________________
૫૧
શ્રીરામકૃષ્ણ ઉપદેશ-અમૃત ઊંડાઈની વાત કહે કોણ?''
“જ્યારે મનુષ્યને બ્રહ્મનો સાક્ષાત્કાર થાય, ત્યારે તે ચૂપ થઈ જાય. જ્યાં સુધી માખણ પૂરેપૂરું તવાઈ ન રહે, ત્યાં સુધી જ તે ‘સડસડ' અવાજ કરે; તાવણીની હદ આવે એટલે સડસડ અવાજ બંધ પડી જાય. પરંતુ તળવા માટે જ્યારે તેમાં પૂરી નાખીએ ત્યારે ફરી પાછો છમછમ છમછમ અવાજ નીકળે, અને
જ્યારે એ પૂરી પૂરેપૂરી તળાઈ રહે ત્યારે ફરીથી એ અવાજ બંધ પડી જાય. એવી જ રીતે સાક્ષાત્કાર પામેલો પુરુષ નીચેની ભૂમિકાએ ઊતરે છે અને મનુષ્યજાતિને ઉપદેશ દેવાના હેતુથી વાતો કરે છે.''
“જ્યાં સુધી મધમાખી ફૂલ ઉપર બેઠી નથી હોતી ત્યાં સુધી જ તે ગણગણે છે; જેવું એ મધ ચૂસવું શરૂ કરે એટલે મૂંગી થઈ જાય છે; આમ છતાંયે કેટલીક વાર પેટ ભરીને મધ ચૂસી લીધા પછી પણ એ કેવળ આનંદમાં આવી જઈને પણ ગણગણવા
લાગે!''
‘‘જ્યારે ઘડાને તળાવમાં ડુબાડીએ, ત્યારે તે ભભ ભભફ એવો અવાજ કરે, પરંતુ પૂરેપૂરો ભરાયા પછી એમાંથી કશો અવાજ નીકળતો નથી. પરંતુ જો કોઈ બીજા ઘડામાં એનું પાણી ઠલવાય તો ફરી અવાજ થવા લાગે.''
“કળિયુગમાં પ્રાણનો આધાર સીધો અન્ન ઉપર; એટલે દેહાત્મભાવ કેમે કર્યો નીકળતો નથી. એવી અવસ્થામાં સોડર્મ(હું જ એ પરમાત્મા) કહેવું એ ઠીક નહીં. સંસારમાં બધું
