________________
વિશેષ તો મનોબળ આપવાનું કામ શારદાબહેને કર્યું. દીકરો બીમાર પડ્યો હોય અને પિતાની પાસેથી જે સાચવણ, સગવડ, હૂંફ અને દઢતા મળે એવી દૃઢતા શારદાબહેન પાસેથી ઉત્તમભાઈને જીવનભર મળી હતી.
પોતાના પુત્રોમાં સંસ્કારસિંચન કરવાનું મહત્ત્વનું કાર્ય શારદાબહેને કર્યું. ઉદ્યોગની પ્રગતિ માટે અવિરત પુરુષાર્થ કરનારા ઉત્તમભાઈનું આ કામ શારદાબહેને સંભાળી લીધું હતું. આજે એમના પુત્રોમાં જે સ્વસ્થતા, સૌજન્ય અને આભિજાત્ય જોવા મળે છે, તેમાં વિશેષ કરીને શારદાબહેને સીંચેલા સંસ્કારોનું પ્રતિબિંબ જોઈ શકાય.
આપણે ત્યાં લક્ષ્મી અર્થાત્ સમૃદ્ધિ વિશે એમ કહેવામાં આવ્યું છે કે કેટલીય વ્યક્તિ લક્ષ્મીદાસ હોય છે, જે જીવનભર લક્ષ્મીની ગુલામી કરે છે. લક્ષ્મી મેળવવાનો રાતદિવસ વિચાર કરે છે, પરંતુ લક્ષ્મીનો સદ્યય કરવાનું એને સૂઝતું નથી. બીજા પ્રકારના માણસો એ લક્ષ્મીનંદન હોય છે. નંદન એટલે પુત્ર. આવી વ્યક્તિઓ પોતાને મળેલી લક્ષ્મીની માત્ર સંભાળ રાખે છે, જાળવણી કરે છે. બહુ વિરલ વ્યક્તિ લક્ષ્મીપતિ હોય છે, જે લક્ષ્મી ૫૨ અર્થાત્ મળેલી સમૃદ્ધિ પર પોતાનું પ્રભુત્વ ધરાવે છે. ધનનો સંગ્રહ કરવો સ૨ળ છે પણ ધનનો સદ્બય કરવો અઘરો છે. વિપુલ સમૃદ્ધિ મળ્યા પછી એને પચાવવી અઘરી હોય છે. ધનના અભિમાનમાં ઘણી વાર એનું પૂર્ણવિરામ આવે છે, પરંતુ આ બધા કરતાંય કપરું કામ તો પોતાને મળેલી સમૃદ્ધિનો બીજાના સુખ માટે સદ્યય કરવો તે છે.
જીવનની આકરી તાવણી બાદ શારદાબહેનને સમૃદ્ધિ મળી, પણ એ સમૃદ્ધિ એમણે પચાવી જાણી. એરકન્ડિશનમાં રહેનાર અને સોફા પર બેસનારને તમે ગામડામાં ચટાઈ પર બેસીને ભાવપૂર્વક સહુનાં ખબરઅંતર પૂછતાં આજે પણ જોઈ શકો. જ્ઞાતિના પ્રસંગોમાં શારદાબહેને આર્થિક સહાય તો કરી હોય, પરંતુ એથીયે વિશેષ તો જ્ઞાતિના નાનામાં નાના કે સામાન્ય માનવીને સામે ચાલીને મળતાં હોય અને એમનાં ખબરઅંતર પણ પૂછતાં જોવા મળે. આ રીતે ધનનો મદ માટે નહીં પણ માનવતા માટે એમણે ઉપયોગ કર્યો. ઉત્તમભાઈ નાદુરસ્ત તબિયતને કારણે ક્યારેક જ્ઞાતિના પ્રસંગોમાં હાજર રહી શકતા નહોતા, પરંતુ શારદાબહેનની હાજરી એમની જ્ઞાતિજનો પ્રત્યેની મમતાના પ્રત્યક્ષ પુરાવારૂપ
ગણાય.
શ્રી મફતભાઈ અને તેમનાં શ્રીમતી મંજુલાબહેન એક ઘટના આજેય ભૂલ્યાં નથી. ૧૯૯૧ની ૭મી ઑગસ્ટની સાંજે સાત વાગે શારદાબહેનનાં જેઠાણી અને મફતભાઈનાં માતુશ્રી રુક્ષ્મણીબહેનનું અવસાન થયું. રાત્રે એમના મૃતદેહ પાસે કોણ સૂઈ રહેશે, એનો વિચાર ચાલ્યો. શારદાબહેન પોતાની જેઠાણીના મૃતદેહ
154