranI vAta karI, to e sAMbhaLIne badhA ja stabdha banI gayA. raoNbarTa lyukasa tAra kare e koInI kalpanAmAM AvatuM nahotuM ! uttamabhAIe slAiDa mokalavAnI vAta karI. Ama to slAiDa maLe tema nahotI, paraMtu lyukasanuM nAma paDatAM koNa nA pADe ? rApAporTe "eMjiyo imyuno blAsTika limphaeDenopathI' hovAnuM nidAna karyuM ane lyukase paNa A ja roga hovAnuM kahyuM. bIjI bAju uttamabhAIe "kaoNpa therApI' pUrI karI. thoDA samaya bAda vaLI eka ghaTanA banI. uttamabhAIe eka pArTInuM Ayojana karyuM hatuM. te paNa pUruM thayuM. rAtre e emanA DaoNkTara mitrone sTezana para vaLAvavA gayA. manamAM amerikA javAnA vicAro ghoLAtA hatA. uttamabhAInA jIvananI vicitratA e hatI ke kayA samaye kyAMthI kevI Apatti AvI paDe teno khyAla paNa na hoya. vaLI emanA jIvananI vilakSaNatA e hatI ke AvA muzkelInA samayamAM 117
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpanA paNa na karI hoya tyAMthI koI mahattvanA vyaktinI aNadhArI madada ke hUMpha maLI jAya. pachIne divase savAre uttamabhAI UThyA tyAre thoDI becenI lAgatI hatI. thoDo tAva paNa hato. DaoNkTare kamaLAnuM nidAna karyuM. kensaranI sAravAra mATe amerikA javAnA hatA, paraMtu ekAeka kamaLo avarodha banIne Ubho rahyo. kamaLo hoya to amerikA jaI zakAya nahIM ane Ameya evI sthitimAM amerikA javAnuM salAhabharyuM nahotuM. be-traNa divasa vadhu tAva rahyo ane pAMcamA divase to kamaLo khUba vadhI gayo. kamaLo eTalo badho hato ke emAMthI bacavuM muzkela hatuM. e vakhate amerikAthI A viSayanA niSNAta DaoNkTara zrI navInabhAI parIkha AvyA hatA. kensaranA niSNAta tabIba DaoN. paMkaja zAhane paNa bolAvyA hatA, ane amadAvAdanA khyAtanAma phijhiziyana DaoN. sumana zAhane to satata sAthe rAkhatA hatA. A rIte amadAvAdanA niSNAta DaoNkTaro dvArA uttamabhAInI sAravAra thatI hatI, paraMtu svAthyamAM koI sudhAro jaNAto nahoto. kamaLo thayAne naveka divasa thayA haze ane uttamabhAIe zAradAbahenane kahyuM, "jIva khUba UMDe jato hoya evo mane anubhava thAya che." zAradAbahene pUchyuM, "AvuM tamane zA parathI lAge che ?" uttamabhAIe javAba Apyo, "Aja sudhI ghaNI vAra tabiyata lathaDI che, becenI rahI che. paNa kyAreya Aje thAya che tevo anubhava thayo nathI." paDozamAM rahetA svajanasamAM DaoN. rasikabhAI parIkhane bolAvavAmAM AvyA. emaNe AvatAMnI sAthe uttamabhAInI paristhiti joIne kahyuM ke teo to komAmAM jaI rahyA che ane tAtkAlika sAravAra karavAmAM nahIM Ave to vAta vaNasI jaze. emaNe zAradAbahenane sadbhAvathI pUchyuM, "mahetAnI jarUrI kAgaLo para sahI laI lIdhI che ne ?" zAradAbahene gaMbhIra avAje kahyuM, "emanuM kAma ghaNuM vyavasthita ane cokkasa che. sahI levAnI jarUra nathI." DaoNkTaronI pAse hAthamAM mAtra ardhA kalAka hato ane jo uttamabhAI "komAmAM jAya to teo keTalo samaya bebhAna rahe teno aMdAja mUkI zakAya tema nahoto. komAmAM bAreka mahinA paNa nIkaLI jAya. vaLI magajane lohI na maLe tethI ane kamaLo hovAthI magaja ane zarIra baMnene keTaluM nukasAna thAya te kalpanA bahAranI vAta hatI. pahelAM DaoNkTaroe vicAryuM ke uttamabhAIne haoNspiTalamAM dAkhala karIe, paraMtu 118
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyeka paLa mahattvanI hovAthI emane ghera rAkhIne saghaLI sAravAra zarU karI dIdhI. DaoN. harSada jozI AvyA. bIjA nyUrolojisTa paNa AvyA. uttamabhAIne moTAmAM moTo Dojha ApavAmAM Avyo ane emanA jIvana parathI ghAta TaLI gaI. e pachI eka mahinAmAM to uttamabhAI puna: svastha thaI gayA ane bIjA pakhavADiyAmAM AvI jIvaleNa mAMdagImAMthI uttamabhAI bahAra AvI gayA. koIne kalpanA paNa na thAya teTalI jhaDape sAjA thaI gayA. kyAreka e DaoN. rasikabhAI parIkhane e pachI pUchatA ke, "kharekhara emanI sthiti eTalI badhI gaMbhIra hatI ke pachI DaoNkTaronI dhAraNA khoTI hatI ?" DaoN. rasikabhAI parIkha kahe, "e to jeNe joyuM hoya ene ja khyAla Ave." emane potAne paNa uttamabhAI AmAMthI bahAra Avaze evI aMgata rIte saheje AzA nahotI. puna: Arogya sAMpaDatAM uttamabhAIe amerikA javAno vicAra karyo. teo emanA blaDanA riporTa paNa losa enjalasanA DaoN. robarTa lyukasane mokalatA hatA. emanA riporTa joyA pachI DaoNkTarone paNa Azcarya thayuM ke doDheka mahinAmAM kaI rIte ATalI jhaDapathI punaH svAthya meLavyuM ! uttamabhAI kamaLAnI gaMbhIra bImArImAMthI bahAra AvyA. jIvanano eka atyaMta du:khada ane vyathAbharyo adhyAya pUro thayo, paNa hajI Aphatono aMta kyAM hato ? zarIramAM gAMTho hatI. caLa AvatI hatI ane kensara to zarIramAM beThuM ja hatuM. 119
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana-mRtyu vacce jhUlatI naiyA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvaMta devadUta uttamabhAI sAme bhaviSya praznArtha banIne UbhuM hatuM. AvatIkAla kevI nIkaLaze ane nIvaDaze, e vize kazo aMdAja emanI pAse nahoto. A roganI sAravAra keTalo samaya cAlaze ? kayAM kayAM zArIrika parIkSaNo (meDikala TesTa) karAvavAM paDaze ? athavA to gAMTho dUra karavA ke vadhatuM kensara aTakAvavA koI gaMbhIra oNparezana karAvavuM paDaze kharuM ? jIvana anizcitatAothI gherAyeluM hatuM. mAtra nizcita eTaluM hatuM ke sAravAra mATe amerikA javuM paDaze. amerikAnA niSNAta DaoNkTara pAse uttamabhAI potAnI cikitsA karAvavA icchatA hatA. AthI nyUyorkamAM emanA eka dUranA mitra zrI naTubhAIne kAgaLa lakhyo. uttamabhAIe patramAM potAnA dardanI vigata lakhI hatI ane enI sAravAra mATe amerikA AvIne traNeka mahinA rahevuM paDe tema hovAthI koI epArTamenTa bhADe maLaze ke nahIM ema puchAvyuM hatuM. naTubhAIno vaLato pratyuttara Avyo, "tame AvI koI phikara karazo nahIM. ahIM Avo, eTale pahelAM to mAre tyAM ja rahevAnuM che. pachI jarUra lAge to tame kahezo tyAre epArTamenTa bhADethI levAnuM vicArIzuM." e samaye pAlanapurathI uttamabhAInA ghera DaoN. hIrAbhAI mahetA emanA svAthya aMge khabara jovA AvyA hatA. emaNe uttamabhAInA khabara-aMtara pUchaDyA ane vAtacItamAM pUchyuM, "amerikAmAM kyAM javAnA che ?" uttamabhAIe kahyuM, "mane je roga thayo che tenA niSNAta DaoN. robarTa lyukasa ane DaoN. henrI capAporTa losa enjalasamAM vase che, AthI mAre tabiyata batAvavA temanI pAse javAnuM che." DaoN. hIrAbhAI mahetAe AnaMdabhera kahyuM, "are, mArA nAnAbhAI maNibhAI laoNsa enjalasamAM ja DaoNkTara che ane e tamane badhI sagavaDa karI Apaze. UtaravAnuM paNa emane tyAM ja rAkhajo." uttamabhAIe maNibhAI mahetAno saMparka karyo ane temane phonathI jANa karI ke teo laoNsa enjalasamAM AvavA icche che. bImAra che ane ekAda epArTamenTa bhADe laIne thoDo vakhata laoNsa enjalasamAM sAravAra mATe rahevuM che. DaoN. maNibhAI mahetAe lAgaNIsabhara avAje phona para kahyuM, "tamAre mAre tyAM ja UtaravAnuM hoya ane amane ja tamArI mahemAnagatino lAbha ApavAno hoya." uttamabhAIe DaoN. maNibhAIne pUchyuM, "tame kyAre bhAratamAM AvavAnA cho ?" 121
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAI javAnA hatA te agAu DaoN. maNibhAI mahetA bhAratamAM AvavAnA hatA eTale uttamabhAIe emane kahyuM, "tamAre amadAvAdamAM mArA ghare utAro rAkhavAno che. ahIMthI ja badhe pharavAnuM rAkhajo, jethI ekabIjAno paricaya keLavI zakAya." DaoN. maNibhAI mahetA amadAvAda AvIne uttamabhAIne tyAM mahemAna banyA. emane tyAM rahevAnuM rAkhyuM ane amadAvAdathI judAM judAM zaheromAM pharavAnuM goThavyuM. daramiyAna emanA bhAI DaoN. hIrAbhAI mahetAnI dIkarIno eka sAmAjika prasaMga amadAvAdamAM hato, te paNa uttamabhAIe ukelI Apyo. Ama je lyukasa ane rAmApArTanA zaheramAM emane javAnuM hatuM, te ja zaheranA DaoN. maNibhAI mahetA ane emanAM patnI savitAbahena emane maLyAM. uttamabhAIne limphomA thayo hato. A samaye DaoN. rAvaLa emane maLavA AvyA. uttamabhAIe kahyuM ke have lAMbuM AyuSya nathI. keTalA divasanuM AyuSya bAkI che e ja jovAnuM che. bImArI samaye eka DaoNkTara tarIke DaoN. rAvaLane uttamabhAInI vizeSatA e lAgI ke teo kyAreya bImArImAM sthiratA gumAvatA nahotA. dardI tarIke saheje bahirmukha nahi balake aMtarmukha ja lAge. AvI bImArIne kAraNe emanI prabhuzraddhA balavatI thatI hoya tevuM lAgatuM hatuM. AyuSyanI koI avadhi nahotI, paraMtu DaoN. rAvaLe kahyuM ke teo sarjanonI kaoNnpharansa yojI rahyA che ane temAM uttamabhAIno sahayoga anivArya che tyAre emAM uttamabhAIe hasate mukhe sAtha ApavAnI taiyArI batAvI. dardI tarIke emanA svajana zrI ke. sI. mahetAne e bAbata sauthI Azcaryajanaka lAgI ke uttamabhAImAM adbhuta sahanazakti hatI. zarIrazAstranI dRSTie mAnavInuM jamaNuM magaja kAma karatuM hoya che ane zrI ke. sI. mahetAnA kahevA pramANe uttamabhAI pAse e jamaNA magajano ucita upayoga karavAnI advitIya zakti hatI. kensaramAM bonamero TesTanAM iMjekzana ApatI vakhate game teTalI hiMmatavAna vyakti paNa cIsa pADI UThe. jyAre uttamabhAI svasthatAthI A pArAvAra vedanA sahana karatA hatA. uttamabhAInI A sahanazaktine pramANatAM zrI ke. sI. mahetAe kahyuM ke ATalI sakhata vedanA ApaNe sahana karI zakIe nahIM. vaLI uttamabhAI potAnA vicitra dardane pUrepUruM cakAsIne nirNaya letA hatA ane emanA AvA nirNayane phaLIbhUta kare tevA mArgo paNa maLI rahetA hatA. amerikA jatAM agAu uttamabhAI jyotiSIne potAnI kuMDaLI batAvIne pUchatA, "mAruM AyuSya keTaluM che ?" 122
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre jyotiSIo eno uttara ApavAnI nA pADatA. eno artha eTalo hato ke uttamabhAInuM AyuSya ghaNuM TUMkuM hatuM. A samaye uttamabhAIne amadAvAdanA vikAsagRhanA vistAramAM AvelI oNperA sosAyaTImAM rahetA zrI chabIladAsa desAI dhArmika kAryo mATe avAranavAra maLavA AvatA hatA. uttamabhAI svAthyane kAraNe kyAreka ja upAzrayamAM jatA hatA, paraMtu chabIlabhAI desAIe kahyuM, "oNperA upAzraya mATe thoDI rakamanI jarUra che ane emAM Ape sahAya karavI paDaze." uttamabhAIe kahyuM, "sahAya karavAmAM kazo vAMdho nathI, paraMtu mArA mAthe ciMtAno moTo boja che. jIvana anizcitatAthI gherAyeluM che." uttamabhAIne amerikAmAM zuM thaze enI phikara hatI ane jo tyAM oparezana thaze to pote hemakhema pAchA Avaze ke kema, te prazna emanA cittamAM ghUmarAto hato. vaLI TUMkA AyuSyano bhaya mAthA para jhaLuMbato hato. zrI chabIlabhAI desAI eka paragaju vyakti hatA. teono svabhAva mANasAInA dIvA samAna hato. bIjAnuM kAma karI chUTanArA e paragaju mAnavIe kahyuM, A upAzrayamAM pUjya AcArya kelAsasAgarasUrIzvarajI mahArAja birAje che, teonuM cAritryabaLa ane tapa prabhAvaka che. dhyAnanA UMDA sAdhaka che. cAlo, teonA AzIrvAda meLavIe." uttamabhAI chabIlabhAInI sAthe pU. AcAryazrI kailAsasAgarasUrIzvarajInAM darzana karavA mATe gayA. emaNe AcAryazrIne vaMdana karyAM. agAu uttamabhAIe saMgha kADhavAno Adeza lIdho hato AthI zrI chabIlabhAIe kahyuM. sAhebajI ! teonI saMgha kADhavAnI dharmabhAvanA che ane e mATe muhUrta joIe chIe." AcAryazrIe eka muhUrta kADhI ApyuM, paNa uttamabhAIe kahyuM, "sAheba ! Apa muhUrta Apo cho, paraMtu mAre to amerikA javAnuM che. pAcho AvIza ke nahIM tenI kazI khabara nathI. roga evo thayo che ke mAruM AyuSya ati alpa che. kadAca koI moTuM oparezana paNa karAvavuM paDe. AvA gaMbhIra prakAranA oNparezana bAda jIvato haIza ke nahIM te paNa savAla che, kiMtu jo pAcho AvIza to ApanA muhUrta pramANe jarUra saMgha kADhIza." AcAryazrI kailAsasAgarasUrIzvarajIe kahyuM, "tame jarUra pAchA Avazo ane tamArI dharmabhAvanA mujaba saMgha kADhazo. A muhurta rahevAnuM ja che. mANasa jIvato rahevAno hoya to ja huM muhUrta kADhI ApuM chuM." 123
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ e pachI AcAryazrIe ema paNa kahyuM, "tame amerikA jazo paNa tamAre oNparezana nahIM karAvavuM paDe tamAruM kAma mAtra prIka(iMjekzana)thI patI jaze." paMjAbamAM graeNjyueTa thayelA, aMgrejImAM kAvyaracanA karanArA A virala AcAryazrIe aMgrejImAM kahyuM, "eNnDa yu vila sI amerikA." AcAryazrI kailAsasAgarasUrIzvarajInI sAdhutAnI garimAno sahune paricaya hato. mahesANAmAM bhavya tIrthanI racanA karanAra AcAryazrInA jIvanamAM Atmika saMyamanI ArAdhanA pragaTa thatI hatI. emanAM sAdhuvacanoe uttamabhAInA nirAzA ane viSAdathI gherAyelA hRdayamAM AzAnuM eka sonerI kiraNa jagAvyuM. AvI vibhUtinA sahajapaNe uccArAyelAM vacanomAM emane pUrNa zraddhA hatI, bIjI bAju paristhiti sAva viparIta hatI. uttamabhAIe AcAryazrIne kahyuM, "DaoNkTaroe to vadhumAM vadhu cha mahinAnuM AyuSya kahyuM che. jyotiSIo to eTaluMya kahetA nathI; paNa Apa A bAbatamAM zuM mAno cho ?" " AcAryazrI kailAsasAgarasUrIzvarajIe gaMbhIra avAje kahyuM, "tamAruM AyuSya lAMbuM che, paNa huM kahuM eTalAM kAma karajo. pAMceka derAsaranAM khAtamuhUrta karAvajo." uttamabhAIe kahyuM, "sAhebajI, Apa kahezo te karIza. jo huM jIvIza to jarUra AvAM dharmakAryo karIza." e samaye gAMThonI tapAsa mATe AjanI jema ema.Ara.AI. ke skeniMga jevAM adyatana sAdhano nahotAM, AthI limpha eMjiyogrAphI karavAmAM AvatI hatI. AmAM paganI naso kApI nAMkhavAmAM AvatI hatI. e samaye dardIne atyaMta vedanA thatI hatI. cha mahinA sudhI to pagamAM caMpala paNa paherI zakAtA nahIM. vedanA sAthe uttamabhAIno gADha nAto hato, pachI te jIvananI hoya ke dardanI ! uttamabhAIe eksa-re levaDAvyo to emAM gAMTho AvatI hatI. uttamabhAIne ema ke ochAmAM ochuM gAMTho dUra karavAnI A dAruNa yAtanAmAMthI to pasAra thavuM ja paDaze. amerikA javA mATe amadAvAdanA havAI mathakethI vidAya letI vakhate uttamabhAInI AMkhomAM AMsu hatAM. DaoNkTaroe mAtra cAra mahinAnuM AyuSya bhAkhyuM hatuM, tethI manomana ema thatuM hatuM ke A AkharI alavidA to nahIM hoya ne ? Akhare raoNbarTa lyukasa ane henrI 2ApAporTanA laoNsa eNnjalasa zaheramAM uttamabhAI ane zAradAbahena AvyAM. bhAratathI badhA ja meDikala ripaoNrTa kramasara 124
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavasthita goThavIne laI gayAM hatAM. DaoN. raoNbarTa lyukase uttamabhAI ane zAradAbahena sAthe Akho divasa gALyo. vizvano Avo mahAna DaoNkTara eka ajANyA mAnavInI ni:spRhabhAve AvI sAravAra kare ane Avo Adara Ape e temane eka svapna samAna lAgatuM hatuM. emaNe A roganuM koI kAraNa hAtha lAge te mATe uttamabhAI pAse emanA janmathI mAMDIne aneka vigato kaDhAvI. uttamabhAIe potAnA samagra jIvananI kitAba khullI karI dIdhI. emphaTemina' TaeNbleTa lIdhI hatI tenI paNa khullA dile vAta karI. DaoNkTaroe kahyuM ke ene A roganI sAthe koI saMbaMdha nathI. A roga thavAnuM koI spaSTa kAraNa zodhAyuM nathI. zarIranI pratirodhaka zakti ochI thAya eTale Avo roga thAya che tema kahevAya che, paNa hajI sudhI vizvamAM AvA mAtra 14 thI 15 kesa jANavA maLyA che, tethI A roganA mULano koI tAga maLyo nathI. atyAra sudhI emano sAmAnya anubhava evo hato ke amadAvAdanA blaDa ripaoNrTa ke eksa-re riporTa muMbaImAM DaoNkTaro paNa svIkAratA nahotA. muMbaInA DaoNkTaro dardIne pharI vAra e AkhAya cakramAMthI pasAra thavAnuM kahetA hatA. Ave vakhate amadAvAda ke muMbaInA ripaoNrTa amerikAmAM koNa svIkAravAnuM hatuM ? AthI uttamabhAIne evI khAtarI hatI ke A DaoNkTaro badhA ja meDikala riporTa pharI karAvaze. amerikAmAM DaoN. lyuksanA anugAmI mahilA DaoNkTara elekajhAnDara levine uttamabhAInA badhA riporTa tapAsyA ane spaSTa abhiprAya Apyo ke pharI vAra blaDa-ripaoNrTa ke eksa-re riporTa karAvavAnI kazI jarUra nathI. A agAu uttamabhAIe tAtA haoNspiTalamAM limpha eMjiyogrAphI karAvI hatI. AmAM nasa kApIne DAI mUkavAmAM AvatI hovAthI uttamabhAI cAreka mahinA sudhI caMpala paNa paherI zakyA nahotA. vaLI e paddhati uttamabhAIne oNparezana karatAMya vadhu pIDAdAyaka lAgI hatI. enI vedanA bhalabhalAne cIso nAkhatA karI de tevI hoya che. pharI vAra e TesTa karAvavo paDaze, teno vicAra UMDe UMDe uttamabhAIne mUMjhavato hato. emane ema hatuM ke amerikAnA DaoNkTaro A TesTa to karaze ja, jethI gAMTha kayA prakAranI che ane keTalI gAMTho che eno emane cokkasa khyAla maLI rahe, paraMtu uttamabhAInA Azcarya vacce DaoN. levine kahyuM, "AvuM kazuM karavAnI koI jarUra nathI. vizvamAM anyatra kyAMya thato nathI evo ekamAtra "bI eNnDa TI sela TesTa' karavo paDaze ane e mATe Apane mAtra eka iMjekzana ApavuM paDaze. bIjI kazI vADhakApa karavAnI nathI." 125
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAIne lAgyuM ke A to zULIno ghA soyathI gayo. kevI kevI dhAraNAo karI hatI ! gaMbhIra oNparezana, pIDAkAraka sarjarI, vedanAjanaka TesTanI hAramALA A badhI mananI bhayajanaka kalpanAo ekAeka AthamI gaI ! = emaNe A niSNAta DaoNkTarane prazna karyo, "DaoNkTarasAheba, A prakAranA rogamAM AyuSyano aMta kaI rIte Ave che ?" DaoNkTaroe kahyuM, "A roganA dardIe sauthI vadhu sAvadhAnI inphekzanathI rAkhavAnI hoya che. koI paNa prakAranuM inphekzana na lAge tenuM khAsa dhyAna rAkhavAnuM hoya che." uttamabhAIe hasatAM hasatAM kahyuM, "sAheba, mAro Akho deza inphekzanathI bharelo che." DaoNkTare kahyuM, "A rogamAM dardInI pratirodhakazakti atyaMta ochI hoya che ane tethI AvA dardIne eka vAra inphekzana lAge pachI enA para kAbU meLavavo muzkela hoya che." DaoNkTare potAnI vAtanuM vizleSaNa karatAM samajAvyuM ke inphekzana cAra prakAranAM hoya che : (1) pANIthI thatuM inphekzana, (2) khorAkathI thatuM inphekzana, (3) dhULathI thatuM inphekzana ane (4) sekanDarI inphekzana. A sekanDarI inphekzana eTale koI vyaktine zaradI ke TI. bI. thayo hoya ane tame tenI sAthe vAta karo to tamane paNa enuM inphekzana lAgI jAya. vaLI thiyeTara ke sabhAmAM tame koInI sAthe vAta karo to bIjAnI zaradI ke anya dardanuM inphekzana paNa tamane lAgI jAya." uttamabhAIe pUchyuM, "A roganA dardInA jIvanano aMta kayA prakAranA inphekzanathI Ave che ?" DaoNkTare kahyuM, "respireTarI nyumokokA inphekzanathI A roganA nevuM TakA lokonI jIvanalIlA saMkelAI jAya che. A inphekzana lAgatAM pharI tAva Ave, pharI gAMTho nIkaLe, pharI khaMjavALa Ave ane e rIte dardI enI jIvanalIlA saMkelato jAya che." e samaye amerikAmAM nyumokokA inphekzana sAme eka iMjekzana zodhAyuM hatuM. e iMjekzana levAthI eka varSa sudhI AvuM koI inphekzana thatuM nahIM. pahelAM to DaoNkTaroe uttamabhAIne A iMjekzana ApavAno vicAra karyo, jethI tatkALa to teo A prakAranA inphekzananA bhayamAMthI mukta banI jAya. A 126
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ DaoNkTara pAse vipula saMkhyAmAM davAo hatI, paNa e davAnA upayoganI bAbatamAM sukSma vivekazakti paNa hatI. dardI para davAono mAro calAvavAne badale enA bhatakALanI bImArIno abhyAsa karIne dardInI tAsIra joIne sAvadhAnIthI sAravAra karatA hatA. thoDA samaya agAu kamaLAnI ati gaMbhIra asaramAMthI uttamabhAI puna: svastha thayA hatA. je jhaDapathI teo ATalI gaMbhIra paristhitimAMthI bahAra AvyA hatA, te joIne DaoNkTaroe vicAryuM ke emanI rogapratikAraka zakti to ghaNI sArI hovI joIe, pariNAme emane iMjekzana ApavAnuM paNa mokUpha rAkhyuM ane agamacetI rUpe keTalIka ArogyalakSI bAbato vize takedArI rAkhavA kahyuM. A sUcanomAM pahelI takedArI e karI ke tAva Ave to eno barAbara khyAla rAkhavo. vadhu paDatuM kAma karavuM nahIM. temaNe blaDa, lIvara, kiDanIno be-traNa mahine TesTa karAvI levo. Ama meDikala jagatamAM A viSayamAM "liviMga lijenDa" (daMtakathArUpa) gaNAtA DaoN. robarTa lyukasa ane DaoN. henrI rAmAporTa uttamabhAIne to jIvaMta devadUta jevA lAgyA. emaNe kahyuM ke sAravAramAM ekamAtra nAnuM ijekzana emane levuM paDaze. lyukasa ane rAmAporTanuM nAma bhAratanA DaoNkTaromAM ati prasiddha hatuM. baMne niSNAta tarIke vizvavyApI khyAti arjita karI cUkyA hatA. DaoN. lyukasanI epoinTamenTa meLavavA mATe cha-cha mahinA sudhI rAha jovI paDatI hatI, jyAre e ja lyukasa uttamabhAIne sAme cAlIne maLatA hatA ane lAMbA samaya sudhI darda aMge emanI sAthe vicAravimarza karatA hatA. uttamabhAI e samaye vicAratA ke mANasanI leNadeNa ene kyAM laI jAya che ! jemanI sAthe lohInI sagAI ke saMbaMdhanuM sagapaNa hatuM teo vimukha rahyA ! jenI sAthe koI saMbaMdha nathI ke saheje paricaya nathI evI vizvabharamAM nAmAMkita vyakti Avo ane ATalo apAra prema varasAve ! DaoN. raoNbarTa lyukasanI lAgaNI joIne uttamabhAInuM haiyuM aneka vAra bharAI AvatuM hatuM. uttamabhAIe emane tapAsa-phI ApavA mAMDI tyAre DaoN. raoNbarTa lyukase kahyuM ke ame phI levA mATe Apane bolAvyA nathI. uttamabhAI AzcaryamAM DUbI gayA. emaNe kahyuM, "amerikAmAM to biliMganI paddhati hoya che. dIkaro paNa bApane bila Apato hoya che, tyAre tame zA mATe nA pADo cho ?" phI levAno ati Agraha karyo, paNa raoNbarTa lyukasa makkama hatA. emaNe phI 127
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhI nahIM. vaLI vadhArAmAM snehathI kahyuM, "jyAre jyAre kaMI paNa pUchavuM hoya, to bhAratathI ni:saMkoca phona karIne mane pUchajo." evAmAM uttamabhAIne vicAra Avyo ke A dardanA bIjA niSNAta henrI rApAporTa mAtra sATha kilomITara dUra rahe che. ahIM sudhI Avyo chuM to emane paNa maLato jAuM. paraMtu teo maLyA nahIM, paNa tyAM nathavANI nAmanA eka bhAratIya DaoNkTara maLI gayA. emaNe uttamabhAIne kahyuM ke, tamArI slAiDa to AkhA amerikAmAM paeNtholaoNjInA jagatamAM jANItI thaI gaI che. aneka saMzodhako enA para vicAraNA karI rahyA che. DaoN. nathavANI paNa raoNbarTa lyuksa ane henrI rAmAporTa sAthe kAma karatA hatA. DaoN. lyukasa pachI emane sthAne DaoN. eNlekajhAnDara levina AvyAM hatAM. uttamabhAI losa enjalasamAM hatA tyAre DaoN. maNibhAI mahetA ane temanAM patnI savitAbahene uttamabhAI ane zAradAbahenanI khUba saMbhALa lIdhI. jo emanA jevAM snehI na hota to uttamabhAIne A ajANyA pradezamAM koI hoTela ke moTelamAM UtaravuM paDyuM hota. uttamabhAIe potAnI sAthe potAnA moTA putra sudhIrabhAI AvI zake te mATe emano pAsaporTa paNa taiyAra karAvyo hato, paraMtu maNibhAIe kahyuM ke hAla sudhIrabhAIe AvavAnI jarUra nathI. teo emane barAbara sAcavaze. tema chatAM pachI jarUra paDaze to sudhIrabhAIne bolAvI laIzuM. hakIkata e banI ke uttamabhAIne saghaLI suvidhA maLatAM sudhIrabhAIne bhAratathI bolAvavAnI paristhiti ja UbhI thaI nahIM. DaoN. eNlekajhAnDara levina eka atyaMta samarpaNazIla mahilA tabIba hatAM ane amerikAmAM sArI evI nAmanA dharAvatAM hatAM. eiDresanA rogamAM paNa emanuM saMzodhana jANItuM hatuM. DaoN. levine paNa lAgaNIpUrvaka uttamabhAIne kahyuM ke kyAreya koI takalIpha Ave to ni:saMkoca emane phona karI zake che ane vadhu jarUra lAge to rUbarU ahIM maLavA AvI zake che. e pachI to DaoN. levina joDe eTalo badho lAgaNIbharyo saMbaMdha thayo ke emanI "epoinTamenTa' lIdhI hoya ane emAM kyAreya koI cUka thaI jAya to paNa teo e ja snehathI uttamabhAIne AvakAratAM hatAM. DaoN. levinane judA judA ghaNA zokha hatA ane temAMno emano eka zokha e bhAratIya kalAno hato. teone bhAratIya kalAnI rekhAsRSTi khUba gamatI hatI. e samaye uttamabhAI "TorenTa'nAM kalAmaya kaeNlenDara emane mokalatA ane DaoN. levinane te khUba pasaMda paDatAM hatAM. uttamabhAInA svabhAvamAM evuM ke koI paNa vyakti madada kare to ene enuM yogya vaLatara cUkavavuM joIe. saMbaMdhanA hisAbe koI sAmAnya madada kare to ThIka, 128
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa lAMbo vakhata sahayoga Ape to to uttamabhAI ene AgrahapUrvaka vaLatara levAnuM kahetA hatA. amerikAmAM TrITamenTa mATe AvyA tyAre emane khyAla hato ke ahIMnI meDikala TrITamenTa khUba moMghI hoya che ane ghaNo kharca thaze, paraMtu laoNsa eNnjalasanA lAgaNIvALA DaoNkTaroe kazIye phI levAnI nA pADI. uttamabhAIe ati Agraha karyo tyAre emaNe kahyuM ke ame tamane A roganA saMzodhana (risarca) arthe bolAvyA che tema mAnajo. Ama chatAM uttamabhAIe emane khUba Agraha karyo tyAre DaoNkTaroe kahyuM ke jo tamAro vicAra phI ApavAno ja hoya to A saMsthAne ekaso DaoNlara dAna rUpe Apo. uttamabhAIne eka atyaMta vilakSaNa anubhava thayo. ajANyA pradezamAM ane sAva ajANyA loko vacce ane emAM paNa jyAM dhananI bolabAlA hoya evA bhautika jagatamAM AvI vyaktio maLe te emane mATe kalpanA bahAranI vAta hatI. laoNsa eNnjalasamAM ekavIsa divasa rahyA. DaoNkTaroe emane amerikAmAM pharavAnI rajA ApI. mAtra eTaluM ja kahyuM ke vadhu paDatA thAkathI ke inphekzanathI ke emaNe sAvadha rahevuM. e pachI ToranTo gayA. tyAMthI emanA snehI zrI janakabhAI dave sAthe AvyA. teo paNa bhArata AvavAnA hovAthI uttamabhAIne emanI sAthe ghaNuM pharavAnuM banyuM. e pachI nAyagrAno dhodha jovA gayA. tyArabAda nyUyaoNrka, zikAgo, vaoNziMgTana gayA ane vaLatAM traNa divasa laMDana rahIne bhArata pAchA AvyA. ghaNI bhIti ane ghaNI taiyArIo sAthe sAravAra mATe amerikA gayelA uttamabhAIne laoNsa eNnjalasamAM koI vizeSa TrITamenTa levI paDI nahIM. vizeSa to bhayAnaka rogano othAra manamAMthI haLavo thayo. DaoNkTaronI snehabharI kALajIe hRdayamAM navA AnaMdano saMcAra karyo. vagara AzAe ane kazIya yAcanA vinA maLelo prema amUlya hoya che ! AvA sAhajika premano uttamabhAIne hRdayasparzI anubhava thayo. vaLI kazAya paricaya vinAnI ajANI vyaktio pAsethI sneha sAMpaDyo tyAre e samaye kavi kalApInI A paMktio emanA hRdayamAM guMjatI - "snehanA raMgathI jo nA raMgAyuM hota vizva A, mUlya zuM hota jIvyAnuM mAnavI sRSTimAM ahA !" A ghaTanAnI vAta karatAM uttamabhAI gaLagaLA banI jatA hatA. teo A DaoNkTara-tripuTInAM smaraNone potAnA jIvananI ati moMgherI mUDI samAna gaNatA hatA. 129
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravAsanI paLomAM
