________________
એક બાજુ નિષ્ફળતા, બીજી બાજુ હતાશા
બાહ્ય સપાટીએ સામાન્ય લાગતી ઘટના ક્વચિત્ કાળના પ્રવાહમાં વિકરાળ રૂપ ધારણ કરે છે અને માનવીના જીવનને અકથ્ય અને અણધાર્યો વળાંક આપે છે. કઈ ક્ષણે કેવી ઘટના સર્જાશે એની કોને ખબર હોય છે ? ‘ન જાણ્યું જાનકીનાથે, કાલે શું થવાનું છે” એમ એક નગણ્ય લાગતી ઘટના સમય જતાં જીવનમાં વિરાટ ઝંઝાવાત સર્જી જતી હોય છે ! ઈ. સ. ૧૯૫૪માં ઉત્તમભાઈને શરદીની તકલીફ ઊભી થઈ હતી. આ સમયે તેઓ ભાવનગરમાં હતા. અહીંના ડૉક્ટર પાસે ગયા અને શરદીની વાત કરી તો ડૉક્ટરે કહ્યું કે તમારી શરદી અને બેચેની બધું જ તત્કાળ દૂર થાય એવી રામબાણ ઔષધિ જેવી ટૅબ્લેટ તમને આપું છું. તમે તરત ટૂર્તિવાન બની જશો.
ઉત્તમભાઈએ ડૉક્ટરે આપેલી શરદીની ગોળીઓ લીધી અને ખૂબ ઝડપથી સ્વસ્થ થઈ ગયા. એમની શરદી તો મટી ગઈ અને વિશેષમાં આશ્ચર્યજનક રીતે એમને શરીરમાં એકાએક અજબ સ્કૂર્તિનો અનુભવ થયો. એ પછી ફરીવાર ફરતાં-ફરતાં તેઓ ભાવનગર પહોંચ્યા ત્યારે ડૉક્ટરને મળવા ગયા અને કહ્યું કે તમે આપેલી પેલી ટૅબ્લેટ અત્યંત અસરકારક હતી. મારી શરદી ખુબ ઝડપથી દૂર થઈ ગઈ હતી. એમણે ડૉક્ટરને એ ટૅબ્લેટનું નામ પૂછવું ત્યારે ડૉક્ટરે કહ્યું કે તમને મેં શરદી દૂર કરવા માટે “એમ્ફટેમિન ટૅબ્લેટ' આપી હતી.
આ ટૅબ્લેટ એવી હતી કે વ્યક્તિ ગમે તેટલી થાકેલી હોય, તો પણ એ લેવાથી એને તત્કાળ સ્કૂર્તિનો અનુભવ થતો હતો. એનું મન ઉદાસીન હોય કે સહેજે “મૂડ' ન હોય, તો એકાએક તે “મૂડમાં આવી જાય. દવા રામબાણ ઔષધ જેવી હતી, પરંતુ સમય જતાં એની આડઅસરો ઘણી ભયંકર થાય એવી હતી. એકાદ દિવસ પૂરતો દવાથી તાજગીનો અનુભવ થાય, પરંતુ સમય જતાં એની આડઅસર કેટલીય શારીરિક અને માનસિક મુશ્કેલીઓ સર્જે તેમ હતી.
ઉત્તમભાઈએ વિચાર્યું કે કામનો વધુ પડતો બોજ હોય. સામા પ્રવાહે તરવાનું હોય, એકલે હાથે પુરુષાર્થ ખેડવાનો હોય ત્યારે ક્યારેક આ દવા લેવી સારી ગણાય. થાક ઊતરી જાય, બેચેની જતી રહે અને તત્કાળ ટૂર્તિ આવતાં વળી કામ કરી શકાય. થોડી આળસ વરતાતી હોય કે કામ કરવાનું મન થતું ન હોય ત્યારે આવી ટૅબ્લેટ લેવામાં કશું ખોટું નથી. વળી ક્વચિત્ એનો ઉપયોગ કરવામાં મોટી તકલીફ ઊભી થવાની શક્યતા પણ નથી. મનોમન એમ વિચારતા કે માત્ર પા ટૅબ્લેટ લેવાથી ક્યાં આભ ફાટી પડવાનું છે ? અથાગ પરિશ્રમ એ એમનો જીવનમંત્ર હતો. ખૂબ શ્રમ લીધા બાદ આ ટૅબ્લેટ લઈને ફરી પાછા પૂરા જોશથી કામ કરવા લાગી જતા હતા. બન્યું એવું કે જેમ જેમ પરિશ્રમ વધતો હતો, તેમ તેમ ટેબ્લેટની આદત પણ વધતી ગઈ. આ ટૅબ્લેટને કારણે અનેક નવી મુશ્કેલીઓ ઊભી થઈ.
47