________________
એમણે સલાહ આપી કે ઉત્તમભાઈ કૉપ સી.વી.પી. થેરાપી લે, તે વધુ સલાહ ભરેલું છે. ડૉ. લેવિન ઉત્તમભાઈની ખૂબ કાળજી લેતાં હતા. ઉત્તમભાઈને એમ લાગતું હતું કે એમના પૂર્વજન્મનાં વહાલસોયાં બહેન ન હોય !
ડૉ. અડવાણી અને ડૉ. સુનિલ પારેખે એવી સલાહ આપી કે બાય-પાસ સર્જરી કરાવી હોવાથી ઉત્તમભાઈએ ‘મૂગા ટેસ્ટ કરાવવાની જરૂર છે.
ડૉ. સુનિલ પારેખની સલાહ પ્રમાણે એમણે ‘મૂગા ટેસ્ટ’ કરાવ્યો. હૃદયની ગતિવિધિ બતાવતો આ ન્યુક્લિયર મેડિસિનનો ટેસ્ટ ઘણો પ્રમાણભૂત ગણાય છે. આ ટેસ્ટનું તારણ એવું ચોંકાવનારું આવ્યું કે હૃદયના ફંક્શનમાં એક મહત્ત્વની બાબત તે “ઇજેક્શન ફેક્ટર” છે. અને ઉત્તમભાઈનું હૃદય માત્ર બત્રીસ ટકા જ ઇજેક્શન ધરાવે છે. એનો અર્થ એ થયો કે ઉત્તમભાઈનું હૃદય બરાબર કામ કરતું. નથી અને આ પરિસ્થિતિમાં તો વ્યક્તિએ માત્ર પથારીમાં જ સુઈ રહેવું પડે. સંપૂર્ણ આરામ લેવો.
ઉત્તમભાઈને માથે વળી એક મોટી આફત આવી પડી. અત્યાર સુધી તો એમને એમ હતું કે માત્ર ઇમ્યુનિટીનો જ સવાલ છે, લિમ્ફોમાની જ વ્યાધિ છે, પણ એથીયે વધુ ગંભીર ખતરો તો હૃદયની સ્થિતિનો ઊભો થયો. લિમ્ફોમાનું રામાયણ ચાલતું હતું, ત્યાં જ હૃદયની ગંભીર પરિસ્થિતિનું મહાભારત શરૂ થયું. ડૉક્ટરે તરત જ એમને સાવચેત રહેવા કહ્યું.
આમ તો, ઉત્તમભાઈ દર છ મહિને બીજા ટેસ્ટની માફક હૃદયને માટે સ્ટ્રેસ ટેસ્ટ પણ કરાવતા હતા. રોજ પાંચ કિલોમિટર ફરતા હતા અને એમાં એકાએક હૃદયની આવી તકલીફ ક્યાંથી ઊભી થઈ ? અગાઉ ક્યારેય કોઈએ એમના હૃદય અંગે કશું કહ્યું નહોતું. આને પરિણામે એવી આફત આવી ગઈ કે એમની હૃદયની આવી સ્થિતિ હોય તો “કોપ થેરાપી’ પણ લઈ શકાય તેવું નહોતું. આમ લિમ્ફોમાનો એક ભય તો હતો જ. એમાં વળી આ નવી ને મોટી આફત આવી.
એક બાજુ ડૉ. લેવિનની સલાહ હતી કે એમણે કૅન્સર વિરોધી ઇજેક્શનની કોપ થેરાપી’ લેવી. વળી આ “કૉપ થેરાપીમાં શ્વેત કણો (વ્હાઇટ બ્લડકાઉન્ટ) ઓછા થાય અને ઇન્વેક્શન તરત લાગુ પડે તેવું પણ બને. આથી આને માટે અમેરિકામાં એ વખતે શોધાયેલા ન્યૂપોજનનાં એંશીથી સો ઇજેક્શનોનો કોર્સ પણ સાથોસાથ કરવો. આ ન્યૂપોજનનો એક બલ્બ એ વખતે આઠેક હજારની કિંમતમાં મળતો હતો. આ રીતે પહેલા દિવસે અને સોળમા દિવસે એન્ડોક્સન, વિનક્રિસ્ટિન ડ્રીપથી લેવાં પડે અને બાકીના દિવસે શ્વેતકણોની પરિસ્થિતિ જોઈને મહિનામાં સત્તરથી અઢાર ચૂપોજનના બલ્બ લેવા પડતા હતા. ઉત્તમભાઈને કોપ
140