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtanAbharyA e bAra divasa amerikAnA pravAse uttamabhAInA jIvanamAM aNadhAryo, AnaMdadAyaka vaLAMka saryo. AyuSyano aMta samIpa jotA hatA, tyAM ja jIvananuM navuM cetanabaLa maLyuM. ema lAgyuM ke jIvanano AdhAra nircAja ane saraLa sneha che. jIvananI lahejata mAnavatAnI mIThI sugaMdha che ane jIvananI madhuratA sAcI zraddhA che. amerikAmAM sneha ane mAnavatAno madhura anubhava thayo, to AcAryazrI kailAsasAgarajInA vacanoe jIvanamAM dharmazraddhAno hRdayasparzI anubhava karAvyo. amerikAnI sAravAra daramiyAna AcAryazrInAM madhura vacano satata guMjatAM rahyAM ane jema jema samaya vaheto gayo, tema tema enI yathArthatAnI pratIti thatI gaI. AthI ja uttamabhAIe amerikA hatA tyAre ja kuTuMbIjanone jANa karI, "pUjya AcAryazrIe je muhUrta ApyuM che, te muhUrta saMgha kADhavAnI taiyArI AraMbhI dejo." utkRSTa dharmabhAvanA sAthe emaNe zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrA karAvato pAlItANAno saMgha kADhayo. AmAM mukhyatve emanI jJAtinAM svajano hatAM. amadAvAdathI paNa be basamAM emanAM sagAMsnehIo AmAM sAmela thayAM hatAM. A saMghamAM svAbhAvika rIte ja uttamabhAIne thAka lAge tame hatuM. vaLI invekzanano bhaya to mAthA para savAra hato ja. A eka ja bAbatanI khAsa sAvacetI levAnuM amerikAnA DaoNkTaroe kahyuM hatuM. emanI kensaranI gAMTho Azcaryajanaka rIte ogaLI gaI hatI ane zarIra para enAM koI cihno paNa dekhAtAM nahotAM. saMgha kADhavA mATe uttamabhAIne khUba mahenata karavI paDI. muhUrta sAcavI levuM hatuM, AthI manamAM evo bhaya hato ke jo mAMdagImAM paTakAIza to vaLI navI upAdhi Avaze ane dharmakAryamAM avarodha Avaze. A samaye rogane kAraNe uttamabhAIno I.esa.Ara. sAThathI sittera jeTalo Avato hato. losa enjalasanA DaoNkTaroe to Ane mahattva ApyuM nahotuM. sAmAnya rIte svastha vyaktino I.esa.Ara. sAtathI paMdara jeTalo hoya. saMgha pUrNa thayA bAda amadAvAda AvIne uttamabhAIe pharI badhA riporTa levaDAvyA. Azcaryajanaka bAbata e banI ke pAlItANAthI AvyA bAda uttamabhAIno I.esa.Ara. mAtra pAMca ja Avyo. AvuM to chellAM keTalAMya varSomAM banyuM nahotuM. losa enjalasamAM paNa ATalo ocho I.esa.Ara. Avyo nahoto. uttamabhAIe DaoNkTarone A aMge pUchyuM ke ATalo badho dharakhama pheraphAra kaI rIte thayo ? tyAre DaoNkTaroe kahyuM ke, "G.O.K. arthAt God only knows." A ghaTanAe uttamabhAInA jIvanamAM navI rozanI phelAvI. bALapaNamAM dharmasaMskAro sAMpaDyA hatA. kaoNleja kALamAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA abhyAsakALa daramyAna enuM suMdara siMcana thayuM hatuM. pU. AcAryazrI kailAsasAgara 131
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrIzvarajInAM dharmavacanothI emAM vizeSa jAgRti AvI hatI ane A anubhave emanI dharmabhAvanAne saMkalpabaLa ApyuM. amerikAnA prasiddha ciMtaka henrI loMgaphelonA vicAranuM uttamabhAI svajIvanamAM pratibiMba nihALatA hatA. henrI loMgapheloe kahyuM che, "mArI dareka jarUriyAta vakhate huM tArA (Izvara) tarapha AzAnI mITa mAMDuM chuM ane e mITa kadI nakAmI jatI nathI. huM tAro sparza ane zAzvata prema anubhavuM chuM ane pharI badhuM rUDuM-sAruM thaI jAya che." pU. AcAryazrIe amerikAthI pAchA AvIne saMgha kADhavAnuM kahyuM hatuM. vaLI ema paNa bhAkhyuM hatuM ke amerikAmAM oNparezana nahIM thAya. mAtra ekAda ijekzana ja levuM paDaze. teo nirAMte amerikA joI zakaze ane lAMbuM AyuSya bhogavI zakaze. e samaye uttamabhAI khuda mAnatA hatA ke emanuM cha mahinAthI vadhu lAMbu AyuSya nathI. amerikA oNparezana karAvavAnA hetuthI ja gayA hatA ane ene badale mAtra ijekzana ja levuM paDyuM, eTaluM ja nahIM, paNa amerikAmAM pharavAnuM paNa banyuM. Ama pUjya AcAryazrI kailAsasAgara- sUrIzvarajIe AzIrvAda ApatAM kahelAM pratyeka vacano satya puravAra thayAM. e pachI uttamabhAIe emane pUchyuM paNa kharuM ke, "Apa bhaviSyanA jANakAra cho ?" pU. AcAryazrI kailAsasAgarasUrIzvarajIe haMmeza mujaba nIcI dRSTi rAkhIne kahyuM, "bhAI, evuM kazuMya nathI." sAmAnya rIte koI spRhAvAna sAdhu hoya, to AvI ghaTanAnI svamukhe ke anya dvArA prasiddhi karAvIne potAnI camatkArI zaktinI bolabAlAmAM rAcavA mAMDe, jyAre A AkhIya vAtane bAjue mUkIne pU. A. zrI kailAsasAgarasUrIzvarajIe potAnI svAbhAvika namratAthI uttamabhAIne kahyuM, tamAre AvI vAtano vicAra karavAne badale navakAra maMtra gaNavo. e sivAya bIjuM kAMI nathI. koI kALe vacana bolAI jAya ane e pramANe thAya eTaluM ja mAnavuM." AcAryazrI kailAsasAgarasUrIzvarajInI A mahAnatA joIne uttamabhAInuM mastaka jhUkI gayuM. - lyukasa ane repAporTe invekzanathI sAvadha rahevAnuM kahyuM hatuM, paraMtu A sAvadhAnI uttamabhAIne mATe mahAbaMdhanarUpa sAbita thaI pANIthI thatuM invekzana na thavuM joIe. eno artha ja e ke emane badhe ukALeluM pANI joIe. vaLI e samaye minarala voTarano paNa eTalo pracAra nahIM, AthI AvuM ukALeluM pANI 132
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ meLavavAmAM khUba muzkelI paDatI hatI. e ja rIte khorAkathI thatA invekzana sAme sAvadha rahevAnuM jarUrI hovAthI uttamabhAIne mATe bhojana samAraMbho ke anyanAM Atithyo nirarthaka banI gayAM. mAtra gharano ja khorAka levo paDe ane te paNa garama khorAka levAnuM ja rAkhyuM. kyAreya taLelI vAnagI letA nahIM. sAMjanA bhojanamAM khAkharA ja hoya. dhULathI thatA iphekzanathI bacavuM kaI rIte ? emaNe pahelo vicAra karyo ke bane tyAM sudhI bahAra ochuM javuM. bIjo vicAra erakanDizana gADIno karyo. 1978mAM bahu ochI gADIo erakanDizanavALI hatI. moTI rakama ApavA chatAM paNa AvI videzI gADI meLavavI muzkela hatI. Akhare 1980-81mAM emaNe TomeTo gADI lIdhI. DaoN. lyukase gaNAveluM cothuM invekzana hatuM sekanDarI invekzana, jemAM bIjA koInA roganA jaMtuo emane lAgI jAya. Ane pariNAme emane mATe vyavasAyanI miTiMgo baMdha thaI gaI. upAzrayamAM ke thiyeTaramAM paNa jaI na zake. viDiyo to e vakhate pracalita nahotA. vaLI musApharI paNa baMdha karavI paDI. koI paNa jagyAe thoDAka loko paNa bhegA thAya to uttamabhAIne mATe mUMjhavaNabharyo savAla Ubho thaI jato. koI mulAkAte Ave to paNa manamAM satata evI dahezata rahetI ke ene koI roga haze ane enA teo zikAra to nahIM banI jAya ne ! jo ke AvA bhayanI paravA karyA vinA teo sAmAjika ke dhArmika kAryakramomAM thoDA samaya hAjarI ApavA jatA hatA. vaLI zaradI, nyumoniyA, meleriyA ke TAiphaoNiDanA jaMtuo pratirodhakazaktinA abhAve uttamabhAInA zarIramAM khuba jaladIthI ghara kare tema hatA. Ama eka bhayaMkara othAra nIce uttamabhAIne baMdhiyAra, maryAdAyukta jIvana svIkAravuM paDyuM. eka bAju vyavasAyamAM pragatinI haraNaphALa sadhAtI hatI, samRddhi vadhatI hatI ane enAthI jIvanamAM sukha-suvidhA bhogavavAno samaya najIka Avato hato; Ama chatAM rogane kAraNe jIvanavyavahAramAM emane lakSmaNarekhA doravI paDI hatI. roga paNa kevo ? jenI bhAratamAM koIne jANa paNa nahIM. vizvamAM paNa enA niSNAto gaNyAgAMThyA ja. e roga kevI rIte vakare ke enAthI zuM pariNAma Ave enI khoja paNa Adhunika vijJAnane karavAnI bAkI hatI. kyAreka uttamabhAIne lAge ke A te kevuM jIvana ? AvA jIvanano koI artha kharo ? paraMtu bIjI bAju vairya dhAraNa karIne muzkelIono sAmano karatA rahevAnuM gajavelathI baneluM emanI pAse hRdaya hatuM. emanA jIvanamAM evuM banatuM ke ekAeka koI asAmAnya muzkelI emane gherI vaLatI. ekAeka AkhuM jIvana 133
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhayamAM AvI paDatuM hatuM. keTalIye mahenata bAda e Aphatane pAra karatA hatA. AphatanA DuMgarane oLaMgIne mAtra cha mahinAno "inTaravala" paDyo hoya ke tarata ja koI bIjI Aphata aNadhArI dizAethI sAme AvIne UbhI rahetI ane te paNa eTalI ja asAmAnya. kyAreka majAkamAM teo mane kahetA paNa kharA ke A cha mahinAnA "inTaravala"ne badale ekAda varSano sukha-zAMtibharyo "inTaravala" kema Avato nathI ? invekzanathI bacavA mATe emaNe nakkI karyuM ke bane tyAM sudhI bhAratamAM pharavA javuM ke vepAra kheDavA javuM nahIM. jo pharavuM ja hoya to varSe ke be varSe yuropaamerikA jaI AvavuM. 198ramAM uttamabhAI vicAratA hatA ke yuropa pharI AvIe. uttamabhAInI sAthe pahelethI ja chAyAnI mAphaka zAradAbahena rahetAM hatAM. eka to uttamabhAInI mAMdagI evI ke satata emanI sAthe rahevuM paDatuM hatuM. agAu eka samaya evo hato ke uttamabhAI emphaTeminanI goLI na le e mATe paNa emanI sAthe rahevuM paDatuM hatuM. I. sa. 1982mAM yuropanA pravAse nIkaLavAnA hatA tenA agAunA divase ja emane jANa thaI ke emanA eka sAthIe vecANanA ujaLA bhaviSyanI zakyatA joIne sATha lAkhano orDara eka kaMpanIne Apyo che. jo emane khyAla hota to teoe AvuM thavA dIdhuM na hota. paNa have karavuM zuM? uttamabhAInA prayAsathI kaMpanIe jaMgI napho meLavavAnI sAthosAtha moTI khoTa khamavAnI zakti paNa meLavI hatI. uttamabhAIe A khoTa sahana karI. ethIye vizeSa to Avo oNrDara mUkanAra koInAya para teo saheje gusse thayA nahi. mAtra eTaluM ja kahyuM ke ATalo moTo oNrDara mUkatAM pahelAM tamAre mane pUchavuM joIe. bIjI bAju emanA ja eka mitranA putrae vepAramAM cAlIsa hajAra rUpiyA gumAvyA ane enA pitAe bIjA ja divase dIkarAnI vyavasAyanI lAina badalAvI nAkhI hatI. 1986nA Disembara mahinAmAM hRdayanI bImArIne kAraNe uttamabhAI amerikA gayA. sauprathama losa enjalisa gayA. ahIM emaNe enjiyogrAphI karAvI, paNa te barAbara thaI nahi. A samaye uttamabhAIne laoNsa-enjalisamAM thayelI enjiyogrAphInI cakAsaNI karavAno svayaM vicAra Avyo. pachI hyusTana hArTa senTaramAM DaoN. vIrendra mAthure enjiyogrAphI karI ane traNa ArTarI bloka hovAthI DaoN. DenTana kUlIe bAya-pAsa sarjarI karI. Disembara mahinAmAM nAtAlanI rajAo hovAthI haoNspiTalanA vyavasthAtaMtramAM 134
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vAta bhUlAI gaI. bAya-pAsa sarjarI pachI lesiksanA je iMjekzano uttamabhAIne ApavAnA hatA te bhUlAI gayuM ane ekAeka emanuM zarIra phUlI gayuM. emanuM vajana tera kilo jeTaluM vadhI gayuM. zvAsa evo caDyo hato ke bese ja nahi. haoNspiTalanI narsane bolAvIne samIrabhAIe DaoNkTaranuM saranAmuM meLavyuM ane DaoNkTaranI salAha bAda lesiksanuM iMjekzana ApyuM tathA sAravAra zarU karI. potAnA jIvanamAM uttamabhAIne moTA rogono ja sAmano karavAno Avyo che evuM nathI banyuM. e roganuM sAcuM nidAna ane yogya upacAra mATe paNa ghaNI mathAmaNa karavI paDI che, tenuM A udAharaNa che. 1990nA jUna mahinAmAM dilhImAM TorenTanI oNphisanuM udghATana rAkhyuM hatuM. A samaye uttamabhAI dilhI javAnA hatA, paraMtu e divasomAM emane jIbha ALI thaI gaI hoya tevuM lAgyuM. AthI emanA paricita DaoNkTarane batAvavA gayA. DaoNkTare kahyuM ke dilhInI TikiTa kensala karAvI nAkho ane ghera jaIne ArAma karo. uttamabhAIe dilhIno kAryakrama rada karyo. teo davAnI paribhASA jANatA hatA tethI temane khyAla Avyo ke perelisisanI asara thAya evI DaoNkTarane dahezata hatI. 1990nA sapTembaramAM to evuM banyuM ke teo kazuM bolatA hoya tyAre be sekaMDa, pacAsa sekaMDa ke eka miniTa sudhI teo zuM bole che eno khyAla gumAvI besatA hatA. 1990nI AThamI sapTembare muMbaImAM DaoNkTarano vyavasAya karatA mULa banAsakAMThA jillAnA DaoNkTaronuM eka saMmelana yojAyuM hatuM. A samaye uttamabhAIe phijhiziyanane potAnI tabiyata batAvI, to emaNe uttamabhAIne kahyuM ke tame muMbaI javAnuM baMdha rAkho, kAraNa ke khuda DaoNkTaro paNa perelisisamAM kayA samaye zuM thaze te kaLI zake tema na hatA. vaLI sAvacetI rUpe uttamabhAIne kahyuM hatuM ke tamAre be kalAkathI vadhu samaya plenamAM musApharI karavI nahIM. be-traNa kalAkathI vadhu moTaramAM saphara karavI nahIM. TrenamAM musApharI karavAnI to vAta ja sadaMtara bhUlI javI ! Ama to uttamabhAIe ghaNA gaMbhIra rogono anubhava ane sAmano karyo hato ane emAMthI pAra paNa UtaryA hatA. emaNe mAnyuM ke rogonI yAdImAM ekAda moTo roga bAkI rahI gayo hoya tema lAge che ! uttamabhAIne kensaranI bahu phikara nahotI, bIjA rogonI paNa ciMtA nahotI, paNa bIjAM badhAM darda karatAM emane perelisisanI bhIti vadhu rahetI hatI. AnuM kAraNa e ke AmAM dardIne lAcAra ane paravaza jIvana jIvavAno vAro Avato. 135
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApabaLe ane AtmazraddhAthI jIvana ghaDanArAne AvuM parAvalaMbana kyAMthI game ? uttamabhAI paMdareka divasa ArAma laIne muMbaI gayA. muMbaI haoNspiTalanA vikhyAta nyurolojisTa DaoN. siMgala ane DaoN. vADiyAne potAnI tabiyata batAvI. emaNe breinano ema.Ara.AI. karAvavAnI salAha ApI. agAunA ema.Ara.AI.mAM parivartano AvyAM hatAM, paraMtu e parivartano DaoNkTaranA kahevA pramANe samaya ane uMmarane kAraNe AvyAM hatAM. uttamabhAIne svAthya aMge vadhu sAvacetI rAkhavAnuM DaoNkTaroe bhArapUrvaka jaNAvyuM. e pachI aDhAra mahinA sudhI kazuM thayuM nahIM. Ama to dara cha mahine meDikala ceka-apa mATe muMbaI javAnuM hatuM, paraMtu e zakya banatuM nahIM ane tabiyata sArI thaI gaI hatI. vaLI bIjI koI phariyAda nahotI tethI ciMtAno koI savAla nahoto. pariNAme muMbaI batAvavA javAnuM pAchuM ThelAtuM gayuM. cheka 1992nI 22mI jAnyuArIe uttamabhAInA sATune tyAM lagna hovAthI teo amadAvAdathI vahelI savAranI phlAiTamAM muMbaI gayA. covIsamI tArIkhe lagnaprasaMga hato. trevIsamI jAnyuArIe koI bIjuM khAsa kAma nahotuM, tethI emaNe amadAvAdathI ja muMbaImAM jarUrI TesTa levAya te mATenI vyavasthA karI hatI. emaNe muMbaI meDikala senTaramAM keroTInAno TesTa karAvyo. A TesTano riporTa meLavIne DaoN. siMgalane maLavAno emano vicAra hato. TesTa thayo ke tarata ja DaoNkTare kahyuM ke peraeNlisisanI koI zakyatA nathI, kiMtu tamArA TesTamAM malTipala limphanoDa Ave che. A sAMbhaLatAM ja uttamabhAInA mAthe dhoLe divase vIjaLI trATakI. cauda varSa pahelAM emane thayelA bhayAvaha roge pharI dekhA dIdhI hatI. bhAratamAM nAmAMkita DaoNkTaromAM paNa gaNyAgAMThyA DaoNkTarone ja AnI mAhitI hatI. uttamabhAInA cittamAM 1977-'78no Akhoya bhUtakALa ghUmavA lAgyo. A roganuM nAma sAMbhaLatAM ja emanA gharamAM saune keTalI badhI ciMtA thaI hatI tenI vyathAjanaka smRtio manamAM ubharAvA lAgI. emaNe vicAra karyo ke kuTuMbIjanone kahevuM ke nahIM ? chevaTe nakkI karyuM ke AvatIkAle lagnaprasaMga che, te raMgecaMge patI jAya pachI vAta karIzuM. covIsamI tArIkhe emanA sATune tyAM yojAyelA lagnaprasaMgamAM emaNe hAjarI ApI. pacIsamI tArIkhe emaNe potAnI tabiyata aMge vadhu DaoNkTarI cakAsaNI karAvavAnuM nakkI karyuM. emaNe bIca kenDI haoNspiTalamAM ema.Ara.AI. mATe 136
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAranA dasa vAgyAnI epaoNinTamenTa lIdhI hatI. e mujaba tyAM jaIne gaLAno ane magajano ema.Ara.AI. karAvyo. 1977-'78mAM tAtA haoNspiTalanA DaoN. aDavANIe uttamabhAIne sAravAra ApI hatI, AthI uttamabhAIe DaoN. aDavANIne maLavAnuM nakkI karyuM. tapAsa karatAM jANavA maLyuM ke DaoN. aDavANI to kAmasara madrAsa gayA hatA. uttamabhAIe madrAsa phona karIne DaoN. aDavANI sAthe vAta karI. ghaNA lAMbA samaya bAda DaoN. aDavANIne phona karatA hovA chatAM DaoN. aDavANI emane tarata ja oLakhI gayA. DaoN. aDavANIe emane ebDomana cesTa ane pelvisano ema.Ara.AI. karAvavAnI salAha ApI. sattAvIsamI jAnyuArIe uttamabhAIe bIca kaeNnDI haoNspiTalamAM A traNeyanA ema.Ara.AI. karAvyA. A badhAmAM malTipala limphanoDa moTA pramANamAM hovAnuM tAraNa AvyuM, AthI uttamabhAInI ciMtA ekadama vadhI gaI. aThThAvIsamI jAnyuArIe ema.Ara.AI.nA pAMca ripaoNrTa laIne uttamabhAI DaoN. aDavANIne batAvavA mATe savAre tAtA haoNspiTalamAM gayA. emaNe uttamabhAIne jotAM svAbhAvika rIte ja kahyuM, "tamane ghaNAM varSa bAda jouM chuM, paNa tamArI tabiyata Ama to sArI lAge che." e pachI emaNe uttamabhAIne tapAsyA. malTipala limphanoDa aMge vicAra karyo ane salAha ApI ke emaNe reDiyaoNlojI DipArTamenTanA cIpha DaoN. o. pI. zarmAne batAvavuM joIe. aThThAvIsamI jAnyuArIe uttamabhAI DaoN. o. pI. zarmAne maLyA ane temaNe e divase sAMje abhiprAya ApavAnuM kahyuM. e ja aThThAvIsamInI sAMje emaNe DaoN. sunila pArekhanI epaoNinTamenTa lIdhI hatI. DaoN. pArekhe uttamabhAInI vAta sAMbhaLI ane salAha ApI ke 14 varSa bAda pharI pelo mahAroga dekhA daI rahyo che, mATe have tamAre pUratI sAvacetI rAkhavI joIe. ogaNatrIsamI jAnyuArIe uttamabhAIe tamAma blaDa TesTa karAvyA. ebDaoNmana, pelvisa, neka ane cesTanA sTaeNna tAtA haoNspiTalamAM cAra vAgye karAvI lIdhA. daramiyAnamAM DaoN. o. pI. zarmAe abhiprAya Apyo ke skena ane ema.Ara.AI. jotAM uttamabhAImAM malTipala limphanoDa moTA pramANamAM jovA maLe che. A mATe kayA prakAranI sAravAra levI te mATe emaNe DaoN. aDavANInI salAha levI joIe. muMbaImAM eka pachI eka DaoNkTaranuM cakra cAlu thaI gayuM. meDikala TesTa, skeniMga ane ema.Ara.AI. thavA lAgyAM. uttamabhAIe emanA nAnA putra samIrabhAIne amadAvAdathI bolAvyA ane badhA ja ripaoNrTa ApIne DaoN. aDavANIne rUbarU maLI 137
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvavA kahyuM. DaoN. aDavANIe tamAma riporTa vigate tapAsyA pachI kahyuM ke Ama to uttamabhAInI tabiyata sArI lAge che. roganAM koI bAhya cihno jaNAtAM nathI, tema chatAM tAtA haoNspiTalanA DirekTara ane sarjana pAse bAyopsI karAvI levI hitAvaha che. DaoN. aDavANIe bapore be vAge e sarjana pAse samaya mAMgyo ane emaNe sAMjanA cha vAgyAno samaya Apyo. samIrabhAI tarata ja uttamabhAI rahetA hatA te muMbaInA vUDalaeNnDa phleTamAM AvyA ane cha vAgye e sarjanane batAvavA javAnI vAta karI. uttamabhAIne emanA vyavasAya arthe ane svAthya aMge satata DaoNkTaronA saMparkamAM rahevuM paDatuM. DaoN. bagaDiyA ke DaoN. bhaNazALI jevA khyAtanAma DaoNkTaro sAthe emane nikaTano nAto baMdhAyo hato. DaoN. lyukasa ke DaoN. levina jevA hajAro mAIla dUra vasatA DaoNkTaro pAsethI lAgaNI ane sneha sAMpaDyAM hatAM. paraMtu A badhAMthI eka judo ja anubhava A sarjanano thayo. e sarjanane mATe ema kahevAtuM ke teo khUba vyasta DaoNkTara che. emaNe mAtra eka ja miniTamAM uttamabhAIne kahI dIdhuM ke tamAre bAyopsI karAvavAnI jarUra nathI. emaNe uttamabhAInI koI vAta sAMbhaLI nahIM. ema.Ara.AInA riporTa joyA nahIM. emane utAvaLa eTalI badhI hatI ke emane kahevAno koI artha nahoto, kAraNa ke emanI pAse kazuMya sAMbhaLavAno samaya nahoto. Ama eka du:khada anubhava sAthe uttamabhAI pAchA AvyA. pharI emaNe sarjanane maLavAno prayAsa karyo. mAMDa mulAkAtano samaya maLyo, paNa tyAre sarjanane badale emanA madadanIza maLyA. A madadanIzane pahelAM to limphanoDa ja jaDatI nahotI. eNe pAMca miniTa mATe sarjanane AvI javA kahyuM ane Akhare bAyopsI thaI. pAMcamI phebruArIe bAyopsI karyAne be divasa thaI gayA, chatAM uttamabhAIne thoDo dukhAvo raheto hato. teo orthopeDika sarjana DaoN. bhaNazALIne maLavA gayA ane pachI DaoN. aDavANIne maLyA. bIjI bAju losa enjalasa DaoN. maNibhAI mahetAne phona karIne jANa karI ke cauda varSa pahelAM thayelo limphanoDano prazna pharI UkhaLyo che te aMge zuM karavuM te muMbaInA DaoNkTaronI salAha maLyA pachI jaNAvaze. sAMjanA sAta vAgye uttamabhAI DaoN. sunila pArekhane maLyA. emanI pAsethI amerikAmAM DaoN. raoNbarTa lyukasanA sthAne kAma karatA DaoN. nathavANIno phona naMbara lIdho. amerikAnA agragaNya hemeTo-paMtholojisTa tarIke DaoN. nathavANI nAmanA dharAvatA hatA. uttamabhAIe emane muMbaIthI phona karyo. DaoN. nathavANI emane 138
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarata ja oLakhI gayA. emaNe kahyuM ke tame slAiDo ane ema.Ara.AI.nA ripaoNrTa mane mokalAvo to huM e joIne tamane abhiprAya ApI zakuM. sAtamI phebruArIe tAtA haoNspiTalamAMthI bAyopsIno ripaoNrTa AvI gayo. DaoN. aDavANIno abhiprAya paNa AvI gayo. A badhAthI ema phalita thatuM hatuM ke 1977-'78mAM uttamabhAIne je roga hato tenA karatAM A roga judo che. A lo-greDa limphomA che. sAtamI tArIkhe slAiDa paNa maLI gaI. sAMje uttamabhAI amadAvAda AvyA ane pachInA divase vahelI savAre DaoN. maNibhAI mahetAne slAiDa ane ema.Ara.AI.nA ripaoNrTa mokalAvyAM. DaoN. nathavANI ane DaoN. levinane paNa jarUrI kAgaLo mokalI ApyA. navamI phebruArIe kaeNnsaranA niSNAta ane uttamabhAInA mitra DaoN. paMkaja ema. zAha sAthe uttamabhAIe phona para vAta karI to emano paNa evo abhiprAya thayo ke A lo-greDa limphomA che. enAM koI bIjAM cihno nathI tethI ciMtA karavAnI jarUra nathI temaja hAla turata koI TrITamenTa levAnI paNa jarUra nathI. laMDanamAM vasatA uttamabhAInA mitra zrI bhAnubhAI je. mahetAnA putra DaoN. atulabhAI mahetA A roganA niSNAta tabIba tarIke nAmAMkita hatA. teo hemeTo-paMthaoNlojisTa hatA. emaNe paNa evo abhiprAya Apyo ke A aMge ciMtA ka2vI nahIM, paNa sAthe sAthe evI tAkIda paNa karI ke emaNe AnI koI TrITamenTa levAne badale hAla turata thobhI javuM. AThamI phebruArIthI agiyAramI phebruArI sudhI uttamabhAI amadAvAdamAM rahyA, paraMtu ogaNIsamI phebruArIe DaoN. sunila pArekhe emane bona-mero bAyopsI karAvavAnuM kahyuM hatuM. jo kadAca pelo jUno roga hoya ane davAo ApavAnI jarU2 paDe to hRdayanI sthiti kevI che te jANI levI joIe, AthI kasarata sAthe ane kasarata vinA hRdayanuM skeniMga karAvavAnuM nakkI karyuM. jasaloka haoNspiTalamAM A 'mUgA-kena-TesTa' mATe teo gayA. daramiyAnamAM DaoN. levina ane DaoN. nathavANInA amerikAthI pheksa mAraphata javAba maLI cUkyA hatA ane emaNe kahyuM ke A limphomAno ja roga che, paraMtu slAiDa parathI enuM arthaghaTana karavuM ke enA parathI koI tAraNa kADhavuM muzkela che. e pachI pharI prophesara oNpha meDisina DaoN. levinano pheksa Avyo ke teo emanA roga aMge ciMtA na kare. AmAM vyakti davA na le to paNa daseka varSa sudhI enA AyuSyane koI vAMdho Avato nathI. 139
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ emaNe salAha ApI ke uttamabhAI kaoNpa sI.vI.pI. therApI le, te vadhu salAha bhareluM che. DaoN. levina uttamabhAInI khUba kALajI letAM hatA. uttamabhAIne ema lAgatuM hatuM ke emanA pUrvajanmanAM vahAlasoyAM bahena na hoya ! DaoN. aDavANI ane DaoN. sunila pArekhe evI salAha ApI ke bAya-pAsa sarjarI karAvI hovAthI uttamabhAIe 'mUgA TesTa karAvavAnI jarUra che. DaoN. sunila pArekhanI salAha pramANe emaNe 'mUgA TesTa' karAvyo. hRdayanI gatividhi batAvato A nyukliyara meDisinano TesTa ghaNo pramANabhUta gaNAya che. A TesTanuM tAraNa evuM coMkAvanAruM AvyuM ke hRdayanA phaMkzanamAM eka mahattvanI bAbata te "ijekzana phekTara" che. ane uttamabhAInuM hRdaya mAtra batrIsa TakA ja ijekzana dharAve che. eno artha e thayo ke uttamabhAInuM hRdaya barAbara kAma karatuM. nathI ane A paristhitimAM to vyaktie mAtra pathArImAM ja suI rahevuM paDe. saMpUrNa ArAma levo. uttamabhAIne mAthe vaLI eka moTI Aphata AvI paDI. atyAra sudhI to emane ema hatuM ke mAtra imyuniTIno ja savAla che, limphomAnI ja vyAdhi che, paNa ethIye vadhu gaMbhIra khataro to hRdayanI sthitino Ubho thayo. limphomAnuM rAmAyaNa cAlatuM hatuM, tyAM ja hRdayanI gaMbhIra paristhitinuM mahAbhArata zarU thayuM. DaoNkTare tarata ja emane sAvaceta rahevA kahyuM. Ama to, uttamabhAI dara cha mahine bIjA TesTanI mAphaka hRdayane mATe sTresa TesTa paNa karAvatA hatA. roja pAMca kilomiTara pharatA hatA ane emAM ekAeka hRdayanI AvI takalIpha kyAMthI UbhI thaI ? agAu kyAreya koIe emanA hRdaya aMge kazuM kahyuM nahotuM. Ane pariNAme evI Aphata AvI gaI ke emanI hRdayanI AvI sthiti hoya to "kopa therApI' paNa laI zakAya tevuM nahotuM. Ama limphomAno eka bhaya to hato ja. emAM vaLI A navI ne moTI Aphata AvI. eka bAju DaoN. levinanI salAha hatI ke emaNe kaeNnsara virodhI ijekzananI kopa therApI' levI. vaLI A "kaoNpa therApImAM zveta kaNo (vhAiTa blaDakAunTa) ochA thAya ane invekzana tarata lAgu paDe tevuM paNa bane. AthI Ane mATe amerikAmAM e vakhate zodhAyelA nyUpojananAM eMzIthI so ijekzanono korsa paNa sAthosAtha karavo. A nyUpojanano eka balba e vakhate ATheka hajAranI kiMmatamAM maLato hato. A rIte pahelA divase ane soLamA divase enDoksana, vinakrisTina DrIpathI levAM paDe ane bAkInA divase zvetakaNonI paristhiti joIne mahinAmAM sattarathI aDhAra cUpojananA balba levA paDatA hatA. uttamabhAIne kopa 140
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ therApI saheje pasaMda nahotI. bIjI bAju hRdaya aMge karAvelA TesTanuM tAraNa evuM hatuM ke A therApI laI zakAya nahIM. savAla e hato ke bAya-pAsa pachI Aja sudhI kyAreya hRdayanI koI takalIpha thaI nahotI ane ekAeka A navI takalIpha jAgI kema ? AthI emaNe pharI TesTa karAvavAno vicAra karyo. ena. ema. meDikala senTaramAM thrI.DI. ikono TesTa karAvyo. evuM tAraNa AvyuM ke emanA hRdayanI paristhiti sArI che ane A vIsamI sadI sudhI to koI vAMdho Ave evuM nathI. AthI emaNe pharI vAra jasalokamAM hradayanI sthiti jANavA mATeno eka vadhu pramANabhUta 'theliyama TesTa' karAvavAnuM nakkI karyuM. jethI zaMkA pUrepUrI nAbUda thAya. vaLI A TesTa nyukliyara meDisinano hovAthI atyaMta pramANabhUta ane vizvasanIya gaNAto hato. A TesTanA pariNAmamAM paNa evuM nidAna AvyuM ke emanuM hRdaya taddana svastha che. be TesTa vacceno bAra divasano samayagALo uttamabhAIne mATe tIvra mAnasika paritApano puravAra thayo. atyaMta khyAtanAma haoNspiTalanA TesTa keTalA vizvasanIya gaNAya evo savAla emanA manamAM jAgyo. eka TesTa kahe ke tame atyAre ne atyAre ane e pachI sadAne mATe pathArImAM paDyA raho tevI tamArI sthiti che. bIjo TesTa kahe ke tame to pUrNa svastha cho. jeTaluM pharavuM hoya teTaluM pharo ane doDo to paNa vAMdho nathI. losa enjalasanA DaoN. levinane pUchAvyuM ke limphanoDanI sAravAra letA hoIe, tyAre enI davAthI hRdayane koI takalIpha UbhI thAya kharI ? emano javAba maLyo ke limphanoDanI davAne hRdaya sAthe koI saMbaMdha nathI, Ama chatAM paraMparA mujaba losaenjalasanA DaoNkTaroe lakhyuM ke A aMge sthAnika DaoNkTaronI salAha paNa levI. A samaye uttamabhAIne koI tAva nahoto. paraMtu TesTanuM khoTuM tAraNa keTalA herAnaparezAna karI nAkhe che eno du:khada ane kA2mo anubhava thayo. vaLI hRdayanI vyAdhine kAraNe limphanoDanI davA na levAya evI keTalAka DaoNkTaronI sUcanAne kAraNe uttamabhAI vicAronI AMdhImAM aTavAI gayA hatA. emaNe amerikA pUchAvyuM ke mane kadAca hRdayanI takalIpha che to 'kaoNpa therApI' na lauM to na cAle ? pharI DaoN. levinano mAyALu javAba Avyo ke 'kaoNpa therApI'ne hRdaya joDe koI nisabata nathI, Ama chatAM tame 'kaoNpa therApI' na lo to enA abhAve imyuniTIno savAla Ubho na thAya tenuM khAsa dhyAna rAkhavuM joIe. dara be mahine TesTa karAvavA. ema.Ara.AI. karAvavo ane khAsa to lohImAM zveta kaNo ochA na thaI jAya tenI takedArI rAkhajo. 141
