________________
ડૉક્ટર પાસે વિપુલ સંખ્યામાં દવાઓ હતી, પણ એ દવાના ઉપયોગની બાબતમાં સુક્ષ્મ વિવેકશક્તિ પણ હતી. દર્દી પર દવાઓનો મારો ચલાવવાને બદલે એના ભતકાળની બીમારીનો અભ્યાસ કરીને દર્દીની તાસીર જોઈને સાવધાનીથી સારવાર કરતા હતા.
થોડા સમય અગાઉ કમળાની અતિ ગંભીર અસરમાંથી ઉત્તમભાઈ પુન: સ્વસ્થ થયા હતા. જે ઝડપથી તેઓ આટલી ગંભીર પરિસ્થિતિમાંથી બહાર આવ્યા હતા, તે જોઈને ડૉક્ટરોએ વિચાર્યું કે એમની રોગપ્રતિકારક શક્તિ તો ઘણી સારી હોવી જોઈએ, પરિણામે એમને ઇંજેક્શન આપવાનું પણ મોકૂફ રાખ્યું અને અગમચેતી રૂપે કેટલીક આરોગ્યલક્ષી બાબતો વિશે તકેદારી રાખવા કહ્યું.
આ સૂચનોમાં પહેલી તકેદારી એ કરી કે તાવ આવે તો એનો બરાબર ખ્યાલ રાખવો. વધુ પડતું કામ કરવું નહીં. તેમણે બ્લડ, લીવર, કિડનીનો બે-ત્રણ મહિને ટેસ્ટ કરાવી લેવો. આમ મેડિકલ જગતમાં આ વિષયમાં “લિવિંગ લિજેન્ડ” (દંતકથારૂપ) ગણાતા ડૉ. રોબર્ટ લ્યુકસ અને ડૉ. હેન્રી રામાપોર્ટ ઉત્તમભાઈને તો જીવંત દેવદૂત જેવા લાગ્યા. એમણે કહ્યું કે સારવારમાં એકમાત્ર નાનું ઇજેક્શન એમને લેવું પડશે.
લ્યુકસ અને રામાપોર્ટનું નામ ભારતના ડૉક્ટરોમાં અતિ પ્રસિદ્ધ હતું. બંને નિષ્ણાત તરીકે વિશ્વવ્યાપી ખ્યાતિ અર્જિત કરી ચૂક્યા હતા. ડૉ. લ્યુકસની એપોઇન્ટમેન્ટ મેળવવા માટે છ-છ મહિના સુધી રાહ જોવી પડતી હતી, જ્યારે એ જ લ્યુકસ ઉત્તમભાઈને સામે ચાલીને મળતા હતા અને લાંબા સમય સુધી દર્દ અંગે એમની સાથે વિચારવિમર્શ કરતા હતા.
ઉત્તમભાઈ એ સમયે વિચારતા કે માણસની લેણદેણ એને ક્યાં લઈ જાય છે ! જેમની સાથે લોહીની સગાઈ કે સંબંધનું સગપણ હતું તેઓ વિમુખ રહ્યા ! જેની સાથે કોઈ સંબંધ નથી કે સહેજે પરિચય નથી એવી વિશ્વભરમાં નામાંકિત વ્યક્તિ આવો અને આટલો અપાર પ્રેમ વરસાવે ! ડૉ. રૉબર્ટ લ્યુકસની લાગણી જોઈને ઉત્તમભાઈનું હૈયું અનેક વાર ભરાઈ આવતું હતું. ઉત્તમભાઈએ એમને તપાસ-ફી આપવા માંડી ત્યારે ડૉ. રૉબર્ટ લ્યુકસે કહ્યું કે અમે ફી લેવા માટે આપને બોલાવ્યા નથી.
ઉત્તમભાઈ આશ્ચર્યમાં ડૂબી ગયા. એમણે કહ્યું, “અમેરિકામાં તો બિલિંગની પદ્ધતિ હોય છે. દીકરો પણ બાપને બિલ આપતો હોય છે, ત્યારે તમે શા માટે ના પાડો છો ?”
ફી લેવાનો અતિ આગ્રહ કર્યો, પણ રૉબર્ટ લ્યુકસ મક્કમ હતા. એમણે ફી
127