Book Title: Sabhashya Tattvarthadhigam Sutram
Author(s): Thakurprasad Sharma
Publisher: Paramshrut Prabhavak Mandal

View full book text
Previous | Next

Page 188
________________ १६२ रायचन्द्रजैनशास्त्रमालायाम् निःशल्यो व्रती ॥ १३ ॥ सूत्रार्थ-शल्योंसे जो रहित है, वही व्रती है ॥ १३ ॥ भाष्यम्-मायानिदानमिथ्यादर्शनशल्यैस्त्रिभिर्वियुक्तो निःशल्यो व्रती भवति । व्रतान्यस्य सन्तीति व्रती । तदेवं निःशल्यो व्रतवान् व्रती भवतीति ॥ विशेषव्याख्या-मायाशल्य, निदानशल्य तथा मिथ्यादर्शनशल्य इन तीन प्रकारके शल्योंसे जो रहित है तथा निःशल्य अर्थात् जिसके शल्य निकलगये हैं वही व्रती है । तथा पूर्वोक्त अहिंसा आदि व्रत जिसमें हैं वह व्रती है । इस प्रकार जो निःशल्य तथा व्रतवान् (व्रतयुक्त) हो सो व्रती होता है ॥ १३ ॥ अगार्यनगारश्च ॥ १४॥ भाष्यम्-स एष व्रती द्विविधो भवति । अगारी अनगारश्च । श्रावकः श्रमणश्चेत्यर्थः ।। सूत्रार्थ-व्रतीके दो भेद होते हैं । एक अगारी (गृही ) अर्थात् श्रावक और दूसरा अनगारी अर्थात् श्रमण ॥ १४ ॥ अत्राह । कोऽनयोः प्रतिविशेष इति । अत्रोच्यते अब यहां कहते हैं कि इन दोनों अर्थात् अगारी तथा अनगारी इनमें क्या भेद है ? इसपर यह सूत्र कहते हैं अणुव्रतोऽगारी ॥१५॥ सूत्रार्थ-अणुव्रतवाला अगारी है ॥ १५ ॥ भाष्यम्-अणून्यस्य व्रतानीत्यणुव्रतः । तदेवमणुव्रतधरः श्रावकोऽगारी व्रती भवति ॥ विशेषव्याख्या—जिसके व्रत अणु अर्थात् लघु वा छोटे हैं वह श्रावक अगारी व्रती होता है ॥ १५॥ किं चान्यत्और अगारी व्रतीके विषयमें यह वक्ष्यमाण विशेष भी हैदिग्देशानर्थदण्डविरतिसामायिकपोषधोपवासोपभोगपरिभोगा तिथिसंविभागव्रतसंपन्नश्च ॥ १६ ॥ सूत्रार्थ तथा दिग्वत, देशत्रत आदि जो व्रत हैं उन व्रतोंसे जो संपन्न अर्थात् युक्त हो वह अगारी व्रती होता है ॥ १६ ॥ __ भाष्यम्-एभिश्च दिग्व्रतादिभिरुत्तरव्रतैः संपन्नोऽगारी व्रती भवति । तत्र दिग्व्रतं नाम तिर्यगूलमधो वा दशानां दिशां यथाशक्ति गमनपरिमाणाभिग्रहः । तत्परतश्च सर्वभूतेवर्थतोऽनर्थतश्च सर्वसाबद्ययोगनिक्षेपः ॥ देशव्रतं नामापवरकगृहग्रामसीमादिषु यथाशक्ति प्रविचाराय परिमाणाभिग्रहः । तत्परतश्च सर्वभूतेष्वर्थतोऽनर्थतश्च सर्वसावद्ययोगनिक्षेपः ॥ अनर्थदण्डो नामोपभोगपरिभोगावस्यागारिणो व्रतिनोऽर्थः। तद्व्यतिरिक्तोऽनर्थः। तदर्थो दण्डोऽनर्थदण्डः । तद्विरतिव्रतम् । सामायिकं नामाभिगृह्य कालं सर्वसावद्ययोगनिक्षेपः ॥ पौष Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276