________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નાટ્યકાર દિનાત્ર
આર. પી. મહેતા*
નાટક કે કુન્દમાલા 'માં લેખક પોતાને વિષે કોઈ પ્રકારની વિગત આપતા ન નિષ્ણુયાત્મક જિંત્રતાને ભાવે તેમના વિષે વિસવાદ પ્રગટે છે,
નથી..
:
તેમનાં નામ આ પ્રમાણે મળે છે —(૧) દિક,નાત્ર નાટકની મૈસૂર હસ્તપ્રતમાં * પ્રસ્તાવના ’માં છેાનિવલ સિંધ (૨) ધીરનાગ-નાંનેર હસ્તપ્રતની પુષ્ટિકામાં છેજ્વીનાજસ્થતિ: ) ( ૭ ) વીરનાગ-નાટકમાંથી અવતરણ આપતાં, ‘ નાટ્યપણું લખે છે-નીતિ હાયાં ગુમખામ । (૪) નાગા-અને લને અનુસરીને, ઍક્રેટ આ નામ ( સી. સી. ૧-૧ ૦૯ ) આપે છે. ( ૫ ) શિવનાગશ્રીધરદાસના · સદુતિર્ણામૃત માં પા સાથે કવિનું નામ રવિ આપ્યું છે. આ બધાંમાંથી * દિકનાગ' નામ વધુ યોગ્ય છે. આા નામ પ્રચલિત છે. આમ પય, નાટકની • પ્રસ્તાવના માંથી પ્રાપ્ત લેખક નામ વધુ યોગ્ય જ છે. આરેટ નાટકની અકસખ્યા પાંચ જગાવે છે; પરંતુ નાટક " એકનું છે, તે સુનિશ્ચિત છે.
(
'
તાંજોર કસ્તપ્રતમાં દિનાબનું નિવાસસ્થાન" અનૂપરાધ ' ; મૈસૂર હસ્તપ્રતમાં
* બારોલપુર '. અગોરાયપુરની ઓળખ થઈ શકી નથી. કાશ્મીરમાં * અવાલ ' નામે કોઇ સરોવર હતું; તેના નિર્દેશ મળે છે. અનૂપરાધ અનુરાધાપુરના ભ્રષ્ટ પાઠ હોય તે સંભવ છે. અનુરાધાપુર શ્રીલંકાનું પાટનગર ઈસવીસનના પ્રારંભમાં હતું. દિનાત્ર દાક્ષિા હોય, તેમ જણાય છે.
સ્વાદયાય', પુસ્તક ૩૦, અ ૧-૨, દીપાત્સવી-વસંતપ ́ચમી અ’ક, ઑકટોબર ૧૯૯૨જાન્યુઆરી ૧૯૯૬, પૃ. ૬૯-૭૨.
૮-૩-૧-૧, સેક્ટર ૨૦, ગાંધીનગર-૩૮૨ ૦૨૦,
તા. ૨૫ થી ૨૭ ડિસેમ્બર ૧૯૯૨ દરમ્યાન અતુલ (જિ. વલસાડ ) ખાતે ચેાાયેલ ગુજરાત રાજ્ય સસ્કૃત અધ્યાપક મંડળના ૧૮મા અધિવેશનમાં વહેંચાયેલ લેખ.
१ पवन कृष्णकुमार- कुन्दमाला भारतीय संस्कृत भवन, जालम्बर १९५५ प्रथम સંરળ આધાર સ્થાન.
२ अग्रवाल हंसराज -- संस्कृतसाहित्येतिहासः, द्वितीय खण्डः, शक्ति प्रकाशन, लुध्याना; १९५१ प्रथमावृत्तिः पु. ८७
नाट्यदर्पणम् - १-३३ वृत्ति परिमल पब्लिकेशन्स, दिल्ली १९८६,
Krishnamachariar M.-History of Classical Sanskrit Literature, Motilal Banarsidass. Delhi 7; 1970; first reprint; p. 601, fn, 1
નાન્દી ( . ) તપસ્વી-સંસ્કૃત નાટકોના પરિચય, યુનિવર્સિટી નિર્માણ બોર્ડ, અમદાવાદ; પ્રથમ આવૃત્તિ; પૃ. ૧૨-૨૧૩
3-4 Warder A.K,-Indian kavya Literature, vol. 2, Motilal Banarsidass, Delhi, 1974, first edition, p. 359
For Private and Personal Use Only
