________________
લાગણી રાખતા ડૉ. ભણશાળીને ફોન કર્યો. એમણે ઉત્તમભાઈની પાસેથી એમની તબિયતનો અહેવાલ સાંભળીને કહ્યું કે તમને ટી. બી. હોય કે હોકિન્સ હોય, પણ એ બંને માટે તમારે બારેક મહિના તો દવા લેવી જ પડશે, આથી પહેલાં મુંબઈ આવો અને અહીં બરાબર નિદાન કરાવો.
બીમારી સાથે ઉત્તમભાઈ મુંબઈ ગયા. મુંબઈના એક નામાંકિત પૅથોલૉજિસ્ટને આ સ્લાઇડ બતાવી અને એણે કહ્યું કે તમને ‘હોચકિન્સ ડિસીસ' થયો છે. ઉત્તમભાઈને થયું કે મુંબઈ આવ્યા છીએ તો તાતા હૉસ્પિટલમાં પણ બતાવી દઈએ. સ્લાઇડ લઈને તેઓ તાતા હૉસ્પિટલમાં ગયા. તાતા હૉસ્પિટલમાં તો દર્દીઓની લાંબી લાંબી કતાર હોય. ઉત્તમભાઈને અહીં કોઈ પરિચિત નહીં. પાંચસો દર્દીઓની લાઇનમાં ઉત્તમભાઈ અને શારદાબહેન ઊભાં રહ્યાં. ઉત્તમભાઈએ તાતા હૉસ્પિટલમાં બતાવ્યું તો ડૉક્ટરે કહ્યું કે એમને “ઍજિયો ઇમ્યુનો બ્લાસ્ટિક લિમ્ફએડેનોપથી” નામનો રોગ થયો છે. વધુમાં એમને કહેવામાં આવ્યું કે ભારતમાં આ રોગનો આ સર્વપ્રથમ કેસ છે.
ઘરની છત નહીં, પણ આખુંય આકાશ માથા પર તૂટી પડે તો શું થાય ? એવો ભાવ ઉત્તમભાઈએ અનુભવ્યો. એક તો કૅન્સરની વ્યાધિ આમેય ભયાવહ ગણાય. એનું નામ સાંભળતાં જ વ્યક્તિના હોશકોશ ઊડી જાય ! એના કાને મોતનો પગરવ સંભળાવા માંડે ! ઓસરતા જીવનના વાયરાનો અનુભવ થાય ! એમાંય વળી એવું કૅન્સર કે જે કોઈને થયું ન હોય ! ભારતમાં એ રોગની કોઈને ભાળ કે જાણ ન હોય !
ઉત્તમભાઈના હૃદયમાં વલોવી નાખે તેવું મંથન જાગ્યું. જીવનમાં સતત આર્થિક, શારીરિક અને માનસિક વિટંબણાઓનો સામનો કર્યો હતો. સહેજે ડગ્યા કે થાક્યા વિના સઘળા પડકાર ઝીલ્યા હતા, પણ આવા મહારોગની તો મનના કોઈ ખૂણામાંય કલ્પના કરી નહોતી !
રોગથી ક્યારેય ઉત્તમભાઈ બેબાકળા કે ભયભીત થયા નહોતા. રોગ આવે એટલે એનાં રોદણાં રડવાને બદલે એના ઉપાયોનું સંશોધન શરૂ કરી દેતા હતા.
આથી ઉત્તમભાઈએ ડૉક્ટરોને પૂછ્યું કે, “આ રોગમાં દર્દીને શું શું થાય છે? દર્દીના આયુષ્ય પર આની કોઈ અવળી અસર થાય છે ખરી ?” કોઈ ડૉક્ટર આનો સ્પષ્ટ ઉત્તર આપે નહીં. આ સમયે ઉત્તમભાઈ મુંબઈમાં એમના સાળાના મકાનમાં રહેતા હતા. ડૉક્ટરો અંગેનું મોટા ભાગનું કાર્ય તેઓ જાતે જ પાર પાડતા. બીજાની સહાય ભાગ્યે જ લેતા, કારણ કે અંતે તો સઘળું કામ પોતાને જ કરવાનું છે એમ માનતા હતા.
114