________________
૪પ
દક્ષિણેશ્વરથી વિદાય સને ૧૮૮૬ના જાન્યુઆરીની પહેલી તારીખ હતી. આજે શ્રી રામકૃષ્ણને જરા સારું હતું, એટલે બાગમાં ફરવાની તેમણે ઈચ્છા દર્શાવી. ત્યાં ઝાડ નીચે ઊભેલા ગિરીશને જોઈને એકાએક તેમણે પ્રશ્ન પૂછ્યો: “હે ગિરીશ! તેં મારામાં એવું તે શું જોયું છે કે તું બધે ઠેકાણે મને અવતાર તરીકે ઓળખાવતો કરે છે?'' અને ગિરીશ પણ જરાય ખમચાયા વગર હાથ જોડીને બોલી ઊડ્યોઃ ““વ્યાસ, વાલમીકિ જેવા મુનિઓ પણ જેના મહિમાને પામી શક્યા નથી તેના સંબંધમાં મારા જેવો શુદ્ર જીવ શું કહી શકે?'' ઊંડા ભક્તિભાવ ભર્યા શબ્દો સાંભળીને શ્રીરામકૃષ્ણ ભાવ-અવસ્થામાં આવી ગયા અને બોલ્યાઃ ““વધારે શું કર્યું? તમને સૌને મારા આશીર્વાદ છે, સૌને ચૈતન્ય થાઓ!'' આ શબ્દો સાંભળીને ભક્તો આનંદની મસ્તીમાં આવી ગયા. ગુરુદેવને પ્રણામ કરવા લાગ્યા અને તેમની ચરણરજ લેવા લાગ્યા. શ્રી રામકૃષ્ણ પણ મન મોકળું મૂકીને સ્પર્શ કરીને સૌ ઉપર આશીર્વાદ વરસાવ્યા. તેમના આ સ્પર્શની અસર અજબ હતી. કોઈ હસવા લાગ્યું, તો કોઈ રડવા લાગ્યું, તો કોઈ ગહન
ધ્યાનમાં ઊતરી ગયું. સૌને સમજાઈ ગયું કે આજે ગુરુદેવે કલ્પતરુ થઈને કશા ભેદભાવ વિના કૃપા વરસાવી છે.
કાશીપુરના બાગના એ દિવસો ભકતો માટે પરમ ધન્ય હતા. એક દિવસ મોટો ગોપાળ કેટલાંક ભગવાં વસ્ત્રો અને રુદ્રાક્ષની માળાઓ સાધુઓમાં વહેંચી દેવા માટે લાવ્યો. શ્રીરામકૃષ્ણ કહ્યું: ‘‘આ બધા યુવકો ત્યાગની ભાવનાવાળા છે; એમના કરતાં વધુ સારા સાધુઓ તને બીજે ક્યાંય મળવાના છે? માટે વસ્ત્રો અને માળાઓ એમને જ વહેચી આપ.'' પછી સાંજે