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAIe vaLI amerikA pUchAvyuM ke "kopa therApI'ne abhAve limphanoDa AgaLa vadhe to zuM thAya ? tarata ja DaoNkTarano javAba Avyo ke limphanoDa AgaLa vadhe to te zarIranA koI mahattvanA aMga para AkramaNa kare ane Aphata UbhI thAya. jo "kaoNpa therApI' na ja levI hoya to DaoN. levine sUcana karyuM ke tame Ane mATe lyukerAna TebleTa lezo to paNa cAlaze. jijJAsAno koI aMta hoto nathI. uttamabhAIe pharI DaoN. levinane puchAvyuM ke A lyukerAna na laIe to zuM thAya ? tyAre DaoN. levine kahyuM ke tamArI jiMdagI para koI khataro nathI. davA na lo to koI vAMdho nathI, paraMtu tamArA dezamAM iphekzananI ghaNI zakyatAo hoya che tethI lyukerAna TaeNbleTa levAnI salAha ApI che. paraMtu jo moTI sabhAomAM javAnuM ochuM rAkho, invekzana thAya nahIM tenuM dhyAna rAkho to kazo vAMdho nahIM Ave. amadAvAdanA DaoN. paMkaja zAha uttamabhAI pratye aMgata svajana jevo sneha dharAvatA hatA. emanA svAthyanI teo cIvaTabhera saMbhALa letA hatA. emaNe paNa e ja rIte "kaoNpa therApI' ke 'lyukerAna'ne badale sAvacetIthI rahevAnI salAha ApI. daramiyAnamAM uttamabhAI tAtA haoNspiTalamAM atyaMta mAyALu ane sahAnubhUti dharAvatA DaoN. aDavANIne maLavA gayA. keTalAMya TesTa, skeniMga, ema.Ara.AI. vagerenuM je avirata cakra cAlyuM, enI saghaLI vAta karI. DaoN. aDavANIe kahyuM ke, uttamabhAInA kesamAM vadhu paDatuM (ovaraDUiMga) thaI gayuM che. emaNe salAha ApI ke A je cakra cAle che ene aTakAvI do ane ArAma karo temaja haoNspiTala mAtrathI dUra raho. uttamabhAIne A anubhavI salAha sAcI lAgI ! 142
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ satkarmonuM gulAba DAkTaronA cakramAM phasAyelA mAnavInI vedanA saMsAracakramAM phasAyelA mAnavIthI lagIreya ochI hotI nathI ! roganI eka pachI eka zakyatAone tAgavAmAM Ave. enI pAchaLa pAchaLa meDikala TesTanI hAramALA cAle. niSNAta DaoNkTaronI epoinTamenTa meLavavAnI doDadhAma cAle. vaLI koI bIjA DaoNkTaranuM jade nidAna pharI AvI bIjI hAramALA sarjI jAya ! emAM ekAda khoTuM nidAna vyaktine mATe gaMbhIra roga karatAMya Arthika ane mAnasika rIte vadhu khatarArUpa banatuM hoya che. AvA DaoNkTaro, judA judA TesTa ane nidAnanA cakramAMthI mukti meLavavA uttamabhAIe mahAbaLezvara pharavA javAno vicAra karyo. laoNsa enjalasa ane laMDananA snehIone jANa karI ke teo have koI sAravAra mATe tyAM AvavAnA nathI. uttamabhAIne pharavAnA sthaLa tarIke mahAbaLezvara khUba gamI gayuM. amerikA ke yuropa karatAM te vadhu anukULa lAgyuM. eka to mahAbaLezvaranI hariyALI emane khUba pasaMda paDatI hatI. vaLI muMbaI ane amadAvAdathI A manorama sthaLa pramANamAM najIka paNa kharuM, jethI jarUra paDe ke koI tAtkAlika sAravAranI AvazyakatA UbhI thAya to tarata ja muMbaI pahoMcI zakAya. ahIM muMbaI ke amadAvAdanA gujarAtIo paNa ghaNAM maLe, AthI ekaluM-aTUluM na lAge. koDAI kenAla ke UTImAM bahu ochAM gujarAtIo najare paDe, jyAre mahAbaLezvaramAM to AkhuM vAtAvaraNa ja gujarAtI lAge. yuropa, laMDana ke svitjharlenDamAM koI mitra ke sAthIno saMgAtha meLavavo azakya nahIM, to paNa muzkela hoya che, jyAre mahAbaLezvaramAM to tamane koI ne koI mitra jarUra maLI jAya. ahIM roja savAre UThIne uttamabhAI cha kilomITara pharavA jatA hatA. bapore bajAramAM ekAda laTAra lagAvatA. ajitabhAI jhaverI jevA mitro sAthe hoya to pattAM ramatA hatA. sAMje sarovaranA kinAre cAreka kilomITara pharI AvatA. vaLI rasoiyo sAthe hovAthI bhojananI badhI anukULatA rahetI hatI. ukALeluM pANI paNa maLI rahe ane vizALa baMgalo hovAthI rahevAnI sagavaDa paNa sArI hatI. savA mahino mahAbaLezvaramAM kevI rIte pasAra thaI gayo eno khuda uttamabhAIne paNa khyAla na rahyo. uttamabhAI emanA jIvanakALamAM yuropa-amerikAnAM ghaNAM paryaTana-sthaLoe gayAM, paNa mahAbaLezvara emanuM sauthI mAnItuM banI rahyuM. mahAbaLezvarathI pAchA AvIne uttamabhAIe blaDa riporTa karAvyA to badhuM normala' AvyuM. A samaye uttamabhAI skena ane ema.Ara.AI. baMne karAvatA hatA. skenamAM DAi nAkhavI paDatI hatI, paraMtu videzanA DaoNkTaronI evI salAha hatI ke emaNe skena to karAvavuM ja joIe. 143
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevAnI suvAsa, saMgAthe saMgAthe
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAIne ema thayuM ke mAtra ema.Ara.AI. karAvIe to cAle ke nahIM ? amadAvAdanA anubhavI DaoN. narendra paTela pAse 1992nA julAImAM ema.Ara.AI. karAvyo e pachI tarata ja DaoN. narendra paTelano phona Avyo ke Apane mAre eka sArA samAcAra ApavAnA che. tamArI gAMTha ghaTatI jAya che ane teya kazIya davA lIdhA vinA. uttamabhAIe potAnA A sudhArAnI jANa laMDanamAM DaoN. atulabhAIne ane losa enjalasamAM DaoN. levinane karI dIdhI. mahAbaLezvara ane amadAvAda rahevAnuM banyuM hovAthI chellA aDhI mahinAthI uttamabhAI muMbaI jaI zakyA nahotA. amadAvAdamAM je ema.Ara.AI. lIdho hato temAM ghaNo sudhAro jaNAyo hato. muMbaInA DaoN. sunila pArekha pAse gayA. emanI pAse ema.Ara.AI. karAvyo ane DaoN. sunila pArekhe sAnaMda Azcarya sAthe majAkamAM kahyuM, are ! koI "mirekala thayo lAge che. tamArI limphomAnI gAMTho dekhAtI nathI, tame kaMI jAdu ke jaMtaramaMtara karyA lAge che." uttamabhAIe kahyuM, "DaoNkTarasAheba, huM jaMtaramaMtaramAM mAnato nathI." A rIte amadAvAdanA ema.Ara.AI.mAM je nidAna AvyuM hatuM, te pramANabhUta puravAra thayuM. A pachI sadA AnaMdI ane snehALa evA DaoN. aDavANIne maLavA gayA. DaoN. aDavANI pote vikalAMga (henDikaMDa) hatA, paraMtu emanuM AuTaDora khUba cAlatuM hatuM. dardIne haMmezAM sAcI vAta karatA hatA. vaLI evI rIte vAta kare ke jethI dardIne AghAta lAge nahIM ke gabharAI jAya nahIM. emaNe uttamabhAIne eTalI salAha ApI ke emaNe achabaDA (cikanapaoNksa) ke harapIjha na thAya tenuM khAsa dhyAna rAkhavuM. cAmaDInA cepI rogo thAya nahIM, tenI pUrNa takedArI rAkhavI. nasIba nahIM, paNa kamanasIba evuM ke na mAMgeluM doDatuM Ave ! uttamabhAI amadAvAda AvyA ane paMdareka divasamAM ja harapIjha thayo. saheje na joItuM doDatuM AvyuM. AmAM bhayaMkara vedanA thatI hoya che. joke uttamabhAIne eTalI tIvra vedanA thatI nahotI, paNa ekavIsa divasa pathArImAM sUI rahevuM paDyuM. bahAra nIkaLavAnI paNa manAI hatI. Ama oNgasTa mahino harapIjhanA darda pAchaLa pasAra thayo. 1992nI 15mI sapTembare uttamabhAIe vicAryuM ke liknoDamAM je sudhAro thato hato tenuM zuM thayuM tenI cakAsaNI karavAno samaya have pAkI gayo hato. 145
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ amadAvAdamAM TesTa karAvyo ane rogamAM sudhAro mAlUma paDyo hato. Ane kAraNe uttamabhAIe thoDI mAnasika rAhata anubhavI hatI. 1977mAM A darda thayuM hatuM tyAre emanA jIvanamAM AvelI AphatonI AMdhI bhalAtI nahotI. hajI mAMDa emAMthI mukta thayA tyAM pharI 1992mAM pharI A darda bharaDo lIdho hato. jIvana ane mRtyu vacce jholAM khavaDAvatAM kensara, peraeNlisisa ke hRdayanA dardanI uttamabhAIne jANa thatI, tyAre pahelAM to manamAM bhAre hatAzA jAgatI hatI. manamAM kyAreka vicAratA ke vAha re kismata ! tane rogaparIkSA mATe uttamabhAI ja uttama lAge che ! kyAreka evuMya thatuM ke jIvanamAM sadeva prAmANikatA AcarI che, koI duSkarma karyA nathI, chatAM eka pachI eka AvI moTI-moTI Aphata kema Ave che ? teo AvA roganI jANa thatAM akaLAI javAne badale ke gusse thavAne badale zAMta citte enA vize vicAra karatA. zarUAtanA divasomAM emanuM dhyAna kyAMya ekAgra na thAya. citta kyAMya coTe nahIM. satata vicAromAM DUbelA rahetA hatA. traNeka divasa AvI ajaMpAbharI hAlata cAlu rahetI. e pachI teo svayaM vicAratA ke aMte to mAre ja A mUMjhavaNamAMthI ApasUjha ane ApabaLe mArga zodhavAno che, AthI enA upAyo zodhavA lAgI jatA ane jeTalA upAyo maLe tenI ajamAyaza karavAnuM zarU karI detA. emane roga paNa evo thato ke ghaNI vAra janarala prekTizanara e rogane pArakhI zakatA nahIM. Ave samaye potAnA dardanI vAta karIne haiyuM haLavuM karavuM kaI rIte ? vAta kare paNa konI sAthe ? vAta karavIya keTalI ? du:khanAM rodaNAM raDavAthI du:kha ghaTatuM nathI. ApattinAM lAMbA-lAMbAM varNano karavAthI Apatti TUMkI thatI nathI. muzkelIonI gAthA gAvAthI muzkelImAM nAmamAtrano ghaTADo thato nathI. AthI beMjAmina phrenkalinanI eka ukti teo satata smaraNamAM rAkhatA : "God helps those who help themselves." (jeo potAnI jAtane madada kare che, tene ja Izvara sahAya kare che.) Ama prabaLa jijIviSAne kAraNe uttamabhAI musIbato ane mahArogone mahAta karI vijaya meLavatA hatA. potAnA jIvanamAM uttamabhAIe be vakhata sAkSAt mRtyuno anubhava karyo. 1978mAM limphanoDa dekhAyo, e vakhate badhAe TUMkA AyuSyanI vAta karI hatI. emaNe amerikA javAnI vAta karI to keTalAka jyotiSIoe kahyuM ke AyuSya nathI chatAM tame vyartha phAMphAM mAro cho. emanA moTA putra sudhIrabhAIne keTalAke kahyuM hatuM ke uttamabhAI have amerikAthI pAchA AvavAnA nathI. e pachI jyAre moTA pramANamAM kamaLo thayo tyAre paNa uttamabhAIe zAradAbahenane kahyuM hatuM ke emano jIva UMDe UMDe jato hoya tema lAge che. khuda 146
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ DaoNkTaroe paNa emanA bacavAnI AzA choDI dIdhI hatI. Ama chatAM Azcaryajanaka rIte A ghAtamAMthI UgarI gayA. A pachI rogo nahIM, paNa mahArogo AvatA rahyA ane uttamabhAI eno buddhipUrvaka barAbara sAmano karatA rahyA. 1997mAM hArTa haoNspiTalanuM udghATana karyA bAda pharI hRdayarogano humalo thayo, paNa ene pAra karIne vaLI svAcya pAmyA. Ama prabaLa jijIviSAne kAraNe uttamabhAIe ghaNI vAra mRtyu para vijaya meLavyo hato. je samaye je banavAnuM hoya te bane temAM zuM ? evI khumArI emanI pAse hatI. vaLI jIvanamAM eka dhyeya hatuM ke udyoganA kSetre AgavI siddhi hAMsala karavI. eka samaye loko emanI A vAtane divAsvapna gaNIne hasatA hatA. keTalAkanI to pAkI dhAraNA hatI ke uttamabhAIthI kazuM thaI zake ema che ja nahIM. pariNAme uttamabhAI sAme potAnI AvaData puravAra karavAno moTo paDakAra hato. A paDakAra jyAM sudhI sAme hato, tyAM sudhI emano puruSArtha pUrNa jozathI cAlato hato. emane vyavasAyanuM je sAmrAjya UbhuM karavuM hatuM te UbhuM karI zakyA. potAnI icchA pUrNa thaI. emanA ugra TIkAkArone paNa emanI AvaData ane kAbeliyata svIkAravI paDI. vaLI khoTI ke moTI mahattvAkAMkSAo rAkhIne satata asaMtoSamAM jIvavAnuM uttamabhAInI vAstava dRSTine maMjUra nahotuM. kyAreka hasatA hasatA kahe paNa kharA ke AvI icchAono koI aMta hoto nathI. sikaMdara lAkhkho prayatna bAda bhArata jItyo kharo, chatAM cIna jItavAnuM to bAkI ja rahyuM hatuM ne ! uttamabhAI ema mAnatA hatA ke emaNe je ichyuM hatuM te meLavyuM che. teno AnaMda ane saMtoSa baMne anubhavatA hatA. vyakti dhyeyanI dhUnamAM pUrapATa doDatI hoya, tyAre jIvanano hetu enI pAse hoya che, paraMtu e bhAvanA ke dhyeya siddha thayA pachI e khAlIpo anubhave che. AthI aMtima varSomAM ATalI badhI siddhi ane samRddhi vacce uttamabhAIne ekalatA ane zUnyatAno anubhava thato hato. AthI je kaMI varSo rahyAM hatAM tene teo samAjopayogI kAryo dvArA sArthakatAthI bharI devA prayAsa karavA lAgyA. uttamabhAI emanAM pAchalAM varSomAM vAraMvAra evuM vicAratA ke jIvananA raMga paNa kevA ajAyaba che ! jyAre musIbatomAM phasAyelA hatA tyAre koI mitra banavA AvatuM nahotuM ane jyAre samRddhinI Toce pahoMcyA tyAre teo emanA hRdayanI vAta kahI zake evo koI mitra maLato nahoto. jIvanano grApha jyAre nIco hato 147
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre paNa mitrano abhAva ane jIvanano grApha jyAre UMco gayo tyAre paNa e ja paristhiti. zarIramAM AvAM dardo hovA chatAM uttamabhAIe AkhI jiMdagI zarIranI svasthatAno khyAla rAkhyo hato. zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM abhyAsa karatA hatA tyAre teo judAM judAM Asano karatAM hatAM. yoganAM lagabhaga badhAM ja Asano teo karI cUkyAM hatAM. kyAreka yogazikSakanI sahAya paNa letA hatA. teo nikhAlasapaNe kahetA ke enAthI emane koI mahattvano zArIrika ke mAnasika lAbha thayo hoya ema lAgatuM nathI. yuvAna vayathI ja svAthyane jALavavA mATe kazoka vyAyAma to hovo joIe ja evI emanI dRDha mAnyatA hatI. chApImAM hatA tyAre ane te pachI maNinagaramAM rahetA hatA tyAre roja savAre niyamitapaNe cAlavAnuM rAkhatA hatA. sAmAnya rIte DaoNkTaro bAyapAsa sarjarI karAvyA pachI cAlavAnI salAha ApatA hoya che, paNa uttamabhAIe to sarjarI pUrve ghaNAM varSo agAuthI ja cAlavAnuM rAkhyuM hatuM. roja prAta:kALe savA cha vAge gherathI nIkaLIne parimala gArDanamAM pAMceka kilomITara cAlavA jatA hatA. savArano eka kalAka to Ama pharavAmAM ja jato hato. e pachI sAMje oNphisathI nIkaLyA bAda aTIrA bAju jaIne moTara UbhI rAkhatA hatA ane eka lAMbI laTAra lagAvI AvatA hatA, paNa chellAM be varSamAM emAM maryAdA AvI gaI hatI. aMtima mahinAomAM to amadAvAdanI bahAra hAI-ve para AvelA potAnA pradUSaNarahita 'akathya' baMgalAmAM laTAra mArIne saMtoSa mAnatA hatA. uttamabhAIne jUnA maraDAne kAraNe pahelethI ja pAcananI takalIpha rahetI hatI. satata vadhatA jatA 'Tenzana'ne kAraNe e takalIphe kAyamI dhoraNe emanA zarIramAM ghara karyuM. manamAM amuka dhyeya hAMsala karavAnI dhagaza hoya, tyAre svAbhAvika rIte ja bIjI ghaNI bAbatonI upekSA thatI hoya che athavA karavI paDe che. vaLI uttamabhAIne to atyaMta viparIta ane yAtanApUrNa saMjogo vacce aDaga rahIne A siddhio meLavavAnI hatI. hakIkatamAM du:khanAM tophAnoe, dariyAnAM tophAnonI peThe uttamabhAInI zaktione jAgrata karI ene sateja banAvI hatI. suMvALI surakSitatAmAM AkhuM jIvana gALanAra jIvanasaMgrAmamAM Avo vijaya pAmavAnI kadI kalpanA karI zakatA nathI. sukha-samRddhi karatAMya du:kha-saMkaTa vadhu moTA zikSaka che. sukha-samRddhi manane paMpALe che, jyAre Apatti manane keLavIne majabUta banAve che. | uttamabhAInI jIvanakitAbanA saMgharSo hatAza mAnavIne hAka mArIne UbhA 148
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavAnI AzA Ape che. zAyarInI A paMktio temaNe jIvanamAM sArthaka karI batAvI - "o musIbata ! eTalI jhiMdAdilIne dAda de ! te dharI talavAra to huM dhAra para hasato rahyo. vyasana ke AdatanI zaraNAgati laIne adhogatie saMcaratA AdamIne enI sAme dRDhatAthI jhajhUmIne jIvanavikAsanI dIvAdAMDI pUrI pADanAruM emanuM jIvana che. samRddhinA sarjananA mahAprayatnonI gAthA sAthe emanA jIvanamAM samAjakalyANa mATe samRddhi-tyAgano Adarza jovA maLe che. saMpatti meLavavI muzkela che, ene jALavI rAkhavI ethIya muzkela che, kiMtu ene yogya mArge kharcavI te ati muzkela che. uttamabhAIe samAjanAM anekavidha kSetromAM muktapaNe dAnano pravAha vahevaDAvyo hato. ApaNo anubhava che ke mAnavI jagata parathI vidAya le, tyAre sAmAnya loko pUche che, 'teo pAchaLa keTalI saMpatti mUkI gayA che ?' paramAtmA A mAnavIne sAva judo savAla pUche che, 'tuM ahIM Avyo, te agAu teM kayAM kayAM satkarma ahIM mokalyAM che ?' uttamabhAIe jiMdagImAM saMgrAma khelyo ane emAM vijayI banyA pachI satkarmo karyAM. TUMkA samayagALAmAM paramAtmAne uttamabhAIe satkarmono kevo sarasa saravALo ApI dIdho ! L 149
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMsu pIne jagane amRta ApIe
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNanI suvAsa Life is a song - sing it. Life is a game - play it. Life is a challange - meet it. Life is a dream - realize it. Life is a sacrifice - offer it. Life is a love - enjoy it. jIvana vizeno kevo sarvagrAhI vicAra ! jIvanamAM gIta ane saMgIta che, spardhA ane paDakAra che, svapna ane samarpaNa che, sneha ane saujanya che. jIvanapravAhamAM mAnavInuM nita navuM navuM svarUpe pragaTa thAya che. saMjogone ghATa ApatAM enI jIvanapratimAnA ghATa daSTigocara thAya. paDakArane hasate mukhe jhIlatAM ke maunanI garimAvALuM samarpaNa karatAM mAnavInuM zIla pragaTa thAya che. jIvananA A saghaLA meghadhanuSanA raMgo uttamabhAInAM patnI zAradAbahenanA jIvanamAM dRSTigocara thAya che. emAM kaparo saMgharSa ane hRdayavidAraka mathAmaNa che. kaTutA vinAnI samarpaNazIlatA ane bahujanasamAja mATenI apAra karuNA che. | uttamabhAInA jIvanamAM emanAM patnI zrImatI zAradAbahena sAcA arthamAM emanAM jIvanasaMginI ane sahadharmacAriNI banI rahyAM. jyAre bIjI rIte zAradAbahenanuM jIvana eTale nArIsaMgharSanI parAkASThA ane nArIgauravanuM unnata zikhara. emanAmAM jeTalI sAhasikatA che, eTalI ja bhArobhAra sahanazIlatA che. jIvanavyavahAranI jeTalI sUkSma ane UMDI sUjha che, eTalI ja vyavasAya calAvI jANavAnI AgavI kSamatA che. kAramI Arthika saMkaDAmaNa vacce emaNe nAdurasta tabiyata dharAvatA uttamabhAIne sadeva sneha ane hiMmatathI sAtha Apyo hato. potAnAM saMtAnone pUratI keLavaNI ApIne emane jIvanavyavahAramAM ane vyavasAyanA kArobAramAM daivatavALAM banAvyAM. eka samaye zAradAbahene potAnA jIvanamAM garIbI ane Arthika mUMjhavaNano sAkSAt anubhava karyo hato. karuNA e mAnavInA hRdayamAM khIleluM sugaMdhita manohara puSpa che. e anubhave emanA hRdayamAM karuNAno pArAvAra sAgara chalakAvI dIdho. sAdhaka ane ciMtaka kedAranAthajIe kahyuM che ke mAnavatA eTale bIjAo pratye samabhAva. memadapurathI cheka navasArI ane muMbaI sudhI emaNe dAnano pravAha duHkhiyArAMonI AMkhamAM AMsu lUchavA mATe vahevaDAvyo. dohyalA samayamAM zAradAbahene kuTuMbanuM gaurava jALavI rAkhyuM, to samRddhinA samayamAM samAja, Arogya, zikSaNa ane dharmanA kSetre dhana vahevaDAvIne keTalAMyane sahAya karI. 'TorenTa'nA vizALa audyogika sAmrAjyanA pAyAmAM zAradAbahenanI samarpaNazIlatA rahelI che. 151
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAInuM svAsthya thoDo samaya taddana nabaLuM hatuM, tyAre to Akhoya vepAra zAradAbahene saMbhALI lIdho. manamAM uttamabhAInA svAsthyanI satata ciMtA rahetI. eka arthamAM to dAmpatya-jIvananAM prAraMbhanAM thoDAMka varSo bAda karatAM uttamabhAInA svAsthyanI ciMtA ane zuzruSA e ja emano jIvanakrama banyo. uttamabhAInA svAsthyanI gharamAM pUrI saMbhALa levI paDe, bahAra jAya tyAre emanI sAthe rahIne emanuM satata dhyAna rAkhavuM paDe. emanA khAsa prakAranA bhojananI ane bhojananA nizcita samayanI jALavaNInI cIvaTa rAkhavI paDatI hatI. uttamabhAInI asvastha mAnasika sthitinI sAta varSa sudhI to emaNe koIne jANa thavA dIdhI na hatI. potAnI aMgata vedanAnAM rodaNAM raDavAM bIjAne pasaMda hoya, tyAre zAradAbahene vedanAne hasate mukhe jIravI jANI. dAmpatyajIvananAM prAraMbhanAM sAta varSa sudhI emanA vahAlasoyA pitAne paNa potAnA gRhajIvananI sthitinI jANa thavA dIdhI nahotI. jIvananI vedanAnA bojathI ekAMtamAM AMsu sArI levAM ! jagata sAthenA saMbaMdhamAM to AMkhamAM nUra ane hoTha para hAsya hoya ! kavivara ravIndranAtha TAgore to kahyuM che suzIla strI Izvarano sauthI uttama prakAza che ane tenA dvArA ja te saMsAranI zobhA vadhAre che. zrImatI zAradAbahenane emanI mAtA pAsethI naitika khamIra maLyuM hatuM. jIvananA atyaMta kaparA samaye emane madada karanAra uttamabhAInA snehI-mitra zrI jesiMgabhAI zAhanuM RNa hajI Aje paNa zAradAbahena bhUlyAM nathI. chApImAM jesiMgabhAI sAthe bhAgIdArI karI tyAre uttamabhAI pAse koI 2kama nahotI, A samaye zAradAbahenanA pitA zrI maNilAla desAIe paMdara hajAra rUpiyA ApyA hatA. uttamabhAInA ApattikALamAM jesiMgabhAIno majabUta sAtha maLyo. uttamabhAInI asvastha tabiyatanA kAraNe jesiMgabhAIne koI ardhI rAtre bolAve to paNa madada mATe AvI jatA hatA. AvA sAcA nispRhI mitra hatA jesiMgabhAI. eka bAju uttamabhAI mUDI rokIne dhaMdho vikasAvavA Atura hatA, to bIjI bAju emanuM svAsthya joIne parivAranA nikaTanA sabhyo emane aTakAvatA hatA. senDojhanI nokarI choDyA pachI uttamabhAInA jIvanamAM AkarA jhaMjhAvAto AvyA, paraMtu zAradAbahene eno kyAreya vasavaso karyo nathI. dareka bAbatane vidhAyaka dRSTithI jovI e zAradAbahenanI vizeSatA che. jIvanamAM vastuo ke paristhiti badalAtI nathI. mAtra ApaNI enA pratyenI dRSTimAM parivartana hovuM joIe. jIvanamAM AvatuM du:kha to aLaguM karI zakAtuM nathI. mAtra e duHkhano AghAta ocho-vatto karI zakAya che. AthI bharapUra 152
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apatti vacce paNa zAradAbahenanuM sneha-pAtra sadaiva chalakAtuM rahyuM ! zAradAbahene potAnA samayanI sAmAjika rUDhione bAjue mUkIne potAnI putrIone kaoNlejanA abhyAsa mATe zaheramAM mUkI hatI. navo cIlo pADavAnI hiMmata dAkhavI hatI, to rUDhicustatAne badale saccAIne apanAvavAnI dRDhatA batAvI hatI. bhale teo pote jIvananA saMjogone kAraNe vizeSa abhyAsa karI zakyAM nahIM, paNa potAnAM saMtAnonAM bhaNataramAM saheje kacAza na rahe tenI pUrI koThAsUjha dAkhavI. AthI ja virodhano kyAMka gaNagaNATa thato hato, chatAM te sahana karIneya emaNe saMtAnone bhaNAvyAM. AnuM kAraNa e ke potAnAM saMtAnonAM jIvanamAM kyAreya koI muzkelI AvI paDe to emane koInI pAse oziyALAM thaIne hAtha lAMbo karavAno vAro na Ave. Aje paNa zAradAbahena memadapuranA koI nAnakaDA garIba mANasanA gharamAM besIne e garIbanI vItakakathA sAMbhaLatAM jovA maLe che. emaNe haMmezAM nAnAmAM nAnA mANasanI sauthI vadhu saMbhALa rAkhI che. amadAvAdanI jhATakaNanI poLano e anubhava Aje paNa DaoN. ThAkorabhAI paTelanI AMkha sAme taravare che. gharamAM kAma karatA nokara nAnazAnAM lagna hatAM. e samaye zAradAbahena ene tyAM jAte cAMllo ApavA gayAM hatAM. uttamabhAI ane 'TorenTe' pragatinAM zikharo sara karyAM temAM zAradAbahenanuM pradAna ghaNuM moTuM gaNAya. atyAre amadAvAdamAM vasatA DaoN. ke. eca. mahetAnA kahevA pramANe za2I2mAM jevuM karoDarajjunuM sthAna che, tevuM uttamabhAInI pragatimAM zAradAbahenanuM sthAna che. emanA A svajane kahyuM ke kharAbamAM kharAba paristhitimAM paNa khaDakanI jema aDaga rahIne emaNe uttamabhAIne pUrepUro sahAro Apyo ane ethIya vizeSa protsAhana ApyuM. jo emane sthAne A paristhitimAM koI bIjI nArI mukAI hota to kyAranIya bhAMgI paDI hota, nAsIpAsa thaIne nirAzAnA DuMgara taLe kacaDAI gaI hota. zAradAbahene atyaMta vikaTa paristhitimAM paNa manane saheje du:khI karyA sivAya, aviratapaNe uttamabhAIne protsAhita karyA ane jIvananA agharA praznono zAradAbahene ukela zodhI Apyo. bhale bhaNatara ochuM hoya, paNa gaNatara gajabanuM. emaNe AkhA kuTuMbane tAryuM ane vikasAvyuM. emanA snehI DaoN. rasikalAla parIkhe kahyuM ke temaNe varSo sudhI "kaeNpebala maeNna"nI mAphaka zAradAbahenane uttamabhAInI mAMdagImAM UbhAM rahelAM nihALyA hatA. emane davA ApavAnI, samayasara yogya bhojana ApavAnuM ane sauthI 153
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSa to manobaLa ApavAnuM kAma zAradAbahene karyuM. dIkaro bImAra paDyo hoya ane pitAnI pAsethI je sAcavaNa, sagavaDa, hUMpha ane daDhatA maLe evI dRDhatA zAradAbahena pAsethI uttamabhAIne jIvanabhara maLI hatI. potAnA putromAM saMskArasiMcana karavAnuM mahattvanuM kArya zAradAbahene karyuM. udyoganI pragati mATe avirata puruSArtha karanArA uttamabhAInuM A kAma zAradAbahene saMbhALI lIdhuM hatuM. Aje emanA putromAM je svasthatA, saujanya ane AbhijAtya jovA maLe che, temAM vizeSa karIne zAradAbahene sIMcelA saMskAronuM pratibiMba joI zakAya. ApaNe tyAM lakSmI arthAt samRddhi vize ema kahevAmAM AvyuM che ke keTalIya vyakti lakSmIdAsa hoya che, je jIvanabhara lakSmInI gulAmI kare che. lakSmI meLavavAno rAtadivasa vicAra kare che, paraMtu lakSmIno sadyaya karavAnuM ene sUjhatuM nathI. bIjA prakAranA mANaso e lakSmInaMdana hoya che. naMdana eTale putra. AvI vyaktio potAne maLelI lakSmInI mAtra saMbhALa rAkhe che, jALavaNI kare che. bahu virala vyakti lakSmIpati hoya che, je lakSmI 52 arthAt maLelI samRddhi para potAnuM prabhutva dharAve che. dhanano saMgraha karavo sa2La che paNa dhanano sadbaya karavo agharo che. vipula samRddhi maLyA pachI ene pacAvavI agharI hoya che. dhananA abhimAnamAM ghaNI vAra enuM pUrNavirAma Ave che, paraMtu A badhA karatAMya kaparuM kAma to potAne maLelI samRddhino bIjAnA sukha mATe sadyaya karavo te che. jIvananI AkarI tAvaNI bAda zAradAbahenane samRddhi maLI, paNa e samRddhi emaNe pacAvI jANI. erakanDizanamAM rahenAra ane sophA para besanArane tame gAmaDAmAM caTAI para besIne bhAvapUrvaka sahunAM khabaraaMtara pUchatAM Aje paNa joI zako. jJAtinA prasaMgomAM zAradAbahene Arthika sahAya to karI hoya, paraMtu ethIye vizeSa to jJAtinA nAnAmAM nAnA ke sAmAnya mAnavIne sAme cAlIne maLatAM hoya ane emanAM khabaraaMtara paNa pUchatAM jovA maLe. A rIte dhanano mada mATe nahIM paNa mAnavatA mATe emaNe upayoga karyo. uttamabhAI nAdurasta tabiyatane kAraNe kyAreka jJAtinA prasaMgomAM hAjara rahI zakatA nahotA, paraMtu zAradAbahenanI hAjarI emanI jJAtijano pratyenI mamatAnA pratyakSa purAvArUpa gaNAya. zrI maphatabhAI ane temanAM zrImatI maMjulAbahena eka ghaTanA Ajeya bhUlyAM nathI. 1991nI 7mI oNgasTanI sAMje sAta vAge zAradAbahenanAM jeThANI ane maphatabhAInAM mAtuzrI rukSmaNIbahenanuM avasAna thayuM. rAtre emanA mRtadeha pAse koNa sUI raheze, eno vicAra cAlyo. zAradAbahena potAnI jeThANInA mRtadeha 154
