________________
આ વૈવિધ્યપૂર્ણ સાહસોમાં જ વણાયેલું હતું. શ્રી યુ. એન. મહેતાનું આવતીકાલનું ઉજ્વળ ભારત” ઘડવાનું સ્વપ્ન. તેમના ઉમદા નેતૃત્વ હેઠળ ટોરેન્ટ પ્રગતિ, સમૃદ્ધિ અને વિકાસ – એ ત્રણેય બાબતો પૂરી પાડવા કાર્યરત બની હતી.
બજારમાં નવી દવા મૂકતી વખતે ઉત્તમભાઈનો જુસ્સો જોવા જેવો રહેતો. ટોરેન્ટની દવા બીજી કંપનીઓ કરતાં પહેલાં બજારમાં આવે તેની ખાસ ચીવટ રાખતા હતા. સરકાર તો દવા માટે ઘણી કંપનીઓને લાઇસન્સ આપતી હતી, આથી એ દવા બજારમાં પહેલી મુકાય તો જ એનો પૂરો લાભ લઈ શકાય. નવી દવા બજારમાં મૂક્યા પછી તેઓ એના વેચાણ પર સતત ધ્યાન રાખતા હતા. એ વિશે ડૉક્ટરોનો અને વેચાણકર્તાઓનો સંપર્ક સાધતા અને એમના પ્રતિભાવો પણ મેળવતા હતા. એમાં સફળતા મળે ત્યારે એમના ચહેરા પર આનંદ તરવરતો હતો.
મેડિકલ વિદ્યાશાખાનાં જુદાં જુદાં સામયિકો વાંચતા હતા અને અમુક પ્રોડક્ટ ઉપયોગી હોય તો એની ‘ટ્રાયલ' માટે એના “સેમ્પલ’ મંગાવતા હતા. એની ‘ટ્રાયલ લેવડાવતા હતા. ઘણી વાર વિદેશી દવા અને ભારતીય દવાઓની સરખામણી પણ કરતા હતા. ટોરેન્ટની દવા વધુ ગુણવત્તાવાળી કઈ રીતે બને તેના પર સતત ધ્યાન આપતા હતા અને જરૂર પડે તે અંગે રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ વિભાગને માર્ગદર્શન આપતા હતા.
ઉત્તમભાઈ દરેક દવાનો ફાર્મોકોપિયા શોધે. એમાં પણ ખાસ કરીને એની આડઅસરનો વિચાર કરે. તેઓ પોતાની પ્રકૃતિને જાણતા હતા. એવી જ રીતે એ કોઈ પણ દવા બનાવતા ત્યારે પણ એની આડઅસરનો વિચાર કરતા હતા.
ટોરેન્ટની પ્રગતિમાં સતત રસ લેતા ઉત્તમભાઈએ જિંદગીનાં છેલ્લાં વર્ષો સુધી એના માર્કેટિંગ પર ધ્યાન રાખ્યું હતું. કોઈ પણ પ્રોડક્ટનું સતત વેચાણ થતું રહે એ એમનું લક્ષ રહેતું હતું. એના વેચાણમાં આવતા અવરોધો જાણવા ઉત્સુક રહેતા હતા. તેઓ એમ માનતા પણ હતા કે ઘણી વાર ઉચ્ચ અધિકારીઓ અમુક વાત ખખડીને કરતા નથી. કશુંક ઢાંકતા પણ હોય છે. આથી કોઈ પણ પરિસ્થિતિનું પૂર્ણ ચિત્ર મેળવવા માટેના એમના પ્રયાસમાં મોટી વ્યક્તિ કે નાની વ્યક્તિ એવો કોઈ ભેદ નહોતો. દરેક વિભાગમાં દર મહિને કેટલી નવી વ્યક્તિઓ જોડાઈ, કેટલી વ્યક્તિ રાજીનામું આપીને છૂટી થઈ એની વિગતો મંગાવતા હતા. એ જ રીતે દર મહિને ફાઇનાન્સ વિભાગમાંથી રિપોર્ટ મેળવતા હતા અને જરૂર પડ્યે માર્કેટિંગ વિભાગ અને ફાઇનાન્સ વિભાગને સાથે બોલાવીને ચર્ચા કરતા હતા.
179