________________
૨૬૫
યોગદર્શન १3 एकात्मिका संविद् अस्मिता । योगभाष्य १. १७ । १४ सा (अस्मिता) चात्मना ग्रहीत्रा सह बुद्धिरेकात्मिका संविदिति । तत्त्ववै० १. १७ । १५ एकात्मिका संविदस्मितेति एकशब्दोऽत्र केवलवाची, एकात्मिका एक एवात्माऽस्यां
विषयत्वेनास्तीत्येकात्मिका, तथा चोक्तम् एकालम्बने या चित्तस्य केवलपुरुषाकारा संवित् साक्षात्कारोऽस्मीत्येतावन्मात्राकारत्वादस्मितेत्यर्थः, सा च जीवात्मविषया परात्मविषया चेति द्विधा वक्ष्यते...अत्र चास्मिताशब्दो विविक्तचेतनाकारतामात्रोपलक्षकस्तेनोदासीनभावेन य ईश्वरचेतनत्वसाक्षात्कारस्तस्यापि संग्रहः, सोपाधिकेश्वरसंप्रज्ञातस्य च विचारानुगते प्रवेशः । योगवार्तिक १. १७ । अतः सर्वेषु
सम्प्रज्ञातेषु मध्ये पारमेश्वरयोग एव श्रेष्ठः । योगसारसंग्रह पृ० २२ । १६ एतच्च भूमिकाचतुष्टयमेकस्मिन्नेवालम्बने क्रमात् कर्तव्यम् । योगसारसंग्रह पृ० १६ । १७ तत्र प्रथमश्चतुष्टयानुगतः समाधिः सवितर्कः, द्वितीयो वितर्कविकल: सविचारः, तृतीयो
विचारविकल: सानन्दः, चतुर्थस्तद्विकलोऽस्मितामात्र इति, सर्व एते सालम्बनाः
समाधयः । योगभाष्य. १. १७ । १८ क्षीणवृत्तेरभिजातस्येव मणेर्ग्रहीतृग्रहणग्राह्येषु तत्स्थतदज्जनता। समापत्तिः । योगसूत्र १.
१८ तत्र शब्दार्थज्ञानविकल्पैः संकीर्णा सवितर्का समापत्तिः । योगसूत्र १. ४२ । २० शुभो योगभाष्य १. ४२ । २१ स्मृतिपरिशुद्धौ स्वरूपशून्येवार्थमात्रनिर्भासा. निर्वितर्का । योगसूत्र १. ४३ । यदा
पुनः सकेतस्मृतिपरिशुद्धौ क्षुतानुमानज्ञानविकल्पशून्यायां समाधिप्रज्ञायां स्वरूपमात्रेनावस्थितोऽर्थस्तत्स्वरूपाकारमात्रतयैवावच्छिद्यते सा च निर्वितर्कासमापत्तिः, तत् परं प्रत्यक्षम, तच्च श्रुतानुमानयोर्बीजम्, ततः श्रुतानुमाने प्रभवतः, न च श्रुतानुमानज्ञानसहभूतं तद्दर्शनम्, तस्मादसकीर्णं प्रमाणान्तरेण योगिनो निर्वितर्कसमाधिजं
दर्शनमिति । योगभाष्य १. ४३ (उत्थानिका) २२ एतयैव सविचारा च सूक्ष्मविषया व्याख्याता । योगसूत्र १. ४४ । २३ तत्र भूतसूक्ष्मेष्वभिव्यक्तधर्मकेषु देशकालनिमित्तानुभवावच्छिन्नेषु या समापत्तिः सा
सविचारा । योगभाष्य १. ४४ । २४ या पुनः सर्वथा सर्वतः शान्तोदिताव्यपदेश्यधर्मानवच्छिन्नेषु सर्वधर्मानुपातिषु . सर्वधर्मात्मकेषु समापत्तिः सा निर्विचारा । योगभाष्य १. ४४ । २५ प्रज्ञा च स्वरूपशून्येवार्थमात्रा यदा भवति तदा निर्विचारः । योगभाष्य १. ४४ । * ધર્મી ઉપરથી તેના ઉદિત ધર્મો ઉપર તેમ જ એક ઉદિત ધર્મ ઉપરથી બીજા ઉદિત
ધર્મ ઉપર તથા ઉદિત ધર્મના દેશ ઉપરથી તથા કાળ ઉપર કે નિમિત્ત ઉપર ચિત્ત | વિચરણ કરે છે (ઘૂમે છે, તેથી આ સમાપત્તિને સવિચારા કહી છે. સવિતર્ક
અને નિર્વિતક પણ સવિચાર છે પરંતુ અહીં સવિચારા સમાપ્તિમાં વિચારનું (=विय२९नु) क्षेत्र व भाहित छ. मौद्धोमे ध्यानन यार प्रहरी स्वीय छ;