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAse ozIkA vinA AkhI rAta sUI rahyAM. bIjAMonI mAphaka teo paNa rAtanA bAra vAgye ghera jaIne savAre pAchA AvI zakyA hota, paraMtu zAradAbahene sAcI lAgaNI darzAvI ane kharuM kAma karyuM. zAradAbahenanI udAratA ane vyApakatA baMne sAmI vyaktine sparzI jAya. uttamabhAI paNa amuka nirNayamAM to zAradAbahenanI salAha laIne AgaLa cAlatA hatA. zAradAbahena sAthe varSono saMbaMdha dharAvatAM vasumatIbahena amRtalAla zAha ema kahyuM ke A baMne vyaktioe samAjano apratima Adara meLavyo hato. game tevI mahattvanI ke agraNI vyaktione vize paNa samAjamAM kyAMka to koIka ghasAtuM bolatuM hoya, jyAre uttamabhAI ane zAradAbahene sahuno pUrNa Adara meLavyo hato. koI paNa vyakti emane vize eka zabda paNa ghasAto bolato sAMbhaLavA maLe nahIM. - zAradAbahenanA amadAvAdanA jIvananI zarUAta dhanAsuthAranI poLathI thaI. e pachI maNinagaranI dakSiNI sosAyaTImAM rahyAM. tyArabAda jhATakaNanI poLamAM rahyAM. e pachI 1968mAM kamalakuMjamAM rahyAM. kamalakuMjanI najIkamAM AvelI jalArAma sosAyaTImAM rahyAM. e pachI AziSa phleTamAM ane tyArabAda nIlaparNA ane tAjetaramAM akathya'mAM vasavATa karyo. AmAM kamalakuMjathI AziSa phleTanA potAnA samayane zAradAbahena suvarNakALa kahe che. zAradAbahena kyAreya kuTuMbanuM koI kAma kare to "A meM karyuM" tema na kahe ane emanI A udAratA samagra kuTuMbane ekasUtre gUMthI rAkhavAmAM kAraNabhUta banI. uttamabhAInI vidAya pachI zAradAbahene kauTuMbika javAbadArI bajAvavAnI sAthosAtha emanAM satkAryonI paraMparA jALavI rAkhI. Aje dhArmika, sAmAjika ane mAnavatAlakSI kAryomAM zAradAbahena mokhare rahIne anekavidha pravRtti karI rahyAM che. 155
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ parivAranI vacce
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 premabharI parivArakathA jIvananI kaparI paristhiti sAme mAnavInI saMgharSapUrNa mathAmaNa cAlatI hoya che, tyAre e ja samaye enAM saMtAnonuM jIvana paNa ghaDAtuM hoya che. mAtA-pitAnI paristhiti enAM saMtAno para gherI ane gADha asara kare che, AthI ja kvacit pitA mahAna hoya, paraMtu saMtAna taraphanA durlakSane kAraNe enAM saMtAno sAmAnya nIvaDe che. navalakathAkAra govardhanarAme "sarasvatIcaMdra" mahAnavalamAM kahyuM che tema rAjyataMtra calAvanAranA gharataMtramAM aMdhAruM hoya che. uttamabhAInA jIvanamAM aNadhArI UthalapAthalo satata AvatI hatI, tyAre zAradAbahene patinA svAsthyanI sAcavaNInI sAthosAtha saMtAnonA ucheramAM eTalI ja cIvaTa dAkhavI. nArInuM patnI ane mAtA tarIkenuM bevaDuM kAma emaNe supere bajAvyuM. uttamabhAI ane zAradAbahena e bAbate ekamata hatAM ke game te thAya, to paNa saMtAnone pUratuM zikSaNa ApavuM ja, kAraNa ke zikSaNane kAraNe vyakti vikAsa sAdhe che ane sAro vyavasAya meLavI zake che. khuda uttamabhAIe paNa emanA samAjamAM Adara apAve tevuM zikSaNa meLavyuM hatuM. zikSaNa dRSTi Ape, padavI Ape, AnaMda Ape ane AjIvikA paNa Ape. teo vicAratA ke zikSaNanA te keTakeTalA lAbha ! mInAbahenane je rIte pAlanapura ekalA bhaNavA mokalatA te pachI potAnI putrIne vyavasAya aMge yuropa ekalA mokalavAno prasaMga Ubho thAya, to paNa ciMtA karatA nathI. uttamabhAI potAnAM saMtAnone ghaNI vAra kahetA hatA, "ame tamane jIvana rUpI samudramAM taravAnI tAlIma ApIe, paraMtu taravAnuM ane sAmA kinAre pahoMcavAnuM to tamAre jAte ja zIkhavAnuM che." AmAM eka bAju dIkarI pratyenI pUrNa zraddhA hatI to bIjI bAju enAmAM AtmavizvAsa jagADavAnI yukti paNa hatI. mInAbahena kaoNlejamAM AvyA pachI vahelI savAre Trena pakaDIne chApIthI pAlanapura jatAM hatAM. traNa varSa sudhI be joDI kapaDAMthI mInAbahene calAvyuM hatuM. bhaNavAnI bhAre dhagaza dharAvatAM mInAbahene lagna pachI paNa abhyAsa cAlu rAkhyo. sUratamAM parIkSA ApavA gayAM tyAre dharmazALAmAM rahyAM hatAM. A samaye bapore ekalA bahAra javAya nahIM, AthI bhUkhyA rahIne Akho divasa pasAra karatAM hatAM. dharmazALAnI lAiTanI meina svica rAtre nava vAge baMdha karI devAmAM AvatI. AthI ghaNI vAra dinezabhAI Ave tyAre emane laIne mInAbahena sUrata sTezananA plaeNTaphaoNrma para vAMcavA jatA hatA. ATalI takalIpha vacce cheka sUrata jaIne emaNe bI.e.nI parIkSA ApI. e ja mInAbahenane uttamabhAIe samaya jatAM potAnA audyogika sAmrAjyamAM sAmela karIne paracejha tathA bIjA mahattvanA vibhAgonI javAbadArI soMpI. 157
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI putrIne uttamabhAIe vyavasAyanI AcArasaMhitA paNa zIkhavI hatI. emaNe mInAbahenane samajAvyuM ke koIne paNa rakama cUkavavAno vAyado Apyo hoya to te barAbara pALavo. eka lAkhathI ochI rakama hoya tevA vepArIne pharI dhakko na khavaDAvavo, kAraNa ke e vepArI kadAca vepAramAM ekalo ja jhajhUmato haze ! AvA mAnavIne bane teTalI ochI takalIpha ApavI. uttamabhAInI zikhAmaNamAM emanA potAnA jIvananA vAstavika anubhavonuM pratibiMba pragaTa thatuM hatuM. uttamabhAI ane zAradAbahene potAnA baMne putronA abhyAsamAM ane vikAsamAM paNa eTalo ja rasa lIdho. saMgharSa eka hoya, paNa enA paDaghA aneka hoya che. uttamabhAInA jIvanasaMgharSanA paDaghAo emanA samagra parivAra para paDatA rahyA hatA. zAradAbahenane viparIta Arthika saMjogo vacce jIvavuM paDyuM. putrIone karakasarathI jIvavuM paDyuM ane putrone A maMthanakALamAM ghaNI mahenata karavI paDI. kaparA kALanA e anubhavo evA hoya che ke jyAre paricito taddana aparicita hoya tema mukha pheravI le che. jANItA ajANyA thavAnI koziza kare che. Arthika mUMjhavaNa aMge zAbdika sahAnubhUti maLe che, paraMtu sAco sAtha sAMpaDato nathI. uttamabhAInI icchA evI hatI ke emanA moTA putra sudhIrabhAI phArmasImAM jAya, paraMtu A samaye sudhIrabhAIne uttamabhAInI asvastha tabiyatane kAraNe davAnA vyavasAyamAM khUba dhyAna ApavuM paDatuM hatuM. sudhIrabhAIe kuTuMbanA kaparA divasomAM basa ane skUTara para besIne davAono oNrDara pahoMcato karyo hato. uttamabhAInuM saujanya ane zAradAbahenanI sUjha emane vArasAmAM maLyAM. amadAvAdanA DaoN. sudhIra zAhe to kahyuM ke koI vAra sudhIrabhAI uttamabhAIno meDikala riporTa batAvavA emanA ghera Ave, to temanA vartAvamAM saujanya chalochala chalakAya. bAjumAM besIne AdarapUrvaka vAta kare. A samaye kalpanA paNa na Ave ke teo koI vizALa audyogika gRhanA vaDA che ! athavA emanI pAse apAra dhanasaMpatti che ! putrI mInAbahena, nayanAbahena ane moTA putra sudhIrabhAInuM zikSaNa uttamabhAInA svAdhyane kAraNe avarodhabharyuM banyuM hatuM, AthI samIrabhAIne zikSaNanI tamAma suvidhA maLI rahe teno uttamabhAIe pUro khyAla rAkhyo hato. namra ane vivekI samIrabhAI abhyAsamAM tejasvI hatA. kAMkariyAnI dIvAna ballubhAI zALAmAM ane tyArabAda 1972thI 78 sudhI pAlaDInI dIvAna balubhAI mAdhyamika zALAmAM abhyAsa karyo. 158
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA baMne putro sAyansamAM jAya te uttamabhAIne pasaMda nahotuM. gharanI ekAda vyakti hisAbanI jANakAra ane phAinAnsane samajanAra hovI joIe evuM uttamabhAIne satata lAgatuM hatuM. uttamabhAIne potAne vyavasAyI jIvanamAM AraMbhathI ja eTalI badhI mathAmaNo karavI paDI ke icchA hovA chatAM ekAunTiMgamAM teo pAvaradhA thaI zakyA nahotA. AthI sI. ena. vidyAlayamAM agiyAramA dhoraNamAM samIrabhAIne vANijya-pravAha levaDAvyo. thoDA samaya bAda uttamabhAInI vicArazIla prakRti vimAsaNamAM paDI ke samIrane bI.phArma banAvavAne badale bI.kaoNma.mAM mokalIne pote bhUla to karI nathI ne ? ekAda varSa sudhI gaDamathala cAlI ke A agiyAramA dhoraNamAM kaoNmarsamAM abhyAsa karatA putrane uThADI laIe to kevuM ? paNa zAradAbahene AvI rIte eka varSa bagaDe temAM anicchA batAvI. potAnI guNavattA para samIrabhAIe amadAvAdanI pratiSThita eca. ela. kaoNleja oNpha kaoNmarsamAM praveza meLavyo. uttamabhAI manamAM vicAratA hatA ke mAtra bI.kaoNma.nI padavI meLavavAno zuM artha ? to bIjI bAju ema paNa thatuM ke potAnI kalpanAnuM audyogika sAmrAjya UbhuM thaI rahyuM che tyAre gharanI koI vyakti phAinAnsa saMbhALe te Avazyaka ja nahIM balake anivArya che. 1981mAM samIrabhAI bI.kaoNma. thayA. e pachI ema.bI.e.nI padavI meLave tevo vicAra Avyo. emanA manamAM dvidhA e hatI ke samIrabhAIne ema.bI.e.nA abhyAsa mATe kyAM mokalavA ? pahelAM to amerikA mokalavAno vicAra karyo. e aMgenI kAryavAhI zarU karI. amerikAnI yunivarsiTI oNpha sadharna kaeNliphorniyAmAM eNDamizana paNa maLyuM hatuM, kiMtu koI paNa bAbatano sarvagrAhI vicAra karavAnI uttamabhAInI paddhatine kAraNe emane ema lAgyuM ke amerikAmAM ema.bI.e. thayA pachI bhAratanI AbohavAmAM cAlatA udyogomAM e amerikana zikSaNa eTaluM upayogI nahIM thAya. uttamabhAInA manamAM eka khyAla evo paNa kharo ke amerikA abhyAsa karavA janAra kvacit ja dezamAM pAchA phare che, jyAre emane vyavasAyamAM sudhIrabhAIne majabUta sAtha Ape te mATe samIrabhAInI jarUra hatI. vaLI amerikA abhyAsa karIne Ave tyAM sudhI pAMca varSa rAha jovI, tenA karatAM ahIM rahIne abhyAsanI sAthe dhaMdhAmAM parovAI paNa jAya. vaLI udyogamAM TorenTa haraNaphALa bharatuM hatuM. A samaye uttamabhAIne enjAyanAno duHkhAvo paNa raheto hato, AthI samagratayA vicAra karIne emaNe samIrabhAIne bhAratamAM ane teya amadAvAdamAM ema.bI.e. karAvavAnuM nakkI karyuM. ema.bI.e. thaIne samIrabhAI paNa TorenTamAM joDAI gayA. 159.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIneza modI, mInA modI, duSyata zAha, nayanA zAha
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAInAM sauthI moTA putrI mInAbahenanAM lagna dinezabhAI sAthe thayAM hatAM. dinezabhAIe bI.esasI. sudhI abhyAsa karyo ane pachI e samaye jema bIjA yuvAno hIrAnA udyogamAM jatA hatA e rIte dinezabhAIe navasArImAM 1966mAM pacIsamA varSe hIrAnuM kAma zarU karyuM. atyaMta sajjana ane udAra evA dinezabhAIno hIrAno vyavasAya pramANamAM ThIka ThIka cAlato hato. kazAya pIThabaLa vagara dinezabhAIe vyavasAyamAM pragati sAdhI, paNa eka pArTI tUTI paDatAM thoDI muzkelImAM mukAyA. bIjI bAju uttamabhAInA vepAranI pragati eTalI badhI hatI ke emane vicAra Avyo ke mArA utkarSanI sAthe mArI putrIono paNa utkarSa thavo joIe. AthI emaNe potAnA jamAIone potAnI sAthe vepAramAM joDAvAnuM kahyuM. sAmAnya rIte koI sasarA potAnA jamAIne vepAramAM sAthe rAkhatAM pahelAM hajAra vAra vicAra kare, kAraNa ke enA ghaNA pratyAghAta paDatA hoya che. eka arthamAM A dussAhasa ja kahevAya, paraMtu uttamabhAI potAnI putrIone sukhI ane samRddha karavA cAhatA hatA ane tethI emaNe jUnI rUDhi phagAvI dIdhI. emaNe dinezabhAIne kahyuM ke tame mArI sAthe vepAramAM joDAo to mane AnaMda thaze. pUrepUro vicAra karajo, temaja tamArI apekSA zI che te spaSTapaNe kahejo. dinezabhAIe ekAda varSa vicAra karyo ane pachI 1977mAM uttamabhAI sAthe emanA vyavasAyamAM joDAyA. dinezabhAI navasArIthI amadAvAda AvyA ane amadAvAdamAM phleTa laIne potAnI kAmagIrInI zarUAta karI. Aje dinezabhAI TorenTa kebala nAmanI kaMpanI saMbhALe che, jenuM vArSika Tarnaovara 100 karoDa rUpiyAnuM che. 1976mAM uttamabhAInA bIjI putrI nayanAbahenanAM lagna thayAM. A samaye jaina nagaramAM AvelA eka phleTamAM duSyatabhAI rahetA hatA. emane kApaDanI ejansI hatI. kApaDanA vepAra mATe beMglora gayA. vepAra ThIka ThIka cAle, paraMtu beMgloranI havA duSyatabhAIne anukULa AvI nahIM. bIjI bAju uttamabhAInuM potAnI sAthe joDAvAnuM nimaMtraNa to UbhuM ja hatuM ane e rIte duSyatabhAI paNa TorenTamAM joDAI gayA. Aje duSyatabhAI Torela komeTiksa prA. li. saMbhALe che ane nayanAbahena teno paracejha tathA eDaminisTrezana vibhAga saMbhALe che. uttamabhAIe potAnA putronI mAphaka jamAIone paNa vyApAramAM kAma karavAnI pUrepUrI mokaLAza ane svataMtratA ApI. uttamabhAI vyavasAyamAM zuM karavuM ane zuM na karavuM evI satata zikhAmaNa ApavAne badale ema kahetAM ke koI bAbatamAM tamane mArA abhiprAyanI jarUra lAge to mane jarUra maLajo, paNa e sivAya tame tamArI rIte vyavasAya karatA rahejo. 161
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mInAbahena kahe che tema emaNe 'TorenTa'mAM darekane emanuM kSetra juduM pADI ApyuM. sAthe evI spaSTatA paNa karI ke tamane kAma karavAnI kyAreya pratikULatA lAge to eka kalAkamAM chUTA thaI zakazo. manathI kocavAIne ke saMbaMdhonA bhArathI dabAIne vyavasAyamAM sAthe rahevAnI jarUra nathI. uttamabhAIne khyAla hato ke saMbaMdhone kAraNe dabAI-caMpAIne rahevAthI ghaNI vAra mana UMcAM thaI jAya ane pArivArika saMbaMdhomAM kleza jAgato hoya che. AthI ja potAnA baMne jamAI dinezabhAI ane duSyaMtabhAIne emanI sAthe joDAvA aMge pUrato vicAra karavA dIdho. 1979thI duSyaMtabhAI TorenTamAM joDAvAno vicAra karatA hatA te cheka 1982nA me mahinAmAM joDAyA. ATalA samayamAM emane pUrepUrI rIte vicAravAnI taka ApI. uttamabhAI sahunA svAsthyanI khUba ciMtA rAkhatA hatA. duSyaMtabhAInA putra jinezanA janma samaye phorasepa karavA jatAM ene mAthAmAM vAgI gayuM hatuM. ene oNparezana karAvavuM paDe tema hatuM. uttamabhAIne AvuM oNparezana khUba jokhamI lAgatuM hatuM, AthI emaNe judA judA DaoNkTaro pAse jaIne salAha mAgI. nAnA bALakane eNnTibAyaoNTika davA ApavAmAM khUba vicAra karavo joIe tema kahetA. AvA samaye badhuM kAma bAju para mUkIne uttamabhAI duSyaMtabhAI sAthe judA judA DaoNkTaro pAse jatA hatA ane yogya sAravAra maLe te mATe prayatna karatA hatA. A rIte potAnA parivArane potAnA ja vyavasAyamAM rAkhIne udyogono vikAsa karavAnI AvaData uttamabhAIe batAvI. uttamabhAI dAdAjI tarIke e bALako sAthe pattAM ramatA jovA maLatA hatA. emanA abhyAsa aMge pUchaparacha karatA jovA maLatA ane emanI sAthe krikeTamaeNca mANatA paNa jovA maLatA hatA. eka kuTuMbavaDalAnA sarjaka emanA jIvananI nivRttinI paLe parivAranI vizeSa saMbhALa letA hatA. 162
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvatIkAlanuM ujjavaLa bhArata nirAMtanI paLomAM vItelAM varSonI jIvanakitAba para uttamabhAI najara nAkhatA tyAre emane anerI, vilakSaNa anubhUti thatI hatI. kyAreka emane potAnA jIvananA uttarArdha vize ema lAgatuM ke muzkelIonI UMDI khINamAMthI Akhare teo saphaLatAnA zikhara para pahoMcyA kharA ane e zikhara para saMtoSathI vizrAma laI rahyA che. kyAreka evo vicAra karatA ke akathya evI muzkelIo bAda emane akathya evuM aizvarya sAMpaDyuM ! AthI potAnA navA makAnanuM nAma "akathya" rAkhyuM. sudhIrabhAI ane samIrabhAI e baMne putroe udyoganA kSetre potIkI AvaDatathI AgavI nAmanA upArjita karI hatI, eTaluM ja nahIM paNa udyogapati tAtA jevI ghaNI vyaktione ni:saMtAna hovAne kAraNe bhaviSyanA kArobAranI javAbadArI aMge aharniza ciMtita rahevuM paDatuM hatuM. jyAre jIvanamAM aneka pratikULatAo pAmanAra uttamabhAI potAne AmAM anukULatA sAMpaDI che tevo bhAva satata anubhavatA hatA. | uttamabhAInA putrono pitAnI vyavasAyapaddhati aMge Agavo khyAla che. vepAramAM aneka lIlI-sUkI AvatI hoya ane e samaye pitA ane putra eka ja kaMpanImAM sAthe kAma karatA hoya tyAre ghaNA prazno sarjAtA hoya che. kyAreka baMnenI bhinna vicArasaraNIne kAraNe saMgharSa jAgato hoya che to kyAreka be peDhI vaccenuM aMtara nirNAyaka banatuM hoya che. uttamabhAI sAthe pahelethI ja emanA moTA putra sudhIrabhAI vyavasAyamAM joDAyelA hatA. sudhIrabhAIe joyuM ke uttamabhAI mArkeTiMga jANatA nahotA, paraMtu jAte bajAramAM pharIne mArkeTiMganI kuneha hAMsala karI hatI. sudhIrabhAIne pitAnI bIjI vizeSatA e lAgI ke teo potAnI sAthe kAma karanAra darekane pUratI taka ane jarUrI svAtaMtrya ApatA hatA. teo sudhIrabhAIne kahetA ke huM tamane kyAreya TreniMga ApavAno prayatna karato nathI ane karIza paNa nahIM, tame jAte AgaLa vadho tevI mArI icchA che ane e rIte emane jAte vyavasAya kheDavAnI pUrI mokaLAza ApI hatI. sudhIrabhAI raziyAmAM moTo oNrDara meLavavAnI koziza karatA hatA. pAca-dasa vakhata nahIM balka vIseka vakhata jaI AvyA. paraMtu koI phaLadAyI pariNAma AvyuM nahIM. ATalI badhI vAra javA chatAM saphaLatA maLI nahotI tema chatAM uttamabhAIe emane kyAreya aTakAvyA nahIM. Akhare moTo oNrDara maLyo tyAre e jarUra khuza thayA. sAruM kAma thAya tyAre teo emano AnaMda pragaTa karatA hatA. 163
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ GPT Xforrent GTEC 655 MW Gas Based Combined Cycle Power Project Foundation Stone Laid by Shri NKP Salve on'ble Minister of Power Government of India in the presence of Shri Sureshchandra Mehta Hon'ble Chief Minister Government of Gujar on Wednesday, 24th January, 1996 Gujarat Torrent Energy Corporation L Teka' projekTano zilAnyAsanI ma ToreTanI siddhinA zikhare eka vadhu ajavALu
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepAramAM bharatI-oTa AvyA kare. kyAreka koI muzkelI UbhI thAya ke nukasAna sahana karavAnI paristhiti UbhI thAya, tyAre uttamabhAI potAnA putro ane sAthIo mATe majabUta AdhArastaMbha banI rahetA hatA. kyAreka kaMpanI para koI moTI takalIpha AvI jAya to teo haMmezAM "paoNjhiTiva' valaNa apanAvI, eno sAmano karI, emAMthI mArga kADhavAno prayatna karatA hatA. TorenTe raziyAmAM sArA evA mAlanI nikAsa karI hatI. raziyAmAM aNadhAryA rAjakIya parivartano AvyAM. TorenTe raziyAmAM potAnA utpAdananI nikAsa mATenuM moTuM bajAra UbhuM karyuM hatuM. TorenTa videzamAM je mAla mokalatuM hatuM temAMno 99 TakA mAla raziyAmAM jato hato. potAnA utpAdana aMge TorenTe raziyAmAM ghaNI moTI saphaLatA hAMsala karI hatI ane tyAM kreDiTa para mAla ApavAmAM Avato hato. raziyAmAM rAjakIya parivartana AvyuM. raziyAnA pramukha mikhAIla gorbAcophe "glAsanosTa' ane 'perenjhoikA'nA siddhAMtano pracAra karyo. 'perenjhoikAne pariNAme sAmyavAdI raziyA rAtorAta palaTAI gayuM. A samaye rAjakIya parivartane Arthika paristhiti para ghaNo prabhAva pADyo. AvA saMkrAMtikALanI aMdhAdhuMdhImAM TorenTanI 150 karoDathI vadhu rakama phasAI gaI hatI. A rakama e mAtra yu. ena. mahetAnA parivAranI ja rakama hatI. AthI A saghaLI rakamanI khoTa parivArane jAya tema hatI. emAM koI pArTanara nahotA ke koI pAsethI nANAM uchInAM lIdhAM nahotAM, AthI jo AmAM pAsAM avaLAM paDe to samagra parivAranI saghaLI milakata cAlI jAya tema hatI. paMdara varSanA athAga prayatnonuM pariNAma zUnyamAM Ave tema hatuM. zrI yu. ena. mahetAnuM svAthya barAbara nahi hovAthI koI emane A vAta karatuM nahi, paraMtu yu. ena. mahetAnI najara bahAra kazuM rahetuM nahotuM. emaNe A kArya saMbhALatA TorenTanA ucca adhikArI zrI muralI raMganAthanane bolAvyA. pahelAM to zrI muralI raMganAthane emanI asvastha tabiyatane kAraNe emanI samakSa vAta apragaTa rahe, te mATe svAbhAvika rIte prayatna karyo, paNa yu. ena. mahetAe kuzaLatAthI vAta kaDhAvI. A samaye muralI raMganAthananI dhAraNA evI hatI ke AvI paristhitithI uttamabhAI akaLAI jaze. "mane pUchyA vinA AvuM moTuM sAhasa kema karyuM ?" evo vaLato savAla pUchaze. athavA to ema paNa pUche ke ATaluM moTuM sAhasa thayuM hoya tyAre tame mane kema jANa na karI ? paraMtu uttamabhAIe AghAta darzAvavAne badale sAMtvanA ApatAM kahyuM, "jo bhAI ! roDa parathI AvyA hatA. roDa para javA taiyAra chIe. AthI saheje ciMtA karyA vagara tuM muzkelImAM mArga kADhavA prayatna karato raheje ." 165
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama jyAre Aphata AvI hoya tyAre uttamabhAI sAMtvanA ke sadhiyAro to ApatA hatA, paNa ethIye vizeSa sathavAro ApatA hatA. kadAca niSphaLa javuM paDe to paNa saheje mUMjhAvuM nahi, evuM emanuM valaNa emanA sAthIo ane karmacArIone saphaLatA meLavavA mATe kaTibaddha karatuM hatuM. AthI ja TorenTa li. ane gujarAta TorenTa enarjI kaoNrporezana (jITeka) li.nA menejiMga DirekTara zrI mArkaDa bhaTTane lAgatuM ke jeTalI moTI kaTokaTI AvatI teTalo eno sAmano karavAnuM vizeSa dhairya uttamabhAImAM jovA maLatuM hatuM. aNadhArI rIte ke asAdhAraNa vyAvasAyika paristhiti UbhI thAya tyAre pote vadhu zAMta ane svastha lAgatA hatA, eTaluM ja nahIM paNa bIjAone eTalI ja hiMmata ApatA hatA. raziyAnI UthalapAthala sAthe vyAvasAyika paristhitimAM muzkelI sarjAtAM sudhIrabhAI ciMtAtura lAgatA hatA, tyAre uttamabhAIe emane kahyuM ke AnAthI saheja gabharAIza nahIM. uttamabhAIe emane hiMmata ApatAM kahetA ke, "chApIthI amadAvAda AvyA tyAre ApaNI pAse zuM hatuM ?" A rIte uttamabhAIe haMmezAM potAnA putro ane sahakAryakarone jIvaMta ane majabUta sAtha Apyo hato. uttamabhAInA udyoganA saMcAlananA viziSTa guNa tarIke emanA putra samIrabhAI emanA "paoNjhiTiva spiriTa'ne gaNAve che. koI paNa bAbatamAM ane koI paNa paristhiti vize vidheyAtmaka abhigama apanAvavo. koIe vepAramAM bhUla karI hoya, athavA to moTI khoTa khAdhI hoya to paNa uttamabhAI ene kyAreya Thapako ApatA nahIM ke kaTu vacano kahetA nahIM. ene badale bhaviSyamAM AvI bhUla na thAya te mATe kevI takedArI rAkhavI joIe teno padArthapATha zIkhavatA. teo satata e vAta para bhAra mUkatA ke, "udyogamAM sAhasikatA AvakArya gaNAya, paNa saphaLa saMcAlana to anivArya gaNAya." pariNAme koIe bhUla karI hoya ke nukasAna karyuM hoya, to paNa e niHsaMkoca uttamabhAIne kahI zakatA hatA. A bAbatane samIrabhAI emanA vyavasAyanuM sauthI sabaLa ane prabaLa pAsuM gaNAve che. evI ja rIte chokarAne pakaDI-pakaDIne calAvavA karatAM ene pANImAM nAMkho to taratA zIkhaze evo uttamabhAIno abhigama hato. AthI soMpelA kAmamAM kyAreya koInA kAryanuM 'suparavijhana' karatA nahIM. uttamabhAInA A vidheyAtmaka abhigama(paoNjhiTiva spiriTa)ne darzAvatAM amadAvAda ilekTrisiTI kaMpanI limiTeDanA vAisa presiDanTa zrI muralI raMganAthane TorenTa gRhe cInamAM karelA vyApArano khyAla Apyo, udyogapati e 166
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya ke je prazno vicArIne kAma mulatavI na rAkhe, paraMtu praznono uttara zodhIne kAryasiddhi hAMsala kare. vepAranI sAcI kuneha ja e che ke jemAM tame gaMbhIra paDakArane suvarNatakamAM pheravI nAkho. uttamabhAInA vyavasAyakendrI vyaktitvamAM AvuM sAhasa hatuM. TorenTe cInamAM nikAsa karavAno vicAra karyo. uttamabhAIe zrI muralI raMganAthanane pUchayuM ke cInamAM bhAratanI koI kaMpanIno mAla UpaDato nathI tenuM kAraNa zuM? zrI muralI raMganAthane kahyuM ke cInamAM bhAratano mAla halako gaNavAmAM Ave che ane pazcimano mAla guNavattAvALo gaNAya che ane tethI bhAratano mAla koI letuM nathI. uttamabhAIe kahyuM ke, "AvA pradezamAM saphaLatA meLavavA mATe tame tamAma prayAsa karo." | udyoganA kSetramAM abhigamanI bAbatamAM ema kahevAya che ke dhAro ke AphrikAmAM koI vyakti pagamAM bUTa paheratAM na hoya to koI evuM vicAre ke AphrikAmAM bUTanA vecANanI koI zakyatA ja nathI. bIjI bAju koI evuM paNa vicAre ke koI paNa vyakti bUTa vAparatI nathI tethI jo barAbara vecANa karavAmAM Ave to khUba mAla khapaze. uttamabhAI e bIjA prakAranI vicArasaraNImAM mAnanArA hovAthI cha-cha mahinA sudhI cInamAM mAla vecavAno prayAsa karavA chatAM niSphaLatA maLI to paNa temaNe A prayAsone sadeva protsAhana ja ApyuM. eka varSanA avirata puruSArtha bAda cInamAM saphaLatAno sUrya Ugyo. TorenTanI "sIsAmAiDa' davAnI bhAre mAMga nIkaLI ane cAra karoDa jeTaluM vecANa thayuM. audyogika gRhomAM netRtvanA traNa prakAra jovA maLe. keTalIka vyaktio potAnA udAharaNathI kaMpanIne preraNA ApatI hoya che. potAnI sUjha ane sAhasathI e siddhi meLave che ane e siddhi emanA sAthIone mATe mArgadarzaka pagadaMDI bane che. bIjI paddhati te sAthIone satata protsAhana ApavAnI che. emane "moTiveTa" karavAnI che. tame AgaLa pragati karatAM jAo. emAM kAMI takalIpha Avaze to ame beThA chIe. trIjo prakAra te kuzaLa draSTAnI mAphaka udyogonuM Ayojana ane enA bRha (sTreTejI) ghaDIne AgaLa vadhatAM rahevAno che. uttamabhAI pAse audyogika netRtvanA A traNeya guNa hatA. emanI sAhasikatA dRSTAMtarUpa hatI. to bIjI bAju muzkelI ke niSphaLatAnA samaye koIne dhamakAvI kADhavAnA badale nizcita banIne AgaLa vadhavAnuM kahetA hatA. bahu ochI vyaktio Ave samaye hatAzA ke nirAzAthI aLagI rahIne potAnA 167
