________________
શ્રીરામકૃષ્ણ પરમહંસ શ્રીરામકૃષ્ણ એ બધાને બોલાવ્યા અને એમની પાસે અમુક ધાર્મિક ક્રિયા કરાવી. તેમને ભગવાં વસ્ત્રો વહેંચી આપ્યાં. એ સાંજે એ યુવકોએ પોતાની અંતરની ઈચ્છાઓને સફળ થતી જોઈ. યોગ્ય ભૂમિમાં રોપાયેલા એ બીજમાંથી જ જતે દહાડે શ્રીરામકૃષ્ણ સંઘ' રૂપી મહાવૃક્ષ ઊભું થયું. એ દિવસે સાંજે નરેન્દ્ર ધ્યાનમાં બેઠેલો. ધ્યાનમાં એણે એકાએક અનુભવ્યું કે પોતાની પાછળ કોઈ પ્રકાશ રેલાઈ રહ્યો છે. એ પ્રકાશ વધતો જ ગયો અને આખરે નરેન્દ્રનું ચિત્ત એમાં લય પામ્યું અને એ દેહભાન રહિત થયો. લગભગ રાત્રે નવેક વાગ્યે તે ભાનમાં આવ્યો. એ અનિર્વચનીય શાંતિમાં નાહી ચૂક્યો હતો. જ્યારે શ્રીરામકૃષ્ણ પાસે ગયો ત્યારે તેઓ બોલ્યા: ““હવે માએ તને બધું બતાવી દીધું છે. આ અનુભૂતિને તાળું વાસીને રાખવામાં આવશે, અને એની ચાવી રહેશે મારી પાસે. જગતમાં તારે જગન્માતાનું કાર્ય કરવાનું છે. જ્યારે તું એ કાર્ય પાર પાડીશ, ત્યારે આ તિજોરીનું તાળું ફરી ખોલવામાં આવશે. .
ફરીથી શ્રીરામકૃષ્ણ એક દિવસ નરેન્દ્રને એકાંતમાં મળવાનું કહેલું. તેના તરફ સ્થિર દષ્ટિ કરીને એ ઊંડી સમાધિમાં ઊતરી ગયા. નરેન્દ્રને એવું લાગ્યું કે વીજળીના જેવો કોઈ સૂમ પ્રવાહ પોતાના શરીરમાં પ્રવેશી રહ્યો છે; એણે સઘળું બાહ્ય ભાન ગુમાવ્યું. થોડી વારે એને ભાન આવ્યું ત્યારે એણે જોયું કે શ્રી રામકૃષ્ણ રડી રહ્યા છે. એને નવાઈ લાગી. શ્રીરામકૃષ્ણ બોલ્યા: ‘“અરે નરેન! આજે મેં તને મારું સર્વસ્વ આપી દીધું છે. હવે હું કેવળ અકિંચન ફકીર બની ગયો છું. આજે મેં તને જે આપ્યું છે તેનાથી તું જગતમાં મહાન કાર્યો કરી શકીશ. એ કાર્યો