________________
શ્રીરામકૃષ્ણ પરમહંસ અડચણ આવી નથી, ત્યારે જ એમનું મન સ્વસ્થ થયું.
પરંતુ ગદાધરને પિતાનું વાત્સલ્ય દીર્ઘકાળ સુધી મળ્યું નહીં. માત્ર તે સાત વરસનો હતો ત્યારે જ ખુદીરામ પોતાના ભાણેજ રામચંદ્રને ત્યાં સેલામપુર ગામમાં દુર્ગાપૂજા ઉત્સવની પૂર્ણાહુતિ બાદ સંગ્રહણીના રોગથી મૃત્યુ પામ્યા. સંસારની ક્ષણિકતાની વાતો ગદાધરે પહેલાંથી જ કથાકારો વગેરે પાસેથી સાંભળી હતી, અને પિતાના મૃત્યુને લીધે એ બાબતમાં પ્રત્યક્ષ અનુભવ પણ થયો. સાધુસંતો ક્ષણભંગુર સંસારનો ત્યાગ કરીને ભગવાનનાં દર્શન કરવાની આશાથી સાધના કરે, તથા તેમનો સત્સંગ મનુષ્યને શાંતિ આપીને કૃતાર્થ કરે, એવી વાતો ગદાધરે પુરાણીઓ પાસેથી સાંભળી હતી. આથી પેલી ધર્મશાળામાં સાધુસંતોના સમાગમમાં આવવાની ઈચ્છાથી તે અવારનવાર જવા લાગ્યો. સવારે અને સંધ્યાકાળે, સળગતી ધૂણીની સામે બેઠા બેઠા ધ્યાન કરતા સાધુઓને જોઈ તેને ખૂબ જ આનંદ થતો. ભિક્ષા માગીને આણેલું ખાદ્ય પોતાના ઈષ્ટદેવતાને અર્પણ કરીને પછી આનંદથી પ્રસાદ લેતા અને ઘણા પીડાકારી રોગથી કષ્ટ પામતા હોય ત્યારે પણ એક ઈશ્વરનું જ આલંબન રાખીને હિંમતથી દુ:ખ સહન કરતા. પોતાને કોઈ વસ્તુની અતિશય આવશ્યકતા હોવા છતાં તે માટે કોઈને પણ તકલીફ આપતા નહીં. ક્યારેક ભૂખ્યા રહીને માત્ર ઈશ્વરચિંતનમાં જ સમય પસાર કરતા. ત્યાગી મહાત્માઓમાં હળીમળી જતા. ગદાધરની ધ્યાનમય થવાની શક્તિ અને ભાવસમાધિ જેવી અવસ્થામાં વધારો થયો.
એક દિવસ કામારપુકુરથી એક ગાઉ દૂર આનુડની વિશાલાક્ષી