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahakAryakarone hiMmata ApI zakatI hoya che ane ene pariNAme ja audyogika sAhasa kheDavAnI uttamabhAInI zakti ghaNI hatI. saMpatti vadhu ne vadhu samRddhimAM palaTAya te mATe udyoga karanAra pAse sAhasikatA hovI joIe. TorenTa saMkule sAme taka joIne lIdhelAM sAhaso pAchaLa uttamabhAInI dRSTi ane kuneha kAraNabhUta hatI. TorenTamAM 'phAunDarsa De' UjavavAno rivAja hato. ane A divase nAnA-moTA sahu karmacArIo premathI ane mukta manathI ekabIjAne maLatA hatA. uttamabhAI A samaye jUnA karmacArIone yAda karatA hatA. amuka vyakti kyAM che, enI jANakArI meLavatA hatA. ghaNA yuvAna karmacArI ane prophezanalane emanA ceramena sAthe phoTo paDAvavAnI icchA hoya to te icchA paNa pUrI karatA hatA. A samaye parivAranA vaDA tarIkeno emano AnaMda emanA caherA para chalakAI UThato hatA. e.i.sI.nA menejiMga DirekTara zrI sI. Ara. zAhane e vizeSatA lAgI ke game teTalI nAdurasta tabiyata hoya ke koI bIjI muzkelI hoya, paraMtu uttamabhAInI vAtamAM kyAreya emanuM duHkha DokiyAM kare nahIM. uttamabhAInI kAryapaddhatinI eka AgavI vizeSatA te koI paNa bAbatano nirNaya letA pUrve eno sarvagrAhI vicAra karavo te hatI. emanI nirNaya levAnI prakriyAmAM kazuM taDa ane phaDa jovA na maLe. teo pote jAtaabhyAsa kare. e viSayanA niSNAto ane jANakAronI sAme cAlIne salAha letA hatA. badhAnA abhiprAya jANyA bAda potAno nirNaya karatA hatA. mAtra vyavasAyamAM ja nahIM, balke sAmAjika ane zaikSaNika kAryomAM dAna ApavA aMge emano Avo ja abhigama raheto hato. eka arthamAM sudhIrabhAI ane samIrabhAInI tvarita nirNayazakti ane tvarita vicAraNAnA pariNAme emanA audyogika gRhamAM eka prakAranuM samatolana sadhAyuM. potAnAM pAchalAM varSomAM uttamabhAI 'TorenTa'nI pragati joIne saMtoSano bhAva anubhavatA hatA. teo sudhIrabhAI ane samIrabhAIne kahetA paNa kharA ke je moTA udyogo sthApavAnI emanI bhAvanA apUrNa rahI hatI, te emaNe pUrNa karI batAvI. emAM paNa pAvara sekTaramAM meLavelI saphaLatAne teo abhUtapUrva siddhi tarIke biradAvatA hatA. uttamabhAIe potAnA udyoganA Ayojana pAchaLa eka spaSTa ane cokkasa nIti ane dRSTi rAkhI. AjanA jagatamAM ghaNI vAra mAnavI apramANika mArgo 168
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ apanAvIne dhanavAna banatA hoya che. koI bIjAnA hakanuM jhUMTavIne pote dhanika bane che. lakSmI mATenI AvI doTane uttamabhAI "AMdhaLI doTa" tarIke oLakhAvatA hatA ke jyAM mAnavI saghaLAM nIti-niyamo, mUlyo ane mAnavatAne bAjue haDaselIne mAtra dravyopArjananI pAchaLa ghelo banI jato hoya che. henrI DramanDanuM vAkya emanA cittamAM ramatuM hatuM, "You will find, as you look back upon your life, that the moments that stand out are the moments that when you have done things for others." uttamabhAI mahattvAkAMkSA siddha karavA mATe mathatA hatA, paNa emanI e mahattvAkAMkSA para savicAranuM prabhutva hatuM. AthI vyavasAyamAM uttamabhAIe pahelethI ja evo siddhAMta apanAvyo ke je kaMI meLavavuM che te nIti ane pramANikatAthI meLavavuM. uttamabhAInI vepAranI paddhati evI ke jeTaluM karavuM eTaluM nakkara kAma karavuM. kazuM uchInuM levuM nahIM. emanI sAthe sattara varSanI snehabharI maitrI dharAvanAra gujarAta rAjyanA mukhyamaMtrInA mukhya saciva zrI pI. ke. laherIe, uttamabhAI vyavasAyamAM koIno eka rUpiyo vyAje laIne rAkhavAnI vRtti dharAvatA nahotA. bhale vyavasAyano ocho vikAsa thAya, paNa emAM svanirbhara rahevuM evI emanI vicArasaraNI hatI. anyanA AdhAre koI vikAsakArya hAtha dharavuM nahIM. AthI potAnA gajA pramANeno projekTa levo joIe, evI uttamabhAInI dRDha mAnyatA hatI. udhAra laIne to sahu koI AgaLa vadhe, ApaNe ApaNI rIte kamAIe, temAM ja ApaNI kuneha che. uttamabhAI emanA jIvananAM chellAM be-traNa varSomAM TorenTanI pragati vize AgavuM valaNa dharAvatA hatA. je jhaDapathI TorenTa bIjAM kSetromAM pharI vaLyuM hatuM. e jhaDapa aMge kvacit nArAjagI paNa pragaTa karatA hatA. AnuM kAraNa zuM haze ? jeNe jIvanamAM pratyeka muzkelIne siddhimAM pheravI nAkhI hatI teo AvI jhaDapI pragati aMge zA mATe sAvadha rahevAnuM sUcavatA haze ? A aMge TorenTa limiTeDa ane jITekanA menejiMga DirekTara zrI mArkanDa bhaTTanuM mAnavuM che ke ghaNA dhaMdhAkIya, vyAvasAyika jokhamo uThAvyA pachI uttamabhAIe siddhi meLavI hatI. siddhinA zikhare ArAma karavAnI kSaNa AvI hatI. A samaye surakSitatA, nizcitatA ane mAnasika zAMtinI svAbhAvika rIte ja khevanA thAya, eka prakAranA "rIleksiMga 169
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ MES 'jI-Teka'nA prAraMbhe : vikAsanuM navuM uDDayana
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ sTeja'mAM teo AvyA hatA ane tethI ja TorenTanA bahukSetrIya jhaDapI vikAsa sAme kyAreka virodhano sUra vyakta karatA hatA. vepAranI paristhiti evI che ke emAM eka vAra pravezo eTale TakavA mATe satata vikAsa sAdhavo paDe. eka arthamAM vyavasAyano vikAsa e "vana-ve sTrITa' jevo che. emAM eka vAra dAkhala thAo eTale vikAsa sAdhavo anivArya bane che. TorenTanI vikAsakUca aMge teo potAnI rIte sAvacetI dAkhavatA hatA. uttamabhAInAM vANI ane vyaktitvamAM kyAreya daMbha ke ADaMbara jovA na maLe. vicAronI pAradarzakatA emanA paricayamAM AvelI vyaktine tarata ja sparzI jAya. kyAreya goLa-goLa vAta nahIM. bIjAne sAruM lagADavA mATe kyAreya koI taka prayatna kare nahIM. AthI ja 1984mAM TorenTamAM joDAyelA zrI mAkaDa bhaTTane ceramenazrI uttamabhAI mahetAnI mulAkAta Aje paNa smaraNIya lAge che. koI paNa prakAranA dekhAva ke ADaMbara vinA zrI yu. ena. mahetAe emanI sAthe sIdhesIdhI mULabhUta vAto "moNa' nAkhyA vagara karI hatI. e samaye uttamabhAIe emane pUchayuM ke, "Aja-kAla sArA parsanala sekreTarInI takalIpha che evuM tamane lAge che kharuM ?" e samaye zrI mArkaDa bhaTTane A prazna bahu prabhAvazALI lAgyo nahIM. prathama mulAkAtamAM saMsthAnA ceramena kevI sAmAnya vAta kare che ? uttamabhAIe kahyuM ke, "koI paNa udyogagRha mATe sauthI mahattvanI bAbata sekreTarInI che." e samaye A muddo zrI mArkaDa bhaTTane sAmAnya lAgyo hato, paNa Aje ene varSothI vaNaUkalyA prazna tarIke jue che. Ameya uttamabhAInI kAryazailImAM keTalIka bAbato tarI AvatI hatI. koI paNa bAbatano nirNaya karavA mATe teo pUrato samaya letA. AjanA jhaDapI nirNayanA jamAnAmAM uttamabhAInI A paddhatimAM koIne vilaMba jovA maLe, paraMtu nirNaya karatAM pahelAM sAMgopAMga tapAsa karatA hatA. je koI sthaLethI, vyakti pAsethI athavA sAdhana mAraphate mAhitI maLatI hoya te meLavavAmAM saheje pAchI pAnI kare nahIM. sAmAnya mAnavIne ke karmacArIne AvI bAbata kaI rIte pUchI zakAya evI koI graMthi emanAmAM nahotI. pariNAme badhAM srotamAMthI mAhitI meLavavI. Ane pariNAme emanA nirNayanI vizvasanIyatA vadhI jatI ane e pachI je koI nirNaya kare tene daDhatAthI vaLagI rahetA hatA. AthI emanA jAhera ane aMgata abhiprAyamAM paNa nikhAlasatA ane pAradarzakatA jovA maLatI hatI ane potAno abhiprAya vyakta karavAnI kuzaLatA noMdhapAtra hatI. koIne kaMI Thapako Apavo hoya to ene evI rIte Thapako Ape ke jethI emanI vAta sAmI vyakti samaje ane chatAM ene saheje khoTuM na lAge. 171
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAInI aMgata saMbaMdho jALavavAnI dRSTi asAdhAraNa gaNAya. TorenTa dvArA aDhI hajArathI traNa hajAra vyaktione giphTa mokalavAmAM AvatI hatI. AthI A bheTa pheriyo chApuM nAkhe tema mANaso mAraphate je te vyaktine pahoMcADavAmAM AvatI hatI. AmAM uttamabhAInI paddhati taddana bhinna hatI. teo pahelAM bheTa mokalavAnI hoya, teonI AkhI yAdI jhINavaTabharI rIte taiyAra kare, pachI ene bheTa ApavAnuM Ayojana kare ane pachI emAMthI roja be-traNa vyaktione bheTa sAthe maLavA jatA hatA. ene tyAM jaIne eka ghUMTaDo cA pIe ane pachI bheTa Ape. pachInA divase ene phona karIne pUche paNa kharA ke bheTa gamI ke nahIM ? A rIte bheTa ApavAnI A samagra prakriyAmAM emaNe AtmIyatAno sparza ANyo. mANaso dvArA mokalAtI traNaso rUpiyAnI kiMmata dharAvatI bheTanI kiMmata AtmIya sparzanA abhAve trIsa rUpiyAnI thaI jatI ! jyAre uttamabhAI traNasonI bheTa traNa hajAranI karI detA hatA. emanA ja adhikArIo AvI bheTa mokalatA tyAre ema mAnatA hatA ke amArI pAse samaya che ja kyAM ? paraMtu uttamabhAIe batAvI ApyuM ke yogya AyojanathI samaya kADhIne A kAma karavAmAM Ave to kazuM muzkela nathI. vaLI bheTa paNa TorenTa phArmAsyuTikalanA nAmathI mokalAvatA nahIM, kiMtu zrI yu. ena. mahetA ane zAradAbahena mahetAnA nAmathI mokalatA hatA. A bheTamAM DAyarI, pataMga, phaTAkaDA, cAMdInI cIjavastu ke kaeNlenDara ApatA hatA ane teya potAnI maulika paddhati ane virala AtmIyatAthI. | uttamabhAI jema bheTa ApatI vakhate AtmIyatA dAkhavatA hatA te ja rIte koI saMsthAne vijJApana (eDavarTAijha) ApavAnI emanI rIta viziSTa hatI. sAmAnya rIte vyakti jema ucca sthitie pahoMce tema enAmAM thoDo ghamaMDa AvI jato hoya che, AthI koI vijJApana levA Ave to bIjA loko koI mAgaNane ApatA hoya tema jAherakhabara ApI detA hoya che, jyAre uttamabhAI game teTaluM kAma hoya to paNa e vyaktine bolAve, enI saMsthA aMge pUrI mAhitI meLave, ene cA paNa pivaDAve ane pachI jeTalA rUpiyAnI jAherakhabara ApavI hoya teTalAnI Ape. AthI jAherakhabara lenArano saheje svamAnabhaMga na thAya. vaLI enI saMsthAmAM uttamabhAI UMDo rasa le che, tevI pratIti thatI. koI bhikhArIne TukaDo ApatA hoya e rIte vijJApana ApI evo bhAva lenArane thAya nahIM. AthI lenAranA vyaktitvane enA gauravane ke enA cittane saheje kSobha thato nahIM. 172
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAInA AvA satyaniSTha ane prabhAvazALI vyaktitvanuM Ajeya nayanAbahenane satata smaraNa thatuM rahe che. emane lAge che ke vepAra ane jIvanamAM sAcesAcI vAta kahevAnI uttamabhAInI hiMmata ane vizeSatA virala gaNAya. emano jIvanamAM nirdhAra hato ke game tevA saMjogo haze, to paNa huM mArA udyogone samRddha banAvIne ja jaMpIza tathA mArAM saMtAnone saMskAra ane vyavasAyanI ucita tAlIma ApIza, uttamabhAI sAthe saMjogo satata saMtAkUkaDI khelatA rahyA. emanA jIvanamAM vAraMvAra evuM banyuM ke cAno pyAlo cheka hoTha sudhI Avyo hoya ane ekAeka DhaLI paDe. vakhatovakhata haiyuM karI nAkhe tevA dAruNa anubhavo thayA. sukhamAM sAthI so jaDe, du:khanA sAthI na koya; caMdaravo bAMdhe badhA, choDI jAya na koya." eka samaya evo paNa hato ke keTalAka loko uttamabhAInI mAnasika zakti vize zaMkAzIla hatA. e ja lokoe uttamabhAInI mAnasika rogonI davAonuM viziSTa utpAdana joIne svIkAra karyo ke uttamabhAI jevuM bhejuM joyuM nathI. kevI sarasa, sastI ane saraLa davAo banAvI che ! uttamabhAI davAnI guNavattAno Agraha rAkhatA hatA. guNavattAnA bhoge sastI ke UtaratI kakSAnI davA banAvavAmAM mAnatA nahIM. haMmezAM emanI najara ephorDebala prAisa" para rahetI. sAmAnya mAnavI paNa e davA kharIdI zake evI kiMmata rAkhatA hatA. AMtararASTrIya vyApAramAM paNa emanI A ja vicAradhArA rahI. pAlanapuranA zrI pareza jI. zAhane emanA prAmANikatA, vyAvahArikatA ane cIvaTanA guNo sparzI gayA hatA. emanA dhaMdhAmAM kyAMya banAvaTa ke chetarAmaNI hoya nahIM. vyavahAramAM sahu koIne madadarUpa thavAnI ane nAnAmAM nAnA mANasane paNa sneha ane saujanya ApavAnI bhAvanA rAkhatA hatA. TorenTa kebala kaMpanI lIdhI ane tene vadhu naphAkAraka banAvavAno prayAsa zarU karyo. A kaMpanImAM karmacArIone vinA mUlya be vakhata cA ApavAmAM AvatI hatI. karakasaranAM pagalAM rUpe A rIte cA ApavAnuM baMdha karyuM. uttamabhAIne AnI jANa thaI eTale emaNe tarata ja tAkIda karI ke cA baMdha karavAthI kaMpanI vadhu napho karaze ema mAnazo nahIM. Ama karavAthI kaMpanInI sthitimAM koI noMdhapAtra sudhAro nahIM thAya. pariNAme kaMpanI taraphathI cA pharI zarU karavAmAM AvI. 173
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ "bijhanesamena oNpha dha iyara" ARE. JAR
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAInI kAmanI cIvaTa to atyaMta udAharaNIya. eka vAra emanI jJAtie zrI sametazikhara tIrthanI yAtrApravAsa yojyo hato, tyAre DaoN. pI. jI. mahetAe emane mAnapatra arpaNa karyuM hatuM, ane e samaye emanAM varSonA paricaya para daSTipAta karIne DaoN. pI. jI. zAhe kahyuM ke, "uttamabhAI pahelethI ja inTelijanTa' hatA ane emane vyAvasAyika sUjhanI kudaratI bakSisa maLI che." jIvananI hatAzA sAthe sarjanAtmaka zaktine saMbaMdha hoya che. zuM uttamabhAInI krIeTiviTI' AvI paristhitimAMthI janmI haze ! gujarAtanA audyogika vikAsamAM prazaMsanIya pradAna karavA mATe gujarAta cembara oNpha kaoNmarsa enDa inDasTrI dvArA zrI yu. ena. mahetAne 1lI julAI 1997nA roja "gujarAta bijhanesamena oNpha dha iyara' evaoNrDa 1996-97 arpaNa karavAmAM Avyo. eka bhavya samAraMbhamAM mAnanIya kendrIya nANAmaMtrI zrI pI. cidambarame zrI yu. ena. mahetAne A evorDa enAyata karyo. gujarAtanA mAnanIya mukhyamaMtrI zrI zaMkarasiMha vAghelA A prasaMge atithivizeSa tarIke hatA. A samAraMbhamAM ekatrita thayelA udyogapatione saMbodhatAM zrI cidambarame zrI yu. ena. mahetAnI sAhasika vRtti ane udyogamAM emaNe ApelA pradAnane biradAvyAM hatAM. temaNe kahyuM, huM zrI uttamabhAInI kuneha ane daDha nizcayazaktine biradAvuM chuM ke jemaNe eka pagAradAra karmacArImAMthI eka vaividhyapUrNa bijhanesa hAusanuM nirmANa karavA sudhInI yAtrA karI. temaNe je audAryathI A evorDa svIkAryo che tenI paNa huM prazaMsA karuM chuM. gujarAta ane gujarAtanA loko pratyenI temanI bhAvanA paNa prazaMsanIya che. huM temane taMdurasta dIrdhAyu icchuM chuM jethI samagra gujarAta ane bhAratane paNa temanA jJAnano lAbha maLato rahe." gujarAtane zrI yu. ena. mahetAe karelA pradAnane yAda karAvatAM atithivizeSa evA mukhyamaMtrIzrI zaMkarasiMha vAghelAe kahyuM, "gujarAtanA audyogika samAjano AbhAra mAnavo ja paDe, kAraNa ke temaNe mAtra audyogika vikAsamAM ja nahIM, paraMtu samAja ane zaikSaNika kSetre paNa pradAna karyuM che. AvA pradAnamAM sauthI AgaLa paDatA che zrI yu. ena. mahetA. temaNe sAmAjika saMsthAonA vikAsa ane jarUratamaMdone sevA ApavAmAM khullA dile phALo Apyo che. bhaviSyamAM emane AthI paNa vadhu saphaLatA maLe te mATe zubhecchAo ApuM chuM. mAtra emanA mATe nahIM, samagra gujarAta mATe paNa." AMtaramALakhAkIya kSetra vize abhiprAya ApatAM zrI zaMkarasiMha vAghelAe kahyuM, "kahevAtA phAsTa Treka pAvara projeTsamAMthI kharekhara koI paNa projekTa phAsTa Treka para nathI, paraMtu gujarAta 175
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ TorenTa enarjI kaoNrporezana e eka phAsTa Treka pAvara projekTa na hovA chatAM atyaMta jhaDapabhera gati karI rahyo che ane rAjyamAM te atyaMta jhaDapathI vikAsa karI rahelo prAiveTa pAvara projekTa che." zrI yu. ena. mahetAe emanA jIvanakALamAM vyavasAyane lagatA aneka evaoNrDa meLavyA hatA ane gujarAtanI vyApAra kSetranI sAhasikatAnuM pratIka banI rahyA hatA. mAtra vyApAra kSetre ja nahIM, paraMtu jIvananA kSetre paNa emanI siddhio smaraNIya banI rahI. emaNe zUnyamAMthI zarUAta karI ane vyavasAyanI ghaNI kSitijo ughADI ApI hatI. uttamabhAI A kSaNe jIvanasAphalyano anubhava karatA hatA ane tethI evaoNrDa svIkAratI vakhate ApelA atyaMta bhAvavAhI vaktavyamAM zrI yu. ena. mahetAe kahyuM hatuM, "huM mArA sahakarmacArIo vatI A evaoNrDa svIkAruM chuM. AvI saujanyapUrNa saMsthA pAsethI A evorDa meLavatAM huM kharekhara mAnanI lAgaNI anubhavuM chuM. A dharatIe mane je ApyuM che temAMthI thoDuM huM mAnavatAvAdI kAryo pAchaLa phALavIne pAchuM ApavA koziza karuM chuM." prAraMbhanA divaso yAda karIne, temaNe potAnuM svapna nimaMtrito samakSa rajU karyuM, "meM vicAryuM ke jo malTinaeNzanala kaMpanIo potAnuM sAmrAjya UbhuM karI zake, to ApaNe zA mATe nahIM ? paraMtu A koI saheluM kArya nahotuM." e pachI zrI yu. ena. mahetAe potAnA jIvanano citAra Apyo hato. emaNe kahyuM, "1944mAM sarakAramAM pArTa-TAima klArka tarIke kAma AraMvyuM, paraMtu sAhasavRtti lAMbA samaya sudhI dabAyelI nahIM. meM muMbaImAM kAryarata evI keTalIka moTI malTinaeNzanala kaMpanIono saMparka karyo. e divasomAM gorA sAhebono prabhAva bahu hato ane A kaMpanIomAM arajI karavA mATe paNa mAre badhI hiMmata kAme lagADavI paDatI. paNa mArI A pahelavRttino mane sAro badalo maLyo ane vizALa malTinaeNzanala Draga kaMpanI - senDojha - mAM mane meDikala rIprejhanTeTivanI nokarI maLI ane ahIMthI bhAratanA phArmAsyuTikala udyoganI sikala badalanArI yAtrAnI zarUAta thaI." e pachI potAnA jIvanamAM AvelI viSama zArIrika ane mAnasika paristhitiono emaNe khyAla Apyo hato. athAga saMgharSa pachI zrI yu. ena. mahetAe meLavelI audyogika pragati para jarA najara karI laIe. zrI yu. ena. mahetAe potAnI svataMtra kArakirdInI zarUAta 1959mAM TriniTI laeNboreTarIjha sthApIne karI hatI. temane sauprathama mahattvanI saphaLatA 176
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1974mAM TrinikAma nAmanI davA bajAramAM mUkI tyAre maLI hatI. TriniTI leboreTarIjhanuM nAma badalIne TorenTa phArmAsyuTikalsa rAkhavAmAM AvyuM. 1980mAM TorenTa phArmAsyuTikalsa li nI vaTavA khAte adyatana phekTarI zarU karavAmAM AvI ane zrI uttamabhAInI saphaLatA sAcA svarUpamAM cAlu thaI. dhaMdhAnI vadhatI kamANI sAthe zrI uttamabhAIe samAja mATe kAMI karI chUTavAnI bhAvanAthI 1982mAM yu. ena. mahetA ceriTebala TrasTanI sthApanA karI. A pachI nikAsanI pravRttio upara savizeSa dhyAna ApavA mATe TorenTa eksaporTsa li. nAmanI navI kaMpanI sthApavAmAM AvI ane 1983nA varSamAM tene nikAsano prathama moTo oNrDara maLyo. 1984-85mAM TorenTane sarvaprathama vakhata nikAsakSetre saphaLatA mATe kemelino eksaporTa oNrDara prApta thayo. evaoNrDonI A paraMparA 85-86, 8687 ane 87-88nA varSo daramiyAna satata cAlu rahI. 1989mAM TorenTa phArmAsyuTikalsa limiTeDanI ati adyatana evI navI phekTarIe chatrAla khAte utpAdana prakriyA AraMbhI. phArmAsyuTikalsa kSetramAM suMdara pragati pachI 1989nA varSamAM TorenTa dvArA naDiyAda khAtenI mahendra ilekTrikalsa limiTeDa kaMpanI hastagata karavAmAM AvI. hAla A phekTarImAM pI. vI. sI. ane eksa. ela. pI. I. kebalsa banAvavAmAM Ave che. 1989-90, 90-91 ane '91-'92 - A tamAma varSo daramiyAna rAjya tathA rASTrIya kakSAe guNavattA mATe tathA nikAsakSetre suMdara kAmagIrI mATe TorenTane vividha evaoNrDo maLatA rahyA. 1991mAM penisilInanA utpAdanakSetre pravRtta thavA mATe TorenTa gujarAta bAyoTeka limiTeDa nAmanI navI kaMpanI zarU karavAmAM AvI ane tene projekTa nAkhavA aMgenI kAmagIrIno prAraMbha thayo. 1992nA varSamAM gujarAta TorenTa enarjI kaoNrporezana (jITeka) nAmanI navI kaMpanI pAvarakSetre moTo projekTa nAkhavAnA zubha AzayathI zarU karavAmAM AvI. '92-93nA varSa daramiyAna eka tarapha penisilIna projekTa sthApavAnuM kArya cAlI rahyuM hatuM jyAre bIjI tarapha jITekanA jaMgI projekTa mATe eka pachI eka sarakArI maMjUrI meLavavAmAM AvI rahI hatI. nANAM sevAonA kSetramAM pravezavAnA hetuthI TorenTa jUthe 1994mAM gujarAta lIjha phAinAnsa limiTeDa nAmanI khUba prasiddha nANA kaMpanImAM moTuM rokANa karIne 177
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ teno vahIvaTa potAne hastaka lIdho. 1995mAM TorenTa gujarAta bAyoTekano penisilIna plAnTa kAryarata thayo. '94-95 ane 95-97nAM varSo daramiyAna jITekanA projekTanI eka pachI eka kAmagIrIo AgaLa vadhatI gaI jemAM gujarAta ilekTrisiTI borDjha sAthe pAvara kharIdI aMgeno karAra, sImensa sAtheno ipIsI konTekTa ane pAvarajena sAtheno o enDa ema karAra mukhya hatA. 1991thI zarU karIne TorenTe amadAvAda ane surata ilekTrisiTI kaMpanInA zeromAM rokANa karavAnI zarUAta karI hatI je chevaTe 1997mAM TorenTa dvArA surata ilekTrisiTI kaMpanInA menejamenTa kaMTrolamAM pariNamI. 1997nA varSamAM dezabharamAM prasiddha evA TorenTanA Ara enDa DI senTaranI zarUAta thaI. Aja varSamAM ikonomika TAimsanA sarvekSaNa pramANe TorenTa phArmAsyuTikalsa limiTeDane eka sanmAnanIya kaMpanI tarIkenuM mUlyAMkana prApta thayuM. 1996-97nA varSanI eka khUba mahattvanI ghaTanA e hatI ke gujarAta cembara oNpha kaoNmarsa eNnDa inDasTrIjhe sthApita karelo "bijhanesamena oNpha dha iyara" evaoNrDa zrI uttamabhAI mahetAne ApavAmAM Avyo. 1997mAM DeTroiTa yu.esa.e.nI eka moTI kaMpanI ema.sI.ena. korporezana sAthe TorenTa jUthe samajUtI karI ane TorenTa pAvara limiTeDa nAmanI navI kaMpanI saMyukta sAhasa rUpe sthApavAmAM AvI. A ja varSomAM zrI yu. ena. mahetA ceriTebala TrasTanA sahayogathI amadAvAdanI sivila hospiTala khAte zrI yu. ena. mahetA kArDiyolojI enDa risarca senTaranI zarUAta thaI. tyAra pachInA thoDAka ja divasomAM jITekanA pAvara projekTanA pahelA vibhAganI kAmagIrI zarU thaI. jI-Teka pAvara projekTanA kamarziyala utpAdanano 1997nI dasamI Disembare prAraMbha thayo.A arasAmAM phrAnsanI vizvavikhyAta kaMpanI sanophI sAthe TorenTa samajUtI karIne sanophI TorenTa nAmanA navA saMyukta sAhasanI zarUAta karI. 1997-98mAM hAtha dharavAmAM AvelA 'bijhanesa TU De' nAmanA pratiSThita sAmayikanA sarve mujaba samagra dezanA agraNI pacAsa audyogika jUthomAM TorenTane ekavIsamuM sthAna prApta thayuM. 1998nA phebruArImAM TorenTa dvArA amadAvAda ilekTrisiTI kaMpanI li nI menejamenTa paNa hastagata karavAmAM AvI ane e divasomAM gujarAta sTeTa sarjansa esosiezana dvArA zrI yu. ena. mahetAnuM bahumAna karavAmAM AvyuM. 1998nA varSamAM ja inDo-amerikana cembara oNpha kaoNmarsa dvArA bhArata tathA jarmanI vaccenA Arthika saMbaMdho sudhAravAmAM advitIya phALo ApavA mATe jITekane viziSTa evorDa ApavAmAM Avyo. 178
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vaividhyapUrNa sAhasomAM ja vaNAyeluM hatuM. zrI yu. ena. mahetAnuM AvatIkAlanuM ujvaLa bhArata" ghaDavAnuM svapna. temanA umadA netRtva heThaLa TorenTa pragati, samRddhi ane vikAsa - e traNeya bAbato pUrI pADavA kAryarata banI hatI. bajAramAM navI davA mUkatI vakhate uttamabhAIno jusso jovA jevo raheto. TorenTanI davA bIjI kaMpanIo karatAM pahelAM bajAramAM Ave tenI khAsa cIvaTa rAkhatA hatA. sarakAra to davA mATe ghaNI kaMpanIone lAisansa ApatI hatI, AthI e davA bajAramAM pahelI mukAya to ja eno pUro lAbha laI zakAya. navI davA bajAramAM mUkyA pachI teo enA vecANa para satata dhyAna rAkhatA hatA. e vize DaoNkTarono ane vecANakartAono saMparka sAdhatA ane emanA pratibhAvo paNa meLavatA hatA. emAM saphaLatA maLe tyAre emanA caherA para AnaMda taravarato hato. meDikala vidyAzAkhAnAM judAM judAM sAmayiko vAMcatA hatA ane amuka proDakTa upayogI hoya to enI 'TrAyala' mATe enA "sempala' maMgAvatA hatA. enI 'TrAyala levaDAvatA hatA. ghaNI vAra videzI davA ane bhAratIya davAonI sarakhAmaNI paNa karatA hatA. TorenTanI davA vadhu guNavattAvALI kaI rIte bane tenA para satata dhyAna ApatA hatA ane jarUra paDe te aMge risarca enDa DevalapamenTa vibhAgane mArgadarzana ApatA hatA. uttamabhAI dareka davAno phArmokopiyA zodhe. emAM paNa khAsa karIne enI ADaasarano vicAra kare. teo potAnI prakRtine jANatA hatA. evI ja rIte e koI paNa davA banAvatA tyAre paNa enI ADaasarano vicAra karatA hatA. TorenTanI pragatimAM satata rasa letA uttamabhAIe jiMdagInAM chellAM varSo sudhI enA mArkeTiMga para dhyAna rAkhyuM hatuM. koI paNa proDakTanuM satata vecANa thatuM rahe e emanuM lakSa rahetuM hatuM. enA vecANamAM AvatA avarodho jANavA utsuka rahetA hatA. teo ema mAnatA paNa hatA ke ghaNI vAra ucca adhikArIo amuka vAta khakhaDIne karatA nathI. kazuMka DhAMkatA paNa hoya che. AthI koI paNa paristhitinuM pUrNa citra meLavavA mATenA emanA prayAsamAM moTI vyakti ke nAnI vyakti evo koI bheda nahoto. dareka vibhAgamAM dara mahine keTalI navI vyaktio joDAI, keTalI vyakti rAjInAmuM ApIne chUTI thaI enI vigato maMgAvatA hatA. e ja rIte dara mahine phAinAnsa vibhAgamAMthI riporTa meLavatA hatA ane jarUra paDye mArkeTiMga vibhAga ane phAinAnsa vibhAgane sAthe bolAvIne carcA karatA hatA. 179
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ TorenTa parivAranA abhivAdanano AtmIya svIkAra
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAI mArkeTiMga, phAinAnsa ane eksaporTa e traNe mahattvanA vibhAgonuM niyamitapaNe pholoapa karatA hatA. dara mahine keTalo mAla eksaporTa thayo tenI vigata maMgAvatA hatA. emanI jhINavaTa to evI ke emAM thayelA Teliphona ane pheksanA kharcane paNa jotA hatA. vaLI A vibhAga saMbhALanAra ekjhikyuTiva videzathI Ave tyAre enI sAthe khAsa miTiMga rAkhatA hatA. pAchaLanA samayamAM nAdurasta tabiyatane kAraNe uttamabhAI borDanI miTiMgamAM hAjara rahI zakatA nahotA, paraMtu pachInA aThavADiye enA menejiMga DirekTara ke kaMpanI sekreTarIne bolAvatA ane ekeeka vigata pUchatA hatA. Ane pariNAme miTiMgamAM anupasthita hoya to paNa emAM thayelI kAryavAhIthI e pUrepUrA vAkepha hoya. vaLI miTiMganI miniTsa Ave tyAre e aMge kaMI pUchavAnI jarUra lAge to saMbaMdhita vyaktine pUchI letA hatA. kyAreka koInA javAbathI saMtoSa na thAya to thoDI vAra akaLAI jatA hatA. potAno asaMtoSa pAradarzaka zabdothI vyakta karatA, paNa pachI tarata ja zAMta thaIne ene samajAvatA ane pratIti paNa karAvatA ke enI gaphalata evI che ke jethI jarU2 akaLAI javAya. uttamabhAInI vyavasAya vizenI vicArasaraNI AgavI hatI. TorenTa penisilInano rokANanI daSTie ghaNo moTo projekTa hAtha para lIdho tyAre uttamabhAI e aMge avAranavAra sUcano ApatA hatA. A kArya barAbara pAra pADajo ema kahetA hatA. eka bAju udArIkaraNano (libarAijhezana) juvALa hato tema chatAM uttamabhAI e juvALamAM taNAvAne badale potAnI rIte vicAratA hatA. eka vAra penisilIna utpAdana aMgenI kSamatAnuM bamaNuM vistaraNa karavAnuM sacana AvyuM, bamaNuM utpAdana karavAmAM mAtra paMdara TakA kharca vadhu Ave tema hatuM. A sUcana vicAraNA heThaLa AvyuM tyAre uttamabhAIe spaSTapaNe kahyuM ke pahelAM je UbhuM karyuM che tene barAbara calAvo. enuM barAbara vecANa karo ane pachI enA bamaNA utpAdanano vicAra karo. Ama uttamabhAI audyogika spardhAmAM ApaNe keTalA UbhA rahI zakIe tema chIe te dRSTie vicAraNA karatA hatA. pAvara projekTa sAro hoya, paNa te keTalA samayamAM pUro thaze tenA para bhAra mUkatA hatA. uttamabhAInI A vicAradhArA e negeTiva' vicAradhArA nahotI, paraMtu emano Azaya A bAbato aMge zAMta citte punaHvicAra karavAno hato. Aje uttamabhAInA e prazno prastuta lAge che. Ama pratyeka AyojanamAM jokhama ane vaLatarano sarvagrAhI khyAla emanA manamAM rAkhatA hatA. 181
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnA-moTA sahu maLe, heta bharI vAto kare !
