________________
૧૦
શ્રીરામકૃષ્ણ પરમહંસ
દીપ વગેરે ધરાવ્યાં અને આરતી પણ કરી તોપણ એ રાત્રે ગદાધરનો શિવનો આવેશ ઊતર્યો જ નહીં. નાટક નાટકને ઠેકાણે રહ્યું, શિવનો ભાવ છેક બીજે દિવસે સવારે ઊતર્યો ત્યારે ગદાધર સ્વસ્થ થયો.
કામારપુકુરના કેટલાક લોકો અકળ રીતે બચપણથી ગદાધરની મહત્તા સમજ્યા હતા. એવી ભાગ્યવાન હતી ધની લુહારણ. ગદાઈ તેને કહેતો, ‘“મારી ધરમની બા તો તમે ધનીમા.'' અને તેથી જ તો સમગ્ર બ્રાહ્મણ કુળની માનમર્યાદાને ઓળંગીને પોતાનાં યજ્ઞોપવીત પછી મતિ મિક્ષા વૈદિ બોલીને પ્રથમ ભિક્ષા ધની પાસેથી લીધી. આવો જ એક ભાગ્યશાળી આત્મા શંખની બંગડીઓ વેચનાર ફેરિયો શ્રીનિવાસ હતો. એને ગદાધર ઉપર ખૂબ પ્રીતિ હતી. એક દિવસ શ્રીનિવાસ પૂજા માટે હાર ગૂંથી રહ્યો હતો એ વખતે ગદાધર ત્યાં આવી ચડ્યો. કોણ જાણે કેમ પણ શ્રીનિવાસના મનમાં ભાવ જાગ્યો. તેણે જોયું કે ચારે બાજુ કોઈ નથી તેની ખાતરી કરીને તેણે ગદાધરની પૂજા કરી, હાર પહેરાવ્યો તથા સ્વહસ્તે મીઠાઈ આરોગાવી. એની આંખોમાંથી હર્ષાશ્રુનો પ્રવાહ ચાલ્યો. લાગણીથી રૂંધાઈ ગયેલી વાણીમાં એ કહેવા લાગ્યો: ‘‘હું તો હવે વૃદ્ધ થયો છું, અને મારો અંત નજીક છે એવું મને લાગે છે; એટલે હે પ્રભુ! આ જગતમાં જે અદ્ભુત કાર્યો આપ કરવાના છો તે જોવા માટે જીવતા રહેવાનું મારું તો સદ્ભાગ્ય નહીં હોય, અને તેથી ભગવન્! અત્યારે જ હું આપની પૂજા કરીને ધન્યતા અનુભવું હું !''
જેમ જેમ ગદાધરનું વય વધતું ચાલ્યું તેમ તેમ તેનો ભજન