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatru paNa bane mitra gujarAtanA "bijhanesamena oNpha dha iyara"no evorDa meLavanAra uttamabhAInI khAsiyata kaI ? emanI sauthI pahelI vizeSatA to emanI Azcarya pamADe tevI cokasAI. Ane mATe kyAreka koIne kaDaka svabhAvanA paNa lAge. zrI sumatibhAIe kahyuM ke pote jevA cokkasa ane niyamita eTalI ja cokasAI ane niyamitatAno teo bIjA pAse Agraha rAkhatA hatA. kAmanI cIvaTa evI ke AgalI rAtre sUtAM pahelAM AvatI kAle zuM karavAnuM che enI saMpUrNa yAdI taiyAra karI letA hatA. kone phona karavAnA che ane kone maLavA javAnuM che te badhuM ja kArya nakkI karI detA. e pachI divasa daramiyAna koI kAma yAda Ave to pILA raMganA capakAvelA noTapeDamAM enI noMdha karatA hatA. bahAragAma javAnuM hoya to TikiTa barAbara joI le. ghaNI vAra to phekTarInuM sTeTamenTa jotA hoya to tenA mahattvanA muddA ke AkhuM sTeTamenTa teo jAte ja utArI letA hatA. uttamabhAI potAnI pAse aMgata DAyarI rAkhatA hatA ane emAM potAnAM kAmonI noMdha rAkhatA. lIdheluM kAma samayasara pUruM thAya tyAre teo khuza thaI jatA. koI juThuM bolIne vAta chAvaravAno prayAsa kare athavA dAvapeca khele tyAre uttamabhAIno aNagamo tarata dekhAI Avato hato ane moDhAmoDha sAcI vAta saMbhaLAvI detA hatA. amuka mitrone teo niyamitapaNe phona karatA hatA ane khabaraaMtara pUchatA hatA. AjubAju sahAyako hoya tema chatAM uttamabhAI jAte ja phonano naMbara lagAvIne vAta karatA hatA. emanA sahAyako kahe ke ame tamArI pAse chIe to amane e kAma karavA do ne ! paNa jIvananA AraMbhakALathI ja jAtamahenatano pATha zIkhelA uttamabhAIne bIjAnI pAse potAnuM ochAmAM ochuM kAma karAvavuM gamatuM hatuM. potAnA vyavasAyI jIvananI zarUAtamAM to be hAthamAM vajanadAra baeNga laIne judAM judAM gAmamAM ghUmatA hatA. vaLI e gAmamAM sAikala para besIne DaoNkTarone maLavA jatA hatA. je kaMI prApta karavuM hoya tene mATe puruSArtha karavAmAM kazI kacAza choDatA nahotA. DaoN. narezabhAI zAhe kahyuM ke uttamabhAIno cheka TriniTI'nA kAryakALathI emane paricaya hato. teoe je samaya Apyo hoya barAbara e ja samaye DaoNkTarone maLavA AvatA hatA. potAnA mitrone DaoN. nareza zAha kahetA, "prArabdha karatAM puruSArthanI mahattA jovI hoya to uttamabhAImAM jovA maLaze." uttamabhAIne pahelethI ja DAyarImAM lakhavAnI Teva hatI. ekeeka vastunI noMdha 183
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmAM maLI Ave ane e kAma pUruM na thAya tyAM sudhI zAMtithI bese nahIM. zrI ke. sI. zAha kahe che ke emane je kAma karavAnuM hoya, je siddhi meLavavAnI hoya, e badhAMnI noMdha uttamabhAInI DAyarImAMthI TapakAvelI maLI rahetI hatI. sittera varSe nAdurasta tabiyate paNa koI noMdha karavAnI hoya ke Teliphona naMbara lakhavAno hoya to jAte ja lakhatA hatA. AvuM karatA joIne emanA sahAyaka zrI surezabhAI zAha ema kahetA, "huM gharano chuM. Apa mane kaho. mArI pAse jarUra A kAma karAvAya." tema chatAM uttamabhAI to emanI rIta pramANe jAte ja kAma karatA hoya. emane mAthuM du:khe athavA to paga du:khatA hoya to paNa koIne dabAvavAnuM kahetA nahIM. jo koI kahe ke tame thAkyA cho, amane mAthuM-paga dabAvavA do. to uttamabhAI sApha zabdomAM kahe, "mAre AvI Teva pADavI nathI." emane vize pratibhAva ApatA pATaNanA DaoN. rAjendra Ara. zAhe kahyuM, puruSArthanuM pratIka eTale zrI uttamabhAI mahetA. teo senDojhamAM ema.Ara. tarIke kAma karatA hatA, tyArathI mArA pitA DaoN. ramaNalAlabhAI zAhane emano paricaya hato. senDojhamAMthI nivRtta thayA bAda emaNe jAte nAnA pAye amuka proDaTsa banAvavAnuM zarU karyuM. teo sakhata mahenata, lagana ane davAnI guNavattA jALavI dhIme dhIme potAnA kAmamAM AgaLa vadhyA." prAraMbhanA e divasonI smRti pitA pAsethI kaDhAvIne DaoN. rAjendra zAhe kahyuM, "zarUAtamAM teo jAte ema.Ara. tarIke dareka gAma ane zaheramAM pagapALA ke sAikala para pharatA hatA. dareka DaoNkTarane emanA anukULa samaye maLavA jaI potAnI proDakTanI vyavasthita rajUAta karI teo AgaLa AvyA. Aje e athAga mahenata, lagana ane prAmANikatAnuM pratIka eTale 'TorenTa phArmAsyuTikalsa". " uttamabhAInI namratA ane vyavahArakuzaLatA vize kyAMya koInI pAse bemata jovA na maLe. A namratA e dekhAvanI namratA nathI, balake hRdayanI sAhajika namratA che. grIsanA mahAna tattvaciMtaka sokreTIse yogya ja kahyuM che, "A jagatamAM mAnabhera jIvavAno TUMkAmAM TUMko ane sauthI vadhu khAtarIdAyaka mArga ApaNe jevA dekhAvA mAgatA hoIe, tevA kharekhara banavAno che." A jagatamAM ghaNA mAnavIo daMbhano aMcaLo oDhIne jIvatA hoya che. pote hoya te karatAM judI rIte vartatA hoya che. Avo bAhyADaMbara dIrghakALa sudhI Takato nathI. sisero kahe che tema sAcI kIrti jamInamAM mULa nAMkhe che ane phUlatI-phAlatI rahe che, tyAre khoTo daMbha to phUlanI peThe kharI jAya che. koI DhoMga kAyamI banI zake nahIM. 184
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI namratAne zrI cunIlAlabhAI jozIe mArmika rIte pragaTa karatAM darzAvyuM ke lakSmI Ave eTale pAchaLathI lAta mAre ane mANasa ahaMkArathI TaTTAra thaI jAya. jAya tyAre AgaLathI evI lAta mAre ke e sAva namI paDe. paraMtu uttamabhAImAM evI namratA che ke ghaNI vAra sAmI vyaktine phona karyo hoya ane te phonano vaLato javAba na Ape to paNa teo ene phona karatA hatA. uttamabhAInA AcaraNamAMthI emanAM parivArajanoe namratA meLavI. yogIjI mahArAje kahyuM che tema ahIM "vartana vAtuM karatuM hatuM." emanA vartanamAMthI ja nikhAlasatA ane namratA pragaTa thatI hatI. Ane kAraNe potAnA prAraMbhakALamAM koI sAmAnya prekTisa karatA DaoNkTare uttamabhAIne madada karI hoya to paNa tene kyAreya bhUlatA nahIM. emanA divasabharanA vartanamAM paNa A ja namratA pragaTa thatI hatI. samIrabhAI mAne che ke sArA guNo sarva sthaLethI grahaNa karavA joIe - e ja uttamabhAIno jIvaMta saMdeza (Living Message) che. 1990nA oNgasTa mahinAmAM DaoN. sudhIra zAhe uttamabhAIne emane ghera jaIne tapAsyA ane lAgyuM ke emanA magajamAM pUratA pramANamAM lohI pharatuM nathI. e pachI uttamabhAI emanA klinika para jAya tyAre zAMtithI bahAra lAinamAM besI jatA hatA. pote AvyA che athavA to emane pahelA joI le evo koI Agraha emanAmAM kyAreya jovA maLato nahIM. emanI A namratA vize DaoN. sudhIra zAhanAM patnI cetanAbahene hRdayano umaLako vyakta karatAM kahyuM, zrI mahetAsAhebanI namratA ajoDa che. emanI vAta karavAnI DhabamAMthI varSo pUrve karelA saMgharSa ane emAMthI sAMpaDelA anubhavonuM amRta satata chalakAyA karatuM hoya. e icche tyAre DaoNkTarane ghera bolAvI salAha ane sAravAra meLavI zake tema hatA, paraMtu anivArya saMjogo na hoya to jAte klinika para AvIne Ama AdamInI haroLamAM besavAnI namratA rAkhatA hatA." emanI A namratA zAradAbahenamAM paNa pragaTa thAya che. zAradAbahenanAM bahenapaNI vasumatIbahene kahyuM ke, "mArA ane zAradAbahena vacce 'vana-ve TrAphika" che. zAradAbahena sAmethI phona kare, sAme cAlIne maLavA Ave. ATalAM badhAM zrImaMta hovA chatAM teo kyAreya ema na kahe ke tame phona karatAM nathI athavA to AvatAM nathI. A paristhitimAM to mANasa AsamAnamAM UDe, paraMtu e hajI A dharatInAM ane amArAM ja rahyAM che. evI ja namratA zAradAbahenanA parivAramAM che. emane tyAM jaIe eTale kyAreya evuM na lAge ke koI tavaMgarane ghera gayAM chIe. majAnI vAta to e ke zAradAbahenanAM putra, putravadhUo, putrI ane jamAIomAM paNa AvI namratA vArasAmAM pragaTI che." vasumatIbahene potAnI 185
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta pUrI karatAM kahyuM ke "Avo nakhazikha saujanyazIla parivAra to lAkhamAM eka maLe." "je jana pAme pUrNatA, te kadI na phelAya; pUro ghaTa chalakAya nahIM, adhUro ghaTa chalakAya !" namratAnA manohara meghadhanuSyano eka raMga che sAmAnyamAM sAmAnya vyaktine Adara Apavo. uttamabhAIe potAnA vyavasAyano prAraMbha karyo tyAre methANanA zrI zarmAe sAro evo oNrDara ApIne sAtha Apyo hato. e pachI jyAre zrI zarmA amadAvAda Ave tyAre emanI khUba AgatA-svAgatA karatA hatA, amadAvAdamAM jeTalA divasa rahevuM ane pharavuM hoya te mATe DrAivara sAthe gADI ApatA ane emanI sAthe besIne bhAvathI bhojana paNa karatA hatA. pATaNanA DaoN. vI. DI. rAvaLa kahe che ke emane dhana maLyuM, paNa abhimAna na maLyuM. eka vAra uttamabhAI pATaNa AvelA tyAre sAme cAlIne jaina mahArAjazrIne laIne emane tyAM padharAmaNI karAvI hatI. amerikAthI AvyA bAda uttamabhAIe je yAtrAsaMgha kADhyo hato tenuM paNa emaNe DaoN. rAvaLane nimaMtraNa ApyuM hatuM. DaoN. jIvaNalAlabhAInA kahevA pramANe potAnA dareka prasaMge teo emane emanA saMgharSanA samaye sAtha ApanArA sahu koIne yAda karatA hatA. AthI ja DaoN. ema. sI. zAhe kahyuM ke vIsa varSa pachI paNa uttamabhAI maLatA hoya, tyAre eTalI ja AtmIyatAthI bheTI paDatA hatA. ATaluM UMcuM sthAna meLavyA pachI ATalI badhI AtmIyatA anokhI lAgatI hatI. nobela pAritoSikavijetA mahAna mAnavatAvAdI AlbarTa svAitkaranA A zabdo uttamabhAInA manamAM sadAya guMjatA rahetA - "You must give time to your fellow men - even if it's a little thing, do something for others - something for which you get no pay but the privilege of doing it." sAmAnya rIte vyakti saMpatti meLave tema tema ghaNI vAra enI sAthosAtha garva ane ghamaMDa paNa meLavato hoya che. uttamabhAImAM AnAthI avaLI gaMgA cAlI hatI. uttamabhAInA AMgaNe gayelo mANasa khAlI hAthe pAcho pharato nahIM. keTalIka dhanika vyaktio pote sabhAnapaNe janasamUha ane samAja sAthe eka prakAranuM aMtara rAkhatI hoya che, jyAre uttamabhAI AvA sabhAna aMtarane badale nikhAlasa AtmIyatA rAkhatA hatA. potAnA sAmAjika prasaMgomAM bIjA lokone 1 86
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ snehathI sAmela karatA hatA ane tene pariNAme sahu koIno sneha saraLatAthI saMpAdita karatA hatA. uttamabhAI koI paNa prasaMganuM Ayojana kare to emAM ekeeka bAbatanI khUba cIvaTa rAkhatA hatA. teo kahetA ke prasaMgamAM kazuM khUTavuM joIe nahIM. vaLI mAnatA ke ApaNe jemane bolAvIe temanI Adarabhera pUrNa sagavaDa sAcavavI joIe, AthI svAsthya nabaLuM hoya to paNa prasaMgamAM AvelI pratyeka vyaktine nirAMte maLatA hatA, emanAM khabaraaMtara pUchatAM ane emanI sAthe gapasapa paNa karatA hatA. prasaMganuM Ayojana kare tyAre cheka chellI ghaDI sudhI nimaMtraNapatra ApavAnuM emanuM kAma cAlatuM hoya. A prasaMge judAM judAM sthaLethI ane vyaktio pAsethI nAmonI yAdI maMgAvatA, bhulAI gayA hoya emane bolAvatA. pholo-apa karatA. Ama 200 mANasone nimaMtraNa ApavAnuM nakkI karyuM hoya, tyAre 800thI 1000 mANaso thaI jatA. e pachI koI bahAragAmathI AvatuM hoya to ene eNrapaoNrTa para levA koNa jaze, kayA samaye jaze ane e kyAM Utaraze e badhAnI jhINavaTabharI vigata teo noMdhatA hatA. amadAvAdamAM koIne bolAvavA mATe moTara mokalavAnI hoya to tene agAuthI kahI rAkhatA hatA. moTara mokalatI vakhate vaLI ene phonathI jANa paNa karatA hatA. e rIte AvelA mahemAna kaI moTa2mAM pAchA jaze te paNa nakkI karIne kahetA. kaI kaI vAnagI banAvavI te mATe sudhIrabhAInAM patnI anitAbahenane pUchatA, paraMtu emAM kharca keTaluM Avaze te kyAreya pUchatA nahIM. Ane mATe teo ati parizrama letA hatA. AvA parizramane kAraNe gharanA loko ciMtita rahetA hatA. vaLI Avo kAryakrama pUro thAya pachI gharanAM sahune bhegAM kare ane thayelA kAryakramanI nAnAmAM nAnI bAbatanI vicAraNA karatA hatA. samIrabhAIe noMdhyuM che tema koI paNa prasaMganuM Ayojana ka2vAnI uttamabhAI pAse 'ArTa' hatI. emanA jamAI duSyaMtabhAI kahe che ke, "ATalA badhA saMbaMdho sarjavA, sAcavavA ane temAM satata hUMphano bhAva mUkavo te atyaMta kaparI bAbata che. paNa ethIye vizeSa to ene mATe hRdayanI udAratA joIe." zrI duSyaMtabhAI zAhanA kahevA pramANe A udAratA atyaMta virala gaNAya. AthI uttamabhAInuM mitravartuLa paNa atyaMta vizALa hatuM. emAM mAtra emanA kSetranA ja agraNI vyaktio nahIM, balke bhinna bhinna kSetranI nAmAMkita vyaktio jovA maLe. koI nyAyamUrti hoya, koI khelADI hoya, koI sAhityakAra hoya ke koI samAjasevaka yA rAjakAraNI hoya. 187
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelAM samIrabhAIne Azcarya thatuM ke jenI sAthe kazIya nisbata na hoya, sAva bhinna kSetranA hovAnA kAraNe kyAreya koI kAma paDavAnuM na hoya enI sAthe Avo gharobo rAkhavAno artha zo ? pachIthI samIrabhAIne samajAyuM ke A rIte judA judA kSetranI vyaktio pAsethI bhinna bhinna dRSTibiMdu meLavatA hatA. emanI sAthe vicAronuM AdAnapradAna karatA hatA ane e dvArA potAnI vicArasRSTi samRddha karatA hatA. emanAM putravadhU anitAbahenane moTuM Azcarya e thatuM ke ATalI badhI asvastha tabiyata hovA chatAM koIne tyAM nAnAmAM nAno prasaMga hoya to paNa teo upasthita rahetA hatA. jeTalI kaMkotarIo AvI hoya, eTalAnAM kavara banAvatA hatA. tabiyata asvastha hoya to paNa be miniTa mATe paNa ene tyAM jaI AvatA hatA. AmAM teo mAtra dhaMdhAdArI saMbaMdha ja sAcavatA nahIM, balke vyavasAya sivAyanAM kSetronA saMbaMdho paNa eTalI ja cIvaTathI jALavatA hatA. koI svajana sUcana kare ke emane ATalA sahayoganI jarU2 che, to uttamabhAI tarata ja ene madada karavA mATe doDI jatA hatA. eno prazna e potIko prazna banAvI detA hatA ane pachI enI jarUriyAta pUrI karavA mATe badhI ja koziza karI chUTatA hatA. jayaMtibhAI mahetA uttamabhAInA bhatrIjA thAya. teo jyAre amadAvAda abhyAsArthe AvyA tyAre lallu rAyajI borDiMgamAM rahevAnI vyavasthA uttamabhAIe karI ApI hatI. 1958-59mAM uttamabhAInI kaMpanI TriniTImAM jayaMtibhAIe be-traNa mahinA kAma karyuM hatuM. kaoNlejamAM bhaNatA zrI jayaMtibhAIne hUMpha ane mArgadarzana ApatA hatA, jayaMtibhAIe kaoNlejanA pahelA varSamAM keTalo kharca karyo tenI vigata paNa pUchatA hatA. vaLI jo vadhAre kharca lAge to Thapako ApatA hatA. bIjI bAju koI vAra phInI rakama thoDA samaya mATe ApavAnI hoya to tarata ApI detA hatA. kuTuMbanA vaDIla tarIke uttamabhAI sagAM-snehInI khabara pUche ane enA kAmamAM madadarUpa thAya. sagAMvahAlAMonuM Atithya ane sarabharA zAradAbahena kare. kuTuMbakathA kahevAno ke sAMbhaLavAno uttamabhAIne saheje zokha ke ruci nahotAM, AthI jarUra paDye salAha ApatA hatA ane koI sagAne muzkelI hoya to emAMthI mArga kADhI ApatA hatA. uttamabhAInA moTAbhAI AMbAlAlabhAInA avasAna pachI uttamabhAIe emanA traNe putro lalitabhAI, kamalezabhAI ane sunIlabhAIne pitAno sneha Apyo hato. potAnA vyAvahArika ke anya prasaMgamAM emane yAda karIne nimaMtraNa ApatA hatA ane jyAre Ave tyAre bhAvathI khabaraaMtara pUchatAM hatAM. lalitabhAIne emanA lagnanA samayagALAmAM ja kamaLo thayo tyAre 188
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ lalitabhAIe emane kahyuM ke teo muMbaImAM rahe che eTale tyAM ja sAravAra karAvaze. A samaye uttamabhAIe AvA dardamAM doDAdoDI karavAnI nA pADI ane amadAvAda ja emanI cikitsAnI saghaLI vyavasthA karI ApI hatI. aMbAlAlabhAInA putro hIrAudyogamAM kAma karatA hatA, paNa uttamabhAI emane satata kahetA ke tame koI bIjo vyavasAya zodho to tamAre je kaMI jarUra haze te badhI huM pUrI pADIza. ghaNA sAmAjika prasaMgo chApImAM UjavAtA hatA. A samaye "mAruM svAthya barAbara nathI' ke pachI dhULanI elarjI che" evI sAcI vAta karIneya uttamabhAI e sAmAjika prasaMgo TALI zakyA hota. Ama kare ke kahe to emanA koI sagAne saheje khoTuM paNa lAgyuM na hota, paraMtu uttamabhAI ane zAradAbahena badhA ja prasaMgomAM hAjara rahetAM hatAM ane kuTuMbIjanonA aMgata kAmamAM paNa pUrato sAtha ApatAM hatAM. sAmAjika prasaMgomAM emano saujanyapUrNa vyavahAra judo tarI Avato hato. koI prasaMgamAM maLe to nirAMte UbhA rAkhIne vAta kare. bIjI vyaktionI mAphaka kyAreya utAvaLa na kare. koInuM svAthya jovA jAya ke pachI koInA prasaMgamAM jAya to nirAMte emanI sAthe ke emanI pAse besatA hatA. | uttamabhAIne jemanI sAthe vyAvasAyika saMbaMdho hoya, temanI sAthe vyavasAyamAM vicArabheda hoI zake, paraMtu manabheda rAkhatA nahIM. vaLI vyavasAyanA saMbaMdhamAM ane enI ghaTanAone potAnA aMgata saMbaMdhomAM caMcUpAta karavA detA nahIM. zrI morakhiyAe kahyuM ke emane sAyansa kaoNlejamAM praveza meLavavo hato tyAre phijhiksanA adhyApaka DaoN. Teilara dvArA zrI morakhiyAne eDamizana maLyuM. hakIkatamAM uttamabhAIne DaoN. Teilara sAthe sAro saMbaMdha hato. AnA pariNAme zrI morakhiyA praveza meLavI zakyA. uttamabhAI koIne paNa kazuM kahetAM pUrve dasa vAra vicAra karatA hatA. vyavasAyamAM emanI sAthe hoya ene paNa kazuM kahevuM hoya to ene bhAgye ja Thapako ApatA hatA. kuzaLatAthI salAha ke sUcana mUkIne potAnI vAta ene samajAvI detA hatA. kyAreya gusse thAya nahIM. sAmAnya rIte bImArIthI mAnavI cIDiyo banI jato hoya che. bImArIthI kaMTALIne avAranavAra akaLAI jato, dhaMdhavAto ke gusso karato jovA maLato hoya che. uttamabhAIne vAraMvAra bImArI AvatI hovA chatAM e samaye emano svabhAva saheje ugra banI jato nahIM. varSo pUrve jonArane paNa uttamabhAI evA ja 189.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgatA hatA. dhImethI, zAMtithI bolavAnuM. kyAreya potAnI moTAI batAve nahIM. kyAreya paNa tamArI sAthe koI moTI vyakti sAthe vAta kare che tevo anubhava thavA detA nahIM. gharakharcanI bAbatamAM uttamabhAIe kyAreya kazuM pUchyuM nathI, paraMtu potAnA aMge thatA kharcanI bhAre takedArI rAkhatA hatA. kyAreka sudhIrabhAIne pUchatA paNa kharA ke A phAivasTAra hoTalamAM rahevAno zuM kharca Avato hoya che ? eka vAra dilhInI phAivasTAra hoTalamAM uttamabhAIne mATe rUma rijharva karAvavAmAM Avyo. e jANIne uttamabhAI akaLAI gayA. emaNe kahyuM ke mArA mATe kema AvI moMghI hoTala pasaMda karI ? uttamabhAI eka vAra vimAna dvArA muMbaIthI amadAvAda AvatA hatA. eka phlAiTa kaeNnsala thaI. bIjI phlAiTamAM ikaoNnomI klAsamAM jagA maLe tema hatI. uttamabhAIe ikaoNnomI klAsanI TikiTa laI lIdhI. e ja phlAiTamAM emanI kaMpanInA adhikArI paNa amadAvAda AvatA hatA. emane ikaoNnomI klAsamAM besIne pravAsa karavo pasaMda paDyo nahIM, tethI teo pAchA gayA. AvI paristhitimAM sudhIrabhAI kahetA paNa kharA ke je kaMpanInA tame caeNramena cho tenA adhikArI phAivasTAra hoTalamAM Utare, bijhanesa klAsamAM musApharI kare, to pachI tame zA mATe evuM karatA nathI ? uttamabhAIe javAba vALyo, "AvA vadhu paisA vyartha zAnA mATe vAparI nAkhavA ? ene badale be chokarAone phInI madada na karIe !" uttamabhAI doDheka mahino sviTjharlenDamAM pharavA gayA hatA. tyAM phlaeNTa rAkhIne rahyA hatA. A samaye bIjA badhA gADImAM musApharI karatA hatA tyAre uttamabhAI jhurikathI inTaralekananI Treinano pAsa kaDhAvIne TreinamAM musApharI karatA hatA. sudhIrabhAI pAse Trenano pharsTaklAsamAM musApharI karavAno 'pAsa' hato, tyAre uttamabhAIe potAnA mATe sekanDaklAsano pAsa lIdho hato. sudhIrabhAIe kahyuM paNa kharuM ke tame AvuM zA mATe karyuM ? tyAre svajIvanamAM karakasara apanAvanArA uttamabhAIe kahyuM, "sekanDaklAsanA DabbA ghaNA hoya, tethI tarata maLI jAya, jyAre pharsTaklAsano Dabbo zodhavA doDavuM paDe." uttamabhAIno svAda-vijaya ghaNo noMdhapAtra kahevAya. emanA savAra-sAMjanA bhojanano samaya nizcita. mAtra cA emane pasaMda, paraMtu cA le tyAre mAtra ardho kapa ja pIe. koIne ghera maLavA jAya ke koI prasaMga nimitte jAya tyAre bahu Agraha thAya to uttamabhAI cA pIvAnuM svIkAratA hatA. dUdha vagaranI cA paNa 190
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ emane pasaMda hatI. bapore barAbara eka vAge bhojana laI levAnuM. sAMje varSothI khAkharA ane dUdha ke dahIM ja letA hatA. keTalIka vyaktio svAdanI gulAma hoya che ane tene pariNAme keTalAya rogone nimaMtraNa Ape che. uttamabhAInI vizeSatA svAda paranA vijayanI hatI. bahAra jAya tyAre potAnuM pANI ane bhojana sAthe hoya. emane mAthe satata invekzanano bhaya jhaLuMbato hato ane uttamabhAIe jIvanabhara enI pUrepUrI takedArI rAkhI hatI. emanI A sAcavaNIne pariNAme ja ApaNA dezamAM cArekora phelAyelA invekzanathI teo ghaNAM varSo sudhI bacI zakyA. zarIranI maryAdA svIkArIne jIvana jIvavAnI ane jIvananuM Ayojana karavAnI kuneha ane paddhati emanAmAM jovA maLatI hatI. uttamabhAI sAdAI pAchaLano mukhya Azaya e hato ke vyaktie jarUra pUrato kharca karavo joIe. temane be kalAkanuM kAma hoya to mAtra be kalAka mATe ja TaeNksI bolAvatA hatA. teo kahe ke AkhA divasanI TaeNksInI jarUra zI che ? majhAnI vAta e ke teo potAnI jAta mATe karakasara karatA hatA ane zubhakAryamAM dAna ApavAnuM hoya to teo saheje pAchI pAnI karatA nahIM. AvA virala vyaktitvane kAraNe uttamabhAI "ajAtazatru' banI rahyA. bhagavAna mahAvIre jagatane eka judo ja rasto batAvyo. temaNe darzAvyuM ke tamAro koI zatru ja na hoya. tame zatrune mitra banAvI do pachI zatru rahe kyAMthI ? ane evuM paNa banyuM ke uttamabhAIe emanA sakhata TIkAkArane paNa potAnA mitra banAvyA hatA. 191
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ U. N. MEHTA INSTITUTE OF CARDIOLOGY 'RESEARCH CENTRE 884452491, 48 PS12
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNamuktino avasara saMpatti meLavavA mATe prabaLa puruSArtha karavAnuM khamIra joIe, to e ja rIte saMcita saMpattine tyAganA mArge vahevaDAvavA saMvedananI vyApakatA ane hRdayanI udAratA joIe. uttamabhAIe athAga puruSArtha karIne saMpatti ekaThI karI ane pachI e ja saMpattine samAjamAM dAna rUpe vahevaDAvI. vyakti para eka prakAranuM sAmAjika RNa hoya che. e RNa pheDe te ja mAnavI. nadI pote pANI pItI nathI. vRkSo svayaM potAnAM phaLa ArogatAM nathI. vAdaLa potAne mATe varasatAM nathI, e ja rIte sAcI saMpatti svArtha-sAdhanA mATe nahIM, kiMtu paropakAra-ArAdhanA mATe che. AthI ja kavi kAlidAse kahyuM che ke phaLa ApatAM vRkSo namra bane che (nIcAM name che), navAM pANIthI vAdaLo nIcA namI jAya che, te ja rIte puruSo samRddhi AvatAM vivekI rahe che ane paropakArI svabhAvavALA bane che. uttamabhAI ane emanA parivAre Aje karoDo rUpiyAnuM dAna Arogya, dharmaArAdhanA ane zikSaNanA kSetramAM karyuM che. samAjanA koI eka sImita kSetramAM dAnano pravAha vahevaDAvavAne badale uttamabhAIe samAjanAM tamAma jarUrI kSetromAM dAna karyuM. | uttamabhAI emanA phijhiziyana DaoN. dhIrena mahetAne kahetA ke mAre samAjanAM kAmo mATe vadhu jIvavuM che. je kAryo karavAno vicAra karyo che, te pUrNa karavAM che. emanAM kAryonI kalpanAmAM phArmasI kaoNlejanI sthApanA, amadAvAdanI jIvarAja mahetA hospiTalanI bAjumAM sAikiyATrika haoNspiTala, ela. jI. haoNspiTala sAthe rahIne meDikala kaoNleja ane eiDjhanI haoNspiTala - evAM keTalAMya svapno uttamabhAInA manamAM guMjatA hatA. sivila haoNspiTalanA onararI esosieTa prophesara oNpha maeNDisIna ane meDikala kAunsila oNpha inDiyAnA sabhya DaoN. Ara ke. paTelanA mAnavA mujaba chellAM varSomAM uttamabhAInA manamAM sadkAryo karavAnI bhUkha UghaDI hatI. uttamabhAInuM eka svapna hatuM ke amadAvAdamAM eka hArTa haoNspiTala banAvavI. varSothI emanA cittamAM A vAta guMjatI hatI. AnuM kAraNa e ke sAmAnya mAnavIne cheka muMbaI ke madrAsa jaIne enjiyogrAphI, enjiyoplAsTI ane bAyapAsa karAvavI paDatI hatI. teo kahetA ke hArTa-eTeka mAtra zrImaMtane ja thato roga nathI. madhyama varganA ane sAmAnya loko paNa eno bhoga bane che. AvI ekAda muzkelI Ave ane mANasanI jiMdagIbharanI Avaka taNAI jAya ane vadhArAmAM kuTuMbane mAthe devAno DuMgara Ubho thaI jAya. 193
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bAbata aMge teo varSothI vicAra karatA hatA. haoNspiTala mATe judI judI jamIna jotA hatA, yojanAo ghaDatA hatA. emane evI haoNspiTala karavI hatI ke garIba mANasane rAhatanA dare athavA to vinA mUlya sAravAra maLe. garIbAI ane Arthika mUMjhavaNano uttamabhAIne sAkSAt anubhava hato. aDhaLaka samRddhi pAmyA tema chatAM garIbAInI vAstavikatAne bhUlyA nahotA. Ane kAraNe emaNe amadAvAdamAM zrI yu. ena. mahetA insTiTyUTa oNpha kArDiyolojI enDa risarca senTaranI sthApanA mATe bhagIratha prayatno zarU karyA. 1997nI 12mI oNkTobare enA bhAga rUpe amadAvAdanI sivila hospiTalanA paTAMgaNamAM yu. ena. mahetA hArTa haoNspiTalanuM udghATana thayuM. bIjAM mahAnagaronA mukAbale mahAnagara amadAvAda svAcya-saMbhALanI sagavaDono vikAsa ane AdhunikIkaraNa sAthe tAla milAvI zakyuM nahotuM. Ane pariNAme eka risarca ane meDikala insTiTyUTanI jarUra hatI. emAM paNa vizeSe kArDiyo-vAkyulara bImArIo mATenI adyatana suvidhAo ane Adhunika nidAna paddhatithI susajja evI hArTa haoNspiTalanI khoTa hatI ane te khoTa zrI yu. ena. mahetAnI svapnasiddhi dvArA purAI. A insTiTyUTamAM opana hArTa sarjarI, konseniTala hArTa DipheTsa dUra karavI, hRdayanA vAlva badalavA, koronarI ArTarI bAyapAsa sarjarI ane inTrAkArDiyAka TaTyUmarsa dUra karavI, kArDiyAka ketheTarAijhezansa, koronarI enjiyogrAphI, peripherala enjiyogrAphI, peripherala enjiyoplAsTI, balUna vAlvaloplAsTI, koronarI enjiyoplAsTI, kaoNronarI sTeTsa, parmenanTa kArDiyAka pesiMga ane bIjA aneka ilAjo | nivAraka vidhio jevI suvidhAo pUrI pADavAmAM AvI. balUna miTrala vAlvaloplAsTI, pI.TI.sI.e. ane sTeTsa prakAranA ilAjo mATe A insTiTyUTa dezanAM uttama kendromAMnA eka tarIke mAnya banI che. anya Adhunika sAravAra roTezanala etherekTomI, pakyuTenIyasa pI.DI.e. klojara vagereno samAveza thAya che. haoNspiTalanA udghATana samAraMbhanA pramukhapade A samayanA gujarAtanA mAnanIya mukhyamaMtrI zrI zaMkarasiMha vAghelA hatA; temaja mAnanIya Arogya ane parivAra kalyANa maMtrI DaoN. anila joziyArA tathA mAnanIya Arogya ane parivAra kalyANa rAjyamaMtrI zrI ke. sI. paTela tathA mukhya saciva zrI ela. ena. esa. mukundana upasthita hatA. A hArTa haoNspiTala sthApavAmAM zrI yu. ena. mahetA ane gujarAta khanija 194
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsa nigama limiTeDe karelA mAnavatAvAdI prayatnone biradAvatAM zrI zaMkarasiMha vAghelAe jaNAvyuM ke rAjyanA kalyANa mATe sarakAra ane khAnagI kSetranA saMyojananuM eka uttama udAharaNa A haoNspiTala banI che. hArTa haoNspiTalanI sthApanA bAbate potAno saMtoSa vyakta karatAM temaNe kahyuM ke A haoNspiTala rAjyanA lokone hRdaya-saMbhALanI khUbaja jarUrI evI suvidhAo pUrI pADavAmAM khUba ja upayogI puravAra thaI paDaze. zrI yu. ena. mahetAe A haoNspiTalane mATe mAtabara rakamanuM dAna karyuM hatuM. AmAM noMdhapAtra bAbata e hatI ke je samaye AvI saMsthAone dAna ApIne madada karavA bhAgye ja koI taiyAra thatuM e samaye zrI yu. ena. mahetA ceriTebala TrasTa A paDakAra jhIlI lIdho hato, jene e pachI gujarAta minarala DevalapamenTa kaoNrporezane paNa udAra sakhAvata ApI. A prasaMge nAdurasta tabiyata hovA chatAM zrI yu. ena. mahetAe ApeluM vaktavya ghaNuM noMdhapAtra banI rahyuM. emaNe sanmAna pratibhAvamAM kahyuM, "A insTiTyUTa ke pachI koI paNa sAmAjika pravRttimAM mAro rasa nANAM dAnamAM ApavA mAtrathI pUro nathI thaI jato, mAro rasa ethI paNa vizeSa hoya che. saMsthAnAM vikAsa ane pragatimAM sahabhAgI rahevAnuM ane te aMge pratibaddha rahevAnuM mane game che. huM A insTiTyUTane gujarAtanI ke pazcima bhAratanI mahattvanI agraNI insTiTyUTa rUpe jovA mAguM chuM. ane tethI paNa vadhu, kArDiyolojImAM sAravAra ane saMzodhana ema baMne rIte A insTiTyUTa duniyAbharamAM utkRSTatA hAMsala kare te jovA huM icchuM chuM. A mAruM svapna che ane mane khAtarI che ke tamAruM svapna paNa A haze ja. insTiTyUTanA DaoNkTaro, sTApha ane menejamenTanI vyAvasAyika pratibaddhatA ane samarpitatAthI A sapanuM hakIkata banI zake tema che ane banaze ja evI mane khAtarI che. eka mahAna saMsthA ghaDavAnA A sAhasamAM joDAvAnuM ane temAM sahabhAgI banavAnuM mane gamaze." emaNe A samaye potAnI bhAvanA pragaTa karatAM kahyuM, "mArI audyogika kArakirdI daramyAna be bAbatone mahattvanI gaNI che. eka to e ke evo udyoga karavo ke je mAre mATe paDakArarUpa hoya ane bIjI bAbata e ke e udyoga samAja mATe ati agatyano hoya. mArI AjIvikA mATe huM anya udyoga pasaMda karI zakyo hota paNa e vikalponAM dvAra meM baMdha rAkhyAM. ArogyalakSI udyogo mArA mATe paDakArarUpa ane bhArata jevA vikAsazIla dezane mATe ati agatyanA gaNAya. A udyogoe mArA bairyanI ane mArI zraddhAnI - baMnenI agniparIkSA karI che. samaya jatAM ArogyasaMbhALanA udyogone kAraNe mArA rasanI kSitijo 195
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ davAnA utpAdana ane vecANanI pravRttithI ghaNI vizALa ane vistRta banI. DaoNkTarI sAravAra ane phArmasInA zikSaNa sudhI eno vyApa thayo." A prasaMge uttamabhAIe bhUtakALamAM DokiyuM karatAM ane jIvananI dhanyatA anubhavatAM kahyuM, "mArAM vItelAM varSo para najara mAMDuM chuM tyAre mArA vyavasAyamAM maLelI tamAma saphaLatAo mATe samAja pratye RNabhAva anubhavuM chuM. A samAje ATalAM varSo sudhI mane hUMpha ane lAbha ApyAM che, temAMthI RNamukta thavAno Aje mArA mATe samaya Avyo che. potAnI jAtane AvA RNamAMthI mukta karavAno saraLa rasto e samAja kalyANanAM kAryomAM dAna ApavAno che. vepAramAM meM kyAreya saraLa mArga lIdho nathI. e ja rIte sAmAjika kArya ane sAmAjika pravRttiomAM huM Avo mArga levA cAhato nathI. samAjopayogI saMsthAonA vikAsamAM mAre bhAgIdArI karavI che ane Aje yu. ena. mahetA insTiTyUTa oNpha kArDiyolojI enDa risarca senTara dvArA sakriya bhAgIdArInI taka sAMpaDI che. mAruM kuTuMba ane TorenTa parivAra pratibaddhatA, samarpaNazIlatA ane jAta khUMpAvIne sAmAjika saMsthAonI utkRSTatA sAdhavAnA kAryamAM mane sahayoga Apaze." A rIte zrI yu. ena. mahetAe mAtra dAna ApIne chUTI javAne badale e dAna yogya rIte UgI nIkaLe tevI temanI viziSTa bhAvanA vyakta karI. mAtra saMsthAo sthApIne emAMthI vegaLA rahevAne badale e saMsthAne sarva prakAre vadhu samRddha karI samAjopayogI banAvavAnI emanI AgavI bhAvanA sahunA hRdayamAM guMjavA lAgI. tIrthAdhirAja zatruMjayanA vikAsa mATe, amadAvAda menejamenTa esosiezananA makAna mATe ane gujarAta vizvakoza TrasTanA graMtha prakAzana mATe udAra sakhAvata karI. uttamabhAIe emanA kaoNlejakALamAM muMbaImAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM rahIne abhyAsa karyo. e saMsthAnuM RNa kaI rIte adA karI zakAya ? A saMsthA na hota to muMbaImAM rahIne zrI uttamabhAI abhyAsa karI zakyA na hota. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA preraka yugadarza AcArya vijayavallabhasUrijInI eka kalpanA hatI ke jema vidyArthIo mATe zrI mahAvIra jaina vidyAlaya che, e ja rIte vidyArthinIo mATe chAtrAlayo hovAM joIe. teozrI daDhapaNe mAnatA hatA ke keLavaNI pAmelA loko ja samAjamAM mahattvanuM yogadAna karI zake. yugadarza AcAryazrI vijayavallabhasUrijInI paMcotera varSa agAu vyakta karelI e bhAvanA mAtra kalpanA rUpe ja rahI hatI. aMte e bhAvanAne amadAvAdamAM sauprathama vAstavika AkAra sAMpaDyo. uttamabhAI ane zAradAbahene amadAvAdamAM 196
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ kanyA chAtrAlaya mATe pahela karI. Aje to mahAvIra jaina vidyAlayanuM amadAvAdanuM kanyA chAtrAlaya kaoNlejamAM abhyAsa karatI bahAranI kanyAo mATe saMskAradhAma banyuM che. Aje 75 vidyArthinIo zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA kanyA chAtrAlayamAM abhyAsa karI rahI che. enI upayogitA eTalI puravAra thaI che ke AvuM eka bIjuM chAtrAlaya amadAvAdamAM thAya to pUratI saMkhyA maLI rahe. A chAtrAlayamAM bahenone dhArmika saMskAra sAthe jIvanaghaDataranI tAlIma ApavAmAM Ave che. ahIM abhyAsa karatI baheno covihAra ane naukArazI karatI hoya che. ahIM dhArmika parIkSA levAya che ane bahenone kompyUTaranI khAsa tAlIma paNa ApavAmAM Ave che. Aje enA pramukha tarIke zrImatI zAradAbahena mahetA saghaLI javAbadArI saMbhALI rahyAM che. uttamabhAInA parama mitra zrI dIpacaMdabhAI gArDI ane uttamabhAIe sAthe maLIne aneka sevAkAryone sahAya ApI che. emanA dAnano AraMbha zarUAtanAM varSomAM yojAtI meDikala kAunsilanI kaoNnpharansathI thayo. 1972mAM pacIsamI oNla inDiyA meDikala kaoNnpharansa yojAvAnI hatI. A samaye DaoN. umAkAnta paMDyAe uttamabhAIne Arthika sahayoga ApavA vinaMtI karI ane uttamabhAIe umaLakAbhera sAtha Apyo. zrInagara ane kalakattA jevAM zaheromAM yojAyelI meDikala kaoNnpharansanA AyojanamAM uttamabhAIe utsAhabhera bhAga lIdho, eTaluM ja nahIM paNa Arthika sahayoga paNa Apyo. meDikala seminAra yojavA mATe sponsarazIpanI jarUra paDe. uttamabhAIe AvA seminAra yojavAmAM sadaiva pIThabaLa ane Arthika baLa pUrAM pADyAM. mAtra 2kama ApIne potAnA kAryanI itizrI mAnatA nahIM, balake niSNAta ane nAmAMkita DaoNkTara pravacana mATe Ave ane yogya Ayojana thAya, temAM paNa utsAhabhera bhAga letA. uttamabhAInI dAnavRtti vize zrI cunIlAlabhAI jozI kahe che ke uttamabhAIe dAna ApavAmAM pAchuM vaLIne joyuM nathI. potAnuM gAma hoya ke samAja, saMsthA hoya ke haoNspiTala, upAzraya hoya ke ArAdhanAdhAma - badhe ja emaNe saMpatti vahAvI che. DaoN. umAkAnta paMDyAne emanI dAnabhAvanAnI vizeSatA e jaNAI ke sAmAnya rIte vyakti khUba kamAyA pachI dhIre dhIre thoDuM thoDuM dAna ApavAno prAraMbha kare che. uttamabhAIe to potAnI pAse thoDIka saMpatti ekatrita thaI ke tarata ja pAlItANAno cha divasano 1800 bhAviko sAtheno saMgha kADhyo hato. memadapurathI pAlItANAnA cha divasanA saMghamAM uttamabhAIe mokaLe mane saMpattino sadyaya 197
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnagaMgA vahI vatanamAM sAtamI phebata tAthAlAla " saMcAlita zIzAradAbaeNna nimalAla nAthAlAla mardinI uMdiranI sthApanA:- sone pas. WApI kiM.bakatlal61. - zrImatI zAradAbaheta uttamalAla mahetA sAmuhika A0tha ke udAratA A memadapuramAM sAmuhika Arogya kendra chApImAM hAiskUla zrI jainazAsana saMghATasTa prerita AImatIrAradAbanaBitTMnimahitI - ArAdhanA bhavanA ' prI vaDagAma mahAla keLavaNI maMDaLawidhita prImati zAradAbaeNna nimalAla nAthAlAla | = sArvajanika kumAra chAtrAlaya ae 1 / AMbaliyAsaNamAM ArAdhanAbhuvana chApImAM kumAra-chAtrAlaya
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyo. pAlanapurathI vIsa basa mAraphate sahu AvyAM. amadAvAdathI traNa basa mAraphate anya sagAMo AvyAM. pAlItANAnI banAsakAMThA dharmazALAmAM emaNe utAro rAkhyo hato. emaNe sahune paMcatIrthI karAvI hatI. eka viziSTa prakAranI dharmabhAvanAno anubhava thayo. A saMghamAM eke vastu khUTI nahIM. bImAra paDavAnI vAta to dUra rahI paNa koInuM mAthuM paNa dukhyuM nahIM. A to emanA zarUAtanA divasonI vAta che. eka vAra vaDagAmamAM uttamabhAInI zrI dolatabhAI paramAra sAthe mulAkAta thaI. dolatabhAInI icchA vaDagAmanA sarakArI davAkhAnAno vikAsa ka2vAnI hatI ane te mATe sAteka lAkha rUpiyAnA dAnanI AvazyakatA hatI. teo uttamabhAIne maLyA, tyAre uttamabhAIe kahyuM ke sAtanA badale sattara lAkha ApuM, paNa kAM to e sarakArI davAkhAnuM Apa mArA janmasthaLa memadapuramAM banAvo athavA to jIvananA prAraMbhakALamAM rahyo hato evA chApImAM banAvo. potAnI dharatInI dhULa tarapha emanA dilamAM khUba mamatva hatuM. sAmAnya rIte eka sarakArI davAkhAnuM hoya tenA pAMca kilomITaranA vistAramAM bIjuM sarakArI davAkhAnuM kholavAnI paravAnagI maLatI nathI. uttamabhAIe sa2kA2 sAthe lAMbI carcA karIne memadapuramAM davAkhAnuM karavAnuM nakkI karyuM. Arogya maMtrIzrI vallabhabhAI paTela ane gujarAtanA lokalADIlA netA zrI bAbubhAI vAsaNavALAe A AyojanamAM sa2kA2pakSe pUrNa sAtha Apyo. sAruM evuM dAna ApIne aneka prakAranI cikitsA ApatI trIsa 'beDa' dharAvatI haoNspiTala memadapuramAM karI ApI. 'mAtRzrI kaMkubahena nAthAbhAI ane zrImatI zAradAbahena mahetA sAmUhika Arogya kendra' evuM nAmAbhidhAna karyuM. A prasaMge gharadITha thALI, vADako, loTo jevAM upayogI vAsaNa ane mIThAI ApyAM hatAM. memadapuramAM dhArmika prasaMge tapasvIone prabhAvanA rUpe sonAno achoDo ane gRhaupayogI vastuo ApI hatI. sAmAnya rIte AvA prasaMgoe eka vAra sAdharmika vAtsalya yojIne jamADavAmAM Ave che, paNa tene badale uttamabhAI ane zAradAbahene siddhitapanA tapasvIonA tapanI A rIte anumodanA karI hatI. banAsakAMThAnI prajA pratyenI uttamabhAInI UMDI cAhanAno anubhava pAlanapuranA DaoN. pravINabhAI maNilAla mahetAne sadaiva thato rahyo che. teo kahe che ke banAsakAMThA jillA aMgenI koI paNa yojanA vyavasthita DhaMgathI uttamabhAI pAse mUkavAmAM Ave, to teo sahAyamAM pAchI pAnI karatA nahIM. memadapuranI pAThazALAnA makAnamAM makAnanI marAmata mATe temaja memadapuranI muktivihAra vADImAM uttamabhAIe dAna ApyuM. chApImAM hAIskUla, chAtrAlaya 199
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane upAzrayamAM mAtabara rakamano Arthika sahayoga Apyo. chApInA smazAnamAM mRtadehane khullAmAM bALavAmAM AvatA hatA. Ane kAraNe comAsAmAM pArAvAra muzkelI paDatI hatI. emaNe smazAnagRhamAM oraDI baMdhAvI ApI ane baLataNa mATenAM lAkaDAMnI vyavasthA paNa karI ApI. pAlanapuramAM jhaverI maMgaLajI vimaLazI DispensarI senTaramAM moTI rakamanuM dAna karyuM. lAMbhAmAM Arthika rIte saMkaDAmaNa bhogavatI vyaktio mATe uttamabhAIe saMbhAvanA ceriTebala TrasTane pAMca lAkha rUpiyA jeTalI rakama ApI. AjathI 25 varSa pahelAM eka bhADAnA makAnamAM amadAvAda menejamenTa esosiezana kArya karatI hatI. 1989-90mAM amadAvAda menejamenTa esosiezananuM potAnuM makAna karavAnI vAta thaI. A samaye e.I.sI nA menejiMga DAyarekTara zrI cInubhAI zAha, bilDiMga kamiTInA ceramena hatA. emaNe saMsthAnA makAnane mATe pAMcathI sAta lAkha rUpiyAnuM Donezana lAvI ApavAnI vAta karI. zrI cInubhAI zAha uttamabhAIne maLyA ane amadAvAda menejamenTa esosiezananA makAna aMge vAta karI. uttamabhAIe svIkAryuM ke A saMsthA sAruM kAma kare che ane ene dAna ApavAmAM pote rAjI che. emanA manamAM vAta barAbara ThasI gaI hatI, AthI emaNe 1989mAM sArI evI rakama dAnamAM ApI. e samaye AvA kArya mATe ATalI moTI rakama ApanArI vyaktio maLavI muzkela hatI. uttamabhAIe AnI pahela karI. enA bhUmipUjananA kAryakramamAM gujarAtanA rAjyapAlazrIe uttamabhAInI udAratAnI prazaMsA karatAM kahyuM ke A saMsthAne hajI thoDI vadhu madadanI jarUra che. tyAre uttamabhAIe enA pratyuttaramAM vadhu rakama ApavAnuM jAhera karyuM hatuM. samaya jatAM TorenTa amadAvAda menejamenTa esosiezana senTarano vikAsa thayo. ghaNI vyaktionuM mAnavuM che ke AnI pAchaLa uttamabhAIno puNyazALI hAtha aDyo hovAthI eno bhAgyodaya thayo che. AvI ja mAnyatA amadAvAda dharaNIdhara derAsara bAbata aMge paNa jovA maLe che. enuM khAtamuhUrta uttamabhAI jevI puNyazALI vyaktie karyuM hatuM ane ethI ja A jinAlaya atyaMta jANItuM derAsara banyuM tema keTalAka mAne che. eka samaye uttamabhAI divALIe emane maLavA AvanArane kavaramAM agiyAra rUpiyA ApatA hatA. Aje uttamabhAI pAsethI AzIrvAda rUpe maLeluM lIlA raMganuM kavara zrI cInubhAI zAhe jALavI rAkhyuM che. uttamabhAIe ajeTA esosiezana oNpha gavarnamenTa emploijha)ne TenisanI 200
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnanuM samarpaNa , AvAsanuM arpaNa
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramata mATe madada karI hatI. e pachI teo A saMsthA Ayojita Tenisa spardhAmAM rasa paNa letA hatA ane AMtararASTrIya kakSAnI spardhA hoya to te jovA paNa jatA hatA. navasArImAM "samarpaNa phleTa"nA sarjana dvArA samAjasevAno navo cIlo cAtarI Apyo. navasArImAM gharabhADAM ghaNAM moMghAM hatAM. eka hajAra rUpiyAnuM bhADuM bharavAnI sAmAnya mANasanI zakti kyAMthI hoya ? AthI sArI evI rakama ApIne navasArI zaheranA sughaDa vistAramAM be moTA plaoNTa kharIdI lIdhA. ane Arthika saMkaDAmaNa anubhavatAM kuTuMbone AvAsa ApavAnuM Ayojana karyuM. mAnavIne roTalo maLavo saraLa hato, paNa oTalAno savAla mUMjhavanAro hato. A samaye phleTa banAvIne mAnavasahAya karavAnI navIna praNAlikA sarjavAnuM uttamabhAIe nakkI karyuM. A mATe jagA levAI gaI. trIsa laeNTonuM bAMdhakAma karavAnuM nakkI thayuM. evAmAM evuM sUcana thayuM ke phleTanA makAna para TAMkI bAMdhavAnI che. A TAMkI baMdhAI gayA pachI enA para mALa nahIM bAMdhI zakAya. atyAre eka mALa bAMdhI do to dasa rUma vadhI jaze. uttamabhAI ane zAradAbahena A sUcana sAthe saMmata thayAM ane Ama kula cAlIsa lUMTa bAMdhavAmAM AvyA. A phleTamAM uttamabhAI jhINAmAM jhINI vigatano khyAla rAkhatA hatA. retIno bhAva tathA IMTano bhAva zuM cAle che te uttamabhAI cakAsatA hatA. koI paNa jAtanuM bhADuM lIdhA vinA e vyakti sukhI na thAya tyAM sudhI ene A phleTa ApavAmAM AvyA. mAtra anAja, kapaDAM ke jamaNa ApIne sAmAnya garIba mAnavIone sahAya karavAnI itizrI mAnI letA samAjane darzAvyuM ke mAnavInA jIvanane sadAya Teko Ape tevI sahAyanI jarUra che. jIvananA sauMdarya vize eka aMgrejI kAvyamAM kahyuM che : Beautiful faces are they that wear The light of a pleasant spirit there; Beautiful hands are they that do Deeds that are noble, good and true; Beautiful feet are they that go Swiftly to lighten another's woe. dAna ApatI vakhate uttamabhAI pUrNapaNe vicAra karatA hatA. ekAeka nirNaya karatA nahIM. enAM badhAM pAsAMnI tapAsa karatA jarUra lAge carcA karatA. pahele dhaDAke 'hA' ke 'nA' kahe nahIM. emanA snehI DaoN. ke. eca. mahetAe emanI dAnavRtti vize kahyuM - 202
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ "dAnanuM to temane vyasana thaI paDyuM hatuM. yogya jagAe temanA dAnano avirata pravAha vaheto rahyo che." | udAra sakhAvata e emanA jIvananuM zreSTha kArya gaNAya, paraMtu sakhAvata ApatAM pahelAM tenI pUrepUrI cakAsaNI karavI ane pachI ja dAna ApavuM e emanI AgavI lAkSaNikatA gaNAya. dasa rUpiyAnuM dAna ApavAnuM hoya ke dasa lAkha rUpiyAnuM - paraMtu saMpUrNa cakAsaNI karyA bAda dAna ApavuM e bAbata e emanA buddhicAturyamAM eka pIMchuM umeratI lAge che. emanI mahattvanI sakhAvatonI eka jhalaka joIe. yu. ena. mahetA parivAra dvArA thayelA dAna para dRSTipAta karIe. * amadAvAdamAM sivila haoNspiTalamAM sthapAyeluM yu. ena. mahetA insTiTyUTa oNpha kArDiyolojI enDa risarca senTara mATe mAtabara rakamanuM dAna. * potAnA janmasthAna memadapuramAM kaMkubahena nAthAlAla mahetA ane zAradAbahena uttamabhAI mahetA komyuniTI heltha senTara mATe mAtabara rakamanuM dAna. A dAna jamIna, makAna ane Arogyakendra mATenAM sAdhano uparAMta samAjanA nabaLA vargone rAhatadare Arogya suvidhA sAMpaDe te mATe apAyeluM che. * jIvarAja mahetA smAraka heltha phAunDezanane dAna. * amadAvAdanA kiDanI enDa risarca senTara, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, jemAM amadAvAdanA zrI mahAvIra jaina kanyA-chAtrAlayano paNa samAveza thAya che. * navasArImAM samarpaNa phleTanA bAMdhakAma ane jALavaNI mATe mAtabara rakamanuM dAna. zrI ANaMdajI kalyANajI peDhIne dAna. pAlanapuranA jhaverI maMgalajI vimaLazI DispensarI senTaramAM vistAranA lokone mATe ArogyanI suvidhAo pUrI pADavA dAna. 0 amadAvAdamAM menejamenTa esosiezanane menejamenTa kSetre vikAsa sAdhavA mATe navA menejamenTa senTaranA makAna mATe dAna. 203
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthAdhirAja zrI zatruMjayano saMgha chApImAM dhajAdaMDa caDAvavAno dharmotsava
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ amadAvAdanA dharaNIdhara jinAlayanA khAtamuhUrta prasaMge
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tapovana saMskArapITha mATe mAtabara rakamanuM dAna. * TorenTa dvArA dattaka levAyelo parimala gArDana. * najIkanA bhaviSyamAM yu. ena. mahetA kaoNleja oNpha phArmasI enDa risarca senTaranA anvaye amadAvAdamAM sATha vidyArthIonI kSamatA dharAvatI phArmasI kaoNleja karavI. snAtaka ane anusnAtaka kakSAnA vidyArthIone lakSamAM letAM 450 jeTalA vidyArthIone zaikSaNika suvidhA prApta thaze ane emAM haoNsTelanuM paNa Ayojana thaze. uttamabhAIe jIvananI guNagAthAne mAnavIya karuNAmAM parivartita karI dIdhI. potAnI vedanAnA anubhavono upayoga bIjAnI AMkhamAM AMsu dUra karavAmAM karyo. khalila jibrAnanI eka paMkti che ke paramAtmAnI najIka javuM hoya to mAnavInI najIka Avo. AvA mAnavInI jarUriyAto saMtoSavAnuM mahAkArya uttamabhAIe karyuM ane e rIte potAnA sAmAjika RNamAMthI mukta banyA. emanA sAmAjika kAryomAM zrI ramaNIkabhAI ane zrImatI suzIlAbahena sAtheno saMbaMdha phaLIbhUta thayo. baMne parasparanAM sevAkAryomAM ekabIjAne sAtha ApatAM hatAM. uttamabhAInA dAnapravAhanuM smaraNa karIe tyAre emanA be nikaTanA mitro yAda Ave. te che zrI dIpacaMdabhAI gArDa ane zrI maphatabhAI mahetA. A baMne sAthe pAchaLanAM thoDAM varSomAM ja teone gADha oLakhANa thaI hatI, paraMtu A baMne jANe varSothI paricita hoya evo uttamabhAIno anubhava hato. A baMnenI maitrI vyavasAyI saMbaMdhane kAraNe nahIM, paraMtu mAtra samAjanAM zubha kAryo karavA mATe thaI hatI. zrI dIpacaMdabhAIe emanI maulika kunehathI uttamabhAIne vadhu ne vadhu dAna karavA mATe preraNA paNa ApI hatI. bIjA loko ema kahe ke amArA A sAmAjika kAryomAM tene Arthika sahAya Apo, tyAre zrI dIpacaMdabhAI gArDanI rIta sAva bhinna che. teo kahe ke meM A zubha kAryamAM ATalI rakama ApI che tamane yogya lAge to emAM ATalI rakama Apo ane emanI sAthe uttamabhAIe aneka kSetromAM dAna karyuM. baMne maLe eTale navAM navAM sAmAjika kAryo hAtha dhare. chellAM be varSamAM to eka dasakAmAM thAya eTalAM sevAkAryo uttamabhAIe karyA. Ane pariNAme zrI mahAvIra jaina vidyAlayanuM kanyA chAtrAlaya thayuM ane bIjI 206.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ satkarmonI AnaMdabharI maitrI zrI dIpacaMdabhAI gArDa sAthe
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka pravRttio khIlI UThI. potAnA prasaMgomAM uttamabhAI dIpacaMdabhAI ane maphatabhAIne haMmezAM sAthe ja rAkhe. zrI maphatalAla mahetA(maphatakAkA)nI kAryazakti ane patrano tatkALa pratyuttara ApavAnI kuneha joIne uttamabhAIne haMmezAM Azcarya thatuM. zrI maphatakAkA paNa emane pAlanapura samAjanA "hIrA" tarIke oLakhAvatA hatA. 208
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 e maradone raMga If I can stop one heart from breaking, I shall not live in vain; If I can ease one life the aching, Or cool one pain; Or help one fainting robin Unto his nest again; I shall not live in vain. emilI Dikinsa(1870-1886)nI A bhAvanAno guMjArava uttamabhAInA hRdayamAM satata guMjato hato. jIvananA uSAkALamAM kAramI garIbIno anubhava karanAra mAnavInI amIrAI traNa prakAranA ghATa dhAraNa kare che. Arthika garIbI aLagI thaI hovA chatAM e ja othAra heThaLa keTalAka jIvatA hoya che. keTalAka amIra thayA pachI garIba ane garIbAI tarapha ghRNA ane kaTutA dharAvatA hoya che. keTalIka vyaktio pote anubhavelI daridratAnI vedanA hRdayamAM satata saMgharIne AsapAsanI daridratA dUra karavA prayAsa karatA hoya che. jIvanamAM pote AkarI garIbIno anubhava karyo hato, tethI uttamabhAImAM garIbo tarapha janmajAta hamadardI jovA maLatI hatI. potAnAM sevAkAryomAM paNa sAmAnya mAnavIone Arthika ke ArogyalakSI sahAya maLe, te bhAvanA emaNe kendramAM rAkhI hatI. 1988mAM emanI sAthe kauTuMbika saMbaMdha dharAvatA zrI surezabhAI zAhanA pitAzrI gujarI gayA. emanA pitAnuM besaNuM zarU thayuM tyArathI mAMDIne cheka aMta sudhI teo beThA. e samaye emaNe surezabhAIne hUMpha ApI hatI ke tuM ciMtA karIza nahIM, tArI ame barAbara saMbhALa rAkhIzuM. e divasathI AraMbhIne jIvanaparyaMta uttamabhAIe surezabhAIne potAnI pAse ja rAkhyA hatA. emane koI paNa jAtanI Arthika muzkelI Ave nahIM enI pUrepUrI khevanA karI hatI. temane mATe kAmanI goThavaNa karI ApI hatI. eka vAra uttamabhAIne tyAM rasoInuM kAma karatA mahArAja bhopAlasiMganI mAtAne hRdayanI gaMbhIra takalIpha UbhI thaI. emanA para hRdayarogano humalo thayo hato. uttamabhAIe mahArAjanI mAtAne haoNspiTalamAM dAkhala karAvyAM. jarU2 lAgatAM bIjA kArDiyolaoNjisTanI salAha paNa lIdhI. eTaluM ja nahIM, paNa eno saghaLo kharco pote upADI lIdho hato. A vAta DaoN. rasikalAla parIkha kyAreya bhUlyA nahotA. 209
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'akalpya' jIvanayAtrA
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAreka koI vyaktine Thapako ApavAno prasaMga Ubho thato, to A agharI samasyA ukelavAnI uttamabhAInI AgavI paddhati hatI. pahelAM je kahevAnuM hoya te ADakatarI rIte kahI detA hatA. pachI jo sAmI vyakti e samaje nahIM, to sAva spaSTapaNe vAta karI detA hatA. sAmI vyaktine nIcApaNAno ke halakA paDyAno anubhava na thAya te rIte potAnI vAta kahevAnI khUbI uttamabhAI pAse hatI. bIjI bAju kazuM khoTuM thatuM hoya ke koI luccAI yA kuTilatA dAkhavatuM hoya to uttamabhAIno puNyaprakopa pravaLI UThe. e puNyaprakopa DaoNkTara sAme hoya, netA sAme hoya, vakhata Ave potAnA parivAranAM paricitajano sAme paNa hoya. lokone samajavAnI uttamabhAI pAse vedhaka dRSTi hatI. teo janasAmAnya vize hUMphALo Adara dharAvatA hatA, emanI vAta samajatA ane vicAratA paNa kharA. badhI ja vastune sarvagrAhI rIte joyA, jANyA ane vicAryA pachI ja teo nirNaya bAMdhatA hatA. DaoN. caMdrakAnta vakIle kahyuM, "uttamabhAI badhAnuM sAMbhaLe kharA, paNa aMte nirNaya to pote ja le. koIe koI vyakti vize bhalAmaNa karI hoya, to paNa uttamabhAI potAnuM dhAryuM ja kare. emAM khAsa karIne potAnA vyavasAyanI bAbatamAM to emaNe niSpakSa nIti-rIti apanAvI hatI. jo koI vyakti emanI pAse svArthavRtti sAthe Ave to kadAca nirAza thAya. saMbaMdhone teo svArthathI para rAkhatA hatA." zrI ke. DI. budha aDhAra varSa sudhI gujarAta sarakAramAM ghaNo ucca hoddo dharAvatA hatA. uttamabhAI sAthe emane ghaNAM varSonI maitrI hatI, paraMtu kyAreya zrI ke. DI. baMdhanA sarakArI hodAno lAbha levAno vicAra sudhdhAM emaNe karyo nahoto. savAre pharavA nIkaLe tyAre teo sAthe cAlatA hoya, paraMtu "TorenTa'nI vAtano koI ullekha hoya nahIM. lAbha khATavAnI koI vRtti ja nahIM. uttamabhAInA vyaktitvano sattara varSathI paNa vadhu samaya sudhI anubhava karanAra zrI pI. ke. laherIe kahyuM ke pahelethI ja emanI icchA TorenTanuM audyogika sAmrAjya karavAnI hatI. teo satata vicAratA ke paradezathI je davAo AyAta karavI paDe che tevI ja davAo banAvavI. emanA AcAra, vicAramAM dharmaniSThA hatI, paNa aMdhazraddhA kyAreya jovA na maLe. sAmI vyaktinA guNanI sArapa oLakhIne enI yogya kadara karatA hatA. vyakti tarIke uttamabhAI zrI pI. ke. laherIne daDhAgrahI lAgyA. pote je nakkI kare emAM saheje bAMdhachoDa karatA nahIM ke emAM koI lAgaNIne avakAza ApatA nahIM. ethIya vizeSa aMgata saMbaMdha ane aMgata hitane sAva judA rAkhI zakatA. AnA kAraNe ja emaNe kyAreya ucca sarakArI hoddo dharAvanAra maitrIno potAnA aMgata kArya mATe upayoga karyo nathI. 211
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vAra zrI pI. ke. laherI udyoga kamizanara hatA tyAre emane emanI kacerImAM zrI samIrabhAI maLI gayA. samIrabhAIne pUchyuM ke teo zA kAraNe AvyA che, paNa samI2bhAIe kAma kahyuM nahIM. kAraNa ke uttamabhAIe emane jAte ja kAma ka2vA kahyuM hatuM. ane khAsa to aMgata saMbaMdhano upayoga na thAya enI takedArI rAkhatA. paNa e ja uttamabhAI mitro sAthe eTalI badhI AtmIyatA dharAvatA ke eka varSa mATe zrI pI. ke. laherI laMDanamAM hatA to laMDanamAM emane DAyarI ane kaeNlenDara mokalyAM hatAM. eka vAra uttamabhAI jenI sAthe lAgaNIno taMtu bAMdhatA e pachI teo kyAreya vicAratA nahIM ke e vyaktinA saMbaMdhathI phAyado thAya evuM che ke nahIM ? e hoddA para hoya ke na hoya paNa uttamabhAIno sneha evo ja raheto. AthI ja eka karoDanA TarnaovaramAMthI kaMpanI 2000 karoDanA Tarnaovare pahoMcI tema chatAM uttamabhAInI vRtti, pravRtti ke vicAradhArAmAM kyAreya koI pharaka joI zakAto nahIM. cheka abhyAsakALathI uttamabhAIne vAcanamAM UMDo rasa hato. koI paNa viSayamAM UMDA UtaravAnI jijJAsA emanA jIvanamAM pratibiMbita thatI hatI. potAnA viSayono UMDo abhyAsa karatA, DaoNkTarone jarUrI pustako ApatA, meDikala sAyansanA adyatana, moMghI kiMmatavALAM sAmayiko maMgAvIne teo abhyAsa karatA hatA. basa, Trena ke plenamAM musApharI karatA hoya, tyAre emanuM vAcana cAlu ja hoya. emanA vAcananA viSayomAM mukhyatve emanA vyavasAyanA viSayonuM vAcana hoya, te pachI dhArmika vAcana hoya. potAnI kaMpanImAM emaNe samRddha pustakAlaya UbhuM karyuM hatuM. amadAvAdanA DaoN. sumana zAha jevA niSNAta ane abhyAsI DaoNkTarone paNa potAnI pAse AvelAM khUba moMghAM sAmayiko snehathI mokalI ApatA hatA, judI judI zAkhAnA DaoNkTarone emanA viSayanI je chellAmAM chellI mAhitI potAne maLI hoya te pahoMcatI karatA hatA. potAnA vyavasAyano ja vicAra karavAnI saMkucita maryAdAmAM uttamabhAI rahyA nahotA. emaNe vyavasAyanA vikAsanI sAthosAtha e vyavasAyanI AsapAsa saMkaLAyelA sahu koIno vicAra karyo hato. emaNe meDikala lAinanA judA judA seminAromAM Arthika sahayoga Apyo, to bIjI bAju DaoNkTarone emanA viSaya aMge madadarUpa thavAno paNa prayAsa karyo. oNla inDiyA sAikiyATrisTa kaoNnpharansamAM teo jAte hAjara rahetA hatA. A kaoNnpharansamAM hAjara rahevA cheka kalakattA sudhI gayA hatA. teonI kaMpanI dvArA koI kaoNnpharansanuM Ayojana thatuM, tyAre enI jhINAmAM jhINI vigatono vicAra karatA hatA. eka arthamAM kahIe to AvI koI kaoNnpharansa hoya athavA ghera koI prasaMga hoya, uttamabhAI enA AyojanamAM koI kacAza rAkhe nahIM. 212
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ emanA janmadinanI ujavaNI prasaMge pAkistAnanA vikhyAta gajhalasamrATa gulAmaalIno kAryakrama rAkhyo hato. A kAryakramamAM aneka kSetranA agraNIonI upasthiti ajAtazatru uttamabhAInA vizALa mitravartuLa ane udAra snehabhAvanAno paricaya karAvatI hatI. amadAvAdamAM insTiTyUTa oNpha jainaoNlojInA samAroha vakhate briTana khAtenA bhAratIya hAikamizanara ane jainadarzananA UMDA abhyAsI DaoN. ela. ema. siMghavI AvyA hatA, tyAre emaNe emanA abhivAdanamAM bhavya rIte bhojanasamAraMbhanuM Ayojana karyuM. amerikAnA pAMtrIsa jeTalA jaina-senTaronA pheDarezana 'jainA'nA bhUtapUrva pramukha ane emanA snehI DaoN. maNilAla mahetA AvyA hoya ke pachI caMdarayA grupanA caeNramena zrI ratibhAI caMdarayA AvyA hoya - e badhA uttamabhAInuM Atithya ane emanI AtmIyatA mANyA vinA rahe nahIM. uttamabhAInA aMgata jIvananI ghaTanAomAM emanAM bahena caMdanabahenanuM smaraNa karavuM paDe. uttamabhAI pAlanapuramAM abhyAsa karatA hatA, tyAre potAnAM A bahenanA ghera rahIne abhyAsa karyo hato. caMdanabahena nAnI vaye vidhavA thayAM. uttamabhAIe potAnAM bahenane jIvanabhara jatanathI jALavyAM. Ama chatAM uttamabhAI ke zAradAbahenanA mukhethI kyAreya evA zabdo nIkaLe nahIM ke, "ame emane jIvanabhara jALavyAM che." gharanA kArobAramAM uttamabhAInI vAtane jeTaluM mahattva apAtuM hatuM eTaluM ja mahattva caMdanabahenane ApavAmAM AvatuM hatuM. uttamabhAI aharniza dhyAna rAkhatA hatA ke bahenane koI takalIpha na paDe. caMdanabahenane icchA thAya tyAM jaIne rahevAnI mokaLAza hatI. caMdanabahena kyAreka amadAvAdamAM rahetA hatA to kyAreka chApI rahevA jatA hatA. emAMya vizeSa to unALAnA vekezanamAM bahArathI badhA chokarAo chApI AvyA hoya eTale caMdanabahena paNa chApI rahevA jatA. A samaye mahinAmAM be-traNa vakhata emane maLavA mATe uttamabhAI chApI jatA hatA. uttamabhAI sviTjharlenDa hatA ane caMdanabahenanuM 1994nI 26mI menA roja aNadhAryuM avasAna thayuM. uttamabhAIne potAnI bahenanA avasAnano UMDo AghAta lAgyo hato. e samaye jyAre koI emane caMdanabahenanA avasAna nimitte maLavA Ave tyAre emanI AMkhamAMthI AMsu sarI paDatAM hatAM. jIvanabhara je bahenane jatanathI jALavI hatI, e ja bahena potAnI gerahAjarImAM cAlI gaI, enI uttamabhAIne 213
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaginIpremanI caMdanasuvAsa
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ apAra vedanA thaI hatI. potAnI bahenanI puNyasmRtimAM emaNe pUjA bhaNAvI ane eka dhArmika pustaka paNa pragaTa karyuM hatuM. uttamabhAInI dharmabhAvanA e ADaMbara nahIM, paNa aMtaranI cIja hatI. teo operA jaina saMgha ane jainanagara saMgha baMnenA pramukha hatA. uttamabhAI operAnA ke jainanagaranA ? - evo mITho vivAda paNa kyAreka thato hato. svAsthya sAruM hatuM tyAM sudhI uttamabhAI roja savAre niyamita derAsara, upAzraya jatA hatA. je mahArAjasAheba birAjamAna hoya temane vaMdana karatA hatA. uttamabhAImAM dharmaniSThA hatI, paraMtu emanI dRSTimaryAdA svadharmanI sImAmAM baMdhAyelI nahotI. koIpaNa dharmanA sAdhu-saMto emane tyAM AvatA, to emano hRdayapUrvaka Adara-satkAra karatA hatA. anya dharmanAM TrasTomAM paNa dAna ApavAnI eTalI ja utsukatA dAkhavatA hatA. zAhIbAganI akSara puruSottama saMsthA ane enA jevI anya keTalIya dhArmika saMsthAone emaNe madada karI hatI. zAradAbahenamAM paNa eTalA ja UMDA dharmasaMskAra Aje jovA maLe che. teo niyamitapaNe vyAkhyAna sAMbhaLe ane sAmAyika paNa kare che. Ama baMnemAM UMDI dharmabhAvanA hovAthI derAsara hoya ke upAzraya, sAdharmika vAtsalya hoya ke sAdharmikanI sAravAranI vAta hoya - e badhAM dharmakAryomAM mokhare rahyAM hatAM. - uttamabhAInA vyaktitvanAM AvAM anekavidha pAsAMo hovAne kAraNe pATaNanA DaoN. anilabhAI paTela emane "Adarza mAnavI" tarIke gaNatA hatA. teo kahe che ke "bIjo koI paNa mANasa cha mahinAmAM mAnasika rIte bhAMgI paDyo hoya, tyAre uttamabhAIe jIvaleNa bImArIo pAra karIne vizALa audyogika sAmrAjya racyuM." DaoN. anilabhAIe kahyuM ke, "amArA jIvanamAM nAnI-moTI bImArI Ave ane thoDI ciMtA jAge tyAre ame moTI bImArIo sAme yuddha karanArA uttamabhAIne yAda karIe chIe." e arthamAM teo Aje paNa uttamabhAIne potAnA preraNAmUrti mAne che. jIvananI cheka Toca para beThA pachI uttamabhAIne kevo anubhava thato haze ? ATaluM badhuM sukha ane samRddhi hovA chatAM uttamabhAIne kyAreka jIvanamAM zUnyatA lAgatI hatI. parvata para ArohaNa karatI vakhate to AkhI duniyA AsapAsa ghUmatI hoya, paraMtu parvatanA zikhara para eka prakAranI zUnyatA ane ekalavAyApaNuM hoya che. AvuM ekalavAyApaNuM uttamabhAIne satAvatuM hatuM kharuM? kyAreka uttamabhAInA manamAM eka vicAra paNa jAgato hato. emaNe pahelI nokarI muMbaImAM raeNzaniMganI oNphisamAM karI hatI. thoDA ja samayamAM e sa2kA2I 215
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdAjI, tame to vahAlano vaDalo
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ oNphisara banI gayA hota ane nirAMte khurazImAM beThA beThA Tebala para kAma karIne ArAmanI jiMdagI vyatIta karI hota ! zuM e jiMdagI sArI ke A yAtanA, saMgharSa ane mathAmaNabharI mahattvAkAMkSI jiMdagI sArI ? jo sarakArI nokarI svIkArI hota to ATalI badhI musApharI AvI na hota, peTanuM darda vakaryuM na hota, ane sustI ane becenIne dUra karavA mATe emphaTemina levAnI jarUra na paDI hota. jIvananI keTalIya yAtanAnI bAdabAkI thaI gaI hota. bhUtakALa taraphano dRSTipAta AvA bhAva emanA cittamAM AvatA hatA. "ekala detA dAna je, ekala jhUjhatA jaMga, ekala jaganiMdA sahe, e maradone raMga !" kyAreka uttamabhAI AkhAya vizvathI ekalA paDIne AtmaciMtana karatA paNa jovA maLatA hatA. AtmaciMtana ane Atma-abhivyakti e be Ameya emanA jIvananI vizeSatA rahyAM hatAM. emane jyAre bhArata sarakAranA nANAmaMtrI zrI cidambaram, mukhyamaMtrI zrI zaMkarasiMha vAghelA ane anya mahAnubhAvonI upasthitimAM "bijhanesamena oNpha dha iyara"no khitAba maLyo tyAre emaNe potAnA prAraMbhanA muzkelInA divasomAM emanAM patnI zAradAbahene ApelA majabUta sAthano ane zrI kasturabhAI lAlabhAI, zrI amRtalAla haragoviMdadAsa ane mahAna vijJAnI vikrama sArAbhAI pAsethI potAne maLelI preraNAno nikhAlasapaNe svIkAra karyo hato. e ja uttama paraMparAnuM emaNe zrI zreNikabhAI kasturabhAI ane karasanabhAI paTelamAM anusaMdhAna jovAno AnaMda vyakta karyo hato. 217
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArAM puruSArthanAM padacihno, banaze amArAM preraNAsthAno
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ amITa smRti keTalAya vAMkAcUMkA ane kharabacaDA mArgo parathI pasAra thatI yu. ena. mahetAnA jIvananI raphatAra kyAre, kevo vaLAMka leze eno khuda emaneya aMdAja nahoto. teo varSothI mRtyu sAmeno jaMga khelatA hatA ane bhISaNa saMgharSa bAda jIvananI maMjhila para AgaLa kadama bharatA hatA. 1997nA me mahinAmAM uttamabhAI potAnI pautrI pAyalane maLavA mATe enTavarpa gayA hatA tyAre emanA para hadayarogano humalo thayo. dasa divasa sudhI teo enTavarpanI haoNspiTalamAM rahyA. 1997nI 22mI julAIe amadAvAdanA gAMdhInagara-sarakheja hAive para AvelA "akathya' baMgalAmAM AvyA. ahIM pramANamAM lokono dhasAro ocho raheto hato. vAtAvaraNa paNa khulluM ane pradUSaNarahita hatuM, AthI emanA svAthyamAM thoDo sudhAro thayo. uttamabhAI "akathyamAM rahevA AvyA tyAre emanA nivAsanI najIka e vistAranA koI janarala phijhiziyana hoya to tAtkAlika sAravAranI anukULatA rahe tema vicAryuM. AthI DaoN. dhIrena mahetAno saMparka karavAmAM Avyo ane samaya jatA e saMparka parasparanA aMgata snehamAM palaTAI gayo. roja savAre nava vAge DaoN. dhIrena mahetA emanI pAse AvatA hatA. jo emAM koI kAraNasara moDuM thAya to samayapAlananA custa AgrahI zrI yu. ena. mahetA emanI rAha joIne beThA hoya. uttamabhAInI tabiyata to jue, paNa pachI baMne vacce saMgIta, krikeTa ane sAmAjika paristhiti vize tareha tarehanI vAto thatI hatI. baMne ekabIjAnI mazkarI kare. uttamabhAI temanI sAthe khaDakhaDATa hasatA jovA maLe. uttamabhAIne bhAgye ja koIe AvI rIte mukta hAsya karatA joyA haze. eka vAra gharamAM bALako avAja karatAM hatAM, tyAre dhIrenabhAIe eka sAMkaDA pula parathI be bakarI pasAra thaI hatI tenI vAta karI. pula para eka ja bakarI jaI zake teTalI jagA hatI. koNa sAme jAya eno jhaghaDo thAya to beya nadImAM paDe tema hatuM. AthI eka bakarI nIce besI gaI ane bIjI bakarIne javA dIdhI. A vAtano marma pragaTa karatAM DaoN. dhIrena mahetAe kahyuM, "juo, baMne 'zAuTa' kare to jhaghaDo thAya. eka "zAuTa' kare to bIjAe mauna rAkhavuM joIe." e divase uttamabhAIne A dRSTAMtano marma khUba gamI gayo hato. uttamabhAIne jamatA jamatA kanvarjhana AvyA hatA ane teo lagabhaga bebhAna banI gayA hatA. DaoNkTarane bolAvavAmAM AvyA ane ema.Ara.AI. karAvavAmAM Avyo. ema.Ara.AI.no ripaoNrTa normala Avyo paNa emane sAvacetI rUpe DaoNkTaroe sAravAranI suvidhA maLI rahe te mATe DaoNkTara hAusamAM rAkhyA. e vakhate jAte cAlIne DaoNkTara hAusamAM gayA hatA. dasa-paMdara divasa DaoNkTara hAusamAM rahyA hatA. 219
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAI svabhAvathI ja ochAbolA. jarUra pUratA ja zabdo vApare. paraMtu emane vepAra ane gharanI ekeeka bAbatono khyAla hoya. AthI ja anitAbahenane Azcarya thatuM ke gharanI koI paNa bAbatamAM sIdhe sIdho rasa nahIM dAkhavanArA uttamabhAInI najaramAM gharanI rajeraja mAhitI kevI rIte rahetI haze ! | uttamabhAIne pAchalAM varSomAM gharamAM rahevuM paDyuM ane e samayanA uttamabhAInuM snehALa citra emanAM putravadhU sapanAbahena pAsethI maLe che. teo roja savAre thoDuM pharatA. bhojananI bAbatamAM uttamabhAInI cIvaTa ghaNI. savAramAM be khAkharA ane dahIM-dUdha letA hatA. bapore barAbara ekanA Takore roTalI, zAka, salADa, pApaDa, dALa ane bhAta letA hatA. sAMjanA bhojanamAM be tIkhA ane be moLA ema cAra khAkharA hoya, pApaDa hoya. eka kapa dUdha ane phUTajyusa hoya. joke chellAM traNa varSathI sAMjanA bhojanamAM be nAnI bhAkharI letA hatA. gharamAM paNa uttamabhAInI vAcanayAtrA satata cAlu ja rahetI. bALako sAthe e bukhAro nAmanI pattAnI ramata ramatA hoya. kyAreya koI bALakone dhamakAvatA hoya to uttamabhAI kahe ke AvI rIte ene jorathI kazuM kahevuM nahIM. bALakone game tevuM karavuM. e mAge te ApavuM. AvI bAbatomAM ApaNe bahu Agraha rAkhavo nahIM. gharamAM koI bImAra paDe eTale uttamabhAI emanI saghaLI sAravAramAM lAgI jatA. enA meDikala riporTa bhegA kare, DaoNkTarone phona karI emane bolAve. uttamabhAInA pautra amananuM harniyAnuM sAva sAmAnya oNparezana hatuM, paNa teo savArathI bapora sudhI haoNspiTalamAM beThA hatA. vaLI sAMje paNa AvIne AMTo mArI gayA hatA. AvI ja rIte emano pautra varuNa thoDo lAMbo samaya bImAra rahyo tyAre uttamabhAI roja eka navA DaoNkTarane laI AvatA hatA aMtima varSomAM paNa teo vyavasAyanI mAhitI meLavatA rahyA. ghera beThA beThA paNa vyavasAyanA riporTa maMgAvatA rahetA, eno abhyAsa karatA. jarUra lAge to je te vibhAganA adhikArIone pUchatA paNa kharA. sapanAbahenanI TrAvela saMsthA voyejara'nA dara mahine ripaoNrTa maMgAvatA. kaI eNralAinsamAM kevI DiskAunTanI skIma cAle che tenI paNa mAhitI pUchatA. A rIte mAtra potAnAmAM sImita rahevAne badale uttamabhAI parivAranI vyakti banI rahetA hatA. chellA samayamAM TorenTa dvArA mAnasika roganI Diprezana mATenI eka navI davA 'lojhApina' (Lozapin) bajAramAM mUkavAmAM AvI. A emanA rasano viSaya hato, AthI roja traNa vakhata ghera hoya to paNa e davAnA vecANa aMge pRcchA karatA. ene mATe emaNe ghaNAM lokone doDatA karI dIdhA hatA. 220
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAInI pacAsamI lagnatithi hatI. emane vIMTI ApI ane emanA putroe kahyuM ke mammIne giphTa Apo. uttamabhAIe pahelAM enI kiMmata pUchI ane pachI hasatAM hasatAM e vIMTI ApatAM zAradAbahenane kahyuM ke ATalI moMghI vIMTI kaI rIte paherazo ? 1997nI bAramI oNkTobare zrI yu. ena. mahetA insTiTyUTa oNpha kArDiyaoNlojIno bhavya samAroha sivila haoNspiTalanA prAMgaNamAM yojAyo. asvastha tabiyate zrI yu. ena. mahetA A prasaMge upasthita rahyA hatA ane emaNe emanI manobhAvanA vyakta karatuM pravacana ApyuM hatuM. A pravacana bAda emanI tabiyata thoDI asvastha banI gaI. je haoNspiTalanuM emaNe sarjana karyuM hatuM, emAM ja traNeka divasa bAda dAkhala thavAnuM AvyuM. emane hArTaeTaeNka Avyo hato. DaoNkTare emane eka mahinA sudhI saMpUrNa ArAma levAnI tAkIda karI. roja vahelI savAre sADAATha vAgye DaoN. siMgha uttamabhAInA svAsthyanI tapAsa mATe AvatA hatA. jyAre jyAre jarUra paDI tyAre DaoN. Ara. ke. paTela doDI AvatA hatA. sudhIrabhAInA sahAdhyAyI DaoN. dhIrena mahetA Ave tyAre uttamabhAI emanI sAthe AnaMdabhera vAto karatA hatA. A samaye sAMje 'akalpya' baMgalAnI AsapAsa uttamabhAI laTAra mAratA hatA. emanA avasAna pUrve traNeka mahinA agAu uttamabhAIe kahyuM hatuM ke, "have kyAM vadhu jIvavAnuM che ?" sudhIrabhAIe haLavAzathI kahyuM, "2000nI sAla to AvavA do." uttamabhAIe kahyuM, "mAre kyAM e varSa jovuM che ?" DaoNkTara hAusamAM dAkhala karyA te divase uttamabhAIne tapAsavA mATe DaoN. sumana zAhane bolAvavAmAM AvyA. e divase sumanabhAIe phI levAnI nA pADI. uttamabhAIe kahyuM, "A to tamane chellI phI ApuM chuM. have pharI kyAM ApavAnI che !" palaMga pAse UbhelAM mInAbahene kahyuM, "pappAjI, kema AvuM bolo cho ?" uttamabhAIe kahyuM, "tame badhA saMpathI rahejo." e divase sADAbAra vAgye teo komAmAM jatA rahyA. kyAreka thoDIka jAgRti AvatI ane pAchI cAlI jatI. najIkamAM rahetA upAzrayamAMthI mahArAjasAhebane padhAravA vinaMtI karI. mahArAjasAhebe mAMgalika saMbhaLAvyuM. uttamabhAIe emane pUchyuM, "sAhebajI, huM amerikA oNparezana karAvavA gayo hato tyAre hemakhema pAcho AvIza tevuM AcAryazrI kailAsasAgarajIe kahyuM hatuM. atyAre haoNspiTalamAM jAuM chuM to hemakhema pAcho AvIza ke nahIM ? tame zuM kaho cho ?" mahArAjasAheba mauna rahyA. 221
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAIne DaoNkTara hAusamAM dAkhala karavAmAM AvyA. emanI tabiyata kyAreka thoDI sArI thatI ane kyAreka bagaDI jatI. pacIsamI mArcane budhavAre emanI tabiyata vadhAre bagaDI. zAradAbahena satata emanI sAthe ja rahetAM hatAM ghaNA divasathI haoNspiTalamAM hovAthI thoDI vAra snAnAdi mATe zAradAbahena ghera gayAM hatAM. uttamabhAIe joyuM to zAradAbahena na dekhAyAM. emaNe tarata ghera phona karyo ane kahyuM, "saheje ciMtA nahIM karavAnI, A to jIvana che. tuM jAya ke huM jAuM ! sAcavIne rahevAnuM." uttamabhAI DaoNkTara hAusamAM hatA tyAre emanA avasAna pUrve be divasa agAu dAMtanA DencaramAM takalIpha UbhI thaI. nayanAbahene kahyuM, "Dencara Apo. ahIM nIce ja ripera thAya che. huM ripera karAvI AvuM." uttamabhAIe kahyuM, "nA ! ripera karAvavuM nathI, kAraNa ke have enI jarUra paDavAnI nathI." amadAvAdanA vikhyAta DaoNkTara Ara. ke. paTela emane sAravAra ApatA hatA. DaoN. Ara. ke. paTelane kahyuM "juo sAheba ! amArA mahArAjasAheba pagamAM kazuM paheryA vinA pagapALA vihAra karatA hoya che, tApUrNa jIvana jIvatA hoya che. AthI temane klinika para bolAvazo nahIM. ene badale tame sAdhu, sAdhvI pAse jajo." DaoN. Ara. ke. paTele kahyuM, "jarUra jaIza." uttamabhAIe kahyuM, "ema nahIM, tame mane vacana Apo." DaoN. Ara. ke. paTele kahyuM, "bhale, vacanabaddha chuM." A vacana uttamabhAIe emanA avasAnanA 14 kalAka pUrve mAgyuM hatuM ! uttamabhAInA manamAM A samaye paNa eka ja bhAvanA ghoLAtI hatI. sevAkArya mATe hajI be varSa maLI jAya, to ghaNAM zaikSaNika ane sAmAjika kAryo karavAM che. zAsananI sevA karavI che. uttamabhAInI aMtima bImArImAM prathama kAraNa bAyapAsa karAvelA hRdayamAM 'blokeja' thatAM thayelo "enjAyanA' gaNAya. Ane DaoNkTarI paribhASAmAM posTa sI. e. bI. jI. eMjAinA kahevAmAM Ave che. e pachI blaDaprezara ane enimiyA gherI vaLyA. nAnA magajamAM lohI ochuM pharavAnI (vI.bI.AI.) bImArI to hatI ja, jene kAraNe cakkara AvatA hatA athavA cAlatI vakhate samatolana gumAvI detA hatA. paraMtu kharI muzkelI to pharI thayelA limphomAe UbhI karI. 222
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1984-85mAM uttamabhAIne A roga gherI vaLyo hato. AmAM bahuM TUkuM AyuSya hoya, ema chatAM Azcaryajanaka rIte e roga suSupta banI gayo. Ane pariNAme uttamabhAIne paMdara varSanuM vizeSa AyuSya maLyuM. A 'camatkAra" ja gaNAya. keTalAka DaoNkTaronA mate A ghaTanA pAchaLa emanI sadbhAvanA kAraNabhUta hovI joIe. A limphomAmAM zarIranI pratirodhaka zakti khUba ochI thaI jAya che eTale thoDuM invekzana thAya to te tarata phelAI jAya ane te dardInA jIvananA aMtanuM kAraNa bane che. uttamabhAIne A ja vAta laoNsa enjalisanA DaoNkTaroe kahI hatI. emaNe batAvelo bhaya have vAstavika banyo hato. emanI DokanI pAchaLa gAMTha dekhAtI hatI. AMkhamAM paNa gAMTha hatI. A kensaranI gAMTha dUra karavA mATe chellAmAM chellI zodhAyelI davA ApavAmAM AvI. daramiyAnamAM emane sepTisImIyA, kenDIDIyAsIsa, ilekTrolAiTa DisTarbansIsa thayA. rogonI sAme e barAbara jhajhUmyA. jIvanabhara mahArogonI sAme laDanAra ema kaMI jhUkI jAya kharA ? paNa emAM eka navI Aphatano umero thayo ane emanI kiDanI pheila thaI. teo DAyAlisisa para hatA tyAre ja 1998nI ekatrIsamI mArce A puruSArthI puruSe jagatanI vidAya lIdhI. akathya" para akathya zokanI chAyA gherAI vaLI. 1998nI pahelI eprile vahelI savArathI ja mAnava maherAmaNa gujarAtanA panotA ane puruSArthI putra zrI yu. ena. mahetAne aMtima vidAya ApavA mATe UmaTavA lAgyo. zrI yu. ena. mahetAe emanA saMgharSabharyA jIvanamAM siddhinAM Azcaryo saryAM hatAM. dasa hajAra rUpiyAnA devA sAthe amadAvAdamAM AvanAra vyakti dasa hajArathI vadhu karmacArIo dharAvatA vizALa udyogagRhanA ceramena bane te Azcarya ja gaNAya. traNa dAyakAthI paNa ochA samayamAM emaNe heltha keranA kSetramAM AgavI pratibhA UbhI karI ane pAMca varSathI paNa ochA samayamAM UrjA kSetre mahattvanI kAmayAbI hAMsala karI. uttamabhAIno jIvanamaMtra hato - "nizAna cUka mApha, nahIM mApha nIcuM nizAna." vAraMvAra prayatno karavA chatAM jIvanamAM nizAna sadhAyuM nahIM tyAre emaNe dRDha saMkalpabaLathI AgaLa vadhavAnuM cAlu rAkhyuM ane aMte siddhi hAMsala karI. sAhasika udyogapati, nikhAlasa mAnavI, anokhA samAjasevaka ane jIvanabhara ajAtazatru banI rahelA uttamabhAIne ghera zaheranA agraNIo doDI AvyA. 22 3
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtima vidAya : amara paMtha che AtmAno !
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahunA caherA para duHkha ane gamagInI hatAM. emanA sAthIo ane karmacArIonI AMkhomAM vAraMvAra AMsu UmaTatAM hatAM. pahelI eprile savAre ATha vAgye emanI smazAnayAtrA nIkaLI tyAre emane aMjali ApavA mATe aneka kSetranA AgevAno ane nAmAMkita vyaktio upasthita hatI. aneka saMsthAonA agraNIo, jainasamAjanA mahAnubhAvo emanI smazAnayAtrAmAM hAjara hatA. zrI dIpacaMdabhAI gArDI ane zrI maphatalAla mahetA jevA dAnavIro paNa eka samartha dAnavIrane aMtima vidAya ApavA upasthita hatA. keTalIya vyaktionI AMkhomAM AMsu UbharAyA hatA. Aje teo evA mAnavIne vidAya ApI rahyA hatA ke jene mAthe mota hovA chatAM jIvana jIvI jANyuM hatuM. potAnI pAse paiso ke pIThabaLa kazuMya nahotuM tema chatAM puruSArthathI samRddhinAM zikharo saryAM hatAM. prAraMbhanA jIvanamAM kaTutA, upekSA ane lAcArIno anubhava karanAra uttamabhAInA hRdayamAMthI to sadaiva snehanuM amIjharaNuM vahetuM rahyuM hatuM. koInA e mitra hatA to koInA e mArgadarzaka hatA. koInA rAhabara hatA to koInI chatrachAyA hatA. sahue jIvanano jaMga bhavya rIte khelanAra e ekalavIra yoddhAnI yazasvI gAthAonuM smaraNa karatAM karatAM AkharI vidAya ApI. vADIlAla sArAbhAI haoNspiTala pAsenA smazAnagRhamAM uttamabhAInA pArthiva dehane agnisaMskAra karavAmAM Avyo. mRtyu to dehanAM hoya che, amarapaMtha che AtmAno ! uttamabhAInA kuTuMbIjano para dezavidezathI zokasaMdezAo AvavA lAgyA. uttamabhAInI vidAya pachI emanAM aMgata svajanonAM cittamAM emanAM sneha, saujanya ane jIvanazailIno gADha prabhAva jovA maLe che. vyakti sAva nikaTa hoya tyAre enI upasthitino khyAla Avato nathI. vyaktinI gerahAjarImAM ja enI hAjarIno anubhava thato hoya che. sudhIrabhAI jyAre oNphise jatA hoya tyAre uttamabhAIne maLIne jatA hatA. rojanA kAmakAjanI vAta karatA ane emanI salAhasucanA meLavatA hatA. samIrabhAIne emano vyavasthita, vaijJAnika gaNatarIpUrNa abhigama satata smaraNamAM Ave che. e je koI kAma hAtha para le temAM ekarUpa banI jatA hatA. enI nAnAmAM nAnI vigatonI jANakArI meLavatA hatA. AgavI koThAsUjhathI AvanArI samasyAono khyAla meLavI zakatA hatA. vaLI vepAranA jhaDapathI badalAtA saMjogo sAthe teo tAla meLavI zakatA hatA. 1992mAM libaralAijhezana" ane "globalAijhezanano vizvabharamAM pavana 225
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ phUMkAyo. enI asara bhAratamAM AvI ane vepArane mATe AkhI duniyAnuM bajAra khUlyuM. bahurASTrIya kaMpanIo dezamAM AvavA lAgI. A samaye uttamabhAInI sUjha ane samaja temaja A bAbatanI emanI vicArasaraNI mArgadarzaka banI rahI hatI. 1990nA dAyakAmAM TorenTe bIjA udyogo vikasAvavA mAMDyA. A vyApa ane vistArane kAraNe keTalAka udyogo para thoDIka asara paNa thaI. chellA samayamAM emanI eka icchA TorenTa phArmAsyuTikalane moTA pAyA para mukavAnI hatI. eno vistAra sAdhavAnI hatI. A emano mAnIto viSaya hato ane emAM emanI sArI hathoTI hatI. teo Ane TorenTanI tAkAta gaNatA hatA ane ethI ja emanI vidAya pachI emanA anugAmIoe A kAryane agratA ApI che. | uttamabhAInI vyavasAyanI bhAvanAo Aje pUrI thaI rahI che. e ja rIte emanI sAmAjika kSetranI manokAmanAo paNa pUrNa thaI rahI che. uttamabhAInI vidAya pachI emanA parivArajanoe emanI puNyasmRtimAM anekavidha kSetromAM dAnagaMgA vahAvI. upAzrayo ane jinAlayo jevAM dharmasthAnonAM nirmANa mATe dAna ApyuM. haoNspiTalo ane mAnavakalyANa karanArA Azramone Arthika madada karI. potAnA jJAtijanonA kalyANa mATe ane emane zikSaNa, maeNDikala ane anya sahAya prApta thAya, te mATe jJAtisaMsthAmAM mAtabara rakamanuM dAna ApyuM. amadAvAdamAM kArDiyolojI insTiTyUTa sthApavAnI emanI icchA to emanA jIvana daramiyAna sAkAra thaI. emanI bIjI icchA hatI phArmasI kaoNleja sthApavAnI. Aje e dizAmAM paNa cakro gatimAna che. Aje dRSTipAta karIe to jaNAze ke jyAM sudhI mAnavI saMgharSano sAmano karato raheze tyAM sudhI uttamabhAInuM sadAya smaraNa thatuM raheze. jyAM sudhI vyakti zArIrika ane mAnasika muzkelIone pAra karavA mathato raheze tyAM sudhI uttamabhAIne sahu yAda karaze. jIvanamAM saccAI, vepAramAM prAmANikatA, svabhAvamAM namratA ane bhAvanAmAM paropakArIpaNuM jyAM jyAM jovA maLaze tyAM tyAM uttamabhAInI jIvanagAthAnI smRtio guMjatI raheze. jIvananuM sAcuM sAphalya ja emAM che ke jyAre vyakti ApaNI vacce hoya nahIM tyAre enuM nAma ane enuM kAma satata bolatuM-guMjatuM hoya. uttamabhAI dehathI bhale ApaNI vacce na hoya, paNa emanI bhAvanAothI teo sadeva jIvaMta che. O 226
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI yu. ena. mahetAnI jIvanarekhA 1924 : 14mI jAnyuArI, vi. saM. 1980 poSa suda AThamane divase janma 192 : mAtA kaMkubahenanuM avasAna 1929 memadapuranI prAthamika zALAmAM abhyAsano prAraMbha : pAlanapuramAM hAiskUlanA abhyAsano prAraMbha 1934 1941 : bhAvanagaranI zAmaLadAsa kaoNlejamAMthI epha. vAya. sAyansanI parIkSA pasAra karI - jUna mahinAmAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA lona-vidyArthI tarIke rahevAno ane muMbaInI vilsana kaoNlejamAM abhyAsano prAraMbha muMbaImAM rezanIMga kacerImAM 125 rUpiyA mahinAnA pagArathI nokarIno prAraMbha 1944 1945 senDojha kaMpanImAM nokarI maLI ane te aMge lAMbI musApharIno prAraMbha 1947 zAradAbahena sAthe lagna - amadAvAdamAM dhanAsuthAranI poLamAM nivAsasthAna - amerikA javAnuM nakkI karyuM paNa uparAuparI kharcane kAraNe baMdha rAkhyuM 1948 maNinagara dakSiNI sosAyaTImAM rahevA AvyA 1949 195ra : 21mI me e prathama saMtAna mInAbahenano janma : rAyapura daravAjA pAse AvelI jhATakaNanI poLamAM rahevA AvyA - 12mI eprile nayanAbahenano janma 1954 : pitA nAthAlAlabhAInuM avasAna - 10mI eprile sudhIrabhAIno janma 227
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1958 : oNgasTa mahinAmAM senDojhamAMthI rAjInAmuM - 13 varSanI nokarInA aMte pacIsa hajAranI mUDI - kuTuMbane vatanamAM mokalI muMbaImAM vyavasAya karavA gayA, paraMtu lojanA khorAkane kAraNe tabIyata bagaDatA amadAvAdamAM 1959 TriniTI leboreTarIjhanA nAme davA banAvavAno prAraMbha 1993 : Diprezanano bhayaMkara uthalo - samIrabhAIno janma 18 sapTe. '63 : davAo laI ane banAsakAMThAnA gAmaDAomAM javAnuM zarU karyuM : vyavasAya cAlu karavA mATe amadAvAdanA maNinagaramAM pharI 1995 1968 AvyA 1970 : maNinagara kamalakuMjamAMthI jalArAma sosAyaTImAM 1971 : TriniTI leboreTarIne TorenTa phArmAsyuTikalsa limiTeDa evuM navuM nAmAbhidhAna TrinikAma plasa bajAramAM AvI - pAlaDI nyU AziSa phleTamAM rahevAnuM zaru karyuM - maNinagaramAM davAnuM utpAdana 1974 : TrinikAma aMge madrAsa korTamAM dhakkA 1977 : kaeNnsaranuM nidAna ane DaoNkTaro dvArA cha mahinA jeTalA AyuSyanI vAta 1978 nIlaparNA sosAyaTImAM potAnI mAlikInA gharamAM nivAsa 1980 : vaTavAmAM TorenTa phArmAsyuTIkalsanI phekTarI zarU karI 1982 : yu. ena. mahetA ceriTebala TrasTanI sthApanA 1983 : TorenTa eksaporTa limiTeDa (Aje TorenTa limiTeDanA nAme oLakhAya che)ne pahelo eksaporTano orDara 228
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1984-85: kemephIla eksaporTa eNvorDa 1985-86: kemekSala eksaporTa eNvorDa 1981 : IDMA kvoliTI ekselansa eNvorDa - IMC golDana jyubIlI enDavamenTa eNvorDa - eksaporTa mATe - hyusTanamAM bAyapAsa sarjarI karAvI 1986-87: gujarAta sarakArano eksaporTa eNvorDa - kemekSIla eksaporTa eNvorDa 1987-'88: kemephIla eksaporTa eNvorDa - gujarAta sarakArano eksaporTa eNvorDa 1988-'89: kemekSIla eksaporTa eNvorDa 1989 : chatrAla plAnTanI zarUAta - mahendra ilekTrIkalsa limiTeDa hastagata karI 1989-90: IDMA kvoliTI ekselansa evorDa 1990 : perelisisanI asara 1990-91: gujarAta sarakArano eksaporTa eNvorDa 1991 : eziyA inTaranezanala evorDa 1991-92: gujarAta sarakArano eksaporTa eNvorDa - nezanala eksaporTa eNvorDa 1992 : malTIpala limphanoDanuM AkramaNa - gujarAta TorenTa eNnarjI korporezana (jI-Teka)no prAraMbha 1992-93: IDMA kvoliTI eksaporTa eNvorDa 1993 : GLFL menejamenTa saMbhALI 229
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1995 1996 1997 1998 : 230 : : : 31-3-1998 TGBL plAnTamAM PEN-G nA utpAdananI zarUAta breIna sarakyulezananI takalIpha surata ilekTrisiTI kaMpanInI menejamenTa hastagata karI TorenTa phArmAsyuTikalsa ane vikhyAta inTaranezanala haeNltha-kera kaMpanI sanophI phArmA vacce saMyukta audyogika sAhasarUpe sanophI TorenTanI racanA hArTamAM lephTa sarakaplesa 52 bAyapAsa rAITa koronarImAM pUrNa bloka -- R & D senTaranuM udghATana * jI-TekanI zilAnyAsavidhi samarpaNa phleTanI yojanA - 15-3-96 "bijhanesa maeNna oNpha dha iyara" eNvorDa jI-Teka dvArA pAvara-utpAdanano prAraMbha TorenTa pAvara prAyaveTa limiTeDa (TPPL)no MCN eNnarjI grupa (amerikA)nA sahayogathI prAraMbha -- - -- - yu. ena. mahetA insTiTyUTa oNpha kArDiyolojI ane risarca senTara dvArA yu. ena. mahetA hArTa haoNspiTalanI zarUAta amadAvAda ilekTrisiTI kaMpanInuM saMcAlana saMbhALyuM. * jI-TekanuM kambAInDa sAyakala oNparezana puruM thayuM avasAna
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMzAvaNI. (1) rAghavajIbhAI zakatAbhAI khuzAlabhAI amarAbhAI lavajIbhAI - ugarIbahena bhIkhAbhAI nAthAlAla-kaMkubahena nahAlIbena-mohanalAla maMgaLajIbhAI maNilAlabhAI gaTurabhAI babubahena-aMbAlAla aMbAlAlabhAI-kAMtAbahena caMdanabena-nyAlacaMdabhAI uttamabhAI zAradAbahena sva.kAMtAbahena jyosnA raMjana lalita kamaleza sunila 231
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ mInA--dineza vaizAlI--hemaMta jIneza nayanA--duSyaMta | vikala-devena 232 vaMzAvaLI (2) uttamabhAI - zAradAbahena vihaMgI jinala sudhIra--anItA pAyala-dIpu varuNa rucira samIra--sapanA amana zAna
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttamabhAInAM smaraNonI jhAMkhI maLI A sahunI pAsethI muMbaI : (1) zrI dIpacaMdabhAI gArDI (2) zrI maphatalAla mahetA (3) zrI ke. sI. mahetA (4) zrI je. Ara. zAha (5) zrI ke. sI. zAha (6) zrI lalitabhAI aMbAlAla mahetA (7) zrI jayaMtilAla gaTuradAsa mahetA amadAvAda : (8) sva. ena. eca. bhaTTa (nivRtta nyAyamUrti) (9) zrI choTAlAla zivalAla zAha (10)zrI ThAkorabhAI paTela (11)DaoN. kAMtilAla paTela (12) DaoN. vIrendra dalAla (13) DaoN. sumana zAha (14) zrI bacubhAI kevaLadAsa mahetA (15) DaoN. ke. eca. mahetA (16) zrI maphatalAla kezavalAla zAha (17) suzIlAbahena sumanabhAI mahetA (18) vasumatIbahena amRtalAla zAha (19) jazavaMtIbahena zAMtilAla zAha (20) zrI cunIlAla khuzAladAsa jozI (21) zrI surezabhAI zAha (22) zrI ke. DI. budha (23) DaoN. sudhIrabhAI zAha 233
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) cetanAbahena sudhIrabhAI zAha (25) DaoN. rasikalAla parIkha (27) DaoN. caMdrakAnta vakIla (27) zrI morakhiyA (28) DaoN. anila zAha (29) zrI pI. ke. laherI (30) zrI pI. AI. paTela (31) DaoN. dhIrena mahetA (32) zrI muralI raMganAthana (33) zrI sI. Ara. zAha | (34) zrI mArkaDa bhaTTa (35) zrI ravIndra gAMdhI (39) DaoN. Ara. ke. paTela pAlanapura : (37) DaoN. pravINa mahetA (38) DaoN. hIrAbhAI mahetA (39) DaoN. ema. sI. zAha (40) DaoN. nareza zAha (41) DaoN. pI. DI. bAvIsI (42) DaoN. umAkAnta paMDyA (43) zrI ema. Ara. zarmA (methANavALA) siddhapura : (44) DaoN. amRtalAla mahetA 234
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATaNa : (45) DaoN. vI. DI. rAvaLa (46) DaoN. jIvaNalAla zAha (47) DaoN. rAjendra Ara. zAha (48) DaoN. anila paTela chApI : (49) zrI khUbacaMda hIrAcaMda mahetA (50) zrI sumatilAla desAI vIsanagara : (51) DaoN. motIbhAI caudharI sUrata H (52) mahendra maNilAla desAI caMDIsara : (53) hajArImala somANI bhAvanagara : (54) vADIlAla viThThaladAsa zAha laoNsa eNnjalisa : (55) zrI maNibhAI mahetA n 235
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhitya, zikSaNa, patrakAratva ane dharmadarzananA kSetre yazasvI kAmagIrI karanAra zrI kumArapALa desAIe sittera jeTalAM pustakonuM sarjana karyuM che. emanAM nava pustakone rASTrIya ke rAjyakakSAnAM pAritoSika maLyAM che. gujarAta yunivarsiTInA bhASA-sAhitya bhavananA adhyApaka kumArapALa desAI 'ITa ane imArata', 'jhAkaLa banyuM motI', 'pArijAtano parisaMvAda' ane 'AkAzanI oLakha' jevA lokapriya kaoNlamonA lekhaka che. paccIseka vAra videzapravAsa kheDI sAhitya, saMskRti ane dharmadarzana vize pravacano ApyAM che. insTiTyUTa oNpha jainaoNlojInA ko-orDineTara, gujarAta vizvakoza TrasTanA TrasTI tathA anya saMsthAomAM kAryarata evA kumArapALa desAIne tAjetaramAM mAnavIya mUlyo ane bhAratIya saMskRti mATe zrI divALIbahena mohanalAla mahetA evorDa enAyata karavAmAM Avyo.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ "nizAna cUka mApha, nahIM mApha nIcuM nizAna" unmentes